Tài liệu Tiểu luận sự phát triển của thị trường chứng khoán ở vn

Lêi nãi ®Çu ViÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n lµ bíc ph¸t triÓn tÊt yÕu cña mçi nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Vµ nã lµ cÇu nèi gi÷a mét bªn lµ c¸c nhµ ®Çu t cã tiÒn nhµn rçi víi bªn kia lµ c¸c doanh nghiÖp cÇn vèn kinh doanh trong bµi tiÓu luËn nµy, víi sù hiÓu biÕt cña m×nh t«i muèn vËn dông lý luËn vÒ t b¶n cho vay tõ ®ã ®Ó tr×nh bÇy lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n. Vµ cã mét sè nhËn xÐt vÒ sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. Qua ®ã rót ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ. V× thÞ trêng chøng kho¸n ®èi víi chóng ta cßn lµ vÊn ®Ò rÊt míi mÎ nªn bµi tiÓu luËn kh«ng khái cã nh÷ng s¬ xuÊt. RÊt mong ®îc c¸c b¹n ®äc, thÇy c« gãp ý ch©n thµnh. 1 Ch¬ng I Vµi nÐt chung cña t b¶n cho vay 1. Kh¸i niÖm T b¶n cho vay lµ mét bé phËn cña tuÇn hoµn t b¶n c«ng nghiÖp díi h×nh thøc t b¶n tiÒn tÖ. T¸ch ra tøc lµ ngêi cã tiÒn ®a cho mét nhµ t b¶n kh¸c sö dông trong mét thêi gian ®Ó nhËn ®îc mét sè lêi nµo ®ã 2. Sù vËn ®éng Sù vËn ®éng cña t b¶n cho vay hoµn toµn dùa vµo sù vËn ®éng cña t b¶n c«ng nghiÖp. T b¶n ®· cho vay ®îc ®em dïng vµo s¶n xuÊt víi môc ®Ých thu gi¸ trÞ thÆng d. §ång thêi nã cßn trùc tiÕp biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a hai tËp ®oµn t b¶n. Mét bªn lµ c¸c nhµ t b¶n cã tiÒn b¹c mét bªn lµ c¸c nhµ t ban trùc tiÕp kinh doanh. T b¶n cho vay sinh ra thu nhËp díi h×nh thøc lîi tøc, ®ã lµ mét thuéc tÝnh tù nhiªn cña tiÒn tÖ Ch¬ngII: Giíi thiÖu chung vÒ thÞ trêng chøng kho¸n 1. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng chøng kho¸n 1.1. Kh¸i niÖm ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i c¸c chøng kho¸n ®îc ph¸t hµnh vµ trao ®æi. Nã cßn lµ mét bé phËn cña thÞ trêng vèn do ®Æc tÝnh cña thÞ trêng chøng kho¸n trong viÖc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n 1.2. ThÞ trêng s¬ cÊp hay thÞ trêng cÊp I (Primary market) ThÞ trêng s¬ cÊp lµ thÞ trêng ph¸t hµnh chøng kho¸n c¸c tæ chøc c¸c c«ng ty hoÆc lµ chÝnh phñ muèn huy ®éng vèn ph¶i ph¸t hµnh chøng kho¸n ra thÞ trêng s¬ cÊp, viÖc ph¸t hµnh cã thÓ b¸n qua së giao dÞch chøng kho¸n hoÆc còng cã thÓ b¸n riªng. 1.3. ThÞ trêng thø cÊp hay thÞ trêng cÊp II (Secondary market) 2 ThÞ trêng thø cÊp lµ thÞ trêng thay ®æi quyÒn së h÷u chøng kho¸n cho nh÷ng cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu ®· ph¸t hµnh vµ lu th«ng trªn thÞ trêng. Nã kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¸c nguån vèn cña c¸c tæ chøc ®· ph¸t hµnh ra tæ chøc chøng kho¸n ®ã. Nhng nã t¹o nªn mét yÕu tè quan träng c¬ b¶n cña viÖc mua b¸n chøng kho¸n: tÝnh thanh qu¶n (Liquidity). 1.4. Së giao dÞch chøng kho¸n ( thÞ trêng chøng kho¸n tËp trung). Së giao dÞch chøng kho¸n lµ ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng chÝnh thøc cña thÞ trêng chøng kho¸n cã tæ chøc, lµ n¬i gÆp gì c¸c nhµ m«i giíi chøng kho¸n ®Ó th¬ng lîng ,®Êugi¸ vµ mua b¸n chøng kho¸n nã còng lµ n¬i c¬ quan phôc vô cho mäi ho¹t ®éng liªn quan tíi chøng kho¸n 1.5. ThÞ trêng chøng kho¸n tËp trung – ThÞ trêng OTC (Over – The – Counter market). Lµ thÞ trêng mµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n thùc hiÖn c¸c giao dÞch qua hÖ thèng ®iÖn tho¹i vµ m¹ng vi tÝnh, tÊt c¶ c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc phÐp ph¸t hµnh ®Òu cã thÓ giao dÞch