Tài liệu Skkn phương pháp dạy bài nghe tiếng anh

SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong thời đại ngày nay, thời đại bùng nổ khoa học kỹ thuật và thông tin thì việc nắm ngoại ngữ thông dụng nhất: Tiếng Anh để giao tiếp với các nớc khác trên thế giới là một điều hết sức cần thiết. Do vậy Tiếng Anh đang trở thành ngoại ngữ số một đợc dạy ở nớc ta. Trớc đây mục tiêu chủ yếu của việc dạy và học ngoại ngữ là đọc hiểu để phục vụ nghiên cứu văn học, khoa học kỹ thuật. Ngày nay nhằm phục vụ chính sách mở của, đổi mới, hoà nhập với khu vực và thế giới, mục tiêu của việc dạy học ngoại ngữ là giao tiếp. Để học sinh giao tiếp tốt, giáo viên phải thay đổi cách dạy theo phơng pháp giao tiếp bằng ngôn ngữ (nghe- nói) Nghe là một trong bốn kỹ năng quan trọng của việc học ngoại ngữ. Chúng ta không thể giao tiếp đợc nếu không nghe. Để thành công khi đối thoại, ta phải nghe hiểu đợc những gì ngời khác nói. Khi nói Tiếng Anh, ta có thời gian để nghĩ là sẽ nói gì, dùng từ như thế nào. Còn khi nghe, ta phải chú ý đến nghe hiểu. Thực tế học nghe là một kỹ năng yếu nhất trong bốn kỹ năng. Việc dạy kỹ năng nghe đôi lúc còn bị coi nhẹ, không theo phơng pháp do một số lý do như: cơ sở vật chất ở một số trờng còn thiếu, không đồng đều như: không có băng đài hoặc băng đài chất lượng kém, thiếu ổ cắm ở lớp học, cuối kỳ, cuối năm không thi nghe. Tại sao nghe lại là một việc khó khăn? Khi học sinh nghe giáo viên đọc, các em đã quen với giọng điệu của thầy cô. Ngoài ra thầy cô có thể đọc chậm, dùng cử chỉ hoặc hành động để gợi ý những phần nghe khó. Do đó việc nghe trở nên dễ dàng hơn. Nhưng khi nghe băng, học sinh phải đối mặt với những khó khăn sau: - Không kiểm soát đợc điều sẽ nghe. - Lời nói trong băng quá nhanh. - Bài nghe có nhiều từ mới. - Trọng âm bài nghe khác. - Hoc sinh không nghe thờng xuyên sẽ không nhận ra những từ mà các em biết. Vậy làm thế nào để giúp các em mở rộng phạm vi nghe, để một tiết học nghe bớt căng thẳng và trở nên thú vị. Đó là điều mà rất nhiều giáo viên đang trăn trở? Từ những nhận định về tính thực tế của kĩ năng nghe, bản thân tôi thiết nghĩ, nghe là một kĩ năng thực sự khó đối với học sinh. Nó đòi hỏi phải có sự tìm tòi, xây dựng thiết kế cho tiết học một cách công phu, hoàn hảo, kết hợp với sự mềm dẻo của giáo viên trong từng kĩ năng. Nhưng dù là vậy bất kể khó khăn chúng ta những người cầm bút không chịu khuất phục trước những khó khăn đó. Chúng ta 1 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh luôn nỗ lực và cố gắng để tìm ra phương hướng giải quyết và phương pháp thực hiện sao cho tiết học đạt được kết quả một cách tối ưu. Qua tất cả những chi tiết trên. Đây chính là lí do để tôi chọn đề tài nghiên cứu. tôi quyết định chọn đề tài này nhằm giúp cho việc học của các em được tốt hơn I.2. Tính cần thiết của đề tài: Học tốt tiết học nghe không những giúp học sinh phát triển tốt kỹ năng nghe và vận dụng một cách có hiệu quả trong các bài tập, bài kiểm tra và bài viết, mà còn giúp học sinh giao tiếp tốt với người nước ngoài. Xuất phát từ những ý trên, tôi đã mạnh dạn chon đề tài này. I.3. Mục đích nghiên cứu: - Vận dụng một cách thích hợp dạy học bằng phương tiện hiện đại vào môn học, để phát huy tính tích cực chủ động của học sinh. Tôi đã đưa ra sáng kiến kinh nghiệm này với mục đích phục vụ tốt hơn quá trình giảng dạy, trau dồi trình độ chuyên môn cá nhân, bồi dưỡng học sinh giỏi giúp các em có niềm say mê hứng thú học tập, động viên tính tích cực, quan tâm giải quyết vấn đề của mỗi cá nhân học sinh. Các em có cách nhìn nhận vấn đề một cách đơn giản dễ hiểu. Luyện tập, áp dụng được mẫu câu trong các tình huống giao tiếp, kích thích sự tìm tòi, khám phá cái mới lạ trong học tập. Trong quá trình đổi mới quá trình đổi mới giáo dục hiện nay, việc dạy học Tiếng anh trong nhà trường phổ thông đã có những thay đổi lớn về nội dung cũng như phương pháp giảng dạy. Để phù hợp với mục tiêu và yêu cầu đặt ra cho bộ môn này trong quá trình cải cách. Quan điểm cơ bản nhất về phương pháp mới là làm sao phát huy được tính tích cực chủ động củ người học và tạo điều kiện tối ưu cho người học rèn luyện phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ vào mục đích giao tiếp chứ không phải việc cung cấp kiến thức thuần tuý. Với quan điểm này, các thủ thuật hoạt động trên lớp đã thay đổi và phát triển đa dạng. người giáo viên cần nắm bắt được các nguyên tắc chính của phương