Lêi Nãi §Çu
Theo c¸c chuyªn gia th×, hiÖn nay ë níc ta , lîng tiÒn nhµn
rçi ë trong d©n chóng lµ rÊt lín vµ hä kh«ng biÕt lµm thÕ
nµo ®Ó sinh lîi nhuËn b»ng kho¶n tiÒn Êy khi l·i suÊt cña
ng©n hµng rÊt thÊp .Trong khi ®ã th× vÊn ®Ò quan träng
nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ thiÕu vèn.Cho nªn
viÖc thµnh lËp thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam vµo thêi
®iÓm hiÖn nay lµ hoµn toµn hîp lý ®Ó thu hót vèn cho c¸c
doanh nghiÖp , ®ång thêi t¹oi cho c¸c nhµ ®Çu t mét c¬
héi sö dông ®ång tiÒn cña m×nh ®Ó sinh lîi nhuËn thay
cho viÖc göi tiÕt kiªm ë ng©n hµng
Ngµy 11.7.1998 ChÝnh phñ ®· ban hµnh "NghÞ ®Þnh vÒ
chøng kho¸n vµ thÞ trêng
chøng kho¸n"
®Æt nÒn mãng
cho mét thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam.Vµ hiÖn nay
th× Së giao dÞch chøng kho¸n TP Hå ChÝ Minh ®· ho¹t
®éng ®îc kho¶ng 5 th¸ng.
Tuy nhiªn kh¸i niªn thÞ trêng chøng kho¸n ®èi víi ngêi
d©n ViÖt Nam vÉn lµ mét kh¸i niªm hÕt scs míi mÎ . Vµ vÊn
®Ò lµm thÕ nµo ®Ó nhËn ®Þnh ®óng ®îc thÞ trêng chøng
kho¸n, gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu nh÷ng thÊt b¹i, x©y dùng
®îc thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng thµnh c«ng v÷ng ch¾c
ë ViÖt Nam ?
1
Ch¬ng i . Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña thÞ trêng
chøng kho¸n.
I - Kh¸i niÖm vµ vai trß cña chøng kho¸n.
Chóng ta muèn bµn vÒ thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho thÞ
trêng Chøng kho¸n cña ViÖt Nam th× ®Çu tiªn chóng ta ph¶i
hiÓu thÕ nµo lµ Chóng kho¸n thÕ nµo lµ thÞ trêng Chøng
kho¸n
Thi trêng chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c giao dÞch
mua b¸n chøng kho¸n
1.1 Chøng kho¸n lµ g× ?
Chøng kho¸n lµ b»ng chøng ( díi h×nh thøc giÊy tê hay
ghi trªn hÖ thèng b¶ng ®iÖn tö ) x¸c nhËn quyÒn së h÷u
hay quyÒn chñ nî hîp ph¸p cã thÓ chuyÓn nhîng cña ngêi së
h÷u chøng kho¸n ®èi víi tµi s¶n vµ c¸c lîi Ých kh¸c cña ngêi
ph¸t hµnh .
Chøng kho¸n ®îc chia ra lµm hai lo¹i chÝnh
Cæ phiÕu
Lµ méi lo¹i chøng tõ ( díi h×nh thøc giÊi tê hay ghi trªn
hÖ thèng ®iÖn tö ) do c¸c c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh x¸c
2
nhËn quyÒn së höu hîp ph¸p cña ngêi cã cæ phiªó ®èi víi tµi
s¶n cña ngêi ph¸t hµnh
Tr¸i phiÕu
Lµ lo¹i chøng tõ ( díi h×nh thøc giÊy tê hay ghi trªn hÖ
thèng b¶ng ®iÖn tö ) chøng nhËn quyÒn ®ßi nî ( gèc vµ l·i )
cña ngêi cã tr¸i phiÕu ®èi víi ngêi ph¸t hµnh , nã do c¸c tæ
chøc ,c«ng ty hay chÝnh phñ trung ¬ng hay ®Þa ph¬ng ph¸t
hµnh .
So s¸nh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu
Méi c«ng ty cã nhiÒu c¸nh huy ®éng vèn , cã thÓ vay
vèn ng©n hµng hoÆc ph¸t hµnh cæ phiÕu hay tr¸i phiÕu . Cæ
phiÕu hay tr¸i phiÕu cã thÓ bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau ,
tuy nhiªn nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cæ phiÕu vµ
tr¸i phiÕu ®îc ph©n biÖt nh sau :
a)XÐt vÒ c¸c nhµ ®Çu t :
Cæ phiÕu
Vèn gèc ( gi¸ Kh«ng
®îc
trÞ
Tr¸i phiÕu
b¶o Nãi chung ®îc b¶o
ban ®¶m
®¶m
®Çu )
Gi¸ c¶ biÕn ®éng
Thó tù hoµn §îc hoµn tr¶ sau §îc u tiªn nh trong
tr¶ khi c«ng cïng trong sè tµi c¸c h×nh thøc vay
ty
s¶n
Thêi
bÞ
ph¸ s¶n cßn l¹i
nî th«ng thêng
®iÓm ChØ khi c«ng ty bÞ Thêi
®iÓm
hoµn
hoµn tr¶ vèn gi¶i thÓ hoÆc ph¸ tr¶ ®îc x¸c ®Þnh
gèc
s¶n
vµo lóc ph¸t hµnh
b)XÐt vÒ c¸c nhµ kinh doanh
Ccgfdtdþtktuytyt Cæ phiÕu
Tr¸i phiÕu
Vèn gèc
Sau khi ph¸t hµnh Ph¶i chuÈn bÞ tiÒn
kh«ng bÞ yªu cÇu hoµn tr¶ khi tr¸i
3
mua l¹i do ®ã ®ã phiÕu ®Õn h¹n
lµ kho¶n tiÒn vån
an toµn
Ho¹i ®éng TiÒn cæ tøc do ®¹i Dï c«ng viÖc cña
kinh doanh héi cæ ®«ng quyÕt c«ng ty nh thÕ nµo
cña
c«ng ®Þnh . Do vËy , tr- th× vÉn ph¶i tr¶ l·i
ty
êng hîp ho¹t ®éng vµ vèn gèc theo c¸c
kinh doanhcña c«ng ®iÒu kiÒn ®îc quy
ty
kh«ng
æn ®Þnh
khi
ph¸t
®Þnh ,kh«ng nhÊt hµnh.
