Tài liệu Thực trạng nhận thức về phòng tái phát của người bệnh loét dạ dày tá tràng tại bệnh viện đa khoa quốc tế vinmec hạ long năm 2022

BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH PHẠM THỊ TRANG THỰC TRẠNG NHẬN THỨC VỀ PHÒNG TÁI PHÁT CỦA NGƯỜI BỆNH LOÉT DẠ DÀY TÁ TRÀNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA QUỐC TẾ VINMEC HẠ LONG NĂM 2022 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH - 2022 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH PHẠM THỊ TRANG THỰC TRẠNG NHẬN THỨC VỀ PHÒNG TÁI PHÁT CỦA NGƯỜI BỆNH LOÉT DẠ DÀY TÁ TRÀNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA QUỐC TẾ VINMEC HẠ LONG NĂM 2022 Chuyên ngành: Điều dưỡng Nội người lớn BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN ThS: NGUYỄN THỊ LĨNH NAM ĐỊNH - 2022 i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chuyên đề này, tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định và các thầy cô giáo trong toàn trường đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập tại trường. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới Ths.Nguyễn Thị Lĩnh – người thầy kính mến đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện chuyên đề tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban giám đốc Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec Hạ Long, các Bác sĩ, Điều dưỡng khoa Khám bệnh & Nội khoa đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành chuyên đề. Xin gửi lời cảm ơn tới các anh chị, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và làm chuyên đề. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình thân yêu luôn bên tôi, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện chuyên đề. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện chuyên đề một cách hoàn chỉnh nhất. Song không thể tránh khỏi những thiếu sót mà bản thân chưa thấy được. Tôi rất mong được sự đóng góp của Quý thầy cô và các anh chị trong lớp, đồng nghiệp để chuyên đề được hoàn chỉnh hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Nam Định, ngày tháng năm 2022 HỌC VIÊN Phạm Thị Trang ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan chuyên đề “Thực trạng nhận thức về phòng tái phát của người bệnh loét dạ dày tá tràng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long năm 2022” do chính bản thân tôi thực hiện, tất cả nội dung trong bài báo cáo này hoàn toàn trung thực, khách quan và chưa được công bố trong bất cử một công trình khoa học nào khác cho tới thời điểm này. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Nam Định, ngày tháng năm 2022 Người cam đoan Phạm Thị Trang iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ..........................................................................................................i LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................... v DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH ......................................................vii ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: ........................................................................................................... 3 1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................................. 3 1.1.1. Bệnh loét dạ dày tá tràng. ........................................................................ 3 2.1.1. Phòng tái phát bệnh loét dạ dày tá tràng ............................................... 6 1.2. Cơ sở thực tiễn: ............................................................................................. 8 1.2.1. Trên thế giới ............................................................................................ 