LỜI MỞ ĐẦU
Thùc hiÖn chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng, h×nh
thµnh ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng, trong ®ã cã thÞ trêng chøng
kho¸n, ngay tõ n¨m 1995, §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· chØ ®¹o c¸c
bé, ngµnh nghiªn cøu ®Ò ¸n x©y dùgn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng
chøng kho¸n (TTCK). Trªn c¬ së ®Ò xuÊt cña c¸c Bé, ngµnh,
ChÝnh phñ ®· thµnh lËp Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc (UBCK) vµ
giao cho c¬ quan nµy chuÈn bÞ c¸c ®IÒu kiÖn cÇn thiÕt cho
viÖc ra ®êi TTCK ViÖt Nam. Víi viÖc khai tr¬ng ®a Trung t©m
GDCK thµnh phè Hå ChÝ Minh ®i vµo ho¹t ®éng ( tõ th¸ng
7/2000) ®· ®¸nh dÊu mét bíc tiÕn trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh
tÕ ë ViÖt Nam, kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ
trêng cña §¶ng vµ ChÝnh phñ trong tiÕn tr×nh ®æi míi.
§øng tríc vÊn ®Ò nµy, mét c©u hái ®îc ®Æt ra, ®ã lµ
chóng ta ph¶i lµm sao ®Ó ph¸t triÓn TTCK, mét thÞ trêng cßn
rÊt nhiÒu míi mÎ víi chóng ta nhng l¹i lµ kh«ng míi ®èi víi c¸c
nh÷ng níc ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, em ®· chän ®Ò tµi:
“
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam vµ mét sè vÊn ®Ò ®ang
®Æt ra ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn” ®Ó nghiªn cøu.
Néi dung
I.Tæng quan vÒ ThÞ Trêng Chøng Kho¸n
1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ThÞ Trêng Chøng
Kho¸n
H×nh thøc s¬ khai cña thÞ trêng chøng kho¸n ®· xuÊt hiÖn
c¸ch ®©y hµng tr¨m n¨m. Vµo kho¶ng thÕ kû 15, ë c¸c thµnh
phè trung t©m th¬ng m¹i cña c¸c ph¬ng T©y, trong c¸c chî
phiªn hay héi chî, c¸ch th¬ng gia thêng tô tËp t¹i c¸c qu¸n cµ
phª ®Ó th¬ng lîng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. §Æc ®IÓm cña
ho¹t ®éng nµy lµ c¸c th¬ng gia chØ trao ®æi b»ng lêi nãi vãi
nhau vÒ c¸c hîp ®ång mua b¸n mµ kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña
bÊt cø hµng ho¸, giÊy tê nµo. §Õn cuèi thÕ kû 15, “khu chî riªng”
®· trë thµnh thÞ trêng ho¹t ®éng thêng xuyªn víi nh÷ng quy t¾c
cã tÝnh chÊt b¾t buéc víi nh÷ng thµnh viªn tham gia.
Buæi häp ®Çu tiªn diÔn ra n¨m 1453 t¹i l÷ qu¸n cña gia
®×nh Vanber t¹i thµnh phè Bruges. Tríc l÷ qu¸n coa b¶ng hiÖu
vÏ h×nh ba tó da vµ ch÷ Bourse. Ba tói tîng chng cho ba néi dung
cña thÞ trêng: ThÞ trêng hµng ho¸; ThÞ trêng ngo¹i tÖ vµ ThÞ trêng chøng kho¸n ®éng s¶n; cßn ch÷ Bourse lµ “mËu dÞch thÞ trêng” hay cßn gäi lµ “ n¬I bu«n b¸n chøng kho¸n”.
§Õn n¨m 1547, thÞ trêng ë thµnh phè Bruges bÞ sôp ®æ.
Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1531, thÞ trêng nµy ®îc dêi tíi thµnh phè
c¶ng Anvers(BØ), tõ ®ã ph¸t triÓn nhanh chãng. Theo ®ã lµ mét
lo¹t c¸ch thÞ trêng nh vËy còng ®îc thµnh lËp ë nhiÒu n¬I:
LonDon, Ph¸p, §øc, ý , c¸c níc B¾c Mü vµ Mü. Sau mét thêi gian
ho¹t ®éng, thÞ trêng
chøng tá kh¶ n¨ng kh«ng ®¸p øng ®îc
yªu cÇu cña c¶ ba giao dÞch kh¸c nhau. V× thÕ, thÞ trêng hµng
ho¸ ®îc t¸ch ra thµnh c¸c khu th¬ng m¹i, thÞ trêng ngo¹i tÖ ®îc
t¸ch ra vµ ph¸t triÓn thµnh thÞ trêng hèi ®o¸i. ThÞ trêng chøng
kho¸n ®éng s¶n trë thµnh thÞ trêng chøng kho¸n
2. Kh¸I niÖm vµ b¶n chÊt cña ThÞ Trêng Chøng Kho¸n
2.1 Kh¸I niÖm vÒ TTCK
ThÞ trêng chøng kho¸n ®îc xem lµ ®Æc trng c¬ b¶n, lµ
biÓu tîng nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Ngêi ta cã thÓ ®o lêng vµ dù
tÝnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ qua diÔn biÕn trªn thÞ trêng chøng
kho¸n. Lµ mét bé phÇn cÊu thµnh cña thÞ trêng tµI chÝnh, thÞ
trêng chøng kho¸n ®îc hiÓu mét c¸ch chung nhÊt, lµ n¬I diÔn ra
ch¸c giao dÞch mua b¸n, trao ®æi c¸ch chøng kho¸n – c¸c hµnh
ho¸ vµ dÞch vô tµI chÝnh gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia. ViÖc trao
®æi mua b¸n nµy ®îc thùc hiÖn theo nh÷ng quy t¾c Ên ®Þnh
tríc.
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ thÞ trêng
chøng kho¸n. Tuy nhiªn, quan niÖm ®Çy ®ñ vµ râ rµng, phï hîp
víi sù ph¸t triÓn chung cña TTCK lµ: ThÞ Trêng Chøng Kho¸n lµ
n¬I diÔn ra c¸c giao dÞch mua b¸n, trao ®æi c¸c lo¹i chøng
kho¸n.