trªn thÞ trêng nµy. ChÝnh v× thÕ hµng ho¸ trªn thÞ trêng nµy thêng rÊt lín. Vµ ®©y lµ mét trong nh÷ng n¬i tËp trung vèn chñ yÕu 2. Kh¸i niÖm vÒ chøng kho¸n 2.1. Chøng kho¸n lµ chøng tõ d¬i d¹ng giÊy tê hay lµ ®îc ghi trªn hÖ thèng ®iÖn tö x¸c nhËn c¸c quyÒn hîp ph¸p cña ngêi së h÷u chøng tõ ®ã ®èi víi ngêi ph¸t hµnh. 2.2. Ph©n lo¹i chøng kho¸n. C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ chøng kho¸n cã hai lo¹i chøng kho¸n: chøng kho¸n nî vµ chøng kho¸n vèn. Chøng kho¸n nî: (Tr¸i phiÕu – tr¸i kho¸n) lµ giÊy tê nî do nhµ níc hoÆc c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng ph¸t hµnh ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ trêng Chøng kho¸n vèn: (cæ phiÕu) lµ giÊy chøng nhËn cho c¸c cæ ®«ng ®Ó chøng nhËn sè cæ phÇn mµ cæ ®«ng ®ã gãp vèn kinh doanh vµo mét c«ng ty cæ phÇn. Nã ®em l¹i cho cæ ®«ng mét lîi nhuËn díi h×nh thøc cæ phiÕu vµ ®îc quyÒn tham gia qu¶n lý c«ng ty 3 Ch¬ng III: Nh÷ng lîi Ých cña thÞ trêng chøng kho¸n 1. ThÞ trêng chøng kho¸n – ph¬ng tiÖn huy ®éng vèn ThÞ trêng chøng kho¸n cho phÐp huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t trung vµ dµi h¹n, trong vµ ngoµi níc ®Ó phôc vô nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Sù tån t¹i cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. ViÖc huy ®éng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n gióp c¸c c«ng ty huy ®éng vèn víi chi phÝ thÊp nhÊt. Nguån vèn huy ®éng ®îc ®¶m b¶o vµ ®îc sö dông l©u dµi, cµng lµm ¨n cµng hiÖu qu¶, cæ phiÕu cµng cã gi¸ trÞ do thu ®îc lîi tøc cao. C¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lo l¾ng vÒ thêi gian hoµn tr¶ nh ®i vay ng©n hµng vµ còng kh«ng ph¶i bËn t©m vÒ gi¸ trÞ cæ phiÕu lªn xuèng. Huy ®éng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n an toµn vµ thuËn tiÖn nhÊt cho c¸c nhµ ®Çu t. Bëi tÝnh láng cña thÞ trêng chøng kho¸n rÊt cao, kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸, thanh to¸n dÔ dµng. Nã thÓ hiÖn th«ng qua chøc n¨ng cña thÞ trêng thø cÊp. V× vËy th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n cã thÓ huy ®éng hÇu hÕt c¸c nguån vèn nhµn dçi tõ nhá ®Õn lín trong nÒn kinh tÕ ®Ó ®a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn më réng nÒn s¶n xuÊt x· héi, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, æn ®Þnh ®êi sèng d©n c. ChÝnh phñ trung ¬ng (TW) hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng còng cã thÓ huy ®éng b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c lo¹i chøng kho¸n nh c«ng khè phiÕu hay tÝn phiÕu kho b¹c. §©y lµ mét c«ng cô phæ biÕn ®Ó huy ®éng nguån vèn cÇn thiÕt cho chi tiªu vµ ®Çu t cña chÝnh phñ. Ngoµi ra, thÞ trêng chøng kho¸n cßn lµ mét c«ng cô gióp chÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ë tÇm vÜ m«. B»ng nghiÖp vô mua b¸n tr¸i phiÕu cña m×nh, chÝnh phñ cã thÓ kiÓm so¸t ®îc cung tiÒn, tõ ®ã qu¶n lý l¹m ph¸t mét c¸ch dÔ dµng h¬n. 2.ThÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng cô thu hót vµ kiÓm so¸t vèn ®Çu t níc ngoµi. 