8 1.2.2. Tại Việt Nam .......................................................................................... 9 CHƯƠNG 2: ......................................................................................................... 11 2.1. Giới thiệu khái quát về Bệnh viện Đa khoa Quốc tế VinMec Hạ Long ..... 11 2.2. Mô tả vấn đề cần giải quyết ......................................................................... 12 2.3. Kết quả đánh giá.......................................................................................... 13 2.3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu ............................................. 13 2.3.2. Thực trạng nhận thức về phòng tái phát của người bệnh loét dạ dày tá tràng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long. .................................. 16 CHƯƠNG 3: BÀN LUẬN .................................................................................... 26 3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu. ................................................. 26 3.2. Thực trạng nhận thức của NB về phòng tái phát bệnh loét DDTT ................ 27 3.3. Đề xuất một số giải pháp tăng cường ........................................................... 32 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 34 1. Đặc điểm chung của đố tượng nghiên cứu. ..................................................... 34 iv 2. Thực trạng nhận thức về phòng tái phát loét dạ dày tá tràng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long năm 2022 .......................................................... 34 ĐỀ XUẤT ............................................................................................................. 35 TÀI LIỆU THAM KHẢO Phụ lục 1: BỘ CÂU HỎI PHỎNG VẤN Phụ lục 2: Danh sách người bệnh tham gia nghiên cứu v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DDTT Dạ dày tá tràng ĐTNC Đối tượng nghiên cứu TT-GDSK Truyền thông giáo dục sức khỏe HP Helicobacter pylori NB Người bệnh NC Nghiên cứu NSAID Non steroidal anti inflammatory drug (Thuốc giảm đau chống viêm không steroid) SD Độ lệch chuẩn SL Số lượng vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2. 1. Phân bổ đối tượng theo tuổi và giới tính ............................................... 13 Bảng 2. 2. Phân bổ ĐTNC theo nơi ở, nghề nghiệp, thời gian mắc bệnh và số lần tái phát bệnh. .............................................................................................................. 15 Bảng 2. 3. Nhận thức chung về loét dạ dày tá tràng ............................................... 16 Bảng 2. 4. Nhận thức của NB về chất xơ, các loại rau NB nên sử dụng, tần suất sử dụng trái cây, sử dụng các thức ăn giàu đạm. ......................................................... 18 Bảng 2. 5. Nhận thức NB về sử dụng các loại thịt, sữa, đồ nếp và sử dụng các gia vị chua, cay, nóng ...................................................................................................... 20 Bảng 2. 6. Nhận thức NB về thói quen nên có, nhiệt độ thích hợp để thức ăn dễ tiêu hóa, ảnh hưởng của nồng độ thức ăn tới kích thích dạ dày, thói quen khi ăn. ......... 20 Bảng 2. 7. Nhận thức về các chất kích thích gây hại cho dạ dày và hoạt động sau khi ăn. ......................................................................................................................... 21 Bảng 2. 8. Nhận thức về một số yếu tố gây hại cho dạ dày .................................... 22 Bảng 2. 9. Nhận thức về cách sử dụng thuốc phòng tái phát bệnh .......................... 23 Bảng 2. 10. Nhận thức về sử dụng thuốc NSAID .................................................. 23 Bảng 2. 