2.2 B¶n chÊt cña TTCK
ThÞ trêng chøng kho¸n kh«ng gièng víi thÞ trêng c¸c hµng
hãa th«ng thêng kh¸c v× hµng ho¸ cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ
mét lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt, lµ quyÒn së h÷u vÒ t b¶n. Lo¹i
hµng ho¸ nµy cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sù dông. Nh vËy, cã thÓ nãi,
b¶n chÊt cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ thÞ trêng chøng kho¸n
chøa ®ùng th«ng tin vÓ chi phÝ vèn hay gi¸ c¶ vèn ®Çu t, hay
nãi c¸ch kh¸c la thÞ trêng thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu
cña vèn ®Çu t. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ h×nh thøc ph¸t triÓn
bËc cao cña nÒn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.
3. VÞ trÝ vµ cÊu tróc cña TTCK
3.1 VÞ trÝ
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ mét bé phËn cña thÞ trêng tµI
chÝnh. VÞ trÝ cña thÞ trêng chøng kho¸n trong tæng thÓ thÞ trêng tµI chÝnh thÓ hiÖn
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ h×nh ¶nh ®Æc trng cña thÞ trêng
vèn
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ h¹t nh©n trung t©m cña thÞ trêng tµi chÝnh, n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh ph¸t hµnh, mua b¸n c¸c
c«ng cô Nî vµ c«ng cô Vèn( c¸c c«ng cô së h÷u)
3.2 CÊu tróc
Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, cÊu tróc cña TTCK cã thÓ
®îc ph©n theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, th«ng thêng ,ta cã thÓ xem xÐt c¸ch thøc c¬ b¶n lµ ph©n lo¹i theo hµng
ho¸, ph©n lîi theo h×nh thøc tæ chøc cña thÞ trêng vµ ph©n lo¹i
theo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn.
3.2.1 Ph©n lo¹i theo hµng ho¸
Theo c¸c lo¹i hµng ho¸ ®îc mua b¸n trªn thÞ trêng, ngêi ta
cã thÓ ph©n thÞ trêng chøng kho¸n thµnh thÞ trêng tr¸I phiÕu,
thÞ trêng cæ phiÕu vµ thÞ trêng c¸c c«ng cô dÉn xuÊt.ThÞ trêng
tr¸I phiÕu(Bond markets) lµ thÞ trêng mµ hµng ho¸ ®îc mua b¸n
t¹i ®ã lµm c¸c tr¸I phiÕu. Tr¸I phiÕu lµ c«ng cô nî, mµ thùc chÊt
cña viÖc ph¸t hµnh c¸c c«ng cô nµy lµ nhµ ph¸t hµnh ®øng ra
®I vay theo ph¬ng thøc cã hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn l·i. ThÞ trêng cæ
phiÓu (stock markets) lµ n¬I giao dÞch mua b¸n, trao ®æi c¸c
giÊy tê x¸c nhËn cæ phÇn ®ãng gãp cña cæ ®«ng. Cæ ®«ng lµ
chñ së h÷u cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trong phÇn ®ãng
gãp cña m×nh. Cæ phiÕu cã thêi gian ®¸o h¹n lµ kh«ng x¸c
®Þnh. ThÞ trêng c¸c c«ng cô dÉn xuÊt ( Derivative markets) lµ
n¬I c¸c chøng kho¸n ph¸t sinh ®îc mua vµ b¸n.
3.2.2 Ph©n lo¹i theo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn
Theo c¸ch thøc nµy, thÞ trêng ®îc ph©n thµnh thÞ trêng s¬
cÊp vµ thÞ trêng thø cÊp
ThÞ trêng s¬ cÊp hay thÞ trêng cÊp I (Primary Market) lµ
thÞ trêng ph¸t hµnh c¸c chøng kho¸n hay lµ níi mua b¸n c¸c
chøng kho¸n lÇn ®Çu tiªn. T¹i thÞ trêng nµy gi¸ c¶ cña chøng
kho¸n lµ gi¸ ph¸t hµnh. ViÖc mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng s¬ cÊp lµm t¨ng vèn cho nhµ ph¸t hµnh.
ThÞ trêng thø cÊp hay thÞ trêng cÊp 2 (Secondary Market)
lµ thÞ trêng giao dÞch mua b¸n, trao ®æi nhøng chøng kho¸n ®·
®îc ph¸t hµnh nh»m ®Ých kiÕm lêi, di chuyÓn vèn ®Çu t hay di
chuyÓn tµI s¶n x· héi
ThÞ trêng s¬ cÊp vµ thø cÊp cã quan hÖ mËt thiÕt, hç trî
lÉn nhau. VÒ b¶n chÊt, nã lµ mèi quan hÖ néi t¹i, biÖn chøng.
NÕu kh«ng cã thÞ trêng s¬ cÊp th× kh«ng cã thÞ trêng thø cÊp,
thÞ trêng thø cÊp l¹i t¹o ®IÒu kiÖn ph¸t triÓn cho thÞ trêng s¬
cÊp. Môc ®Ých cuèi cïng cña nhµ qu¶n lý la ph¶I t¨ng cêng ho¹t
®éng huy ®éng vèn trªn thÞ trêng s¬ cÊp, v× chØ cã t¹i thÞ tr-
êng s¬ cÊp vèn míi thùc sù vËn ®éng tõ ngêi tiÕt kiÖm sang ngêi
®Çu t, cßn sù vËn ®éng cña vèn trªn thÞ trêng thø cÊp lµ t b¶n
gi¶, kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp tíi viÖc tÝch tô vµ tËp trung vèn.
3.2.3 Ph©n lo¹i theo h×nh thøc tæ chøc cña thÞ trêng
ThÞ trêng chøng kho¸n cã thÓ tæ chøc theo hai c¸ch sau:
Tæ chøc thµnh c¸c së giao dÞch, t¹i ®©y ngêi mua vµ ngêi
b¸n gÆp nhau t¹i mét ®Þa ®Ióm nhÊt ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh giao
dÞch mua b¸n, trao ®æi chøng kho¸n. VÝ dô nh Së giao dÞch
chøng kho¸n Lu©n ®«n, së giao dÞch chøng kho¸n Mü, së giao
dÞch chøng kho¸n Pari
ThÞ trêng giao dÞch qua quÇy hay thÞ trêng chøng kho¸n
tËp trung (OTC: Over- The – Counter market) lµ thÞ trêng cña
c¸c nhµ bu«n, nh÷ng ngêi t¹o thÞ trêng. NgoµI hai lo¹i thÞ trêng
trªn, ngêi ta cßn nãi ®Õn thÞ trêng thø ba lµ thÞ trêng dµnh cho
c¸c chøng kho¸n kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó giao dÞch trªn thÞ trêng tËp trung vµ thÞ trêng OTC.
