1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Đối với nghành giáo dục mầm non hoạt động tạo hình và hoạt động âm
nhạc là các dạng hoạt động nghệ thuật được trẻ yêu thích nhất và là các phương
tiện giáo dục phát triển thẩm mĩ có hiệu quả cao. Nội dung giáo dục thẩm mĩ bao
gồm: Khả năng cảm nhận và thể hiện cảm xúc trước vẻ đẹp của các sự vật, hiện
tượng trong thiên nhiên, cuộc sống và trong các tác phẩm nghệ thuật. Trong đó
hoạt động Tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận biết và
phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật, nhưng chỉ
dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù hợp với khả năng của
trẻ. Hoạt động này là dạng hoạt động có sản phẩm đặc trưng của trẻ mầm non. Có
bốn dạng hoạt động cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt - xé - dán - lắp ghép xây dựng.
Hoạt động tạo hình giúp trẻ bước đầu làm quen với phương tiện và ngôn ngữ
tạo hình như: Đường nét, hình dáng, màu sắc, bố cục... Thông qua đó phát triển
năng lực quan sát, phát triển trí nhớ, tư duy, trí tưởng tượng sáng tạo, góp phần
đáng kể đến việc hình thành ở trẻ những tri thức, ngôn ngữ, giúp trẻ hoàn thiện
hơn về cảm xúc, thẩm mỹ, tính kiên trì, bền bỉ, khéo léo và hơn hết là giáo dục trẻ
có ý thức tập thể, biết giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành sản phẩm tạo hình và có
tinh thần đoàn kết cao trong mọi hoạt động.
Giáo dục phát triển thẩm mỹ tác động đến việc làm giàu các kinh nghiệm
thực tiễn, hình thành tình cảm đạo đức của nhân cách, nâng cao tính tích cực nhận
thức và ảnh hưởng tích cực đến cả sự phát triển toàn diện của trẻ mầm non. Giáo
dục phát triển thẩm mĩ được tiến hành thông qua các phương tiện trong đó hoạt
động tạo hình là phương tiện cơ bản, nó là một hoạt động nghệ thuật có tác dụng
giúp trẻ thể hiện tình cảm, suy nghĩ giống như giao tiếp bằng lời hay cử chỉ.
Chúng ta đều biết rằng tất cả mọi trẻ em đều biết vẽ trước khi biết biết viết, khi
khả năng ngôn ngữ phát triển chưa hoàn thiện, hội họa lại là một phương tiện để
biểu đạt một cách hiệu quả nhất. Những nét vẽ nghệch ngoạc, hồn nhiên hết sức
bình dị nhưng rất cần thiết trong quá trình hình thành khả năng quan sát, cảm thụ
cái đẹp và hình thành khả năng tư duy sáng tạo cho trẻ.
Người giáo viên mầm non cần có những phương pháp phù hợp với từng độ
tuổi, điều kiện của trường, lớp để có một giờ học đạt kết quả cao, tăng khả năng
nhận thức của trẻ. Góp phần đưa sự nghiệp giáo dục mầm non ngày càng phát
triển hơn.
Xuất phát từ thực tế đó và từ nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2017 - 2018
cần thực hiện là tạo môi trường thẩm mĩ thông qua hoạt động tạo hình lấy trẻ làm
trung tâm trong hoạt động dạy và học đã đem lại nhiều ưu điểm nổi bật. Đối với
bậc học mầm non việc xây dựng các góc chơi mang tính chất nghệ thuật giúp trẻ
phát huy được khả năng tư duy sáng tạo, giúp trẻ được chơi, được khám phá và
phát triển nhận thức, phát triển thẩm mỹ và phát triển toàn diện. Trong suốt quá
trình giảng dạy, đối chiếu với tình hình thực tế của trường, lớp, hoạt động tạo hình
có nhiều nội dung, song hiểu rõ được tầm quan trọng của việc hình thành cho trẻ
một số tố chất và thói quen tốt qua giờ học để giờ học đạt kết quả cao bản thân tôi
đã lựa chọn đề tài “Một số giải pháp phát triển thẩm mỹ dành cho trẻ 4 - 5 tuổi
1
thông qua hoạt động tạo hình tại trường mầm non Thị trấn Vạn Hà, huyện
Thiệu Hoá”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Giúp giáo viên có được các phương pháp và biện pháp tốt để nâng cao chất
lượng dạy trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi học hoạt động tạo hình. Nâng cao tỷ lệ bé khéo
tay của lớp góp phần nâng cao tỷ lệ bé khéo tay trong toàn trường.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu về một số giải pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 4 - 5 tuổi thông
qua hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo lớp B1 trường mầm non Thị trấn Vạn Hà
trong năm học 2017 - 2018
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Trong đề tài này, tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp nghiên cứu lý luận
+ Những phương pháp thực tiễn.
+ Phương pháp quan sát.
+ Phương pháp đàm thoại.
+ Sử dụng đồ dùng trực quan.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận:
Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động nghệ thuật. Hoạt động
này giúp cho trẻ có điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của cảm giác, tri giác
thẩm mỹ, giúp trẻ nhận ra màu sắc, hình dạng, đường nét, tỷ lệ, sự sắp xếp trong
không gian…nhận thấy được cái đặc trưng và nét đẹp trong sự vật, hiện tượng mà
trẻ miêu tả, ngoài ra hoạt động tạo hình còn giúp phát triển thể chất cho trẻ mầm
non. Hoạt động tạo hình giúp cho đôi bàn tay của trẻ linh hoạt, phát triển khả năng
kết hợp khéo léo của đôi tay và đôi mắt, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4 5 tuổi, đây là giai đoạn có thể nói hoạt động của bàn tay, ngón tay của trẻ linh hoạt
và khéo léo hơn một chút, khả năng quan sát, ghi nhớ và chú ý đã có chủ định, các
đặc điểm đặc trưng hình thành ở trẻ cũng tương đối đầy đủ hơn (hình dáng, màu
sắc...). Lứa tuổi này đang trong giai đoạn phát triển tư duy trực quan hành động và
tư duy trực quan hình tượng. Mọi hoạt động diễn ra xung quanh trẻ đều là những
đối tượng gây sự chú ý cho trẻ và kích thích trẻ bắt trước theo do nhu cầu tìm tòi
khám phá ở trẻ cao. Tuy nhiên khả năng của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dao động đặc
biệt trong hoạt động nặn, vẽ, quan sát tranh ảnh... Chính vì những điều đó mà hoạt
động tạo hình có thể nói chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ có thể bộc lộ tình
cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh, thể hiện tình cảm của mình
qua các sản phẩm mà mình tạo ra và để tạo ra một sản phẩm đẹp trước hết trẻ phải
hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và kỹ năng để tạo ta nó, thì trẻ mới hoàn thành
sản phẩm đó được. Chính từ các hoạt động đó sẽ làm phát triển tình cảm thẩm mỹ
cho trẻ.
Ở lứa tuổi mầm non trẻ ham thích được tham gia vào các hoạt động tạo hình
nhất là việc sử dụng bút màu tạo thành sản phẩm theo ý của trẻ, dùng những đầu
ngón tay xinh xắn để chấm màu nước, để dán sản phẩm, dùng giấy để xé, cắt,
vò… để tạo ra những sản phẩm, dùng đất để nặn ra những đồ vật, con vật mà trẻ
yêu thích . Chính từ những sản phẩm mà trẻ tạo ra, trẻ đặt tên gọi và tưởng tượng
ra những gì trẻ thích, từ đó làm nảy sinh tình cảm yêu cái đẹp, hướng tới cái đẹp
và đây cũng chính là yếu tố cần thiết góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. Hoạt
động tạo hình cùng với các hoạt động khác giúp cho sự phát triển toàn diện của
2
trẻ. Vậy nên chúng ta cần tạo môi trường đặc biệt là môi trường kích thích tính tò
mò, ham hiểu biết, muốn tạo ra cái đẹp cho trẻ tham gia một cách tích cực nhất.