11. Điểm trung bình Nhận thức của 53 ĐTNC ......................................... 24 Bảng 2. 12. Phân loại điểm Nhận thức của 53 ĐTNC ............................................ 24 vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Hình 1. 1. Loét dạ dày-tá tràng ................................................................................ 3 Hình 1. 2. Biến chứng loét dạ dày- tá tràng .............................................................. 6 Hình 2.1. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long…………………...……..13 Biểu đồ 2. 1. Phân bổ đối tượng theo trình độ học vấn…………………………….14 Biểu đồ 2. 2. Phân bổ ĐTNC theo nghề nghiệp ..................................................... 14 Biểu đồ 2. 3. Nguyên nhân chủ yếu gây loét dạ dày tá tràng .................................. 16 Biểu đồ 2. 4. Nhận thức NB về biến chứng hay gặp nhất của loét dạ dày tá tràng .. 17 Biểu đồ 2. 5. Vai trò NB trong phòng bệnh tái phát ............................................... 17 Biểu đồ 2. 6. Nhận thức về tần xuất sử dụng trái cây ............................................. 19 Biểu đồ 2. 7. Nhận thức NB về chất xơ trong bưa ăn ............................................. 19 Biểu đồ 2. 8. Nhận thức NB về nhiệt độ thích hợp để thức ăn dễ tiêu hóa và hấp thu .............................................................................................................................. 21 Biểu đồ 2. 9. Nhận thức NB về ảnh hưởng của các chất kích thích đến dạ dày và hoạt động sau bữa ăn ............................................................................................. 22 Biểu đồ 2. 10. Phân loại điểm nhận thức về phòng bệnh tái phát............................ 25 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Viêm loét dạ dày- tá tràng là bệnh khá phổ biến ở nước ta và nhiều nước trên thế giới. Đây là một bệnh mạn tính, dễ tái phát và có nhiều biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày, ung thư dạ dày [2]. Tại Mỹ thống kê ước tính 10% dân số bị loét dạ dày - tá tràng, 90 - 95% bệnh nhân loét tá tràng có viêm dạ dày liên quan với Helicobacter Pylori. Theo nghiên cứu của Kiatpapan P ở các bệnh viện tại Thái Lan trên người bệnh loét dạ dày tá tràng từ năm 2003 đến năm 2013, tỉ lệ người bệnh có biến chứng xuất huyết tiêu hóa trên là 73,2%; đặc biệt tỉ lệ xuất huyết tiêu hóa trên người bệnh loét tái phát là 23,9% [14]. Tại Việt Nam loét dạ dày - tá tràng có khoảng 20 - 24%, loét tá tràng nhiều hơn loét dạ dày, tỷ lệ mắc bệnh loét dạ dày - tá tràng là khoảng 5 - 10% dân số. Helicobecter Pylori cư trú ở dạ dày hơn 50% dân số thế giới và là nguyên nhân chính dẫn đến loét dạ dày - tá tràng. Theo khảo sát của Bộ Y Tế Việt Nam, trong phần lớn các trường hợp thì loét sẽ tự lành sẹo sau 2-3 tháng nhưng tỷ lệ tái phát bệnh trong 2 năm đầu tương đối cao chiếm trên 50% các trường hợp, tần suất tái phát trung bình là 2 - 3 năm và càng về sau càng giảm dần [2]. Trước đây, điều trị loét dạ dày tá tràng thường được thực hiện bằng can thiệp ngoại khoa là cắt dạ dày loại trừ ổ loét. Ngày nay người ta đã tìm được nguyên nhân gây bệnh là một loại vi khuẩn nằm ở dạ dày dưới lớp chất nhầy, gọi là Helicobacter pylori. Do đó mổ cắt dạ dạy điều trị loét đã giảm khá nhiều, tới 80 - 90 % so với trước đây, chủ yếu điều trị nội khoa là chính [3]. Phát hiện sớm điều trị kịp thời và đúng phác đồ điều trị loét dạ dày tá tràng sẽ không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, tuy nhiên nếu để bệnh viêm loét dạ dày kéo dài hoặc tái phát nhiều lần sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh thậm chí dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa hẹp