pháp mới và tìm hiểu các thủ thuật và hoạt động dạy học theo quan điểm giao tiếp sao cho có thể áp dụng được một cách uyển chuyển, phù hợp và hiệu quả. 2 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh Trên cơ sở nhận thức được các nguyên tắc cơ bản của phương pháp mới về dạy học ngoại ngữ, giáo viên phải lựa chọn và đề xuất được nhũng hoạt động và thủ thuật dạy học phù hợp cho đối tượng học sinh của mình và sẽ chủ động, tự tin hơn trong các giờ dạy trước lớp. Xuất phát từ lòng say mê, qua tìm tòi nghiên cứu về tính chất của bộ môn, tôi thực sự tâm đắc khi tìm ra được các phương pháp phù hợp, áp dụng được các phương pháp đó vào thực tế bài giảng và thực tế các đối tượng học sinh, càng học hỏi tìm tòi tôi càng thấy say mê, qua các giờ giảng tôi thấy học sinh tự tin hơn, gần gũi hơn, và điều quan trọng là học sinh rất năng động và say mê vào từng tiết học. Qua việc thực hiện, nghiên cứu tìm tòi các vấn đề dã thực hiện trong suốt các năm đổi mới giáo dục tôi đã xác định đựoc mục đích của các đề tài nhằm: - Giúp anh chị em trong nhóm Tiếng Anh, những giáo viên trực tiếp đứng lớp cùng trao đổi để tìm ra được phương pháp tốt nhất áp dụng cho bài dạy nghe hiểu ở lứa tuổi THCS. - Biết được cách vận dụng lý thuyết vào việc truyền thụ kiến thức cơ bản và việc sử dụng phương pháp linh hoạt trong từng tiết dạy, từng tình huống và từng đối tượng học sinh. - Giải quyết một số vấn đề còn vướng mắc trong nguyên tắc soạn bài dạy ngoại ngữ nói chung và dạy nghe hiểu nói riêng, giúp anh chị trong nhóm sử dụng phương pháp có hiệu quả. - Để tìm ra phương pháp tốt nhất sử dụng một cách có hiệu quả trong việc dạy môn Tiếng Anh theo phương pháp mới. Trước hết phải xác định các nguyên tắc dạy ngoại ngữ vốn là tiền đề cho việc áp dụng các phương pháp và thủ pháp dạy học cụ thể, I.4. Đối tượng, phạm vi, kế hoach, thời gian nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối lớp 7,8,9. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Trong3 lớp 7b2,8C3,9D6 tại trường THCS Mạo Khê 2. 4.3. Thời gian nghiên cứu: 1 năm (Năm học 2008 – 2009). 3 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh I.5. Đóng góp mới về mặt lý luận thực tiễn: Trước khi tiến hành giảng dạy một chương trình hay một khoá học, việc đầu tiên và vô cùng quan trọng là chúng ta phải nắm bắt được đặc thù của bộ môn và mục đích của chương trình dạy khoá học đó. Do vậy trong xã hội khoa học, kỹ thuật ngày càng phát triển như hiện nay. Môn tiếng anh THCS là chương trình mới được phổ cập trong lĩnh vực giáo dục để thể hiện những quan điểm mới về phương pháp dạy học và học ngoại ngữ, trên cơ sở nhận thức được những nguyên tắc cơ bản của phương pháp mới về dạy học ngoại ngữ bạn sẽ lựa chọn và đề xuất những hoạt động và thủ thuật dạy học phù hợp cho đối tượng học sinh của mình và sẽ chủ động, tự tin hơn trong các giờ dạy trên lớp. Dạy học môn Tiếng Anh trong trường học nói chung và ở chương trình THCS nói riêng là góp phần vào việc hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh, chuẩn bị cho các em hành trang bước vào cuộc sống trong xã hội văn minh hiện đại. Tiếng anh là ngôn ngữ quốc tế, nó mang tính chất xã hội, Tiếng anh rất phong phú và đa dạng. Nó không được sử dụng theo một nguyên tắc nhất định mà yêu cầu học sinh phải linh hoạt trong từng tình huống nhạy cảm ở thời gian sử dụng từ ngữ, Tiếng anh có những cụm từ nhất định, nhưng cũng có những từ đa nghĩa, từ cùng âm khác nghĩa, thời của động từ thì phong phú ít theo qui tắc. Về cơ bản có thể các bạn sẽ thấy mục tiêu dạy ngoại ngữ nói chung và dạy Tiếng Anh nói riêng có sự thay đổi, nhưng mục tiêu chung vẫn là giúp cho học sinh nắm được kiến thức cơ bản và tương đối hệ thống về Tiếng anh thực hành hiện đại có kỹ năng cơ bản sử dụng Tiếng Anh như một công cụ giao tiếp, đồng thời hình thành các kỹ năng học tiếng phát triển tư duy. Bạn có thể cho rằng chương trình mới rất chú trọng các nội dung chủ điểm và có nhiều chủ điểm phong phú đa dạng, do vậy kiến thức về các chủ điểm trong chương trình mới sẽ phải là nội dung chính mà học sinh cần nắm bắt mà sẽ phải là yêu cầu chính học sinh cần đạt. Tuy nhiên bạn cần lưu ý rằng quan điểm chủ điểm chỉ là cách thức lựa chọn và cách thức tổ chức ngữ liệu cho chương trình, qua đó ta 4 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh được những bài dạy ngôn ngữ sinh động, có nghĩa là thiết thực cho học sinh. Đích cuối cùng vẫn là kiến thức