Tài liệu Skkn tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí trong các giờ ôn tập học kì ii môn công nghệ 11

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT NGUYỄN XUÂN NGUYÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: TÍCH HỢP HƯỚNG NGHIỆP NGÀNH CƠ KHÍ TRONG CÁC GIỜ ÔN TẬP HỌC KÌ II MÔN CÔNG NGHỆ 11. Người thực hiện: Trần Thị Huệ Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Xuân Nguyên SKKN thuộc lĩnh vực: Công nghệ THANH HÓA NĂM 2013 MỤC LỤC TT 1 2 3 4 5 NỘI DUNG A. ĐẶT VẤN ĐỀ B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỂ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ VÀ GIẢI PHÁP III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Tìm hiểu chung về ngành cơ khí 2. Tìm hiểu các ngành, nghề cơ khí TRANG 2 3 3 4 4 6 Bảng 1. Các chuyên ngành cơ khí đào tạo ở bậc đại học 4 7 Bảng 2. Các nghề cơ khí 8 8 9 10 3. Tích hợp giới thiệu ngành, nghề cơ khí. IV. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1. Lựa chọn đối tượng nghiên cứu 2. Tiến hành dạy học tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí cho học sinh lớp 11C5 qua các giờ ôn tập cuối học kì II. 9 10 10 11 Tiết 49. Ôn tập toàn bộ nội dung 10 12 Tiết 50. Hướng nghiệp các ngành đào tạo đại học 10 13 Tiết 51. Hướng nghiệp các nghề cơ khí 12 14 3. Kết quả 14 15 C. KẾT LUẬN 15 A. ĐẶT VẤN ĐỀ Khoa học công nghệ có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của nền Kinh tế quốc dân. Có rất nhiều ngành khoa học công nghệ khác nhau, trong đó ngành Công nghiệp chế tạo cơ khí có vai trò rất quan trọng trong hệ thống các ngành công nghiệp. Nó không chỉ là "Quả tim" của công nghiệp nặng mà còn là 'Máy cái" của nền sản xuất xã hội. Công nghiệp cơ khí cung cấp máy công cụ, 2 máy động lực, thiết bị toàn bộ... cho tất cả các ngành kinh tế, và hàng tiêu dùng cho nhu cầu của con người. Công nghiệp cơ khí là nội dung của chương trình Công nghệ học kì II lớp 11, có rất nhiều nghề và công việc của ngành cơ khí mà học sinh có thể lựa chọn nhưng chỉ những thông tin trong sách giáo khoa thôi chưa đủ cung cấp cho học sinh cái nhìn vừa tổng quan vừa cụ thể về ngàng cơ khí. Vì vậy tôi chọn cacsnn giời ôn tập học kì II để lồng nghép giới thiệu về ngành cơ khí cũng như các nghề của ngành cơ khí, góp phần giúp học sinh định hướng nghề nghiệp tốt hơn cho tương lai. Dưới đây tôi xin trình bày một số khinh nghiệm và kết quả đạt được khi thực hiện đề tài "Tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí trong các giờ ôn tập học kì II môn công nghệ 11". B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỂ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Như chúng ta đã biết, việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai hết sức quan trọng. Đặc biệt là các em học sinh chưa có cách nhìn đúng đắn về nghề nghiệp. Vì vậy những người làm giáo dục và xã hội cần phải Hướng nghiệp cho học sinh phổ thông. Hướng nghiệp là các hoạt động nhằm hỗ trợ mọi cá nhân ( học sinh ) chọn lựa và phát triển chuyên môn nghề nghiệp phù hợp nhất với khả năng của cá nhân, đồng thời thỏa mãn nhu cầu nhân lực