môn vị hay ung thư dạ dày [11]. Trong quá trình điều trị loét dạ dày tá tràng người bệnh phải dùng một đợt kháng sinh dài nên rất mệt đôi khi triệu chứng thuyên giảm đã dừng thuốc do đó vi khuẩn H.pylori chưa hoàn toàn bị tiêu diệt. Ổ loét cữ chưa kịp liên sẹo đã bị loét lại. Bên cạnh đó người bệnh còn có các yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát như thói ăn ăn uống không lành mạnh, ăn uống thất thường không đủ chất, không đúng bữa, không 2 nghỉ ngơi sau ăn, uống rượu bia, hút thuốc, làm việc áp lực, căng thẳng, mệt mỏi, lo lắng….tất cả đều là nguyên nhân dẫn đến tái phát bệnh cao [10]. Hiện nay mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong điều trị, nhưng loét dạ dày tá tràng rất dễ tái phát và với ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người bệnh. Việc thay đổi lối sóng và những thói quen hướng tới có lợi cho sức khỏe giúp phòng tái phát bệnh. Để phòng bệnh và không tái phát bệnh người bệnh cần có Nhận thức nhất định là rất cần thiết. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long chưa có nghiên cứu nào tìm hiểu về nhận thức của người bệnh về phòng tái phát loét dạ dàytá tràng. Xuất phát từ thực tế đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Thực trạng nhận thức về phòng tái phát của người bệnh loét dạ dày tá tràng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long năm 2022” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả thực trạng nhận thức về phòng tái phát của người bệnh loét dạ dày tá tràng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long năm 2022. 2. Đề xuất một số giải pháp tăng cường nhận thức về phòng tái phát loét dạ dày tá tràng tại Bênh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long. 3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Bệnh loét dạ dày tá tràng. * Khái niệm [3]. Loét dạ dày tá tràng là một vùng tổn thương có giới hạn nhỏ, mất lớp niêm mạc dạ dày, hành tá tràng, có thể lan xuống dưới niêm, lớp cơ thậm chí đến lớp thanh mạc và có thể gây thủng thành dạ dày tá tràng. Hình 1. 1. Loét dạ dày-tá tràng ( Nguồn: http://nhidongcantho.org.vn) * Nguyên nhân gây loét dạ dày tá tràng [3]. Mặc đù có nhiều nguyên nhân gây loét dạ dày tá tràng nhưng thực tế lâm sàng cho thấy có 3 nguyên nhân chính: Loét do Helicobacter pylori: là nguyên nhân chủ yếu gây loét dạ dày tá tràng, viêm dạ dày cấp và mạn, ung thư dạ dày. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn sẽ chui vào trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày-tá tràng và tiết ra các độc tố làm mất chức năng của niêm mạc chống lại axít. Tỷ lệ nhiễm chung của người Việt Nam khoảng 70% và chỉ 1 – 2% số người bị nhiễm HP bị loét dạ dày tá tràng. Các kháng viêm, giảm đau NSAID, AINS và asptrin: hiện là một trong những nhóm thuốc dùng hết sức phổ biến. Bệnh nhân sử dụng các thuốc này có thể bị loét cấp tính và thường là nhiều ổ. Việc sử dụng lâu dài thuốc kháng viêm, giảm đau ở 4 người lớn tuổi, làm ức chế quá trình tổng hợp prostaglandin, là chất có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày bị sụt giảm, gây viêm loét dạ dày- tá tràng. Loét do stress: thường gặp ở các bệnh nhân nằm cấp cứu như: thở máy, bỏng, chấn thương sọ não, nhiễm trùng huyết, viêm tụy cấp, suy gan, suy thận… với tỷ lệ từ 50 – 100%. Những bệnh nhân như vậy có tỷ lệ xuất huyết tiêu hóa đại thể dao động từ 10 – 20% và những biến chứng này làm nặng thêm bệnh chính, làm tăng thêm tỷ lệ tử vong. * Cơ chế bệnh sinh [3]. Dạ dày luôn chịu tác động của 2 nhóm yếu tố:  Nhóm yếu tố gây loét: • Acid HC1, pepsin • Các yếu tố bên ngoài: thuốc, rượu, HP… • Các yếu tố bên trong: dịch mật, lysolecithin.  