ngôn ngữ và các kỹ năng sử dụng ngôn ngữ đó. Thực tế giảng dạy và học tập Ngoại ngữ cho thấy rằng kỹ năng nghe là khó nhất đối với người học vì cùng một lúc người nghe phải tiếp nhận ngôn ngữ gồm: từ vựng; cấu trúc ; hiểu được ý của người nói. Thêm vào đó kỹ năng nghe là một trong những kỹ năng được chú trọng phát triển trong các phương pháp dạy ngoại ngữ mới kể từ khi phương pháp nghe nhìn được áp dụng. Kỹ năng nghe có tầm quan trọng đặc biệt. Vì tầm quan trọng của kỹ năng này, tuỳ theo phương pháp, mục đích, mức độ, thời gian mà việc sử dụng kỹ thuật nghe được thực hiện khác nhau. Thật vậy người học không thể giao tiếp bằng lời nói nếu không nghe được những gì người khác nói với mình. Cơ sở thực tiễn: Nếu tìm hiểu sâu quan điểm biên soạn giáo án của chương trình bạn sẽ thấy việc biên soạn chương trình Tiếng anh THCS đã không dựa trên quan điểm cấu trúc truyền thống mà dựa trên quan điểm chủ điểm, có nghĩa là ngữ liệu được lựa chọn và sắp xếp theo nội dung chủ điểm và được xuất hiện tự nhiên theo chủ đề và tình huống chứ không theo trình tự của hệ thống cấu trúc ngữ pháp truyền thống. Cách tổ chức sắp xếp nội dung không đi theo tính truyền thống mà được phát triển theo tình huống xoáy ốc một cách nhất quán trong suốt quá trình. Theo quan điểm dạy học mới, ngữ liệu không được dạy tách rời mà luôn gắn liền với ngữ cảnh và được dạy phối hợp với hoạt động lời nói là nói, đọc, nghe, viết. Các kỹ năng đều cần phải quan tâm ngay từ đầu và sẽ là hoạt động hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình học tập. Tuy nhiên với mục tiêu và đặc thù của môi trường học tiếng ở THCS, hai kỹ năng nghe và viết có mức độ yêu cầu nhẹ hơn ở giai đoạn đầu trong chương trình cụ thể là lớp 6 và 7. Với quan điểm nhấn mạnh đặc thù đối tượng người học, chương trình đã không lấy những chủ đề, tình huống và nội dung giao tiếp từ các nước bản ngữ để 5 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh xây dựng nội dung mà chú trọng khai thác chủ đề, tình huống, nội dung giao tiếp phù hợp với lứa tuổi, nhu cầu, sở thích của học sinh, có liên quan đến môi trường sống trực tiếp của các em tại Việt Nam làm nền tảng chính trên cơ sở đó lắng nghe các yếu tố văn hoá của các nước nói Tiếng anh trong khu vực và trên thế giới. Chương trình còn đặc biệt chú trọng phối hợp các nội dung giáo dục cộng đồng như ý thức bảo vệ môi trường, dân số, tiết kiệm, vệ sinh học đường, luật giao thông... cũng như các nội dung kiến thức liên môn trong bậc THCS nhằm giúp học sinh có thể liên hệ, bổ trợ nội dung kiến thức ngôn ngữ đang học với kinh nghiệm kiến thức tích luỹ, từ đó nâng cao kiến thức chung cho chương trình. Để đảm bảo tính cập nhật và phù hợp của nội dung dạy học, giáo viên phải luôn uyển chuyển và sáng tạo khi khai thác sách, không coi sách giáo khoa là mục tiêu dạy học và phải nhìn nhận như một phương tiện để thực hiện mục tiêu dạy học dặt ra trong chương trình chung của bậc THCS. Trong quá trình dạy kỹ năng nghe bản thân chúng tôi đã ít nhiều suy nghĩ, ứng dụng và đúc rút những kinh nghiệm để phát triển, nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh. Vì vậy chúng tôi viết kinh nghiệm này với mục đích trước hết tìm ra phương pháp dạy kỹ năng nghe tối ưu nhất cho bản thân và giúp học sinh hiểu được tầm quan trọng của môn học và có hứng thú với môn học này hơn. Đồng thời cùng đồng nghiệp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình dạy kỹ năng này. II. PHẦN NỘI DUNG II.1. Thực trạng vấn đề: II.1.1. Sơ lược về trường THCS Mạo Khê 2: Trường THCS Mạo Khê II thuộc thị trấn Mạo Khê, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Nguyên là Trường cấp II Vĩnh Khê thành lập năm 1959. Vào đầu những năm 70 nhà trường sát nhập với trường tiểu học Vĩnh Khê mang tên là 6 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh trường PTCS Vĩnh Khê. Đến năm 1995 trường được tách riêng thành hai trường: Trường tiểu học Vĩnh Khê và Trường THCS Mạo Khê II. Qua 50 năm xây dựng và trưởng thành nhà trường đã đạt được những thành tíchđáng kể, góp phần phát triển giáo dục ở địa phương.