cho tất cả các lĩnh vực ( thị trường lao động ) ở cấp độ địa phương và quốc gia . Lâu nay chúng ta vẫn tưởng rằng hướng nghiệp chỉ là sự lựa chọn một nghề mà mình yêu thích, chọn một trường đại học phù hợp với mình. Tuy nhiên đây chỉ là phần ngọn của một quá trình, một hoạt động trong số rất nhiều hoạt động của hướng nghiệp. Thuật ngữ “ hướng nghiệp” nó là sự kết hợp của nhiều lĩnh vực như: đánh giá nghề nghiệp, quản lý nghề nghiệp, phát triển nghề nghiệp,…Trong đó lựa chọn nghề nghiệp chỉ là một giai đoạn đầu trong tiến trình hướng nghiệp của mỗi người. Hướng nghiệp là một quá trình liên tục tác động từ khi người học còn ngồi học ở bậc phổ thông, qua quá trình trao dồi chuyên môn nghề nghiệp và tìm được nơi lao động phù hợp. Khi mỗi cá nhân đều có được chuyên môn nghề nghiệp vững vàng phù hợp, họ sẽ có nhiều cơ hội có một nghề nghiệp ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân. Ở một góc độ khác, hướng nghiệp có hiệu quả tạo ra một lực lượng lao động có định hướng rõ ràng, do vậy họ có năng lực nghề nghiệp tốt, làm tăng năng suất lao động, góp phần cho sự phát triển về kinh tế xã hội. II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ VÀ GIẢI PHÁP Hiện nay, chúng ta đều đặt ra vấn đề là phải học, học để có nghề nghiệp, có thu nhập để ổn định cuộc sống. Nhưng khi đặt vấn đề trên lớp. Các em sẽ chọn ngành nghề nào cho tương lai? Đa số học sinh trả lời chưa biết. 3 Nhận thức về việc lựa chọn nghề nghiệp của học sinh còn quá mơ hồ. Nhận thức của phụ huynh và học sinh về việc chọn nghề còn rất phiếm diện, tâm lý chọn nghề của học sinh mang tính may rủi, thiếu thông tin, chọn nghề theo sự áp đặt của người lớn, theo thời thượng; chọn nghề ở bậc đại học, chọn nghề theo “nhãn” theo “mác”, chọn nghề nổi tiếng, nghề dễ kiếm tiền,… mà quên mất một điều: không biết có phù hợp với năng lực, sở thích và điều kiện bản thân hay không. Hiện nay, học sinh thường hướng vào các ngành như: quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng, kế toán, công nghệ thông tin, y khoa, kinh tế, công nghệ sinh học, luật… Trong khi đó, nhiều lĩnh vực quan trọng khác phục vụ quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước nhưng các trường lại thiếu sinh viên vì thí sinh quá thời ơ. Một vấn đề không kém phần quan trọng trọng việc hướng nghiệp cho học sinh là giáo viên phụ trách môn Công Nghệ và học sinh chưa khai thác hết ý nghĩa và tầm quan trọng của bộ môn Công Nghệ hiện nay. Đây là một khó khăn chung, một thực tế mà giáo viên và học sinh đều nhận thấy. Thái độ của học sinh đối với môn học: học sinh luôn xem môn Công Nghệ là một trong số các môn phụ, các em chỉ đầu tư vào các môn mà các em sẽ đăng ký vào các trường đại học, cao đẳng mà thôi. Các em cho rằng các môn phụ này đầu tư nhiều mất thời gian mà chẳng thấy có tác dụng gì trong việc ôn thi tốt nghiệp cũng như thi đại học. Trong khi các giờ ôn tập cuối năm học của môn công nghệ 11 rơi vào tuần học cuối cùng sau kì thi học kì II của nhà trường nên tư tưởng học tập của các em không được tích cực và nghiêm túc như các tuần học khác. Mặt khác, cần