Tài liệu Skkn một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp 5 6 tuổi ở trường mầm non trường thi b thành phố thanh hóa

MỤC LỤC NỘI DUNG 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài. 1.2. Mục đích nghiên cứu. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 2.1. Cơ sở lý luận. 2.2. Thực trạng vấn đề. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. * Giải pháp 1: Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp phù hợp, tiện lợi, đa dạng, phong phú. * Giải pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng, học liệu, đa dạng, hấp dẫn tận dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên và từ địa phương. * Giải pháp 3: Trang trí các góc, tạo nơi hoạt động cho trẻ theo hướng mở, linh hoạt. * Giải pháp 4: Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu, học liệu các góc chơi theo nhiều cách khác nhau. * Giải pháp 5: Trẻ tham gia xây dựng môi trường cùng cô. * Giải pháp 6: Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân. * Giải pháp 7: Phối kết hợp với phụ huynh. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 3.1. Kết luận. 3.2. Kiến nghị Tài liệu tham khảo Danh mục TRANG 1 1 2 2 2 3 3 4 6 6 8 9 12 13 14 15 16 18 18 19 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài: Chúng ta đang sống trong thế kỷ XXI là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhập quốc tế. Để nước Việt Nam trường tồn và có vị trí xứng đáng trên trường quốc tế, thì giáo dục và đào tạo nhất thiết phải đào tạo ra những con người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tòi và phát huy cái mới, có khả năng hợp tác, chia sẻ... Nói tóm lại là đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội để tạo lập một xã hội Việt Nam văn minh hơn, sung túc hơn, an toàn hơn. Để đất nước Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu. Đứng trước xu thế đó, ngành học mầm non là một mắt xích đầu tiên cực kỳ quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục mầm non thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em từ 3 tháng tuổi đến sáu tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, ngôn ngữ, tư duy, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên nhân cách của trẻ. Không những thế, theo ý kiến các chuyên gia, các nhà giáo dục đều phải thừa nhận một điều rằng “Cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển, tính chủ động, khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề của trẻ”. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa, tâm lý....Do đó mỗi trẻ có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và thực hiện. Song song với việc lập kế hoach giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ được trải nghiêm là rất cần thiết. Việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, điều kiện để trẻ phát triển tốt mọi mặt. Bên cạnh đó đối với phụ huynh và xã hội quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã hội thỏa mãn mong đợi về sự phát triển của trẻ trong thời kỳ, giai đoạn hiện nay của ngành giáo dục nói riêng và của đất nước nói chung. Trong những năm qua dưới sự chỉ đạo của cấp trên trường mầm non Trường Thi B chúng tôi nói chung và bản thân tôi nói riêng đã tiến hành việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các khu vực trong trường như ở các phòng lớp học, sân chơi, khu vực ngoài lớp... Tuy nhiên trong quá trình triển khai thực hiện vẫn còn khó khăn, hạn chế như: Kinh phí, việc tạo môi trường đang còn do bàn tay cô làm là chủ yếu, trẻ tham gia còn hạn chế, các góc, mảng trang trí chưa mang tính mở, đồ dùng đồ chơi còn có nhiều đồ mua sẵn, học liệu chưa phong phú, đa dạng, trẻ hoạt động máy móc, dập khuôn, nhàm chán, phụ huynh chưa quan tâm, chưa nhận thức được môi trường giáo dục đối với sự phát triển của trẻ. Vì vậy năm học 2018- 2019 này tôi được nhà trường 1 phân công phụ trách lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi, trường mầm non Trường Thi B, thành phố Thanh Hóa. Tôi nhận thấy việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc làm rất cần thiết, nhằm giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động. Thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí chơi và học trong lớp và ngoài lớp phù hợp thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, ước muốn của trẻ vối cô với bạn bè nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo, bạn bè. Nhận thức được tầm quan trọng môi trường đối với sự phát triển của trẻ nên tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp 5-6 tuổi, trường mầm non Trường Thi B, thành phố Thanh Hóa”, với mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của mình trong việc nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục mầm non hiện nay. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Sở dĩ tôi chọn đề tài này là muốn chia sẻ với bạn bè, đồng nghiệp những kinh nghiệm của mình về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ lớp 5-6 tuổi, trường mầm non Trường Thi B hoạt động tích cực, hiệu quả. Bên cạnh đó nhằm thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự quan tâm của các cấp, các ngành đối với giáo dục mầm nói chung và với trường mầm non Trường Thi B nói riêng. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, trường mầm non Trường Thi B, thành phố Thanh Hóa. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Nhóm phương pháp điều tra, khảo sát thực tế. + Phương pháp quan sát sư phạm. + Phương pháp điều tra giáo dục. + Phương pháp thực nghiệm giáo dục. + Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục. + Phương pháp nghiên cứu sản phẩm giáo dục. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết. + Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết. + Phương pháp thống kê, sử lý số liệu. 2 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Trong lý luận dạy và học có những quan niệm khác nhau về vai trò của nhà giáo dục và vai trò của học sinh, nhưng quy tụ lại có hai hướng: Hoạt động lấy giáo viên làm trung tâm hoặc hoạt động lấy học sinh làm trung tâm. Những năm gần đây các tài liệu giáo dục và dạy học ở nước ngoài và trong nước thường nói tới việc cần thiết phải chuyển từ dạy học, lấy giáo viên làm trung tâm sang dạy học lấy học trẻ làm trung tâm, đây là một xu hướng tất yếu của nền giáo dục mà chúng ta nên áp dụng và đổi mới. Vậy trong công tác giảng dạy người giáo viên luôn quan tâm trước hết đến việc hoàn thành trách nhiệm của mình là truyền thụ tới trẻ cho hết nội dung quy định trong chương trình, cố gắng làm cho mọi học sinh hiểu và nhớ những lời cô dạy. Cũng từ đó hình thành kiểu học thụ động, thiên về ghi nhớ, ít chịu suy nghĩ. Để khắc phục tình trạng đó, cần phát huy tính tích cực chủ động học tập của trẻ, quan tâm đến nhu cầu khả năng của mỗi cá nhân trẻ trong tập thể lớp. Các phương pháp “Dạy học tích cực”, “Lấy người học làm trung tâm” đã đưa lại hiệu quả cao. Theo tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, chuyên gia về giáo dục đầu đời tại Việt Nam cho biết “Cách tiếp nhận tốt nhất để giáo dục các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề cho trẻ là cách tiếp cận tốt, thường thể hiện tính tích hợp cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ”. Hiện nay trên thế giới có một số mô hình, cách tiếp cận trong giáo dục đầu đời được các nhà chuyên gia giáo dục đánh giá cao. Mỗi mô hình, cách tiếp cận có thể có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau nhưng hầu hết các nhà giáo dục hàng đầu trên thế giới đều thừa nhận những mô hình kể trên đều tốt. Vì vậy các nhà giáo dục mầm non đã đưa ra câu trả lời là: "Để giáo dục mầm non phát triển thì phải đi theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đó là một nhiệm vụ hết sức cần thiết và quan trọng". Cùng với sự chỉ đạo cấp trên, các lớp học chuyên đề do Phòng giáo dục thành phố triển khai, đó là muốn giáo dục mầm non phát triển dựa trên quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì phải chú trọng xây dưng môi trường lấy trẻ làm trung tâm trong các trường mầm non nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới và kết quả mong đợi của giáo dục mầm non hiện nay do Đảng và nhà nước đề ra. Để thực hiện tốt được mục tiêu quan trọng đó, bản thân tôi hiểu mỗi giáo viên ngoài tấm lòng yêu nghề mến trẻ một cách thực sự, tâm huyết với nghề còn phải thể hiện mình là một giáo viên của thế kỷ XXI năng động, sáng tạo. Vì vậy là một giáo viên trực tiếp chăm sóc, giảng dạy trẻ 5 - 6 tuổi trong năm học vừa qua tôi luôn tìm tòi áp dụng mọi hình thức đổi mới và nâng cao phương pháp trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình. Đặc biệt là xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non. 3 Môi trường có môi trường xã hội và môi trường vật chất. Môi trường xã hội chính là bầu không khí giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ nó được tạo ra trong quá trình tương tác. Còn môi trường vật chất bao gồm: Môi trường trong và ngoài lớp. Môi trường là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Môi trường xã hội thân thiện cùng với môi trường vật chất được thiết kế tốt sẽ cho phép trẻ tham gia một cách tích cực, chủ động và càng độc lập. Môi trường xã hội chính là bầu không khí giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ nó tạo ra trong quá trình tương tác. Môi trường rất quan trọng đối với việc dạy và học của cô và trẻ. Trong lớp học không thể thiếu những sự trang trí, những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ giáo viên cần tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, đồ dùng đa dạng khoa học, đẹp phù hợp tâm sinh lý trẻ. Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp thuận tiện, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ. Luôn thay đổi để tạo sự hấp dẫn mới lạ với trẻ. Vì vậy chúng ta cần bố trí sắp xếp các góc phải rất linh hoạt có thể di chuyển tạo không gian thuận lợi cho trẻ. Môi trường vật chất và môi trường xã hội cho trẻ thỏa mãn nhu cầu về mặt phát triển toàn diện, thỏa mãn nhu cầu nhận thức về mặt thể chất, trí tuệ, thẩm mỹ, đạo đức, xã hội, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Các nhà giáo dục phải thừa nhận một điều rằng cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ mầm non là xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm để thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy của trẻ. Qua đây tạo nhiều cơ hội cho trẻ lựa chọn học liệu và hoạt động để trẻ có thể chủ động, vui chơi, tìm tòi khám phá, trải nghiệm, hợp tác với bạn bè, trò chuyện và chia sẻ. Việc tổ chức môi trường giáo dục ở trường lớp mầm non có có vai trò rất quan trong. Nó là môi trường thuận lợi đối với sự phát triển mọi mặt của trẻ và còn hình thành các kỹ năng xã hội ban đầu cho trẻ. Trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc giáo dục ở trẻ. Hiệu quả của việc tạo môi trường nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Trên cơ sở đó tôi đã căn cứ vào hướng dẫn của phòng giáo dục và đào tạo thành phố Thanh Hóa về chuyên đề trọng tâm "Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Căn cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường, vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ, đặc điểm nhận thưc, tâm sinh lý của trẻ lớp tôi, điều kiện địa phương đáp ứng được yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non. Từ đó tôi lên kế hoạch và thực hiện xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm của lớp tôi phụ trách để trẻ hoạt động tích cực và đạt hiệu quả cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ mà bản thân tôi đang thực hiện. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Năm học 2018-2019 bản thân tôi trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo lớn với tổng số là 31 cháu. Bước vào tiến hành chuyên đề này lớp tôi có những thuận lợi 4 và khó khăn sau: * Thuân lợi: - Phòng học rộng có hiên trước, hiên sau, có nhà kho, nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn. - Trong lớp có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị theo thông tư 02/BGD&ĐT đảm bảo việc học tập và sinh hoạt của trẻ - Trẻ lớp tôi có cùng một độ tuổi. Trẻ năng động, đi học chuyên cần ra lớp vượt chỉ tiêu điều tra, có nề nếp. - Bản thân tôi là một giáo viên có thâm niên đứng lớp nhiều năm công tác trong nghề nên tôi có nhiều cơ hội được tham gia các lớp chuyên đề do cấp trên tổ chức triển khai. - Bên cạnh đó tôi thấy bản thân năng động, ham học hỏi chịu khó tìm tòi nghiên cứu tài liệu, học hỏi kinh nghiệm từ bạn bè đồng nghiệp qua các đợt thăm quan, chuyên đề... - Phụ huynh rất quan tâm ủng hộ vật chất, quan tâm đến lớp. *Khó khăn: - Phòng học rộng nhưng bố trí, sắp đặt chưa hợp lý, còn đặt cố định. Các góc động và tĩnh chưa phù hợp. Chỉ chú trọng khu vực trong lớp, hè trước. Còn sân chơi phía ngoài chưa chú trọng, chưa quan tâm. Tất cả đều do bàn tay cô thực hiện, ít có sự tham gia của trẻ. Trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi tuy được trang bị đầy đủ nhưng chủ yếu là đồ dùng, đồ chơi mua sẵn, ít có đồ chơi tự tạo bằng phế liệu thiên nhiên, chưa đáp ứng được nhu cầu khám phá sáng tạo... của trẻ. Trẻ được tổ chức hoạt động thường xuyên nhưng máy móc, dập khuôn, chưa tích cực, chưa sáng tạo. - Phụ huynh có ủng hộ và quan tâm đến lớp song còn ít, hạn chế, chưa nhiệt tình tham gia hoạt động cùng cô và trẻ. * Kết quả khảo sát thực tế: Kết quả khảo sát thực tế lớp 5-6 tuổi trường do tôi chủ nhiệm gồm 31 cháu như sau: a. Về phía trẻ: STT 1 2 3 Nội dung tiêu chí khảo sát Trẻ tham gia tích cực vào hoạt động xây dựng môi trường cùng cô Kỹ năng sử dụng học liệu, nguyên vật liệu sẵn có từ thiên nhiên. Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động Số trẻ đạt 12/31 10/31 12/31 Tỷ % lệ Số trẻ chưa Tỷ lệ % đạt 38,7 19/31 61,3 32,2 21/31 67,8 38,7 19/31 61,3 5 b. Khảo sát thực tế ở lớp 5-6 tuổi STT Nội dung tiêu chí khảo sát 1 Sắp đặt góc chơi. 2 Các mảng góc chơi trang trí theo hướng mở, linh hoạt. Đạt Tỷ lệ % Chưa đạt Tỷ lệ % 3/7 42% 4/ 7 57% 2/7 28% 5/7 71% 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. * Giải pháp 1: Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp phù hợp, tiện lợi, đa dạng, phong phú. Hoạt động ở các góc là một hình thức hoạt động đặc biệt trong đời sống của trẻ mầm non, đó là nơi trẻ thỏa mãn sở thích, nhu cầu vui chơi, nhận thức và cảm nhận về thế giới xung quanh. Hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện, củng cố kiến thức đã học, là nơi trải nghiệm, khám phá những cái mới, phát huy khả năng sáng tạo, tính tư duy của trẻ. Đây cũng là nơi trẻ được trải nghiệm để tái tạo lại cuộc sống xã hội quanh trẻ. Vì vậy việc sắp xếp, bố trí góc chơi phù hợp, thuận tiện, dễ tìm, dễ nhìn, dễ lấy là rất quan trọng. Tôi đã bố trí các góc như sau: Góc yên tĩnh xa góc ồn ào, tạo ranh giới giữa góc..... Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách, góc xây dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoài hiên. Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ. Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động Ví dụ: Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên Thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện, tên góc rõ ràng để tích hợp lồng ghép chữ cái. Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” góc sách có thể đặt "Thư viện của gia đình bé” nhưng khi sang chủ đề "Thế giới thực vật” góc sách có thể đặt "Thư viện của các loại cây”.. Trang trí góc trưng bày sản phẩm của trẻ: Tôi sắp xếp vị trí đủ rộng, dễ nhìn để làm góc trưng bày sản phẩm của trẻ. Có hình ảnh minh hoạ ngộ nghĩnh, tên gọi gần gũi, hấp dẫn trẻ. Ví dụ: Họa sỹ tý hon, hoặc Ai khéo tay, bé thích bài nào ? 6 Tôi bố trí giá sách chủ yếu là sách vẽ con vật, cây cối, hoa lá, quả hạt, tranh ảnh... vừa tầm với của trẻ để trẻ có thể xem và đọc sách (có que chỉ cho việc đọc sách). Đọc sách theo từng chữ, từng dòng, tôi sắp xếp các hộp đựng vỏ cây khô hoa lá ép khô, các loại hạt… có gắn nhãn mác và hình ảnh rõ ràng để trẻ dễ nhận thấy, trẻ được chơi và làm được những sản phẩm từ những đồ chơi ấy. Ngoài ra tôi cũng dùng vỏ hến, ốc trai, sò, vỏ trứng... vệ sinh sạch sẽ vừa làm đồ dùng, đồ chơi phong phú vừa rẻ tiền vừa dễ kiếm. Các tranh, lô tô đều được phân loại để ở giá vừa dễ lấy, dễ tìm. Ví dụ: Tôi phân loại lô tô: - Lô tô con vật xếp vào một ô. - Lô tô các loại quả xếp vào một ô. Đối với tranh đều có chữ cái tương ứng ở dưới cũng được phân loại xếp gọn gàng và dễ kiếm. Khi trang trí lớp bao giờ tôi cũng chú ý tới những mảng tường lớn trong góc chơi hoặc những