MỤC LỤC
NỘI DUNG
Trang
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
a. Thuận lợi
b. Khó khăn
c. Kết quả khảo sát
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Giải pháp 1. Nâng cao kỹ năng tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với toán
theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho bản thân.
Giải pháp 2. Phát triển khả năng nhận thức cho trẻ làm quen với toán trên
hoạt động học.
Giải pháp 3. Phát triển khả năng nhận thức cho trẻ làm quen với toán trên
các hoạt động khác theo hướng tích hợp.
Giải pháp 4. Tạo môi trường toán học hấp dẫn kích thích sự hứng thú tham
gia hoạt động của trẻ.
Giải pháp 5. Phối kết hợp với phụ huynh dạy trẻ làm quen với toán thông
qua các hoạt động thường ngày.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
- Đối với hoạt động giáo dục, bản thân và đồng nghiệp
- Đối với trẻ
- Đối với phụ huynh
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
- Kết luận
- Kiến nghị
* Tài liệu tham khảo
* Danh mục các đề tài sáng kiến kinh nghiệm đã được hội đồng đánh giá xếp
loại kể từ khi vào ngành đến nay
1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho các cháu thiếu niên, nhi đồng
tình thương yêu và sự quan tâm đặc biệt. Với Bác, trẻ em là những mầm non, những
người chủ tương lai của đất nước. Bác nói: “Cái mầm có xanh thì cây mới vững,cái
búp có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi
thì dân tộc mới tự cường tự lập”. Bác luôn đặt niềm tin và xác định rõ vai trò, trách
nhiệm của trẻ em là những người kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc:
“Bác mong các cháu chăm ngoan. Mai sau gìn giữ giang san Lạc Hồng. Sao cho tỏ
mặt nhi đồng Việt Nam”. Không chỉ có vậy, Bác còn thường xuyên quan tâm nhắc
nhở và giao nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em cho các ngành, đoàn thể. Trong Di
chúc thiêng liêng trước lúc đi xa, Người căn dặn:“Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho
đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết”.
Thực hiện lời căn dặn của Bác, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta
luôn coi trọng “Giáo dục là Quốc sách hàng đầu” điều đó được thể hiện rõ trong Nghị
Quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 8 Khóa XI về
“Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa,
hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập Quốc
tế”. Trong đó, “Đối với giáo dục mầm non, giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm,
hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho
trẻ bước vào lớp1. Hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm
2015, nâng cao chất lượng phổ cập trong những năm tiếp theo…”
Ở lứa tuổi mầm non, trẻ vốn có một tiềm lực mạnh mẽ nếu được giáo dục nuôi
dưỡng chăm sóc tốt, các cháu sẽ sớm phát triển về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm
mỹ, kỹ năng xã hội một cách đúng hướng. Đây là giai đoạn đặc biệt quan trọng trong
sự hình thành con người mới xã hội chủ nghĩa.
Hoạt động cho trẻ làm quen với một số khái niệm sơ đẳng về toán là một trong
hai nội dung quan trọng trong lĩnh vực phát triển nhận thức của trẻ. Hoạt động làm
quen với toán không chỉ giúp trẻ giải quyết các bài toán trong cuộc sống, góp phần
vào sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là phát triển khả năng tư duy, năng lực
học tập. Chuẩn bị cho trẻ về tâm thế và những hiểu biết về toán để vào học toán ở lớp
một [1]. Như vậy, việc tổ chức các hoạt động làm quen với toán phù hợp với khả
năng của trẻ có ý nghĩa không nhỏ trong việc góp phần phát triển trí tuệ, phát triển
các năng lực học tập, làm tiền đề để trẻ bước vào học tập ở trường phổ thông.
Trong thực tiên quá trình tổ chức các hoạt động nói chung và tổ chức hoạt
động cho trẻ làm quen với toán nói riêng theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm đã được Sở giáo dục và đào tạo Thanh Hóa, Phòng giáo dục và đào tạo huyện
Nga Sơn chỉ đạo thực hiện và bước đầu thu được kết quả nhất định. Tuy nhiên, viê ̣c
xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ làm quen với toán chưa phong phú, chưa
2
được đầu tư cơ bản mà chỉ chuyển biến về hình thức, còn mang tính áp đặt. Các
phương pháp tổ chức các hoạt động đặc biệt là cho trẻ làm quen với toán chưa linh
hoạt; chưa tạo nhiều cơ hội cho trẻ hoạt động tích cực, hiệu quả tổ chức trong các
hoạt động giáo dục chưa cao; hình thức tổ chức chưa thực sự phong phú, hấp dẫn;
kinh phí để mua sắm bổ sung các trang thiết bị cần thiết bổ sung cho trẻ làm quen với
toán còn hạn chế. Trẻ tham gia các hoạt động chưa tích cực, tiếp thu bài học chậm, trẻ
chưa thực sự là trung tâm của hoạt động.
Là một giáo viên mầm non tôi luôn nhận thức được tầm quan trọng của việc
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ đặc biệt là giáo dục làm quen với biểu
tượng toán, giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức cơ bản một cách nhẹ nhàng, chính xác,
tạo sự thoải mái, nâng cao khả năng phát triển nhận thức cho trẻ. Vì vậy, tôi đã mạnh
dạn tìm tòi, nghiên cứu và đưa ra một số kinh nghiệm “Tổ chức hoạt động làm quen
với toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát triển khả năng
nhận thức cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường mầm non Nga Thái”. Đó cũng
chính là đề tài tôi chọn cho sáng kiến kinh nghiệm của mình năm học 2018 - 2019.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại Trường
mầm non Nga Thái. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tổ chức tốt các hoạt động
giúp trẻ tích cực hoạt động làm quen với toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm, nhằm nâng cao khả năng phát triển nhận thức, tạo tiền đề vững chắc cho
trẻ, đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi và các hoạt động cho trẻ làm quen với toán theo quan
điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Sưu tầm, nghiên cứu, phân tích và tổng
hợp các tài liệu có liên quan để tìm hiểu cơ sở lý luận cho đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu thưc tiên: Phương pháp điều tra thực tế, thu thâ ̣p
thông tin để nắm bắt được các các mức độ đạt được của trẻ về kiến thức, kỹ năng
cũng như thái đô ̣ học tập và khả năng hứng thú của trẻ khi trẻ tham gia các hoạt động
làm quen với toán ở trường mầm non Nga Thái.
- Phương pháp thưc nghiêm
̣ khoa hoc: Sử dụng tất cả các nhóm phương pháp
giáo dục vào hoạt động nhằm nâng cao kiến thức cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với toán.
- Phương pháp thống kê toán hoc: Sử dụng phương pháp thống kê toán học
để xử lý số liệu.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Chương trình giáo dục mầm non ban hành kèm theo thông tư số 28/2016/TTBGDĐT ngày 30/12/2016 nêu rõ: Giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ,
thẩm mỹ hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp
một. Hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và
phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi,
3
khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các
cấp học tiếp theo và việc học tập suốt đời [2].
Mục tiêu Chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo nhằm giúp trẻ em từ 3 đến 6 tuổi
phát triển hài hòa về các mặt thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội
và thẩm mỹ chuẩn bị cho trẻ vào học ở tiểu học. Cùng với sự đồng tâm phát triển của
5 mặt giáo dục thì giáo dục phát triển nhận thức là vô cùng quan trọng bởi vì: Phát
triển nhận thức của trẻ là quá trình tiếp nhận, phản ánh lại và đáp ứng lại những thông
tin. Đây là cơ sở để trẻ nhận biết và hiểu biết về thế giới, từ đó trẻ có thể vận dụng
hoặc tác động vào thế giới xung quanh một cách phù hợp, đem lại hiệu quả cao hơn.
Nội dung làm quen với toán trong chương trình giáo dục mầm non bao gồm:
Giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức sơ đẳng về tập hợp số lượng, con số, phép đếm; xếp
tương ứng; so sánh, sắp xếp theo quy tắc; Đo lường; Hình dạng; Định hướng trong
không gian và định hướng thời gian [3]. Việc tổ chức tốt các hoạt động nói chung, tổ
chức tốt hoạt động cho trẻ làm quen với toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm nói riêng không chỉ là phương tiện, là điều kiện phát triển khả năng nhận
thức ở trẻ mà còn giúp trẻ nắm được các ngôn ngữ toán học như: tên các hình học, tên
các hình dạng, kích thước, các mốc thời gian, không gian, tập hợp số lượng, phép
đếm, đo lường.
Thông qua hoạt động làm quen với toán giải quyết các kiến thức, kỹ năng,
thuật ngữ toán học một cách bài bản, phải đảm bảo các nguyên tắc: “Lấy trẻ làm
trung tâm”, có nhiều ý tưởng hoạt động, tận dụng cơ hội và tạo điều kiện cho việc rèn
luyện và khả năng nhận thức của trẻ [4].
Từ đó có thể khẳng định rằng: Cho trẻ làm quen với toán là rất quan trọng, hoạt
động làm quen với toán là 1 trong 2 nội dung không thể tách rời của lĩnh vực giáo dục
phát triển nhận thức do đó đòi hỏi chúng ta là những người làm giáo dục đang trực
tiếp đứng lớp phải hiểu và nắm được tầm quan trọng, nội dung, phương pháp, hình
thức, tổ chức tốt hoạt động. Để tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, phát triển tiềm
năng sáng tạo và sự khéo léo của giáo viên và trẻ, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Thực hiện nhiệm vụ năm học 2018 - 2019 của trường mầm non Nga Thái.
Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường tôi được nhà trường phân công phụ
trách lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi, là lớp điểm của khối mẫu giáo nhỡ cho nên lớp tôi đã
được nhà trường tạo điều kiện đầu tư về sơ sở vật chất, mua sắm tương đối đầy đủ
các trang thiết bị cho việc tổ chức các hoạt động. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức
thực hiện tôi gặp những thuận lợi khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Trường mầm non Nga Thái là trường chuẩn Quốc gia mức độ 1, trường được
kiểm định đánh giá chất lượng giáo dục cấp độ 3. Có đủ điều kiện cơ sở vật chất cho
các cháu học tập, sinh hoạt, ăn uống hợp vệ sinh, trang thiết bị.
Nhà trường và phụ huynh đã quan tâm mua sắm các phương tiện, đồ dùng dạy
học để phục vụ cho hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Mặt khác, nhà trường cũng tạo
điều kiện cho giáo viên tham quan học hỏi ở những trường trọng điểm.
4
Bản thân tôi có trình độ Đại học, yêu nghề, mến trẻ, luôn nhiệt tình giảng dạy
và chăm sóc trẻ, luôn được sự tín nhiệm của phụ huynh được học sinh yêu mến, có
đầy đủ kiến thức về kỹ năng để tổ chức các hoạt động cho trẻ. Bên cạnh đó tôi và các
giáo viên trong trường đã được tham gia trực tiếp lớp học chuyên đề hè do phòng
giáo dục tổ chức, được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường về tinh thần, điều
này là nguồn động viên rất lớn cho bản thân tôi, tạo niềm tin yêu, niềm say mê trong
nghề nghiệp.
b. Khó khăn:
Nga Thái là đơn vị vùng biển có số dân theo đạo thiên chúa chiếm tới 80%
tổng số dân trong toàn xã. Trình độ dân trí thấp, lại phân bố không đồng đều. Kinh tế
gia đình chủ yếu là làm nông nghiệp nên còn nhiều khó khăn như: Số trẻ chưa qua
lớp mẫu giáo 2, 3, 4 tuổi nên còn rụt rè, nhút nhát, chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia
các hoạt động. Một số trẻ hiếu động chưa tập trung tham gia các hoạt động. Bản thân
chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm lấy trẻ làm
trung tâm. Cơ sở vật chất và đồ dùng trong nhóm lớp chủ yếu là đồ dùng mua sắm, có
sẵn đồ chơi tự tạo còn ít. Một bộ phận đi làm ăn xa để con ở nhà cho ông bà chăm sóc
nên khó khăn trong công tác phối hợp tuyên truyền chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục
trẻ.
c. Kết quả thực trạng:
Để có cơ sở cho việc đánh giá thực trạng của việc tổ chức cho trẻ làm quen với
toán cũng như nắm bắt được mức độ nhận biết về mức độ hứng thú, nhận biết về các
biểu tượng con số và phép đếm, hình học, đo lường, không gian và thời gian trẻ tôi đã
tiến hành khảo sát chất lượng và đã thu được một số kết quả đó là: (Bảng 1- Xem
phần phụ lục 1)
Từ kết quả khảo sát thực trạng chất lượng đầu năm bản thân tôi nhận thấy rằng:
Khả năng hứng thú của trẻ tham gia các hoạt động làm quen với toán còn hạn chế.
Khả năng nhận biết các hình học, đo lường, không gian và thời gian chưa cao, trẻ
chưa được tham gia một cách tự nguyện; Giáo viên chưa phối hợp tốt với phụ huynh
để khéo léo dạy trẻ học toán trong các hoạt động thường ngày; Việc xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm mới chỉ thể hiện ở bề rộng, chưa có chiều sâu,
môi trường hoạt động cho trẻ xây dựng chưa phong phú, sáng tạo, còn rập khuôn, trẻ
chưa tích cực tham gia vào việc thiết lập môi trường giáo dục cùng cô mà chủ yếu do
giáo viên xây dựng sẵn. Vì vậy cần phải có những giải pháp phù hợp để thực hiện tốt
chuyên đề: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, thiết lập môi trường
góp phần tổ chức thực hiện các hoạt động cho trẻ 4 - 5 tuổi đạt hiệu quả cao hơn.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Qua quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với toán theo quan điểm
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tôi đã thu được một số kết
quả khá khả thi đó là:
Giải pháp 1. Nâng cao kỹ năng tổ chức hoạt động làm quen với toán theo quan
điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho bản thân.
5
Để hiểu rõ được quan điểm: Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm và
cách tổ chức thực hiện áp dụng quan điểm lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm
non đặc biệt tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với toán tôi đã chủ động tham
gia các lớp chuyên đề, các buổi hội thảo, các hoạt động thực hành do Phòng giáo dục
Nga Sơn và nhà trường tổ chức. Để nắm chắc nội dung kiến thức tôi đã tìm hiểu
nghiên cứu một số tài liệu như: Chương trình giáo dục mầm non (Ban hành kèm theo
thông tư số 28/2016/ BGD&ĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016).
- Nghiên cứu tài liệu thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm trong trường mầm non (bao gồm 6 nội dung).
- Nghiên cứu 6 mô đun dành cho giáo viên mầm non.
- Bồi dưỡng, nâng cao chuyên môn về xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm
trung tâm Dành cho cán bộ quản lý, giáo viên mầm non - Lương Thị Bình, Nguyên
Thanh Giang, Phạm Thị Huyền, Hoàng Thị Thu Hương - Nhà xuất bản giáo dục Việt
Nam. (Tháng 8/2017).
- Các hoạt động làm quen với toán của trẻ mầm non – Hoàng Thị Thu Hương –
Vũ Minh Ngọc – Nguyên Thị Nga - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
- Tổ chức hoạt động dạy toán nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho
trẻ mầm non – Tạp chí khoa học ĐHSP TPHCM – Trần Nguyên Nguyên Hân – Nhà
xuất bản giáo dục Việt Nam (23/3/2015).
- Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
trường mầm non - Hoàng Thị Dinh, Nguyên Thị Thanh Giang, Bùi Thị Kim Tuyến ..Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
- Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi
theo thông tư 28/2016/ BGD&ĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016).
- Hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề
theo chương trình giáo dục mầm non trẻ 4 - 5 tuổi - Lê Thu Hương Chủ biên - Nhà
xuất bản giáo dục Việt Nam.
Ngoài ra, bản thân cùng Ban giám hiệu nhà trường tham gia lớp chuyên đề “Xây
dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” do phòng giáo dục Nga Sơn tổ chức.
Sau khi học tập, nghiên cứu và tham gia các lớp chuyên đề tôi đã xác định được:
Mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục cho đến hình thức tổ chức những hoạt
động cụ thể của giáo viên như: Cách lập kế hoạch, xây dựng môi trường giáo dục
cũng như cách tổ chức các hoạt động trên đều phải đảm bảo mọi trẻ đều được tham
gia, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được học tập trải nghiệm, quan tâm đến từng trẻ cũng
như từng nhóm trẻ kích thích trẻ hoạt động.
* Chủ động nâng cao kỹ năng lập kế hoạch: Tôi luôn xác định việc lập kế
hoạch giáo dục giúp cho giáo viên thực hiện mục tiêu giáo dục đầy đủ, có hệ thống,
giúp giáo viên dự kiến trước nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách
hiệu quả. Mà còn giúp cho việc học của trẻ có thể trở nên hiệu quả hơn, hấp dẫn hơn,
đa dạng hơn và tiến bộ hơn nếu việc lập kế hoạch của giáo viên được thực hiện có
hiệu quả. Chính vì vậy, trong quá trình giáo dục trẻ đòi hỏi người giáo viên phải liên
6
tục: Lập kế hoạch - thực hiện - đánh giá - điều chỉnh - lập kế hoạch cho thời gian tiếp
theo để đánh giá nhu cầu của trẻ.
Sau khi xây dựng kế hoạch xong tôi đã đưa ra cho Ban giám hiệu bổ sung góp
ý để thống nhất, khẳng định mục tiêu, giải pháp để đưa vào thực hiện. Được Ban
giám hiệu góp ý kiến tôi đã xác định rõ: Mục đích, yêu cầu, nội dung, biện pháp, thời
gian thực hiện cho từng loại kế hoạch một cách cụ thể, rõ ràng như:
Ví dụ: Khi xây dựng kế hoạch năm học: Tôi đã bám sát các mục tiêu phản ánh
được kết quả mong đợi đáp ứng với sự phát triển của trẻ và Chương trình giáo dục
mầm non (ban hành kèm theo thông tư 28/TTBGD&ĐT, ngày 30/12/2016). Kế hoạch
giáo dục năm học thể hiện nội dung theo Chương trình giáo dục mầm non và phù hợp
với sự phát triển của trẻ. Kế hoạch giáo dục năm học có dự kiến chủ đề, thời gian
thực hiện phù hợp với khả năng của trẻ và điều kiện thực tế của vùng miền, địa
phương, trường lớp.
Hay đối với kế hoạch giáo dục chủ đề: Thể hiện các mục tiêu phù hợp với sự
phát triển của trẻ và theo giai đoạn của kế hoạch giáo dục năm học, thể hiện được các
mục tiêu phù hợp với sự hiểu biết, nhu cầu, hứng thú của trẻ trong độ tuổi, phù hợp
với thực tiên của địa phương.