thiÕt c«ng ty ph¶i
chia tiÒn cæ tøc
gia C¬ quan ra quyÕt Tr¸i chñ kh«ng ®îc
Tham
vµo
qu¶n ®Þnh cao nhÊt lµ tham gia vµo qu¶ lý
lylkinh
®¹i
doanh
®«ng.Th«ng thêng hîp c«ng ty bÞ ph¸
cã
héi
qu¸
cæ c«ng ty ( trõ trêng
nöa
sè s¶n ),tuy nhiªn trªn
phiÕu ®ång ý th× thùc tÕ kh«ng thÓ
quÕt
®Þnh
®îc bá qua ý kiÕn cña
th«ng qua
ngêi gi÷ tr¸i phiÕu
1.2 ThÞ trêng chøng kho¸n lµ g× ?
Thi trêng chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c giao dÞch mua
b¸n chøng kho¸n
ThÞ trêng chøng kho¸n cã hai bé phËn
1.2.1 ThÞ trêng s¬ cÊp
C¸c chønh kho¸n lÇn ®Çu tiªn ®îc b¸n ra thÞ trêng ®îc
gäi lµ chøng kho¸n míi ph¸i hµnh .ThÞ trêng mua b¸n chøng
kho¸n míi ph¸i hµnh ®îc gäi lµ thÞ trêng s¬ cÊp hay cßn gäi lµ
thÞ trêng ph¸t hµnh .
4
1.2.2 ThÞ trêng thø cÊp
Lµ thÞ trêng mµ c¸c chøng kho¸n ®îc mua b¸n l¹i sau khi
c¸c chøng kho¸n ®îc b¸n ra ë thÞ trêng s¬ cÊp. Trªn thÞ trêng
thø cÊp , lîi nhuËn thu ®îc thu ®îc t viÖc b¸n chøng kho¸n
thuéc vÒ nhµ ®Çu t vµ nh÷ng ngêi bu«n b¸n ch kh«ng thuéc
vÒ c«ng ty ph¸t hµnh .
ThÞ trêng thø cÊp bao gåm thÞ trêng tËp trung ( Së giao
dÞch chøng kho¸n )vµ thÞ trêng phi tËp trung ( OTC )
Së giao dÞch chøng kho¸n
Së giao dÞch chøng kho¸n ®¹i diÖn cho thi trêng cho thÞ
trêng giao dÞch theo ph¬ng thøc ®Êu gi¸ trong ®ã ngêi mua
vµ ngêi b¸n c¹nh tranh nhau trªn c¬ së h×nh thµnh gi¸ c¶
c¹nh tranh
H×nh thøc së h÷u
- Lµ mét c«ng ty cæ phÇn do c¸c c«ng ty , c¸c ng©n
hµng vµ c¸c tæ chøc së h÷u
- Lµ méi tæ chøc do ChÝnh phñ së h÷u
Trong c¸c h×nh thøc trªn th× h×nh thøc së h÷u thµnh
viªn lµ phæ biÕn nhÊt
ViÖc tån t¹i nhiÒu Së giao dÞch chøng kho¸n cã u ®iÓm
lµ t¹o ra sù c¹nh tranh , ®ång thêi cho phÐp c¸c ®Þa ph¬ng
cã thÓ tham gia vµo thÞ trêng chóng kho¸n. Tuy nhiªn víi sù
ph¸t triÓn cña hÖ thèng m¸y tÝnh vµ th«ng tin hiªn nay ,
viÖc tån t¹i nhiÒu Së giao dÞch chøng kho¸n ®· trë nªn
kh«ng cÊn thiÕt , t¹o ra sù chia c¾t thÞ trêng , chªnh lÖch
vÒ gi¸ c¶ vµ l·ng phÝ c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt . ChÝnh v×
vËy,xu híng chung hiÖn nay lµ hîp nhÊt c¸c
5
Së giao dÞch
chøng kho¸n vµo méi thÞ trêng thèng nhÊt víi méi vµi sµn
giao dÞch ë c¸c thµnh phè lên kh¸c nhau . C¸c sµn nµy ®îc
nèi m¹ng ®Ó t¹o méi thÞ trêng duy nhÊt trong c¶ níc
ThÞ trêng phi tËp trung ( OTC)
T¹i hÇu hÕt c¸c níc bªn c¹nh thÞ trêng t©p trung dµnh
cho viÖc giao dÞch chøng kho¸n cu¶ nh÷ng c«ng ty ®· qua
nhiÒu n¨m thö th¸ch cña thÞ trêng , cßn cã thÞ trêng phi tËp
trung ( OTC) dµnh cho viÖc giao dÞch cæ phiÕu cña nh÷ng
doanh nghiÖp võa vµ nhá . ThÞ trêng OTC ®¹i diÖn cho méi
thÞ trêng th¬ng lîng , n¬i mµ méi ngêi b¸n th¬ng lîng víi
méi ngêi mua . C¸c ho¹i ®éng ®îc diÔn ra ngoµi Së giao
dÞch chøng kho¸n vµ thêng ®îc sö dông cho c¸c c«ng ty võa
vµ nhá kh«ng ®ñ tiªu chuÈn niªm yÕt
§iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n giòa Së giao dÞch chøng
kho¸nvµ thÞ trêng OTC lµ ë chç t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n
,nh÷ng giao dÞch cæ phiÕu niªm yÕt diÔn ra trong ®¸m
®«ng trªn sµn giao dÞch , ®Êu gi¸ c«ng khai
; trong khi
trong thÞ trêng OTC c¸c giao dÞch ®î ®¸m ph¸n gi÷a hai
ngêi vµ bµng ph¬ng thøc trcj tiÕp hay gi¸n tiÕp
1.3. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng
kho¸n
a. Nguyªn t¾c c«ng khai :
T Êt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ph¸t hµnh chøng
kho¸n ra c«ng chóng ®Òu ph¶i c«ng khai . C«ng khai vÒ ho¹t
®éng cña
Nhµ ph¸t hµnh , c«ng khai vÒ c¸c lo¹i chøng
kho¸n ®îc chµo b¸n ,chµo mua , c«ng khai vÒ gi¸ c¶ , sè lîng
chøng kho¸n mua b¸n....