2.2. Thực trạng của vấn đề phát triển thẩm mỹ dành cho trẻ 4 – 5 tuổi
thông qua hoạt động tạo hình.
Năm học 2017-2018 Tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp 4- 5 tuổi
với tổng số trẻ 38 trong đó nam 20 nữ 18. Trong quá trình giảng dạy tôi thấy có
những thuận lợi và khó khăn như sau:
a. Thuận lợi:
Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, chỉ đạo, giám sát việc giáo viên tổ
chức hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ.
Nhà trường luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy cho
giáo viên. Trường đã đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho
hoạt động học tập và vui chơi của trẻ.
Giáo viên được tham gia đầy đủ các lớp tập huấn chuyên đề do Phòng Giáo
dục và nhà trường tổ chức. Tiếp thu, bồi dưỡng nội dung kế hoạch chuyên đề một
cách đầy đủ, sử dụng nguyên vật liệu sẵn có của địa phương và đã thể hiện đồng
bộ về chương trình đổi mới cho từng độ tuổi.
Bản thân có trình độ chuyên môn về mỹ thuật, luôn nhiệt tình, tâm huyết
với nghề, học hỏi nâng cao tình độ về chuyên môn nghiệp vụ.
Đa số phụ huynh đều ý thức được tầm quan trọng của bậc học mầm non đối
với sự phát triển của trẻ. Vì thế có sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường, giữa giáo
viên chủ nhiệm lớp với phụ huynh chặt chẽ thường xuyên.
b. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nói trên, trong công tác tổ chức hoạt động giảng
dạy bản thân cũng gặp phải những khó khăn như:
Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho rằng
việc cho trẻ đến trường chỉ là chơi chứ học vẫn chỉ là thứ yếu.
Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số ít cháu còn nhút nhát
trong khi thể hiện ý tưởng của mình.
Môi trường xung quanh để phát triển thẩm mỹ cho trẻ còn hạn chế.
Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế một số cháu còn nói ngọng, phát âm chưa rõ,
chưa diễn tả được ý hiểu của mình đối với người khác.
Tài liệu tham khảo cho môn học chưa nhiều
Sự phát triển khả năng của trẻ về hoạt động tạo hình chưa đồng đều tuy
cùng một lứa tuổi nhưng lại ở mức độ khác nhau. Trẻ còn nói tiếng địa phương
nhiều nên trong giờ học phải chỉnh sửa tiếng địa phương cho các cháu.
Một số trẻ còn nhút nhát không mạnh dạn để nói lên sự hiểu biết của mình
về tạo hình
c. Khảo sát chất lượng đầu năm (tháng 9/2017)
Ngay từ đầu năm học, tôi tiến hành khảo sát phân loại kỹ năng của trẻ thể
hiện qua số liệu sau:
BẢNG KHẢO SÁT THỰC TRẠNG
( Lần 1)
Đạt
Chưa đạt
Nội dung khảo sát
Số trẻ
Tỉ lệ%
Số trẻ
Tỉ lệ%
Khả năng tập trung chú ý
14/38
36,9%
24/38
63,1%
Kỹ năng vẽ
12/38
32%
26/38
68%
3
Kỹ năng nặn
Kỹ năng xé dán
10/38
10/38
26,3%
26,3%
28/38
28/38
73,7%
73,7%
Khả năng phối màu
8/38
21%
30/38
79%
Bố cục tranh
7/38
18,5%
31/38
81,5%
Nhận xét sản phẩm
10/38
26,3%
28/38
73,7%
Qua khảo sát thực trạng ban đầu như trên, tôi thấy kết quả trên trẻ chưa cao
là điều tôi cần phải suy nghĩ làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ
học một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, trẻ luôn hứng thú trong giờ học.
Chính vì vậy tôi thiết nghĩ việc đưa ra những giải pháp để cho trẻ học
tốt môn tạo hình là rất cần thiết.
2.3. Các giải pháp thực hiện để giải quyết vấn đề.
Từ thực trạng trên tôi đã đưa ra các giải pháp nhằm phát triển thẩm mỹ
thông qua hoạt động tạo hình tại trường mầm non Thị trấn Vạn Hà, huyện Thiệu
Hóa như sau:
*Giải pháp 1: Xây dựng nề nếp học tập cho trẻ trong giờ học trên lớp.
Xây dựng nề nếp tốt trong giờ học ngay những ngày đầu năm học là vấn đề
rất cần thiết vì trong giờ học các cháu phải thực hiện điều đầu tiên là phải ngồi
ngoan chú ý lên cô thì tiếp thu bài mới tốt. Nhưng điều đáng chú ý ở đây là vào
đầu năm học, đa số trẻ chưa có thói quen tập trung trong các hoạt động vì trong
thời gian nghỉ hè trẻ đã được tự do rong chơi với gia đình, có những trẻ mới đến
trường nên khi tham gia vào các hoạt động các cháu cũng chưa thật sự chú ý, có
những bạn còn nói chuyện riêng, tự do đi lại. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến khả
năng tập trung tư duy, kỹ năng thực hiện hoạt động của trẻ. Do vậy nếu tôi không
đưa trẻ vào nề nếp thì khi trẻ tham gia vào các hoạt động sẽ không đạt hiệu quả
cao. Khi trẻ có nề nếp tốt thì trẻ sẽ có sự tập trung chú ý cao, hứng thú say mê, chú
ý quan sát, lắng nghe, có trí tưởng tượng sáng tạo trong hoạt động. Trẻ cần có nề
nếp trong hoạt động, biết thực hiện nề nếp giờ nào việc nấy, có thói quen chú ý
lắng nghe thì trẻ mới có thể hiểu được những hướng dẫn, yêu cầu của cô dần dần
trẻ mới có được các kỹ năng cần thiết khi thực hiện các hoạt động. Ở lớp tôi, Khi
ngồi học cũng như khi chơi vì số nam đông nên các cháu rất nghịch không chú ý
lên cô một số cháu nữ còn nói chuyện riêng, thời gian đầu tôi phải đưa ra những
nội quy của lớp, yêu cầu trẻ phải cùng nhau nhớ nội quy của cô, thực hiện và kiểm
soát lẫn nhau. Tôi chia lớp ra thành tổ, các nhóm nhỏ để dễ kiểm soát và có điều
kiện hướng dẫn các kỹ năng tới từng trẻ. Tôi sắp xếp xen kẽ lẫn những trẻ nhanh
nhẹn gần trẻ nhút nhát, chậm chạp, giao nhiệm vụ cho trẻ khá kèm trẻ yếu, có
nhận xét động viên kịp thời những trẻ tích cực có tiến bộ. Tôi đã rèn luyện nề nếp
bằng cách: Xếp xen kẽ cháu mạnh dạn với cháu nhút nhát, cháu nam xen cháu nữ.
Chia tổ, đặt tên cho tổ “tổ Hoa hồng”; “tổ Hoa sen”; “tổ Hoa cúc” và bầu ra tổ
trưởng để quán xuyến, nhắc nhở thành viên của mình. Tôi luôn động viên trẻ trong
hoạt động học, uốn nắn tác phong ngồi học cho trẻ, trẻ ngồi đúng tư thế, không
nói chuyện, không nói leo, nói phải xin phép cô, nói rõ ràng, mạch lạc, đủ câu.
Hướng dẫn trẻ cách chú ý lắng nghe, hiểu và thực hiện các yêu cầu của cô,
khuyến khích trẻ mạnh dạn trao đổi nhờ cô hướng dẫn những chỗ chưa biết thực
hiện với phương châm “Chưa biết mới phải đi học, chăm học thì sẽ giỏi”. Tôi
cũng tập trung quan sát gần gũi, nhẹ nhàng, nghiêm khắc rèn trẻ tạo cho trẻ nề
nếp, thói quen và kỹ năng thực hiện các hoạt động. Công việc này tôi đã phối hợp
4
đều tay thường xuyên với giáo viên cùng lớp. Thời gian đầu ngoài những giờ hoạt
động học chúng tôi tích cực tổ chức lôi cuốn trẻ vào các hoạt động chiều thường
xuyên nên chỉ sau một tháng trẻ đã có những tiến bộ rõ nét khi tham gia các hoạt
động: Trẻ có nề nếp, có thói quen, bước đầu có một số kỹ năng thực hiện các yêu
cầu của cô và điều này cũng khích lệ tôi tích cực tổ chức các hoạt động cho trẻ.