Đối với kế hoạch giáo dục tuần và kế hoạch ngày tôi luôn xác định đây là 2 kế
hoạch quan trọng nhất bởi vì: Hai loại kế hoạch này sát với thực tiên đang diên ra
trong lớp, giáo viên dê nhìn thấy sự tiến bô ̣ hay không tiến bô ̣ của trẻ để có biê ̣n pháp
giáo dục hiê ̣u quả. Qua đó giáo viên tâ ̣p trung hơn vào trẻ. Xây dựng kế hoạch giáo
dục trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm, kế hoạch giáo dục phải phản ánh
được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ. Bởi vậy, viê ̣c xác định mục tiêu rõ ràng,
cụ thể sẽ giúp giáo viên thuâ ̣n lợi hơn trong viê ̣c tổ chức các hoạt động chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
* Hoc tập nâng cao kỹ năng tổ chức các hoạt động làm quen với toán: Để
nâng cao kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi đã dự giờ
thực hành các hoạt động cho trẻ làm quen với toán tại Trường mầm non Thị trấn Nga
Sơn do cô Mai Thị Thúy thực hiện: Đề Tài: “Xếp tương ứng 1:1, Ghép đôi”; Hoạt
động: Phát triển vận động: “Đi trong đường hẹp có mang vật trên tay” do cô Mai Thị
Lệ Trường mầm non Nga Yên thực hiện và các hoạt động khác như: Hoạt động cho
trẻ làm quen với chữ cái e, ê; Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học:
Truyện: “Cây khế” do các giáo viên Trường mầm non Nga Thái thực hiện. Từ nghiên
cứu tài liệu, trực tiếp dự giờ, được nghe chuyên viên, Phòng giáo dục Nga Sơn, Hiệu
trưởng, Hiệu phó các trường, BGH trường mầm non Nga Thái và các bạn đồng
nghiệp trong huyện, trong trường tham gia đóng góp ý kiến tôi đã mạnh dạn xung
phong dạy thực hành cho đồng nghiệp dự: Đề tài: “Đếm đến 5 nhận biết nhóm có 5
đối tượng, nhận biết chữ số 5” (Xem phụ lục 2).
Không chỉ vậy, trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với toán
tôi luôn tìm tòi, sáng tạo, đổi mới phương pháp, đổi mới hình thức như: Cách tạo
hứng thú, cách làm và sử dụng đồ dùng trực quan, cách lựa chọn phương pháp, hình
thức tổ chức, cách lồng ghép tích hợp hoạt động làm quen với toán thông qua các
7
hoạt động hàng ngày sao cho phù hợp với chủ đề, với đề tài thực hiện và điều kiện
thực tế, khả năng của trẻ.
- Tích cưc thăm quan, hoc tập nâng cao khả năng về xây dưng môi trường
giáo dục lấy trẻn làm trung tâm: Để tạo được sự hứng thú cho trẻ khi tham gia các
hoạt động tôi đã đề xuất với ban giám hiệu tạo điều kiện tham gia tìm hiểu thực tế ở
một số trường trọng điểm trong huyện, trong tỉnh như: Trường mầm non Nam Ngạn,
Trường mầm non Hoa Mai Thành phố Thanh Hóa; Trường mầm non Nga Giáp,
Trường mầm non Nga Yên huyện Nga Sơn và hai lớp điểm Lớp cô Nhung, Lớp cô
Liêu Trường mầm non Nga Thái. Ngoài ra tôi còn tham gia các hội thi làm đồ dùng
đồ chơi, thi giáo viên giỏi trường, giáo viên giỏi huyện do Phòng giáo dục và đào tạo
Nga Sơn tổ chức. Từ đó nâng cao kiến thức về tổ chức các hoạt động nói chung và
cho trẻ làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi nói riêng.
Kết quả: Từ việc nghiên cứu các văn bản, tài liệu liên quan đến đề tài, bản thân
tôi đã nắm vững kiến thức về áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tổ
chức tốt, linh hoạt, sáng tạo hoạt động cho trẻ làm quen với toán. Xây dựng được môi
trường giáo dục làm quen với toán phù hợp.
Giải pháp 2. Phát triển khả năng nhận thức cho trẻ làm quen với toán trên hoạt
động học.
Có rất nhiều cách để cho trẻ làm quen với toán như: Làm quen với toán thông
qua chơi; Làm quen với toán qua các tình huống trong cuộc sống; Làm quen với toán
một cách tự nhiên, tự phát. Vậy phải làm thế nào để phát triển khả năng nhận thức
của trẻ mẫu giáo trong giờ làm quen với toán? Hoạt động học là hoạt động giúp trẻ
lĩnh hội một cách bài bản nhất, chính xác nhất. Hoạt động học luôn được xây dựng
một cách bài bản có mục đích, có kế hoạch. Do vậy, khi tổ chức hoạt động học tôi
luôn xác định mục đích yêu cầu của bài học là gì, căn cứ vào kế hoạch để chuẩn bị đồ
dùng đồ chơi phù hợp, lựa chọn trò chơi, phương pháp tổ chức hoạt động để mọi trẻ
đều được tham gia một cách hứng thú.
* Dạy trẻ xếp tương ứng - Ghép đôi: Nói đến tương ứng 1 - 1 bao giờ cũng
cần 2 nhóm có số lượng bằng nhau để có thể ghép 1 đối tượng của nhóm này với 1
đối tượng của nhóm kia. Để chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng trực quan tôi đã căn cứ vào
kế hoạch đã xây dựng về địa điểm tổ chức, số lượng đồ dùng, đồ chơi, trò chơi để
chuẩn bị đầy đủ cho cô và trẻ tránh tình trạng khi dạy lại thiếu đó là điều không nên
bởi trẻ dê bị tủi thân khi bạn có mà mình không có. Nếu như với cách dạy truyền
thống giáo viên thường chuẩn bị những hình ảnh quen thuộc là những chiếc áo, quần
hay các vật dụng cắt từ xốp màu thì tôi đã chuẩn bị bằng vật thật đó là quần áo, khăn
mặt, bánh bông lan, hoa quả đủ số lượng cho cô và trẻ.
Ví dụ: Đề tài “Xếp tương ứng 1: 1- Ghép đôi” Chủ đề “Gia đình”
Thay vì tổ chức cách dạy truyền thống là cô sắp xếp đồ vật ra trước, cả lớp trẻ
quan sát sau đó trẻ làm theo cô thì với hình thức này mọi trẻ đều được tham gia theo
từng nhóm nhỏ. Trẻ và cô cùng thực hiện một lúc. Theo yêu cầu của cô như: Cô vừa
thao tác, vừa nói “Các con hãy lấy 1 móc cho cô nào, lấy tiếp 1 áo treo áo vào móc
sao cho tương ứng 1 móc - 1 áo” cô nhắc lại 2 lần trẻ thực hiện cùng cô.
8
Từ việc được quan sát vật thật, được trực tiếp thao tác với vật thật trẻ rất hứng
thú thực hiện xếp tương ứng 1:1 và ghép đôi. Trẻ hiểu được quy tắc sắp xếp mà còn
biết được các kỹ năng tự phục vụ trong cuộc sống đó là giúp mẹ phơi quần áo, tự lấy
đồ ăn thức uống để phục vụ bản thân. Thông qua đó còn tích hợp các kỹ năng xã hội
vào hoạt động. Đó là những đồ dùng cô chuẩn bị bằng vật thật bên cạnh đó tôi còn
chuẩn bị những đồ dùng mà do cô và trẻ tự làm ra để vận dụng vào bài dạy trẻ đó là
những chiếc chai nhựa phế thải cũng được sử dụng vào hoạt động làm quen với toán.
* Dạy trẻ nhận biết các hình hoc: Khi cung cấp những kiến thức cho trẻ khái
niệm hình học cơ bản trở nên thú vị hơn bao giờ hết. Bởi thông qua các hoạt động
tích hợp, trẻ phải vận dụng phương pháp quan sát và đưa ra so sánh điểm khác biệt
giữa các hình khối. Sau khi được tìm hiểu các khái niệm, hình tròn đơn giản là một
nét cong tròn khép kín không có cạnh, không có góc; Hình có 3 góc, 3 cạnh là hình
tam giác; Hình có 4 góc vuông không chỉ có hình vuông mà còn có hình chữ nhật
nữa.
Sau khi cung cấp những kiến thức cơ bản cho trẻ trong giờ hoạt động. Để giúp
trẻ nhận thấy thế giới qua lăng kính toán học cùng với keo dán, bút màu, tôi đã cho
các con được thỏa sức sáng tạo thế giới xung quanh từ những hình tròn lớn, nhỏ. Đây
là phương pháp học hiệu nghiệm nhất giúp trẻ làm quen với các dạng hình học.
Không chỉ là chơi, qua việc dán ghép các hình tròn với nhau, khả năng so sánh và
nhận biết những đặc điểm của hình tròn và hình khối khác sẽ được hình thành rất tự
nhiên. Bằng trí tưởng tượng phong phú của mình, dưới sự chỉ dẫn của cô giáo, những
hình tròn nhiều kích cỡ dê dàng “Biến hóa” thành những con vật đáng yêu của trẻ.