b. Nguyªn t¾c trung gian mua b¸n :
6
Mäi ho¹t ®éng mua b¸nchøng kho¸n ®Òu ph¶i qua m«i giíi
®Ó ®¶m b¶o sù tin cËy cña thÞ trêng ,tr¸nh sù gi¶ t¹o , sù
lõa ®¶o ......
c. Nguyªn t¾c thÞ trêng :
Mäi ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh
réng r·i ra c«ng chóng ph¶i tËp trung vµo Së giao dÞch chøng
kho¸n ®Ó ®¶m b¶o viÖc h×nh thµnh gi¸ c¶ ®îc c«ng b»ng ,
hîp lý
d. Nguyªn t¾c ®Êu gi¸
Mäi ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu ph¶i theo nguyªn t¾c
®Êu gi¸
1.4.C¸c ®èi tîng tham gia thÞ trêng chøng kho¸n :
Ngêi ®Çu t chøng kho¸n
Lµ nhøng ngêi mua b¸n chøng kho¸n gåm cã : c¸c
doanh nghiÖp c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ,c¸c quü hu trÝ vµ lùc
luîng réng r·i nhÊt lµ tÇng líp d©n chóng ®Çu t vµo
Ngêi ph¸t hµnh chøng kho¸n
Lµ ngêi huy ®éng vèn b»ng c¸ch in vµ b¸n chóng kho¸n
cho ngêi ®Çu t ,bao gåm ChÝnh phñ ,c¸c doanh nghiÖp vµ
méi sè tæ chøc kh¸c theo quy ®Þnh .
Ng¬i kinh doanh chøng kho¸n :
Lµ ngêi ®îc ph¸p luËt cho phÐp thùc hiªn c¸c nghiÖp vô
kinh doanh chøng kho¸n bao gåm : m«i giíi chøng kho¸n
( nhËn mua hé vµ b¸n hé ®Ó hëng hoa hång ) , b¶o l·nh ph¸t
hµnh chønh kho¸n ,t vÊn ®Çu t chøng kho¸n , qu¶n lý quÜ
®Çu t chøng kho¸n , mua vµ b¸n chøng kho¸n cho chÝnh
m×nh ®Ó hëng chªnh lÖch gi¸
7
Ngêi tæ chøc thÞ trêng
Lµ ngêi t¹o ra ®Þa ®iÓm vµ ph¬ng tiÖn ®Ó phôc vô
cho viÖc mua b¸n chøng kho¸n
Ngêi qu¶n lý vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña thÞ
trêng chøng kho¸n :
Tøc lµ Nhµ níc , ngêi ®¶m b¶o cho thÞ trêng ho¹t d«ng
theo ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m b¶o vÖ lîi Ých
cña ngêi ®Çu t , ®¶m b¶o viÖc mua b¸n chøng kho¸n ®îc
c«ng b»ng vµ c«ng khai ,tr¸nh nh÷ng t×nh tr¹ng tiªu cùc cã
thÓ xÈy ra
1.5 Nh÷ng u ®iÓm va nhîc ®iÓm cña thÞ trêng
chøng kho¸n
¦u ®iÓm
TÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu u tiªn vµo viÖc t¨ng cêng søc m¹nh cho nÒn kinh tÕ qua viÖc thóc ®Èy vai trß quan
träng cña thÞ trêng chøng kho¸n trong qu¸ tr×nh nµy .Vµ
còng kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng nµo ph¸t triÓn thÞnh vîng mµ kh«ng cã vai trß cña thÞ trêng chøng kho¸n.
-ThÞ trêng chøng kho¸n còng cho phÐp ho¹t ®éng ®Çu
t trùc tiÕp dµi h¹n qua viÖc thÞ trêng chøng kho¸n cã thÓ tho¶
m·n c¸c nhu cÇu ®èi ngîc nhau cña c¸c nhµ ®Çu t b»ng viÖc
t¹o kh¶ n¨ng thanh kho¶n cao .H¬n n÷a sù tån t¹i cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh thu hót vèn ®Çu t níc
ngoµi v× c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµit hêng c©n nh¾c liÖu thÞ trêng chøng kho¸n níc ®ã cã ho¹t ®éng tèt hay kh«ng nh méi
yªu tè quan träng ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh ®Êu t
-ThÞ trêng chøng kho¸n còng t¹o ®iÒu kiªn cho viÖc cæ
phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc b»ng viÖc t¹o ra cho
ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ ®Çu t møc gi¸ chuÈn cña c¸c cæ phiÕu
8
®îc b¸n ra c«ng chóng. ThÞ trîng chøng kho¸n hç trî ®Þnh gi¸
cæ phÇn trong ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸.
-ThÞ trêng chøng kho¸n chÝnh lµ tèc ®é cña dßng th«ng
tin ,lµ lÜnh vùc mµ tÊt c¶ c¸c lo¹i th«ng tin ®îc tËp h¬p vµ
ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ cæ phiÕu chÝnh lµ ph¶n ¸nh trung
thùc c¸c lo¹i th«ng tin ®ã .
-ThÞ trêng chøng kho¸n lµ méi phÇn quan träng kh«ng
thÓ thiÕu ®îc ,nã cã thÓ lµm t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn cña
ngµnh tµi chÝnh ®Êt níc .
-ThÞ trêng chøng kho¸n t¹o thãi quen vÒ ®Çu t : sù
ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n cã søc hÊp dÉn vµ t¹o
thãi quen cho mäi ngêi tham gia vµo ho¹t ®éng cña thÞ trêng .