Khi trẻ đã có những nề nếp thói quen kỹ năng thực hiện các hoạt động thì việc tổ
chức các hoạt động cho trẻ không còn gặp nhiều khó khăn như trước, trẻ đã chú ý
lắng nghe biết tập trung tư duy suy nghĩ và thực hiện các yêu cầu của hoạt động.
Khi tôi tổ chức cho trẻ hoạt động theo nhóm trẻ đã biết cách trò chuyện hỏi han
thảo luận với nhau cùng nhau thực hiện các yêu cầu của cô. Nề nếp của trẻ là bước
đầu của một hoạt động học, nếu chúng ta không đưa trẻ vào nề nếp thì giờ học
không đạt kết quả cao. Khi trẻ có nề nếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của
cô ngay ban đầu trẻ đã say mê với giờ học, luôn thể hiện cảm xúc, trí tưởng tượng
cho hoạt đông nghệ thuật.
Với những giải pháp trên trẻ đã có thói quen tốt trong việc xây dựng nề nếp
học tập.
*Giải pháp 2: Xây dựng môi trường trong lớp học và ngoài lớp học tốt
để qua đó cung cấp, giúp trẻ hiểu biết về cái đẹp, tạo cho trẻ có cảm xúc về
cái đẹp.
Đối với trẻ nhỏ phản xạ về cái đẹp rất sớm, chúng ta có thể dễ dàng nhận
thấy qua các biểu hiện như: Hướng mắt về ánh sáng, thích ngắm những vật có
màu sắc lòe loẹt, nổi bật, trẻ bắt đầu có ý thích ngắm nhìn các bức tranh, những
hình thù ngộ nghĩnh và đa dạng, tuy nhiên chúng chưa thể nhận biết, phát hiện ra
cái đẹp của tác phẩm ấy. Điều đó có thể nói rằng, trẻ luôn có những xúc cảm rất
đặc biệt với những sự vật hiện tượng xung quanh, nó mang lại cảm xúc và ấn
tượng mạnh đối với trẻ, thôi thúc trẻ muốn khám phá và muốn sáng tạo ra cái đẹp.
Tuy nhiên đối với trẻ nhỏ, sự kiên trì và khả năng chú ý của chúng chưa cao
nên cũng dễ dẫn đến sự nhàm chán và không hào hứng với công việc được giao
trong khoảng thời gian ngắn, và chính người lớn chúng ta cũng không thể nào ép
buộc trẻ hoàn thành nhiệm vụ được, xuất phát từ những đặc điểm đó để hướng dẫn
trẻ đi vào một hoạt động tạo hình, tôi không yêu cầu trẻ phải thực hiện ngay, vì
điều đó sẽ làm cho một giờ hoạt động khô khan và không đạt ở trẻ sự hứng thú
tích cực, mà đặc biệt khi áp dụng chương trình giáo dục mầm non lấy trẻ làm
trung tâm nó đòi hỏi một giờ hoạt động phải nhẹ nhàng và chủ động trên trẻ nhiều
hơn trong đó người giáo viên chỉ là người định hướng cho trẻ. Cùng với trẻ xem
tranh minh họa trong các tác phẩm dành cho thiếu nhi, hướng dẫn trẻ trả lời những
câu hỏi của cô về nội dung tranh, cho trẻ làm quen với các phương thức diễn đạt
trong các tác phẩm nghệ thuật khác nhau để từ đó phân biệt các loại hình nghệ
thuật thông qua hình tượng nghệ thuật. Bên cạnh đó tôi cũng đã tạo môi trường
nghệ thuật trong lớp học sạch sẽ và đẹp mắt, trang trí tạo môi trường nghệ thuật để
gây cảm xúc, gây ấn tượng cho trẻ về nghệ thuật tạo hình.
Tạo một môi trường đẹp trong lớp nhằm giúp trẻ có được những ấn tượng
đầu tiên, trẻ cảm nhận được cái đẹp thông qua sự bài trí, cách sắp xếp trong lớp
học của bé. Bé quan sát xung quanh và bắt đầu cảm nhận xem lớp mình khác nhà
bé như thế nào? Có trang trí đẹp hơn ở nhà mình không?...Chính môi trường lớp
học sẽ tạo ấn tượng mạnh mẽ và khó phai trong bé, khích thích lòng ham muốn ở
trẻ tạo ra sản phẩm để được trưng bày trang trí trong lớp. Đây là tác động cần thiết
để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu yêu cầu của chủ
5
đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ 4 - 5
tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ. Lớp đẹp, bố cục hợp lý, màu
sắc bắt mắt sẽ kích thích giác quan của trẻ tạo hứng thú cho trẻ vào lớp, khiến tinh
thần của trẻ phấn trấn, trẻ thích hoạt động và có ham muốn tạo ra các sản phẩm
tạo hình đẹp và muốn cùng cô tạo nên những sản phẩm đẹp đó. [1]
Với môi trường trong lớp thì các mảng chính như mảng chủ đề hay các tiêu đề
của các góc. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường vẽ và sáng tạo ra các hình ảnh ngộ
nghĩnh đáng yêu, có màu sắc tươi sáng , bố cục hợp lý và có những cái tên thật gần
gũi đối với trẻ .
VD: Đối với mảng chủ đề tôi để vị trí ở trên mảng tường lớn nơi mà trẻ có
thể dễ dàng nhìn thấy nội dung của mảng chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về
chủ đề: Như chủ đề Thế giới động vật: Có hình ảnh các con vật nuôi trong gia
đình, con vật sống trong rừng, sống dưới nước, côn trùng……
Mảng chủ đề chính gây sự chú ý cho trẻ trong mỗi chủ đề
Ngoài chủ đề chính thì ở các góc hoạt động tôi cũng đã trang trí khá đẹp mắt dễ
gây hứng thú cho trẻ, giúp trẻ dễ nhận ra nội dung của các góc hoạt động đó.
Ví dụ: Ở góc phân vai tôi đã chọn những hình ảnh như cô đầu bếp, bác sĩ, cô y
tá…..và sắp xếp các đồ chơi phù hợp với góc phân vai để trẻ được hoạt động thoải
mái và dễ dàng.
Hình ảnh góc phân vai
Hay những hình ảnh của các chú thợ xây đáng yêu ở góc xây dựng và những
đồ chơi phục vụ cho góc xây dựng được sắp xếp khá hợp lý
Hình ảnh góc xây dựng
Không chỉ mảng chủ đề chính hay các góc hoạt động mà phần giới thiệu về
nội dung “Một ngày của bé” cũng được tôi trang trí tương đối tỉ mỉ và đẹp mắt
Ngoài những hình ảnh ở trong lớp gây ấn tượng cho trẻ thì môi trường ngoài
lớp cũng góp phần tạo hứng thú cho trẻ mỗi khi tới trường
Trang trí không gian trong trường học
Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động tôi giới thiệu cho trẻ về
các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích lũy cho trẻ có vốn hiểu biết về
nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn thích tham gia
tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm trang trí lớp học của mình.
Ngoài ra hoạt động mà trẻ được tham ra vui chơi ở các góc dân gian, trẻ được
hòa mình, được nhập vai vào những nhân vật và đươc tự do làm ra những sản
phẩm mà trẻ thích cũng giúp trẻ cảm nhận được cái đẹp trong chính những sản
phẩm mà trẻ được làm và được nhìn thấy.