Đội ngũ giáo viên không ngừng phấn đấu nâng cao trình độ đào tạo và tay nghề, số giáo viên giỏi, học sinh giỏi luôn luôn đạt ở mức cao, tỷ lệ học sinh lên lớp, tốt nghiệp và trúng tuyển vào trường THTP Hoàng Quốc Việt, các trường chuyên của tỉnh, quốc gia giữ vững ở tỷ lệ cao. Cơ sở vật chất thiết bị ngày càng được cải thiện, từng bước hoàn thiện theo quy mô trường chuẩn quốc gia giai đoạn 2. Với những cố gắng đó nhiều năm liên tục nhà trường đạt được danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc của Tỉnh, của Bộ; Liên đội nhà trường nhiều năm liên tục được Trung ương đoàntặng bằng khen và cờ liên đội xuất sắc mang chân dung Bác.Trường được tặng nhiều bằng khen của tỉnh, của Bộ giáo dục & Đào tạo và của Thủ tướng Chính phủ. Năm 1994 trường được Chủ tịch nước tặng Huân chương lao động hạng ba, năm 2000 Chủ tịch nước tặng Huân chương lao động hạng nhì, năm 2007 trường được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, năm học 2007 - 2008 trường được nhận cờ” dẫn đầu phong trào thi đua khối THCS trong toàn tỉnh”. Trường là một trong hai trường đầu tiên của tỉnh được công nhận trường chuẩn quốc gia giai đoạn 2000 - 2010, đang chuẩn bị điều kiện để đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2Trường THCS Mạo Khê II có hơn 1000 học sinh chia làm 28 lớp theo các khối 6,7,8,9 mỗi khối 7 lớp, địa phương trường đóng là một thị trấn có nền kinh tế - xã hội phát triển, đời sống nhân dân ổn định, nhân dân và các lực lượng xã hội luôn quan tâm tới phát triển giáo dục. Những vấn đề lớn nhà trường quan tâm là duy trì chất lượng đại trà hàng năm đã đạt: Tốt nghiệp 99 - 100%. Lên lớp 98% giữ vững chất lượng mũi nhọn 8 - 10% học sinh đạt học sinh giỏi các cấp hàng năm. Cấp huyện 30 - 40 em (lớp 9); Tỉnh từ 12 - 15 em (lớp 9). Giữ vững nề nếp kỷ cương trong dạy và học, tăng cường các hoạt động giáo dục ngoài giờ và quản lý học sinh. đặc biệt là đưa các nội dung dạy pháp luật có chất lượng hơn. Thực hiện tốt một số chuyên đề lớn như giáo dục - dân số - môi trường - phòng chống ma tuý. Phấn đấu theo khẩu hiệu nhà trường “Một địa chỉ tin cậy của nhân dân trong khu vực”. Do đó với nhiệm vụ đáp ứng nhu cầu bậc học 7 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh trung học cơ sở ở khu trung tâm thị trấn và phấn đấu đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2 của ngành. Nhà trường phải tăng cường cơ sở vật chất: đến năm 2015 tăng 100% số phòng học (28 lớp), đủ các phòng thiết bị bộ môn. Tiếp tục bồi dưỡng chuẩn hoá đội ngũ giáo viên đạt 50% đại học 2015. Tích cực thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng việc đổi mới chương trình THCS của Bộ. II.1.2. Một số thành tựu: Thực tế qua theo dõi chất lượng học tập bộ môn và bồi dưỡng học sinh giỏi ở khối 7trong đó lớp 7B2,8C3,9D6 có áp dụng sáng kiến kinh nghiệm trên thì tôi thấy rằng đa số các em tích cực tư duy, hứng thú với bài tập mới, kiến thức thức mới hơn so với các lớp còn lại. Đặc biệt là trong lớp luôn có sự thi đua thực hành kiến thức mới. Không khí lớp học luôn sôi nổi, không gò bó, học sinh được tự do thực hành. Điều hứng thú hơn là phát huy được trí lực của các em, giúp các em phát triển kỹ năng nghiên cứu khoa học hứng thú trong việc tìm tòi kiến thức mới, kỹ năng mới. II.1.3. Một số tồn tại và nguyên nhân: Sáng kiến kinh nghiệm này được áp dụng trong 3 lớp: 7B2, 8C3,9D6.Trong 3 lớp này khả năng nhận thức của học sinh không đồng đều, còn một số học sinh còn thiếu động cơ học tập, lười học, không tích cực học tập vì vậy việc phát huy tính tích cực của một số học sinh đó rất hạn chế. Hơn nữa những học sinh trên ít được sự quan tâm của gia đình.Vì vậy đòi hỏi sự cố gắng tận tâm của người thầy dần giúp các em hòa nhập với khả năng nhận thức chung của cả lớp. II.1.4. Vấn đề đặt ra: Qua nhiều năm giảng dạy, qua sự tích lũy kinh nghiệm của bản thân, sự học hỏi từ tài liệu và đồng nghiệp. Từ những kết quả đã đạt được và ý thức được sự tồn tại và nguyên nhân trên tôi thấy rằng tiết học nghe rất quan trọng trong quá trình dạy môn NGOẠI NGỮ. Từ tiết nghe hãy để cho học sinh hưởng niềm vui khi nghe và hiểu được nội dung của bài. II.2. Áp dụng trong giảng dạy: II.2.1. Các bước tiến hành 8 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh Khi nhận phân công dạy Tiếng Anh ở các khối lớp 7,8,9 trường THCS Mạo Khê 2 dưới sự chỉ đạo của trường tôi đã điều tra và thu được một số kết quả như sau: Lớp Số HS nghe tốt SS 1333, 40 32666 ,77B2 9D639 27 SL Số HS nghe chậm % SL % 18 45,0 22 55,0 9 33,3 18 66,7 8C3 Một nửa số học sinh là con gia đình cán bộ công nhân, số còn lại là con của gia đình làm nghề tự do hoặc làm ruộng. Trong thực tế học sinh hay coi nhẹ giờ ngữ pháp cho đó là công viêc hoàn toàn của giáo viên, có thói quen ỷ lại, không