cung cấp cho học sinh những thông tin về nghề có liên quan đến các kiến thức đã được học để các em có thêm hiểu biết về nghề nghiệp và thị trường lao động. Điều đó giúp học sinh định hướng tốt hơn trong việc lựa chọn ngành học, chọn trường và chuẩn bị hành trang kiến thức để đáp ứng được sự lựa chọn đó. Giải pháp: Từ thực trạng của việc dạy học môn công nghệ và định hướng nghề nghiệp như trên, để việc dạy học có hiệu quả cao hơn và mang nhiều ý nghĩa hơn, tôi đã tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí cho học sinh 11 qua các tiết ôn tập cuối học kì II. III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Tìm hiểu chung về ngành cơ khí Công nghệ cơ khí hay kỹ thuật cơ khí là ngành ứng dụng các nguyên lý vật lý để tạo ra các loại máy móc và thiết bị hoặc các vật dụng hữu ích. Cơ khí áp dụng các nguyên lý nhiệt động lực học, định luật bảo toàn khối lượng và năng lượng để phân tích các hệ vật lý tĩnh và động, phục vụ cho công tác thiết kế trong các lĩnh vực như ô tô, máy bay và các phương tiện giao thông khác, các hệ thống gia nhiệt và làm lạnh, đồ dùng gia đình, máy móc và thiết bị sản xuất, vũ khí … 4 Công nghiệp cơ khí tạo ra hàng loạt sản phẩm đa dạng, nhưng lại có đặc điểm chung về quy trình công nghệ. Đó là từ kim loại (và các vật liệu khác) chế tạo ra các bộ phận (chi tiết) riêng, sau đó được lắp ráp lại thành sản phẩm hoàn chỉnh (máy thành phẩm, ôtô, máy bay...) . Ngành công nghiệp cơ khí đóng vai trò có tính nền tảng và có sự hiện diện hầu như trong tất cả các lĩnh vực kinh tế xã hội của mỗi quốc gia cũng như cộng đồng quốc tế. 2. Tìm hiểu các ngành, nghề cơ khí Bảng 1. Các chuyên ngành cơ khí đào tạo ở bậc đại học TT Ngành học 1 Cơ khí chế tạo Khả năng công việc Vị trí làm việc (sau khi ra trường) (sau khi ra trường) Tham gia xây dựng dự Kỹ sư làm việc tại các án, thiêt kế, chế tạo, nhà máy sản xuất lắp đặt, vận hành các công nghiệp. hệ thống sản xuất công nghiệp, quản lí sản xuất công nghiệp. 2 - Có khả năng thiết kế các chi tiết, các cụm chi tiết của động cơ đốt trong, hệ thống truyền lực, hệ thống chuyển động, hệ thống điều khiển trên ôtô; - Có khả năng quản lý và kinh doanh dịch vụ liên quan ngành Cơ khí Động lực như bảo dưỡng sửa chữa ô tô và máy động lực, lắp ráp ô tô, lắp ráp máy động lực, đăng kiểm, mua bán xe và phụ tùng… ; hiểu biết các kỹ năng lái xe cơ bản; - Có khả năng thử nghiệm, chẩn đoán, vận hành, bảo dưỡng, sửa chữa cũng như có thể nghiên cứu, cải tiến các hệ thống của ô tô và máy động lực để nâng cao hiệu quả sử dụng. Cơ khí động lực Cơ sở đào tạo Các trường ĐH Bách khoa, nhóm các trường ĐH kỹ thuật công nghiệp, Công nghiệp, ĐH nông nghiệp HN... Các trường ĐH Bách khoa, nhóm các trường ĐH kỹ thuật công nghiệp, Công nghiệp, ĐH nông nghiệp HN, Nhóm các trường ĐH GTVT, một số trường dân lập... 5 3 Công nghệ vật liệu, - Có khả năng đánh giá và xây dựng các quy trình công nghệ trong bảo dưỡng, sửa chữa ô tô, máy động lực; - Biết lập trình và điều khiển điện động cơ, điện thân xe, điều khiển tự động trên ô tô, máy động lực; - Có khả năng sửa chữa, bảo dưỡng thân