mảng trung tâm mà trẻ thường hoạt động để trang trí. Các mảng này vừa được sử dụng để trang trí vừa được gắn những hình ảnh rất ngộ nghĩnh, sinh động. Từ những nguyên vật liệu đơn giản, dễ kiếm tôi đã cắt, vẽ dán trang trí những hình ảnh ngộ nghĩnh, có hiệu quả giáo dục. Như những cây nổi có kích cỡ lớn để trang hoàng cho lớp học của mình. Ví dụ: Tôi chọn một góc sáng dễ quan sát, tôi làm một cây chuối từ nhiều chất liệu, cây có lá, có buồng nổi hẳn lên trên bề mặt của tường. Bất cứ ai bước vào lớp học cũng bị thu hút sự chú ý bởi loại cây này. Tôi nghĩ đây chính là một loại phương tiện đồ dùng để cho trẻ được trải nghiệm, được khám phá, nó sẽ hấp dẫn hơn nhiều các bức tranh vẽ mà trẻ vẫn thường được học. Ngoài ra các mảng phụ tôi đã dùng để trang trí những hình ảnh theo từng chủ điểm cụ thể để trẻ được cảm nhận sự vật hiện tượng một cách tự nhiên. Tôi cũng sưu tầm các loại vải vụn, cọng rơm khô, lá khô, hoa ép khô, vỏ cây khô để cùng trẻ làm tranh ảnh cho tiết dạy. Sưu tầm các loại hạt, các loại vỏ trai ốc, hến sò... để bổ sung cho giá đồ chơi của trẻ. Khu vực ngoài hiên, tôi xây dựng góc thiên nhiên là nơi dành cho các hoạt động chăm sóc cây cối: Nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước, ngoài ra còn là nơi tìm đọc các loại sách về thiên nhiên, các tranh ảnh về thế giới tự nhiên. Ở nơi đó có những chậu hoa đua nở bốn mùa, có tiếng hót véo von, có những đàn cá bơi lội tung tăng, có những hạt lạc, hạt đỗ ngày đêm đội đất, nhú mầm. Ở đó tôi đã bố trí phù hợp chỗ treo những giỏ cây leo lá xanh tươi mát, những chú ong, bướm, chị chuồn chuồn khi bay, khi đậu lại là tâm điểm chú ý của các bạn trẻ thơ. Ở chính nơi này các bé được đắm mình thực sự trong thế giới tự nhiên của trẻ, khiến cho trẻ bị hấp dẫn bị thu hút từ đó trẻ đã có thể cảm nhận sự vật hiện tượng, được trải nghệm chúng một cách tự nhiên nhất. Tôi xây dựng góc thiên nhiên có các cây xanh như: cây vạn niên thanh, cây hoa hồng, giàn dây leo... 7 Tất cả những điều đó như tạc vào tâm hồn trẻ cả một thế giới tự nhiên sống động, tươi mát, trong trẻo. Trẻ đắm mình trong thế giới tự nhiên, trầm trồ, ngắm nghía, thậm chí là đưa tay để sờ để cảm nhận. Sự vui tươi, hứng khởi đã lộ rõ trên khuôn mặt trẻ. Bởi chính cô giáo của chúng đã mang đến cho chúng cả một thế giới thiên nhiên, thế giới bạn bè đầy thân thiện. * Giải pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng, học liệu, đa dạng, hấp dẫn tận dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên và từ địa phương. Trên thị trường có rất nhiều đồ dùng đồ chơi. Đồ dùng cho trẻ mầm non rất đa dạng, hình dạng, màu sắc phong phú, đa dạng về chủng loại. Nhưng không phải các đồ dùng, đồ chơi làm sẵn lúc nào cũng đẹp, lúc nào cũng tốt. Chúng không phong phú về chất liệu mà kinh phí lại rất tốn kém. Hơn nữa không phải trường mầm non nào cũng có đủ điều kiện để mua những dồ dùng, đồ chơi có sẵn, để phục vụ cho nhu cầu chơi của trẻ mà trẻ lại thích cái đẹp, cái mới lạ, thích khám phá. Để đáp ứng nhu cầu của trẻ ngoài bộ đồ dùng, đồ chơi được mua sẵn được cấp theo thông tư 02-BGD&ĐT, tôi đã chuẩn bị thêm rất nhiều đồ dùng, đồ chơi tự tạo, tận dụng phế liệu sẵn có thiên nhiên từ địa phương để trẻ hoạt động hứng thú, tích cực. Muốn trẻ hoạt động hiệu quả tích cực thì ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng đồ chơi phục vụ ở các góc, không lên một cách chung chung mà lên kế hoạch cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi. Kế hoạch cụ thể là: Tôi rà soát lại các đồ dùng đồ chơi trong lớp còn lại của năm trước, đồ dùng nhà trường cấp cho. Sau đó kiểm tra xem đồ dùng nào cần làm bổ sung vào các chủ đề chủ điểm xuyên suốt cả năm học. Tiếp theo là lên phương án, đồ dùng nào làm trước, đồ dùng nào sẽ làm sau và tiến hành làm từ từ. Việc tiến hành làm thì mọi lúc mọi nơi khi nào có điều kiện, thời gian thì tôi làm. Khi tiến hành làm đồ dùng đồ chơi thỉnh thoảng tôi mời các chị em giáo viên trong trường giao lưu thêm để từ đó tôi sẽ tham khảo thêm được các ý kiến hay từ bạn bè, đồng nghiệp... Tôi tận dụng các nguyên phế liệu đa dạng, sẵn có dễ kiếm như: Băng đĩa CD cũ, bìa cát tông, vỏ bánh, hộp sũa, vỏ ngao, hến, các hột hạt như ngô, na, đầu các loại, lạc, hạt gấc, vỏ chai nước ngọt, bia, thìa nhựa nhỏ, ống mút sữa, len , sợi, vải, vỏ gáo dừa, can nước rửa bát, lá cây, vải vụn, lõi ngô, bẹ ngô, rơm khô, xốp... Tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn về tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không gây nặng nề đối với trẻ... nói chung là an toàn phù hợp với tâm sinh lý và sức khỏe của trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên tôi đã làm ra rất nhiều đồ chơi ở các góc cho trẻ. Ví dụ: Tôi dùng đĩa CD kết hợp với giấy màu cho trẻ tạo hình các khuôn mặt người hoặc con vật ngộ nghĩnh. Các vỏ chai hộp nhựa làm ra một số đồ dùng gia đình như bàn ghế, bát đũa, ấm, phích, bàn là... Các đồ dùng bán siêu thị như các loại nước ngọt, bánh mỳ, các dây sữa, dầu gội đầu, các loại mỹ phẩm... thì các loại quả như quả dứa làm bằng vỏ lon nước bò húc, quả táo làm bằng 2 phần dưới chai nước pép si... Các hột hạt, vỏ cây, lá cây làm tranh ở góc nghệ 8 thuật như tạo hình các cây, bông hoa, góc toán xếp hình, số lượng, dây len, vải vụn làm búp bê... Dùng lá cây làm con vật như: Con nghé, con mèo, làm đồng hồ đeo tay từ lá dừa. Các miếng xốp phế thải từ làm ghế đệm tôi sưu tầm tạo hình thêm để trẻ dùng cắm hoa, làm kẹo, làm nem vuông. Dùng lọ keo để làm nem dài, bánh xe ô tô hỏng dán thêm