Trẻ được tham gia hoạt động tạo hình ở góc dân gian
Bên cạnh việc xây dựng môi trường trong lớp và ngoài lớp tốt, tôi còn cho
trẻ hoạt động tạo hình mọi lúc, mọi nơi để cho trẻ và cảm nhận về cái đẹp dễ dàng
như giờ hoạt động chơi ngoài trời tôi cho trẻ nhặt lá rơi rồi tạo ra những sản phẩm
mà trẻ thích, có thể nói đây là hoạt động mà trẻ rất thích thú,nó tạo môi trường
6
không gian cho các em được tự do sáng tạo và được trải nghiệm thực tế, ngoài ra
hoạt động này còn giúp trẻ quan sát, hiểu biết hơn về thế giới xung quanh, qua đó
giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh môi trường. Những sản phẩm do trẻ làm tôi cho trẻ
giữ lại để từ đó trẻ hiểu được từ những lá cây rụng ngoài thiên nhiên cũng tạo nên
những sản phẩm thật đẹp và ngộ nghĩnh, kết hợp bới phụ huynh thông qua tác
phẩm của trẻ mang về nhà từ đó phụ huynh biết được năng khiếu của con mình để
qua đó tôi có thể phối hợp với phụ huynh để bồi dưỡng những trẻ có năng khiếu
tốt hơn về tạo hình. [1]
Trẻ hoạt động tạo hình qua hoạt động ngoài trời
Ngoài ra trong những buổi sinh hoạt chiều hay hoạt động ở các góc, tôi đã
cho trẻ cùng quan sát những bức tranh, sản phẩm đẹp của các bạn trong lớp và bài
của các trẻ năm trước mà tôi tích lũy được, thông qua đó tôi khuyến khích trẻ phát
triển ngôn ngữ, phát triển khả năng cảm thụ thẩm mỹ, phát triển hứng thú của trẻ
đối với hoạt động tạo hình, khiến trẻ hưởng ứng ngay mỗi khi cô cho trẻ tiếp cận
với hoạt động tạo hình như vẽ, nặn, cắt dán….Khi được quan sát nhiều sẽ giúp
cho trí tưởng tượng của trẻ tăng lên, trẻ có điều kiện tích lũy, làm phong phú vốn
hiểu biết của mình về nghệ thuật, đó chính là nền tảng để phát triển tính sáng tạo
của trẻ.
Để gây hứng thú cho trẻ trong các hoạt động tạo hình thì tùy theo từng chủ
đề tiến hành mà tôi có thể chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các nguyên vật liệu
phù hợp và phong phú về chủng loại
VD: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo tạp trí sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, lá
cây, các bộ xếp hình lắp ghép…
Về nguyên vật liệu thì tôi luôn để ở trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy để sử dụng
khi vào hoạt động. Từ đó giúp trẻ được củng cố và làm quen, kiến thức đó giúp trẻ
tăng thếm vốn kiến thức, kỹ năng hơn trong giờ hoạt động chung.
Với chủ đề: “Thế giới thực vật” ở góc tạo hình tôi nặn một số củ, quả( củ cà
rốt, quả táo, quả cà chua….) để ở kệ hoặc tranh một số loại ra, củ, quả… để cung
cấp kiến thức cho trẻ. Khi trẻ vào góc chơi hoặc giờ đón, trả trẻ tôi thu hút gợi ý
trẻ quan sát những sản phẩm đó.
VD: Các bông hoa được làm như thế nào?
Những chiếc lá được tạo ra làm sao?
Sau đó cho trẻ kể về bức tranh đó cuối cùng cô khái quát về một số đặc điểm
chung cơ bản của một số loại hoa, lá đó và chất liệu cô đã sử dụng để làm.
Với những trẻ chưa thể hiện được cô có thể hướng dẫn trẻ một cách tỉ mỉ hơn về
cách cầm bút, vẽ, nặn….hoặc cô kết hợp làm chung với trẻ về bức tranh đó kết
hợp với lời động viên khuyến khích giúp trẻ có tâm thế thoải mái hơn.
Đối với đề tài “thực vật” khi tiến hành cho trẻ thực hiện theo nhiều hình thức
khác nhau sẽ tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, không gò bó, chán nản giúp trẻ sẽ tích
cực hoạt động sâu hơn. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển khả năng, kỹ năng về tạo hình.
Không những chỉ có góc tạo hình mới phát huy khả năng tạo hình của trẻ mà ở các
góc chơi khác giáo viên cũng có thể rèn luyện kỹ năng về tạo hình cho trẻ.
Như vậy ở trong mỗi góc chơi, nhóm chơi chỉ có một nhóm trẻ hoặc một cá
nhân tham gia hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn trẻ cá
7
biệt yếu kém hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển hơn về khả
năng tạo hình. Trưng bày sản phẩm, trẻ có thể tự so sánh bài của ai đẹp hơn, ai
xấu hơn, nếu bài của trẻ chưa đẹp thì trẻ phải cố lên lần sau phải làm cho đẹp hơn
để bằng bạn hoặc làm đẹp hơn để có bài trang trí trong các góc. Từ kết quả đó sẽ
kích thích lòng ham muốn say mê học tạo hình của trẻ.
Để tạo môi trường tốt và tạo hứng thú cho trẻ tôi đã tạo một môi trường mở
trang trí xen kẽ trồng cây xanh ở góc thiện nhiên, sắp xếp đồ dùng đồ chơi cho
hợp lý để tạo môi trường thực sự phù hợp với tâm lý của trẻ để trẻ hứng thú tham
gia hoạt động tạo hình ở mọi lúc, mọi nơi.
Như vậy việc tạo một môi trường hấp dẫn cho trẻ là một việc làm rất quan
trọng nó góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ, giúp trẻ luôn có hứng thú,
hăng hái, say mê tham gia vào các hoạt động, qua đó không chỉ nâng cao chất
lượng tiết học trong các chủ đề mà còn nâng cao hiệu quả giáo dục thẩm mĩ, chất
lượng tạo hình cho trẻ.
*Giải pháp 3: Rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ.
Đối với trẻ ở mẫu giáo nhỡ khi được quan xát và tìm hiểu về môi trường
xung quanh sẽ khơi gợi cho trẻ nhiều cảm xúc trước cái đẹp từ những hình ảnh, sự
vật, hiện tượng trong cuộc sống hàng ngày. Thông qua đó trẻ có thể ghi nhớ và thể
hiện ý tưởng trên những sản phẩm tạo hình của mình.
Một số sản phẩm của trẻ
Lứa tuổi mẫu giáo nhỡ, biết sử dụng màu sắc như một phương tiện diễn
cảm làm cho hình vẽ của trẻ đẹp hơn, lộng lẫy hơn. Ngoài ra kỹ năng cầm kéo đã
được làm quen, trẻ biết cầm kéo để cắt những trang báo, giấy màu, hình ảnh mà
trẻ thích để tạo thành những sản phẩm tự do, nhưng rất đẹp và dễ thương. Nhìn
các bé cầm kéo để tạo ra nhiều sản phẩm đẹp thì chắc hẳn các bậc phụ huynh sẽ
rất vui và tự hào về các con của mình.[2]
Luôn tập cho trẻ những kỹ năng dù rất nhỏ như xếp, vuốt giấy, cắt, dán, để
kết thành những bông hoa có hình dạng khác nhau, hay kỹ năng tạo hình từ đất sét
như xoay tròn, lăn dọc, ấn dẹp từ những thỏi đất sét để tạo thành những hình ảnh
ngộ nghĩnh, các con vật dễ thương và gần gũi với trẻ nhất.
Phối màu là một trong những bước mà trẻ mầm non thích được thực hiện
theo ý thích nhiều nhất. Ở mỗi trẻ có những ý tưởng về màu sắc rất phong phú,
khác với người lớn, màu sắc của trẻ khi tô, vẽ khá nguệch ngoạc nhưng hình ảnh rất
hồn nhiên và dễ thương.
Khi giáo viên thực hiện thao tác mẫu, cần giúp trẻ ghi nhớ các kỹ năng
được rèn từ dễ cho đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, đối với mẫu để hướng dẫn
trẻ thì phải là những hình ảnh rất gần gũi đối với trẻ.
