Tài liệu Skkn một số biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở trường tiểu học ngư lộc i

MỤC LỤC I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục đích nghiên cứu 3. Đối tượng nghiên cứu 4. Phương pháp nghiên cứu II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lý luận 2. Thực trạng xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường tại trường Tiểu học Ngư Lộc I 2.1. Khái quát về tình hình địa phương, xã hội và nhà trường 2.2. Thuận lợi, khó khăn: 2.3. Kết quả của thực trạng 3. Các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường 3.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và phụ huynh học sinh. 3.2. Tăng cường vai trò của cán bộ quản lý nhà trường, đặc biệt là đồng chí Hiệu trưởng cũng như phát huy sức mạnh tổng hợp của giáo viên và học sinh trong việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường 3.3. Xây dựng và thực hiện triệt để các chuẩn mực văn hóa (bộ quy tắc vàng) trong nhà trường 3.4. Tổ chức thực hiện các cuộc vận động và phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực một cách hiệu quả 3.5. Khích lệ phong trào học tập, nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận 2. Kiến nghị TÀI LIỆU THAM KHẢO Trang 1 1 2 2 2 3 3 4 4 5 6 7 7 13 14 15 16 17 19 19 20 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Với quan điểm “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước”, Đảng ta đã xác định: Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giầu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.[2] Trong một tổ chức nói chung cũng như một nhà trường, văn hóa luôn tồn tại trong mọi hoạt động của tổ chức đó. Trong đó, văn hóa nhà trường được các nhà nghiên cứu định nghĩa: Văn hóa nhà trường có thể hiểu là nhất trí cơ bản, niềm tin và các giá trị được chia sẻ tạo nên cái tôi và cách làm việc của nhà trường, cũng như định hướng cách cư xử giữa các thành viên của nhà trường với nhau được phản ánh qua các hiện thực văn hóa.[1] Về góc độ tổ chức, văn hóa nhà trường tạo ra môi trường quản lý ổn định, giúp cho nhà trường thích nghi với môi trường bên ngoài, tạo ra sự hòa hợp môi trường bên trong. Văn hóa nhà trường sẽ giúp nhà trường trở thành trung tâm văn hóa giáo dục, là nơi hội tụ sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái trong xã hội, góp phần quan trọng tạo nên sản phẩm giáo dục toàn diện. Đối với giáo viên, văn hóa nhà trường tạo dựng và nuôi dưỡng bầu không khí cởi mở, dân chủ, hợp tác, tin cậy và tôn trọng lẫn nhau; thúc đẩy sự sáng tạo cá nhân, tạo nên tình thương yêu chân thành giữa các thành viên và đảm bảo cho sự hợp tác vì mục tiêu chung. Đối với học sinh, văn hóa nhà trường tạo nên giá trị đạo đức và có vai trò điều chỉnh hành vi. Khi được giáo dục trong môi trường văn hóa và thấm nhuần hệ giá trị văn hóa, học sinh sẽ hình thành được những hành vi chuẩn mực mà quan trọng hơn là ẩn chứa trong tiềm thức các em niềm tin nội tâm sâu sắc vào những điều tốt đẹp; từ đó khao khát cuộc sống hướng thiện và sống có lý tưởng. Đồng thời văn hóa nhà trường giúp các em khả năng thích nghi với xã hội. Một con người có văn hóa thì trong con người đó luôn hội tụ đầy đủ những giá trị đạo đức căn bản, đó là khiêm tốn, lễ độ, thương yêu con người, sống có trách nhiệm với bản thân và xã hội…Do vậy, khi gặp những tình huống xã hội phát sinh, dù là chưa từng trải nhưng nhờ vận dụng năng lực văn hóa để điều tiết hành vi một cách hài hòa, các em có thể điều chỉnh phù hợp với hoàn cảnh, ứng xử hợp lẽ, hợp với lòng người và cuộc sống. Như vậy, văn hóa nhà trường là một thứ tài sản lớn của nhà trường, góp phần tạo động lực làm việc cho các thành viên trong tổ chức, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới, khuyến khích giáo viên cải tiến phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học, khuyến khích đối thoại và hợp tác, chia sẻ quyền lực và nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của các thành viên. Bên cạnh đó, nó còn hỗ trợ điều phối, kiểm soát, hạn chế tiêu cực và xung đột; nâng cao chất lượng các hoạt động của nhà trường. Văn hóa nhà trường lành mạnh nuôi dưỡng bầu không khí 1 cởi mở, dân chủ, mỗi cán bộ giáo viên đều hiểu rõ trách nhiệm, tích cực tham gia vào việc ra các quyết định dạy và học. Ở đó, con người được coi trọng, được cổ vũ hoàn thành công việc và công nhận sự thành công của mỗi nguời.