4 ThÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng cô cho phÐp võa thu hót, võa kiÓm so¸t vèn ®Çu t níc ngoµi mét c¸ch tèt nhÊt, v× nã ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c c«ng khai – mäi ®èi tîng tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n ph¶i c«ng khai ho¸ vµ cËp nhËt ho¸ toµn bé th«ng tin liªn quan tíi gi¸ trÞ chøng kho¸n vµ c«ng khai kh¶ n¨ng tµi chÝnh trong c¸c giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n. Trong mçi chøng kho¸n theo luËt ®Þnh sÏ cã phÇn ®îc b¸n cho ngêi n¬c ngoµi. §ã lµ sù khèng chÕ vµ kiÓm so¸t c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi víi sù khèng chÕ ë c¸c møc t¬ng tù cho tõng ngµnh kinh tÕ, quyÒn kiÓm so¸t c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi lu«n thuéc vÒ ta. §ã lµ u ®iÓm c¬ b¶n cña ph¬ng thøc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n. 3. ThÞ trêng chøng kho¸n lu ®éng ho¸ c¸c nguån vèn trong níc. ThÞ trêng chøng kho¸n cung cÊp cho c«ng chóng mét m«i trêng ®Çu t lµnh m¹nh víi c¸c c¬ héi lùa chän ®Çu t hÕt søc phong phó. Trªn thÞ trêng cã nhiÒu lo¹i chøng kho¸n kh¸c nhau víi nh÷ng ®éi rñi ro vµ kh¶ n¨ng lîi nhuËn t¬ng øng kh¸c nhau. Tõ ®ã, c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ lùa chän cho m×nh víi sù ®Çu t phï hîp víi kh¶ n¨ng còng nh së thÝch cña hä vµ ®¸nh gi¸ cña hä. Mét khi viÖc ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp cã lîi ®èi víi c¸c tÇng líp d©n chóng, th× qua thÞ trêng chøng kho¸n c¸c mãn tiÒn tiÕt kiÖm lín nhá ®Òu s¾n nµng tõ bá sù bÊt ®éng ho¸, chÊp nhËn vµo qu¸ tr×nh ®Çu t. 4. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. Cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ doanh nghiÖp nhµ níc sang c«ng ty cæ phÇn, ®ßi hái ph¶i cã thÞ trêng chøng kho¸n. Víi nh÷ng nguyªn t¾c ho¹t ®éng: trung gian ®Êu gi¸ vµ c«ng khai, thÞ trêng chøng kho¸n sÏ lµ c¬ së lµ tiÒn ®Ò vËt chÊt cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®i ®óng chËt tù cña ph¸p luËt. ChØ cã th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n th× Nhµ níc míi 5 cã thùc hiÖn ®îc cæ phÇn ho¸ ®èi víi bÊt cø doanh nghiÖp nµo. 5. ThÞ trêng chøng kho¸n kÝch thÝch c¸c doang nghiÖp c¶i tiÕn qu¶n lý c¶i tiÕn qu¶n lý doang nghiÖp lµm ¨n ®oµng hoµng h¬n. Th«ng qua hÖ thèng chØ sè chøng kho¸n, c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng hîp vµ chÝnh x¸c gi¸ trÞ cña tõng doanh nghiÖp vµ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, thÞ trêng chøng kho¸n ®îc gäi lµ phong vò biÓu cña nÒn kinh tÕ. Sù c¹nh tranh vÒ gi¸ trÒn thÞ trêng chøng kho¸n cã thÓ coi lµ hoµn h¶o. Th«ng qua sù c¹nh tranh ®ã c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i cè g¾ng hoµn thiÖn m×nh: c¶i tiÕn quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¨ng cêng ¸p dông c«ng nghÖ míi..... §Ó tranh thñ sù tin tëng tÝn nhiÖm cña c¸c nhµ ®Çu t. C¸c nhµ ®Çu t thêng chØ mua chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty lín lµnh m¹nh vÒ tµi chÝnh cã lîi nhuËn cao.... víi sù tù do lùa chän cña tõng ngêi ®Çu t, víi søc Ðp thêng xuyªn cña thÞ trêng, ®ßi hái nh÷ng nhµ qu¶n lý c«ng ty ph¶i t×nh to¸n, lµm ¨n ®oµng hoµng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Ch¬ng IV: Nh÷ng nhËn xÐt vÒ thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam 1. Thùc tr¹ng vÒ thÞ trêng chøng kho¸n viÖt nam 1.1. Chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng chÝnh thøc cßn Ýt. Cho tíi nay thÞ trêng chøng kho¸n viÖt nam ®· ®i vµo ho¹t ®éng ®ù¬c h¬n mét n¨m, Nhng chØ vÎn vÑn cã 7 cæ phiÕu ®îc niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n cho ®Õn hÕt th¸ng 10 n¨m 2001. §ã lµ nh÷ng cæ phiÕu cña c«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh (REE), C«ng ty cæ phÇn c¸p vµ vËt liÖu viÔn th«ng (ASM), c«ng ty cæ phÇn giÊy H¶i phßng (HAP), C«ng ty cæ phÇn kho vËn giao nhËn ngo¹i th¬ng (TMS), c«ng ty cæ phÇn 6 ®å hép H¹ long (CAN) Kh¸ch s¹n sµi gßn (SGH) vµ cæ phiÕu cña (LAF). Cho ®Õn ngµy 18 th¸ng 11 n¨m 2001 míi cã thªm cæ phiÕu cña c«ng ty nhùa §µ n½ng (§PC) ®îc ®a ra giao dÞch trªn thÞ trên chÝnh thøc còng trong th¸ng 11/2001. C«ng ty cæ phÇm b¸nh kÑo Biªn hoµ (Bibica) ®· ®îc cÊp giÊy phÐp niªm yÕt cæ phiÕu trong n¨m nay c¸c cæ phiÕu cã kh¶ n¨ng niªm yÕt nh C«ng ty cæ phÇn thuû s¶n An Giang, (Agifisl) C«ng ty cæ phÇn níc gi¶i kh¸t Sµi Gßn (Tribeco ), C«ng ty cæ phÇn hîp t¸c kinh tÕ vµ xuÊt nhËp khÈu (Sivimex) vµ c«ng ty cæ phÇn bª t«ng 620 Ch©u thíi (CCC620).... Kh«ng nh÷ng hµng ho¸ giao dÞch trªn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· Ýt vÒ chñng l¹o mµ cßn Ýt c¶ sè lîng. T×nh tr¹ng nµy ®· g©y mÊt c©n ®èi cung cÇu mét c¸ch nghiªm träng vµ kh«ng Ýt ngêi hoµi nghi vÒ sù thµnh c«ng cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt nam. 1.2. T×nh h×nh tr¸i phiÕu T×nh h×nh giao dÞch tr¸i phiÕu cßn cã phÇn ¶m ®¹m h¬n. mÆc dï trong thêi gian qua chÝnh phñ ®· rÊt cè g¾ng t¹o nguån hµng cho trÞ trêng chøng kho¸n víi ph¬ng ch©m trong giai ®o¹n ®Çu chñ yÕu lµ giao dÞch tr¸i phiÕu chÝnh phñ t¹o ®µ cho sù vËn hµnh thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam vÉn cßn ®ang rÊt míi mÎ. Nhng trong th¸ng 10/ 2001 hÇu hÕt c¸c lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®Òu tiÕp tôc ®ãng b¨ng, ngo¹i trõ CP1CO101 víi gi¸ trÞ giao dÞch ®¹t h¬n 120 triÖu ®ång vµ mét giao dÞch tho¶ thuËn víi gi¸ trÞ h¬n 4 tû ®ång cho lo¹i CP1030. Hai lo¹i tr¸i phiÕu ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn còng ®îc giao dÞch víi khèi lîng khiªm tèn ®¹t 1040 tr¸i phiÕu víi tr¸i phiÕu ®ît 1 vµ 1704 tr¸i phiÕu ®ît 2 trong th¸ng 11n¨m 2001 cã sù giao dÞch cña tr¸i phiÕu B1 D1 – 100 nhng sè lîng rÊt Ýt 200 tr¸i phiÕu víi møc gi¸ kh«ng thay ®æi 97.700 ®ång/ tr¸i phiÕu. B¾t ®Çu tõ phiªn giao dÞch 07 th¸ng 11n¨m 2001 tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®ît 9 chÝnh thøc ®îc niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n ngµy 16 th¸ng 11 n¨m 2001 ®Êu thÇu tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®ît 10 ®· diÔn ra vµ ngµy 27 7 th¸ng 11 n¨m 2001 thÞ trêng chøng kho¸n ®· tiÕp tôc tiÕn hµnh ®Êu thÇu tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®ît 11 n¨m 2001 nh vËy mÆc dï hiÖn ®· cã kh¸ nhiÒu lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®îc niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n thÕ nhng t×nh h×nh giao dÞch tr¸i phiÕu chÝnh phñ vÉn chØ “giËm ch©n t¹i chç” vËy nh÷ng yÕu tè nµo lµm cho tr¸i phiÕu chÝnh phñ “giËm ch©n t¹i chç” nh vËy. Trong t©m lý ngêi ®Çu t hä cho r»ng tr¸i phiÕu mang l¹i lîi tøc thÊp h¬n so víi kho¶n lîi tøc mµ cæ phiÕu mang l¹i. Nh vËy hä ®· kh«ng tÝnh ®Õn møc lîi nhuËn cµng cao th× ®é rñi ro cµng lín. Víi l¹i l·i suÊt tr¸i phiÕu chÝnh phñ cha ®îc hÊp dÉn cho l¾m. VÝ dô l·i suÊt tr¸i phiÕu CP – 100 lµ 6,5% tr¸i phiÕu CP – 0200 lµ 6,6% vµ l·i suÊt cña tr¸i phiÕu ®Êu thÇu ®ît 11 lµ 7,35% mét n¨m mµ trong khi ®ã cæ phiÕu ë møc chi tr¶ cæ tøc cña c«ng ty ®îc niªm yÕt lµ kh¸ cao, Ýt nhÊt lµ vµo kho¶ng 10%. Mét yÕu tè n÷a lµm cho tr¸i phiÕu chÝnh phñ giËm ch©n t¹i chç mµ møc phÝ giao dÞch tr¸i phiÕu mµ uû ban chøng kho¸n Nhµ níc quy ®Þnh lµ 0,5% trªn tæng gi¸ trÞ giao dÞch ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ cao. 1.3. T×nh