Bên cạnh chuẩn bị cho trẻ những tiền đề làm phong phú vốn hiểu biết, thì
việc lôi cuốn trẻ đi vào các hoạt động cũng rất quan trọng. Để lôi cuốn được trẻ
tham gia vào các hoạt động thì người giáo viên cần phải tìm tòi những sáng kiến
mới, những thủ thuật sư phạm và từ đó dùng ngôn ngữ của mình để truyền đạt tới
trẻ một cách sinh động và lôi cuốn. Điều đó muốn nói đến khả năng ứng sử của
người giáo viên cũng như ngôn ngữ và phong cách đứng lớp thật tự tin, dí dỏm,
8
vui vẻ, ngộ nghĩnh gây sự chú ý của trẻ vào hoạt động. Đặc biệt người giáo viên
cũng cần phải có khả năng tạo hình và tạo ra những sản phẩm đẹp, vì trẻ học đa số
dựa trên sự bắt trước là chủ yếu, vì thế đòi hỏi người giáo viên cũng phải đưa ra
những hình mẫu đẹp mắt và mang tính nghệ thuật cao. Như vậy để giúp trẻ làm
được những sản phẩm đẹp giống của cô thì việc đầu tiên đặt ra ở đây là cần dạy
trẻ một số kỹ năng tạo hình cơ bản như sau:
- Kỹ năng cầm bút:
Để tạo ra những đường nét nghệ thuật thì đây là thao tác đầu tiên cũng tương
đối khó khăn đối với trẻ 4 tuổi vì vậy khi dạy trẻ tôi tiến hành dạy trẻ các thao tác
từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, các hoạt động đó được liên tục thực hiện
tạo thành kỹ năng.
Cô giáo hướng dẫn trẻ cầm bút
Bước đầu tiên chúng ta có thể tập cho trẻ cách cầm bút, vẽ theo ý thích rồi
dần đến dạy những nét cơ bản. Khi trẻ có thể cầm bút thành thạo thì hướng dẫn
cho trẻ tập vẽ các bức tranh sáng tạo theo ý thích của trẻ, ở giai đoạn này chưa đòi
hỏi trẻ phải tạo được bức tranh hoàn chỉnh mà chỉ yêu cầu trẻ tưởng tượng và đặt
tên cho bức tranh của mình là được.
- Dạy trẻ cách làm quen với màu nước:
Đây có lẽ là kỹ năng làm cho trẻ cảm thấy bối dối hơn và gặp nhiều bỡ ngỡ.
Chính vì vậy khi trẻ đã thành thạo hơn với việc cầm bút thì tôi mới tiến hành cho
trẻ sử dụng đến màu nước, nhưng quả thật khi cho trẻ sử dụng và tiếp xúc với màu
nước, tôi thấy trẻ rất hứng thú. Khi tổ chức hoạt động này, bản thân tôi đã sử dụng
các bước sau:
+ Bước 1: Chọn và sử dụng các màu sắc nổi bật, để gây hứng thú cho trẻ
hoạt động.
+ Bước 2: Tôi cho trẻ làm theo nhóm và thi nhau xem nhóm nào làm đẹp
hơn, bước đầu cho trẻ chơi với màu, in bàn tay, bàn chân, in đồ chơi, hay đơn giản
như dùng đầu ngón tay chấm thành những cánh hoa xinh xắn …..
+ Bước 3: Tôi cho trẻ sử dụng bút lông để chấm màu nước và gạt lên giấy
thành những nét thẳng, nét cong…
Ở kỹ năng này cô dạy trẻ cách dùng màu nào sử dụng bút đó, tạo cho bức
tranh trở nên đẹp hơn và không làm lem màu.
Hoạt động trẻ sử dụng màu nước
- Dạy trẻ kỹ năng nặn, :
Đối với trẻ ở lứa tuổi này thì vận động tinh của trẻ phát triển ở mức độ chưa
cao. Vì vậy cần rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng cơ bản, sử dụng đất tạo thành
sản phẩm
Hướng dẫn trẻ làm bẹp viên đất, dỗ bẹt, làm lõm, bẻ loe miệng,vuốt nhọn
một đầu, nặn bằng đầu ngón tay, gắn chặt các bộ phận, đồng thời miết chỗ nối, bề
mặt của hình nặn sao cho mịn.
9
Tập ước lượng tỉ lệ giữa phần chính với các chi tiết của đối tượng bằng cách
chia đất theo các phần. Tạo cấu trúc của một vật theo một trình tự hợp lý, nặn từ
những bộ phận chính có kích thước lớn trước, sau đó mới các chi tiết, bộ phận và
cuối cùng là sử lý đặc điểm bề mặt. [3]
VD: Dạy trẻ kỹ năng xoay tròn, ấn bẹt…..
Sản phẩm trẻ nặn các loại quả
- Dạy trẻ kỹ năng xé dán, cắt dán:
Giống với kỹ năng trên thì xé dán cũng vậy, tôi dạy trẻ xé những giải dài
đầu tiên, xé vụn, lăn tay hình tròn….( từ đơn giản đến phức tạp).
Dạy trẻ kỹ năng phết hồ, đây là kỹ năng tương đối khó với trẻ 4 tuổi vì vậy khi
trẻ dán cô dạy trẻ kỹ năng đặt hình trước, sau đó lật lên để phết hồ ở phía sau của giấy,
làm như vậy trẻ dễ định hình trước, làm như vậy trẻ dễ dàng định hình được sản phẩm
của mình định làm ra nó.
Đối với cắt dán cũng vậy ở lứa tuổi mẫu giáo nhỡ trẻ đã có thể cầm kéo để cắt
nhưng vẫn còn lúng túng trong khi sử dụng chính vì vậy tôi đã dạy trẻ từ những cái
nhỏ nhất như cầm kéo như thế nào cho dễ cắt để trẻ có thể thoải mái tạo ra sản phẩm
mình yêu thích.
Cô hướng dẫn trẻ cắt, dán
Muốn trẻ có được kỹ năng tạo hình thuần thục thì người giáo viên không chỉ
thường xuyên rèn luyện cho trẻ các kỹ năng trên mà bên cạnh đó còn một điều không
thể thiếu được đó chính là những lời khích lệ động viên kịp thời của cô giáo đối với
những sản phẩm mà trẻ làm ra, hay đối với những trẻ chưa làm tốt hay chưa hoàn
thành xong sản phẩm của mình thì một lời khích lệ sẽ làm cho trẻ cố gắng hơn nữa
trong giờ hoạt động lần sau. Việc nhận xét sản phẩm của giáo viên đối với sản phẩm
của trẻ cũng rất quan trọng, nó giúp cho trẻ rút được kinh nghiệm để làm tốt hơn vào
lần sau, cũng như bước đầu hình thành khả năng nhận xét, đánh giá tác phẩm nghệ
thuật trên bản thân trẻ. Biết rõ điều đó trong các giờ tạo hình tôi luôn biết cách động
viên, khích lệ trẻ đúng lúc và cũng khéo léo nêu ra những hạn chế còn tồn tại ở trẻ để
không làm trẻ tự thấy thỏa mãn ở khả năng bản thân của mình để tiếp tục cố gắng
hơn nữa, bên cạnh đó trong các giờ hoạt động tôi luôn đặt ra những câu hỏi như: “
Con thấy thích sản phẩm nào nhất? Vì sao?..” [4]
Ngoài ra thì khi nhận xét việc khen chê cũng phải khéo léo, lời lẽ nhận xét
sản phẩm gây cho trẻ niềm vui sướng vì những gì trẻ đã tạo nên, phải nhấn mạnh
những thành công sáng tạo, những ý định tạo hình thú vị của trẻ, phải chỉ cho trẻ
thấy sự giống nhau giữa sự vật với các hình ảnh được miêu tả và giúp cho trẻ thể
hiện tình cảm, thái độ trước kết quả hoạt động. Bằng những lời nói của mình tôi
rèn luyện cho trẻ khả năng nhận xét kết quả hoạt động của trẻ, nhận ra những
thiếu sót và có hướng sửa chữa những thiếu sót đó.
