Tài liệu Skkn nâng cao chất lượng giáo dục ngoài giờ lên lớp cho hs tiểu học

A. PHẦN MỞ ĐẦU I-TÊN ĐỀ TÀI : Nâng cao chất lượng giáo dục ngoài giờ lên lớp cho HS tiểu học. II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: -Như chúng ta đã biết, nhà trường có nhiệm vụ dạy chữ và dạy người. Nếu nhà trường chỉ thực hiện hoạt động dạy - học các bộ môn văn hoá trên lớp thì nhiệm vụ dạy người sẽ không hoàn thành , vì học sinh sẽ thiếu môi trường hoạt động và giao tiếp, các em hầu như không có điều kiện để trải nghiệm những kiến thức đã học vào thực tế. Mặt khác , nhà trường sẽ không hoàn thành được nhiệm vụ đã được quy định tại chương III , điều 27 về các hoạt động giáo dục của Điều lệ trường tiểu học do Bộ giáo dục và đào tạo ban hành kèm theo quyết định số 22/2000/QĐBGD&ĐT ngày 11/7/2000 . -Xuất phát từ tình hình thực tế về chất lượng giáo dục đạo đức của HS trong thời gian vừa qua và mức độ các hiện tượng tiêu cực ngoài xã hội hiện nay cũng là điều cần đáng quan tâm trong sự nghiệp trồng người của ngành giáo dục nói riêng và của toàn xã hội nói chung. -Ở lứa tuổi này, học sinh tiểu học rất ham thích hoạt động, có tính tự lập, năng động, ý chí tự vươn lên và tự khẳng định mình trước tập thể nên hoạt động ngoài giờ lên lớp là môi trường tốt để các em thể hiện khả năng của mình, giúp cho nhà trường định hướng được quá trình giáo dục nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục đào tạo của cấp học. Nhưng hiện nay việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp vẫn còn nhiều hạn chế , hình thức còn đối phó, nội dung thì đơn điệu chưa khắc sâu vào ý thức học sinh. -Nhằm phát huy tinh thần lao động, sáng tạo, cải tiến và đổi mới phương pháp giáo dục học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện , hưởng ứng cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” do Bộ Giáo dục phát động. -Việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là điều kiện quan trọng để hình thành thái độ , rèn luyện hành vi. Kỹ năng xã hội cho học sinh . vì thế nó có vị trí rất quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ dạy người trong các nhà trường hiện nay . Chính từ những lý do trên tôi chọn đề tài “ Nâng cao chất lượng giáo dục ngoài giờ lên lớp cho HS tiểu học” để mong muốn chất lượng giáo dục ngày một nâng cao và toàn diện góp phần hình thành nhân cách cho học sinh theo mục tiêu đã được quy định. B. PHẦN NỘI DUNG I.CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI: 1-Khái niệm: -Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là những hoạt động được tổ chức cho học sinh tiểu học vào thời gian ngoài giờ lên lớp. Nó là sự tiếp nối hoạt động dạy- học trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động của học sinh. -Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là việc tổ chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn của học sinh về khoa học kỹ thuật, lao động công ích,hoạt động xã hội, hoạt động nhân đạo, văn hoá văn nghệ , thẩm mĩ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí, .v.v…, để giúp các em hình thành và phát triển nhân cách ( đạo đức, năng lực, sở trường…). -Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp do nhà trường tổ chức và quản lý với sự tham gia của các lực lượng xã hội. Nó được tiến hành tiếp nối hoặc xen kẽ hoạt động dạy – học rong nhà trường hoặc trong phạm vi cộng đồng. Hoạt động này diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình giáo dục, làm cho quá trình này được thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc. 2-Nhiệm vụ của hoạt động NGLL : -Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp : gíup học sinh bổ sung, củng cố những tri thức đã được học trên lớp; giúp học sinh biết vận dụng những tri thức đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời sống ( tự nhiên, xã hội ) đặt ra, giúp các em biết tự điều chỉnh hành vi, lối sống cho phù hợp chuẩn mực đạo đức. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh có hiểu biết nhất định về truyền thống đấu tranh cách mạng, truyền thống văn hoá tốt đẹp của đất nước…qua đó tăng thêm sự hiểu biết của các em về Bác Hồ, về Đảng, về Đoàn, về Đội… mà thực hiện tốt nghĩa vụ của học sinh, của đội viên; giúp học sinh có những hiểu biết tối thiểu về các vấn đề có tính thời đại như vấn đề hoà bình và hữu nghị, vấn đề bảo vệ môi trường, vấn đề dân số, kế hoạch hoá gia đình, vấn đề pháp luật… -Hoạt động giáo dục NGLL từng bước hình thành cho học sinh niềm tin vào chế độ xã hội , vào tương lai đất nước, từ đó giáo dục các em lòng tự hào dân tộc, mong muốn làm đẹp truyền thống của trường, lớp, quê hương, đất nước; từng bước hình thành cho học sinh những tình cảm đạo đức trong sáng ( bạn bè, thầy cô, ông bà, cha mẹ ), qua đó giúp các em biết yêu kính ông bà, trân trọng cái tốt cái đẹp, biết ghét cái xấu cái lỗi thời không phù hợp; bồi dưỡng tính tích cực, năng động, sẵn sàng tham gia những hoạt động xã hội, hoạt động tập thể của trường, vì lợi ích chung và vì sự tiến bộ của bản thân. -Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp rèn luyện cho học sinh những kỹ năng giao tiếp, ứng xử có văn hoá, những thói quen tốt trong học tập, lao động công ích và trong các hoạt động khác; rèn luyện kỷ năng tự quản, tổ chức, điều khiển và thực hiện hoạt động tập thể, kỹ năng nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động; rèn luyện kỹ năng tự điều chỉnh hành vi để hoà nhập và thực hiện tốt nhiệm vụ do thầy cô, tập thể, nhà trường giao cho. II.CƠ SỞ THỰC TIỄN: 1/ Những thực trạng của hoạt động giáo dục NGLL: -Hiện nay, nhìn chung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở hầu hết các trường tiểu học chưa thực sự được coi trọng và chủ yếu là dựa trên hướng dẫn chỉ đạo của ngành, kế hoạch hoạt động năm học của trường và chương trình hoạt động của đôi TNTP . -Nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thường xuyên được lồng ghép vào kế hoạch chung của năm học, của từng tháng, vào từng thời điểm thích hợp, chưa được xây dựng thành kế hoạch riêng theo năm học, thế nên biện pháp thực hiện cho từng nội dung còn chung chung, khi thực hiện cũng đạt hiệu quả nhưng chưa cao. -Những hình thức hoạt động được lập đi lập lại theo hàng năm , thiếu sự phong phú, mới lạ, nên chưa thật sự mang lại hiệu quả, một số hoạt động còn mang tính hình thức nên không tạo động lực thúc đẩy giáo dục trên lớp. -Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp chưa thật sự được nhà trường đánh giá đúng mức nên chưa nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên. Mặt khác , xem hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một hoạt động phụ nên hầu hết các công việc đều khoán trắng cho Tổng phụ trách Đội và đội ngũ giáo viên chỉ tham gia khi được phân công. -Mọi hoạt động giáo dục hầu hết chỉ được thực hiện trong nội bộ nhà trường thiếu sự phối hợp với các lực lượng xã hội như hội cha mẹ học sinh, với cấp uỷ, chính quyền địa phương với công an, trung tâm y tế, hội chữ thập đỏ …để phối hợp hỗ trợ nhau thực hiện các