Sau những giây phút miệt mài, tập trung cao độ là khoảnh khắc hào hứng của các con
khi hoàn thành sản phẩm. Từ những hình tròn vô tri, dưới bàn tay khéo léo trẻ “Biến
hoá” thành con cá vàng xinh xắn, là bạn gấu đáng yêu và là chú chim non xinh xắn,
con bọ ngựa ngộ ngĩnh…( Hình ảnh 1 – Xem phụ lục 3)
Trong không khí học tập vui vẻ, hoạt động kết thúc trong mỗi trẻ thể hiện sự ấn
tượng thú vị về hoạt động làm quen với toán. Một chút sáng tạo cùng với sự dẫn dắt
của giáo viên qua những phương pháp: “Lấy trẻ làm trung tâm” giúp trẻ “Học qua
chơi, chơi mà học” mọi trẻ đều được thực hiện, thỏa sức thực hiện theo ý tưởng riêng
của mình các biểu tượng toán ban đầu cứ ngấm dần vào trẻ theo cách giản đơn, khơi
dậy được sự thích thú khi tham gia hoạt động. Để từ đó, giúp trẻ sẽ có được bước
khởi đầu về toán học làm nền tảng cho con học toán ở các lớp học, cấp học tiếp theo
ở trường phổ thông.
Hay với đề tài: “Dạy trẻ cách ghép đôi, luyện tập nhận biết gọi tên các khối
vuông, khối chữ nhật” - Chủ đề “Thế giới động vật”
Để kích thích sự hứng thú, chú ý của trẻ, lôi cuốn trẻ tham gia giải quyết những
nhiệm vụ đặt ra trong bài học, tôi đã lựa chọn hình thức tổ chức dưới dạng trò chơi.
Trước hết, cần lựa chọn và sử dụng các trò chơi phù hợp với nội dung hình
thành biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước. Phù hợp với chủ đề đang tiến
hành như: “Xây nhà cho gấu con bằng các khối vuông, khối chữ nhật”; “Các con vật
9
tìm thức ăn tương ứng”; “Thỏ tìm chuồng”... và lựa chọn đồ dùng, đồ chơi thích hợp
và hấp dẫn trẻ.
Sau đó tổ chức các trò chơi theo nhóm. Tạo các tình huống có vấn đề để kích
thích trẻ cùng nhau suy nghĩ tiếp nhận các vai chơi một cách tự nhiên. Trò chơi được
lựa chọn sao cho vừa hình thành được biểu tượng ban đầu về hình dạng kích thước
cho trẻ vừa phù hợp với chủ đề đang tiến hành. Qua những trò chơi đó, biểu tượng về
hình dạng và kích thước của trẻ được củng cố đồng thời trẻ tiếp thu được những kinh
nghiệm xã hội ở nhiều góc độ khác nhau. Những kinh nghiệm ấy mang tính tích hợp
và cần cho cuộc sống của trẻ.
Ví dụ: Trò chơi: “Xây nhà cho gấu con bằng các khối vuông, khối chữ nhật”
cô yêu cầu trẻ xếp cho mỗi bạn Gấu một ngôi nhà. Thông qua trò chơi xếp nhà cho
gấu, đã hình thành cho trẻ kĩ năng tương ứng 1: 1 và trẻ được ôn lại nhận biết, gọi tên
khối vuông, khối chữ nhật.
- Bên cạnh các hình thức tổ chức sử dụng vật thật, sử dụng trò chơi tôi còn đưa
yếu tố thi đua vào trò chơi nhằm cho trẻ hứng thú hơn và tích cực thúc đẩy trẻ thực
hiện hành động chơi. Khi yếu tố thi đua được đưa vào trò chơi sẽ làm cho hình thức
chơi trở lên phức tạp hơn, trẻ không hề có một mà đồng thời có hai ba hành động
chơi: Hành động nhận thức, hành động thi đua, hành động đóng vai. Yếu tố thi đua
thúc đẩy trẻ thực hiện hành động chơi và chú ý đến kết quả chơi. Do đó, trẻ hoàn
thành nhiệm vụ ở mức độ tốt nhất, các biểu tượng lĩnh hội trong trò chơi ngày càng
trở lên chính xác hơn, hệ thống và phong phú hơn.
Ví dụ: Trò chơi “Thi xem ai nhanh” - Chủ đề: “Thế giới động vật”.
Mục đích của trò chơi nhằm giúp trẻ biết xếp các con vật theo thứ tự từ nhỏ
đến to, từ thấp đến cao (hoặc ngược lại). Để chơi trò chơi này tôi đã chuẩn bị kéo,
những tờ tranh ảnh, hoạ báo các con vật với các kích cỡ khác nhau. Khi tiến hành,
từng trẻ được phát các đồ dùng được cô chuẩn bị sẵn, yêu cầu trẻ cắt rời các con vật
từ tờ tranh ảnh hoạ báo, sau đó, yêu cầu trẻ sắp xếp các con vật vừa cắt được theo thứ
tự từ nhỏ nhất đến to nhất hoặc từ thấp nhất đến cao nhất... Ai làm xong trước và
đúng yêu cầu sẽ được thưởng một đồ chơi đẹp. Lúc đầu yêu cầu trẻ sắp xếp theo thứ
tự với ba con vật. Sau đó tăng dần số lượng các con vật cho trẻ sắp xếp. Như vậy qua
trò chơi kĩ năng về vận động tinh của trẻ được củng cố, các biểu tượng về to/nhỏ,
cao/thấp, của trẻ trở lên chính xác hơn, trẻ thích thú, tích cực thi đua hoàn thành
nhiệm vụ được giao.
Ngoài ra, khi tổ chức các trò chơi phải tạo điều kiện để mọi trẻ đều được tham
gia trò chơi một cách tích cực, hứng thu bằng cách động viên, giúp đỡ khi cần thiết.
Giữ nhịp điệu hợp lí của trò chơi để tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia.
* Dạy trẻ định hướng không gian: Khi dạy trẻ định hướng không gian thì cần
phải chính xác, rõ ràng cho nên giáo viên càng nắm vững trình độ làm quen với toán
của trẻ sẽ giúp cho việc dạy trẻ học toán đạt kết quả cao.
Trong giờ học, tôi cho trẻ ngồi xen kẽ giữa trẻ học khá với trẻ học yếu để
những trẻ học khá có thể giúp những bạn học yếu nắm bắt kiến thức tốt hơn và chính
xác hơn.
10
Ví dụ: Khi tôi dạy trẻ xác định phía trước - phía sau, phía trên - phía dưới của
bản thân. Trước tiên tôi tạo tình huống gợi mở dẫn dắt để trẻ có thể xem xét, quan sát
và phát hiện những biểu tượng mới cụ thể: Để trẻ xác định được phía trên - phía dưới,
tôi treo một quả bóng bay trên cao và buộc dây vào 1 hộp quà phía dưới và để có thể
nhìn thấy trẻ phải ngẩng đầu lên. Cô hỏi trẻ: Quả bóng đó ở phía nào của con? Tại
sao con biết nó ở phía trên? Trẻ phải nói được rằng vì con phải ngẩng đầu nên con
mới nhìn thấy nó.
Tương tự như vậy muốn dạy trẻ xác định phía dưới tôi dấu đồ vật ở dưới gầm
ghế và hỏi trẻ muốn nhìn thấy vật dấu đó con phải làm như thế nào? Trẻ phải dựa vào
vốn kinh nghiệm của mình và suy nghĩ để trả lời câu hỏi đó của cô là cần phải cúi
xuống mới nhìn thấy vật đó vì nó để ở phía dưới.
Ví dụ: Dạy trẻ xác định phía trước thì tôi tạo tình huống và tổ chức cho trẻ học
qua các trò chơi, và sử dụng các đồ chơi để trẻ hứng thú học. Qua đó giúp trẻ hiểu
được rằng với những đồ vật nhìn thấy được là ở phía trước còn những gì không nhìn
thấy được là ở phía sau.
Dạy trẻ xác định phía trên - phía dưới, phía phải - phía trái trong không gian
bằng cách: Lần 1: Dạy trẻ xác định tay phải - tay trái bằng cách sử dụng đồ dùng trực
quan: Hoa, cờ…Tay phải cầm hoa đỏ, tay trái cầm hoa xanh thì tôi thấy trẻ vẫn còn bị
nhầm nhiều. Qua giờ dạy đó, tôi suy nghĩ rất nhiều mình cần phải làm thế nào để trẻ
xác định tay phải - tay trái nhanh hơn và chính xác hơn.
Lần 2: Tôi dạy kết hợp với trò chơi: Cho trẻ chơi trò chơi làm động tác mô
phỏng các hành động như: Đánh răng, ăn cơm nhằm giúp trẻ khắc sâu tay phải, tay
trái; phía trên phía dưới; phía trước, phía sau.
* Dạy trẻ định hướng về thời gian: Để dạy trẻ nhận biết về thời gian một cách
chính xác nhất, Có rất nhiều cách giúp trẻ làm quen với khái niệm thời gian mà chưa
cần phải “nhìn mặt” đồng hồ. Trong quá trình trò chuyện với trẻ, tôi đã nhấn mạnh
một số từ như “trước khi”, “sau khi”, “buổi sáng”, “buổi trưa”, “buổi tối”, “bây
giờ”, “sau đó”… để trẻ cảm thấy quen thuộc và bắt đầu hình thành khái niệm về thời
gian thông qua những từ ngữ đó. Chính vì vậy, khi cung cấp kiến thức cho trẻ ngôn
ngữ khi nói ra phải chuẩn xác và bạn cần thực hiện đúng những gì mình nói.