4. C¸c chñ thÓ trªn TTCK
C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n tham gi¸ thÞ trêng chøng kho¸n cã
thÓ ®îc chia lµm ba nhãm sau: chñ thÓ ph¸t hµnh, chñ thÓ ®Çu
t vµ c¸c tæ chøc cã liªn quan ®Õn chøng kho¸n
Chñ thÓ ph¸t hµnh: lµ ngêi cung cÊp chøn kho¸n – hµng
ho¸ cña thÞ trêng chøng kho¸n. Bao gåm: ChÝnh Phñ, c¸c doanh
nghiÖp vµ mét sè c¸c tæ chøc kh¸c nh: Quü ®Çu t, tæ chøc tµI
chÝnh trung gian…
Chñ thÓ ®Çu t: lµ nh÷ng ngêi cã tiÒn, thùc hiÖn mua vµ
b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®Ó t×m kiÕm lîi
nhuËn. Nhµ ®Çu t ®îc chia lµm 2 lo¹i: nhµ ®Çu t c¸ nh©n vµ
®Çu t cã tæ chøc
C¸c tæ chøc cã liªn quan ®Õn thÞ trêng chøng kho¸n: c¬
quan qu¶n lý vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng TTCK, Së giao dÞch chøng
kho¸n, HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n, tæ chøc lu ký
vµ thanh to¸n bñ trõ chøng kho¸n, c¸c tæ chøc hç trî, c¸c c«ng
ty ®¸nh gi¸ hÖ sè tÝn nhiÖm…
5. Vai trß cña TTCK
Thø nhÊt lµ TTCK t¹o ra c«ng cô cã tÝnh thanh to¸n cao, cã
thÓ tÝch tô, tËp trung vµ ph©n phèi vèn, gi¶m chi phÝ vay mîn,
thu hót vèn ®Çu t tõ níc ngoµi.
Thø hai lµ TTCK gãp phÇn thùc hiÖn t¸I ph©n phèi c«ng
b»ng h¬n th«ng qua viÖc buéc c¸c tËp ®oµn gia ®×nh trÞ ph¸t
hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng, gi¶I to¶ sù tËp trung quyÒn
lùc kinh tÕ cña c¸c tËp ®oµn song vÉn tËp trung vèn cho ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi.
Thø ba lµ TTCK t¹o ®IÒu kiÖn cho chÝnh phñ huy ®éng c¸c
nguån tµI chÝnh mµ kh«ng t¹o ¸p lùc vÒ l¹m ph¸t.
Thø t lµ TTCK cung cÊp dù b¸o vÒ chu kú kinh doanh trong
t¬ng lai.
Vai trß cña thÞ trêng chøng kho¸n ®îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu
khÝa c¹nh kh¸c nhau. Song vai trß tÝch cùc hay tiªu cùc cña thÞ
trêng chøng kho¸n cã thùc sù ph¸t huy hay h¹n chÕ phô thuéc
®¸ng kÓ vµo c¸c chñ thÓ tham gia thÞ trêng vµ sù qu¶n lý cña
Nhµ Níc.
II.T×nh h×nh thùc tÕ cña TTCK ViÖt Nam trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y
1.Sù ra ®êi cña TTCK ViÖt Nam
Tríc yªu cÇu ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, phï hîp víi c¸c
®IÒu kiÖn kinh tÕ – chÝnh trÞ vµ x· héi trong níc vµ xu thÕ héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ, trªn c¬ së tham kh¶o cã chän läc c¸c kinh
nghiÖp vµ m« h×nh TTCK trªn thÕ giíi, ViÖt Nam ®· quyÕt ®Þnh
thµnh lËp thÞ trêng chøng kho¸n víi nh÷ng ®Æc thï riªng biÖt:
thµnh lËp 2 trung t©m giao dÞch chøng kho¸n (TTGDCK) ë
TP.HCM vµ ë Hµ Néi. Sù ra ®êi cña TTCK ViÖt Nam ®îc ®¸nh
dÊu b»ng viÖc ®a vµo vËn hµnh Trung t©m Giao dÞch chøng
kho¸n (TTGDCK) t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy 20/07/2000,
vµ thùc hiÖn phiªn giao dÞch ®Çu tiªn vµo ngµy 28/07/2000.
TTGD t¹i Hµ Néi ®· ®îc khai tr¬ng vµo n¨m 2005.
2.T×nh h×nh ho¹t ®éng cña TTCK ViÖt Nam trong 4 n¨m
qua (2000 –2004)
2.1 T×nh h×nh ho¹t ®éng cña TTCK ViÖt Nam
§îc chia lµm 4 giai ®o¹n chÝnh:
Giai ®o¹n 1: Tõ ngµy khai tr¬ng 20/07/2000 ®Õn cuèi
th¸ng 06/2001: X¶y ra t×nh tr¹ng cÇu lín h¬n cung, gi¸ c¶
chøng kho¸n t¨ng m¹nh. Trong giai ®o¹n nµy trªn Trung tam
Giao dÞch chøng kho¸n Hå chÝ Minh chØ cã 11 lo¹i chøng kho¸n
( trong ®ã cæ phiÓu lµ 05 lo¹i, tr¸I phiÕu 6 lo¹i). Víi l¹c quan vÒ
kinh tÕ VN, triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc vµ còng v×
sù tß mß, sù míi lµ cña thÞ trêng chøng kho¸n VN… c¸c nhµ ®Çu
t rÊt h¨ng h¸I tham gia thÞ trêng, víi sè lîng tõ 3000 tµI kho¶n
vµo cuèi n¨m 2000 t¨ng lªn 7000 kho¶n giao dÞch. Tõ ®ã t¹o
nªn mét ¸p lùc cung cÇu rÊt lín. CÇu vît cung hµng chôc lÇn, gi¸
cæ phiÕu t¨ng liªn tôc vµ kÞch trÇn qua c¸c phiªn giao dÞch.