h×nh cæ phiÕu. DiÕn biÕn giao dÞch chøng kho¸n gÇn nh t¸i hiÖn l¹i nh÷ng th¸ng ®Çu tiªn khi thÞ trêng míi ®i vµo ho¹t ®éng. C¸c chøng kho¸n ®Òu ®îc giao dÞch víi khèi lîng nhá.ChØ sè ViÖt Nam – Index ®· liªn tôc gi¶m sót trong th¸ng 8 vµ th¸ng 9. §· ®ét nhiªn ®¶o chiÒu vµ t¨ng trë l¹i kÓ tõ khi ¸p dông biªn ®é míi. Trong phiªn giao dÞch cuèi cïng cña th¸ng 10 chØ sè ViÖt Nam – Index ®¹t 260,29. Víi biÖn ph¸p thay ®æi biªn ®é gi¶m xuèng cßn  2%, gi¸ giao dÞch b¾t ®Çu t¨ng trë l¹i xÊp xØ 2% sau mçi phiªn giao dÞch ®èi víi hÇu hÕt c¸c lo¹i cæ phiÕu, dÉn tíi gi¸ cæ phiÕu t¨ng b×nh qu©n trong th¸ng 10 nh sau: 0,35 % ®èi víi REE, 0,38% ®èi víi SAM, 1,19% ®èi víi HAP; 0,59% ®èi víi TMS, 1,24% ®èi víi LAF vµ 0,29% ®èi víi SGH. Còng trong th¸ng 10, cæ phiÕu lÇn ®Çu tiªn ®îc giao dÞch theo ph¬ng tho¶ thuËn (giao dÞch lç h¬n) t¹i trung t©m 8 giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh. C¸c chøng kho¸n cÇm cè còng ®· ngõng b¸n.Chu kú thanh to¸n ®îc rót ng¾n tõ T + 4 xuèng cßn T + 3. §ång thêi c¸c chøng kho¸n cha niªm yÕt sÏ ®îc lu ký tËp trung t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh. MÆc dï, gi¸ cæ phiÕu t¨ng liªn tôc, nhng khèi lîng giao dÞch l¹i gi¶m ghª gím. Trong phiªn giao dÞch ngµy 9 th¸ng 11 n¨m 2001 vÉn tiÕp tôc tr× trÖ, c¸c cæ phiÕu trªn s©n ®îc giao dÞch rÊt Ýt do c¸c cæ ®«ng kh«ng chÞu b¸n ra, ®Ó chë c¬ héi gi¸ lªn cao h¬n. Lîng cæ phiÕu ®îc mua b¸n trªn thÞ trêng phÇn lín chØ thay ®æi xung quanh hai cæ phiÕu REE vµ SAM, cßn sè lîng giao dÞch cña c¸c cæ phiÕu cßn l¹i kh«ng ®¸ng kÓ vµ gi¸ cña tÊt c¶ 7 cæ phiÕu vÉn t¨ng trÇm. Còng trong th¸ng 11 cæ phiÕu niªm yÕt ®Çu tiªn kh«ng bÞ rµng buéc bëi biªn ®é dao ®éng gi¸ trong phiªn dÞch ®Çu vµo ngµy18 th¸ng 11 n¨m 2001. §ã lµ cæ phiÕu cña c«ng ty Nhùa §µ N½ng, sau phiªn giao dÞch ngµy 18 th¸ng 11 n¨m 2001 gi¸ khíp lÖnh cña phiÕu (DPC) ®îc x¸c ®Þnh ë møc 35.000 ®ång cæ phiÕu vµ khèi lîng khíp lÖnh lµ 18.000 cæ phiÕu c¸n c©n cung cÇu cña DPC trong phiªn dÞch cã nhiÒu ý kiÕn tá ra lo ng¹i vÒ nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng cã thÓ x¶y ra ®èi víi cæ phiÕu thÞ trêng cho thÊy, viÖc bá biªn ®é gi¸ thµnh lµ gi¶i ph¸p cho cæ phÇn nµy vÒ gi¸ trÞ thùc cña nã. Theo mét sè chuyªn gia chøng kho¸n, viÖc kh«ng khèng chÕ biÖn ®é gi¸ trong phiªn giao dÞch ®Çu tiªn ®· chÊm døt mét tiÒn lÖ ®· diÔn ra trong suèt thêi gian ho¹t ®éng võa qua cña thÞ trêng chøng kho¸n níc ta. 1.4. Th«ng tin vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cßn h¹n chÕ. HiÖn nay giíi ®Çu t dêng nh cha hµi lßng vÒ sè lîng th«ng tin chÝnh thøc trªn thÞ trêng chøng kho¸n níc ta. Bëi v× c¸c b¶n b¸o c¸o vÒ tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty cßn rÊt s¬ sµi vµ kh«ng cung cÊp ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµ kÞp thêi cho ngêi ®Çu t ®Ó ph©n tÝch ®óng t×nh h×nh tr¬c khi mua chøng kho¸n. TÝnh minh b¹ch lµ yÕu tè cÇn thiÕt cña mçi thÞ 9 trêng chøng kho¸n tøc lµ ph¶i cã th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi vÒ chñ tr¬ng chÝnh s¸ch vµ nh÷ng th«ng tin cña thÞ trêng liªn quan ®Õn c¸c lo¹i chøng kho¸n giao dÞch. 1.5. Nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n. Víi môc tiªu ®¶m b¶o cho thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng theo ®óng nguyªn t¾c an toµn, c«ng khai, c«ng b»ng, hiÖu qu¶ vµ b¶o vÖ ®îc quyÒn lîi hîp ph¸p cña nhµ ®Çu t. HiÖn nay, Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®· sö