Bản thân tôi nhận thấy khi hướng dẫn trẻ từ những việc làm tỉ mĩ, thường
xuyên dạy trẻ những kỹ năng cơ bản, từ đơn giản đến phức tạp cho đến những lời
khen, động viên khích lệ trẻ thì kỹ năng tạo hình của trẻ lớp tôi đã có những thay
đổi rõ rệt hơn
*Giải pháp 4: Sử dụng các học liệu, phế liệu dạy trẻ làm đồ chơi
10
Như chúng ta đã biết sản phẩm của hoạt động tạo hình là một dạng sản
phẩm đặc biệt, trong mỗi sản phẩm nó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng của người
tạo ra nó ngoài ra nó còn là ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của người sáng
tạo ra.
Ngoài những đồ dùng, đồ chơi đã có, tôi tận dụng những nguyên vật liệu
sẵn có như: Thùng cát tông, xốp, giấy báo, trai nhựa, hộp sữa chua, vải vụn, ống
chỉ, que kem, ống hút……Tất cả những vật liệu đảm bảo an toàn, không gây độc
hại cho trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên tôi làm ra rất nhiều đồ chơi cho trẻ.
Ví dụ: Chủ đề Phương tiện giao thông: dạy trẻ làm những chiếc tàu, thuyền buồm,
hay những chiếc ô tô, máy bay, xe đạp….
Sản phẩm của cô và trẻ làm từ những nguyên vật liệu sẵn có
Hay chủ đề thế giới động vật:
Lá cây bạch đàn làm cánh chuồn chuồn, lá dừa làm chong chóng, con châu
chấu, lá hoa sữa làm những chú nghé đáng yêu, hay lá cây hay hoa phượng khô
làm thành những cánh bướm xinh xắn…..
Sản phẩm từ thiên nhiên của trẻ
Ngoài ra còn có thể tận dụng giấy gói quà sinh nhật và những hạt sỏi hay vỏ
hạt dưa hoặc cắt xốp ra cho trẻ gói kẹo (sản phẩm này trẻ vừa làm đồ chơi ở góc
bán hàng, vừa làm đồ dùng học toán: so sánh kẹo to - kẹo nhỏ, so sánh số lượng
nhiều - ít, phân biệt kẹo màu xanh - màu đỏ - màu vàng …).
Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành các quyển sách, sau
đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận cái đẹp riêng về
quyển sách mình được cô giúp đỡ làm, từ đó có cảm hứng sáng tạo ra những câu
chuyện kể cho cô và các bạn nghe. Cách làm này có tác dụng rất tích cực trong quá
trình hình thành tình cảm thẩm mỹ và phát triển ngôn ngữ của trẻ 4 tuổi.
Đến mỗi chủ đề tôi gợi ý và phát động thi đua giữa các bé. Sưu tầm và cắt
các hình ảnh về chủ đề cô sẽ lấy ra cùng cả lớp kiểm tra xem ai sưu tầm được
nhiều hình ảnh đẹp nhất. Biện pháp này đã giúp trẻ ý thức quan sát sự vật xung
quanh để sưu tầm hình ảnh đẹp, phù hợp với chủ đề xong cô và trẻ có các tư liệu
đó làm sản phẩm tiếp theo như lựa chọn ảnh làm abum về chủ đề hình thức này trẻ
rất thích.
Có thể là những mảnh vải thừa cô tận dụng và tào thành những con thú nhồi
bông dễ thương như: Thỏ, ngựa voi…..phục vụ cho chủ đề thế giới động vật rất là
hữu ích
Sản phẩm cô khâu trẻ nhồi bông được làm từ vải vụn
Tóm lại: để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì người giáo
viên phải làm tốt công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật mẫu đến các nguyên
vật liệu phù hợp và đủ với số lượng cho tất cả mọi trẻ đều được tham gia hoạt
động. Có như vậy thì giờ hoạt động chung của cô mới đảm bảo, từ đó sẽ thu được
kết quả cao hơn. Tận dụng những thứ sẵn có, những nguyên vật liệu tưởng như bỏ
đi nhưng lại luôn tạo hứng thú cho trẻ, giúp trẻ luôn phát huy được tính sáng tạo
tích cực. Nó không chỉ phát huy khả năng thẩm mỹ ở trẻ mà còn nâng cao được tư
11
duy ngôn ngữ đối với mỗi trẻ, bên cạnh đó nó còn rèn luyện cho trẻ phẩm chất tiết
kiệm và gọn gàng, sạch sẽ ở trẻ, đặc biệt hơn là nâng cao được ý thức bảo vệ môi
trường ở trẻ.
*Giải pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin lồng ghép vào hoạt động
tạo hình.
Xác định vai trò của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy,
trong những năm qua tôi đã chủ động từng bước: Từ học hỏi đồng nghiệp, tham
gia học các lớp đào tạo, bồi dưỡng về tin học. Bản thân không ngừng tìm tòi học
hỏi, khai thác thông tin. Từ chỗ không biết, soạn giáo án cũng phải soạn đi soạn
lại; từng ngày, từng tháng và từng năm tôi đã vun đắp kiến thức của mình. Đến
nay tôi đã biết khai thác thông tin, soạn thảo giáo án điện tử. Không những vậy
bản thân tôi còn có vai trò nòng cốt chi viện, hỗ trợ nhiều đồng nghiệp khác trên
lĩnh vực ứng dụng công nghệ thông tin. Tôi đã áp dụng và đưa công nghệ thông
tin vào môn tạo hình. Có lẽ đây là phương pháp mới mẻ nhất đối với trẻ, nhưng
khi tôi áp dụng phương pháp này thì đa phần trẻ cảm thấy thích thú, bởi lẽ trẻ
được trải nghiệm, được nhìn thấy những hình ảnh chân thật giống bên ngoài, trẻ
cảm thấy rất hào hứng hơn.
Bên cạnh những hình ảnh sống động thì tôi kết hợp thêm âm nhạc để giúp
trẻ cảm thụ và hưởng ứng tốt hơn với cái đẹp của thiên nhiên.
Ví dụ: Thiết kế một giáo án điện tử: Lĩnh vực: Phát triển thẩm mỹ.
Đề tài: Tạo hình: Vẽ đàn cá bơi
Để gây hứng thú cho trẻ trước tiên tôi kết hợp âm nhạc bài hát: “Cá vàng
bơi” sau đó xuất hiện hình ảnh (Silde) đàn cá đang bơi tung tăng dưới nước, cho
trẻ nhìn thấy hình ảnh chân thật nhất của những chú cá xinh xắn đó, sau đó đặt câu
hỏi cho trẻ:
Các con có thích những chú cá đáng yêu đang bơi lội này không?
Vậy chúng mình có muốn cùng cô vẽ đàn cá đang bơi này không nào?
Tiếp tục cô dùng những hình ảnh được chụp lại các bài vẽ đàn cá đang bơi đưa lên
silde và giới thiệu cho trẻ đây là bài vẽ đàn cá bơi.
Hình ảnh trên silde - Đàn cá bơi
Đây là một phương pháp theo tôi nghĩ là khá ấn tượng đối với trẻ, khi tôi áp
dụng với trẻ trong lớp tôi, tôi nhận thấy trẻ rất thích và rất hào hứng với hoạt động
tạo hình này, nó không chỉ thu hút trẻ mà còn giúp trẻ phát triển được tầm nhìn về
cái đẹp trong thiên nhiên, bên cạnh đó phương pháp này còn tạo cho tiết học sôi
nổi không gây nhàm chán ở trẻ.
*Giải pháp 6: Sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, lớp học với phụ huynh
Công tác kết hợp với phụ huynh trong hoạt giáo dục luôn nhận được sự ủng
hộ nhiệt tình và kết quả ngoài mong đợi. Chính vì vậy để nâng cao chất lượng học
tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 4 - 5 tuổi ở trường mầm non nhà trường và nhóm
lớp cần tạo điều kiện để gia đình có thể tham gia vào nhiều hoạt động khác nhau
và hoạt động tạo hình nói riêng. Cụ thể như sau:
Nhà trường cùng với giáo viên chủ nhiệm kết hợp vói phụ huynh xây dựng kế
hạch để giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình bằng các hình thức cụ thể như: Tổ
chức các buổi vẽ tranh ngoài trời, ở đây trẻ được tự do sáng tạo với sự góp mặt
12
của các bậc cha mẹ tạo nên hứng thú giúp trẻ tự tin hơn để thể hiện sản phẩm của
mình. Đây là một hoạt động rất cần thiết và trẻ cũng cảm thấy rất thích thú, nó tạo
môi trường, không gian cho trẻ được trải nghiệm thực tế, hoạt động này giúp trẻ
quan sát, hiểu biết hơn về thế giới xung quanh.
