Tài liệu Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi hóa học thcs

PHOØNG GD – ÑT TIEÂN DU LÖU HAØNH NOÄI BOÄ DAÏNG 1: CAÂU HOÛI ÑIEÀU CHEÁ A. SÔ ÑOÀ PHAÛN ÖÙNG Caâu 1: Vieát phöông trình phaûn öùng hoaøn thaønh sô ñoà sau: 1) Ca   CaO   Ca(OH)2   CaCO3   Ca(HCO3)2     CaCO3 2) FeCl2 FeSO4 Fe(NO3)2 Fe(OH)2 Fe Fe2O3 FeCl3 Fe2(SO4)3 Fe(NO3)3 Fe(OH)3 * Phöông trình khoù: Chuyeån muoái clorua  muoái sunfat: caàn duøng Ag2SO4 ñeå taïo keát tuûa AgCl. Chuyeån muoái saét (II)  muoái saét (III): duøng chaát oxi hoaù (O2, KMnO4,…) Ví duï: 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4  5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O 4Fe(NO3)2 + O2 + 4HNO3  4Fe(NO3)3 + 2H2O Chuyeån muoái Fe(III)  Fe(II): duøng chaát khöû laø kim loaïi (Fe, Cu,...) Ví duï: Fe2(SO4)3 + Fe  3FeSO4 2Fe(NO3)3 + Cu  2Fe(NO3)2 + Cu(NO3)2 SO3   H2SO4 3) FeS2   SO2 SO2 NaHSO3   Na2SO3 NaH2PO4 4) P   P2O5   H3PO4 Na2HPO4 * Phöông trình khoù: 2K3PO4 + H3PO4  3K3HPO4 K2HPO4 + H3PO4  2KH2PO4 - Na3PO4 ZnO   Na2ZnO2 5) Zn   Zn(NO3)2   ZnCO3 CO2   * Phöông trình khoù: ZnO + 2NaOH  Na2ZnO2 + H2O KHCO3 + Ca(OH)2  CaCO3 + KOH + H2O + X ,t o A    6) o A  + Y ,t  Fe  B D  E  G o 7) + Z ,t A    CaCl2  Ca  Ca(OH)2  CaCO3 � Ca(HCO3)2   Clorua voâi Ca(NO3)2 KHCO3   CaCO3 CaCl2 KMnO4  Cl2  nöôùc Javen  Cl2  NaClO3  O2 (2) Al2O3   Al2(SO4)3 (3) (1) (12) (11) 9) Al Al(OH)3 (9) (8) (10) AlCl3   Al(NO3)3 Caâu 2: Haõy tìm 2 chaát voâ cô thoaû maõn chaát R trong sô ñoà sau: A B C R R R R X Y Z 8) Caâu 3: Xaùc ñònh caùc chaát theo sô ñoà bieán hoaù sau: A1 A2 A3 A4 A A A A B1 B2 B3 B4 Caâu 4: Hoaøn thaønh caùc phaûn öùng sau:  (5) E  F X+A (1) X+B X+D (5) (7) NaAlO (6) Al2O3 A E  (6) G  H  (7)  F (2) Fe (3) X+C (4) (4) I L  (8)   K  (9)   H  BaSO4  M  (10)   X  (11)  G  H B. ÑIEÀN CHAÁT VAØ HOAØN THAØNH PHÖÔNG TRÌNH PHAÛN ÖÙNG Caâu 1: Boå tuùc caùc phaûn öùng sau: o o FeS2 + O2  t A  + B J  t B + D o A + H2S  C  + D B + L  t E + D C + E F F + HCl  G + H2S  G + NaOH  H  + I H + O2 + D  J  Caâu 2: Xaùc ñònh chaát vaø hoaøn thaønh caùc phöông trình phaûn öùng: FeS + A  B (khí) + C B + CuSO4  D  (ñen) + E B + F  G  vaøng + H C + J (khí)  L L + KI  C + M + N Caâu 3: Choïn caùc chaát thích hôïp ñeå hoaøn chænh caùc PTPÖ sau: o a) X1 + X2  t Cl2 + MnCl2 + KCl + H2O b) X3 + X4 + X5  HCl + H2SO4 c) A1 + A2 (dö)  SO2 + H2O d) Ca(X)2 + Ca(Y)2  Ca3(PO4)2 + H2O e) D1 + D2 + D3  Cl2 + MnSO4 + K2SO4 + Na2SO4 + H2O f) KHCO3 + Ca(OH)2 dö  G1 + G2 + G3 g) Al2O3 + KHSO4  L1 + L2 + L3 Caâu 4: Xaùc ñònh coâng thöùc öùng vôùi caùc chöõ caùi sau. Hoaøn thaønh PTPÖ: a) X1 + X2  BaCO3 + CaCO3 + H2O b) X3 + X4  Ca(OH)2 + H2 c) X5 + X6 + H2O  Fe(OH)3 + CO2 + NaCl 1. Ñieàu cheá oxit. Phi kim + oxi Kim loaïi + oxi Oxi + hôïp chaát Ví duï: C. ÑIEÀU CHEÁ MOÄT CHAÁT TÖØ NHIEÀU CHAÁT OXIT 2N2 + 5O2  2N2O5 o 3Fe + 2O2  t Fe3O4 o 4FeS2 + 11O2  t 2Fe2O3 + 8SO2 2. Ñieàu cheá axit. Oxit axit + H2O Phi kim + Hiñro AXIT Muoái + axit maïnh Ví duï: P2O5 + 3H2O  2H3PO4 ; 2NaCl + H2SO4  Na2SO4 + 2HCl 3. Ñieàu cheá bazô. Kim loaïi + H2O BAZÔ Oxit bazô + H2O Ví duï: 2K + 2H2O  2KOH + H2 ; Na2O + H2O  2NaOH ; Nhieät phaân axit (axit maát nöôùc) Nhieät phaân muoái Nhieät phaân bazô khoâng tan Kim loaïi maïnh + oxit kim loaïi yeáu o ; H2CO3  t CO2 + H2O o ; CaCO3  t CaO + CO2 o ; Cu(OH)2  t CuO + H2O o 2Al + Fe2O3  t Al2O3 + 2Fe sù H2 + Cl2  aù 2HCl Kieàm + dd muoái Ñieän phaân dd muoái (coù maøng ngaên) Ca(OH)2 + K2CO3  CaCO3 + 2KOH ñieä n phaân  2KOH + H2 + Cl2 2KCl + 2H2O  coù maøng ngaên 4. Ñieàu cheá hiñroxit löôõng tính. Muoái cuûa nguyeân toá löôõng tính + NH4OH (hoaêc kieàm vöøa ñuû)  Hiñroxit löôõng tính + Muoái môùi Ví duï: AlCl3 + NH4OH  3NH4Cl + Al(OH)3  ZnSO4 + 2NaOH (vöøa ñuû)  Zn(OH)2  + Na2SO4 5. Ñieàu cheá muoái. a) Töø ñôn chaát b) Töø hôïp chaát Axit + Bzô Kim loaïi + Axit Axit + Oxit bazô Oxit axit + Oxit bazô Kim loaïi + Phi kim MUOÁI Muoái axit + Oxit bazô Muoái axit + Bazô Kim loaïi + DD muoái Axit + DD muoái Kieàm + DD muoái DD muoái + DD muoái * Baøi taäp: Caâu 1: Vieát caùc phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá tröïc tieáp FeCl 2 töø Fe, töø FeSO4, töø FeCl3. Caâu 2: Vieát phöôùng trình phaûn öùng bieåu dieãn söï ñieàu cheá tröïc tieáp FeSO 4 töø Fe baèng caùc caùch khaùc nhau. Caâu 3: Vieát caùc phöông trình ñieàu cheá tröïc tieáp: a) Cu  CuCl2 baèng 3 caùch. b) CuCl2  Cu baèng 2 caùch. c) Fe  FeCl3 baèng 2 caùch. Caâu 4: Chæ töø quaëng pirit FeS2, O2 vaø H2O, coù chaát xuùc taùc thích hôïp. Haõy vieát phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá muoái saét (III) sunfat. Caâu 5: Chæ töø Cu, NaCl vaø H2O, haõy neâu caùch ñieàu cheá ñeå thu ñöôïc Cu(OH)2. Vieát caùc PTHH xaûy ra. Caâu 6: Töø caùc chaát KCl, MnO2, CaCl2, H2SO4 ñaëc. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: Cl2, hiñroclorua. Caâu 7: Töø caùc chaát NaCl, KI, H2O. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: Cl2, nöôùc Javen, dung dòch KOH, I2, KClO3. Caâu 8: Töø caùc chaát NaCl, Fe, H2O, H2SO4 ñaëc. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: FeCl2, FeCl3, nöôùc clo. Caâu 9: Töø Na, H2O, CO2, N2 ñieàu cheá xoña vaø ñaïm 2 laù. Vieát phöông trình phaûn öùng. Caâu 10: Phaân ñaïm 2 laù coù coâng thöùc NH 4NO3, phaân ñaïm ureâ coù coâng thöùc (NH2)2CO. Vieát caùc phöông trình ñieàu cheá 2 loaïi phaân ñaïm treân töø khoâng khí, nöôùc vaø ñaù voâi. Caâu 11: Hoãn hôïp goàm CuO, Fe2O3. Chæ duøng Al vaø HCl haõy neâu 2 caùch ñieàu cheá Cu nguyeân chaát. Caâu 12: Töø quaëng pyrit saét, nöôùc bieån, khoâng khí, haõy vieát caùc phöông trình ñieàu cheá caùc chaát: FeSO 4, FeCl3, FeCl2, Fe(OH)3, Na2SO4, NaHSO4. -------------------------------------------Daïng 2: NHAÄN BIEÁT VAØ TAÙCH CAÙC CHAÁT VOÂ CÔ A. NHAÄN BIEÁT CAÙC CHAÁT I. Nhaän bieát caùc chaát trong dung dòch. Hoaù chaát - Axit - Bazô kieàm Goác nitrat Goác sunfat Goác sunfit Goác cacbonat Goác photphat Thuoác thöû Hieän töôïng Phöông trình minh hoaï - Quyø tím hoaù ñoû Quyø tím - Quyø tím hoaù xanh Taïo khí khoâng maøu, ñeå ngoaøi 8HNO3 + 3Cu  3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O (khoâng maøu) Cu khoâng khí hoaù naâu  2NO + O2 2NO2 (maøu naâu)  H SO + BaCl BaSO4  + 2HCl 2 4 2 Taïo keát tuûa traéng khoâng tan BaCl2 Na2SO4 + BaCl2  BaSO4  + 2NaCl trong axit - Taïo keát tuûa traéng khoâng tan Na2SO3 + BaCl2  BaSO3  + 2NaCl - BaCl2 Na2SO3 + HCl  BaCl2 + SO2  + H2O trong axit. - Axit - Taïo khí khoâng maøu. Taïo khí khoâng maøu, taïo keát CaCO3 +2HCl  CaCl2 + CO2  + H2O Axit, BaCl2, Na2CO3 + BaCl2  BaCO3  + 2NaCl tuûa traéng. AgNO3 Na2CO3 + 2AgNO3  Ag2CO3  + 2NaNO3 Na3PO4 + 3AgNO3  Ag3PO4  + 3NaNO3 Taïo keát tuûa maøu vaøng AgNO3 (maøu vaøng) Goác clorua Muoái sunfua Muoái saét (II) Muoái saét (III) Muoái magie Muoái ñoàng Muoái nhoâm Khí SO2 Khí CO2 Khí N2 Khí NH3 Khí CO Khí HCl Khí H2S Khí Cl2 Axit HNO3  AgCl  + HNO3 2NaCl + Pb(NO3)2  PbCl2  + 2NaNO3 Na2S + 2HCl  2NaCl + H2S  Taïo khí muøi tröùng ung. Na2S + Pb(NO3)2  PbS  + 2NaNO3 Taïo keát tuûa ñen. Taïo keát tuûa traéng xanh, sau FeCl2 + 2NaOH  Fe(OH)2  + 2NaCl ñoù bò hoaù naâu ngoaøi khoâng 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O  4Fe(OH)3  khí. FeCl3 + 3NaOH  Fe(OH)3  + 3NaCl Taïo keát tuûa maøu naâu ñoû NaOH MgCl2 + 2NaOH  Mg(OH)2  + 2NaCl Taïo keát tuûa traéng Cu(NO3)2 +2NaOH  Cu(OH)2  + 2NaNO3 Taïo keát tuûa xanh lam Taïo keát tuûa traéng, tan trong AlCl3 + 3NaOH  Al(OH)3  + 3NaCl Al(OH)3 + NaOH (dö)  NaAlO2 + 2H2O NaOH dö II. Nhaän bieát caùc khí voâ cô. SO2 + Ca(OH)2  CaSO3  + H2O Ca(OH)2, Laøm ñuïc nöôùc voâi trong. dd nöôùc Maát maøu vaøng naâu cuûa dd SO2 + 2H2O + Br2  H2SO4 + 2HBr brom nöôùc brom CO2 + Ca(OH)2  CaCO3  + H2O Laøm ñuïc nöôùc voâi trong Ca(OH)2 Que dieâm Que dieâm taét ñoû Quyø tím aåm Quyø tím aåm hoaù xanh o Chuyeån CuO (ñen) thaønh ñoû. CO + CuO  t Cu + CO2  CuO (ñen) (ñen) (ñoû) AgNO3, Pb(NO3)2 Axit, Pb(NO3)2 Taïo keát tuûa traéng - Quyø tím aåm öôùt - AgNO3 Pb(NO3)2 Giaáy taåm hoà tinh boät Boät Cu - Quyø tím aåm öôùt hoaù ñoû HCl + AgNO3 HCl + AgNO3  AgCl  + HNO3 - Taïo keát tuûa traéng H2S + Pb(NO3)2  PbS  + 2HNO3 Taïo keát tuûa ñen Laøm xanh giaáy taåm hoà tinh boät Coù khí maøu naâu xuaát hieän 4HNO3 + Cu  Cu(NO3)2 + 2NO2  + 2H2O * Baøi taäp: @. Nhaän bieát baèng thuoác thöû töï choïn: Caâu 1: Trình baøy phöông phaùp phaân bieät 5 dung dòch: HCl, NaOH, Na 2SO4, NaCl, NaNO3. Caâu 2: Phaân bieät 4 chaát loûng: HCl, H2SO4, HNO3, H2O. Caâu 3: Coù 4 oáng nghieäm, moãi oáng chöùa 1 dung dòch muoái (khoâng truøng kim loaïi cuõng nhö goác axit) laø: clorua, sunfat, nitrat, cacbonat cuûa caùc kim loaïi Ba, Mg, K, Pb. a) Hoûi moãi oáng nghieäm chöùa dung dòch cuûa muoái naøo? b) Neâu phöông phaùp phaân bieät 4 oáng nghieäm ñoù?. Caâu 4: Phaân bieät 3 loaïi phaân boùn hoaù hoïc: phaân kali (KCl), ñaïm 2 laù (NH 4NO3), vaø supephotphat keùp Ca(H2PO4)2. Caâu 5: Coù 8 dung dòch chöùa: NaNO 3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, Na2SO4, MgSO4, FeSO4, CuSO4. Haõy neâu caùc thuoác thöû vaø trình baøy caùc phöông aùn phaân bieät caùc dung dòch noùi treân. Caâu 6: Coù 4 chaát raén: KNO3, NaNO3, KCl, NaCl. Haõy neâu caùch phaân bieät chuùng. Caâu 7: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy nhaän bieát caùc hoãn hôïp sau: (Fe + Fe 2O3), (Fe + FeO), (FeO + Fe2O3). Caâu 8: Coù 3 loï ñöïng ba hoãn hôïp daïng boät: (Al + Al 2O3), (Fe + Fe2O3), (FeO + Fe2O3). Duøng phöông phaùp hoaù hoïc ñeå nhaän bieát chuùng. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra. @. Nhaän bieát chæ baèng thuoác thöû qui ñònh: Caâu 1: Nhaän bieát caùc dung dòch trong moãi caëp sau ñaây chæ baèng dung dòch HCl: a) 4 dung dòch: MgSO4, NaOH, BaCl2, NaCl. b) 4 chaát raén: NaCl, Na2CO3, BaCO3, BaSO4. Caâu 2: Nhaän bieát baèng 1 hoaù chaát töï choïn: a) 4 dung dòch: MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. b) 4 dung dòch: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4. c) 4 axit: HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4. Caâu 3: Chæ ñöôïc duøng theâm quyø tím vaø caùc oáng nghieäm, haõy chæ roõ phöông phaùp nhaän ra caùc dung dòch bò maát nhaõn: NaHSO4, Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S. Caâu 4: Cho caùc hoaù chaát: Na, MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. Chæ duøng theâm nöôùc haõy nhaän bieát chuùng. @. Nhaän bieát khoâng coù thuoác thöû khaùc: Caâu 1: Coù 4 oáng nghieäm ñöôïc ñaùnh soá (1), (2), (3), (4), moãi oáng chöùa moät trong 4 dung dòch sau: Na2CO3, MgCl2, HCl, KHCO3. Bieát raèng: - Khi ñoå oáng soá (1) vaøo oáng soá (3) thì thaáy keát tuûa. - Khi ñoå oáng soá (3) vaøo oáng soá (4) thì thaáy coù khí bay leân. Hoûi dung dòch naøo ñöôïc chöùa trong töøng oáng nghieäm. Caâu 2: Trong 5 dung dòch kyù hieäu A, B, C, D, E chöùa Na2CO3, HCl, BaCl2, H2SO4, NaCl. Bieát: - Ñoå A vaøo B  coù keát tuûa. - Ñoå A vaøo C  coù khí bay ra. - Ñoå B vaøo D  coù keát tuûa. Xaùc ñònh caùc chaát coù caùc kí hieäu treân vaø giaûi thích. Caâu 3: Haõy phaân bieät caùc chaát trong moãi caëp dung dòch sau ñaây maø khoâng duøng thuoác thöû khaùc: a) NaCl, H2SO4, CuSO4, BaCl2, NaOH. b) NaOH, FeCl2, HCl, NaCl. Caâu 4: Coù 6 dung dòch ñöôïc ñaùnh soá ngaãu nhieân töø 1 ñeán 6. moãi dung dòch chöùa moät chaát goàm: BaCl2, H2SO4, NaOH, MgCl2, Na2CO3. laàn löôït thöïc hieän caùc thí nghieäm vaø thu ñöôïc keát quaû nhö sau: Thí nghieäm 1: Dung dòch 2 cho keát tuûa vôùi caùc dung dòch 3 vaø 4. Thí