Ví dụ: Khi cô yêu cầu trẻ: Chúng ta sẽ ăn cơm trưa sau khi rửa tay sạch sẽ.
Thông qua hành động và lời nói của giáo viên, trẻ sẽ hiểu được rằng, việc trẻ
cần làm trước là đi rửa tay. Khi việc đó xong, trẻ sẽ được ăn cơm trưa. Từ đó, khái
niệm “sau khi” được hình thành.
Hay khi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Vận chuyển lương thực về kho”. Yêu
cầu trẻ thực hiện trong vòng 3 phút và khi đã hết thời gian quy định, giáo viên có thể
nhắc trẻ rằng thời gian 3 phút sắp hết để trẻ gấp rút thực hiện bài thi. Sau đó hãy nhắc
nhở trẻ là đã hết thời gian chơi. Dần dần, dù chưa biết được chính xác giờ, phút, giây
là như thế nào nhưng trẻ đã có thể nhận ra rằng thời gian 3 phút là ít hơn so với thời
gian là 5 phút.
Tuy nhiên trong quá trình cung cấp kiến thức toán học cho trẻ không phải lúc
nào trẻ cũng làm đúng theo yêu cầu của cô. Vì vậy, giáo viên phải chấp nhâ ̣n đó là
11
điều bình thường. Hãy coi các lỗi của trẻ là cơ hô ̣i cho trẻ tìm hiểu cái mới. Cho trẻ
thời gian suy nghĩ là điều rất cần thiết. Khả năng tiếp nhâ ̣n của mỗi trẻ rất khác nhau,
giáo viên không nên nôn nóng. Nhâ ̣n thấy trẻ bối rối, giáo viên cần quan tâm, lắng
nghe. Cần kiên nhẫn sử dụng câu hỏi gợi ý từng bước mô ̣t, vui vẻ khuyến khích trẻ
làm đi làm lại. Thái đô ̣ thân thiê ̣n và lời khen ngợi đầy cảm xúc của giáo viên luôn là
đô ̣ng lực khích lê ̣, đô ̣ng viên, ấm áp đối với trẻ.
Ví dụ: Khi cho trẻ dán bánh xe ô tô theo yêu cầu của cô nhưng có 1 bạn lại dán
hình tròn lúc này cô phải khéo léo nhắc nhở trẻ. Con thấy hình tròn có lăn được
không? Vậy hình nào lăn được? Con phải thay bằng hình gì thì ô tô của con mới chạy
được?
Kết quả: Thông qua việc tổ chức tốt các hoạt động làm quen với toán đã giúp
95% số trẻ trong lớp nhận biết các biểu tượng toán ban đầu một cách chính xác, trẻ
làm quen với phép đếm, con số, hình dạng, kích thước, không gian, thời gian bằng
nhiều cách khác nhau. Trẻ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động; Sáng tạo thể
hiện các bài tập bằng nhiều cách khác nhau; Trẻ thích hoạt động theo nhóm, cá nhân.
Thể hiện khả năng sáng tạo theo cách riêng của mình.
Giải pháp 3. Phát triển khả năng nhận thức cho trẻ làm quen với toán trên
các hoạt động khác theo hướng tích hợp.
Giáo dục tích hợp lấy hoạt động làm trung tâm được tiến hành dựa trên cơ sở
trẻ em được học tập 1 cách tự nguyện, lựa chọn hoạt động học tập phù hợp với nhu
cầu, hứng thú và nguyện vọng của bản thân trên tinh thần được tham gia học tập ở tất
cả các góc hoạt động. Mục đích của việc hình thành các biểu tượng ban đầu về toán
học cho trẻ là phải giúp trẻ có thể sử dụng được số học trong quá trình học tập, tìm
kiếm và phát hiện, giải quyết tốt được những vấn đề liên quan đến toán trong cuộc
sống sinh hoạt hàng ngày. Chính vì vậy, hoạt động toán học dành cho trẻ phải được
tích hợp với tất cả các nội dung có liên quan đến sự phát triển toàn diện của trẻ như:
- Thông qua hoạt động khám phá khoa hoc: Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi
“Chiếc túi ky lạ” nhằm rèn luyê ̣n khả năng tri giác và xác định hình dạng của các loại
quả, của các đồ vâ ̣t – tùy thuô ̣c vào đồ dùng đồ chơi mà giáo viên lựa chọn.
Hay để hình thành định hướng không gian cho trẻ và để dạy trẻ nhâ ̣n biết, phân
biê ̣t vị trí sắp đă ̣t của các bô ̣ phâ ̣n trên cơ thể người: đầu, tay phải, tay trái, mă ̣t, lưng.
Từ đó xác định các hướng: phía trên - phía dưới, phía trước - phía sau khi lấy mình
làm chuẩn. Với những trò chơi hấp dẫn này cho trẻ rèn luyê ̣n cách xác định, định
hướng không gian khi lấy mình làm chuẩn, lấy người khác làm chuẩn, lấy đồ vâ ̣t làm
chuẩn. Ví dụ: Trò chơi “Đi tìm kho báu” tôi yêu cầu trẻ quan sát các dấu hiê ̣u chỉ
dẫn trên “Bản đồ” rồi đọc to thành lời và thực hiê ̣n theo chỉ dẫn. Mục đích trò chơi
giúp trẻ rèn luyê ̣n kỹ năng xác định vị trí, định dạng đồ vật mô ̣t cách tích cực.
Với các biê ̣n pháp nêu trên, trẻ cần nhâ ̣n thấy nếu không mô tả đúng hoă ̣c xác
định sai vị trí thì mọi người sẽ khó khăn như thế nào khi tìm kiếm, nhâ ̣n biết mọi vâ ̣t
xung quanh.
12
- Thông qua hoạt động âm nhạc: Giúp trẻ vận dụng những kiến thức đã học
vào thực tế như: Sử dụng tay phải, tay trái để múa, đi theo đội hình vòng tròn hoặc kỹ
năng cho trẻ lên hát múa theo tổ, cho trẻ đếm xem có bao nhiêu bạn.
- Thông qua hoạt động tạo hình: Cho trẻ trang trí bưu thiếp tặng người thân
bằng cách cắt dán những thành viên trong gia đình tạo thành cuốn Anbum. Vẽ, tô
màu, nối các đồ vật theo số lượng và kích thước... Hay, tôi dùng những hộp giấy cũ
để thiết kế thành những ngôi nhà. Sau đó cho trẻ viết số nhà của mình lên những tấm
bìa và gắn lên mái nhà. Cho trẻ xếp nhà thành 1 dãy số. Giờ chơi cho trẻ tìm nhà của
mình và đọc số nhà mình cho các bạn nghe.
- Thông qua hoạt động phát triển thể chất: Bật qua 5 vòng liên tục cô cho trẻ
đếm số vòng, về đúng số nhà. Cho trẻ chuyền bóng theo phía phải và phía trái của
bản thân, trẻ không chỉ được vận động thể lực mà còn được ôn lại những kiến thức đã
được học. Trong khi chơi chuyền bóng trẻ phải nhớ lại đâu là phía phải, phía trái của
bản thân để nhận và chuyền cho đúng. Hay: Cho trẻ bật chụm, tách ô có các con số
ky diệu, cô yêu cầu trẻ bật và nói được các số có trong từng ô.
- Thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn hoc: Sử dụng các câu
chuyện, trò chơi mà trẻ yêu thích: Khi trẻ yêu thích trò chơi, các câu chuyện thì việc
cung cấp các kiến thức nói chung và kiến thức về thời gian nói riêng sẽ rất hiệu quả.
Khi kể chuyện cho trẻ, nhấn mạnh các yếu tố thời gian, số đo thời gian, tính logic của
vấn đề và sự diên biến của các tình tiết câu chuyện gây hấp dẫn cho trẻ thì trẻ sẽ nhớ
lâu. Sự sắp xếp, bố trí nhân vật cũng sẽ làm cho câu chuyện có tính gây cấn, ly ky và
hấp dẫn. Đồng thời giúp trẻ dê dàng linh hoạt nhanh và nhớ lâu hơn.
Ngoài ra, tôi thường xuyên trò chuyê ̣n với trẻ bằng các câu hỏi như: Buổi sáng
con thường làm gì? Buổi tối con thường làm gì? Mùa đông con mă ̣c quần áo như thế
nào?... Để giúp trẻ hình thành biểu tượng về các buổi trong ngày, các ngày trong tuần,
cũng như các mùa trong năm.
- Thông qua hoạt động góc: Bên cạnh giờ học, các trò chơi là cơ hội cho trẻ
làm quen với toán. Có rất nhiều góc chơi khác nhau là nơi trẻ làm quen với toán và
phát triển khả năng nhận thức.
Ví dụ: Chủ đề “Gia đình”.
+ Ở góc nấu ăn tôi cho trẻ chơi nấu ăn, tích hợp toán học bằng cách cho trẻ
đếm đồ chơi, đếm bát, thìa, xếp tương ứng 1:1. (Hình ảnh 2 - Xem phụ lục 3)
+ Góc đóng vai: Để giúp trẻ nhâ ̣n biết con số trên máy tính, điê ̣n thoại, ti vi,
tiền, vé vào cửa nhâ ̣n biết số giờ cần có mă ̣t. Giúp trẻ hiểu về con số, cách tạo tách số
lượng… cho trẻ đếm to, rồi đếm thầm. Con số chỉ ngày sinh của trẻ và những người
thân trong gia đình; con số chỉ cân nă ̣ng; con số chỉ số lượng… cứ như vâ ̣y chúng ta
đã giúp trẻ nhâ ̣n thấy các con số không thể thiếu trong cược sống của mọi người mô ̣t
cách thâ ̣t nhẹ nhàng.