-ThÞ trêng chøng kho¸n ®iÒu tiÕt viÖc ph¸t hµnh cæ
phiÕu . Vai trß ®iÒu tiÕt cña thi trêng chøng kho¸n cã thÓ híng c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®Çu t vµo c¸c ngµnh hay lÜnh vùc
®îckhuyÕn khÝch bµng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu cña nh÷ng
®¬n vÞ ®· ®îc ®¸nh gÝa chÝnh x¸c .
-ThÞ trêng chøng kho¸n lµ nguån thu hót ngo¹i tÖ qua
viÖc b¸n chøng kho¸n cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi hay ®Çu t
gi¸n tiÕp cña ngêi níc ngoµi cã thÎ ë bÊt cø ngo¹i tÖ nµo mµ
hä cã hay hä muèn bá ra mua cæ phÇn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i
®ßi hái méi møc vèn nhÊt ®Þnh nh ®Çu t trùc tiÕp vµo méi
dù ¸n.
Nhîc ®iÓm :
Yõu tè ®Çu c¬ dÔ g©y ¶nh hëng d©y chuyÒn lµm cho
cæ phiÕu cã thÓ t¨ng gi¶ t¹o g©y ra sù khan hiÕm hay thµ
lµm cho gi¸ cæ phiÕu cã thÓ lªn xuèng ®ét ngét khi cã sù cÊu
kÕt .
9
-Mua b¸n néi gi¸n : dïng th«ng tin néi bé trong mét
®¬n vÞ ®Ó mua b¸n cæ phiÕu cña ®¬n vÞ ®ã nh»m thu lîi
nhuËn bÊt chÝnh , g©y ¶nh hëng ®Õn gi¸ trÞ cña cæ phiÕu vi
ph¹m nguyªn t¾c c«ng b»ng
-Mua cæ phiÕu ngÇm kh«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n
cã thÓ g©y ¸p lùc cho c¸c nhµ ®Çu t ®a ®Õn viÖc khèng chÕ
vµ thay thÕ l·nh ®¹o ®¬n vÞ .
-Phao tin hoÆc th«ng tin sai vÒ méi ®¬n vÞ kinh tÕ
kh¸c lµm gi¸ cæ phiÕu thay ®æi ®ét ngét nh»m mua b¸n hëng lîi bÊt hîp ph¸p .
-BiÕn ®éng t×nh h×nh cña nÒn kinh tÕ chung : sù biÕn
®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ hµn biÓu thö cña nÒn kinh
tÕ nhng cã ¶nh hëng rÊt nhanh ®Õn nÒn kinh tÕ khi thÞ trêng
chøng kho¸n cã nh÷ng biÓu hiÖn biÕn ®éng suy gi¶m
1.6. Chøc n¨ng cña thÞ trêng chøng kho¸n.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ hiÖn tîng tÊt yÕu cña nÒn kinh
tÕ thÞ trêng. Nã xuÊt hiÖn tõ gÇn hai thÕ kû nay, khëi ®Çu
tõ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ hiÖn nay ®· lan réng ra
hÇu kh¾p c¸c níc theo møc ®é kh¸c nhau. Cã thÓ nãi trong
c¸c lÜnh vùc ®Çu t trªn thÕ giíi hiÖn nay, thÞ trêng chøng
kho¸n lµ lÜnh vùc thu hót ®îc ®«ng ®¶o ngêi tham gia nhÊt,
víi thêi gian nhanh nhÊt, nã t¹o c¬ héi thuËn lîi vµ kh¶ n¨ng
réng r·i cho c¸c nhµ ®Çu t chän ®îc c¸ch ®Çu t cã hiÖu qu¶
nhÊt.
ThÞ trêng chøng kho¸n ra ®êi vµ ho¹t ®éng lµnh m¹nh
sÏ thóc ®Èy
vµ
nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña ta ph¸t triÓn nhanh
toµn diÖn, n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn tµi
chÝnh, b¶o ®¶m cung cÊp kÞp thêi c¸c nhu cÇu v Ò vèn ®Çu
t ph¸t triÓn kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi,
10
gãp
phÇn æn ®Þnh lu th«ng tiÒn tÖ vµ gi¶m l¹m ph¸t, gi¶m béi
chi ng©n s¸ch.
ThÞ trêng chøng kho¸n
thùc sù lµ mét bé
phËn cÊu
thµnh cña nÒn kinh tÕ. NÕu xÐt cô thÓ th× cã thÓ thÊy thÞ
trêng chøng kho¸n cã ba chøc n¨ng c¬ b¶n sau:
Chøc n¨ng huy ®éng vèn.
Víi chøc n¨ng nµy, thÞ trêng chøng kho¸n ®îc coi lµ mét
c«ng cô tµi chÝnh ®¾c lùc cho c¸c doanh nghiÖp. Minh chøng
cho nhËn ®Þnh nµy lµ sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty
cæ phÇn
ë tÊt c¶ c¸c níc. H×nh
thøc cÊp
vèn th«ng qua
ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ mét kh¶ n¨ng v« tËn, nã kh«ng chØ
gióp xÝ nghiÖp cã ®ñ vèn mµ thùc sù sÏ ®a xÝ nghiÖp vµo
mét cuéc sèng
tµi chÝnh n¨ng ®éng vµ hÊp dÉn. NÕu xÝ
nghiÖp lµm ¨n tèt, cã uy tÝn th× cã thÓ tiÕp tôc gäi vèn
b»ng viÖc
h×nh thµnh
c¸c cæ phiÕu
míi. Ngoµi ra, xÝ
nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ®Ó vay tiÒn
cña
c«ng chóng
mµ kh«ng cÇn ®Õn sù gióp ®ì
cña
tÝn
dông ng©n hµng.
Chøc n¨ng
huy ®éng vèn cña thÞ trêng
chøng kho¸n
cßn g¾n víi yªu cÇu tµi trî cho ng©n s¸ch cña chÝnh phñ vµ
chÝnh quyÒn
®Þa ph¬ng. Cô thÓ
chÝnh phñ hoÆc chÝnh
quyÒn ®Þa ph¬ng sÏ ph¸t hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ®Ó huy
®éng tiÒn
trong c«ng chóng
gi¶i quyÕt th©m hôt
ng©n
s¸ch.