dông hai biÖn ph¸p: biÖn ph¸p hµnh chÝnh vµ biÖn ph¸p kinh tÕ. BiÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh ®Çu tiªn ®îc ¸p dông ngay trong phiªn giao dÞch ®Çu tiªn cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam c¸c nhµ ®Çu t ®· gÆp ph¶i bÊt ngê khi trung t©m giao dÞch chøng kho¸n chñ ®éng Ên ®Þnh møc gi¸ cña REE vµ SAM, thay v× ®Ó thÞ trêng tù x¸c ®Þnh nh chñ tr¬ng ®· ®îc ®a ra tríc ®ã. BiÖn ph¸p t×nh thÕ nµy, xÐt vÒ mÆt qu¶n lý, nh»m môc ®Ých ®Þnh híng thÞ trêng, ®ång thêi gióp nhµ ®Çu t cã gi¸ ®Ó tham chiÕu vµ ®a ra quyÕt ®Þnh hîp lý. Tuy nhiªn nhiÒu nhµ kinh tÕ l¹i cho r»ng viÖc ®Þnh gi¸ trÇn cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc lµ mang tÝnh chÊt chñ quan, do ®ã kh«ng ®óng gi¸ trÞ cña C«ng ty niªm yÕt. ThËt vËy viÖc bá biªn ®é giao ®éng gi¸: thÞ trêng t×m vÒ gi¸ trÞ thùc mét trêng hîp cô thÓ. Ngµy 18 th¸ng 11 n¨m 2001 trung t©m giao dÞch Chøng kho¸n ®· quyÕt ®Þnh th¶ næi gi¸ nh»m t¹o cho cæ phiÕu DPC cã giao dÞch ®Çu tiªn v× lý do C«ng ty cæ phÇn Nhùa §µ N½ng kh«ng cã cæ phiÕu ng©n quü vµ còng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng cæ phiÕu míi ®îc niªm yÕt l¹i giao dÞch nhá giät trong thêi gian ®Çu.Sau phiªn dÞch nµy, gi¸ khíp lÖnh cña cæ phÇn vµ khèi lîng khíp lÖnh lµ 15.000 cæ phiÕu c¸n c©n cung – cÇu cña DPC trong phiªn giao dÞch nµy còng kh¸ c©n b»ng.Víi kÕt qu¶ nh vËy, cã thÓ nãi, viÖc ®a cæ phÇn DPC lªn sµn ®· thµnh c«ng trong phiªn giao dÞch ®Çu tiªn. BiÖn ph¸p hµnh chÝnh ®îc trung t©m giao dÞch chøng kho¸n quyÕt ®Þnh ¸p dông trong phiªn giao dÞch thø 2 vÒ biªn ®é gi¸ lµ + / - 2 Thay v× +/ -5 nh ®· ghi nh ®· ghi trong 10 c¸c v¨n b¶n híng dÉn, sau mét thêi gian ho¹t ®éng th× biªn ®é giao ®éng ®· thay ®æi vµ t¨ng ®Õn +/ - 7% ®· lµm cho gi¸ cña c¸c cæ phiÕu gi¶m liªn tôc. §øng tríc t×nh h×nh ®ã, trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ®· l¹i ¸p dông biªn ®é giao ®éng gi¸ 2% gi¸ cæ phiÕu ®ang tôt dèc th¶m h¹i bçng chèc ®æi chiÒu. Gi¸ cæ phiÕu t¨ng liªn tôc víi møc kÞch trÇn sau mçi phiªn giao dÞch. ViÖc uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ra nh÷ng quyÕt ®Þnh trªn lµ nh»m ng¨n chÆn nguy c¬ lòng ®o¹n thÞ trêng (nÕu cã) cña mét sè c¸ nh©n tæ chøc. Ch¬ng V: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ 1. HÖ thèng ph¸p lý Cho tíi nay sau h¬n mét n¨m ®i vµo ho¹t ®éng chóng ta ®· cã kho¶ng 40 n¨m víi b¶n ph¸p quy ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng liªn quan tíi chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n, nã ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n. Tuy nhiªn, qua ®¸nh gi¸ tæng kÕt ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng Uû ban chøng kho¸n nhµníc cÇn ph¶i phèi hîp víi mét sè bé, ngµnh ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ lªn chÝnh phñ vµ cã c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì c¸c víng m¾c sau. Ngµy 10 th¸ng 6 n¨m 1999 chÝnh phñ ban hµnh quyÕt ®Þnh 139/TTG cho phÐp c¸c tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi ®îc phÐp tham gia vµo thÞ trêng chíng kho¸n ViÖt Nam. Nh vËy c¸c C«ng ty chøng kho¸n níc ngoµi ®îc phÐp them gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam díi h×nh thøc C«ng ty chøng kho¸n liªn doanh, víi tû lÖ gãp vèn kh«ng qóa 30% vèn ®iÒu lÖ. §èi víi c¸c tæ chøc c¸ nh©n th× ®îc n¾m gi÷ tèi ®a 20% cæ phiÕu ®ang lu hµnh cña mét tæ chøc ph¸t hµnh