Tài liệu Tiểu luận định hướng xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán vn

LỜI NÓI ĐẦU Qua 15 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín, ®¸nh dÊu vµ kh¼ng ®Þnh ®êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ cao vµ æn ®Þnh (h¬n 7%/n¨m), ®êi sèng cña ®¹i bé phËn d©n c ®îc c¶i thiÖn râ rÖt, ®a ®Êt níc tõng bíc tho¸t khái nghÌo nµn kÐm ph¸t triÓn, gi¶m dÇn nî níc ngoµi, gi¶m th©m hôt trong c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, ®· b¾t ®Çu cã dù tr÷ ngo¹i tÖ. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn ®ang ®øng tríc nhiÒu nguy c¬ vµ th¸ch thøc lín: nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi; nguy c¬ bÞ diÔn biÕn hoµ b×nh cña c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng; thÊt nghiÖp ngµy cµng gia t¨ng; t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ l¹c hËu vÉn ®ang ®Ì nÆng lªn vai mçi ngêi d©n; m«i trêng b¾t ®Çu bÞ « nhiÔm nÆng; n¹n lò lôt vµ thiªn tai vÉn ®ang diÔn ra thêng xuyªn ... Tríc thùc tr¹ng ®ã ngoµi viÖc ph¸t huy cã hiÖu qu¶ c¸c nguån néi lùc, lîi thÕ trong níc, cÇn ph¶i biÕt khai th¸c c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt chóng nh: vèn ®Çu t, vèn viÖn trî u ®·i, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, tiÕp nhËn c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, c¸c kinh nghiÖm bæ Ých cña ®èi t¸c,... cho ph¸t triÓn kinh tÕ; vèn ®Çu t gi¸n tiÕp cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n. C¸c biÖn ph¸p cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn ®Ó æn ®Þnh m«i trêng kinh doanh, trong ®ã cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ 1 cña thÞ trêng tµi chÝnh, thÞ trêng chøng kho¸n, hÖ thèng ng©n hµng, hÖ thèng luËt ph¸p, ®Èy m¹nh vai trß cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc... ThÞ trêng chøng kho¸n mÆc dï ®· ®îc ph¸t triÓn tõ l©u nhng míi ®îc biÕt ®Õn ë ViÖt Nam, v× vËy, cÇn ph¶i ®îc nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ, cã tÝnh hÖ thèng, kÕt hîp víi kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña c¸c níc ®Ó ¸p dông trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam. ThÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ h¬n, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Ó ®Çu t më réng s¶n xuÊt, c¸c nhµ ®Çu t thu ®îc cæ tøc. Tõ ®ã ph¸t huy tèi ®a nguån lùc trong níc cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n... vµ huy ®éng vèn ®Çu t níc ngoµi cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt níc, lµ cÇu nèi cho ViÖt Nam héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngµy 20/07/2000 Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh chÝnh thøc ®îc ®a vµo häat ®éng ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt to lín trong sù ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh ë ViÖt Nam. MÆc dï quy m« ho¹t ®éng cña thÞ trêng cßn h¹n chÕ, nhng còng ®· g©y ®îc nhiÒu sù chó ý cña c¸c c«ng ty, c«ng chóng trong vµ ngoµi níc. Ngoµi Lêi më ®Çu, KÕt luËn, Danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña b¸o c¸o tæng hîp ®îc tr×nh bµy gåm ba phÇn: PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ tæ chøc thÞ trêng Chøng kho¸n ViÖt nam. 2 PhÇn II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam. PhÇn III: §Þnh híng x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam. Do thêi gian, tµi liÖu, vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cã h¹n bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ thiÕu sãt, rÊt mong sù ®ßng gãp nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c«, ®Æc biÖt lµ c« híng dÉn TS: NguyÔn Ph¬ng LuyÕn, c¸c Anh ChÞ trong Vô Quan hÖ Quèc tÕ, nhÊt lµ TS NguyÔn Vò Quang Trung trùc tiÕp híng dÉn t¹i UBCKNN vµ c¸c b¹n ®äc ®Ó b¸o c¸o tæng hîp ®îc hoµn thiÖn h¬n. Sinh viªn thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Thuú V©n Ch¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ uû ban chøng kho¸n nhµ níc 1. Kinh tÕ viÖt nam thêi kú ®æi míi (1986- 2000). KÓ tõ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI -®¹i héi tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi- ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu lín vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸. 3 Kinh tÕ sau thêi kú l¹m ph¸t cao ®· bíc sang thêi kú t¨ng trëng cao (1999- 2000). Tèc ®é t¨ng trëng (GDP) hµng n¨m thêi kú 1991- 1997 ®¹t 8,2%. Sau khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ Ch©u ¸, møc t¨ng trëng kinh tÕ bÞ ch÷ng l¹i nhng nh÷ng dÊu hiÖu phôc håi ®· thÓ hiÖn râ nÐt trong n¨m 2000. L¹m ph¸t gi¶m tõ 12,7% trong n¨m 1995 xuèng møc b×nh qu©n thêi kú 1996 –1999 lµ 4,35% n¨m. §Çu t toµn x· héi b»ng nguån vèn trong vµ ngoµi níc so víi GDP t¨ng tõ møc 15,8% n¨m 1990 lªn 29% n¨m 1997. Tû lÖ tiÕt kiÖm trong níc so víi GDP t¨ng tõ 17% n¨m 1992 lªn 22% n¨m 1999. HÖ thèng luËt vÒ kinh tÕ ®· ®îc chØnh söa vµ hoµn thiÖn víi c¬ chÕ thÞ trêng. Nguån thu cho ng©n s¸ch t¨ng, bao cÊp cho doanh nghiÖp nhµ níc gi¶m, cho phÐp Nhµ níc dµnh nhiÒu nguån vèn h¬n cho ®Çu t ph¸t triÓn. HÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®îc ®æi míi vµ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng. HÖ thèng ng©n hµng ®îc cñng cè; c¸c tæ chøc tÝn dông ph¸t triÓn, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ tÝn dông ®îc n©ng lªn. C¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi hoµn thiÖn dÇn; chÝnh s¸ch tû gi¸ cã ®æi míi dùa trªn nguyªn t¾c cña thÞ trêng. Khu vùc t nh©n ph¸t triÓn m¹nh vµ ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ. Nh÷ng thµnh qu¶ kinh tÕ trªn ®©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch ®æi míi toµn diÖn cña §¶ng vµ Nhµ níc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®a ®Êt níc bíc vµo thêi kú míi c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ, ®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh x©y dùng mét thÞ trêng chøng kho¸n cã hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam. 4 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam §Ó tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ nh»m môc tiªu t¨ng trëng nhanh, l©u bÒn ph¶i cÇn ®Õn mét khèi lîng lín vèn ®Çu t dµi h¹n mµ thÞ trêng vèn ng¾n h¹n kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc. Do vËy, khi c«ng cuéc ®æi míi ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ quan träng bíc ®Çu, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã sù quan t©m, chØ ®¹o s¸t sao ®èi víi viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam nh»m t¹o thªm mét kªnh míi quan träng huy ®éng vèn dµi h¹n cho ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi t¹o thªm c¸c kh¶ n¨ng lùa chän vÒ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t cho nh©n d©n. N¨m 1992, c¸c tæ nghiªn cøu thuéc Bé Tµi chÝnh vµ Ng©n hµng Nhµ níc b¾t ®Çu nghiªn cøu ®Ò ¸n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. N¨m 1993, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam thµnh lËp “Ban nghiªn cøu x©y dùng thÞ trêng vèn” lµ ®¬n vÞ chuyªn nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. N¨m 1995, trªn c¬ së ®Ò ¸n cña Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng Nhµ níc, vµ Ban Kinh tÕ Trung ¬ng, ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban chuÈn bÞ tæ chøc thÞ trêng chøng kho¸n. Ngµy 28/11/1996 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 75/CP thµnh lËp Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng vÒ chøng 5 kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. Ngay sau khi chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng (4/1997), mÆc dï kinh tÕ ®ang bÞ ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ Ch©u Á, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc díi sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, ®· khÈn tr¬ng phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý, t¹o hµng ho¸, c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian còng nh c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cho sù ra ®êi cña thÞ trêng chøng kho¸n. Ngµy 11/07/1998 NghÞ ®Þnh sè 48/1998/N§-CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n vµ QuyÕt ®Þnh sè 127/1998/Q§-TTg vÒ viÖc thµnh lËp hai Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n ë Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh ®îc chÝnh thøc ban hµnh. §©y lµ c¬ së ph¸p lý quan träng ban®Çu ®Ó ChÝnh phñ, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng c¸c v¨n b¶n thùc thi t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý ®ång bé cho viÖc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam. Ngµy 20/07/2000 Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh chÝnh thøc khai tr¬ng vµ ®i vµo ho¹t ®éng. Sau h¬n mét n¨m ho¹t ®éng, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh c«ng ®¸ng kÓ, thÓ hiÖn sù tËp trung, nç lùc cña §¶ng, ChÝnh phñ vµ toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn ngµnh chøng kho¸n. Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh ®i vµo ho¹t ®éng ®· t¹o ra mét kªnh huy ®éng vèn míi cho nÒn kinh tÕ vµ ®· x©y dùng cho ViÖt Nam mét chØ sè kinh tÕ míi, tuy cha ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ thùc 6 tr¹ng nÒn kinh tÕ nhng còng ®· thÓ hiÖn sù nç lùc cña ChÝnh phñ ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. 3. Uû ban chøng kho¸n nhµ níc ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam cã sù kh¸c biÖt so víi c¸c quèc gia kh¸c ë chç: UBCKNNVN ra ®êi tríc khi cã thÞ trêng chøng kho¸n vµ lµ mét bé phËn quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam; TTGDCK lµ mét bé phËn trùc thuéc cña UBCKNN, ho¹t ®éng tríc khi cã thÞ trêng chøng kho¸n. 3.1. Vai trß cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc ®îc thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh 75/CP ngµy 28/11/1996cña ChÝnh phñ, lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ thùc hiÖn chøc n¨ng tæ chøc vµ qu¶n lý Nhµ níc vÒ Chøng kho¸n vµ thÞ trêng Chøng kho¸n. Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n chñ yÕu sau: - So¹n th¶o vµ híng dÉn thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. - Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan tæ chøc x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. - CÊp, ®×nh chØ hoÆc thu håi giÊy phÐp ho¹t ®éng ®èi víi c«ng ty kinh doanh chøng kho¸n, c«ng ty t vÊn chøng kho¸n, quü ®Çu t chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t chøng kho¸n vµ c¸c ®¬n vÞ ®îc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó giao dÞch ë thÞ trêng chøng kho¸n. 7 - Thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c tæ chøc dÞch vô vµ phô trî cho ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n. - Tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ Së giao dÞch chøng kho¸n. - KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña Së giao dÞch chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc liªn quan ®Õn viÖc kinh doanh, ph¸t hµnh, dÞch vô chøng kho¸n. - Ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ niªm yÕt, th«ng b¸o ph¸t hµnh, th«ng tin vÒ giao dÞch, mua b¸n chøng kho¸n; tho¶ thuËn víi Bé Tµi chÝnh ®Ó quy ®Þnh phÝ, lÖ phÝ, vµ thuÕ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ kinh doanh chøng kho¸n. - Tæ chøc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kinh doanh chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. - Hîp t¸c víi c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c níc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. - Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c ho¹t ®éng thÞ trêng chøng kho¸n diÔn ra cã hiÖu qu¶ vµ ®óng ph¸t luËt. 3.2. C¬ cÊu tæ chøc cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc Ban l·nh ®¹o Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc Gåm: Chñ tÞch, c¸c Phã Chñ tÞch, c¸c Uû viªn kiªm nhiÖm cÊp Thø trëng cña Bé Tµi chÝnh, Bé T ph¸p, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t vµ Phã thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam. 8 Chñ tÞch Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Thñ t¬ng ChÝnh phñ ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng cña Uû ban chøng kho¸n vµ ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c Phã Chñ tÞch vµ c¸c Uû viªn kiªm nhiÖm. Bé m¸y gióp viÖc cña Chñ tÞch Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc gåm cã: -Vô ph¸t triÓn ThÞ trêng Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tham mu cho Chñ tÞch vÒ x©y dùng c¸c dù th¶o LuËt, Ph¸p lÖnh, NghÞ ®Þnh vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n; x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n, Së giao dÞch chøng kho¸n, c«ng bè th«ng tin vÒ thÞ trêng chøng kho¸n. -Vô Qu¶n lý Ph¸t hµnh Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tham mu cho Chñ tÞch trong lÜnh vùc qu¶n lý ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ niªm yÕt chøng kho¸n; cÊp phÐp vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®îc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó giao dÞch trªn thÞ trêng chøng kho¸n. -Vô Qu¶n lý Kinh doanh Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tham mu cho Chñ tÞch trong viÖc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô chøng kho¸n; c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü, quü ®Çu t chøng kho¸n, c¸c tæ chøc lu ký, ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n; cÊp phÐp vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña V¨n phßng ®¹i diÖn c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. 