vỏ xe, sử dụng thiết bị phun sơn, pha màu sơn đúng qui cách và đạt chuẩn. Thích ứng nhanh, đảm nhiệm công tác quản lý và điều hành các công việc tại: - Các nhà máy sản xuất phụ tùng, phụ kiện, lắp ráp ô tô và máy động lực.Các cơ sở sửa chữa ô tô, máy động lực. Các doanh nghiệp kinh doanh ô tô, máy động lực, phụ tùng, ... - Các trạm đăng kiểm ô tô, máy động lực.Viện nghiên cứu và chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực ô tô, máy động lực; - Các đơn vị hành chính quản lý về kỹ thuật ô tô, máy động lực Nghiên cứu và thực hiện các phương pháp chế tạo vật liệu; các phương pháp đo đạc, các tính chất cơ bản Kỹ sư/cử nhân ngành Vật liệu có thể làm việc tại các cơ sở sản xuấ vật liệu kim loại (luyện cán thép, luyện Các trường ĐH Bách khoa, ĐH khoa học tự nhiên... 6 của các loại vật liệu khác nhau và những ứng dụng chính của chúng. 4 CN luyện kim 5 Kỹ thuật máy xây dựng 6 Kỹ thuật tàu thủy - Thiết kế nhà máy và các thiết bị luyện kim. - Lập quy trình công nghệ và điều hành các quy trình đó để sản xuất ra các kim loại và hợp kim như: gang, thép, đồng, vàng, bạc... - Tạo hình các vật liệu kim loại: thép tấm, thép hình, chi tiết máy, các chi tiết liền khối trong chế tạo tàu thủy, máy bay. - Nghiên cứu chế tạo vật liệu mới, và các vật liệu có đặc tính đặc biệt... Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, lắp đặt, quản lí kinh doanh, tổ chức khai thác kỹ thuật các loại máy và thiết bị xây dựng. Thiết kế đóng mới tàu và công trình nổi. kim màu, gia công chế biến nhôm...), vật liệu silicate (xi măng, gốm sứ, sản xuất vật liệu xây dựng, trang trí nội thất...) và vật liệu polymer ( gia công chế biến nhựa, cao su, sơn, composite...) hoặc có thể làm tại các công ty liên doanh với nước ngoài, tham gia nghiên cứu cải tiến công nghệ và chuyển giao công nghệ. Làm việc tại các nhà máy luyện lim, các viện, trường, trung tâm ứng dụng và khai thác CN. Kỹ sư máy xây dựng làm việc tại các cơ sở sản xuất, công ty tư vấn, cơ quan quản lý, nghiên cứu khoa học và đào tạo máy xây dựng và công trình. Làm việc tại các cơ sở nghiên cứu đào tạo sản xuất và quản lý liên quan đến tàu Các trường ĐH Bách khoa, Trường ĐH Kỹ thuật công nghiệp Thái nguyên, cao đẳng cơ khí luyện kim thái nguyên, ĐH Hoa Tiên, ĐH công nghiệp HN... ĐH thủy lợi, ĐH Xây dựng HN ĐH hàng hải, ĐH Bách khoa, ĐH giao thông vận tải... 7 7 Ngành cơ điện tử (là ngành kết hợp, phức hợp giữa các ngành Cơ khí Điện tử Tin học) Kỹ sư cơ điện tử có thể thiết kế và xây dựng quy trình sản xuất tạo ta các sản phẩm tự động thông minh như: Các robot thông minh, máy giặt thông minh, xe hơi thông minh. - Xây dựng thuật toán sản xuất trong các nhà máy và chuyển các thuật toán này sang các lệnh lập trình qua các ngôn ngữ lập trình. - Xác định và lắp đặt các thiết bị kỹ thuật phù hợp trên hệ thống xản xuất tự động. - Kỹ sư CĐT còn có thể tham gia điều hành, tổ chức quản lý hoạt động sản xuất, xây dựng quy trình sản xuất sản phẩm, vận hành và điều hành hoạt động của các thiết bị tự động. thủy. Có rất nhiều cơ hội nghề nghiệp trong các nhà máy sản xuất công nghiệp, do