nghieäm 2: Dung dòch 6 cho keát tuûa vôùi caùc dung dòch 1 vaø 4. Thí nghieäm 3: Dung dòch 4 cho khí bay leân khi taùc duïng vôùi caùc dung dòch 3 vaø 5. Haõy xaùc ñònh soá cuûa caùc dung dòch. Caâu 5: Khoâng ñöôïc duøng theâm hoaù chaát naøo khaùc , haõy nhaän bieát caùc chaát ñöïng trong caùc loï maát nhaõn sau: KOH, HCl, FeCl3, Pb(NO3)2, Al(NO3)3, NH4Cl. Caâu 6: Khoâng ñöôïc duøng theâm hoaù chaát naøo khaùc , haõy nhaän bieát 5 loï maát nhaõn sau: NaHSO 4, Mg(HCO3)2, Ca(HCO3)2, Na2CO3, KHCO3. B. TAÙCH CAÙC CHAÁT VOÂ CÔ. I. Nguyeân taéc: @ Böôùc 1: Choïn chaát X chæ taùc duïng vôùi A (maø khoâng taùc duïng vôùi B) ñeå chuyeån A thaønh AX ôû daïng keát tuûa, bay hôi hoaëc hoaø tan; taùch khoûi B (baèng caùch loïc hoaëc töï taùch). @ Böôùc 2: Ñieàu cheá laïi chaát A töø AX * Sô ñoà toång quaùt: B  taùXch  A, B  PÖ XY Y PÖ taùi taïo AX (  ,  , tan)     A II. Baøi taäp: Caâu 1: Taùch rieâng dung dòch töøng chaát sau ra khoûi hoãn hôïp dung dòch AlCl 3, FeCl3, BaCl2. Caâu 2: Neâu phöông phaùp taùch hoãn hôïp goàm 3 khí: Cl2, H2 vaø CO2 thaønh caùc chaát nguyeân chaát. Caâu 3: Neâu phöông phaùp taùch hoãn hôïp ñaù voâi, voâi soáng, silic ñioxit vaø saét (II) clorua thaønh töøng chaát nguyeân chaát. Caâu 4: Trình baøy phöông phaùp hoaù hoïc ñeå laáy töøng oxit töø hoãn hôïp : SiO 2, Al2O3, Fe2O3 vaø CuO. Caâu 5: Trình baøy phöông phaùp hoaù hoïc ñeå laáy töøng kim loaïi Cu vaø Fe töø hoãn hôïp caùc oxit SiO 2, Al2O3, CuO vaø FeO. Caâu 6: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy taùch töøng kim loaïi Al, Fe, Cu ra khoûi hoãn hôïp 3 kim loaïi. -------------------------------------------------------Daïng 3: BAØI TOAÙN VEÀ ÑOÄ TAN. @ Höôùng giaûi: Döïa vaøo ñònh nghóa vaø döõ kieän baøi toaùn ta coù coâng thöùc: m ct  100 1. S  m Trong ñoù: S laø ñoä tan H2O m ct laø khoái löôïng chaát tan 2. S m ct  S +100 m ddbh m ddbh laø khoái löôïng dung dòch baõo hoaø m H2O laø khoái löôïng dung moâi @ Baøi taäp: Caâu 1: Xaùc ñònh löôïng NaCl keát tinh trôû laïi khi laøm laïnh 548 gam dung dòch muoái aên baõo hoaø ôû 50 oC xuoáng OoC. Bieát ñoä tan cuûa NaCl ôû 50oC laø 37 gam vaø ôû OoC laø 35 gam. ÑS: mNaCl ket�tinh  8( g ) Caâu 2: Hoaø tan 450g KNO3 vaøo 500g nöôùc caát ôû 2500C (dung dòch X). Bieát ñoä tan cuûa KNO 3 ôû 200C laø32g. Haõy xaùc ñònh khoái löôïng KNO3 taùch ra khoûi dung dòch khi laøm laïnh dung dòch X ñeán 200C. ÑS: mKNO3 tach � ra khoi� dd  290( g ) Caâu 3: Cho 0,2 mol CuO tan heát trong dung dòch H 2SO4 20% ñun noùng (löôïng vöøa ñuû). Sau ñoù laøm nguoäi dung dòch ñeán 100C. Tính khoái löôïng tinh theå CuSO 4.5H2O ñaõ taùch khoûi dung dòch, bieát raèng ñoä tan cuûa CuSO4 ôû 100C laø 17,4g. DAÏNG 4: ÑS: mCuSO4 .5H 2O  30, 7( g ) BAØI TAÄP VEÀ COÂNG THÖÙC HOAÙ HOÏC BAØI TAÄP Caâu 1: Khi hoaø tan 21g moät kim loaïi hoaù trò II trong dung dòch H 2SO4 loaõng dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 8,4 lít hiñro (ñktc) vaø dung dòch A. Khi cho keát tinh muoái trong dung dòch A thì thu ñöôïc 104,25g tinh theå hiñrat hoaù. a) Cho bieát teân kim loaïi. b) Xaùc ñònh CTHH cuûa tinh theå muoái hiñrat hoaù ñoù. ÑS: a) Fe ; b) FeSO4.7H2O Caâu 2: Cho 4,48g oxit cuûa 1 kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vöøa ñuû vôùi 100 ml dung dòch H 2SO4 0,8M roài coâ caïn dung dòch thì nhaän ñöôïc 13,76g tinh theå muoái ngaäm nöôùc. Tìm coâng thöùc muoái ngaäm H 2O naøy. ÑS: CaSO4.2H2O Caâu 3: Moät hoãn hôïp kim loaïi X goàm 2 kim loaïi Y, Z coù tæ soá khoái löôïng 1 : 1. Trong 44,8g hoãn hôïp X, soá hieäu mol cuûa Y vaø Z laø 0,05 mol. Maët khaùc nguyeân töû khoái Y > Z laø 8. Xaùc ñònh kim loaïi Y vaø Z. ÑS: Y = 64 (Cu) vaø Z = 56 (Fe) Caâu 4: Hoaø tan hoaøn toaøn 4 gam hoãn hôïp goàm 1 kim loaïi hoaù trò II vaø 1 kim loaïi hoaù trò III caàn duøng heát 170 ml HCl 2M. a) Coâ caïn dung dòch thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khoâ. b) Tính VH2 thoaùt ra ôû ñktc. c) Neâu bieát kim loaïi hoaù trò III laø Al vaø soá mol baèng 5 laàn soá mol kim loaïi hoaù trò II thì kim loaïi hoaù trò II laø nguyeân toá naøo? ÑS: a) mmuoái  16, 07 gam ; b) VH 2  3,808 lít ; c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn Caâu 5: Oxit cao nhaát cuûa moät nguyeân toá coù coâng thöùc R 2Ox phaân töû khoái cuûa oxit laø 102 ñvC, bieát thaønh phaàn khoái löôïng cuûa oxi laø 47,06%. Xaùc ñònh R. ÑS: R laø nhoâm (Al) Caâu 6: Nguyeân toá X coù theå taïo thaønh vôùi Fe hôïp chaát daïng Fe aXb, phaân töû naøy goàm 4 nguyeân töû coù khoái löôïng mol laø 162,5 gam. Hoûi nguyeân toá X laø gì? ÑS: X laø clo (Cl) Caâu 7: Cho 100 gam hoãn hôïp 2 muoái clorua cuûa cuøng 1 kim loaïi M (coù hoaù trò II vaø III) taùc duïng heát vôùi NaOH dö. Keát tuûa hiñroxit hoaù trò 2 baèng 19,8 gam coøn khoái löôïng clorua kim loaïi M hoaù trò II baèng 0,5 khoái löôïng mol cuûa M. Tìm coâng thöùc 2 clorua vaø % hoãn hôïp. ÑS: Hai muoái laø FeCl2 vaø FeCl3 ; %FeCl2 = 27,94% vaø %FeCl3 = 72,06% Caâu 8: Hoaø tan 18,4 gam hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B. Chia ñoâi B. a) Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5 gam H2O. Hoûi coâ caïn dd A thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan. b) Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm C% caùc chaát trong dung dòch taïo ra. c) Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng mol cuûa kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia. ÑS: a) mmuoái  26,95 gam ; b) C% (NaOH) = 10,84% vaø C% (NaCl) = 11,37% c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn vaø kim loaïi hoaù trò III laø Al Caâu 9: Kim loaïi X taïo ra 2 muoái XBr2 vaø XSO4. Neáu soá mol XSO4 gaáp 3 laàn soá mol XBr2 thì löôïng XSO4 baèng 104,85 gam, coøn löôïng