Nhóm yếu tố bảo vệ tế bào: • Lớp chất nhày và bicacbonat bao phủ trên bể mặt niêm mạc đạ dày còn được gọi là hàng rào bảo vệ thứ nhất. • Lớp tế bào biểu mô bề mặt cồn được gọi là hàng rào bảo vệ thứ hai. • Dòng máu tưới cho lớp niêm mạc của dạ dày tá tràng còn gọi là hàng rào bảo vệ thứ ba. Trong trường hợp hoặc các yếu tố gây loét tăng lên hoặc các yếu tố bảo vệ yếu đi, hậu quả là lớp tế bào biểu mô bị tổn Thương. Nếu quá trình phục hồi và tái tạo tế bào biểu mô không đủ để làm lành thì tổn thương cấp tính sẽ được hình thành và tiếp theo là sự xuất hiện của các ổ loét. * Triệu chứng lâm sàng loét dạ dày tá tràng [3].  Đau bụng chủ yếu ở vùng thượng vị là triệu chứng gần như là hằng định của bệnh này. Đau có thể từ mức độ khó chịu, âm ỉ đến dữ dội. Tùy thuộc vào vị trí ổ loét, tính chất đau có ít nhiều khác biệt: + Loét hành tá tràng thường xuất hiện lúc đói hoặc sau bữa ăn 2 – 3 giờ, đau trội lên về đêm, ăn vào hoặc sử dụng các thuốc trung hòa acid thì đỡ đau nhanh. + Loét dạ dày: tùy vị trí ổ loét mà vị trí và hướng, lan của tính chất đau có thể khác nhau, Thường đau sau ăn trong khoảng vài chục phút đến vài giờ. Đáp ứng với bữa ăn và thuốc trung hòa acid cũng kém hơn so với loét hành tá tràng. 5 Đau âm ỉ, kéo dài hoặc thành cơn nhưng có tính chu kỳ và thành từng đợt. Vì vậy, khai thác về tiền sử của các đợt đau trước đó rất có giá trị với chẩn đoán  Có thể có các triệu chứng: buồn nôn, nôn, chán ăn, cảm giác nóng rát, đầy bụng, sụt cân, ợ chua.  Khám bụng: thường không thấy gì đặc biệt, đôi khi có thể thấy bụng trướng hoặc co cứng nhẹ. * Triệu chứng cận lâm sàng loét dạ dày tá tràng [3].  Chụp dạ dày tá tràng có Barite, có thể thấy: + Hình ảnh ổ loét: là ổ đọng thuốc hình tròn, hình oval… + Sự thay đổi hình dạng vùng quanh ổ loét; biến dạng các nếp niêm mạc ở thân và phình vị dạ dày, biến đổi về hình ảnh tiền môn vị hoặc tá tràng. + Góp phần phân biệt ổ loét lành tính và ổ loét ung thư.  Nội soi dạ dày tá tràng: được coi là phương pháp có giá trị nhất trong chẩn đoán xác định loét, ngoài ra, nội soi còn cung cấp các thông tin: vị trí, số lượng, kích thước, tính chất ổ loét: cấp hay mạn tính, nông – sâu, bò đều hoặc không đều, đáy sạch hay có chất hoại tử và các tổn thương kèm theo như viêm, trợt.  Chụp cắt lớp vi tính: ít dùng do giá thành đắt, thường được chỉ định khi nghi ngờ có biến chứng: loét dò vào ổ bụng, nghi ung thư.  Test xác định H,P: có nhiều phương pháp: + Ure test hoặc nuôi cấy được làm từ mảnh sinh thiết, + Tìm kháng thể kháng H.p trong máu. + Test thở C13, C14 + Tìm kháng nguyên của H.P trong phồn,  Thăm dò acid dịch vị của da dày: + Hút dịch vị lúc đói: để đánh giá bài tiết, HC1 và pepsin, + Dùng các nghiệm pháp kích thích như: nghiệm pháp histamin hoặc insulin. => Các kỹ thuật này hiện ít dùng trong lâm sàng. * Chẩn đoán [4].  Chẩn đoán xác định • Dựa vào triệu chớng lâm sàng. • Hình ảnh trên phim X,Q. 6 • Đặc điểm và những tổn thương trên nội soi.  Chẩn đoán phân biệt • Chứng chậm tiêu giống loét: triệu chứng khá giống với loét dạ dày tá tràng nhưng nội soi không thấy có tổn thương. • Trào ngược dạ dày thực quản: loét dạ dày tá tràng tính chất nổi bật là đau thượng vị, lan ra xung quanh hoặc phía sau. Trào ngược – tính chất điển hình là cảm giác nóng rát vùng thượng vị, sau xương ức, lan lên ngực, miệng  Nội soi rất có giá trị trong chẩn đoán phân biệt. • Ngoài ra, có thể nhầm: viêm dạ dày cấp và mạn, ung thư dạ dày, sỏi túi mật, viêm tụy mạn. * Biến chứng [4].  Xuất huyết tiêu hóa trên: là biến chứng thường gặp nhất.  Thủng hoặc dò ổ loét: gây viêm phúc mạc toàn bộ hoặc cục bộ.  Ưng thư hóa: hay gặp ở các ổ loét bò cong nhỏ, môn vị hoặc tiền môn vị.  