cơ điện tử đang được đầu tư phát triển, khả năng ứng dụng cơ điện tử vào sản xuất là rất rộng. ĐH bách khoa HN, ĐH Công nghiệp TPHCM, ĐH công nghiệp HN. Bảng 2. Các nghề cơ khí TT 1 Tên nghề Chương trình đào tạo Vị trí làm việc (sau khi ra trường) Tập đoàn dầu khí Việt nam, Kỹ thuật Hàn điện hồ quang, Hàn công tổng công ty lắp máy hàn (Hệ nghệ cao (TIG, MIG, MAG), cao đẳng Hàn nhôm, Hàn thép không rĩ, LILAMA, Tập đoàn luyện cán thép FORMORA, các nghề CĐN, hàn khí (hàn hơi), Hàn Trung cấp gang,Hàn thép hợp kim thấp và nhà máy đóng tàu, các nhà nghề TCN) thép hợp kim cao, Cắt kim loại máy thủy điện, các nhà máy 8 bằng khí, cắt kim loại bằng máy cắt bán tự động, các phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn. 2 Công nghệ Ô tô ( Hệ CĐN, TCN) 3 Cơ khí chế tạo máy/ cắt gọt kim loại ( Hệ CĐN, TCN) 4 Chế tạo thiết bị cơ chế tạo kết cấu thép, chế tạo bồn bể, chế tạo thiết bị y tế v v v. Đào tạo theo modul bao gồm 3 - Xác định, phân tích đúng PHẦN (Lý thuyết + Thực những hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng chung của các hành) bộ phận hệ thống trên xe Ô - Phần thứ nhất : Động cơ Ô tô tô. - Thực hiện thành thạo việc - Phần thứ hai: Gầm Ô tô tháo lắp, bảo dưỡng, sửa - Phần thứ ba: Điện Ô tô chữa các hư hỏng của động Sinh viên được học trên các cơ và oto. loại xe đời mới của các hãng xe - Sử dụng đúng, hợp lý các nổi tiếng như: Masda, Hyundai, dụng cụ kiểm tra, bảo dưỡng Toyota, Honda, Ford, Kia, và sửa chữa đảm bảo chính Mercedes-Ben, vv... xác an toàn, đúng quy trình, quy phạm và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa. Nghề Cơ khí chế tạo máy là - Hiện nay tại các nước có nghề trực tiếp sản xuất, chế tạo nền công nghiệp phát triển, ra các chi tiết máy trong các nghề Cơ khí chế tạo máy ( máy công nghiệp như: Các loại Cắt gọt kim loại) đã thu hút trục, bánh răng, thanh răng, một lực lượng lớn về lao trục khuỷu, thanh truyền, các động. Tại Việt Nam ở các loại bạc, chi tiết lệch tâm… và khu công nghiệp lớn của đất được trang bị các kiến thức nước, đang rất cần những chuyên môn về nghề và Công người thợ có tay nghề về Chết tạo chi tiết máy, đặc nghệ Chế tạo máy biệt là tay nghề về lĩnh CNC ( Gia công cắt gọt có sự trợ giúp của máy tính). - Sau khi tốt nghiệp nghề Cơ khí chế tạo máy người học được giới thiệu vào làm công nhân, tổ trưởng, kỹ thuật viên trong các xưởng: Đúc kim loại, Tiện, Phay, Dập kim loại, Mài kim loại, gia công trên máy kỹ thuật số CNC. Là một nghề được đào tạo theo - Khả năng làm việc: Tốt chương trình của Tổng cục dạy nghiệp ra trường Sinh viên 9 khí (Hệ nghề rất phù hợp với nhu cầu CĐN, tuyển dụng lao động trên thị TCN) trường hiện nay. Với chương trình đào tạo bao gồm các Module, môn học: Sử dụng cụ thiết bị nghề cơ khí; Nâng chuyển thiết bị; Chế tạo cột điện cao thế; Chế tạo hệ thống thông gió công nghiệp; Chế tạo bồn bể; Chế tạo hệ thống lọc bụi; Chế tạo lan can cầu thang; Chế tạo băng tải; Chế tạo Bunke silô; Chế tạo khung nhà công nghiệp; Chống ghỉ kết cấu kim loại… có thể sử dụng và gia công trên tất cả các máy trong lĩnh vực cơ khí chế