+ Góc xây dựng: xây dựng ngã tư đường phố. (Hình ảnh 3 - Xem phụ lục 3)
Để phát triển khả năng nhận thức trong các trò chơi tôi còn tham gia vào các
trò chơi như 1 vai chơi. Tạo ra tình huống chơi, đặt ra 1 số câu hỏi gợi mở để trẻ thực
hiện.
13
Ví dụ: Tôi đến góc phân vai: Xin chào cô, cô đang nấu gì đấy ạ? Nấu bột cho
bé cô nấu mấy thìa đấy ạ, cô đã nêm gì chưa? Trẻ được thực hành thao tác qua việc
đong số thìa bột, nêm gia vị, đong nước nấu bột bằng một đơn vị đo đó là thìa.
Đến góc bán hàng tôi đặt câu hỏi giao tiếp để khai thác sự hiểu biết của trẻ:
Bao nhiêu tiền 1 quả dứa? Tôi muốn mua 2 quả thì hết bao nhiêu tiền? Cô ơi cái nồi
cơm điện này sử dụng thế nào?…Thông qua nhập vai chơi cùng trẻ, gợi mở để trẻ
thực hiện, giúp trẻ củng cố kiến thức toán học, phát triển nhận thức của trẻ qua tìm
hiểu, khám phá về các sự vật hiện tượng, các mối quan hệ trong cuộc sống hằng ngày.
Hoặc để trẻ tự thực hành chơi với các đồ chơi toán học theo ý tưởng riêng của
trẻ như: Trẻ tự sắp xếp theo quy tắc, tập thêm bớt, tạo nhóm …
(Hình ảnh: Trẻ tư chơi với các đồ dùng, đồ chơi toán hoc theo ý tưởng riêng)
- Thông qua hoạt động ngoài trời: Cho trẻ chơi trò chơi “Nhảy lò cò” trẻ rất
thích chơi trò chơi này vì nó phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Hơn thế nữa
tôi muốn dùng trò chơi này để ôn lại cho trẻ kiến thức về con số và phép đếm cụ thể
trẻ nhảy vào ô nào trẻ sẽ nói con số và đếm theo thứ tự quy định.
Bên cạnh tổ chức các trò chơi, các hoạt động quan sát ngoài trời có tích hợp
các hoạt động toán học tôi còn tổ chức cho trẻ chơi ở góc chơi với cát nước, khi trẻ
tham gia góc này tôi nhận thấy trẻ rất thích thú, được thỏa sức thực hiện theo ý tưởng
riêng của mình qua việc đong, đo nước, theo dõi dòng chảy của nước từ cao xuống
thấp, in hình các con vật, các hình khối mà trẻ thích, quan sát vật nổi vật chìm… Do
vậy, tôi đã khai thác triệt để, tận dụng mọi cơ hội để cung cấp, củng cố toán học cho
trẻ bằng cách sử dụng các câu hỏi để trẻ phải trả lời.
Ví dụ: Trẻ đang chơi với nước tôi tham gia vào quá trình chơi của trẻ và hỏi:
Bác ơi bác đang làm gì đấy ạ? Bác đổ nước vào bình để làm gì? Bao nhiêu gáo thì
đầy bình hả bác? Con có thích dòng nước này không? Nước có ích lợi gì? Vì sao
nước lại chảy từ trên cao xuống thấp được… Các máng nước có những dãy số gì thế
14
ạ?….Con đang làm gì? In hình gì? Xây gì?... (Từ các câu hỏi của cô và câu trả lời của
trẻ nhằm củng cố thêm kiến thức toán học và phát triển khả năng nhận thức của trẻ về
toán học đối với cuộc sống thường ngày.
(Hình ảnh: Trẻ tham gia thưc hành trải nghiệm tại góc chơi với cát, nước)
Kết quả: 97% trẻ được tham gia các hoạt động một cách tích cực. Trẻ chủ
động tham gia các trò chơi, các hoạt động trải nghiệm, tiếp thu bài học một cách nhẹ
nhàng, thoải mái. Bản thân đã linh hoạt, sáng tạo trong công tác chuẩn bị, đến việc tổ
chức thực hành các phương pháp, biện pháp cung cấp các biểu tượng toán ban đầu
góp phần phát triển nhận thức cho trẻ một cách phù hợp, hiệu quả.
Giải pháp 4: Tạo môi trường toán học hấp dẫn kích thích sự hứng thú tham gia
hoạt động của trẻ.
Theo nhà toán học Copley “Môi trường lớp học thuận lợi cho việc học toán
của trẻ có nghĩa là môi trường mà tài liệu cần thiết cho việc tìm hiểu các khái niệm
về toán được trang bị đầy đủ, phong phú. Môi trường cho trẻ học toán được chia làm
góc toán và tài liệu hoạt động toán” [4]
4.1. Tạo góc toán giúp trẻ hoạt động tích cưc.
Góc toán là không gian được sắp xếp để trẻ tìm hiểu khái niệm và các mối
quan hệ toán học, để trẻ tư duy, thảo luận, ứng dụng các cách giải quyết vấn đề bằng
kiến thức toán học của mình. Thông qua kinh nghiệm sử dụng tài liệu toán (trang
thiết bị, đồ dùng phục vụ cho trẻ hoạt động), trẻ được phát triển kiến thức về toán, có
mối quan tâm đến toán và ứng dụng kiến thức về toán trong sinh hoạt hàng ngày. Do
đó khi xây dựng góc toán tôi đã thực hiện như sau:
Xây dựng góc toán phải xa với góc động bởi trẻ cần không gian yên tĩnh để trẻ
có thể tập trung suy nghĩ và tìm hiểu. Phải đảm bảo không gian đủ cho trẻ hoạt động.
Cần bố trí bàn, ghế cho trẻ hoạt động cá nhân. Góc toán được trải thảm để trẻ có thể
để tài liệu chơi ở sàn nhà và chơi theo nhóm. Đồng thời có thể kết hợp góc toán với
15
góc khác như góc chơi đóng vai, góc khám phá khoa học, góc sách truyện, góc tạo
hình, vì tài liệu chơi của các góc này có mối liên quan với nhau bổ trợ cho nhau.
Bên cạnh đó hình ảnh trang trí cũng phải đẹp mắt, màu sắc hài hòa, sinh động,
ngộ nghĩnh, không quá rực rỡ, lòe loẹt, hình ảnh rõ nét, phù hợp với đặc điểm khả
năng của trẻ, không quá nhiều hình ảnh, quan tâm đến chữ viết, dùng chữ in thường
và chữ viết thường, nhằm thúc đẩy khả năng suy nghĩ toán học và năng lực giải quyết
vấn đề của trẻ. (Hình ảnh 4 – Xem phụ lục 3)
Ngoài ra tôi phải trang bị tài liệu, đồ dùng, đồ chơi phong phú, sắp xếp và bảo
quản tài liệu một cách hợp lý. Đặc biệt phải thường xuyên thay đổi để tạo sự thu hút
tính tò mò của trẻ. Thay đổi luân phiên tài liệu chơi phong phú, đa dạng về chủng loại
để duy trì và liên tục tác động đến hứng thú chơi của trẻ. Tạo không gian riêng biệt
cho góc toán bằng cách bố trí kệ, tủ trong góc tạo thành hình chữ L hay chữ U. Linh
hoạt thay đổi các vị trí để trẻ hoạt động tùy vào hoạt động của trẻ, giáo viên có thể
mở rộng hay giảm bớt không gian chơi khi cần thiết.
Ví dụ: Để tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động tôi đã cùng trẻ tạo môi
trường toán học bằng cách dùng xốp dạ cắt hình ảnh tạo thành những chiếc bút chì
màu xếp từ cao xuống thấp. Bên cạnh là hình 1 một đoàn tàu với các hình học khác
nhau: Hình vuông, hình tam giác, hình chữ nhật và hình tròn. Cùng với các hình ảnh,
các con số toán học nhảy nhót phía trên, trông rất ngộ nghĩnh, đẹp mắt, với màu sắc
rõ ràng, hấp dẫn, tạo sự mới lạ cho trẻ khi tham gia hoạt động. Không chỉ thế ở phía
dưới góc toán, và ở tủ đồ dùng tôi sắp xếp các loại học liệu, đồ dùng học toán của trẻ
gọn gàng, ngăn nắp phân loại từng loại một như: Nắp chai, vỏ sò, đá cuội, các loại
hột hạt, các con số, các hình khối … để trẻ xếp theo ý tưởng của mình. Ngoài ra, còn
có các loại đồ dùng học tập như vở học toán dành cho trẻ 4 - 5 tuổi, bộ đồ dùng học
toán… dành cho trẻ thực hiện bài tập.
- Khi tổ chức cho trẻ quan sát (trẻ chơi) những chiếc bút chì màu tôi trò chuyện
cùng trẻ: Có mấy chiếc bút chì màu? Bút chì màu nào cao nhất? Bút chì nào thấp
hơn? Bút chì màu nào thấp nhất? Trẻ nhận biết những chiếc bút chì màu và mối quan
hệ các bút chì màu theo nhận thức của từng trẻ để giúp trẻ tìm hiểu về các bút chì
màu. Sau đó cho trẻ so sánh chiều cao của 3 đối tượng những bút chì màu mà cô cùng
trẻ đã cắt rời và dán lên bảng theo trình tự: Cao nhất - thấp hơn - thấp nhất.