Ngoài ra các bậc phụ huynh kết hợp với nhà trường cùng giáo viên chủ nhiệm
tổ chức các buổi “Vẽ tranh theo chủ đề” tại nhóm lớp.
Ví dụ: Với chủ đề ngày 8/3. Tôi xây dựng kế hoạch tổ chức cuộc thi “Vẽ tranh
tặng mẹ” và đã được ban giám hiệu phê duyệt sau đó tôi trao đổi với huynh trưởng
và kết hợp cùng với huynh trưởng tuyên truyền đến các bậc phụ huynh trong lớp
về việc tạo điều kiện về cơ sở vật chất, kinh phí để khuyến khích trẻ có những sản
phẩm tốt nhất.
Mặt khác tôi huy động phụ huynh tạo điều kiện cho các con được tham gia các
buổi dã ngoại thực tế như thăm quan cánh đồng lúa, vườn rau, khu di tích lịch sử.
Sau những buổi dã ngoại đó tôi khuyến khích trẻ tái hiện lại những hình ảnh thực
tế mà các con được nhìn thấy theo khả năng của mình thông qua các hoạt động
Nặn, Vẽ, Xé dán - cắt dán...
Ngoài ra, tôi đã kêu gọi các bậc phụ huynh sưu tầm các tập san, tranh chuyện,
báo cũ, các phế thải để phục vụ cho các hoạt động học tạo hình của trẻ ở lớp, giúp
phụ huynh sưu tầm các mẫu đồ chơi đơn giản dễ làm để họ có thể tận dụng những
nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có ở địa phương, ở trong gia đình để làm đồ chơi cho
con.
Giải pháp này đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng
của môn học, để từ đó có hướng phối hợp cùng nhà trường giúp trẻ học tốt hơn
bằng cách: mua sắm các sách tô màu, vẽ, bút màu, đất nặn… để luyện thêm cho
trẻ trong thời gian ở nhà và không quên nhắc nhở phụ huynh nên động viên
khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng.
Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường giúp tạo điều kiện và môi trường
tốt nhất không chỉ cho trẻ học khả năng tạo hình mà hơn nữa giáo dục khả năng
thẩm mỹ sớm, tôi cho rằng đây là một yếu tố quan trọng dể hình thành nhân cách
toàn diện cho trẻ.
Có thể nói rằng thông qua việc làm này cô và trò chúng tôi đã được tổ chức
hoạt động tạo hình dưới nhiều hình thức khác nhau mang lại hiệu quả cao trong
giờ học, trẻ lớp tôi đã hứng thú hơn, có kỹ năng hơn và tạo ra được nhiều sản
phẩm đẹp hơn.
2.4. Hiệu quả:
Qua quá trình tổ chức các hoạt động tạo hình giúp phát triển thẩm mĩ cho
trẻ 4 - 5 tuổi bằng cách áp dụng những biện pháp trên cùng với sự chỉ đạo của ban
giám hiệu nhà trường, sự hỗ trợ góp ý của các đồng nghiệp trong nhóm lớp, biết
phối hợp nhuần nhuyễn và biết phát huy những tác dụng tích cực của từng phương
pháp nên trẻ lớp tôi đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận:
*Đối với trẻ:
Trẻ rất hứng thú với tiết học, thích tham gia hoạt động tạo hình và cùng cô
chăm chú nhìn ngắm từng sản phẩm của mình và những sản phẩm cùng cô làm ra.
Trẻ có khả năng tham gia các hoạt động tạo hình và có thể gọi tên các sản
phẩm đó.
13
Đặc biệt gần những tháng cuối của năm học này trẻ lớp tôi có những
chuyển biến khá rõ rệt, hầu hết các tiết tạo hình 100% trẻ đã hoàn thành sản phẩm
của mình, trẻ nhanh nhẹn hơn, thông minh và sáng tạo hơn trong hoạt động tạo
hình, đặc biệt hơn trẻ có thể nhận xét được sản phẩm của mình và của các bạn
theo cách hiểu của mình bằng những từ ngữ rất ngộ nghĩnh và đáng yêu.
Cuối năm học tôi tiến hành khảo sát đối với trẻ lớp tôi kết quả như sau:
BẢNG KHẢO SÁT THỰC TRẠNG (Tháng 4/2018)
(Lần 2)
Đạt
Chưa đạt
Nội dung khảo sát
Số trẻ
Tỉ lệ%
Số trẻ
Tỉ lệ%
38
100%
0
0
Khả năng tập trung chú ý
Kỹ năng vẽ
38
100%
0
0
Kỹ năng nặn
38
100%
0
0
Kỹ năng xé dán
38
100%
0
0
Khả năng phối màu
36
94,7%
2
5,3%
Bố cục tranh
37
97,3%
1
2,7%
Nhận xét sản phẩm
38
100%
0
0
Nhìn vào kết quả so với đầu năm tỉ lệ trẻ thành thạo và hứng thú với mọi
hoạt động của bộ môn tạo hình rất rõ dệt. Tỉ lệ trẻ có khả năng tập chung chú ý
tăng 63,1%, Kỹ năng vẽ tăng 68%, Kỹ năng nặn, kỹ năng xé dán và nhận xét sản
phẩm, đều tăng 73,7%. Đối với kỹ năng cân đối bố cục tranh cho hợp lý và khả
năng phối màu có lẽ là những kỹ năng khó hơn nên ở lớp tôi vẫn còn 2 trẻ chưa
thuần thục lắm, nhưng so với đầu năm thì tỉ lệ cũng đã tăng lên đáng kể, như khả
năng tạo bố cục tranh tăng lên 81,5%, khả năng phối màu tăng 79 %.
* Đối với giáo viên:
Từ những giải pháp trên bản thân tôi đã nhận thức rõ về việc gây hứng thú
cho trẻ học tốt môn tạo hình là một yếu tố rất quan trọng tạo tiền đề, nền tảng để
trẻ học tốt hơn ở lớp sau. Từ đó tôi tìm tòi và rút ra kinh nghiệm, các giải pháp
phù hợp để áp dụng cho trẻ học bộ môn tạo hình được tốt hơn và để đạt được
những kết quả tốt trong vấn đề giáo dục hình thành nhân cách cho trẻ.
Trong đó 100% giáo viên đã nắm vững trình tự và phương pháp dạy trẻ hoạt
động tạo hình. Luôn lấy trẻ làm trung tâm trong các hoạt động. Đặc biệt là biết
khéo léo trong việc chọn lựa, sử dụng các hình thức tổ chức, đồ dùng đồ chơi gây
hấp dẫn trẻ, phù hợp với khả năng của trẻ, nhằm giúp trẻ tham gia tích cực vào các
hoạt động tạo hình, các hoạt động vẽ tranh, nặn, xé dán không còn là một hoạt
động cứng nhắc, phức tạp đối với trẻ.
Đặc biệt tôi đã dành được sự tin tưởng của các bậc phụ huynh khi cho con
đến lớp tại Trường mầm non
* Đối với phụ huynh:
14
Đa số phụ huynh hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động tạo hình,
nó không chỉ phát triển thẫm mỹ cho trẻ ở lứa tuổi này mà nó còn mang lại niềm
vui không chỉ cho trẻ mà với cả các bậc phụ huynh. Chính vì vậy các bậc phụ
huynh rất ủng hộ và kết hợp cùng cô để tạo cho trẻ một môi trường hoạt động tốt
không chỉ ở trường, ở lớp mà còn cả ở nhà, phụ huynh rất hài lòng và đặt niềm tin
vào sự dạy dỗ của cô giáo và nhà trường.