tự giác luyện tập sáng tạo, đặc biệt là phối hợp các kĩ năng còn hạn chế. Để tiết học đạt kết quả cao, trường THCS Mạo Khê 2 dưới sự chỉ đạo của đồng chí Hiệu trưởng chúng tôi thường xuyên được dự giờ thăm lớp theo từng loại bài, từ đó thống nhất cách tổ chức hoạt động của HS khi lĩnh hội kiến thức cũng như vận dụng, rèn luyện khả năng cho phù hợp với nội dung, thời gian và điều kiện học tập đặc biệt là khả năng học tập của học sinh. II.2.2.Bài dạy minh hoạ Ví dụ 1: Lớp 7 Unit 10 B12: Listen and put the pictures in the order you hear. Với yêu cầu đề như trên chúng tôi sẽ thực hiện bài nghe này như sau: + Pre - listening: - Pre - teach: Những từ mới cần phải dạy trong bài này như: 9 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh (to) polish (v) - (Explaination) - đánh bóng. (to) change (v) - Situation : đổi (to) have a shower (v) - (Picture) - tắm comb (v)/(n) (reality) - chải đầu, cái lược (to) drink - drank (v) - (remind) (to) get - got pants (n) - (picture) sandals (Picture) - - Ordering. Nghe lời dặn của mẹ hàng ngày Hoa làm rất nhiều việc, em hãy nhìn vào tranh và gọi tên những công việc hàng ngày. Theo em thì bạn Hoa sẽ làm những công nào trước, em hãy sắp xếp theo trật tự. - Cho học sinh dự đoán, sắp xếp theo nhóm trong 3 phút. - Lấy phản hồi từ dự đoán của học sinh. + While - listening: - Cho học sinh nghe đài hai lượt và kiểm tra so sánh với dự đoán. - Lấy phản hồi từ học sinh. - Chữa và đưa ra phương án đúng. * Picture story: Cho học sinh nhìn vào tranh và kể xem Hoa đã làm những gì ngày hôm qua (Hoạt động này vừa luyện được thì quá khứ, luyện từ vừa học và còn để cho học sinh tư duy lại những gì đã nghe). + Post - listening: 10 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh Trong giai đoạn này chúng tôi sẽ áp dụng kỹ thuật “ Write it up”. Cho học sinh viết về những việc đã làm của Hoa ngày hôm qua dựa vào tranh và những thông tin vừa nghe. Ví dụ 2: Lớp 8/ Unit 9- Listen: Với yêu cầu của dạng bài tập này chúng tôi sẽ cho học sinh làm những hoạt động sau: + Pre - listening: - Pre - teach: Những từ mới cần phải dạy trong bài này là: an eye chart (n) - (Picture) - bảng đo thị lực a wheel chair (n) - (Picture) - cái xe đẩy to wheel (v) - (mime) - đẩy xe a stretcher (n) (pic) - xe cáng đẩy. a crutch(es) - picture- cái nạng + Check vocabulary : Slap the board. - Matching : Cho Hs quan sát bức tranh trong sách và nối các chữ cái A, B, C, D, E và F của mỗi bức tranh nhỏ với các từ đúng trong hộp. Yêu cầu HS cho kết quả của mình. + While - listening: - Cho học sinh nghe đài hai lần. - Cho học sinh chữa dự đoán (nối câu) - Lấy kết quả nghe từ học sinh. Cho HS tự nhận xét và chữa lỗi. - Kiểm tra lại kết quả bằng cách cho học sinh nghe lại băng. - Cho học sinh nghe lại băng để làm bài tập 1: (T / F statements) + Post - listening: 11 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh Write it up. - Hướng dẫn HS viết câu chuyện về các hoạt động vừa nghe sử dụng thì hiện tại tiếp diễn. Ví dụ 3 : Unit 7 : Saving energy : (Listen) /. SGK - Lớp 9 * Pre - listen : - Pre - teach : Solar energy : (n) (Ex) - Năng lượng mặt trời. Solar panel : (n) (Picture) - Tấm pin năng lượng mặt trời Install (v) (Translation) - cài đặt, lắp đặt nuclear power (n) - (situation) - Năng lượng hạt nhân effective (a) - (Explaination) - Hiệu quả + Check vocabulary : Rub out and remember. + (T / F) - statements prediction : + Give feed back. * while - listening : 1) - Listen and check T / F -predictions : 1- Solar energy can be cheap and clean 2 - Most of our electricity now comes from nuclear power. 3 - The solar energy that gets to the Earth can't provide enough power for the world population. 4 - Solar energy can be used on cloudy day. 5 - All buildings in Sweden will be heated by the solar energy in 2050. Listen and check. 2) Gap fill : (Complete the sentences with a suitable words) * Post - listening : (Tạo mới hình thức luyện tập vận dụng :) + Discus in group, choose the correct answer to Retell the listening task. 12 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh 1) Solar energy is a.....source of power. a - cheap, clean and effective b - expensive c- pollution, non- effective 2) Solar energy doesnot cause...... a) pollution b - waste antural resources c- both (a) and (b) 3) One percent of solar energy that comes to the Earth is enough to provide power for...... a - the whole world population b - a country population c - a number of country 4) On cloudy days, we can also use solar energy because...... a - It is an unlimited power b - It can be stored in a few days after. c - The sun always shines everyday. 