Chøc n¨ng c«ng cô ®Çu t.
ViÖc tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n cã mét lîi thÕ
®Æc biÖt: nã võa lµ n¬i Èn n¸u an toµn cña tiÒn tiÕt kiÖm
võa lµ n¬i ®ång tiÒn ®ã cã thÓ sinh lêi. PhÇn lín c¸c c«ng cô
cña thÞ trêng chøng kho¸n ®Òu cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi Ých
11
kÐp: ®ã lµ lîi Ých do trÞ gi¸ chøng kho¸n t¨ng vµ lîi Ých do ®îc hëng l·i suÊt. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ thíc ®o hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp (th«ng qua t×nh h×nh lªn
xuèng cña gi¸ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu do doanh nghiÖp ph¸t
hµnh) vµ cña c¶ toµn bé nÒn kinh tÕ (th«ng qua t×nh h×nh
lªn xuèng
cña chØ sè gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng).
Chøc n¨ng kÝch thÝch c¹nh tranh
LuËt ch¬i cña thÞ trêng chøng kho¸n kh¸ chÆt chÏ, tuy
vËy
nã thóc ®Èy rÊt m¹nh sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh
nghiÖp. Gi¸ cæ phiÕu tr¸i phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp ®¨ng
ký trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®Òu ®îc ®¨ng ký trªn b¸o vµ
ph¸t trªn ®µi, do ®ã doanh nghiÖp nµo còng ph¶i cè g¾ng
n©ng cao møc hiÖu qu¶ vµ sinh lêi ®Ó gi¸ chøng kho¸n cña
m×nh cã thÓ
lªn cao, nh vËy võa cã thÓ thu lîi lín, võa cã
thÓ dÔ dµng gäi thªm vèn khi cÇn thiÕt. ChÝnh víi chøc n¨ng
nµy mµ thÞ trêng chøng kho¸n hay chÝnh x¸c
sè gi¸ chøng kho¸n
h¬n lµ
chØ
®îc coi lµ chiÕc hµn thö biÓu cña nÒn
kinh tÕ mµ tÊt c¶ mäi ngêi trong x· héi, tõ chÝnh phñ tíi c¸c
c«ng ty, tõ c¸c nhµ ®Çu t tíi c«ng chóng ®Òu ph¶i
quan
t©m theo dâi.
II . Kinh doanh chøng kho¸n
2.1 C¸c lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh doanh chøng
kho¸n
2.1.1 Kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ trêng s¬
cÊp:
B¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n :lµ mét ho¹t ®éng hç
trî cho c«ng ty ph¸t hµnh hoÆc chñ së h÷u chøng kho¸n trong
viÖc ph©n phèi chøng kho¸n th«ng qua tho¶ thuËn mua
chøng kho¸n ®Ó b¸n l¹i .
12
Ho¹i ®éng b¶o l·nh ph¸i hµnh vÒ c¬ b¶n gåm cã c¸c
ho¹t ®éng sau:
-Nghiªn cøu vµ t vÊn cho c¸c c«ng ty ph¸t hµnh chøng
kho¸n ph¬ng thøc ph¸t hµnh ( ph¸t hµnh riªng lÎ hay ph¸t
hµnh ra c«ng chóng ), c¬ cÊu ph¸t hµnh, ®Æt gi¸ chøng
kho¸n
- Hoµn tÊt c¸c thñ tôc ph¸p lý cho ®ît ph¸t hµnh
- Tho¶ thu©n hîp t¸c víi c¸c nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh kh¸c,
vµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n kh¸c ,thùc hiªn c«ng t¸c tiÕp thÞ ,
ph©n phè chøng kho¸n
- Qu¶n lý ph©n phèi vµ thanh to¸n chøng kho¸n
- Thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc hç trî cho thÞ trêng vµ c¸c dÞch
vô sau khi ph¸t hµnh
2.1.2 Kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ truêng thø
cÊp:
- M«i giíi chøng kho¸n : lµ ho¹t ®éng trung gian hoÆc
®¹i diÖn mua hoÆc ®¹i diÖn b¸n chøng
kho¸n cho
kh¸ch hµng®Ó háng hoa hång.
- T doanh chøng kho¸n :lµ ho¹t ®éng mua b¸n chøng
kho¸n cho chÝnh m×nh
- T vÊn ®Çu t chøng kho¸n : lµ c¸c ho¹t ®éng t vÊn liªn
quan ®Õn chøng kho¸n ; hoÆc c«ng bè hoÆc ph¸t hµnh c¸c
b¸o c¸o ph©n tÝch cã liªn quan ®Õn chøng kho¸n
- Qu¶n lý danh môc ®Çu t chøng kho¸n : lµ ho¹t ®éng
qu¶n lý vèn cña kh¸ch hµng th«ng qua viÖc mua , b¸n vµ gi÷
c¸c xhøng kho¸n v× quyÒn lîi cña kh¸ch hµng theo hîp ®ång
b»ng v¨n b¶n víi kh¸ch hµng
2.2 C«ng ty chøng kho¸n
2.2.1 M« h×nh c«ng ty chøng kho¸n
13
- Trªn thÕ giíi , th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp ®îc kinh
doanh chøng kho¸n lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c«ng
ty cæ phÇn
- HiÖn nay trªn thÕ giíi cã hai m« h×nh c«ng ty chøng
kho¸n sau:
a. C«ng ty chuyªn doanh chøng kho¸n
M« h×nh nµy ®îc ¸p dông ë nhiÒu níc ,trong ®ã ®¸ng
chó ý la Mü NhËt ,Canada ,Hµn Quèc.
¦u ®iÓm cña m« h×nh nµy lµ :
-Hµn chÕ rñi ro cho hÖ thèng ng©n hµng;
-T¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t triÓn
Tuy nhiªn trong thêi gian gÇn d©y, ë c¸c níc ¸p dông m«
h×nh nµy®· cã xu híng gi¶m dÇn h¹n chÕ vÒ kinh doanh
chøng kho¸n ®èi víi ng©n hµng th¬ng m¹i vµ tõng bíc më
r«ng quyÒn cña ng©n hµng th¬ng m¹i tham gia vµo thÞ trêng
chøng kho¸n .
b. C«ng ty ®a n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ vµ chøng
kho¸n .