trong ®ã tæ chøc ®îc n¾m gi÷ tèi ®a lµ 7%, c¸ nh©n ®îc n¾m gi÷ tèi ®a lµ 3%. Nhng nghÞ quyÕt 145/TTG cña Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 28 th¸ng 6 n¨m 1999 l¹i quy ®Þnh c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc phÐp mua tèi ®a 30% cæ phiÕu cña c¸c tæ chøc ph¸t hµnh víi viÖc quy ®Þnh tû lÖ n¾m gi÷ cæ phiÕu 11 kh¸c nhau nh thÕ th× ®· g©y ra nhiÒu khã kh¨n trong viÖc triÓn khai híng dÉn cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tham gia mua b¸n n¾m gi÷ chøng kho¸n trªn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam mÆc dï N§ 48 /CP cña ChÝnh phñ cho phÐp c¸c C«ng ty chøng kho¸n níc ngoµi tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam. Nhng trªn thùc tÕ, hiªn nay cha cã mét lÇn C«ng ty chøng kho¸n liªn doanh nµo ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. C©u hái ®Æt ra, ph¶i ch¨ng lµ chóng ta cha s½c sµng më cöa cho phÝa ®èi t¸c níc ngoµi hay sù hÊp dÉn cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam cha ®ñ l«i kÐo c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tham gia kinh doanh chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t níc ngoµi khi hä thùc hiÖn dÞch vô t¹i ViÖt Nam, cÇn ph¶i ®îc tiªu chuÈn ho¸ theo tiªu chuÈn th«ng lÖ quèc tÕ, chø kh«ng nªn cøng nh¾c nh quy ®Þnh hiÖn nay MÆc dï chÝnh phñ ®· cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi than gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam. Nhng ®Õn nay cha cã v¨n b¶n nµo quy ®Þnh c¸c nguån vèn níc ngoµi ®îc ®a vµo ViÖt Nam ®Ó kinh doanh chøng kho¸n. ViÖc chuyÓn ho¸ tõ ngo¹i tÖ sang ®ång ViÖt Nam vµ ngîc l¹i, kh«ng ®îc quy ®Þnh cô thÓ. V× vËy trong qu¸ tr×nh triÓn khai sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc chuyÓn tiÒn hay röa tiÒn th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n. C¸c quy ®Þnh vÒ viÖc c«ng ty cæ phÇn ph¶i mua l¹i cæ phiÕu theo yÒu cÇu cña cæ ®«ng mua l¹i cæ phiÕu theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ dùa trªn tû lÖ n¾m gi÷ cña cæ ®«ng vµ c«ng ty chØ ®îc quyÒn thanh to¸n cho cæ ®«ng nÕu ngay sau khi thanh to¸n hÕt sè cæ phÇn mua l¹i c«ng ty vÉn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n ®ñ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô kh¸c. Quy ®Þnh g©y khã kh¨n cho viÖc híng dÉn mua ®îc cæ phiÕu cña C«ng ty niªm yÕt khi tæ chøc ph¸t hµnh tham gia niªm yÕt chøng kho¸n t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. HiÖn nay, nghÞ ®Þnh 38/ NA – CP cña ChÝnh phñ cho phÐp nhµ ®Çu t ®îc thùc hiÖn giao dÞch th©u tãm doanh 12 nghiÖp l¹i cha cã v¨n b¶n híng dÉn cô thª viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch nµy. Tuy ®· cã nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy, nhng còng ph¶i cÇn ®iÒu chØnh cho phï hîp víi thùc tiÔn cña t×nh h×nh thÞ trêng, nh»m t¨ng tÝnh hiÖu lùc ph¸p lý c¶ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. Theo c¸c nhµ kinh tÕ ViÖt Nam, thÞ trêng chøng kho¸n níc ta cÇn ph¶i x©y dùng thµnh luËt chøng kho¸n. 2. Gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o. VÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa t¬ng ®èi quan träng mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn kh«ng thÓ kh«ng cã thÞ trêng chøng kho¸n nÕu kh«ng cã ®é ngò c¸n bé cã kiÕn thøc vµ ®¹o ®øc ho¹t ®éng trªn thÞ trêng tæ chøc ®µo t¹o tõ c¬ b¶n ®Õn chuyªn s©u cho tõng ®èi tîng c¸n bé, ®· häc ph¶i cã thùc