ChØ sè VNIndex tõ 100 ®IÓm ngµy giao dÞch ®Çu tiªn, sau
kho¶ng 11 th¸ng t¨ng lªn ®Ønh ®IÓm lµ 571.04 vµo ngµy
2506/2001. C¸c nhµ ®Çu t ngé nhËn ®©y lµ m«I trêng ®Çu t
siªu lîi nhuËn, nªn ®· ®æ x« mua cæ phiÕu dÉn ®Õn t¹o ra c¬n
sèt gi¸ cæ phiÕu. Trong giai ®o¹n nµy, c¸c nhµ ®Çu t thêng cã
thãi quen mua b¸n chøng kho¸n å ¹t, theo trµo lu mçi khi bÞ thÞ
trêng ( nhÊt lµ trong giai ®o¹n ®Çu më cöa thÞ trêng). Cã thÓ
nãi t©m lý mua b¸n theo” bÇy ®µn” nµy ®· gãp phÇn lµm cho
TTCK ViÖt Nam ho¹t ®éng thiÕu tÝnh æn ®Þnh. Khi thÞ trêng
®ang lªn, hÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t ®Òu ®Æt lÖnh mua vµ khi thÞ
trêng xuèng th× ngîc l¹i ®Æt lÖnh b¸n nhiÒu h¬n, lµm cho quan
hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng hoÆc bÞ mÊt c©n ®èi, dÉn ®Õn chØ
sè cæ phiÕu VN Index hoÆc liªn tôc t¨ng hoÆc liªn tôc gi¶m
trong mét thêi gian kh¸ dµi.
Giai ®o¹n 2: Tõ ®Çu th¸ng 07/2001 ®Õn ®Çu th¸ng
10/2001: Gi¸ chøng kho¸n gi¶m liªn tôc. Trªn thÞ trêng x¶y ra
t×nh tr¹ng gi¶m cÇu chøng kho¸n, gi¸ c¶ chøng kho¸n gi¶m
m¹nh. §Ó tr¸nh biÕn ®éng lín cho thÞ trêng trong t×nh h×nh cã
sù kh¸c biÖt gi÷a khèi lîng c¸c lÖnh ®Æt mua víi møc gi¸ cao
trong khi cã qu¸ Ýt lÖnh b¸n, nªn ®ang tõ viÖc ¸p dông biªn ®é
giao dÞch cæ phiÕu ±7% UBCKNN ®· h¹ thÊp biªn ®é xuèng
±3% kÓ tõ ngµy 9/10/2001; huû bá nh÷ng h¹n chÕ ®Æt lÖnh
mua, b¸n chøng kho¸n, dÉn ®Õn c¸c nhµ ®Çu t ph¶I b¸n véi
chøng kho¸n. KÕt qu¶ lµ gi¸ c¶ chøng kho¸n liªn tôc gi¶m; sau
03th¸ng chØ sè VN Index gi¶m xuèng ë møc kho¶ng trªn 200
®Ióm ( ngµy 8/10/01 VNIndex lµ 217,1), trªn 80% nhµ ®Çu t bÞ
thua lç nÆng. §©y lµ giai ®o¹n lßng tin cña nhµ ®Çu t b¾t ®Çu
suy gi¶m.
Giai ®o¹n 3: Tõ ®Çu th¸ng 10/2001 – 10/2003: cÇu chøng
kho¸n gi¶m m¹nh, c¸c giao dÞch gi¶m. Trong thêi kú nµy, cung
hµng ho¸ chøng kho¸n tiÕp tôc t¨ng lªn cho víi 19 cæ phiÕu cña
19 c«ng ty niªm yÕt, vµ 34 lo¹i tr¸I phiÕu. Giai ®o¹n tõ 1/2003
®Õn 10/2003, t×nh h×nh giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ trêng
còng kh«ng cã g× lµ s¸ng sñ, thÞ trêng cæ phiÕu gµn nh bÞ
®ãng b¨ng. C¸c nhµ ®Çu t ®· chuyÓn híng sang kinh doanh tr¸I
phiÕu. VÒ chØ sã VNIndex: cao nhÊt r¬I vµo phiªn giao dÞch
®Çu tiªn cña n¨m 2003 t¹i møc 183.41 ®IÓm. Trong khi ®ã,
møc thÊp nhÊt cña chØ sè nµy ®îc thiÕt lËp vµo ngµy
24/10/2003 t¹i møc 130.9 ®IÓm, chªnh lÖch møc cao nhÊt kÓ
trªn lµ -52.51 ®IÓm, t¬ng ®¬ng víi – 40.18%. Sù kiÖn quan
träng nhÊt trong n¨m ®¸nh dÊu sù khuyÕn khÝch nµh ®Çu t níc
ngoµI tham gia giao dÞch lµ viÖc ChÝnh phñ cho phÐp n©ng tû
lÖ n¾m gi÷ cæ phiÕu cña nhµ ®Çu t nø¬c ngoµI tõ 20 lªn 30%.
Cho ®Õn hÕt ngµy 31/12/2003, tû lÖ së h÷u cao nhÊt cñ nhÇ
®Çu t níc ngoµI ®èi víi cæ phiÕu LAF víi tû lÖ n¾m gi÷ xÊp xØ
30%. Ngîc l¹i, nhµ ®Çu t níc ngoµI chØ cã 0.31% quyÒn kiÓm
so¸t c«ng ty cæ phan VËn t¶I X¨ng dÇu, t¬ng øng víi viÖc së
h÷u 10.000 cæ phiÕu PMS.
Giai ®o¹n 4: Tõ cuèi th¸ng 10/2003 ®Õn nay: TTCK ®· cã
nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc. ChØ sè VN Index t¨ng lªn 159.98
®IÓm, cã nh÷ng cæ phiÕu tõ 10/2003 ®Õn nay ®· t¨ng gi¸
100% nh REE, BBC, VTC, cßn l¹i ®Òu t¨ng kho¶ng tõ 30-40%.
§Æc biÖt lµ cã sù tham gia cña nhµ ®Çu t níc ngoµI khi cã sù
n¬I láng tû lÖ n¾m giò cña nhµ DINN tõ 20% lªn 30% ®· lµm
cho thÞ trêng s«i ®éng h¬n. Theo c¸c chuyªn gia chøng kho¸n,
so víi thêi ®IÓm 31/10/2003, thÞ trêng cæ phiÕu ®· t¨ng
kho¶ng 57%.