Hẹp môn vị: thường gặp với các ổ loét hành tá tràng. Hình 1. 2. Biến chứng loét dạ dày- tá tràng ( Nguồn: https://vietnamforestry.org.vn) 2.1.1. Phòng tái phát bệnh loét dạ dày tá tràng Người bệnh cần có chế độ ăn hợp lý như: Trong đợt đau nên ăn thức ăn mềm, lỏng như cháo, sữa, súp. Ngoài đợt đau ăn bình thường với những thức ăn dễ hấp 7 thu. Nên ăn ít một, nhai kỹ, không ăn nhiều một bữa hoặc ăn quá nhanh, không để quá đói mới ăn. Không uống rượu, cà phê, nước chè đặc, thuốc lá, các loại gia vị vì những chất này làm tăng tiết acid dạ dày. Người bệnh nên uống nhiều nước trong ngày, không nên ăn thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh để tránh gây kích thích dạ dày. Cần tránh dùng thức ăn gây tổn thương niêm mạc dạ dày, tá tràng: Rượu, bia, thuốc lá, thức ăn có nhiều gia vị chua cay. Tránh hoạt hóa acid mật: giảm ăn chất béo. Tạo môi trường đệm trong dạ dày: Nên ăn thành nhiều bữa trong ngày, mỗi bữa không nên ăn quá no, ăn nhẹ, ăn lỏng, bữa ăn cuối cách giờ đi ngủ từ 3-4 giờ, không ăn quá khuya. Ăn các món giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa để tăng sức đề kháng cho niêm mạc dạ dày: sữa, cháo, sứa đậu nành, đậu phụ, bí xanh, thịt nạc, cá… Khi chế biến thực phẩm cần thái nhỏ, nấu kỹ cho mềm. Chủ yếu ăn đồ hấp, luộc, ninh. Hạn chế sử dụng nước có ga. Khi ăn nên nhai kỹ, ăn chậm…Sau khi ăn không nên vận động mạnh, không chạy nhảy, tập thể dục hay làm việc quá sức luôn. Ngoài ra, căng thẳng, stress, áp lực chính là nguyên nhân làm tăng sản sinh axít dạ dày và tiêu hóa chậm. Chính vì vậy bạn cần sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý, giải tỏa stress, luôn giữ cho mình tâm lý thoải mái, vui vẻ. Người bệnh cần sử dụng thuốc đúng đủ theo chỉ định của bác sĩ; Nên ngủ đủ giấc, tránh thức khuya; Tránh căng thẳng thần kinh, lo lắng kéo dài; Tập thể dục đều đặn; Giữ vệ sinh sạch sẽ trong sinh hoạt và ăn uống. Điều trị viêm loét dạ dày là một “cuộc chiến” dài hơi nên người bệnh cần phối hợp tốt với bác sĩ, có một chế độ sinh hoạt điều độ, khoa học để chữa bệnh triệt để, giảm nguy cơ tái phát [3]. 8 1.2. Cơ sở thực tiễn: 1.2.1. Trên thế giới Viêm loét dạ dày tá tràng được xác định về mặt mô học là tình trạng niêm mạc bị hoại tử, tạo ra các tổn thương. Một nghiên cứu lớn dựa trên dân số Hoa Kỳ (1997–2003) cho thấy tỷ lệ mắc bệnh loét ở những người hút thuốc hiện tại và trước đây (11,43% và 11,52%) gần như gấp đôi so với những người không bao giờ hút thuốc (6,00%) [17]. Theo quan sát lâm sàng, những người hút thuốc lá có nhiều khả năng bị loét và khó lành hơn [7]. Nguy cơ loét dạ dày tá tràng cũng tăng ở những người hút thuốc có lượng thuốc lá lớn hàng ngày so với những người không bao giờ hút thuốc. Tuy nhiên, hút thuốc lá không phải là một tác nhân gây loét độc lập. Nó ảnh hưởng xấu đến cơ chế bảo vệ niêm mạc dạ dày tá tràng và làm tăng nguy cơ nhiễm HP. Hút thuốc lá cho phép trào ngược các chất có hại trong tá tràng trở lại dạ dày. Hơn nữa, những người hút thuốc dường như có nguy cơ bị nhiễm HP cao hơn. Nguy cơ gia tăng này có thể là do tác dụng phụ của việc hút thuốc lá làm giảm chất chống oxy hóa hoặc hệ thống miễn dịch phòng thủ hiện diện cục bộ trong niêm mạc dạ dày tá tràng. Tất cả những hành động này có thể can thiệp vào cơ chế phòng thủ tự nhiên chống lại sự lây nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày và tá tràng [13]. Hasan và các cộng sự (2016) nghiên cứu nhận thức về chứng đầy hơi trong quần chúng và mối quan hệ của nó với thực phẩm hàng ngày cùng với thuốc chống loét ở Bangladesh cho kết quả: Khoảng 99,99% người được hỏi lấy gạo, cá và rau làm món chính và 90% tự mua thuốc, nhưng chỉ 2% –3% duy trì liều lượng thuốc phù hợp. Khoảng 