XBr2 chæ baèng 44,55 gam. Hoûi X laø nguyeân toá naøo? ÑS: X = 137 laø Ba Caâu 10: Hoãn hôïp khí goàm NO, NO 2 vaø 1 oxit NxOy coù thaønh phaàn 45% VNO ; 15% VNO 2 vaø 40% VNx Oy . Trong hoãn hôïp coù 23,6% löôïng NO coøn trong NxOy coù 69,6% löôïng oxi. Haõy xaùc ñònh oxit NxOy. ÑS: Oxit laø N2O4 Caâu 11: Coù 1 oxit saét chöa bieát. - Hoaø tan m gam oxit caàn 150 ml HCl 3M. - Khöû toaøn boä m gam oxit baèng CO noùng, dö thu ñöôïc 8,4 gam saét. Tìm coâng thöùc oxit. ÑS: Fe2O3 Caâu 12: Khöû 1 löôïng oxit saét chöa bieát baèng H 2 noùng dö. Saûn phaåm hôi taïo ra haáp thuï baèng 100 gam axit H2SO4 98% thì noàng ñoä axit giaûm ñi 3,405%. Chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng khöû ñöôïc hoaø tan baèng axit H2SO4 loaõng thoaùt ra 3,36 lít H2 (ñktc). Tìm coâng thöùc oxit saét bò khöû. ÑS: Fe3O4 Caâu 13: Hoãn hôïp X goàm 2 kim loaïi A vaø B coù tæ leä khoái löôïng 1 : 1 vaø khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa A naëng hôn B laø 8 gam. Trong 53,6 gam X coù soá mol A khaùc B laø 0,0375 mol. Hoûi A, B laø nhöõng kim loaïi naøo? ÑS: B laø Fe vaø A laø Cu Caâu 14: Ñoát chaùy hoaøn toaøn m gam chaát A caàn duøng heát 5,824 dm 3 O2 (ñktc). Saûn phaåm coù CO2 vaø H2O ñöôïc chia ñoâi. Phaàn 1 cho ñi qua P 2O5 thaáy löôïng P2O5 taêng 1,8 gam. Phaàn 2 cho ñi qua CaO thaáy löôïng CaO taêng 5,32 gam. Tìm m vaø coâng thöùc ñôn giaûn A. Tìm coâng thöùc phaân töû A vaø bieát A ôû theå khí (ñk thöôøng) coù soá C  4. ÑS: A laø C4H10 Caâu 15: Hoaø tan 18,4g hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B. Chia ñoâi B a) Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5g H2O. Hoûi coâ caïn dung dòch A thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan. b) Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm % caùc chaát trong dung dòch taïo ra. c) Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng mol kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia. ÑS: a) Löôïng muoái khan = 26,95g b) %NaOH = 10,84% vaø %NaCl = 11,73% c) KL hoaù trò II laø Zn vaø KL hoaù trò III laø Al Caâu 16: Hai nguyeân toá X vaø Y ñeàu ôû theå raén trong ñieàu kieän thöôøng 8,4 gam X coù soá mol nhieàu hôn 6,4 gam Y laø 0,15 mol. Bieát khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa X nhoû hôn khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa Y laø 8. Haõy cho bieát teân cuûa X, Y vaø soá mol moãi nguyeân toá noùi treân. ÑS: - X (Mg), Y (S) - nS  0, 2 mol vaø nMg  0,35 mol Caâu 17: Nguyeân toá R taïo thaønh hôïp chaát RH 4, trong ñoù hiñro chieám 25% khoái löôïng vaø nguyeân toá R’ taïo thaønh hôïp chaát R’O2 trong ñoù oxi chieám 69,57% khoái löôïng. a) Hoûi R vaø R’ laø caùc nguyeân toá gì? b) Hoûi 1 lít khí R’O2 naëng hôn 1 lít khí RH4 bao nhieâu laàn (ôû cuøng ñieàu kieän nhieät ñoä, aùp suaát). c) Neáu ôû ñktc, V1 lít RH4 naëng baèng V2 lít R’O2 thì tæ leä V1/V2 baèng bao nhieâu laàn? ÑS: a) R (C), R’(N) ; b) NO2 naëng hôn CH4 = 2,875 laàn ; c) V1/V2 = 2,875 laàn Caâu 18: Hôïp chaát vôùi oxi cuûa nguyeân toá X coù daïng X aOb goàm 7 nguyeân töû trong phaân töû. Ñoàng thôøi tæ leä khoái löôïng giöõa X vaø oxi laø 1 : 1,29. Xaùc ñònh X vaø coâng thöùc oxit. ÑS: X laø P  oxit cuûa X laø P2O5 Caâu 19: Hoaø tan hoaøn toaøn 12,1 gam hoãn hôïp boät goàm CuO vaø moät oxit cuûa kim loaïi hoaù trò II khaùc caàn 100 ml dung dòch HCl 3M. Bieát tæ leä mol cuûa 2 oxit laø 1 : 2. a) Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa oxit coøn laïi. b) Tính % theo khoái löôïng cuûa moãi oxit trong hoãn hôïp ban ñaàu. ÑS: a) ZnO ; b) %CuO = 33,06% vaø %ZnO = 66,94% Caâu 20: Cho A gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo 250 ml dung dòch hoãn hôïp goàm Cu(NO 3)2 vaø AgNO3 ñeàu coù noàng ñoä 0,8 mol/l. Sau khi phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn ta loïc ñöôïc (a + 27,2) gam chaát raén goàm ba kim loaïi vaø ñöôïc moät dung dòch chæ chöùa moät muoái tan. Xaùc ñònh M vaø khoái löôïng muoái taïo ra trong dung dòch. ÑS: M laø Mg vaø Mg(NO3)2 = 44,4g Caâu 21: Nung 25,28 gam hoãn hôïp FeCO 3 vaø FexOy dö tôùi phaûn öùng hoaøn toaøn, thu ñöôïc khí A vaø 22,4 gam Fe2O3 duy nhaát. Cho khí A haáp thuï hoaøn toaøn vaøo 400ml dung dòch Ba(OH)2 0,15M thu ñöôïc 7,88g keát tuûa. a) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra. b) Tìm coâng thöùc phaân töû cuûa FexOy. ÑS: b) Fe2O3 Caâu 22: Hai thanh kim loaïi gioáng nhau (ñeàu cuøng nguyeân toá R hoaù trò II) vaø coù cuøng khoái löôïng. Cho thanh thöù nhaát vaøo vaøo dung dòch Cu(NO 3)2 vaø thanh thöù hai vaøo dung dòch Pb(NO 3)2. Sau moät thôøi gian, khi soá mol 2 muoái baèng nhau, laáy hai thanh kim loaïi ñoù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh thöù nhaát giaûm ñi 0,2% coøn khoái löôïng thanh thöù hai taêng 28,4%. Xaùc ñònh nguyeân toá R. ÑS: R (Zn) Caâu 23: Hoãn hôïp M goàm oxit cuûa moät kim loaïi hoaù trò II vaø moät cacbonat cuûa kim loaïi ñoù ñöôïc hoaø tan heát baèng axit H2SO4 loaõng vöøa ñuû taïo ra khí N vaø dung dòch L. Ñem coâ caïn dung dòch L thu ñöôïc moät löôïng muoái khan baèng 168% khoái löôïng M. Xaùc ñònh kim loaïi hoaù trò II, bieát khí N baèng 44% khoái löôïng cuûa M. ÑS: Mg Caâu 24: Cho Cho 3,06g axit MxOy cuûa kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi (hoaù trò töø I ñeán III) tan trong HNO 3 dö thu ñöôïc 5,22g muoái. Haõy xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa oxit M xOy. ÑS: BaO Caâu 25: Cho 15,25 gam hoãn hôïp moät kim loaïi hoaù trò II coù laãn Fe tan heát trong axit HCl dö thoaùt ra 4,48 dm3 H2 (ñktc) vaø thu ñöôïc dung dòch X. Theâm NaOH dö vaøo X, loïc keát tuûa taùch ra roài nung trong khoâng khí ñeán löôïng khoâng ñoåi caân naëng 12 gam. Tìm kim loaïi hoaù