2.2 KÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ mét sè mÆt h¹n chÕ cña TTCK VN
Mét lµ, ®· më ra mét thÞ trêng giao dÞch chøng kho¸n theo
m« h×nh tËp trung víi quy m« nhá, ho¹t ®éng dùa trªn c¸c
nguyªn t¾c c¬ b¶n cña mét Sá GDCK. Ho¹t ®éng cña TTCK mÆc
dï cha ph¸t triÓn nh mong muèn, song bíc ®Çu ®· ®îc triÓn khai
kh¸ su«n s, kh«ng g©y ra nh÷ng biÕn ®éng lín hoÆc t¸cc ®éng
tiªu cùc tíi ®êi sèng kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc. Cho ®Õn cuèi
th¸ng 5/2004, Trung t©m GDCK ®· tæ chøc ®îc 800 phiªn giao
dÞch liªn tôc, an toµn víi trÞ gÝa giao dÞch ®¹t trªn 13.000 tû
®ång. Riªng 5 th¸ng ®Çu n¨m 2004, gÝa trÞ giao dÞch chøng
kho¸n ®¹t 7.800 tû ®ång, b»ng 60% tæng gi¸ trÞ giao dÞch
trong 4 n¨m qua. Xu híng cña thÞ trêng cho thÊy, tû träng giao
dÞch tr¸I phiÕu chiÕm 70% gi¸ trÞ giao dÞch; riªng 5 th¸ng ®Çu
n¨m gi¸ trÞ giao dÞch tr¸I phiÕu ®¹t trªn 6.500 tû ®ång. ChiÕm
h¬n 83% tæng gi¸ trÞ giao dÞch toµn thÞ trêng
Hai lµ, ®· huy ®éng ®îc mét khèi lîng vèn nhÊt ®Þnh cho
ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua b¶o l·nh ph¸t hµnh vµ ®Êu thÇu
tr¸I phiÕu ChÝnh phñ qua Trung t©m GDCK víi khèi lîng trªn
17.000 tû ®ång( tr¸I phiÕu ChÝnh phñ, tr¸I phiÕu Quü hç trî
ph¸t triÓn, tr¸I phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng) ®Ó niªm yÕt
trªn thÞ trêng. Cho ®Õn nay ®· cã 24 c«ng tû cæ phÇn niªm yÕt
trªn TTCK víi tæng gi¸ trÞ trªn 1.200 tû ®ång; trong ®ã cã 6
c«ng ty ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó t¨ng cêng vèn víi gi¸ trÞ
172 tû ®ång. C¸c c«ng ty niªm yÕt ®· thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n
trÞ c«ng ty theo th«ng lÖ quèc tÕ, thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm to¸n
vµ c«ng bè th«ng tin; ®©y lµ mét nÐt míi ®èi víi c«ng t¸c qu¶n
trÞ doanh nghiÖp ë ViÖt Nam; trong khi c¸c doanh nhiÖp nhµ
nøoc còng nh c¸c c«ng ty cæ phÇn kh¸c cha thôc hiÖn ®îc c¬
chÕ nµy.
Ba lµ, ®· x©y dùng ®îc mét hÖ thèng c¸c tæ chøc trung
gian ho¹t ®éng dùa trªn TTCK, bao gåm 13 c«ng ty chøng kho¸n,
1 c«ng ty qu¶n lý quü víi tæng sè vèn ®Iòu lÖ h¬n 600 tû ®ång;
so víi n¨m ®Çu më cöa thÞ trêng th× c¸c tæ chøc trung gian
t¨ng gÊp 2 lÇn vÒ sè lîng vµ gÊp 2.6 lÇn vÒ gi¸ trÞ vèn ®IÒu lÖ.
§· h×nh thµnh 5 ng©n hµng lu ký, trong ®ã cã 3 ng©n hµng lu
ký níc ngoµI; 1 ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n ®¶m nhiÖm
vai trß thanh to¸n tiÒn cho c¸c giao dÞch chøng kho¸n. C¸c trung
gian tµI chÝnh ®· lµm tèt vai trß m«I giíi mua b¸n chøng kho¸n
trªn thÞ trêng tËp trung; tÝch cùc tham gia b¶o l·nh ph¸t hµnh,
®Æc biÖt lµ ph¸t hµnh tr¸I phiÕu ChÝnh phñ vµ t vÊn cho c¸c
doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ trong viÖc chuÈn bÞ niªm yÕt vµ
cung cÊp th«ng tin cho nhµ ®Çu t; thùc hiÖn tèt viÖc thanh
to¸n, bñ trõ c¸c giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ trêng.
Bèn lµ, ®· thu hót c¸c nhµ ®Çu t cã tæ chøc vµ c¸c nhµ
®Çu t c¸ nh©n trong vµ ngoµI níc tham gia vµo ho¹t ®éng mua,
b¸n , ®Çu t chøng kho¸n víi kho¶ng 19.000 tµI kho¶n giao dÞch,
t¨ng 7 lÇn so víi n¨m ®Çu tiªn, trong ®ã cã gÇn 200 nhµ ®Çu t
cã tæ chøc vµ h¬n 190 nhµ ®Çu t níc ngoµi. Sè lîng tµI kho¶n
míi më trong 5 th¸ng dÇu n¨m 2004 t¨ng 20% so víi sè tµI
kho¶n ®Õn cuèi n¨m 2003. C«ng chóng ®Çu t ®· dÇn lµm quen
víi mét ph¬ng thøc ®Çu t míi - ®Çu t chøng kho¸n. Sù tham gia
c¶u c¸c nhµ ®Çu t, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t cã tæ chøc ®·
gãp phÇn quan träng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam.
MÆc dï sè lîng nhµ ®Çu t cã tæ chøc chØ chiÕm 1% tæng sè nhµ
®Çu t, song gi¸ trÞ giao dÞch l¹i chiÕm gÇn 70%, chñ yÕu cho
giao dÞch tr¸I phiÕu.