5) Sweden has..........program for using the solar power to heat rooms and water. a - good b- modern c - advanced + Yêu cầu HS thực hiện trước lớp, các nhóm khác nghe và bổ xung. II.3.Phương pháp nghiên cứu và kết quả sau khi thực nghiệm II.3.1.Phương pháp Để hoạt động nghe đạt được mục đích mong muốn giáo viên cần thực hiện một số nguyên tắc cơ bản khi tiến hành một bài nghe như sau: a) Nguyên tắc cơ bản của việc soạn giảng kĩ năng đọc hiểu trên giáo án: - Kiểu dạy học và phương pháp dạy kĩ năng nghe hiểu, hiện các giáo viên đang thảo luận dạy như thế nào cho có hiệu quả. Theo tôi đó chính là cách thức dạy và học của thầy giáo và học sinh theo nhiều cách. + Phương pháp dạy theo nhóm lớp. + Phương pháp dạy học bài mới, củng cố bài cũ. + Phương pháp dạy kĩ năng nghe, nói đọc, viết. + Phương pháp dạy từ vựng cho từng kĩ năng. - Dạy nghe hiểu trong Tiếng Anh là học sinh được đưa vào tình huống có vấn đề, Học sinh phải dựa vào hướng dẫn của giáo viên, phát huy tư duy suy đoán 13 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh của bản thân. Sau đó giải quyết tình huống, kết quả học sinh nắm được là nội dung bài nghe trả lời đầy đủ câu hỏi và các dạng bài tập về kiến thức có liên quan. Học sinh chủ động được chủ yếu nhờ vào tư duy và hành động sáng tạo sử dụng các phương pháp dạy học của thầy. Đây là kiểu dậy học tiên tiến và hiện đại đang được sử dụng vào dạy môn Tiếng anh nói chung và kĩ năng nghe hiểu nói riêng. Đặc trưng cơ bản của kiểu dạy học này là tích cực hoá, chủ động hoá quá trình dạy học và quá trình nhận thức của học sinh. Qua quá tình nắm bắt các tri thức và cách thức hoạt động được thực hiện như là quá trình giải quyết tình huống có vấn đề. hiện - học - Biểu tập của học sinh - Vai - trò HS của - Người tổ chức, điều khiển hoạt động học tập trên lớp cho Nguồn cung cấp kiến thức và các thông tin cần thiết trong hoạt động học tập của HS. giáo viên HS có niềm vui, hứng thú, nhu cầu học tập HS được huy động những kinh nghiệm, hiểu biết và khả năng sẵn có vào quá trình học tập Các em được phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập. Các em có kỹ năng vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào cuộc sống thực tế. HS được bồi dưỡng phương pháp học tập, phương pháp tự học, phương pháp tự nghiên cứu. - Người cùng tham gia hoạt động giao tíêp cho học sinh - Người hướng dẫn hoạt động tìm tòi nghiên cứu. kiểm tra, giá hoạt động học tập của học 1) Dẫn dắt trước khi Người nghe (Warm upđánh / Leading) sinh Như đã đề cập ở trên, khi nghe có tập trung, người nghe thường đã có chủ định, hướng sự tập trung vào phần muốn nghe, sẽ biết phải chú ý vào nội dung nào muốn nghe. Vì vậy, khi dạy bài nghe, giáo viên cũng cần tạo ra những chủ định cụ thể để học sinh có được sự chuẩn bị cho phần nghe sắp tới qua các hoạt động trước khi nghe như: 14 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh - Giới thiệu ngữ cảnh, tình huống. - Những câu hỏi, gợi ý đoán về nội dung sắp nghe. - Những câu hỏi tạo trí tò mò, tạo hứng thú về nội dung bài sắp nghe. - Những câu hỏi hướng dẫn, yêu cầu đối với những nội dung cần nghe, hiểuvv... - Các phương pháp áp dụng cho phần (warm up) Đây là bước đặc thù mang tính tích cực trong việc dạy kĩ năng nghe hiểu đặc trưng cơ bản là theo sự chỉ dẫn của giáo viên, dựa vào tình huống giáo viên đưa ra cho học sinh quan sát, suy luận và phát hiện để tìm ra hay liên tưởng đến nội dung bài sắp được học. Trong hoạt động này giáo viên phải thực hiện các thao tác cơ bản sau: + Giới thiệu đặt ra tình huống + Giải thích - chứng minh + Tạo hứng thú vào tình huống + Dẫn dắt để học sinh tự giải quyết + Động viên khen thưởng học sinh Về cơ bản đây là bước thiết lập quan hệ giữa thầy và trò, giữa học sinh và bài giảng. Với thao tác này dưới sự khéo léo của thầy, học sinh có thể phát huy tính tích cực, chủ động trong phần học sắp tới, từ đó vươn lên tìm hiểu, nghiên cứu nắm bắt tri thức và qua đó rèn luyện phát huy năng lực tự tư duy của mình. - Các phương pháp áp dụng cho phần (warm up) VD: Khi dạy bài Saving enery - Unit 7 English 9 Chatting: How much electricity does your TV use everyday ? How much is your family’s water bill ? - Pelmanism for