mặt vào phía trên làm mặt bàn cho trẻ đọc thơ truyện, làm tranh chung, vỏ hộp làm nhà, vỏ chai nước rửa bát làm thuyền, đá sỏi, vở chai làm dụng cụ âm nhạc, chơi ném vòng cổ chai, chơi hái qủa mang chữ số, chữ cái... Để đồ dùng học liệu đảm bảo, phong phú tôi không chỉ một mình sưu tầm mà tôi còn khuyến khích trẻ tham gia chuẩn bị. Tôi thấy việc đó không chỉ giúp tôi xây dựng môi trường, lấy trẻ làm trung tâm, cho trẻ chơi mà còn giúp tôi trong cả các hoạt động khác trong ngày rất bổ ích. Những đồ dùng học liệu đó không chỉ để cố định một góc nào, cũng không áp đặt trẻ sử dụng mà có thể thay đổi vị trí, mục đích sử dụng, cách sử dụng tùy vào sự sáng tạo, ý tưởng của trẻ, tùy vào nội dung, chủ đề mà trẻ đang thực hiện. Qua việc chuẩn bị đồ dùng, học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa phương. Tôi nhận thấy đồ dùng, học liệu của lớp cho trẻ hoạt động được tăng lên về số lượng, phong phú đa dạng về màu sắc, chủng loại, chất liệu, kiểu dáng...Trẻ hứng thú tích cực trong hoạt động. Qua đó còn giáo dục trẻ tiết kiệm bảo vệ môi trường. * Giải pháp 3: Trang trí các góc, tạo nơi hoạt động cho trẻ theo hướng mở, linh hoạt. Góc thiên nhiên của bé 9 Góc xây dựng Góc học tập Góc nghệ thuật Góc học tập 10 Góc phân vai Góc truyện Trang trí là mục đích phối hợp giữa các mảng màu, hình dáng, đường nét, sao cho cân đối hài hòa, hợp lý trong một không gian nhất định. Đối với mầm non việc trang trí hình ảnh không chỉ đẹp, ngộ nghĩnh, khoa học, màu sắc bắt mắt, mang tính giáo dục mà còn phù hợp với chủ đề, nội dung chơi, từng góc chơi của trẻ, đáp ứng được nhu cầu khám phá trải nghiệm, thích cái mới, cái lạ của trẻ. Từ đó tôi đã trang trí các góc của lớp mình một các sáng tạo theo hướng mở linh hoạt. Khi trẻ hoạt động trẻ sẽ rất hứng thú, sáng tạo. Ví dụ: Ở góc học tập tôi trang trí bảng “Bé vui cùng nhóm chữ”. Tôi dùng bóng kính cắt nhỏ và tạo thành nhiều ô để trẻ linh hoạt gắn các chữ cái thay đổi ở mỗi chủ đề khác nhau. Phía trên là hình ảnh các bông hoa, mỗi bông hoa được gắn một chữ cái, điều này sẽ giúp thích trẻ học chữ cái hơn nữa Ví dụ: Ở góc phân vai tôi là làm các móc treo để thay đổi nội dung chơi các ngày cho trẻ để trẻ có thể chơi như hôm nay trẻ chơi bán hàng-nấu ăn, ngày mai chơi tổ chức sinh nhật cho mẹ, ngày khác chơi bác sỹ... phù hợp với chủ đề trong tuần, trong tháng. Ở góc này tôi đã chuẩn bị rất nhiều đồ dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng có trong cuộc sống xã hội như từ các đồ như dụng cụ bác sỹ, thực phẩm đồ hải sản, đồ khô, rau củ quả, đồ ăn uống, bát đĩa, nước ngọt, bàn ghế, giường tủ, đồ nghề vv.... Các thứ đó tôi để vào các rổ to, hộp, kết hợp làm các móc treo, hộp ở tường hoặc phía sau giá góc lớn, làm thêm giá đựng đồ nhỏ cho trẻ bầy đồ khi chơi... cho nên nhìn góc này cũng rất sinh động và đẹp, từ đó trẻ sẽ dễ sử dụng đồ dùng và trẻ có thể chơi bất kỳ trò chơi gì mà trẻ thích theo chủ đề chủ điểm trong tuần, tháng. Tôi còn trang trí thực đơn của bé với 11 các cột dọc và ô vuông ngang là 4 nhóm thực phẩm chất đạm, béo, bột, đường có phần ngăn các mô phỏng của cô và dự kiến của trẻ, để khi trẻ chơi nấu ăn trẻ sẽ lấy mô phỏng món ăn hôm nay trẻ chế biến bỏ vào các hộp bóng kính mà tôi đã trang trí... Có cả bảng giá siêu thị tôi đã làm là có các cột một bên là đơn hàng để hình ảnh các mặt hàng trong siêu thị, một bên là giá tiền để hình ảnh tiền. Ví dụ: Ở góc học tập với mảng trang trí bé vui học toán tôi dùng que kem để tạo ra các ô số thần kì. Ở dưới các ô số có dán chữ số, tôi sẽ cắt các loại hoa với số lượng khác nhau và gắn vào hộp. Đến chủ đề nào hay học đến chữ số nào trẻ có thể linh hoạt lên gắn hoa vào các hộp với số lượng tương ứng. Phía dưới chân tường là hình ảnh hoa lá và tôi để các rổ đựng các đồ phù hợp để trẻ hoạt động với toán như keo, kéo, con giống, chữ số... Ví dụ: Góc sách – truyện tôi trang trí tên góc với hình ảnh giàn mướp thật đẹp, phía dưới tôi gắn nhiều móc để treo các đồ dùng như tranh truyện, lô tô, rối các con vật hay mũ múa… để trẻ thay đổi theo từng chủ đề, từng câu truyện. Tất cả đều được trang trí bằng hình ảnh đáng yêu, làm nổi bật các góc, thu hút trẻ. Để thỏa mãn nhu cầu chơi, kích thích tính tò mò, ham học mà tôi còn trang trí cả hè trước, nhà vệ sinh... bằng hình ảnh bắt mắt, phù hợp như hình ảnh bé trai, bé gái, hình ảnh rửa tay và một số hình ảnh nghộ nghĩnh khác. Các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, khu phía trước lớp, hè, khu vệ sinh... để phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của trẻ để được xây dựng theo hướng lấy trẻ làm trung tâm nhằm mục đích phát triển toàn diện về: thể chất, trí tuệ, thẩm mỹ, đạo đức, quan hệ xã hội. Thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ kích thích trẻ hoạt động tích cực sáng tạo. Từ cách trang trí đó mà trẻ lớp tôi hoạt động tích cực, hứng thú, say mê không còn nhàm chán, dập khuôn như trước. * Giải pháp 4: Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu, học liệu các góc chơi theo nhiều cách khác nhau. Đối với trẻ mầm non đồ dùng, đồ chơi là thứ không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ. Thông qua đồ dùng đồ chơi trẻ có thể tìm tòi, khám phá, thao tác với các đồ vật. Những đồ chơi mua sẵn trẻ chơi máy móc, nhàm chán không sáng tạo việc tạo cơ hội cho trẻ, khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu, học liệu các góc chơi theo nhiều cách khác nhau qua đó giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Từ những học liệu đồ dùng, đồ chơi