9 -Vô Quan hÖ Quèc tÕ: Cã chøc n¨ng tham mu cho Chñ tÞch vÒ c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Uû ban nh»m thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ trong lÜnh vùc chøng kho¸n gi÷a ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc Quèc tÕ, c¸c c¬ quan qu¶n lý vÒ chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh liªn quan ®Õn ngµnh chøng kho¸n. -Vô Tæ chøc C¸n bé vµ §µo t¹o: Cã chøc n¨ng tham mu cho Chñ tÞch trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc, cña Uû ban vÒ tæ chøc bé m¸y, c¸n bé, biªn chÕ, tiÒn l¬ng thuéc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc, Së giao dÞch chøng kho¸n vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kinh doanh chøng kho¸n ë ViÖt Nam. -Thanh tra Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc: Cã chøc n¨ng thanh tra viÖc tu©n thñ ph¸p luËt cña Së giao dÞch chøng kho¸n, c¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c tæ chøc x· héi vµ c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh, kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n. -Vô Tµi chÝnh-KÕ to¸n: Cã chøc n¨ng tham mu gióp Chñ tÞch trong viÖc thùc hiÖn c¸c chè ®é, chÝnh s¸ch tµi chÝnh- kÕ to¸n cña Nhµ níc t¹i Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc vµ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc trùc thuéc. -V¨n phßng Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc: Cã chøc n¨ng lµm ®Çu mèi tham mu ®iÒu hµnh gióp Chñ tÞch tæ chøc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña Uû ban. -V¨n phßng §¹i diÖn cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc t¹i TP. Hå ChÝ Minh: Cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ phèi hîp víi c¸c Vô chøc n¨ng vµ lµm ®Çu mèi triÓn khai c¸c c«ng 10 viÖc cña UBCKNN vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n t¹i TP. HCM vµ c¸c tØnh, thµnh phè phÝa Nam; thu thËp, tæng hîp ph©n tÝch vµ cung cÊp th«ng tin vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n TP. HCM vµ c¸c tØnh, thµnh phè phÝa Nam ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ chØ ®¹o cña Chñ tÞch. -T¹p chÝ Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng th«ng tin vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n, trao ®æi kinh nghiÖm ho¹t ®éng chøng kho¸n vµ c¸c lÜnh vøc cã liªn quan, cung cÊp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cho c«ng chóng vÒ lÜnh vøc ®Çu t vµ kinh doanh chøng kho¸n. -Phßng ph¸p chÕ: Cã chøc n¨mg tham mu cho Chñ tÞch thùc hiÖn viÖc qu¶n lý Nhµ níc b»ng ph¸p luËt trong ngµnh chøng kho¸n, tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c x©y dùng ph¸p luËt, thÈm ®Þnh, rµ so¸t, hÖ thèng ho¸ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, t vÊn ph¸p lý vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. -Trung t©m Nghiªn cøu khoa häc vµ Båi dìng nghiÖp vô vÒ Chøng kho¸n vµ thÞ trêng Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tæ chøc nghiªn cøu khoa häc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n, ®µo t¹o vµ båi dìng chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ c¸c kiÕn thøc bæ trî cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kinh doanh chøng kho¸n, phæ biÕn kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n cho nh÷ng ngêi tham gia thÞ trêng chøng kho¸n vµ c«ng chóng. 11 -Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n (së giao dÞch chøng kho¸n): Lµ mét bé phËn trùc thuéc UBCKNN cã chøc n¨ng qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng mua-b¸n chøng kho¸n t¹i trung t©m giao dÞch nh»m ®¶m b¶o cho Trung t©m ho¹t ®éng an toµn, c«ng khai, c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶, b¶o vÖ quyÒn lîi cña nhµ ®Çu t. 3.3 NhiÖm vô, quyÒn h¹n trong ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n bao gåm: + Tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh viÖc mua b¸n chøng