tạo như: Các máy nâng chuyển thiết bị, máy uốn tôn, máy cắt đột liên hợp, máy vê chổm cầu, các máy hàn công nghệ cao, máy đột đập và trực tiếp chế tạo ra các sản phẩm ứng dụng vào thực tế sản xuất và trong công nghiệp. - Cơ hộ việc làm: Các công ty trong lĩnh vực nhiệt điện, luyện thép, các công ty lắp máy, trong công nghiệp đóng tàu, ngành dầu khí, các nhà máy xí nghiệp chế tạo thiết bị cơ khí trong và ngoài nước. 3. Tích hợp giới thiệu ngành, nghề cơ khí. Trong phân phối chương trình của môn Công nghệ, Bài 39. Ôn tập gồm có hai nội dung chính: Chế tạo cơ khí, cấu tạo của động cơ đốt trong và Ứng dụng của động cơ đốt trong. Các nội dung này được thực hiện trong 3 tiết. Để học sinh ôn tập kiến thức một có hệ thống theo nội dung của học kì II. Mặt khác giúp học sinh có cái nhìn khái quát về các ngành nghề cơ khí trên cơ sở đó dễ dàng so sánh các chuyên ngành đào tạo khác nhau, tôi đã phân chia các nội dung ôn tập và tích hợp hướng nghiệp như sau: * Tiết 49 Ôn tập phần chế tạo cơ khí và động cơ đốt trong theo nội dung chương trình theo phương pháp lập sơ đồ hệ thống hóa kiến thức, nhấn mạnh những nội dung quan trọng. * Tiết 50. Tích hợp hướng nghiệp cho học sinh về các ngành cơ khí đào tạo bậc đại học, cao đẳng. * Tiết 51. Tích hợp hướng nghiệp cho học sinh về các nghề cơ khí. IV. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1. Lựa chọn đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu nội dung thuộc lĩnh vực Công nghệp cơ khí, nên tôi chọn các lớp ôn thi ĐH-CĐ và nhiều học sinh nam là đối tượng nghiên cứu. Cụ thể là lớp 11C5 và lớp 11C3. tiến hành khảo sát học sinh về ngành cơ khí qua câu hỏi "Em có chọn ngành, nghề cơ khí là nghề nghiệp cho tương lai?" trước khi học bài 39. 10 Kết quả như sau: . - Lớp 11C5: + Không chọn 27/40 = 67.5% + Chưa biết 9/40 = 22.5% + Có chọn 4/40 = 10% - Lớp 11C3: + Không chọn 27/40 = 67.5% + Chưa biết 10/40 = 25% + Có chọn 3/40 = 7.5% Kết quả khảo sát cho thấy lớp 11C5 và 11C3 đa số học sinh không lựa chọn, phần ít đang còn chưa xác định rõ có nên lựa chọn ngành cơ khí hay không. Điều này cho thấy các em đã hiểu biết còn ít về ngành cơ khí. 2. Tiến hành dạy học tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí cho học sinh lớp 11C5 qua các giờ ôn tập cuối học kì II. *TIẾT 49. Ôn tập nội dung chương trình - GV cung cấp cho học sinh nội dung khái quát về chế tạo cơ khí và động cơ đốt trong qua nội dung chính của bài học là các sơ đồ hệ thống hóa kiến thức. - Giải đáp thắc mắc của học sinh trong phần III và IV các câu hỏi ôn tập. - GV dặn dò học sinh về nhà học và nhớ nội dung ôn tập và xem bản thân thích nội dung nào, tìm hiểu công việc liên quan đến nội dung đó qua các nguồn thông tin khác nhau. * TIẾT 50. TÍCH HỢP HƯỚNG NGHIỆP QUA MỘT SỐ NGÀNH HỌC CƠ KHÍ ( GV soạn giảng trên power point). Nội dung: + Gv giới thiệu chung về ngành cơ khí + Giới thiệu khái quát về khả năng, vị trí làm việc sau khi ra trường trong Bảng 1- mục II.2; kết hợp cho học sinh quan sát các hình ảnh và video khi giới thiệu về mỗi ngành học. Ví dụ 1: ngành Cơ khí chế tạo Ngành cơ khí đang