cô và trẻ chuẩn bị ở các góc, tôi gợi ý, hướng dẫn trẻ sử dụng, chơi sáng tạo bằng nhiều cách khác nhau. Ví dụ: Ở góc xây dựng tôi chuẩn bị các đồ dùng từ các nguyên vật liệu sẵn có như cỏ cây hoa lá làm từ ống cuộn chỉ to, hàng rào từ hộp sũa su su, cây hoa từ ống mút bồn hoa từ mảng xốp, hạt gấc, các hình con vật, cỏ từ len, nhà từ vỏ hộp sữa to, hàng rào chéo từ que chận lưỡi y tế, thuyền buồm, đường tàu, các 12 đồ chơi phương tiện giao thông... tất cả đều hướng mở để trẻ lắp vào khi chơi và tháo ra cất đi hay lắp ghép tạo ra đồ dùng giống cô khi hoạt động và khi kết thúc vì vậy trẻ có thể chơi với các nội dung chơi khác nhau trong chủ đề trong năm mà không bị nhàm chán phát triển sáng tạo của trẻ. Hay góc thiên nhiên, các chậu cây cảnh hôm nay tôi cho trẻ chơi đến thăm "vườn rau của bé” cho trẻ quan sát đàm thoại các loại rau, hôm khác tôi cho trẻ chơi khám phá thiên nhiên cho trẻ gieo hạt và khám phá sự nảy mầm của cây, hôm nữa lại cho trẻ làm bác nông dân tài giỏi và chăm cây, nhổ cỏ cho cây, tưới cây.. Góc tạo nghệ thuật trẻ thỏa sức chơi, sáng tạo với các học liệu được chuẩn bị sẵn, trẻ vẽ tranh, nặn, làm bức tranh lớn, tạo hình sản phẩm con người cỏ cây, hoa lá, con vật, đồ dùng, mây mưa, các hiện tượng tự nhiên, phương tiện giao thông... Ở tất cả các chủ đề, chủ điểm trong năm học. Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu, học liệu các góc chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau, kỹ năng chơi của trẻ được rèn luyện và phát triển, trẻ sáng tạo, sản phẩm của trẻ tạo ra phong phú, đa dạng.. * Giải pháp 5: Trẻ tham gia xây dựng môi trường cùng cô. Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm là trẻ phải được tham gia nêu ý tưởng, được trải nghiệm thực hành khám phá. Tôi khuyến khích trẻ tham gia cùng cô sưu tầm, chuẩn bị học liệu, cùng cô làm đồ chơi, cùng cô trang trí... Thu hút sự tham gia của trẻ vào việc xây dựng môi trường hoạt động của lớp. Trẻ tham gia càng nhiều càng tốt. Đây là cơ hội quý báu để trẻ ứng dụng những kiến thức và kỹ năng trẻ đã được học theo cách của mình mà không gò bó. Bên cạnh đó tạo cho trẻ cảm hứng mong muốn được sử dụng những thứ này cho bản thân trẻ. Trẻ cùng cô trang trí mảng chủ đề mới. Ví dụ: Chủ đề "Bản thân” tôi hướng dẫn trẻ sưu tầm hình ảnh hoặc trẻ tự in, vé, cắt, xé, dán, hình bàn tay, chân, trang phục, đồ dùng... để trẻ cắt treo, bỏ vào hộp ở mảng chủ đề Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật –Tết và mùa xuân” tôi khuyến khích, gợi ý cho trẻ để trẻ tạo ra gói bánh kẹo, dây nem, hoa, quả, dây hoa, bình hoa, cây hoa mai, đào...những thứ đó tôi sẽ trang trí phù hợp ở xung quanh lớp Ví dụ: Chủ đề "Giao thông” tôi khuyến khích trẻ sưu tầm hộp sữa, vỏ thạch, hộp sữa chua, thìa ăn sữa chua... để làm tạo ra các phương tiện giao thông ô tô, máy bay... Bên cạnh đó tôi còn khuyến khích trẻ cùng cô sắp đặt đồ chơi, phân loại đồ chơi, bổ sung, làm mới, lau dọn đồ dùng, đồ chơi hàng tuần... Việc tạo cơ hội khuyến khích trẻ tham gia xây dựng môi trường cùng cô là cách kích thích niềm say mê học hỏi, tìm hiểu của trẻ. Các học liệu bố trí đa dạng, hấp dẫn, khuyến khích trẻ chơi theo nhiều các sáng tạo để trẻ có thể tích 13 cực chủ động vui chơi, tìm tòi khám phá và trẻ thoải mái trò chuyện chia sẻ ý tưởng cùng bạn bè. Qua đây trẻ hoạt động tích cực, hiệu quả. Các đồ chơi của bé * Giải pháp 6: Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân. Chất lượng chuyên môn phụ thuộc rất lớn vào bản thân mỗi giáo viên do đó yếu tố con người đóng vai trò quyết định mà các văn kiện của Đảng và Nhà nước đều nêu rõ trong chỉ thị 40/CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư TW Đảng về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Người giáo viên cần giỏi về chuyên môn, đồng thời lại phải tốt về nhân cách mới thực hiện được nhiệm vụ của mình, thực sự là những “Kỹ sư tâm hồn”. Do vậy việc bồi dưỡng về nhận thức và chuyên môn của bản thân mỗi giáo viên là một việc làm vô cùng cần thiết giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn trang bị cho giáo viên những hiểu biết, các kiến thức về chuyên môn giúp giáo viên chủ động, tự tin trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Từ nhận thức về ý nghĩa của việc tự học tự bồi dưỡng, nên bản thân tôi luôn tham gia đầy đủ các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Phòng GD&ĐT tổ chức, các buổi sinh hoạt chuyên môn tại nhà trường, lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với giảng viên, CBQL các trường những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu, những vấn đề mà tôi quan tâm về đổi mới phương pháp giảng dạy. 14 Xác định tự học, tự nghiên cứu tài liệu cũng là một việc làm không thể thiếu được trong việc nâng cao nghiệp vụ của giáo viên nên tôi đã tìm kiếm những tài liệu, sách vở về đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy trẻ làm trung tâm, kỹ năng nghiệp vụ của giáo viên và tự đọc, tự nghiên cứu để rút ra được những vấn đề cần thiết đối với giáo viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy. Dự giờ thao giảng có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của mỗi giáo viên, qua dự giờ thao giảng cả người dạy và người dự đều rút ra được những kinh nghiệm về chuyên môn cho mình. Để giúp bản thân hiểu sâu sắc vấn đề đổi mới phương pháp và đối chiếu giữa kiến thức sách vở với thực tiễn tôi đã mạnh dạn xây dựng một số hoạt động và đăng ký dạy thao giảng để CBQL nhà trường và đồng nghiệp dự giờ, thông qua các tiết mẫu, tôi