Từ đó phụ huynh tích cực phối hợp với giáo viên trong công tác chăm sóc,
giáo dục trẻ, ngoài ra phụ huynh còn hỗ trợ cho lớp những nguyên vật liệu sẵn có
ở nhà, sẵn sàng tạo điều kiện cùng cô và nhà trường để con mình có những tiết
học bổ ích, mua thêm đồ dùng cho trẻ học tại nhà giúp trẻ học tốt hơn, mạnh dạn
hơn và linh hoạt hơn.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận
Một trong những điều tôi tâm đắc nhất khi tôi thực hiện đề tài: "Một số giải
pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 4 -5 tuổi thông qua hoạt động tạo hình tại
trường mầm non Thị trấn Vạn Hà, huyện Thiệu Hóa” đó là tạo được hứng thú,
khả năng tư duy, sáng tạo ở trẻ và điều đặc biệt hơn là nó gây được ấn tượng tương
đối mạnh mẽ với trẻ. Điều đó góp phần tạo ra môi trường sư phạm tốt, phát huy vai
trò sáng tạo, tự tin của trẻ. Đó là một món quà có ý nghĩa tinh thần to lớn đối với
trẻ, tạo cho trẻ một tâm thế hào hứng, một tư tưởng thoải mái tạo ra được thành quả
cho riêng mình, như khẳng định bản thân mình đã làm được một việc như một
người lớn vậy. Đó cũng là thành công không nhỏ đối với những người làm công tác
giáo dục.
Trong quá trình áp dụng đề tài “Một số giải pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 4 5 tuổi thông qua hoạt động tạo hình tại trường mầm non Thị trấn Vạn Hà
huyện Thiệu Hóa”” tôi rút ra được một số kinh nghiệm sau:
Muốn tổ chức được hoạt động tạo hình có hiệu quả đối với trẻ thì giáo viên
phải là người gây được hứng thú, phát huy tính tích cực cho trẻ, phải là người tạo
được cảm xúc yêu vẻ đẹp của thiên nhiên xung quanh trẻ, phù hợp với đặc điểm
lứa tuổi mẫu giáo bé, lứa tuổi đầu tiên trẻ biết cảm thụ và khám phá cái đẹp, bước
đầu tiếp xúc với môi trường mới.
Giáo viên cần tạo dựng môi trường lớp học phong phú phù hợp với đặc
điểm thực tế của lớp, phải kiên trì, tỉ mỉ và sáng tạo trong mọi tình huống luôn
động viên và khuyến khích sự hứng thú để trẻ tham gia vào các hoạt động.
Phải thực hiện nghiêm túc chương trình nội quy của nhà trường đề ra. Luôn
tìm tòi nghiên cứu tài liệu có liên quan đến từng chủ đề từng hoạt động chung.
Tận dụng và sưu tầm những nguyên vật liệu sẵn có trong thiên nhiên, những
đồ dùng, phế thải cũ có thể sử dụng được để làm đồ chơi sáng tạo cho trẻ hoạt động,
tạo hứng thú cho trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau không nhàm chán.
Học hỏi đồng nghiệp để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. Tham gia các
chuyên đề của phòng giáo dục mở để nâng cao trình độ chuyên môn.
Phải có lòng nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ được phụ huynh tin yêu và qúy
trọng
Phối hợp với phụ huynh và nhà trường để giáo dục đồng bộ. Giúp phụ
huynh hiểu được ý nghĩa và vai trò của hoạt động và cách thức phối hợp với nhà
15
trường để tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ phát triển toàn diện, và nâng cao được chất
lượng chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo.
Trên đây là những bài học kinh nghiệm được rút ra từ thực tế giảng dạy.
Thông qua bản sáng kiến kinh nghiệm này rất mong được sự đóng góp ý kiến của
các bạn đồng nghiệp để sáng kiến hoàn thiện hơn tìm ra phương pháp hay để giáo
dục chăm sóc trẻ một cách tốt hơn nữa.
3.2. Kiến nghị:
Để giúp cho quá trình tổ chức các hoạt động có chất lượng tôi đề nghị:
Ban giám hiệu tạo điều kiện cho giáo viên được thăm quan học tập ở các
đơn vị bạn để trao đổi học hỏi kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động tạo
hình cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo bé nói riêng.
Nhà trường đầu tư kinh phí mua sắm trang thiết bị mới phục vụ cho công
tác giảng dạy, đồng thời hướng dẫn, khuyến khích giáo viên tích cực nghiên cứu,
sáng tạo thêm nhiều học liệu mới, nhiều hoạt động mới hấp dẫn trẻ và có hiệu quả
để phục vụ cho công tác giáo dục trẻ.
Thường xuyên tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện, các hoạt động
dạy mẫu để giáo viên có thể học hỏi lẫn nhau, rút kinh nghiệm trong các hoạt
động giảng dạy nói chung và hoạt động tạo hình nói riêng qua đó nâng cao chất
lượng giảng dạy của các giáo viên trong nhà trường.
Trên đây là một số biện pháp tôi đưa ra để trao đổi cùng đồng nghiệp. Mỗi
giáo viên đều có những phương pháp giảng dạy khác nhau. Chính vì vậy tôi rất
mong sự đóng góp ý kiến của Ban giám hiệu nhà trường và các bạn đồng nghiệp.
Để từ đó bản thân tôi rút ra được các kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức cho trẻ
trong hoạt động tạo hình, đạt kết quả tốt mà hơn nữa và không ngừng học hỏi,
nâng cao năng lực giảng dạy của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ
……………………………………….....................................
.
………………………………………......................................
Vạn Hà, ngày 12 tháng 4 năm 2018.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết sáng kiến
………………………………………......................................
………………………………………......................................
………………………………………......................................
Nguyễn Thị Thanh Hương
16
PHỤ LỤC
Tài liệu tham khảo
[1]. Tạp chí giáo dục mầm non (Số 1 - 2016)
[2]. Giáo trình Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non
(Dùng cho hệ đào tạo từ xa - ngành GD mầm non) - Lê Thanh Thủy NXB
[3]. Giáo dục học mầm non - Đào Thanh Âm- NXB Đại học Quốc gia Hà
Nội 1997.
[4]. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non - Mẫu
giáo nhỡ (4 - 5 Tuổi)- TS Trần Thị Ngọc Trâm - TS Lê Thu Hương - PGS
Lê Thị Ánh Tuyết - NXB Giáo dục Việt Nam(Trang 133- 134)
17
MỤC LỤC
TT
1
NỘI DUNG
TRANG
MỞ ĐẦU
1
1.1 Lý do chọn đề tài
2
1.2 Mục đích nghiên cứu
2
1.3 Đối tượng nghiên cứu
2
1.4 Phương pháp nghiên cứu
2
2
2
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1 Cơ sở lí luận
2
2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
3
Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
4
Giải pháp 1: Xây dựng nề nếp học tập trong giờ học trên lớp.
4
Giải pháp 2: Xây dựng môi trường trong lớp hoc tốt để qua đó cung
cấp, giúp trẻ hiểu biết cái đẹp, tạo cho trẻ cảm xúc về cái đẹp.
5
Giải pháp 3: Rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ.
10
Giải pháp 4: Sử dụng các học liệu phế liệu dạy trẻ làm đồ chơi
13
Giải pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin lồng ghép vào hoạt động
tạo hình
15
Giải pháp 6: Sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, lớp học với phụ
huynh.
2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nhiệm đối với các hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
16
3
19
2.
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
17
3.1 Kết luận
19
3.2 Kiến nghị
20
18
Tài liệu tham khảo
21
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THIỆU HÓA
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THẨM MỸ DÀNH CHO
TRẺ 4 -5 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH TẠI
TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN VẠN HÀ, HUYỆN THIỆU HÓA
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Hương
Chức vụ: Giáoviên.
Đơn vị công tác: Trường mầm non thị trấn Vạn Hà.
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn.
THANH HÓA NĂM 2018
19
- Xem thêm -
.DOC 
19 
4 
105 