M« h×nh nay chia lµm hai lo¹i
-Lo¹i ®a n¨ng méi phÇn :c¸c ng©n hµng muèn kinh
doanh chøng kho¸n ph¶i lËp c«ng ty con ho¹t ®éng ®éc lËp ;
-Lo¹i ®a n¨ng hoµn toµn : c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
®îc phÐp kinh doanh chøng kho¸n , kinh doanh b¶o hiÓm cïng
v¬i kinh doanh tiÒn tÖ;
M« h×nh ®a nang hoµn toµn ®îc ¸p dung ë ch©u ¢u
,Anh , óc
¦u ®iªm cña m« hinh nµy lµ
Ng©n hµng cã thÓ kÕt hîp nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh
nhê ®ã gi¶m bít rñi ro cho ho¹t ®«jng kinh doanh chung vµ
14
cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng c¸c biÕn ®éng cña thÞ trêng chøng
kho¸n
; ë c¸c níc b¾t ®Çu x©y dùng thÞ trêng chøng
kho¸n ,c¸c ng©n hµng cã thÕ m¹nh vÒ mÆt c¸n bé cã chuyªn
m«n còng nh c¬ së vËt chÊt ®Ó thùc hiÖn kinh doanh chøng
kho¸n
M« h×nh nay còng cã h¹n chÕ nhÊt ®Þnh sau:
-ThÞ trêng cæ phiÕu kh«ng ph¸t triÓn v× lîi Ých chñ yÕu
cña hÖ thèng ng©n hµng lµ dïng vèn huy ®éng ®îc ®Ó cho
vay lÊy l·i.
-Trong trêng hîp cã biÕn ®éng trªn thÞ trêng chøng
kho¸n ,th× c¸c biÕn cè nay cã thÓ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng
kinh doanh tiÒn tÖ cña hÖ thèng ng©n hµng nÕu kh«ng t¸ch
b¹ch gi÷a hai lo¹i h×nh kinh doanh nµy
IIi. ThÞ trêng chøng kho¸n mét sè níc.
3.1. ThÞ trêng chøng kho¸n Italia:
ThÞ trêng tr¸i phiÕu cña Italia lµ mét trong nh÷ng thÞ
trêng lín nhÊt ë Ch©u ¢u vµ lµ thÞ trêng lín thø hai thÕ giíi.
Th©m hôt lín tõ c¸c lÜnh vùc c«ng céng ®· dÉn tíi sù t¨ng
trëng nhanh cña thÞ trêng tr¸i phiÕu hiÖn nay nî cña chÝnh
phñ chiÕm trªn 85% tæng khèi lîng c¸c c«ng cô nî ®îc giao
dÞch. §iÓm ®¸ng chó ý cña thÞ trêng tr¸i phiÕu Italia lµ chØ
cã mét khèi lîng nhá c¸c c«ng cô nî cña c«ng ty ®îc ph¸t
hµnh vµ giao dÞch t¹i ®©y. N¨m 1993 c¸c ®ît ph¸t hµnh nî
míi cña c¸c c«ng ty phi tµi chÝnh chØ chiÕm cha ®Õn 2%
khèi lîng thÞ trêng. Tríc ®©y c¸c quy ®Þnh mang tÝnh b¾t
buéc ®· h¹n chÕ sù t¨ng trëng cña thÞ trêng nµy vµ sù thiÕu
v¾ng cña c¸c tæ chøc ®¸nh gi¸ hÖ
sè tÝn nhiÖm còng
cÇn sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña thÞ trêng thø cÊp. Bé luËt
ng©n hµng míi cã hiÖu lùc tõ ®Çu n¨m 1994 ®· hÇu nh lo¹i
trõ c¸c thóª ®¸nh vµo viÖc chuyÓn nhîng c¸c c«ng cô nî cña
c«ng ty. C¸c c«ng ty cã tû suÊt lîi nhuËn cao, cã mét ng©n
hµng b¶o ®¶m ®îc ph¸p luËt ph¸t hµnh c¸c th¬ng phiÕu
15
ng¾n h¹n vµ c¸c chøng chØ ®Çu t nh÷ng c¶i c¸ch nµy
kh«ng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù thÞnh vîng cña thÞ trêng
tr¸i phiÕu t nh©n. Tuy nhiªn, c¸c c¶i c¸ch nµy diÔn ra ®óng
vµo giai ®o¹n cã tû lÖ l·i suÊt cao ®· lµm h¹n chÕ c¸c ®ît
ph¸t hµnh vay vèn míi cña c¸c thµnh phÇn t nh©n.
ThÞ trêng cæ phiÕu - tr¸i ngîc víi thÞ trêng tr¸i phiÕu,
thÞ trêng cæ phiÕu Italia ë
trong t×nh tr¹ng kÐm ph¸t
triÓn , víi khèi lîng vèn trªn thÞ trêng tÝnh theo % trªn GDP
vµo lo¹i thÊp nhÊt ë Ch©u ©u (xem b¶ng). MÆc dï c¸c ®ît tù
nh©n ho¸ gÇn ®©y ®· thu hót mét sè lîng lín c¸c cæ ®«ng
nhá, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ hé gia ®×nh vÉn chØ quen víi
c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm qua ng©n hµng nªn tæng khèi lîng
cæ phiÕu hä n¾m gi÷ vÉn cßn thÊp.