N¨m lµ, ho¹t ®éng qu¶ lý, vËn hµnh thÞ trêng víi 3 NghÞ
®Þnh vµ h¬n 10 v¨n b¶n híng dÉn cña c¸c Bé, ngµnh; mÆt
kh¸c, c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p kü
thuËt nghiÖp vô nh»m t¸c ®éng vµo thÞ trêng phôc vô cho c«ng
t¸c qu¶n lý nh: t¨ng phiªn giao dÞch, ®Iòu chØnh biªn ®é gi¸,
t¨ng sè lÇn khíp lÖnh, gi¶m l« giao dÞch; thùc hiÖn kiÓm tra,
gi¸m s¸t, xö lý nghiªm nh÷ng vô viÖc vi ph¹m nh»m æn ®Þnh
ho¹t ®éng cña thÞ trêng.
Tãm l¹i, kÕt qu¶ bao trïm nhÊt lµ ®· x©y dùng vµ vËn hµnh
®îc mét TTCk cã tæ chøc bao gåm c¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr¬ng; bíc ®Çu thùc hiÖn nhiÖm vô huy ®éng vèn ®Çu t cho
NSNN, cung cÊp thÞ têng giao dÞch tËp trung cho nhµ ®Çu t
lu©n chuyÓn tµI s¶n tµI chÝnh díi h×nh thøc c¸c chøng kho¸n
c¬ b¶n nh cæ phiÕu vµ tr¸I phiÕu; t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t
triÓn m¹nh TTCK giai ®o¹n s¾p tíi.
Víi nh÷ng kÕt qu¶ nãi trªn lµ ®ãng gãp nhÊt ®Þnh ®èi víi
mét thÞ trêng míi mÎ nh ë ViÖt nam. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng TTCK
ViÖt Nam trong thêi gian qua cßn cã nh÷ng bÊt cËp.
Mét lµ, khu«n khæ, quy m« thÞ trêng nhá, c¶ ®èi víi nh÷ng
thÞ trêng s¬ cÊp vµ thø cÊp. Gi¸ c¶ cæ phiÕu lu«n biÕn ®éng,
g©y t©m lý dÌ dÆt cña nhµ ®Çu t tham gia TTCK. §IÒu nµy ®·
dÉn ®Õn h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng hy ®éng vèn dµI h¹n cho ®Çu t
ph¸t triÓn. KiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt cña c«ng ty chøng kho¸n
cßn h¹n chÕ. NgoµI ra, c¸c chÝnh s¸ch, c«ng cô ®IÒu chØnh cña
Nhµ níc thiÕu ®ång bé, c¸c gi¶I ph¸p kü thuËt c¶u UBCK nh
®IÒu chØnh biªn ®é, t¨ng phiªn khíp lÖnh, t¸ch l« cæ phiÓu,
cha ph¸t huy hiÖu qu¶ thiÕt thùc.
Hai lµ, chÊt lîg cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty niªm yÕt gi¸
kh«ng cao. §a phÇn c¸c c«ng ty niªm yÕt lµ nh÷ng doanh
nghiÖp cã quy m« vèn ë møc trung b×nh; kh«ng thuéc c¸c lÜnh
vùc kinh doanh hÊp dÉn ®Çu t; mét sè c«ng ty sau khi niªm yÐt
®· béc lé nh÷ng yÕu kÐm trong qu¶n trÞ kinh doanh, ®Çu t
kh«ng cã hiÖu qu¶ g©y mÊt lßng tin cña giíi ®Çu t.
Ba lµ, chÊt lîng phôc vô
cña c¸c tæ chøc trung gian tµI
chÝnh cha cao. C¸c c«ng ty chøng kho¸n míi chØ cã mÆt ë c¸c
tØnh thµnh phè lín, chñ yÕu lµ triÓn khai nghiÖp vô m«I giíi; c¸c
ho¹t ®éng nhiÖp vô kh¸c nh b¶o l·nh ph¸t hµnh , t vÊn ®Çu t
cßn cha cã hiÖu qu¶. Cha triÓn khai ®îc nghiÖp vô tù doanh
trong nh÷ng thêi ®IÓm gÝa cæ phiÕu biÕn ®éng lín nªn c¸c
c«ng ty chøng kho¸n kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc vai trß ®Þnh híng,
t¹o lËp vµ gãp phÇn æn ®Þnh thÞ trêng. C¸c c«ng ty kiÓm to¸n
lÜnh vùc chøng kho¸n cßn cha nhiÒu; chuÈn mùc kiÓm to¸n cha
®îc ban hµnh ®Çy ®ñ.
Bèn lµ, c«ng t¸c c«ng khai ho¸ th«ng tin thÞ trêng nãi
chung, c«ng bã th«ng tin cña c«ng ty niªm yÕt nãi riªng cha ®¸p
øng ®îc yªu cÇu ho¹t ®éng thÞ trêng vµ mong ®îi cña nhµ ®Çu
t; chÊt lîng b¸o c¸o kiÓm to¸n cha cã ®é tin cËy cao, ®IÒu nµy
¶nh hëng ®Õn lßng tin cña c«ng chóng.
N¨m lµ, c«ng t¸c qu¶n lý, ®IÒu hµnh vµ ho¹t ®éng cña c¸c
chñ thÓ trªn thÞ trêng, tõ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc ®Õn Trung
t©m GDCK, c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty niªm yÕt cßn cã
nhiÒu bÊt cËp, nhÊt lµ thiÕu kinh nghiÖm thùc tiÔn. C«ng t¸c
tuyªn truyÒn, phæ cËp kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng
chøng kho¸n cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña thÞ trêng.
2.3 Nguyªn nh©n cña h¹n chÕ cßn tån t¹i cña TTCK
Thø nhÊt, §¶ng vµ ChÝnh phñ chñ tr¬ng ph¸t triÓn hÖ
thèng thÞ têng tµI chÝnh, trong ®ã cã thÞ tr¬ng vèn, TTCK; tuy
nhiªn trong ®IÒu hµnh thùc tiÔn th× hÖ thèng thÞ trêng bÞ chia
c¾t. Cha cã mét chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng tµI chÝnh nãi
chung, v× vËy, ®Þnh híng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn thiÕu
®ång bé; cha coi viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng vèn, TTCK lµ kh©u
®ét ph¸ trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng vèn, TTCK lµ
kh©u ®ét ph¸ trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa.