trò II, bieát noù khoâng taïo keát tuûa vôùi hiñroxit. ÑS: Ba Caâu 26: Cho 2 gam hoãn hôïp Fe vaø kim loaïi hoaù trò II vaøo dung dòch HCl coù dö thì thu ñöôïc 1,12 lít H 2 (ñktc). Maët khaùc, neáu hoaø tan 4,8g kim loaïi hoaù trò II ñoù caàn chöa ñeán 500 ml dung dòch HCl. Xaùc ñònh kim loaïi hoaù trò II. ÑS: Mg Caâu 27: Khöû hoaøn toaøn 4,06g moät oxit kim loaïi baèng CO ôû nhieät ñoä cao thaønh kim loaïi. Daãn toaøn boä khí sinh ra vaøo bình ñöïng Ca(OH) 2 dö, thaáy taïo thaønh 7g keát tuûa. Neáu laáy löôïng kim loaïi sinh ra hoaø tan heát vaøo dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 1,176 lít khí H2 (ñktc). a) Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû oxit kim loaïi. b) Cho 4,06g oxit kim loaïi treân taùc duïng hoaøn toaøn vôùi 500 ml dung dòch H 2SO4 ñaëc, noùng (dö) thu ñöôïc dung dòch X vaø khí SO2 bay ra. Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol/l cuûa muoái trong dung dòch X (coi theå tích dung dòch khoâng thay ñoåi trong quaù trình phaûn öùng) ÑS: a) Fe3O4 ; b) CM Fe2 ( SO4 )3  0, 0525M Caâu 28: Hoaø tan hoaø toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu ñöôïc V lít H 2 (ñktc). Maët khaùc hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HNO 3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H 2O vaø cuõng V lít khí NO duy nhaát (ñktc). a) So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø trong muoái nitrat. b) Hoûi M laø kim loaïi naøo? Bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo thaønh gaáp 1,905 laàn khoái löôïng muoái clorua. x 2 ÑS: a)  ; b) Fe y 3 Caâu 29: Hoaø tan hoaøn toaøn 14,2g hoãn hôïp C goàm MgCO 3 vaø muoái cacbonat cuûa kim loaïi R vaøo dung dòch HCl 7,3% vöøa ñuû, thu ñöôïc dung dòch D vaø 3,36 lít khí CO 2 (ñktc). Noàng ñoä MgCl 2 trong dung dòch D baèng 6,028%. a) Xaùc ñònh kim loaïi R vaø thaønh phaàn % theo khoái löôïng cuûa moãi chaát trong C. b) Cho dung dòch NaOH dö vaøo dung dòch D, loïc laáy keát tuûa nung ngoaøi khoâng khí ñeán khi phaûn öùng hoaøn toaøn. Tính soá gam chaát raén coøn laïi sau khi nung. ÑS: a) R (Fe) vaø %MgCO3 = 59,15% , %FeCO3 = 40,85% ; b) mMgO  4 g vaø mFe2O3  4 g Caâu 30: Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch D. Theâm 240 gam dung dòch NaHCO 3 7% vaøo D thì vöøa ñuû taùc duïng heát vôùi löôïng HCl coøn dö, thu ñöôïc dung dòch E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua km loaïi M töông öùng laø 2,5% vaø 8,12%. Theâm tieáp löôïng dö dung dòch NaOH vaøo E, sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng. Xaùc ñònh kim loaïi vaø noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch ñaõ duøng. ÑS: M (Mg) vaø %HCl = 16% Daïng 5: BAØI TOAÙN NOÀNG ÑOÄ DUNG DÒCH I. Caùc loaïi noàng ñoä: 1. Noàng ñoä phaàn traêm (C%): laø löôïng chaát tan coù trong 100g dung dòch. m ct  100% m ct : Khoái löôïng chaát tan (g) Coâng Thöùc: C%  m dd m dd : Khoái löôïng dung dòch (g) m dd = V.D Vôùi: V: Theå tích dung dòch (ml) D: Khoái löôïng rieâng (g/ml) m ct m  100% = ct  100% m dd V.D II. Noàng ñoä mol (CM): Cho bieát soá mol chaát tan coù trong 1 lít dung dòch. n CM  Coâng thöùc: (mol/l) V m m n  Maø suy ra: C  M  m (mol/l) hay (M) M M V M.V III. Quan heä giöõa noàng ñoä phaàn traêm vaø ñoä tan S Vaäy: C%  S  100% S +100 IV. Quan heä giöõa noàng ñoä phaàn traêm vaø noàng ñoä mol. m ct m .1000D m ct n 10D 10D CM   M  ct  .100.  C%. Ta coù: m dd V m dd .M m dd M M 1000.D 10D M  CM  C%. C%  CM . hay M 10D V. Khi pha troän dung dòch: 1) Söû duïng quy taéc ñöôøng cheùo: @ Troän m1 gam dung dòch coù noàng ñoä C 1% vôùi m2 gam dung dòch coù noàng ñoä C 2%, dung dòch thu ñöôïc coù noàng ñoä C% laø: m1 gam dung dòch C1 C2  C m1 C 2  C   C m 2 C1  C m 2 gam dung dòch C2 C1  C C%  @ Troän V1 ml dung dòch coù noàng ñoä C1 mol/l vôùi V2 ml dung dòch coù noàng ñoä C2 mol/l thì thu ñöôïc dung dòch coù noàng ñoä C (mol/l), vôùi Vdd = V1 + V2. V1 ml dung dòch C1 C2  C V1 C2  C C   V C1  C 2 V2 ml dung dòch C2 C1  C @ Troän V1 ml dung dòch coù khoái löôïng rieâng D 1 vôùi V2 ml dung dòch coù khoái löôïng rieâng D 2, thu ñöôïc dung dòch coù khoái löôïng rieâng D. V1 ml dung dòch D1 D2  D V1 D2  D D   V2 D1  D V2 ml dung dòch D 2 D1  D 2) Coù theå söû duïng phöông trình pha troän: m1C1  m 2 C2   m1 + m 2  C (1) m1 , m 2 laø khoái löôïng cuûa dung dòch 1 vaø dung dòch 2. C1 , C2 laø noàng ñoä % cuûa dung dòch 1 vaø dung dòch 2. C laø noàng ñoä % cuûa dung dòch môùi. (1)  m1C1  m 2 C2  m1C + m 2 C  m1  C1 -C   m 2  C -C 2   m1 C 2 - C  m 2 C1 - C 3) Ñeå tính noàng ñoä caùc chaát coù phaûn öùng vôùi nhau: - Vieát caùc phaûn öùng xaûy ra. - Tính soá mol (khoái löôïng) cuûa caùc chaát sau phaûn öùng. - Tính khoái löôïng hoaëc theå tích dung dòch sau phaûn öùng.  Löu yù: Caùch tính khoái löôïng dung dòch sau phaûn öùng.  Neáu saûn phaåm khoâng coù chaát bay hôi hay keát tuûa.   m dd sau phaûn öùng   khoái löôïng caùc chaát tham gia Neáu saûn phaåm taïoï thaønh coù chaát bay hôi hay keát tuûa. m dd sau phaûn öùng   m dd sau phaûn öùng   khoái löôïng caùc chaát tham gia khoái löôïng caùc chaát tham gia  m khiù  m keát tuûa Neáu saûn phaåm vöøa coù keát tuûa vaø bay hôi. m dd sau phaûn öùng   khoái löôïng caùc chaát tham gia  m khiù  m keát tuûa BAØI TAÄP: Caâu 1: Tính khoái löôïng AgNO 3 bò taùch ra khoûi 75 gam dung dòch baõo hoaø AgNO 3 ôû 50oC, khi dung dòch ñöôïc haï nhieät ñoä ñeán 20oC. Bieát SAgNO3  200 C   222 g ; SAgNO3  500 C  455 g . Caâu 2: Coù 2 dung dòchHCl noàng ñoä 0,5M vaø 3M. Tính theå tích dung dòch caàn phaûi laáy ñeå pha ñöôïc 100ml dung dòch HCl noàng ñoä 2,5M. Caâu 3: Khi hoaø tan m (g) muoái FeSO 4.7H2O vaøo 168,1 (g) nöôùc, thu ñöôïc dung dòch FeSO 4 coù noàng ñoä 2,6%. Tính m? Caâu 4: Laáy 12,42 (g) Na 2CO3.10H2O ñöôïc hoaø tan trong 50,1ml nöôùc caát (D = 1g/ml). Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch thu ñöôïc. Caâu 5: Laáy 8,4 (g) MgCO3 hoaø tan vaøo 146 (g) dung dòch HCl thì vöøa ñuû. a) Vieát phöông trình phaûn öùng. b) Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch HCl ñaàu? c) Tính noàng ñoä phaàn traêm caùc chaát trong dung dòch sau phaûn öùng? Caâu 6: Hoaø tan 10 (g) CaCO3 vaøo 114,1 (g) dung dòch HCl 8%. a) Vieát phöông trình phaûn öùng. b) Tính noàng ñoä phaàn traêm caùc chaát thu ñöôïc sau phaûn öùng? Caâu 7: Hoaø tan hoaø toaøn 16,25g moät kim loaïi hoaù trò (II) baèng dung dòch HCl 18,25% (D = 1,2g/ml), thu ñöôïc dung dòch muoái vaø 5,6l khí hiñro (ñktc). a) Xaùc ñònh kim loaïi? b) Xaùc ñònh khoái löôïng ddHCl 18,25% ñaõ duøng? Tính CM cuûa dung dòch HCl treân? c) Tìm noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch muoái sau phaûn öùng? Caâu 8: Cho a (g) Fe taùc duïng vöøa ñuû 150ml dung dòch HCl (D = 1,2 g/ml) thu ñöôïc dung dòch vaø 6,72 lít khí (ñktc). Cho toaøn boä löôïng dung dòch treân taùc duïng vôùi dung dòch AgNO 3 dö, thu ñöôïc b (g) keát tuûa. a) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng. b) Tìm giaù trò a, b? c) Tính noàng ñoä phaàn traêm vaø noàng ñoä mol/l dung dòch HCl? Caâu 9: Moät hoãn hôïp goàm Na 2SO4 vaø K2SO4 troän theo tæ leä 1 : 2 veà soá mol. Hoaø tan hoãn hôïp vaøo 102 (g) nöôùc, thu ñöôïc dung dòch A. Cho 1664 (g) dung dòch BaCl 2 10% vaøo dung dòch A, xuaát hieän keát tuûa. Loïc boû keát tuûa, theâm H2SO4 dö vaøo nöôùc loïc thaáy taïo ra 46,6 (g) keát tuûa. Xaùc ñònh noàng ñoä phaàn traêm cuûa Na2SO4 vaø K2SO4 trong dung dòch A ban ñaàu? Caâu 10: Cho 39,09 (g) hoãn hôïp X goàm 3 muoái: K 2CO3, KCl, KHCO3 taùc duïng vôùi Vml dung dòch HCl dö 10,52% (D = 1,05g/ml), thu ñöôïc dung dòch Y vaø 6,72 lít khí CO2 (ñktc). Chia Y thaønh 2 phaàn baèng nhau. - Phaàn 1: Ñeå trung hoaø dung dòch caàn 250ml dung dòch NaOH 0,4M. - Phaàn 2: Cho taùc duïng vôùi AgNO3 dö thu ñöôïc 51,66 (g) keát tuûa. a) Tính khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp ban ñaàu? b) Tìm Vml? Caâu 11: Cho 46,1 (g) hoãn hôïp Mg, Fe, Zn phaûn öùng vôùi dung dòch HCl thì thu ñöôïc 17,92 lít H 2 (ñktc). Tính thaønh phaàn phaàn traêm veà khoái löôïng caùc kim loaïi trong hoãn hôïp. Bieát raèng theå tích khí H 2 do saét taïo ra gaáp ñoâi theå tích H2 do Mg taïo ra. Caâu 11: Ñeå hoaø tan hoaøn toaøn 4 (g) hoãn hôïp goàm moät kim loaïi hoaù trò (II) vaø moät kim loaïi hoaù trò (III) phaûi duøng 170ml dung dòch HCl 2M. a) Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng seõ thu ñöôïc bao nhieâu gam hoãn hôïp muoái khan. b) Tính theå tích khí H2 (ôû ñktc) thu ñöôïc sau phaûn öùng. c) Neáu bieát kim loaïi hoaù trò (III) ôû treân laø Al vaø noù coù soá mol gaáp 5 laàn soá mol kim loaïi hoaù trò (II). Haõy xaùc ñònh teân kim loaïi hoaù trò (II). Caâu 12: Coù moät oxit saét chöa coâng thöùc. Chia löôïng oxit naøy laøm 2 phaàn baèng nhau. a) Ñeå hoaø tan heát phaàn 1 phaûi duøng 150ml dung dòch HCl 3M. b) Cho moät luoàng khí CO dö ñi qua phaàn 2 nung noùng, phaûn öùng xong thu ñöôïc 8,4 (g) saét. Tìm coâng thöùc oxit saét treân. Caâu 13: A laø moät hoãn hôïp boät goàm Ba, Mg, Al. Laáy m gam A cho vaøo nöôùc tôùi khi heát phaûn öùng thaáy thoaùt ra 6,94 lít H 2 (ñktc). Laáy m gam A cho vaøo dung dòch xuùt dö tôùi heát phaûn öùng thaáy thoaùt ra 6,72 lít H 2 (ñktc). Laáy m gam A hoaø tan baèng moät löôïng vöøa ñuû dung dòch axit HCl ñöôïc moät dung dòch vaø 9,184 lít H2 (ñktc). Haõy tính m vaø % khoái löôïng caùc kim loaïi trong A. Caâu 14: X laø hoãn hôïp hai kim loaïi Mg vaø Zn. Y laø dung dòch H2SO4 chöa roõ noàng ñoä. Thí nghieäm 1: Cho 24,3 gam X vaøo 2 lít Y, sinh ra 8,96 lít khí H 2. Thí nghieäm 2: Cho 24,3 gam X vaøo 3 lít Y, sinh ra 11,2 lít khí H 2. (Caùc theå tích khí ñeàu ño ôû ñktc) a) Chöùng toû raèng trong thí nghieäm 1 thì X chöa tan heát, trong thí nghieäm 2 thì X tan heát. b) Tính noàng ñoä mol cuûa dung dòch Y vaø khoái löôïng moãi kim loaïi trong X. Caâu 15: Tính noàng ñoä ban ñaàu cuûa dung dòch H2SO4 vaø dung dòch NaOH bieát raèng: Neáu ñoå 3 lít dung dòch NaOH vaøo 2 lít dung dòch H 2SO4 thì sau khi phaûn öùng dung dòch coù tính kieàm vôùi noàng ñoä 0,1 M. Neáu ñoå 2 lít dung dòch NaOH vaøo 3 lít dung dòch H 2SO4 thì sau phaûn öùng dung dòch coù tính axit vôùi noàng ñoä 0,2M. Caâu 16: Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch D. Theâm 240 gam dung dòch NaHCO 3 7% vaøo D thì vöøa ñuû taùc duïng heát vôùi löôïng HCl coøn dö, thu ñöôïc dung dòch E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua km loaïi M töông öùng laø 2,5% vaø 8,12%. Theâm tieáp löôïng dö dung dòch NaOH vaøo E, sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng. Xaùc ñònh kim loaïi vaø noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch ñaõ duøng. Caâu 17: Hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu ñöôïc V lít H 2 (ñktc). Maët khaùc hoaøn tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HNO 3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H 2O vaø cuõng V lít khí NO duy nhaát (ñktc). a) So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø trong muoái nitrat. b) Hoûi M laø kim loaïi naøo? bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo thaønh gaáp 1,095 laàn khoái löôïng muoái clorua. Caâu 18: Hoaø tan hoaøn toaøn 14,2 gam hoãn hôïp C goàm MgCO 3 vaø muoái cacbonat cuûa kim loaïi R vaøo axit HCl 7,3% vöøa ñuû, thu ñöôïc dung dòch D vaø 3,36 lít khí CO 2 (ñktc). Noàng ñoä MgCl2 trong dung dòch D baèng 6,028%. a) Xaùc ñònh kim loaïi R vaø thaønh phaàn phaàn % theo khoái löôïng cuûa moãi chaát trong C. b) Cho dung