C¸c nhµ ®Çu t chuyªn nghiÖp còng chØ chiÕm tû lÖ
thÊp, mét phÇn do cha cã mét hÖ thèng c¬ së ph¸p lý nh»m
khuyÕn khÝch ho¹t ®éng cña hä. M·i ®Õn gÇn ®©y c¸c
ng©n hµng míi ®îc phÐp së h÷u mét phÇn vèn trong c¸c c«ng
ty phi tµi chÝnh. §iÒu quan träng nhÊt lµ viÖc giíi h¹n sù tham
gia cña c¸c nhµ ®Çu t chuyªn nghiÖp s Ï ¶nh hëng tíi c¬ cÊu
së h÷u cña c«ng ty. Còng nh nhiÒu thÞ trêng vèn ë Ch©u
©u, chi phÝ giao dÞch ë thÞ trêng vèn Italia ®· gi¶m mét
c¸ch ®¸ng kÓ trong mét thËp kû qua chñ yÕu nhê vµo c¸c
tiÕn bé kü thuËt trong viÖc c«ng khai th«ng tin c«ng ty trong
hÖ thèng giao dÞch. Ngoµi ra nhê vµo c¸c c¸ch quy chÕ
m¹nh mÏ bao gåm c¶ tù do ho¸ quyÒn ®îc lµm thµnh viªn
cña së giao dÞch, gi¶m thuÕ giao dÞch, tù do ho¸ viÖc thu
hoa hång m«i giíi. Nh÷ng c¶i c¸ch nµy ®· ®îc nhiÒu níc
thùc hiÖn nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c thÞ trêng
chøng kho¸n xuÊt ph¸t tõ tù do ho¸ c¸c luång vèn ë Ch©u
©u.
B¶ng sè 1: ThÞ trêng chøng kho¸n Ch©u ¢u c¸c chØ sè vÒ
quy m« vµ vßng quay cña ®ång vèn n¨m 1994.
Níc
Tæng gi¸ trÞ
vèn ho¸ trªn
thÞ trêng
( triÖu USD)
Vèn trªn thÞ
trêng tÝnh
theo % GDP
16
Quy m«
trung b×nh
cña 1 c«ng
ty (triÖu
Tû lÖ quay
vßng (%)
Anh
§øc
Ph¸p
Thôy SÜ
Hµ Lan
Italia
T©y Ban
Nha
Thôy
§iÓn
BØ
12102.45
4705.19
4512.63
2840.92
283251
1801.35
1548.58
118,1
23,0
34,0
108,9
85,9
17,7
32,1
USD)
585
1128
983
1199
894
808
409
1309.39
66,6
1149
70,5
841.03
36,9
543
15,6
78,1
97,8
133,88
0,1
73,5
72,3
44,1
(Nguån: C«ng ty tµi chÝnh quèc tÕ, c¸c TTCK ®ang næi lªn
1995 - c¸c sè liÖu tæng qu¸t)
C¶i c¸ch ë Italia b¾t ®Çu thùc hiÖn tõ nh÷ng n¨m 90,
kh¸ muén so víi c¸c níc Ph¸p, §øc T©y Ban Nha vµ Anh. Tuy
nhiªn
sau khi
luËt vÒ c¸c c«ng ty giao dÞch chøng kho¸n
(SIMs) ra ®êi vµo th¸ng 1/1991, viÖc thÓ nghiÖm c¸c giao
dÞch khèi lîng lín vµo th¸ng 11/1991 vµ gÇn ®©y
viÖc níi
láng quyÒn së h÷u cña c¸c ng©n hµng ®èi víi c¸c c«ng ty
thµnh viªn thÞ trêng chøng kho¸n Italia ®· b¾t ®Çu theo
kÞp víi c¸c thÞ trêng kh¸c ë ch©u ©u.
3.2. ThÞ trêng chøng kho¸n Hµn Quèc
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n Hµn
Quèc cã thÓ chia thµnh 4 giai ®o¹n:
3.2.1 Giai ®o¹n chuÈn bÞ (n¨m 1956 - 1967)
ThÞ trêng chøng kho¸n chÝnh thøc ®Çu tiªn ë Hµn Quèc
b¾t ®Çu ho¹t ®éng víi sù thµnh lËp cña së giao dÞch chøng
kho¸n
Hµn Quèc vµo ngµy 3.3.1956. Tuy nhiªn
vµo thêi
®iÓm nµy GNP/®Çu ngêi cña Hµn Quèc cha ®Õn 100 USD;
v× vËy nh×n chung c«ng chóng kh«ng cã ®ñ tiÒn ®Ó ®Çu t
vµo thÞ trêng chøng kho¸n. H¬n n÷a lóc nµy còng rÊt Ýt c¸c
c«ng ty cã ®îc sù tÝn nhiÖm cao ®Ó cã thÓ chµo b¸n, chøng
17
kho¸n cña m×nh ra c«ng chóng. Së
giao dÞch chøng kho¸n
ho¹t ®éng gièng mét thÞ trêng tr¸i phiÕu gióp chÝnh phñ
huy ®éng vèn h¬n lµ mét thÞ trêng cæ phiÕu . MÆc dï
chÝnh phñ cã
trêng
chñ tr¬ng thiÕt lËp c¸c c¬ së ph¸p lý cho thÞ
chøng kho¸n th«ng qua
viÖc ban hµnh luËt chøng
kho¸n vµ giao dÞch chøng kho¸n n¨m 1962, hÖ thèng gi¸m
s¸t thÞ trêng vÉn cßn rÊt yÕu, cha thÓ ng¨n ngõa ®îc sù
®Çu c¬ gi¸ rÊt m¹nh trªn thÞ trêng. KÕt qu¶ lµ thÞ trêng
®· bÞ ®æ vì vµo th¸ng 5 - 1965
3.2.2. Giai ®o¹n cÊt c¸nh (1968 - 1976)
Giai ®o¹n nµy, ®îc xem lµ giai ®o¹n cÊt c¸nh cña thÞ
trêng chøng kho¸n Hµn Quèc, bëi v× ngµy tõ n¨m 1967 chÝnh
phñ ®· cè g¾ng thu hót c¸c nguån vèn cho c¸c kÕ ho¹ch
ph¸t triÓn kinh tÕ lÇn thø hai vµ thø ba th«ng qua viÖc huy
®éng c¸c nguån vèn trong níc h¬n lµ dùa vµo kho¶n vay níc
ngoµi. Víi chÝnh s¸ch nµy chøc n¨ng cña thÞ trêng chøng
kho¸n ®· ®îc nhËn thøc l¹i.