Thø hai, nÒn kinh tÕ ViÖt nam cßn khã kh¨n, thu nhËp cña
d©n chóng thÊp, cha cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó khai th¸c nguån
lùc tµI chÝnh trong d©n, nguån vèn bÞ ph©n t¸n. hiÖn nay tû
lÖ ®Çu t vµo chøng kho¸n cßn qu¸ nhá bÐ, tæng gi¸ trÞ thÞ trêng míi chiÕm kho¶ng 3.5%GDP. V× vËy, TTCK cha thùc sù trë
thµnh kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµI h¹n cho ®Çu t ph¸t
triÓn.
Thø ba, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn mang nÆng t tëng cña
c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, cßn tr«ng chê vµo nguån vay u
®·I, kh«ng muèn huy ®éng vèn trªn thÞ trêng.
Thø t, TiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc cßn
cã nhiÒu khã kh¨n; phÇn lín c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸
trong thêi gian qua lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhá, quy m« vèn
®IÒu lÖ kh«ng lín, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cha cã hiÖu
qu¶. ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu chñ yÕu lµ b¸n trong néi bé
doanh nghiÖp, c«ng t¸c ®Þnh gi¸ tµI s¶n cßn mang nÆng tÝnh
hµnh chÝnh, cha thùc hiÖn c«ng khai ho¸ ra c«ng chóng.
Thø n¨m, c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan qu¶n lý thÞ
trêng cã sù biÕn ®ång, phÇn nµo còng ¶nh hëng ®Õn viÖc ph¸t
triÓn thÞ trêng. Tríc 1/4/2004, UBCK lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ
kh«ng ®îc ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt; ®IÒu nµy ®·
g©y nhiÒu trë ng¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ ®èi víi
mét ngµnh cßn míi nh ngµnh chøng kho¸n th× viÖc ®IÒu chØnh
c¸c quy ph¹m ph¸p luËt lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan.
III/ §Þnh híng, chiÕn lîc ph¸t triÓn TTCK n¨m 2010
Trªn c¬ së chiÕn lîc ph¸t triÓn TTCK ®Õn n¨m 2010 ®· ®îc
Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt, NghÞ quyÕt Héi nghÞ BCH TW 9
kho¸ IX, chØ thÞ sè 11/2004/CT-TTg ngµy 30/3/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi DNNN, NghÞ
quyÕt 01/2004/NQ –CQ ngµy 12/01/2004 cña ChÝnh phñ vÒ
®IÒu hµnh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ NSNN n¨m 2004, UBCK x©y
dùng quan ®IÓm ph¬ng høíng vµ c¸c gi¶I ph¸p ph¸t triÓn TTCK
víi c¸c néi dung chñ yÕu sau:
1.Môc tiªu ph¸t triÓn TTCK
Ph¸t triÓn TTCK c¶ vÒ qui m« vµ chÊt lîng ho¹t ®éng ®Ó
sím trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn hiÖu qu¶ cho ®Çu t ph¸t
triÓn, gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ trêng tµI chÝnh ViÖt Nam; duy
tr× trËt tù, an toan, më réng ph¹m vi, t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n
lý, gi¸m s¸t thÞ trêng nh»m b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p
cña nhµ ®Çu t, tõng bíc chñ ®éng héi nhËp thÞ trêng tµI chÝnh
quèc tÕ.
2.Quan ®IÓm vµ nguyªn t¾c ph¸t triÓn TTCK
Mét lµ, viÖc ph¸t triÓn TTCK ph¶I phï hîp víi ®Þnh híng ph¸t
triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc, víi c¸c tiªu chuÈn vµ th«ng lÖ
quèc tÕ, tõng bíc héi nhËp víi thÞ trêng tµI chÝnh khu vùc vµ thÕ
giíi.
Hai lµ, x©y dùng mét thÞ trêng thèng nhÊt, ho¹t ®éng an
toµn, hiÖu qu¶ gãp phÇn huy ®éng vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ
thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.
Ba lµ ®¶m b¶o vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc b»ng ph¸p luËt
®Ó thÞ trêng ph¸t triÓn lµnh m¹nh; ®¶m b¶o quyÒn, lîi Ých hîp
ph¸p vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c chñ thÓ tham gia thÞ
trêng.
Bèn lµ ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt cñ thÞ trêng tµI hcÝnh
trong ph¹m vi quèc gia, g¾ng viÖc ph¸t triÓn TTCK víi viÖc ph¸t
triÓn thÞ trêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng b¶o hiÓm.
N¨m lµ, g¾n viÖc ph¸t triÓn TTCK víi tiÕn tr×nh cæ phÇn
ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµI vµ huy ®éng vèn cho ng©n s¸ch, cho ®Çu t ph¸t triÓn.
3. Gi¶I ph¸p thùc hiÖn
3.1 Gi¶I ph¸p dµI h¹n
§¶m b¶o m«I trêng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ lµnh m¹nh
th«ng qua c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi,
tæ chøc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu NghÞ quyÕt §¹i héi IX
vÒ tû lÑ t¨ng trëng GDP, kiÒm chÕ l¹m p¸ht, c¬ cÊu l¹i hÖ thèng
tµI chÝnh; c¶I tiÕn ho¹t ®éng thu chi ng©n s¸ch. §©y lµ tiÒn
®Ò quan träng ®Ó ph¸t triÓn TTCK vµ cñng cè lßng tin cña c«ng
chóng ®Çu t.
T¹o ra mét m«I trêng kinh doanh b×nh ®¼ng, khuyÕn
khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ bá vèn ®Çu t; tiwps tôc thùc hiÖn
s¾p xÕp vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp; x©y dùng
vµ ¸p dông c¸c quy t¾c vÒ qu¶n trÞ c«ng ty theo th«ng lÖ quèc
tÕ kh«ng chØ Ý«i víi c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt mµ cho tÊt c¶
c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cña ViÖt nam.
Hoµn thiÖn c¬ b¶n khung ph¸p lý cho TTCK; x©y dùng LuËt
chøng kho¸n, dù kiÐn tr×nh Quèc héi ban hµnh vµo n¨m 2006;
®I theo ®ã lµ söa ®æi c¸c luËt cã liªn quan
X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho thÞ trêng chøng
kho¸n, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao dÞch,lu ký,thanh to¸n vµ c«ng
bè th«ng tin; ¸p dông c«ng nghÖ tin häc vµ th«ng tin hiÖn ®¹i
cho thÞ trêng.