được nghe đồng nghiệp thảo luận, góp ý rút kinh nghiệm, được nghe các đồng chí CBQL phân tích cụ thể các tiết dạy đó là: tiết dạy đã đổi mới chưa? đổi mới ở chỗ nào? đã lấy trẻ làm trung tâm chưa, có gì khác so với cách dạy khác và tiết dạy đó thực sự mang lại hiệu quả chưa?... Từ đó rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và việc vận dụng lấy trẻ làm trung tâm vào quá trình giảng dạy. Tham gia các buổi chuyên đề cấp huyện, tìm hiểu và học bồi dưỡng thường xuyên đặc biệt là học module mầm non trực tuyến, ví dụ chuyên đề mới đây nhất được tổ chức ở sở là Chuyên đề giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được tổ chức. * Giải pháp 7: Phối kết hợp với phụ huynh. Xã hội hóa giáo dục mầm non là một bài học thành công trong quá trình thực hiện hiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ tại trường mà cũng là một chủ trương lớn của Đảng, nhà nước nhằm nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài. Để phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ một cách hợp tác, tích cực, tự giác và có hiệu quả. Vào buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã thông qua chương trình giảng dạy của lớp, nói thêm về đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non, đặc thù riêng là lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi bằng học, trẻ tiếp thu kiến thức bằng hình ảnh trực quan cụ thể. Đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng, mục đích, ý nghĩa của công tác xây dựng môi trường học tập đối với trẻ mầm non và chú trọng đến môi trường lớp tôi đang phụ trách. Từ đó tranh thủ xin ý kiến đóng góp, xây dựng của phụ huynh cả về tinh thần và vật chất. Vì vậy tôi đã thu được thành công trong công tác phối hợp với phụ huynh xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ lớp mình. Cùng với đó là phía ngoài của lớp tôi xây dựng bảng tuyên truyền, ở bảng tôi treo thời khóa biểu của lớp, thực đơn chế dinh dưỡng trong tuần, chỉ số cân đo của trẻ trong lớp theo định kỳ quy định, các thông báo khác liên quan đến trẻ, lớp, trường diễn ra trong tương lại gần để phụ huynh yên tâm và tin tưởng gửi con ở trường. Tiếp theo trong cuộc họp phụ huyng giữa năm tôi cũng làm công tác tương tự cuộc họp đầu năm song thêm phần nêu vấn đề chơi học của trẻ 15 ở lớp và thêm phần nêu gương những phụ huynh nhiệt tình, sáng tạo cùng lớp làm đồ đùng đồ chơi, để tạo thêm động lực cho phụ huynh trong việc xây dựng môi trường cho trẻ. Ngoài ra tôi còn dùng biện pháp trao đổi trực tiếp với phụ huynh vào giờ đón trẻ và trả trẻ, sử dụng công nghệ thông tin dùng tin nhắn Edu nhằm thông báo cho phụ huynh những đợt thanh, kiểm tra, thăm lớp của cấp trên và tình hình hoạt động hàng ngày của trẻ ở lớp cho phụ huynh biết. Qua đó nhằm tuyên truyền, vận đông phụ huynh tham gia sưu tầm ủng hộ nguyên vật liệu, hột hạt sẵn có ở địa phương như gạo, đậu... các loại rau, vỏ chai lọ cho lớp trong công tác nuôi dạy trẻ nói chung và xây dựng môi trường nói riêng. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. Từ những biện pháp trên xây dựng môi trường ở lớp tôi đã đạt được kết quả đáng phấn khởi, cụ thể: * Đối với trẻ: - Đảm bảo an toàn về thể chất, tâm lí và đáp ứng nhu cầu trẻ. - Hình thành cho trẻ những mối quan hệ tốt với trường lớp, với gia đình, bạn bè và xã hội. - Phát triển kiến thức về môi trường xung quanh và những kinh nghiệm trong đời sống. - Trẻ hứng thú tích cực tham gia hoạt động, kĩ năng được củng cố nhiều trẻ tỏ ra mạnh dạn tự do trong giao tiếp khả năng sáng tạo được bộc lộ rõ rệt thể hiện rõ trong kết quả điều tra khảo sát trẻ. Kết quả khảo sát thực tế trẻ trường lớp mẫu giáo 5-6 tuổi trường mầm non Trường Thi B tại thời điểm tháng 3/2019 STT 1 2 3 Nội dung tiêu chí khảo sát Trẻ tham gia tích cực vào hoạt động xây dựng môi trường cùng cô Kỹ năng sử dụng học liêu, nguyên vật liệu sẵn có từ thiên nhiên. Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động Số trẻ đạt Tỷ lệ % Số trẻ chưa đạt Tỷ lệ % 96,7 1/31 3,3 90,3 3/31 8,7 100 0 0 30/31 28/31 31/31 Qua khảo sát tôi nhận thấy: + Trẻ hoạt động hiệu quả, sáng tạo, tích cực... 16 + Số trẻ hứng thú tích cực tham gia xây dựng môi trường cùng cô chiếm tỉ lệ cao. + Đa số trẻ có kĩ năng chơi với các vật liệu thiên nhiên. Trẻ thích thú, miệt mài khi chơi với các học liệu đó. Về môi trường hoạt động đối với trẻ: STT Nội dung tiêu chí khảo sát Đạt Tỷ lệ % Chưa đạt 1 Sắp đặt các góc 6/ 7 85% 1/7 Tỷ lệ % 15% 2 Các mảng góc trang trí theo hướng mở, linh hoạt 7/7 100% 0 0% Từ kết quả trên tôi thấy: + Các mảng trang trí sáng tạo, linh hoạt. + Học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa phương phong phú, đa dạng. + Việc sắp đặt, bố trí các góc chơi cho trẻ hợp lý, chơi thuận tiên, phù hợp với hoạt động của trẻ. + Đồ dùng đồ chơi tự tạo, chiếm đa số đồ dùng sử dụng trong các hoạt động của trẻ trong lớp. * Đối với giáo viên. Xác định được vai trò định hướng các hoạt động cho trẻ, luôn tạo cơ hội cho trẻ phát huy tính tích cực và độc lập, rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ. Có kinh nghiệm trong việc tổ chức môi trường giáo dục cho trẻ theo chuyên đề lấy trẻ làm trung tâm. Sự quan tâm thích đáng của phụ huynh kết hợp với quá trình chịu khó, sưu tầm, nghiên cứu, khéo léo, sáng tạo tận tụy của bản thân trong việc xây dựng và làm đồ dùng, đồ chơi nên các cháu được học tập vui chơi an toàn, thân thiện, cởi mở giúp trẻ chủ động khám phá, trải nghiệm các hoạt động theo nhu cầu, phù hợp độ tuổi. Trẻ được học mà chơi, chơi bằng