dòch NaOH dö vaøo dung dòch D, loïc laáy keát tuûa roài nung ngoaøi khoâng khí ñeán khi phaûn öùng hoaøn toaøn. Tính soá gam chaát raén coøn laïi sau khi nung. Caâu 19: Khi cho a gam Fe vaøo trong 400ml dung dòch HCl, sau khi phaûn öùng keát thuùc ñem coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 6,2 gam chaát raén X. Neáu cho hoãn hôïp goàm a gam Fe vaø b gam Mg vaøo trong 400ml dung dòch HCl thì sau khi phaûn öùng keát thuùc, thu ñöôïc 896ml H2 (ñktc) vaø coâ caïn dung dòch thì thu ñöôïc 6,68 gam chaát raén Y. Tính a, b, noàng ñoä mol cuûa dung dòch HCl vaø thaønh phaàn khoái löôïng caùc chaát trong X, Y. (Giaû söû Mg khoâng phaûn öùng vôùi nöôùc vaø khi phaûn öùng vôùi axit Mg phaûn öùng tröôùc heát Mg môùi ñeán Fe. Cho bieát caùc phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn). Caâu 20: Dung dòch X laø dung dòch H 2SO4, dung dòch Y laø dung dòch NaOH. Neáu troän X vaø Y theo tæ leä theå tích laø VX : VY = 3 : 2 thì ñöôïc dung dòch A coù chöùa X dö. Trung hoaø 1 lít A caàn 40 gam KOH 20%. Neáu troän X vaø Y theo tæ leä theå tích V X : VY = 2 : 3 thì ñöôïc dung dòch B coù chöùa Y dö. Trung hoaø 1 lít B caàn 29,2 gam dung dòch HCl 25%. Tính noàng ñoä mol cuûa X vaø Y. ==================================== Daïng 6: BAØI TOAÙN VEÀ LÖÔÏNG CHAÁT DÖ * Khi tröôøng hôïp gaëp baøi toaùn cho bieát löôïng cuûa hai chaát tham gia vaø yeâu caàu tính löôïng chaát taïo thaønh. Trong soá hai chaát tham gia phaûn öùng seõ coù moät chaát tham gia phaûn öùng heát. Chaát kia coù theå phaûn öùng heát hoaëc dö. Löôïng chaát taïo thaønh tính theo löôïng chaát naøo phaûn öùng heát, do ñoù phaûi tìm xem trong hai chaát cho bieát, chaát naøo phaûn öùng heát. Caùch giaûi: Laäp tæ soá, ví duï phöông trình phaûn öùng: A + B C + D So� mol cha� t A (theo � e� ) So� mol cha� t B (theo � e� ) + Laäp tæ soá: So� mol cha� t A (theo PTHH ) So� mol cha� t B (theo PTHH) So saùnh 2 tæ soá, tæ soá naøo lôùn hôn chaát ñoù dö, chaát kia phaûn öùng heát. Tính löôïng caùc chaát theo chaát phaûn öùng heát. BAØI TAÄP: Caâu 1: Ñun noùng 16,8 gam boät saét vaø 6,4 gam boät löu huyønh (khoâng coù khoâng khí) thu ñöôïc chaát raén A. Hoaø tan A baèng HCl dö thoaùt ra khí B. Cho khí B ñi chaäm qua dung dòch Pb(NO 3)2 taùch ra keát tuûa D maøu ñen. Caùc phaûn öùng ñeàu xaûy ra 100%. a) Vieát phöông trình phaûn öùng ñeå cho bieát A, B, D laø gì? b) Tính theå tích khí B (ñktc) vaø khoái löôïng keát tuûa D. c) Caàn bao nhieâu theå tích O2 (ñktc) ñeå ñoát hoaøn toaøn khí B. Caâu 2: Ñun noùng hoãn hôïp Fe, S (khoâng coù khoâng khí) thu ñöôïc chaát raén A. Hoaø tan A baèng axit HCl dö thoaùt ra 6,72 dm3 khí D (ñktc) vaø coøn nhaän ñöôïc dung dòch B cuøng chaát raén E. Cho khí D ñi chaäm qua dung dòch CuSO4 taùch ra 19,2 gam keát tuûa ñen. a) Vieát phöông trình phaûn öùng. b) Tính löôïng rieâng phaàn Fe, S ban ñaàu bieát löôïng E baèng 3,2 gam. Caâu 3: Daãn 4,48 dm3 CO (ôû ñktc) ñi qua m gam CuO nung noùng nhaän ñöôïc chaát raén X vaø khí Y. Suïc khí Y vaøo dung dòch Ca(OH)2 dö taùch ra 20 gam keát tuûa traéng. Hoaø tan chaát raén X baèng 200ml dung dòch HCl 2M thì sau phaûn öùng phaûi trung hoaø dung dòch thu ñöôïc baèng 50 gam Ca(OH) 2 7,4%. Vieát PTPÖ vaø tính m. Caâu 4: 6,8 gam hoãn hôïp Fe vaø CuO tan trong 100 ml axit HCl  dung dòch A + thoaùt ra 224 ml khí B (ñktc) vaø loïc ñöôïc chaát raén D naëng 2,4 gam. Theâm tieáp HCl dö vaøo hoãn hôïp A + D thì D tan 1 phaàn, sau ñoù theâm tieáp NaOH ñeán dö vaø loïc keát tuûa taùch ra nung noáng trong khoâng khí ñeán löôïng khoâng ñoåi caân naëng 6,4 gam. Tính thaønh phaàn khoái löôïng Fe vaø CuO trong hoãn hôïp ñaàu. Caâu 5: Troän 100 ml dung dòch Fe 2(SO4)3 1,5M vôùi 150 ml dung dòch Ba(OH) 2 2M thu ñöôïc keát tuûa A vaø dung dòch B. Nung keát tuûa A trong khoâng khí ñeán löôïng khoâng ñoåi thu ñöôïc chaát raén D. Theâm BaCl 2 dö vaøo dung dòch B thì taùch ra keát tuûa E. a) Vieát phöong trình phaûn öùng. Tính D vaø E. b) Tính noàng ñoä mol chaát tan trong dung dòch B (coi theå tích thay ñoåi khoâng ñaùng keå khi xaûy ra phaûn öùng). Caâu 6: Cho13,6 gam hoãn hôïp goàm Mg vaø Fe ñöôïc hoaø tan trong 100 ml dung dòch CuSO 4. Sau phaûn öùng nhaän ñöôïc dung dòch A vaø 18,4 gam chaát raén B goàm 2 kim loaïi. Theâm NaOH dö vaøo A roài loïc keát tuûa taùch ra nung noùng trong khoâng khí ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi nhaän ñöôïc chaát raén D goàm MgO vaø Fe 2O3 naëng 1,2 gam. Tính löôïng Fe, Mg ban ñaàu. Daïng 7: BAØI TOAÙN XAÙC ÑÒNH HOÃN HÔÏP 2 KIM LOAÏI (HOAËC 2 MUOÁI) HAY AXIT COØN DÖ * Löu yù: Khi gaëp baøi toaùn cho hoãn hôïp 2 kim loaïi (hoaëc 2 muoái) taùc duïng vôùi axit, ñeà baøi yeâu caàu chöùng minh axit coøn dö hay hoãn hôïp 2 kim loaïi coøn dö. Ta giaûi nhö sau: Giaû söû hoãn hôïp chæ goàm moät kim loaïi (hoaëc muoái) coù M nhoû, ñeå khi chia khoái löôïng hoãn hôïp 2 kim loaïi (hoaëc hoãn hôïp 2 muoái) cho M coù soá mol lôùn, roài so saùnh soá mol axit ñeå xem axit coøn dö hay hoãn hôïp coøn dö: nhh 2 kim loaiï  hoacë 2 muoiá   m hh M  n HCl BAØI TAÄP Caâu 1: Cho 31,8g hoãn hôïp (X) goàm 2 muoái MgCO 3 vaø CaCO3 vaøo 0,8 lít dung dòch HCl 1M thu ñöôïc dung dòch (Z). a) Hoûi dung dòch (Z) coù dö axit khoâng? b) Löôïng CO2 coù theå thu ñöôïc bao nhieâu? Caâu 2: Cho 39,6g hoãn hôïp goàm KHSO 3 vaø K2CO3 vaøo 400g dung dòch HCl 7,3%,khi xong phaûn öùng thu ñöôïc khí (X) coù tæ khoái so vôùi khí hiñro baèng 25,33% vaø moät dung dòch (A). a) Haõy chöùng minh raèng axit coøn dö. b) Tính C% caùc chaát trong dung dòch (A). Caâu 3: Hoaø tan 13,2 gam hoãn hôïp A goàm 2 kim loaïi coù cuøng hoaù trò vaøo 400 ml dung dòch HCl 1,5M. Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng thu ñöôïc 32,7 gam hoãn hôïp muoái khan. a) Chöùng minh hoãn hôïp A khoâng tan heát. b) Tính theå tích hiñro sinh ra. Caâu 4: Hoãn hôïp A goàm 2 kim loaïi Mg vaø Zn. B laø dung dòch H2SO4 coù noàng ñoä mol laø x mol/l. Tröôøng hôïp 1: Cho 24,3g (A) vaøo 2 lít (B) sinh ra 8,96 lít khí H2. Tröôøng hôïp 1: Cho 24,3g (A) vaøo 3 lít (B) sinh ra 11,2 lít khí H2. (Caùc theå tích khí ñeàu ño ôû ñktc). a. Haõy chöùng minh trong tröôøng hôïp 1 thì hoãn hôïp kim loaïi chöa tan heát, trong tröôøng hôïp 2 axit coøn dö. b. Tính noàng ñoä x mol/l cuûa dung dòch (B) vaø % khoái löôïng moãi kim loaïi trong (A) Daïng 8: BAØI TOAÙN TAÊNG, GIAÛM KHOÁI LÖÔÏNG Tröôøng hôïp 1: Kim loaïi phaûn öùng vôùi muoái cuûa kim loaïi yeáu hôn. * Höôùng giaûi: - Goïi x (g) laø khoái löôïng cuûa kim loaïi maïnh. - Laäp phöông trình hoaù hoïc. - Döïa vaøo döõ kieän ñeà baøi vaø PTHH ñeå tìm löôïng kim loaïi tham gia. - Töø ñoù suy ra löôïng caùc chaát khaùc. * Löu yù: Khi cho mieáng kim loaïi vaøo dung dòch muoái, Sau phaûn öùng thanh kim loaïi taéng hay giaûm: - Neáu thanh kim loaïi taêng: m kim loaïi sau  m kim loaïi tröôùc  m kim loaïi taêng - Neáu khoái löôïng thanh kim loaïi giaûm: m kim loaïi tröôùc  m kim loaïi sau  m kim loaïi giaûm - Neáu ñeà baøi cho khoái löôïng thanh kim loaïi taêng a% hay giaûm b% thì neân ñaët thanh kim loaïi ban ñaàu laø m gam. Vaäy khoái löôïng thanh kim loaïi taêng a%  m hay b%  m. BAØI TAÄP Caâu 1: Cho moät laù ñoàng coù khoái löôïng laø 6 gam vaøo dung dòch AgNO 3. Phaûn öùng xong, ñem laù kim loaïi ra röûa nheï, laøm khoâ caân ñöôïc 13,6 gam. Tính khoái löôïng ñoàng ñaõ phaûn öùng. Caâu 2: Ngaâm moät mieáng saét vaøo 320 gam dung dòch CuSO 4 10%. Sau khi taát caû ñoàng bò ñaåy ra khoûi dung dòch CuSO4 vaø baùm heát vaøo mieáng saét, thì khoái löôïng mieáng saét taêng leân 8%. Xaùc ñònh khoái löôïng mieáng saét ban ñaàu. Caâu 3: Nhuùng thanh saét coù khoái löôïng 50 gam vaøo 400ml dung dòch CuSO 4. Sau moät thôøi gian khoái löôïng thanh saét taêng 4%. a) Xaùc ñònh löôïng Cu thoaùt ra. Giaû söû ñoàng thoaùt ra ñeàu baùm vaøo thanh saét. b) Tính noàng ñoä mol/l cuûa dung dòch saét(II) sunfat taïo thaønh. Giaû söû theå tích dung dòch khoâng thay ñoåi. Tröôøng hôïp 2: Taêng giaûm khoái löôïng cuûa chaát keát tuûa hay khoái löôïng dung dòch sau phaûn öùng a) Khi gaëp baøi toaùn cho a gam muoái clorua (cuûa kim loaïi Ba, Ca, Mg) taùc duïng vôùi dung dòch cacbonat taïo muoái keát tuûa coù khoái löôïng b gam. Haõy tìm coâng thöùc muoái clorua. - Muoán tìm coâng thöùc muoái clorua phaûi tìm soá mol (n) muoái. Ñoä giaûm khoái löôïng muoái clorua = a – b laø do thay Cl2 (M = 71) baèng CO3 (M = 60). n muoiá  a-b 71  60 Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû muoái: M muoiá clorua  a n muoiá Töø ñoù xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû muoái. b) Khi gaëp baøi toaùn cho m gam muoái cacbonat cuûa kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vôùi H 2SO4 loaõng dö thu ñöôïc n gam muoái sunfat. Haõy tìm coâng thöùc phaân töû muoái cacbonat. Muoán tìm coâng thöùc phaân töû muoái cacbonat phaûi tìm soá mol muoái. n -m n muoiá  (do thay muoái cacbonat (60) baèng muoái sunfat (96) 96  60 m muoiá  R Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû muoái RCO3: R + 60  n muoiá Suy ra coâng thöùc phaân töû cuûa RCO3. BAØI TAÄP Caâu 1: Hai thanh kim loaïi gioáng nhau (ñeàu taïo bôûi cuøng nguyeân toá R hoaù trò II) vaø coù cuøng khoái löôïng. Thaû thanh thöù nhaát vaøo dung dòch Cu(NO 3)2 vaø thanh thuù hai vaøo dung dòch Pb(NO 3)2. Sau moät thôøi gian, khi soá mol 2 muoái phaûn öùng baèng nhau laáy 2 thanh kim loaïi ñoù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh thöù nhaát giaûm ñi 0,2%, coøn khoái löôïng thanh thöù hai taêng theâm 28,4%. Tìm nguyeân toá R. Caâu 2: Coù 100 ml muoái nitrat cuûa kim loaïi hoaù trò II (dung dòch A). Thaû vaøo A moät thanh Pb kim loaïi, sau moät thôøi gian khi löôïng Pb khoâng ñoåi thì laáy noù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng cuûa noù giaûm ñi 28,6 gam. Dung dòch coøn laïi ñöôïc thaû tieáp vaøo ñoù moät thanh Fe naëng 100 gam. Khi löôïng saét khoâng ñoåi nöõa thì laáy ra khoûi dung dòch, thaám khoâ caân naëng 130,2 gam. Hoûi coâng thöùc cuûa muoái ban ñaàu vaø noàng ñoä mol cuûa dung dòch A. Caâu 3: Cho moät thanh Pb kim loaïi taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch muoái nitrat cuûa kim loaïi hoaù trò II, sau moät thôøi gian khi khoái löôïng thanh Pb khoâng ñoåi thì laáy ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng noù giaûm ñi 14,3 gam. Cho thanh saét coù khoái löôïng 50 gam vaøo dung dòch sau phaûn öùng treân, khoái löôïng thanh saét khoâng ñoåi nöõa thì laáy ra khoûi dung dòch, röûa saïch, saáy khoâ caân naëng 65,1 gam. Tìm teân kim loaïi hoaù trò II. Caâu 4: Hoaø tan muoái nitrat cuûa moät kim loaïi hoaù trò II vaøo nöôùc ñöôïc 200 ml dung dòch (A). Cho vaøo dung dòch (A) 200 ml dung dòch K 3PO4, phaûn öùng xaûy ra vöøa ñuû, thu ñöôïc keát tuûa (B) vaø dung dòch (C). Khoái löôïng keát tuûa (B) vaø khoái löôïng muoái nitrat trong dung dòch (A) khaùc nhau 3,64 gam. a) Tìm noàng ñoä mol/l cuûa dung dòch (A) vaø (C), giaû thieát theå tích dung dòch thay ñoåi do pha troän vaø theå tích keát tuûa khoâng ñaùng keå. b) Cho dung dòch NaOH (laáy dö) vaøo 100 ml dung dòch (A) thu ñöôïc keát tuûa (D), loïc laáy keát tuûa (D) roài ñem nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi caân ñöôïc 2,4 gam chaát raén. Xaùc ñònh kim loaïi trong muoái nitrat. Daïng 9: BAØI TOAÙN COÙ HIEÄU SUAÁT PHAÛN ÖÙNG Caâu 1:Trong coâng nghieäp ñieàu cheá H2SO4 töø FeS2 theo sô ñoà sau: FeS2  SO2  SO3  H2SO4 a) Vieát phöông trình phaûn öùng vaø ghi roõ ñieàu kieän.