hµnh ®Ó cä s¸t vµ rót kinh nghiÖm, kÕt hîp ®µo t¹o trong níc víi ®µo t¹o thùc hµnh ë níc ngoµi.. Bªn c¹nh ®ã t¹o chuyªn s©u, tiÕn hµnh ®µo t¹o qua c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng tíi ®¹i chóng qu¸ c¸c ch¬ng tr×nh cña häc sinh sinh viªn t¹i c¸c trêng phæ th«ng vµ §¹i häc. 3. Gi¶i ph¸p t¨ng cung chøng kho¸n Ph¶i khuyÕn khÝch vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc thµnh lËp c¸c C«ng ty cæ phÇn. §Æc biÖt trong khu vùc Nhµ níc ®Èy m¹nh ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, gi¶m bít tiÕn tíi xo¸ bá h¼n c¸c h×nh thøc phô thuéc nguån tÝn dông u ®·i cña nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng kinh doanh. MÆt kh¸c, cÇn cã gi¶i ph¸p sö lý nî tån ®äng trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc mét c¸ch hîp lý nh»m lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp , hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp huy ®éng vèn. T¹o chÝch s¸ch u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã ph¸t hµnh chøng kho¸n réng r·i cho c«ng chóng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã thªm lîi nhuËn tr¶ cæ tøc hÊp dÉn cho ngêi ®Çu t trong thêi kú ®Çu míi ho¹t ®éng t¨ng thêi gian gi¶m thuÕ lîi tøc ®èi víi doanh nghiÖp cæ phÇn, cho phÐp doanh nghiÖp ®îc khÊu hao nhanh ®Ó cã vèn ®Çu t më réng s¶n xuÊt. 13 4. Gi¶i ph¸p t¹o cÇu cho chøn g kho¸n. CÇn cã chÝnh s¸ch thuÕ c«ng b»ng ®èi víi tiÒn göi Ng©n hµng vµ ®Çu t chøng kho¸n. Kh«ng nªn ¸p ®Æt ngay mét møc thuÕ ®¸nh vµo thu nhËp tõ mua b¸n chøng kho¸n, miÔn gi¶m ®èi víi c¸c cæ ®«ng mua cæ phiÕu kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh. 5. Gi¶i ph¸p c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc. Khi tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh th× cÇn ph¶i ®iÒu chØnh biªn ®é giao ®éng 2% t¨ng ®Õn 5% cã thÓ ®Õn 10% cã nh vËy míi t¹o ®îc tÝnh sinh ®éng cho thÞ trêng chøng kho¸n, t¹o ra sù hÊp dÉn cña thÞ trêng vµ thu hót nhiÒu ngêi tham gia. Thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc c«ng khai th«ng tin cña c¸c c«ng ty b¸n Chøng kho¸n ra c«ng khai. Sö lý nghiªm kh¾c nh÷ng hµnh vi vi ph¹m vÒ th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c, phao tin ®ån thÊt thiÖt, mua b¸n néi gi¸n, ®Çu c¬ chøng kho¸n lòng ®o¹n thÞ trêng lµm thiÖt h¹i cho c¸c nhµ ®Çu t vµ nghiªm träng h¬n g©y mÊt lßng tin cña c«ng chóng vµo thÞ trêng chøng kho¸n. 14 KÕt luËn Môc tiªu lín nhÊt vµ cuèi cïng cña viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n t¹i c¸c quèc gia lµ phôc vô cho chiÕn lùc kinh tÕ mét c¸ch h÷u hiÖu nhÊt. Th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n c¸c luång vèn trong vµ ngoµi níc ®îc tËp trung sö dông cho dù ¸n ®Çu t nhu cÇu më réng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kinh tÕ ... nhng thÞ trêng chøng kho¸n còng ®ång thêi cã mÆt tr¸i cña nã, cã t¸c ®éng nh con dao hai lìi, còng n¶y sinh vÊn ®Ò tiªu cùc, nh÷ng t¸c ®éng nguy hiÓm l«i kÐo ph¸ huû nÒn kinh tÕ, khi nã kh«ng ®îc vËn hµnh theo ®óng nguyªn t¾c cña thÞ trêng. Thùc tÕ, t¹i c¸c quèc gia thÞ trêng chøng kho¸n ®· tr¶i qua nh÷ng c¬n khñng ho¶ng nhiÒu ngµy “®en tèi” cã t¸c ®éng sÊu ®Õn nÒn kinh tÕ nhng v× quèc gia nµo thÊy ®îc mÆt tr¸i cña nã, kh¾c phôc nã b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch kÞp thêi, vµ ®óng ®¾n thÞ trêng chøng kho¸n sÏ l¹i håi sinh vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. 15