học, được bổ sung rèn luyện, củng cố các kỹ năng. * Đối với phụ huynh: Đa số phụ huynh hưởng ứng nhiệt tình, giữa nhà trường, giáo viên, phụ huynh có sự hợp tác tích cực. Nhiều phụ huynh ngày càng tin tưởng chăm lo hơn đến phương pháp chăm sóc giáo dục trẻ, có tinh thần đóng góp đồ dùng, đồ chơi và các nguyên liệu cho trường lớp. Trong năm 2018 vừa qua, Phòng giáo dục và đào tạo thành phố Thanh Hóa phát động tổ chức cuộc thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, trường tôi nói chung và lớp mẫu giáo 56 tuối do tôi phụ trách nói riêng trong phong trào này đã được sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huỵnh cả về tinh thần, vật chất, ngày công lao động. Kết quả là lớp tôi đã xây dựng mới được các góc trong lớp đẹp theo hướng mở và sưu tầm 17 thêm được nhiều đồ dùng đồ chơi, nguyên học liệu cho trẻ hoạt động từ thiên nhiên và từ địa phương. Riêng phía nhà trường đã tổ chức được hội chợ xuân lớn cho trẻ, xây dựng được sân chơi thể chất ngoài sân đẹp và có đầy đủ đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động. 3: KẾT KUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận: Có thể nói, việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng trong công tác tổ chức, hướng dẫn trẻ hoạt động nhằm thỏa mãn nhu cầu hoạt động và vui chơi của trẻ. Hơn nữa việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện để giáo viện tác động đến sự phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí các khu vực chơi và học trong, ngoài lớp phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh đã tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm tư, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn. Nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo, yêu bạn bè hơn. Không chỉ có vậy, việc xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ, tham gia đóng góp từ phía phụ huynh cả vật chất lẫn tinh thần để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ. Để xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ hoạt động tích cực, tôi đã tìm tòi học hỏi nhằm chuẩn bị môi trường giáo dục linh hoạt, sáng tạo, cung cấp phương tiện, học liệu và những tình huống có vấn đề ngày càng phức tạp hơn, có tác dụng kích thích tư duy, lôi cuốn trẻ tham gia tích cực vào hoạt động tự tìm tòi, giải quyết vấn đề một cách sáng tạo, học qua thực hành, qua chơi một cách vui vẻ. Qua đó trẻ trực tiếp lĩnh hội được tri thức giúp trẻ phát triển hài hòa các lĩnh vực: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội... - Tăng cường công tác tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng sư phạm cho bản thân. - Tích cực chủ động, tìm tòi, học hỏi, sưu tầm các nguyên vật liệu khác nhau để xây dựng môi trường học tập cho trẻ sạch đẹp, thân thiện, an toàn nhằm thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non mới và phong trào thi đua "Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. - Tổ chức tốt cho trẻ hoạt động với môi trường học tập trong, ngoài lớp. Xây dựng được mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên và giáo viên, giáo viên và trẻ. Đoàn kết gắn bó với phụ huynh trong việc tuyên truyền phối hợp nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ và hỗ trợ lớp về vật chất và tinh thần trong các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. 18 - Kết quả của việc tạo môi trường học tập cho trẻ hoạt động tích cực ở lớp 5-6 tuổi trường mầm non Trường Thi B do tôi trực tiếp giảng dạy năm học 2018-2019 bước đầu đã có hiệu quả tích cực đối với giáo viên, với trẻ và phụ huynh nhưng bản thân tôi nhận thấy vẫn còn nhiều vấn đề học hỏi, đúc rút kinh nghiệm từ cấp trên, bạn bè, các đơn vị bạn để làm thế nào cho việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ lớp tôi chủ nhiệm nói riêng và của trường mầm non Trường Thi B nói riêng để trẻ có thể như được sống cuộc sống thực của mình khi hoạt động và học tập ở trường mầm non. 3.2. Kiến nghị: Từ thực tế trên tôi có một số ý kiến đề xuất như sau: * Đối với cấp trên: Cấp trên tạo điều kiện hơn nữa về nguồn kinh phí cho nhà trường, tăng cường cơ sở vật chất tạo điều kiện cho trẻ hoạt động tích cực. * Đối với Phòng giáo dục: Phòng giáo dục thường xuyên mở các lớp chuyên đề làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên và sẵn có ở địa phương, hay chuyên đề xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm để chúng tôi được tham dự và học hỏi kinh nghiệm. *Đối với ban giám hiệu: Tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên đi thăm quan các trường trọng điểm để giáo viên học tập kinh nghiệm trong việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. * Đối với giáo viên: Thường xuyên thảo luận, tổ chức sinh hoạt chuyên môn vào ngày thứ 7 đưa ra các sáng kiến hay về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và các vấn đề liên quan đến việc chăm sóc giáo dục trẻ. Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trường mầm non Trường Thi B, thành phố Thanh Hóa mà bản thân tôi mạnh dạn đưa ra trao đổi cùng các đồng nghiệp. Trong quá trình thực hiện không tránh khỏi còn nhiều thiếu sót, vì vậy tôi rất mong nhận được sự bổ sung, góp ý của các bạn đồng nghiệp và của Hội đồng khoa học để đề tài của tôi hoàn thiện hơn và đạt kết quả cao hơn trong quá trình thực hiện chuyên môn của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hóa, ngày 02 tháng 4 năm 2019 Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của mình viết, không sao chép nội dung của người khác Người viết SKKN 19