- Hay với đề tài: “Nhận biết đặc điểm hình vuông, hình tam giác, hình tròn và
nhận dạng các hình đó trong thực tế. Ghép các hình học tạo thành hình mới”.
Tôi cho trẻ quan sát các ngôi nhà bên cạnh trường, cho trẻ quan sát, nhận xét,
nói lên cấu tạo của các ngôi nhà sau đó cô khái quát lại để trẻ hiểu một cách chính
xác như: Hình chữ nhật là tường nhà, hình tam giác là mái nhà và hình vuông là cửa
sổ…Bên cạnh tôi cho trẻ liên hệ thực tế xung quanh, hình tròn là ông mặt trời. Hay ở
gần trường tôi có đường tàu chạy qua tôi tận dụng khi có tàu chạy qua để cho trẻ quan
sát và nhận xét hình dạng của các toa tàu… qua đó cung cấp kiến thức toán học trong
cuộc sống thường ngày cho trẻ
16
- Ở các góc chơi khác: Trong lớp học không thể thiếu các góc chơi của trẻ vì
vậy xây dựng đầy đủ về số lượng và khéo léo tích hợp toán học vào các góc khác cho
trẻ chơi.
+ Góc tạo hình: Để trẻ nhận biết hình học tôi đã khéo léo đưa hình học vào
trang trí cho góc chơi như: trang trí các bức ảnh là những hình vuông, hình chữ nhật
hình tròn được tận dụng từ các hộp bánh kẹo, đĩa nhựa, mẹt bỏ đi. (Hình ảnh 5 Xem phụ lục 3)
Ngoài ra, tôi còn quan tâm thiết kế các ô có gắn chữ số cho trẻ hoạt động thể
dục, những hình học trẻ đã học để trẻ ôn luyện ở mọi lúc, mọi nơi. Đồ dùng cá nhân
của trẻ cũng được đánh ký hiệu bằng các con số, các hình học để trẻ dê nhận biết đồ
dùng cá nhân của mình như: ca, khăn mặt, díp đánh răng…
4.2. Bổ sung tài liệu, đồ dùng, đồ chơi cho trẻ làm quen với toán.
Để có đủ tài liệu, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen với toán
đạt hiệu quả ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch tham mưu với ban giám
hiệu nhà trường mua sắm đầy đủ cho trẻ hoạt động trong đó tôi xác định:
- Tài liệu cho hoạt động làm quen với toán được chia làm 3 loại cơ bản: Dụng
cụ do giáo viên chế tác; Vật thật trong môi trường sinh hoạt hàng ngày; Dụng cụ mua
sẵn.
+ Đối với dụng cụ do giáo viên chế tác: Vận động tuyên truyền với các bậc phụ
huynh thu gom các nguyên vật liệu phế thải để tạo ra đồ dùng cho trẻ hoạt động như:
Vỏ chai nước khoáng, can lọ nhựa, vỏ hộp sữa chua, sách báo cũ, các loại hột, cói,
lõi, rơm rạ, ống hút, vỏ sò, vỏ ngao… Từ nguồn nguyên vật liệu phế thải này tôi đã
cùng trẻ làm ra rất nhiều loại đồ dùng, đồ chơi có thể sử dụng cho các hoạt động.
+ Vật thật trong môi trường sinh hoạt hàng ngày: Vật thật được sử dụng không
những giúp trẻ tri giác một cách thực tế, chính xác mà còn giúp trẻ hứng thú hơn bởi
vì hơn ai hết trẻ được thực hành trải nghiệm trên những món đồ mà trẻ thích.
Ví dụ: Dạy trẻ xếp tương ứng 1: 1 và ghép đôi. Tôi đã trao đổi với phụ huynh
là hộ kinh doanh quần áo cho mượn 1 số trang phục để trẻ thực hành.
+ Bên cạnh các đồ dùng tự tạo, vật thật, thì đồ dùng, dụng cụ mua sẵn cũng rất
cần thiết bởi có những hoạt động cần độ chính xác, những đồ vật khó tìm kiếm thì tôi
tham mưa với Ban giám hiệu mua sẵn cho trẻ như: Vở bé làm quen với toán qua các
con số; Vở bé làm quen với toán qua hình vẽ, thang đo,… các loại lô tô toán theo chủ
đề giáo dục.
- Đồ dùng, đồ chơi nên chắc chắn, bền, phương pháp sử dụng đơn giản để trẻ
dê dàng sờ, cầm nắm, dịch chuyển như: Tài liệu cho trẻ làm quen khái niệm về số;
Tài liệu học hình dạng và định hướng không gian; Tài liệu học hình dạng và định
hướng không gian; Tài liệu đo lường; Tài liệu học quy tắc được thiết kế bằng các
quyển sách bằng vải nỉ…
Kết quả: Từ việc xác định được mục đích yêu cầu cụ thể của góc hoạt động
cho trẻ làm quen với toán và các góc hoạt động theo quy định đã giúp tôi tìm tòi, sáng
tạo trong việc lựa chọn nguyên vật liệu, cách làm, linh hoạt hơn trong khi sử dụng.
tham mưu mua sắm đầy đủ tài liệu học toán cần thiết cho trẻ. Có 100% trẻ trong lớp
17
hứng thú, tích cực tham gia vào việc thiết lập môi trường giáo dục cùng với cô giáo
và các bạn. 100% phụ huynh nhiệt tình ủng hộ.
Giải pháp 5. Phối kết hợp với phụ huynh để dạy trẻ làm quen với toán
thông qua các hoạt động thường ngày.
Có thể nói, một ngày của trẻ diên ra với muôn vàn các hoạt động khác nhau: vệ
sinh cá nhân, ăn, ngủ, vui chơi, vận động, dọn dẹp đồ dùng - đồ chơi… Nếu chúng ta
phối hợp tốt với phụ huynh khéo léo tận dụng các cơ hội để trẻ tham gia trải nghiệm
thì trẻ vừa được giáo dục những kỹ năng cơ bản trong cuộc sống, vừa được tìm hiểu
khám phá thế giới xung quanh. Đồng thời, qua đó việc học toán của trẻ cũng trở nên
đơn giản, nhẹ nhàng mà hiệu quả hơn. Cụ thể như: Dạy trẻ kỹ năng đếm; So sánh
kích thước; Số lượng; Nhận biết màu sắc; Phân nhóm; Sắp xếp theo quy tắc; Định
hướng không gian, thời gian. Vì vậy, ngay từ đầu năm học sau khi khảo sát kết quả
làm quen với toán trên trẻ tôi đã chủ động liên lạc với phụ huynh, tuyên truyền trong
cuộc họp, gặp gỡ trao đổi hàng ngày để có các giải pháp phối hợp giúp trẻ nhận biết
các biểu tượng toán sơ đẳng theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả.
Sau đây là một số cách hướng dẫn phụ huynh cho trẻ làm quen với toán qua
các tình huống diên ra trong cuộc sống thường ngày như:
- Cho trẻ tư kể về mình: Trẻ thường rất tự hào khi tự mình nói ra được địa chỉ
và số điện thoại của nhà mình. Trẻ có thể biết tuổi của mình ngay khi còn rất nhỏ. Trẻ
cũng rất muốn biết chiều cao và cân nặng của mình. Trẻ học nhận biết, kích cỡ quần
áo của mình, và có thể đoán bộ quần áo nào vừa hay không vừa đối với trẻ. Do vậy,
cha mẹ, cô giáo hãy khuyến khích trẻ để trẻ giới thiệu về mình.
- Giúp trẻ hoc toán khi chơi đồ chơi ở nhà: Ngày nay trẻ không chỉ chơi đơn
thuần những trò chơi dân gian như: Chơi đồ hàng, chơi đánh chuyền, đánh chắt... mà
ở nhà trẻ thường được cha mẹ mua cho rất nhiều đồ chơi có sẵn và rất hiện đại như:
siêu nhân, búp bê, ô tô, xe máy, xe tăng, điện thoại... Những đồ chơi này giúp phát
triển khả năng tư duy cũng như sự tò mò, óc sáng tạo ở trẻ.
Ví dụ: Khi trẻ chơi đồ chơi là các phương tiện giao thông như: ô tô, máy bay...
trẻ thường hay mày mò, khám phá và tự hỏi: Làm sao ô tô có thể tự chạy được? Máy
bay sao có thể bay mà không cần người ngồi trong điều khiển, vì sao điện thoại lại
phải có số mới gọi được... Chính vì vậy, cha mẹ là người gần gũi bên trẻ nhất, có thể
giúp trẻ lý giải những câu hỏi như: Vì sao? Tại sao? Bên cạnh đó, cha mẹ có thể cung
cấp thêm kiến thức cho trẻ như hình dạng, màu sắc, kích thước: to - nhỏ, dài - ngắn,
vuông hay tròn... Qua những lần chơi này, trẻ sẽ nhớ rất lâu. Không chỉ vậy mà nhờ
vào những đồ chơi này cha mẹ có thể cung cấp thêm cho trẻ biết và các loại phương
tiện giao thông và giúp trẻ biết được các phương tiện giao thông này là phương tiện
giao thông đường gì, đi ở đâu và tham gia giao thông phải luôn chấp hành đúng luật
giao thông như thế nào? Như vậy, mỗi lần chơi là một lần trẻ khắc sâu hơn về luật
giao thông cũng như phương tiện giao thông.