3.2 Gi¶I ph¸p tríc mÆt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
3.2.1 Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý cho TTCK
Söa ®æi NghÞ ®×nh 144/2003/N§ - CP vÒ chøng kho¸n vµ
TTCK cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng trong giai ®o¹n míi.
Bªn c¹nh viÖc söa ®æi NghÞ ®×nh 144/2003/N§ - CP, cÇn ph¶I
söa ®æi, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, phÝ, chÕ ®é kÕ
to¸, kiÓm to¸n, chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi, së h÷u cña bªn níc
ngoµI theo híng t¨ng cêng tÝnh c«ng khai minh b¹ch vµ tiÕp tôc
hç trî, u ®·I cho thÞ trêng ph¸t triÓn.
3.2.2 T¨ng hµng ho¸ cã chÊt lîng cho TTCK
C¶I
tiÕn c¬ chÕ ph¸t hµnh tr¸I phiÕu ChÝnh phñ, tr¸I
phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, tr¸I phiÕu c«ng tr×nh ®Ó huy
®éng vèn cho NSNN vµ cho ®Çu t ph¸t triÓn th«ng qua TTCK.
G¾n tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN víi viÖc ph¸t hµnh cæ
phiÕu ra c«ng chóng vµ niªm yÕt trªn TTCK. Lùa chän mét sè
doanh nghiÖp nh»m ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu.
Thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµI thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
c¸c doanh nghiÖp nµy tham gia vµ niªm yÕt trªn thÞ trêng.
3.2.3 KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc c¸ nh©n tham gia TTCK
Thùc hiÖn chÝnh s¸ch u ®·I vÒ thuÕ theo LuËt thuÕ thu
nhËp soanh nghiÖp ®èi víi c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n
vµ qu¶n lý quü ®Çu t nh»m më réng m¹ng líi quy m« vµ ph¹m vi
ho¹t ®«ng, n©ng cao chÊt lîng dÞch vô cña c¸c tæ chøc tµI
chÝnh trung gian.
Quy ®Þnh hîp lý giíi h¹n tham gia ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc
ngoµI vµo TTCK ViÖt Nam nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ
trêng vµ phï hîp víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
KhuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm trong níc, ngoµI níc tham gia vµo TTCK; thÝ ®IÓm thµnh
lËp c¸c c«ng ty qu¶n lý quü thuéc c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó qu¶n lý
quü tÝn th¸c tõ b¶o phÝ.
3.2.4 N©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña TTCK
N©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña Trung t©m GDCK; n©ng
cÊp hÖ thèng giao dÞch, hÖ thèng lu ký- thanh to¸n bï trõ, hÖ
thèng c«ng bè th«ng tin µ gi¸m s¸t thÞ trêng; ®¶m b¶o duy tr×
ho¹t ®éng giao dÞch an toµn, c«ng b»ng, c«ng khai, minh b¹ch
¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ thùc thi quy ®Þnh vÒ qu¶n trÞ
c«ng ty, thùc thi ®IÒu lÖ mÉu ®èi víi c¸c c«ng ty niªm yÕt, c«ng
ty chøng kho¸n vµ c«ng ty niªm yÕt.
N©ng cao chÊt lîng kiÓm to¸n vµ c«ng bè th«ng tin; söa
®æi c¬ chÕ chÊp thuËn kiÓm to¸n chøng kho¸n, hoµn chØnh c¬
chÕ c«ng bè th«ng tin cña c¸c thµnh viªn tham gia thÞ trêng,
®Æc biÖt lµ c¸c th«ng tin cã ¶nh hëng ®Õn giao dÞch vµ gi¸ c¶
chøng kho¸n trªn thÞ trêng.
Bªn c¹nh viÖc n©ng coa chÊt lîng vµ ®a d¹ng lo¹i h×nh
dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hang,x©y dùng vµ ¸p dông quy t¾c
vÌ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp ®èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c«ng
ty qu¶n lý quü vµ c¸c nh©n viªn hµnh nghÒ cña c¸c tæ chøc
nµy.
3.2.5 N©ng cao chÊt lîng qu¶n lý cña nhµ níc
T¨ng cêng qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng chøng
kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n; thùc hiÖn ®IÒu chØnh, ®IÒu
tiÕt thÞ trêng th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch, c«ng cô kinh tÐ dtµI
chÝnh – tiÒn tÖ nh chÝnh s¸ch tµI kho¸, chÝnh s¸ch thuÕ, l·I
suÊt vµ c¸c c«ng cô tµI chÝnh kh¸c
T¨ng cêng phèi hîp gi÷a bé TµI chÝnh ®èi víi c¸c Bé, ngµnh
h÷u quan nh»m ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, thèng nhÊt vÒ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn TTCK vµ phèi hîp trong viÖc qu¶n lý,
ph¸t triÓn thÞ trêng.
X©y dùng tiªu chÝ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng thÞ trêng; ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý
quü, c«ng ty niªm yÕt. T¨ng cêng qu¶n lý th«ng qua viÖc gi¸m
s¸t, kiÓm tra, thanh tra vµ xö c¸c hµnh vi vi ph¹m; trªn c¬ së
®ã tiÕp tôc bæ sung hoµn chØnh c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch liªn
quan.
§Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o, tuyªn truyÒn phæ cËp vµ
n©ng cao kiÕn thøc vÒ TTCK cho c«ng chóng vµ c¸c ®èi tîng
tham gia thÞ trêng.
§¶m b¶o kinh phÝ x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt cho
thÞ trêng chøng kho¸n; ®¶m b¶o nh©n lùc cho c¬ quan qu¶n lý
Nhµ níc còng nh c¸c Trung t©m giao dÞch ho¹t ®éng hiÖu qu¶.
KÕt luËn
Tríc ¸p lùc ngµy cµng t¨ng m¹nh vÒ vèn ®Çu t ph¸t triÓn
cñav NSNN còng nh doanh nghiÖp ®Ó duy tr× t¨ng trëng, n©ng
cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, thÝch øng víi yªu cÇu
héi nhËp, viÖc cã gi¶I ph¸p vµ bíc phï hîp ®Ó ph¸t triÓn TTCK
ViÖt nam nh»m ®¸p øng nhu cÇu huy ®éng vµ ph©n bæ hiÖu
- Xem thêm -