hoạt động giáo dục. -Sau mỗi hoạt động thiếu sự nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm nên chưa khắc phục được những mặt hạn chế. 2/Những việc đã làm của nhà trường: -Hoạt động được xây dựng thành nề nếp cụ thể như sau: *Hàng ngày: -Duy trì nề nếp, chuyên cần, giờ giấc ra vào lớp. -Trực nhật vệ sinh trường lớp, chăm sóc cây xanh. -Truy bài đầu giờ, thể dục giữa giờ. -Hoạt động của đội sao đỏ để duy trì nề nếp, kỷ luật. *Hàng tuần:-Sinh hoạt dưới cờ: chào cờ đầu tuần; nói chuyện dưới cờ theo chủ điểm giáo dục ( về giáo dục đạo đức, giáo dục phòng chống dịch bệnh, giáo dục an toàn giao thông , giáo dục truyền thống,….) . -Phát thanh măng non: do Tổng phụ trách Đội và đội viên năng khiếu thực hiện như : đọc truyện, nêu gương người tốt việc tốt, tuyên truyền các chủ đề ( phòng chống ma tuý, luật giao thông đường bộ…) -Sinh hoạt tập thể : tập thể lớp dưới sự hướng dẫn của GVCN, sinh hoạt toàn trường do tổng phụ trách thực hiện. -Sinh hoạt Đội và Sao nhi đồng : dưới dự hướng dẫn của TPT Đội và tham gia của BCH Liên Đội cùng các phụ trách sao. *Hàng tháng:-Tổ chức sinh hoạt chủ điểm : kỷ niệm các ngày lịch sử, ngày truyền thống. Chương trình giáo dục NGLL được xếp theo từng chủ điểm cụ thể và do Tổng phụ trách đội phối hợp cùng phó hiệu trưởng nhà trường chịu trách nhiệm về nội dung. -Hoạt động về nguồn: thăm viếng nghĩa trang liêt sĩ huyện, tham quan di tích lịch sử… -Lao động công ích: phong trào Kế hoạch nhỏ, vệ sinh trường lớp, công trình măng non… -Hoạt động từ thiện- xã hội: mua tăm tre ủng hộ hội người mù, quyên góp giúp trẻ em trường khuyết tật, áo trắng giúp bạn, tặng vở cho bạn nghèo…Tham gia cùng địa phươngcổ động , tuyên truyền phòng chống dịch bệnh, chiến dịch diệt lăng quăng… -Tổ chức phong trào văn nghệ, thể dục thể thao, thi khéo tay, thi viết chữ đẹp, vẽ tranh theo đề tài, thi vỡ sạch chữ đẹp… -Tổ chức các buổi tham quan, giao lưu, cắm trại. -Từng khối, lớp tổ chức cho HS đi thực tế ngoài trời theo nội dung bài học. *Mỗi đợt thi đua:-Các hoạt động giáo dục NGLL được tổ chức thông qua các phong trào thi đua đều được đánh giá ghi nhận và khen thưởng kịp thời . 3/Một số mặt còn hạn chế: -Cũng như nhiều đơn vị khác, hoạt động GD NGLL được thực hiện dựa trên kế hoạch nhiệm vụ do Hiệu trưởng nhà trường đề ra hàng tháng, năm học ,không có kế hoạch riêng nên việc thực hiện có tính chất thời vụ, chưa sâu sắc , chưa gắn trách nhiệm cho GVCN mà chủ yếu là do ban giám hiệu và tổng phụ trách thực hiện . -Một số hoạt động như chương trình phát thanh măng non, đưa học sinh ra thực tế hiện trường, làm quen môi trường xã hội, . .. chưa thường xuyên,được chăng hay chớ. -Không thành lập ban chỉ đạo phụ trách hoạt động này theo thông tư số 32 của Bộ Giáo dục và TW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ký ngày 15/10/1988 mà đến nay vẫn còn hiệu lực . Không tổ chức được các lực lượng giáo dục bên trong nhà trường như lực lượng giáo viên chủ nhiệm lớp, lực lượng giáo viên bộ môn, Đoàn TNCS, Đội TNTP cùng sự phối hợp với các lực lượng ngoài xã hội nên nhiều khi thực hiện hoạt động còn nhiều khó khăn. -Vai trò chỉ đạo mọi mặt hoạt động giáo dục NGLL của hiệu trưởng tuy có nhưng còn nhiều mặt hạn chế. Việc tổ chức, kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục chưa thường xuyên nên nhiều hoạt động chỉ có bề nổi nhưng chưa có chiều sâu. III.BÀI HỌC KINH NGHIỆM: -Cùng với việc xây dựng kế hoạch năm học, phải xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường. Việc xây dựng kế