là ngành nóng, đã lọt vào nhóm 5 ngành có nhu cầu tuyển dụng cao. Hà Nội là địa phương có nhu cầu tuyển tăng mạnh nhất. Đối với lĩnh vực Cơ điện tử sinh viên trường có việc làm ngay với mức thu nhập khá. 11 Máy chếlắp tạoghép các Các chi tiếtcông máy cụ được tiếtphẩm hoàn thành cỗ máy vàchisản chỉnh MộtAutoCAD số chi tiếtvẽmáy đặc trưng Phần mềm thiết của ngành cơ khí chế tạo kế sản phẩm Công nghệ CAD/CAM/CNC, tạo thành một quy trình khép kín từ khâu thiết kế đến khâu chế tạo sản phẩm bằng các máy móc gia công hiện đại.(video) Ví dụ 2: ngành cơ khí động lực. GV cho học sinh xem Video chế tạo động cơ đốt trong. GV hỏi: Khi chế tạo động cơ đốt trong cần làm những việc gì? Ví dụ 3. Ngành công nghệ luyện kim 12 Một số sản phẩm của ngành luyện kim TIẾT 51. HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH QUA MỘT SỐ NGHỀ CƠ KHÍ. Nội dung: giới thiệu khái quát về chương trình đào tạo, vị trí làm việc sau khi ra trường trong Bảng 2- mục II.2; kết hợp cho học sinh quan sát các hình ảnh và video khi giới thiệu về mỗi nghề cơ khí. 1) Nghề cắt gọt kim loại Vận hành máy cắt kim loại Dụng cụ cắt gọt kim loại Quá trình cắt gọt kim loại 2). Nghề Công nghệ oto Sử dụng các hình ảnh giúp học sinh hiểu rõ hơn về ngành, nghề học. Lắp ráp oto 13 Khu sản xuất tại nhà máy Kefico - Hải Dương. 3). Kỹ thuật hàn GV cung cấp thêm thông tin: Nghề Hàn hiện đang là nghề cơ khí mà thị trường khát nhân lực nhất, đặc biệt là thợ hàn có tay nghề cao. Sinh viên học nghề hàn ra trường có việc ngay, lương khởi điểm 5 triệu/tháng đối với sinh viên có các kỹ năng hàn cơ bản. Học nghề hàn bây giờ rất khỏe vì học viên được tiếp cận với máy móc, thiết bị hiện đại, ra trường được săn đón. Hàn hồ quang tự động Máy hàn Tig-Mig robot hàn hàng ngang 3. Kết quả Nhận định ban đầu: qua ba tiết học ôn tập, học sinh đã biết thêm về một số ngành, nghề cơ khí và các yêu cầu, vị trí công việc sau khi ra trường. Trong thời lượng 3 tiết không thể cho học sinh hiểu rõ hết về các ngành, nghề cơ khí mà chỉ giúp các em hiểu thêm về các ngành nghề liên quan đến kiến thức đã được học trong chương trình Công nghệ 11. Để có được thành công trong tương lai thì học xong lớp 11 các em cần định hướng ngành học, trường sẽ theo học và chuẩn bị kiến thức để vượt qua các kì thi. Thực hiện tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí giúp học sinh có thêm lựa chọn nghề, kết quả cụ thể sau khi dạy bài Ôn tập tại lớp 11C5 như sau: 14 Đặt câu hỏi. Em có chọn ngành, nghề cơ khí là nghề nghiệp trong tuong lai? Kết quả: - Lớp 11C5: (Dạy tích hợp hướng nghiệp) + Không chọn 22/40 = 55% + Chưa biết 13/40 = 32.5% + Có chọn 5/40 = 12.5% - Lớp 11C3: (Không dạy tích hợp hướng nghiệp, dạy ôn tập bình thường có sử dụng một số hình ảnh, video giới thiệu thêm về nội dung ôn tập) + Không chọn 26/40 = 65% + Chưa biết 11/40 = 27.5% + Có chọn 3/40 = 7.5% Qua kết thu được như trên, so sánh với khảo sát ban đầu ta thấy. Khi dạy hướng nghiệp ở lớp 11C5 một số học sinh đã có sự chuyển biến, có một số học sinh chưa lựa chọn hoặc đang phân vân đã lựa chọn ngành cơ khí, cũng có thể