Unit 8 - English 9 Learn many new words - Brainstorming fon Unit 4 - English 9 What do you do to learn English well ? Read English story 15 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh Đây chỉ là một thủ thuật trong các thủ thuật để lôi cuốn học sinh vào bài học. Ngoài thủ thuật này tôi còn mạnh dạn áp dụng các thủ thuật khác cho từng chủ điểm của đơn vị bài và từng đối tượng học sinh để các đồng chí cũng như các nhân tôi có thêm tài liệu tham khảo, tôi mạnh dạn đưa ra một số phương pháp sau để các đồng chí chọn vào việc áp dụng cho từng đối tượng học sinh và từng nội dung bài học. pelmanism Kim’s game Warm up wordsquare matching Guessing game Jumbled words Network (Brain storming) - Trong quá trình chuẩn bị một tiết học kĩ năng, để có hiệu quả cho tiết học và tạo sự lôi cuốn, phát huy tính chủ động sáng tạo, tư duy độc lập của học sinh, thì việc dẫn dắt học sinh vào vấn đề nghiên cứu là rất quan trọng tiếp thu ý kiến và xác định đối tượng học sinh của mình, tôi tôn trọng theo ý kiến thuật hữu ích đó, việc thực hiện và áp dụng phương pháp cho từng đối tượng học sinh là rất quan trọng. Ngoài các phương pháp đã học tôi còn lựa chọn và sàng lọc các thủ pháp sư phạm nhằm khai thác triệt để các tư duy sáng tạo độc lập của học sinh. Ở phần giới thiệu từ mới cho bài đọc hiểu chiếm khoảng 7 phút trong tiết học tuy nhiên với bài đọc quá dài, thì từ vựng hoặc cấu trúc từ được xuất hiện là rất nhiều và phương pháp, do vậy giáo viên không thể dạy tất cả các từ đó mà phải có sự lựa chọn, sàng lọc, còn lại các từ khác học sinh có thể suy luận dựa vào các từ 16 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh đã biết hay chủ đề của bài học. Điều quan trọng là học sinh nắm được những từ trọng tâm và có ý nghĩa thiết thực với nội dung của bài đọc. Giáo viên nên chuẩn bị kĩ và giói thiệu cách đoán từ một cách đơn giản với học sinh yếu và không nhất thiết phải yêu cầu họ suy đoán từ theo một nguyên tắc nhất định, mà chỉ cần sau giờ học số từ học sinh đoán được tăng lên và giáo viên không phải giải thích nhiều. Giáo viên có thể dùng phương pháp : guessing meaning Matching Ở sách giáo khoa chương trình mới nghe hiểu xuất hiện ngay từ chương trình sách giáo khoa tiếng anh 6, cho đến sách giáo khoa 9. Mục đích của bài nghe là rèn kĩ năng nghe hiểu cho học sinh và cung cấp kiến thức chung, kiểm tra khả năng nghe hiểu, nắm bắt nội dung chính, nội dung chi tiết, khả năng vận dụng bài nghe vào thực tế cuộc sống. Hệ thống bài tập luyện đa dạng, đặt câu hỏi và trả lời, bài tập điền vào chỗ trống, thảo luận, đóng vai... Soạn giáo án trước khi lên lớp giúp cho giờ học có ý đồ rõ ràng, có hệ thống chặt chẽ và có trình tự. Đồng thời giáo án còn tạo nên sự tự tin cho thầy giáo do vậy sự chuẩn bị về nội dung cũng như cách tổ chức tiến hành nội dung, thầy giáo có thể trả lời các câu hỏi của học sinh và dự kiến các tình huống có thể xẩy ra trong lớp học. Tuy nhiên, cũng cần nhận thức rằng cho dù một giáo án được soạn cẩn thận và chi tiết đến đâu, giáo viên vẫn cần phải có sự nhạy bén và uyển chuyển khi thực hiện giáo án đó trên lớp, sao không quá thụ động không vào kế hoạch vạch sẵn của giáo án mà vẫn có thể đối phó kịp thời và sử lý tình huống một cách linh hoạt. Trong thực tế, có nhiều cách trình bày giáo án, tuy nhiên với tiến trình dạy một bài nghe hiểu tôi luôn thể hiện nguyên tắc chung về kĩ năng dạy theo lý thuyết ngôn ngữ ở các đợt bồi dưỡng chuyên môn. Theo 3 bước. * features of a good listening activity “A good listening activity does many things.It helps students to think and link what they expext to hear with what they know about the subject before they listen. It helps them predict and therefore understand more quikly. Most impotantly, It provides them with a pupose for listening. 17 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh A good listening activity focus students attention through questions,grids and visuals. The activity requires students to make a clear and simple response. A good listening activity shows how much the students have understood by the completion of a task. This show the teacher whether they understood or not. this can be by putting ticks, filling in a grid or underlining between the lines of a text. It then exploits differences in answers through pairwork or share compare activities. this gives students a purpose for listening a second or three times.’’ Trong thực tế, có nhiều cách trình bày giáo án, tuy nhiên với tiến trình dạy một bài nghe hiểu tôi luôn thể hiện nguyên tắc chung về kĩ năng dạy theo lý thuyết ngôn ngữ ở các đợt bồi dưỡng chuyên môn. Theo 3 bước. Shape of a listening lesson Shape of a listening lesson Teacher’s Role The stages Pre listening While listening Post listening Give Clear instruction Do a lot of monitory Giving instruction again and evaluahiy monitory 2. Pre - listening (Hoạt động trước khi nghe): “In the pre- listening stage the teacher prepares stu dents to listen and think about what they are going to hear. Pre- listening activities include; ordering. predictions and guessing tasks… The pre- listening activity is completed after the first listening and is used for listening for gist or the main ideas this is also called fluency listening.” 18 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh Chúng ta đã biết rằng nghe là kỹ năng thu nạp thông tin nên việc làm đầu tiên chúng ta phải giới thiệu cho học sinh về chủ đề của bài nghe, giải thích thêm về chủ đề đó. Ví dụ: Khi nghe một bài về chủ đề gia đình, nghề nghiệp chúng ta cần hỏi các em xem trong gia đình gồm những ai ? Bố mẹ các em thường làm nghề gì ? Ai là người lớn tuổi trong nhà ? để trước khi nghe các em có thể tập trung vào một số vấn đề cơ bản giúp các em nghe nắm bắt vấn đề nhanh hơn. Trước khi cho học sinh nghe, giáo viên cũng cần cho các em trả lời một số câu hỏi tập trung vào nội dung. Giáo viên có thể soạn trước câu hỏi, số lượng câu hỏi ít nhưng trọng tâm giúp các em tập trung vào bài. Chúng ta có thể đặt những câu hỏi mà câu trả lời mang tính chất suy đoán. Trong giai đoạn này giáo viên có thể áp dụng những phương pháp sau: Name of activity Teacher does Student does How does it helf the students Ordering the - Explains how to - Read the - Improve ss statements do statements linking skill - Goes through the - Put the - Get ss interested statements statements in the in the topic - Models right order - Help ss recognize how sentences link - Gives time and form T/ F statements - Gives the statements - Predict which - Ss have to think - Goes through the sentences are T/F about the topic of statements the subject. - Explains how to do 19 SKKN: Phương pháp dạy bài nghe Tiếng Anh - Gives time Open prediction Skimming questions -Askes ss to - Get them intereted predict predict thing or in the lesson what they do… - Give skimming questions - Fous their attention - Think about the questions - Give time - Easier to guess the answer for the questions Pre - questions Th«ng thêng gi¸o viªn thêng d¹y mét sè tõ míi cã trong bµi trong giai ®o¹n nµy nhng theo chóng t«i chØ lªn d¹y nh÷ng tõ quan trong cÇn thiÕt cã liªn quan ®Õn néi dung chÝnh cña bµi, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i d¹y hÕt v× sÏ mÊt nhiÒu thêi gian vµ lµm cho häc sinh lêi suy nghÜ, ®o¸n tõ. Song còng tuú huéc vµo tõng ®èi tîng häc sinh mµ gi¸o viªn lùa chän vµ d¹y tõ cho phï hîp. 3- While - Listening (Ho¹t ®éng trong khi nghe): “ The while listening stage is when students do the main listening activity. this taskgets students to focus on the details. examples of while listening activities are; grids and table’ comprehension questions, listen and draw gapfill and selection tasks. the while listening activity is usaully completed after the second listening. It is used for listening for details or facts. It is also called accuracy listening” - Trong ho¹t ®éng nµy gi¸o viªn cã thÓ dïng ®µi ®Ó häc sinh nghe ®îc tiÕng nãi cña ngêi b¶n ng÷. Song gi¸o viªn còng cã thÓ ®äc víi tèc ®é võa ph¶i tr¸nh nhanh qu¸ hoÆc chËm qu¸. - Gi¸o viªn sÏ cho häc sinh nghe 2 - 3 lît liªn tiÕp sau ®ã sÏ lÊy ph¶n håi. NÕu mét c©u tr¶ lêi cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau gi¸o viªn ph¶i cho häc sinh nghe l¹i tõng c©u ®Ó t×m ®îc c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c nhÊt vµ nã còng rÌn kü n¨ng nghe chÝnh x¸c cho häc sinh. - Trong ho¹t ®éng nµy gi¸o viªn cã thÓ híng dÉn häc sinh chØ nghe lÊy ý chÝnh, ý kiÕn liªn quan ®Õn c©u hái (NÕu bµi khã nghe). Trong qu¸ tr×nh nghe gi¸o viªn Grid Multipcle choice Selecting còng cã thÓ yªu cÇu häc sinh lµm viÖc theo cÆp, nhãm ®Ó t¹o sù ganh ®ua. - Trong giai ®o¹n nµy giµo viªn cã thÓ ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p sau: Find someone who Deliberate mistakes While listening Listen and draw Answer given Ask and answers 20