hoạch phải đảm bảo theo đúng quy trình và do hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng lập dự thảo , thông qua hội đồng sư phạm nhà trường đóng góp, bổ sung, điều chỉnh và ban hành để đi vào thực hiện .Vì việc xây dựng kế hoạch hoạt động cả năm sẽ giúp cho Hiệu trưởng có cái nhìn bao quát về các hoạt động diễn ra trong một năm học, từ đó có sự phân phối nguồn lực một cách hợp lý cho các hoạt động giáo dục, các bộ phận, các cá nhân có sự chủ động trong việc chuẩn bị cho các hoạt động đã được dự kiến. -Khi xây dựng kế hoạch cần nắm chắc các văn bản chỉ thị, hướng dẫn của ngành, yêu cầu giáo dục của địa phương và tình hình thực tế của nhà trường, kế hoạch phải đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa BGH, các đoàn thể bộ phận , các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường và phải được trở thành nghị quyết của toàn trường để đảm bảo tính khả thi cho mọi hoạt động. -Muốn tổ chức tốt hoạt động giáo dục NGLL đòi hỏi tập thể sư phạm nhà trường phải nhận thức được tầm quan trọng của công tác này, không xem nhẹ hoặc tổ chức mang tính hình thức mà cần phải chú ý đến chất lượng, mục tiêu giáo dục đây chính là nội dung cốt lõi mà quá trình giáo dục nhà trường phải hướng đến. -Người hiệu trưởng cần phải phát huy hết vai trò, trách nhiệm của mình trong việc tổ chức thực hiện kế hoạch (thành lập ban chỉ đạo trong nhà trường; tổ chức các lực lượng giáo dục bên trong nhà trường;phối hợp các lực lượng ngoài xã hội) , chỉ đạo thực hiện kế hoạch ( chỉ đạo mọi việc cho ban chỉ đạo hoạt động; chỉ đạo hoạt động tổ, khối chủ nhiệm; các tổ bộ môn tham gia hoạt động giáo dục và tham gia các tổ chức giáo dục ngoài giờ lên lớp; chỉ đạo các bộ phận khác trong nhà trường như bảo vệ, thư viện, thiết bị; phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường như Đoàn, Đội, Công đoàn; phối hợp các lực lượng xã hội như cha mẹ học sinh, tham mưu cấp uỷ, chính quyền địa phương, các lực lượng xã hội khác.),kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm các hoạt động giáo dục có như thế mới đảm bảo cho việc thực hiện nhiệm vụ dạy người, góp phần tích cực nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học Ban chỉ đạo hoạt động GD NGLL mà đứng đầu là hiệu trưởng cần luôn trao dồi, học hỏi kinh nghiệm , rèn luyện phẩm chất đạo đức, luôn theo dõi mọi diễn tiến hoạt động trong nhà trường, luôn động viên khích lệ những tập thể, cá nhân làm tốt để hoạt động giáo dục NGLL ngày càng hiệu quả hơn. C. PHẦN KẾT LUẬN Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một bộ phận của quá trình giáo dục toàn diện trong nhà trường, nhằm góp phần hình thành và phát triển nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo, đáp ứng những yêu cầu đa dạng của xã hội. Hoạt động GD NGLL là một hoạt động rất quan trọng trong quá trình giáo dục của cấp tiểu học, vì nó là cầu nối tạo ra mối liên hệ hai chiều giữa nhà trường và xã hội, mở ra khả năng thuận lợi để gắn học với hành, nhà trường với xã hội thông qua việc đưa thầy và trò tham gia với cộng đồng. Đây là một hoạt động rất đa dạng và phong phú nên các nhà trường cần phải tìm ra những hình thức hoạt động hấp dẫn, phù hợp với lứa tuổi và điều kiện cụ thể của mình để chuyển tải những nội dung khá quen thuộc thì mới có thể thu hút sự hào hứng tham gia của đông đảo học sinh, khi đó hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp mới đạt chất lượng giáo dục cao. Người thực hiện Nguyễn Thị Lợi Bài viết đạt giải A cấp huyện năm học 2006-2007