- Cho trẻ tham gia nấu ăn cùng mẹ: Nấu ăn là thời điểm tạo ra rất nhiều cơ
hội để trẻ học toán và là một hoạt động khá thích thú đối với trẻ. Có thể dạy trẻ đo
lường như: đo lượng nước, lượng gạo, lượng đường, lượng muối,… cần thiết cho mỗi
18
món ăn. Làm một món rau trộn đơn giản trẻ sẽ hiểu được khái niệm về một phần và
toàn thể. Trẻ nhận thức được kích thước và hình dạng khi chúng xé rau diếp và thái
mỏng dưa chuột. (Hình ảnh 5 – Xem phụ lục 3)
Hay cho trẻ tham gia rửa củ, quả cùng mẹ. Trong quá trình rửa cha mẹ có thể
cùng trò chuyện, chơi trò thi đua, đố bé, giao nhiệm vụ… Thay đổi nhiều hình thức
với những lần thực hiện sau để kích thích trẻ hứng thú như: Đố con hôm nay mẹ mua
mấy quả cam? Mấy quả quýt? Con thấy quả cam và quả quýt quả nào to hơn? Con
thử cầm 2 quả xem quả nào nặng hơn? Rửa xong con xếp vào đĩa cho mẹ 4 quả cam
và 5 quả quýt rồi để lên bàn ăn nhé.
Hay để giúp trẻ phân biệt nhiều hơn, ít hơn. Tôi hướng dẫn phụ huynh cho trẻ
tham gia phụ lấy gia vị nêm thức ăn bằng cách. Con xúc gia vị ra đĩa giúp mẹ nhé.
Lấy 1 thìa muối, 2 thìa hạt nêm, 1 thìa đường, 1 nửa thìa bột ngọt, 1 nửa thìa
tiêu để riêng mỗi thứ vào đĩa. Có thể hỏi thêm để trẻ so sánh gia vị nào nhiều, ít…
- Cho trẻ tham gia bày bàn ăn: Khi trẻ lên 4 - 5 tuổi, chúng ta có thể đề nghị
trẻ phụ bày bàn ăn, yêu cầu trẻ đếm số người trong nhà để lấy đúng số lượng bát đũa,
thìa dùng cho cả nhà. Mục đích giúp trẻ đếm số lượng bát, đũa, thìa; xếp tương ứng
1:1; xếp xen kẽ; Phân biệt hình dạng, kích thước, vị trí trái - phải…Để trẻ thực hiện
được cha mẹ có thể giao nhiệm vụ cho trẻ chuẩn bị cho bữa ăn như lấy bát, thìa, đũa,
xếp ghế… sắp xếp lên bàn; sau đó hỏi trẻ về hình dạng, kích thước của đồ dùng.
Trẻ cần biết giải quyết một số tình huống phát sinh khi nhà có thêm một người
ăn. Trẻ sẽ phải sử dụng những hiểu biết ban đầu để giải quyết vấn đề xem chừng rất
khó khăn đối với trẻ.
- Tạo tình huống, giúp trẻ hoc toán khi đi mua sắm: Ngày nay, khi nhu cầu
mua sắm ngày càng cao, có rất nhiều trung tâm, cửa hàng mua sắm mọc lên và trẻ lại
thường xuyên được cha mẹ cho đi cùng, do vậy để giúp trẻ tiếp cận với toán học một
cách tự nhiên tôi hướng dẫn phụ huynh tận dụng cơ hội này để cho trẻ làm quen với
toán như:
Cho trẻ đọc chữ số quầy hàng, quầy tính tiền, vé xe, giá tiền, hạn sử dụng cửa
hàng hóa; đếm số lượng; phân loại mặt hàng; phân biệt trên dưới, cao - thấp, trái phải, ít - nhiều, to - nhỏ, nặng - nhẹ; xếp hàng theo thứ tự.
Để buổi đi mua sắm tích hợp một cách có hiệu quả, trước khi đi siêu thị, mẹ và
bé cùng liệt kê danh sách số lượng những thứ cần mua. Khi vào siêu thị, cha mẹ có
thể hướng sự chú ý của trẻ đến việc đọc số trên vé dữ xe, xác định vị trí xe đỗ trong
bãi xe, phát hiện quầy hàng mình cần mua ở vị trí nào so với bản thân trẻ, nhờ trẻ
chọn hàng: hàng trên, hàng dưới, bên trái, bên phải, gói to, gói nhỏ, hướng dẫn trẻ
đọc hạn sử dụng trên bao bì sản phẩm.
Trong thời gian đi mua sắm cùng cha mẹ ở các nơi đó, trẻ sẽ có thêm kinh
nghiệm nếu có cơ hội đếm số hàng hóa mua được, so sánh giá của hai loại hàng hóa,
trả tiền mua hàng, hay đơn giản là trả tiền mua một vé uống nước và nhìn thấy số tiền
trả lại là bao nhiêu. Như vậy trẻ sẽ biết thêm về cách chi trả tiền trong tình huống
thực tế.
19
Ngoài việc lựa chọn các nội dung cho trẻ làm quen với toán tại nhà tôi đã mời
phụ huynh tham gia các hoạt động giáo dục trong nhà trường để phụ huynh biết được
chương trình hoạt động của trẻ như: Dự giờ các hoạt động dạy mẫu cũng như hội thi
chấm đồ dùng, đồ chơi của cô và trẻ cùng làm, cô làm, trẻ làm… Qua đó được phụ
huynh đóng góp ý kiến, phụ huynh thấy được công việc của cô giáo cũng như công
việc học hành của con em mình. Đặc biệt Phụ huynh biết được cách ứng xử, giao
tiếp, xưng hô có văn hoá của con em mình trong mọi hoạt động ở trường như: Con
thưa Cô, Con xin cô, Vâng ạ, hoặc xưng hô với bạn là Tớ - cậu, Bạn - Tôi, Bác - Tôi.
- Tổ chức cho phụ huynh thăm quan các nhóm lớp để phụ huynh nắm bắt kịp
thời về quá trình hoạt động của trẻ ở trên lớp, nhằm giúp phụ huynh dành thời gian
cùng hoạt động giao tiếp với trẻ ở nhà về xây dựng môi trường giáo dục. Qua đó trẻ
thể hiện hết khả năng hiểu biết, mối quan hệ giao tiếp, tự tin của mình về thế giới
xung quanh trẻ. Từ đó phụ huynh đã về thôn xóm huy động phụ huynh có con em
đang học ở trường tận dụng các nguyên vật liệu: ống nhựa, các bông hoa nhựa, lốc
lịch, ống mút, que kem, rơm, len cũ, ống nước rửa bát…đã qua sử dụng đưa đến nhà
trường để cô giáo tạo ra sản phẩm cho trẻ hoạt động trong và ngoài nhóm lớp.
* Kết quả: Có 95% các bậc phụ huynh biết tận dụng những cơ hội trong cuộc
sống hằng ngày để tích hợp cho trẻ làm quen với toán đạt hiệu quả. Biết cách đặt câu
hỏi, tạo tình huống và tham gia chơi cùng trẻ. Đặc biệt phụ huynh tin tưởng, yên tâm,
đưa con đến trường ngày một đông hơn. 100% phụ huynh lớp tôi hưởng ứng tích cực
các hoạt động do trường, lớp tôi phát động, ủng hộ nhiều nguyên vật liệu để làm đồ
dùng, đồ chơi. Tham gia các hoạt động cùng trẻ. Ủng hộ 5.000.000đ cho nhà trường
để làm vườn cổ tích, vườn thiên nhiên, khu phát triển thể chất.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban
giám hiệu nhà trường, sự góp ý của các bạn đồng nghiệp trong trường qua các buổi
dự giờ. Lớp học của tôi đã thu hoạch được những kết quả như sau:
- Đối với hoạt động giáo dục, bản thân và đồng nghiệp: Thông qua quá trình
tổ chức cho trẻ làm quen với toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
nhằm phát triển nhận thức cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại trường mầm non Nga Thái.
Sau 1 năm áp dụng đề tài tôi đã nắm chắc được: Mục đích, yêu cầu, nội dung, phương
pháp của quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong tổ chức hoạt động cho trẻ
làm quen với toán. Sử dụng linh hoạt các giải pháp vào hoạt động nhằm giúp trẻ tiếp
thu kiến thức một cách có hiệu quả. Bản thân tôi đã được ban giám hiệu lựa chọn dạy
mẫu 2 hoạt động để giáo viên trong nhà trường tham gia đánh giá. Tham gia hội thi
“Giáo viên giỏi” cấp trường, cấp huyện đều đạt giải cao. Thực hiện tốt công tác phối
hợp với phụ huynh. Đề tài Sáng kiến kinh nghiệm của tôi được thực hiện có hiệu quả
do đó đã được Ban giám hiệu nhà trường triển khai nhân rộng trong toàn trường và
được đăng tải trên cổng thông tin điện tử. Bản thân có nhiều kinh nghiệm trong việc
sưu tầm nguyên vật liệu, làm đồ dùng, đồ chơi. Nâng cao kỹ năng sư phạm trong việc
tổ chức các hoạt động lấy trẻ làm trung tâm. Được BGH và đồng nghiệp đánh giá
cao. Đã và đang được triển khai thực hiện trong toàn trường.
20
- Xem thêm -
.DOC 
33 
50 
99 