kho¸n; + Qu¶n lý, ®iÒu hµnh hÖ thèng giao dÞch chøng kho¸n; + Cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî viÖc mua b¸n chøng kho¸n, dÞch vô lu ký chøng kho¸n; + Thùc hiÖn ®¨ng ký chøng kho¸n; + Thùc hiÖn thanh to¸n bï trõ ®èi víi c¸c giao dÞch chøng kho¸n; + C«ng bè c¸c th«ng tin vÒ ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n; + KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n; + Thu phÝ niªm yÕt chøng kho¸n, phÝ thµnh viªn, phÝ giao dÞch, phÝ cung cÊp dÞch vô th«ng tin vµ c¸c phÝ dÞch vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; 12 + Lµm thñ tôc cho chøng kho¸n ®ñ tiªu chuÈn niªm yÕt t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n; + §×nh chØ giao dÞch t¹m thêi mét hoÆc mét sè chøng kho¸n; + §îc quyÒn yªu cÇu thµnh viªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n, tæ chøc ph¸t hµnh göi b¸o c¸o ®ét xuÊt theo quy ®Þnh cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc; + LËp vµ qu¶n lý Quü hç trî thanh to¸n; Lµm trung gian hoµ gi¶i cho thµnh viªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n vµ ngêi ®Çu t khi cã yªu cÇu; + Thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o, thèng kª, kÕ to¸n, kiÓm to¸n theo quy ®Þnh cña Nhµ níc. 13 S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc uû ban chøng kho¸n nhµ níc Chñ tÞch C¸c Phã chñ tÞch V¨n phßng Uû ban Chøng kho¸n Vô Tæ chøc C¸n bé vµ §µo t¹o C¸c Uû viªn kiªm nhiÖm: -Thø trëng Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t; -Thø trëng Bé Tµi chÝnh; -Thø trëng Bé T ph¸p; -Phã thèng ®èc NHNN. Vô Quan hÖ Quèc tÕ Trung t©m NCKH& BDNV vÒ CK& TTCK Vô Qu¶n lý Kinh doanh Chøng kho¸n Vô Qu¶n lý Ph¸t hµnh Chøng kho¸n Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n Hµ Néi Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. HCM Thanh tra Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc Vô KÕ to¸n- Tµi chÝnh T¹p chÝ Chøng kho¸n V¨n phßng ®¹i diÖn cña UBCKNN t¹i TP. HCM Phßng C«ng nghÖ tin häc Phßng Ph¸p chÕ 14 Ch¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam 1.Ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ niªm yÕt. 1.1 tiªu chuÈn ph¸t hµnh, niªm yÕt vµ c«ng bè th«ng tin. +Tiªu chuÈn ph¸t hµnh, niªm yÕt: Tæ chøc ph¸t hµnh muèn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ®Ó niªm yÕt trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n ph¶i ®îc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc cÊp phÐp, trõ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ. Tæ chøc ph¸t hµnh, niªm yÕt cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ra c«ng chóng ph¶i th¶o m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Cã møc vèn ®iÒu lÖ tèi thiÓu lµ 10 tû ®ång ViÖt Nam; - Ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i trong hai n¨m liªn tôc gÇn nhÊt; - Thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ vµ Gi¸m ®èc (Tæng Gi¸m ®èc) cã kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh; - Cã ph¬ng ¸n kh¶ thi vÒ viÖc sö dông vèn cã tõ ®ît ph¸t hµnh cæ phiÕu; 15 - Trêng hîp cæ phiÕu ph¸t hµnh cã tæng gi¸ trÞ theo mÖnh gi¸ vît 10 tû ®ång th× ph¶i cã tæ chøc b¶o l·nh ph¸t hµnh; - Tèi thiÓu 20% vèn cæ phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i ®îc b¸n cho trªn 100 ngêi ®Çu t ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh; trong trêng hîp vèn cæ phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh tõ 100 tû ®ång trë lªn th× tû lÖ tèi thiÓu nµy lµ 15% vèn cá phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh (®èi víi cæ phiÕu); - Cæ ®«ng s¸ng lËp ph¶i gi÷ Ýt nhÊt 20% vèn cæ phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh vµ ph¶i n¾m gi÷ møc nµy tèi thiÓu 3 n¨m kÓ t ngµy kÕt thóc ®ît ph¸t hµnh; - Tèi thiÓu 20% tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh ph¶i ®îc b¸n cho h¬n 100 nhµ ®Çu t ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh; trêng hîp tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh trªn 100 tû ®ång th× tû lÖ nµy tèi thiÓu 15% (®èi víi tr¸i phiÕu). + C«ng bè th«ng tin: - Tæ chøc Ph¸t hµnh chøng kho¸n, C«ng ty qu¶n lý Quü: trong thêi gian 5 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc giÊy phÐp ph¸t hµnh, cã nghÜa vô c«ng bè th«ng tin trªn 5 sè liªn tiÕp cña mét tê b¸o Trung ¬ng vµ mét tê b¸o ®Þa ph¬ng, lµ nh÷ng th«ng tin trong hå s¬ xin cÊp giÊy phÐp ph¸t hµnh ®· ®îc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc chÊp thuËn ®Ó ph¸t hµnh; - Tæ chøc Ph¸t hµnh chøng kho¸n, C«ng ty qu¶n lý Quü: Cã nghÜa vô c«ng bè th«ng tin tøc thêi vµ c«ng bè th«ng tin theo yªu cÇu cña TTGDCK vµ UBCKNN tu©n theo Quy chÕ thµnh viªn, niªm yÕt, c«ng bè th«ng tin vµ giao dÞch 16 chøng kho¸n ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 04/1999/Q§UBCK1 ngµy 27/3/1999 cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc. 1.2 C¸c lo¹i Chøng kho¸n niªm yÕt. + Cæ phiÕu: Cho ®Õn nay Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc ®· xem xÐt vµ cÊp phÐp ®¨ng ký niªm yÕt cho 12 cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty sau: Tªn c«ng ty Cty CP c¬ ®iÖn Vèn Sè Cp MÖnh Lo¹i Sè giÊy §Þa ®iÒu lÖ niªm gi¸ Chøng phÐp- ngµy chØ (tû yÕt (®ång) kho¸n cÊp c«ng ty ®ång) (triÖu) 150 15 10.000 CP th«ng 01/GPPH TP. l¹nh REE Cty CP c¸p vµ vËt thêng 120 12 10.000 liÖu viÔn th«ng CP th«ng thêng SACOM Cty CP giÊy H¶i 10.8 1.008 10.000 CP th«ng Phßng HAPACO thêng Cty CP kho vËn CP th«ng t¶i ngo¹i th¬ng HCM TRANSIMEX 22 2.2 10.000 Cty CP chÕ biÕn hµng XK Long An thêng CP th«ng LAFOOCO 19.3 1.93 10.000 Cty CP kh¸ch s¹n 17.663 1.76 10.000 thêng CP th«ng Sµi Gßn SGHC thêng Cty CP ®å hép CP th«ng H¹ Long- H¹ Long thêng 17 02/06/2000 02/GPPH 02/06/2000 03/GPPH 17/07/2000 04/GPPH 20/07/2000 05/GPPH 06/11/2000 06/GPPH 13/06/2001 07/GPPH HCM §ång Nai H¶i Phßng TP. HCM Long An TP. HCM CANFOCO 35 3.5 10.000 Cty CP nhùa §µ **/10/2001 CP th«ng §µ thêng N½ng CP th«ng §ång Biªn Hoµ- BIBICA thêng Nai Cty CP níc gi¶i CP th«ng TP. thêng HCM CP th«ng TP. thêng HCM N½ng- §anaplast (DPC) 16 1.6 10.000 Cty CP b¸nh kÑo 56 5.6 10.000 kh¸t Sµi Gßn TRIBICO 37.5 3.75 10.000 Cty CP SXKDXNK B×nh Th¹chGILIMEX **** **** 10.000 Cty CP c¬ khÝ vµ x©y dùng B×nh TriÖu (BTC) CP th«ng 12.6 1.26 10.000 thêng 12/GPPH 07/01/2001 TP. HCM +Tr¸i phiÕu: TÝnh ®Õn nay, ®· cã 18 lo¹i tr¸i phiÕu ®îc ®a vµo giao dÞch trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh. Trong ®ã chØ cã 2 lo¹i tr¸i phiÕu do Ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn ph¸t hµnh: Lo¹i thø nhÊt BID1-100 tæng gi¸ trÞ ph¸t hµnh víi 83,07 tû ®ång, l·i suÊt tr¶ tríc 6,5%/n¨m; lo¹i thø hai BID1-200 tæng gi¸ trÞ ph¸t hµnh 74,63 tû ®ång, l·i suÊt 6,55%/n¨m. Hai lo¹i tr¸i phiÕu nµy lµ tr¸i phiÕu v« danh, cã kú h¹n 5 n¨m, møc l·i suÊt cña c¶ hai tr¸i phiÕu n¸y cã thÓ ®îc ®iÒu chØnh hµng n¨m. Cßn l¹i 16 lo¹i tr¸i phiÕu ChÝnh phñ víi tæng gi¸ trÞ niªm yÕt lµ ????? tû ®ång, kú h¹n 5 n¨m, l·i ®îc tr¶ hµng n¨m vµ gèc ®îc tr¶ mét lÇn khi ®¸o h¹n, møc l·i suÊt phæ biÕn lµ 7,35%/n¨m. Tuy nhiªn, sè lîng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®îc giao dÞch trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n rÊt Ýt vµ kh«ng ®Òu ®Æn so víi hai lo¹i tr¸i phiÕu 18 cña Ng©n hµng §Çu t- Ph¸t triÓn tuy cßn h¹n chÕ nhng ®Òu ®Æn h¬n qua c¸c phiªn.????? 2. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n TÝnh ®Õn nay Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®· cÊp phÐp cho 8 c«ng ty kinh doanh chøng kho¸n bao gåm: C«ng ty Cæ phÇn Chøng kho¸n B¶o ViÖt; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n Ng©n hµng §Çu t& Ph¸t triÓn; C«ng ty Cæ phÇn Chøng kho¸n kh¸ch s¹n Sµi Gßn; C«ng ty Cæ phÇn Chøng kho¸n §Ö NhÊt; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n Th¨ng Long; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n ACB; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam; C«ng ty Cæ phÇn TNHH Chøng kho¸n Ng©n hµng N«ng nghiÖp& Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam. Trong sè c¸c c«ng ty chøng kho¸n nµy cã C«ng ty cæ phÇn tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n chøng kho¸n Th¨ng Long xin cÊp phÐp thùc hiÖn 3 nghiÖp vô: m«i giíi, qu¶n lý danh môc ®Çu t, t vÊn ®Çu t; C«ng ty cæ phÇn chøng kho¸n kh¸ch s¹n Sµi Gßn xin cÊp phÐp thùc hiÖn 2 nghiÖp vô: m«i giíi, t vÊn ®Çu t. Cßn l¹i 6 c«ng ty ®· ®îc cÊp giÊy phÐp thøc hiÖn kinh doanh c¶ 5 lo¹i h×nh nghiÖp vô: NghiÖp vô m«i giíi, tù doanh, b¶o l·nh ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t vµ t vÊn ®Çu t. Ngoµi viÖc cÊp giÊy phÐp kinh doanh chøng kho¸n Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc cßn híng dÉn c¸c c«ng ty chøng kho¸n më c¸c chi nh¸nh vµ ®¹i lý ë c¸c tØnh ®Ó thu hót nhiÒu nhµ ®Çu t tõ c¸c tØnh tham gia vµo thÞ trêng. 3. Ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n 19 HÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. HCM quy m« ho¹t ®éng cßn nhá (cho kho¶ng 40-50 chøng kho¸n). Ho¹t ®éng giao dÞch ®îc thùc hiÖn t¹i Sµn giao dÞch. Kh¸ch hµng muèn giao dÞch ph¶i më tµi kho¶n t¹i c«ng ty chøng kho¸n. C¸c lÖnh mua- b¸n chøng kho¸n ®îc tËp hîp t¹i trô së chÝnh hoÆc t¹i chi nh¸nh cña c«ng ty chøng kho¸n, sau ®ã ®îc chuyÓn tíi ®¹i diÖn cña c«ng ty chøng kho¸n t¹i Sµn giao dÞch ®Ó nhËp vµo hÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m. Sau khi khíp lÖnh kÕt qu¶ giao dÞch sÏ ®îc th«ng b¸o cho ®¹i diÖn cña c«ng ty chøng kho¸n t¹i Sµn giao dÞch ®Ò c«ng ty chøng kho¸n x¸c nhËn cho kh¸ch hµng. KÕt qu¶ giao dÞch còng ®îc chuyÓn qua hÖ thèng thanh to¸n, bï trõ ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n. ViÖc chuyÓn giao chøng khon¸ ®îc thùc hiÖn th«ngn qua tµi kho¶n cña c«ng ty chøng khon¸ më t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n vµ viÖc chuyÓn giao tiÒn ®îc thùc hiÖn th«ng qua tµi kho¶n cña c«ng ty më t¹i Ng©n hµng chØ ®Þng thanh to¸n. Toµn bé ho¹t ®éng thanh to¸n ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc ghi sæ th«ng qua hÖ thèng tµi kho¶n, kh«ng cã bÊt kú ho¹t ®éng chuyÓn giao chøng chØ vËt chÊt nµo. HiÖn nay, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. HCM quy ®Þnh thùc hiÖn giao dÞch vµo c¸c ngµy thø 2-4-6 hµng tuÇn vµ khíp lÖnh 1 lÇn mçi phiªn giao dÞch. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 2- 2002, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn thµnh c«ng 250 phiªn giao dÞch, víi tæng khèi lîng chøng kho¸n ®îc giao dÞch lµ ????? cæ phiÕu vµ ????? tr¸i phiÕu, ®¹t tæng gi¸ trÞ giao dÞch ????? tû ®ång, trong ®ã giao dÞch cæ 20