những em đã lựa chọn sau lại không chọn. Điều đó cho thấy các em đã hiểu biết thêm về ngành, nghề cơ khí và đưa ra các quyết định cho mình. Từ số liệu điều tra của lớp 11C5 cho thấy rằng, một số em không chọn ngành cơ khí đã phân vân, lưỡng lự. Chứng tỏ rằng các em đã nắm bắt được thông tin ngành Cơ khí hiện nay là một trong những ngành đang thiếu nhân lực, có nhiều cơ hội việc làm sau khi ra trường ở một số ngành như: cơ khí chế tạo, Cơ điện tử và công nhân kĩ thuật cao ở nghề hàn và cắt gọt kim loại... Việc tìm hiểu thị trường lao động là một trong các yếu tố quan trọng để xác định nghề đáp ứng được nhu cầu thị trường. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng chọn nghề hiện tại dang "nóng", mà cần phải lưu ý hai vấn đề sau: Hiểu rõ sở trường và sở đoản của bản thân; Hiểu rõ thị trường: Học sinh phải hình dung sau này mình sẽ làm ở đâu, Sau khi định hướng thì ngay lập tức vạch ra những kế hoạch và chiến lược để thực hiện theo mục tiêu đã định hướng. Đó là kinh nghiệm của tôi về chọn nghề sau khi thực hiện đề tài này. C. KẾT LUẬN Như đã trình bày ở trên, để cho học sinh có nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp là vấn đề mà người giáo viên cần phải quan tâm, định hướng giúp đỡ các em mà bộ môn Công Nghệ đóng vai trò quan trọng.Ngoài việc các em biết vận dụng kiến thức các bộ môn khác như: Toán, Lý, Hóa, Sinh, Địa Lý, …vào môn học, các em còn có thể phát huy được những sở thích của mình về các lĩnh vực khoa học khác nhau, giúp cho các em có cơ hội tư duy, sáng tạo, hình thành nên các ý tưởng, hoài bão…rất hữu ích cho các em. Từ đó, các em sẽ đam mê, thấy được cái hay, cái bổ ích từ bộ môn Công Nghệ thì các em sẽ không còn có 15 cách nhìn lệch lạc về bộ môn Công Nghệ cũng như các bộ môn được xem là môn phụ như đã nêu ở phần trên. Từ kết quả thực hiện của đề tài, tôi nhận thấy trong quá trình giảng dạy môn Công nghệ cần tích hợp hướng nghiệp ở nhiều nội dung khác nhau để học sinh có hiểu biết toàn diện hơn về nhiều nghề qua nội dung kiến thức liên quan như: Xây dựng, Điện - Điện tử... Qua đây ta thấy rằng việc hướng nghiệp cho các em học sinh ở các trường phổ thông cần được quan tâm nhiều hơn và giáo viên các bộ môn cần phải nghiên cứu, tìm hiểu để phát huy hết vai trò, trách nhiệm của mình. Khi đó, các em sẽ không còn hờ hững, đánh giá sai lệch các bộ môn nữa. Các em sau khi học xong THPT ngoài việc có những kiến thức cơ bản các em cũng sẽ có một định hướng nghề nghiệp vững chắc, phù hợp với điều kiện bản thân, sở thích, năng khiếu của các em. Mong rằng quí thầy (cô), đồng nghiệp đóng góp ý kiến quí báu để đề tài “ Tích hợp hướng nghiệp ngành cơ khí trong các giờ ôn tập học kì II môn công nghệ 11” này được hoàn thiện và thật sự có ích thiết thực trong công tác giảng dạy của chúng ta ./. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sách giáo khoa Công nghệ 11. 2. Tài liệu giáo dục hướng nghiệp lớp 10, 11,12. 3. Tìm hiểu thông tin từ các trang web: - http://cokhimoitruong.com.vn - http://caodangnghevdht.edu.vn - http://www.thongtintuyensinh.vn - http://www.baomoi.com 16