30% uống thuốc kháng acid và phần còn lại là thuốc ức chế bơm proton, thuốc chống loét. Khảo sát cho thấy một tỷ lệ phần trăm đáng kể mọi người đang bị đầy hơi. Hướng dẫn dùng thuốc đúng cách và tránh thức ăn nhiều dầu mỡ và chế độ ăn giàu chất xơ có thể làm giảm tần suất của bệnh. Do đó, điều cấp thiết là phải nâng cao nhận thức và giáo dục của cộng đồng về nguyên nhân và các vấn đề đã được khắc phục thông qua cuộc thập tự chinh thường xuyên [11]. Theo nghiên cứu của Chung-Shun Wong và các cộng sự năm 2013 với chủ đề loại bỏ Helicobacter pylori để ngăn ngừa tái phát loét sau khi lành vết loét dạ dày, cho thấy: khi phân tích tổng hợp các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng bao gồm năm thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng với 401 bệnh nhân. Tỷ lệ nhiễm HP cao xảy ra ở những NB bị loét dạ dày tá tràng có đục lỗ. Việc loại bỏ HP làm giảm đáng 9 kể tỷ lệ tái phát loét ở 8 tuần (tỷ lệ nguy cơ 2,97; khoảng tin cậy 95%: 1,06–8,29) và 1 năm (tỷ lệ nguy cơ 1,49; khoảng tin cậy 95%: 1,10–2,03) sau phẫu thuật. Tỷ lệ tiệt trừ HP ở nhóm điều trị cao hơn đáng kể so với nhóm không điều trị [19]. Nghiên cứu của Nathália Dalcin VOMERO và Elisângela COLPO (2014) cho kết quả: Một chế độ ăn uống cân bằng là rất quan trọng trong điều trị loét dạ dày tá tràng, thực phẩm có thể ngăn ngừa, điều trị hoặc thậm chí làm giảm bớt các triệu chứng liên quan đến bệnh lý này. Liệu pháp ăn kiêng, cũng như phân phối nhiệt lượng, nên được điều chỉnh theo nhu cầu của bệnh nhân nhằm bình thường hóa tình trạng dinh dưỡng và thúc đẩy quá trình chữa bệnh. Các chất dinh dưỡng được khuyến nghị có thể khác nhau trong giai đoạn cấp tính và trong giai đoạn phục hồi, và nhu cầu nhiều hơn về protein và một số vi chất dinh dưỡng, chẳng hạn như vitamin A, kẽm, selen và vitamin C trong giai đoạn phục hồi. Ngoài ra, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin C có tác dụng hữu ích trong việc diệt trừ HP. Chất xơ và men vi sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, vì chúng làm giảm tác dụng phụ của thuốc kháng sinh và giúp giảm thời gian điều trị [17]. Raiha và các cộng sự (1998) đã báo cáo một số lượng lớn bệnh nhân với loét dạ dày tá tràng có chế độ ăn nghèo chất xơ và chất chống oxy hóa; chế độ giàu chất xơ cho những người bị loét dạ dày tá tràng được khuyến khích 20 đến 30 g/ngày bởi vì các sợi đóng vai trò như chất đệm, làm giảm nồng độ của mật axit trong dạ dày và thời gian vận chuyển ruột, dẫn đến giảm đầy hơi ở bụng, do đó giảm bớt sự khó chịu và đau ở đường tiêu hóa [15]. Trong một nghiên cứu của Wang và các cộng sự (2004) với 59 tình nguyện viên, kết luận rằng thường xuyên ăn sữa chua có chứa Bifidobacterium animalis và L. acidophilus có thể hiệu quả ngăn chặn nhiễm trùng do H. pylori ở người [18]. 1.2.2. Tại Việt Nam Theo nghiên cứu của Đỗ Nguyệt Ánh và các cộng sự “Tái nhiễm và tái phát vi khuẩn H. pylori ở bệnh nhân loét tá tràng sau điều trị tiệt trừ thành công tại Bệnh viện E Trung ương” kết quả: 52 bệnh nhân sau tiệt trừ thành công H. pylori (H. pylori âm tính sau điều trị) được theo dõi từ 6 tháng đến 31 tháng thấy tỷ lệ nhiễm H. pylori ở lần soi thứ 3 là 38,5%. Tỷ lệ tái phát H. pylori là 27,8% và tái nhiễm là 72,2%. Kết luận: Tỷ lệ bệnh nhân nhiễm lại H. pylori sau tiệt trừ thành công cao hơn các nghiên cứu 10 đã công bố. Tỷ lệ bệnh nhân bị tái nhiễm cao hơn tái phát. Từ kết quả này cho thấy để giảm tỷ lệ nhiễm lại HP, bên cạnh lựa chọn phác đồ điều trị hiệu quả thì việc kiểm soát nguồn lây vi khuẩn này cũng rất quan trọng [1]. Hoàng Thị Lệ và Ngô Huy Hoàng (2019) cho kết quả: Trước can thiệp, nhận thức về phòng tái phát bệnh của người bệnh tham gia