N¨m 1968. luËt khuyÕn khÝch ph¸t triÓn thÞ trêng
vèn ®îc ban
hµnh. C«ng ty ®Çu t hµn quèc ®îc thµnh lËp
chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n. Nh»m
thu hót sù quan t©m cña c«ng chóng vµo thÞ trêng chøng
kho¸n, cæ tøc ®îc b¶o ®¶m sÏ tr¶ b»ng l·i suÊt kú h¹n 1
n¨m. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty niªm yÕt ®îc hëng nh÷ng u tiªn
nhÊt ®Þnh vÒ tµi chÝnh vµ thuÕ. Bªn c¹nh ®ã luËt khuyÕn
khÝch ph¸t hµnh c«ng khai ®îc ban hµnh n¨m 1972. Theo luËt
nµy, chÝnh phñ buéc c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã kh¶ n¨ng
ph¶i ph¸t hµnh ra c«ng chóng vµ bÊt cøu c«ng ty nµo kh«ng
ph¸t hµnh c«ng khai sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc t×m nguån
vèn qua hÖ thèng ng©n hµng. KÕ ho¹ch së h÷u cæ phiÕu cña
18
nh©n viªn còng ®îc ®a ra nh»m më réng nhu cÇu vÒ cæ
phiÕu. Nhê nh÷ng chÝnh s¸ch nµy mµ thÞ trêng chøng kho¸n
®· ®îc më réng rÊt nhanh trong giai ®o¹n nµy.
3.2.3. Giai ®o¹n cñng cè hÖ thèng (1977-1985)
Uû ban chøng kho¸n vµ së giao dÞch chøng kho¸n cïng víi
ban gi¸m s¸t chøng kho¸n ®îc thµnh lËp nh»m qu¶n lý vµ
gi¸m s¸t thÞ trêng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Sù c«ng b»ng trong
giao dÞch ®îc cñng cè b»ng viÖc ®a vµo thùc hiÖn quy chÕ
chèng l¹i c¸c giao dÞch tay trong quyÒn qu¶n lý cña c¸c cæ
®«ng gèc n¾m ®a sè cæ phiÕu trong c«ng ty ®îc b¶o vÖ ë
nhiÒu cÊp ®é b»ng mét sè quy ®Þnh vÒ ®Êu thÇu vµ kh«ng
®îc mua nhiÒu h¬n 10% cæ phiÕu cã quyÒn bá phiÕu, nÕu
kh«ng cã sù ®ång ý tríc cña uû ban. M¹ng líi c«ng khai th«ng
tin c«ng ty ®îc kiÓm tra l¹i toµn bé. Uû ban chøng kho¸n vµ
giao dÞch chøng kho¸n, ban gi¸m s¸t chøng kho¸n cã thÓ
kiÓm so¸t tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty niªm yÕt
khi cÇn ph¶i b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t. Víi nh÷ng
söa ®æi trªn, thÞ trêng chøng kho¸n Hµn quèc trë nªn c«ng
b»ng h¬n víi hÖ thèng qu¶n lý vµ ®Þnh chÕ thÞ trêng cã
nhiÒu u ®iÓm.
3.2.4. Giai ®o¹n ®¹i chóng ho¸ vµ quèc tÕ ho¸
(1986 ®Õn nay)
Tõ n¨m 1986, kinh tÕ Hµn quèc ®· t¨ng trëng
nhanh
trong bèi c¶nh '' 3 thÊp'': l¹m ph¸t thÊp, gi¸ dÇu thÊp, l·i suÊt
thÊp vµ ®· tr¶i qua thêi kú ®en tèi cña c¸n c©n thanh to¸n.
Dùa trªn c¬ së kinh tÕ t¨ng trëng, nhu cÇu vÒ tµi chÝnh
trùc tiÕp cña c¸c c«ng ty vµ c¶ nhu cÇu vÒ ®Çu t chøng
kho¸n cña c«ng chungs ®Òu t¨ng lªn. Bëi vËy thÞ trêng chøng
kho¸n cã c¬ héi më réng c¶ vÒ cung lÉn cÇu. ChØ sè cæ
19
phiÕu kÕt hîp míi chØ ®¹t 180 vµo cuèi n¨m 1985 ®· t¨ng lªn
trªn 1000 vµo th¸ng n¨m 1989 khèi lîng giao dÞch trung b×nh
hµng ngµy ®· t¨ng tõ 20 triÖu USD n¨m 1985 lªn 320 triÖu
USD n¨m 1989. Nh÷ng ®ît t¨ng gi¸ cæ phiÕu ®· mang l¹i
nhiÒu lîi nhuËn cho c¶ c¸c c«ng ty dù ®Þnh ph¸t hµnh chøng
kho¸n lÉn nh÷ng ngêi ®Çu t chøng kho¸n: NhiÒu c«ng ty t
nh©n ®· tranh nhau ph¸t hµnh c«ng céng vµo cuèi nh÷ng
n¨m 80 sè lîng c¸c c«ng ty niªm yÕt ®· t¨ng tõ 342 c«ng ty
n¨m 1985 lªn 690 c«ng ty n¨m 1989. Cïng thêi gian nµy, sè lîng vèn huy ®éng ®îc th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n trong
n¨m 1989 ®· ®¹t 26.000 tû USD trong khi n¨m 1985 con sè
nµy chØ ®¹t 4tû USD vµ vît xa sè vèn huy ®éng th«ng qua tµi
chÝnh gi¸n tiÕp. §iÒu nµy cho thÊy ®· cã sù chuyÓn ®æi vÒ
h×nh thøc huy ®éng vèn cña c«ng ty tõ tµi chÝnh gi¸n teps
sang tµi chÝnh trùc tiÕp.
Víi chÝnh s¸ch ®¹i chóng ho¸ thÞ trêng chøng kho¸n . sè lîng
nh÷ng ngêi ®Çu t trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®· t¨ng lªn
rÊt nhanh . C¸c c«ng ty chøng kho¸n nµy ®Ìu ®îc hiÖn ®¹i
ho¸ th«ng qua viÖc më réng vèn cæ phiÕu vµ tù ®éng ho¸
ho¹t ®éng cña m×nh.
20
- Xem thêm -