nghiên cứu còn nhiều hạn chế với nhận thức chung về phòng tái phát loét đạt 19,56 ± 6,40 điểm trên tổng 42 điểm của thang đo. Sau can thiệp nhận thức chung của người bệnh tham gia nghiên cứu tăng rõ rệt đạt 36,73 ± 3,00 điểm ở thời điểm T2 và còn giữ mức 35,97 ± 3,02 điểm ở thời điểm T3 so với 19,56 ± 6,40 điểm ở thời điểm T1 (p<0,001). Cải thiện nhận thức được thấy ở tất các các nội dung phòng loét tái phát. Tỷ lệ người bệnh có Nhận thức ở mức tốt ở thời điểm T1, T2 và T3 theo trình tự là 3,1%; 90,6% và 81,2%. Kết luận: Nhận thức của người bệnh loét dạ dày tá tràng về phòng bệnh tái phát còn hạn chế và đã được cải thiện đáng kể sau can thiệp giáo dục sức khoẻ. Kết quả nghiên cứu cho thấy giáo dục sức khỏe cho người bệnh về phòng tái phát loét dạ dày tá tràng đóng vai trò quan trọng và cần được thực hiện thường xuyên [8]. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh nội soi loét dạ dày – hành tá tràng ở bệnh nhân nhiễm Helicobacter Pylori và dùng Non-Steroid của TS. Vũ Trường Khanh và Savin Kong (2018) cho thấy tỷ lệ nhiễm Helicobacter Pylori tới 80 – 100% trong loét tá tràng và 60 – 80% trong loét dạ dày. Các thuốc kháng viêm NonSteroid được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới. Theo đó bệnh loét và biến chứng của loét dạ dày – tá tràng xảy ra khoảng trên 25% bênh nhân sử dụng các thuốc nhóm kháng viêm Non-Steroid [7]. Từ các kết quả nghiên cứu trên có thể thấy rằng nhận thức phòng tái phát của người bệnh là khác nhau giữa các khu vực và các nước, bị ảnh hưởng bởi một hoặc nhiều yếu tố. Truyền thông giáo dục sức khỏe giúp tăng cường nhận thực của NB. Các yếu tố liên quan nhận thức phòng tái phát loét dạ dày tá tràng cuả người bệnh là: tuổi, giới, trình độ học vấn, nơi ở, nghề nghiệp, Nhận thức của người bệnh về phòng tái phát loét DDTT, kết quả điều trị loét DDTT, niềm tin vào điều trị. 11 CHƯƠNG 2: MÔ TẢ VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT 2.1.Giới thiệu khái quát về Bệnh viện Đa khoa Quốc tế VinMec Hạ Long Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long là Bệnh viện số 5 thuộc Hệ thống Y tế Vinmec, chính thức khai trương vào ngày 06/12/2016. Toạ lạc tại vị trí đắc địa ở trung tâm thành phố Hạ Long, bên bờ vịnh Hạ Long xinh đẹp với quy mô lớn, tổng diện tích gần 14.000 m2, với 8 tầng nổi và hầm, Vinmec Hạ Long vượt trội về cơ sở vật chất, hệ thống trang thiết bị, đáp ứng phục vụ trên 200.000 lượt khám chữa bệnh/năm. Vinmec Hạ Long quy đội ngũ các chuyên gia, bác sĩ, điều dưỡng trình độ chuyên môn cao, tay nghề giỏi, tận tâm và chuyên nghiệp. Bên cạnh uy tín, chuyên môn sẵn có, thông qua các chương trình hợp tác quốc tế trên toàn hệ thống, các bác sỹ, điều dưỡng tại Vinmec Hạ Long sẽ liên tục được cập nhật Nhận thức y tế mới nhất, bám sát với phát triển của y học thế giới như Pháp, Mỹ, Nhật Bản, Singapore… Với những ca bệnh khó, các bác sĩ của Hệ thống Y tế Vinmec và các chuyên gia đầu ngành trong nước và quốc tế có thể phối hợp hội chẩn với Vinmec Hạ Long qua hệ thống Telemedicine, đảm bảo tối ưu hóa hiệu quả điều trị cho người dân Quảng Ninh và các vùng lân cận mà không phải lên Hà Nội hay ra nước ngoài. Kể từ khi chính thức đi vào hoạt động, Vinmec Hạ Long đã thực hiện điều trị nhiều ca bệnh khó, dành được sự tin tưởng và yêu mến của khách hàng. Kế thừa uy tín và chất lượng dịch vụ y tế tiêu chuẩn Quốc tế của Hệ thống Y tế Vinmec, Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long được đầu tư bài bản, đồng bộ về cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại, dịch vụ hoàn hảo. Toàn bộ hệ thống hoạt động của bệnh viện đều được đầu tư các trang thiết bị hiện đại và cao cấp nhất theo tiêu chuẩn Quốc tế.