[1] Đó là điều mà bất kỳ nhà trường nào cũng mong muốn phấn đấu đạt được. Trong khi đó, việc tìm ra các biện pháp về đổi mới phương pháp quản lý, biện pháp chỉ đạo dạy - học trong nhà trường được nhiều nhà quản lý đầu tư nghiên cứu thì việc tìm ra các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường lại ít được quan tâm. Năm học 2013-2014, tôi được thuyên chuyển về công tác tại trường Tiểu học Ngư Lộc I. Từ việc tìm hiểu, làm quen với môi trường mới, tôi đã có những cảm nhận thú vị về nét văn hóa nhà trường, về phụ huynh, về tập quán của địa phương như cách quản lý của hiệu trưởng, về đội ngũ, về học sinh, về cảnh quan, về sự thân thiện, về những lễ hội của địa phương….Từ những cảm nhận đó đã làm tôi quan tâm tìm hiểu về văn hóa nhà trường và được biết đối với trường Tiểu học Ngư Lộc I thì việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường hầu như chưa được các thế hệ quản lý đưa vào tìm tòi, nghiên cứu thành một đề tài cụ thể. Xuất phát từ mong muốn khai thác các vai trò to lớn của văn hóa nhà trường, mong muốn như là một sự mở đầu để các nhà quản lý của nhà trường nghiên cứu phát triển thành một đề tài rộng hơn về xây dựng văn hóa nhà trường và với mục tiêu tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường, góp phần đào tạo những con người có văn hóa, có kiến thức, thực hiện hiệu quả mục tiêu của Đảng đã đề ra, tôi xin được nghiên cứu về “Một số biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Ngư Lộc I”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài nhằm đề xuất một số biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giữ vững danh hiệu trường chuẩn quốc gia mức độ 2. 3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài này đi nghiên cứu nội dung, cách thức xây dựng văn hóa nhà trường; nghiên cứu thực trạng về văn hóa nhà trường và đúc kết thành các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường tại trường Tiểu học Ngư Lộc I. 4. Phương pháp nghiên cứu Trong đề tài này tôi sử dụng nhóm các phương pháp: - Phương pháp nghiên cứu cơ sở lý luận: nghiên cứu lý luận về văn hóa, văn hóa nhà trường, nghiên cứu về một số Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát về tình hình nhà trường, địa phương trước và sau khi vận dụng sáng kiến kinh nghiệm. - Phương pháp thống kê, xử lý dữ liệu: đánh giá thực trạng của nhà trường và hiệu quả sau khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm để khẳng định tính đúng đắn của các biện pháp đã thực hiện. 2 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lý luận Như chúng ta đã biết, văn hóa xuất hiện từ khi có loài người, có xã hội. Văn hóa tồn tại khách quan và tác động vào con người sống trong nó. Nếu môi trường tự nhiên là “cái nôi” đầu tiên nuôi sống con người, để loài người hình thành và sinh tồn thì văn hóa là “cái nôi” thứ hai giúp con người trở thành “người ” theo đúng nghĩa, hoàn thiện con người, hướng con người khát vọng vươn tới chân - thiện - mỹ. Mà để có được những con người văn hóa trước hết phải được bắt đầu từ văn hóa của gia đình, văn hóa của nhà trường. * Khái niệm văn hóa: Có nhiều định nghĩa về văn hóa nhưng tất cả đều tựu trung lại ở hai nghĩa là nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Trong đó, UNESCO đã định nghĩa về văn hóa: - Văn hóa hiểu theo nghĩa rộng là một tổng thể các đặc trưng diện mạo về tinh thần, vật chất, tri thức, tình cảm, khắc họa lên bản sắc của một cộng đồng, gia đình, xã hội. Văn hóa không chỉ bao gồm nghệ thuật văn chương mà cả những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những truyền thống tín ngưỡng . [1] - Văn hóa hiểu theo nghĩa hẹp: Văn hóa là một tổng thể những hệ thống biểu trưng (ký hiệu) chi phối cách ứng xử và giao tiếp trong một cộng đồng khiến cộng đồng ấy có đặc thù riêng. Văn hóa bao gồm những giá trị để đánh giá một sự việc, một hiện tượng (đẹp hay xấu, có đạo đức hay vô đạo đức, đúng hay sai…) theo cộng đồng ấy. [1] Về chức năng và nhiệm vụ: Như một thuộc tính quan trọng bậc nhất, văn hóa chi phối toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của con người. Văn hóa tổ chức và điều chỉnh xã hội, giúp con người giao tiếp và thông tin; văn hóa giáo dục và đưa con người gia nhập vào cộng đồng xã hội. Văn hóa vừa là nền tảng tinh thần của xã hội vừa là mục tiêu và động lực phát triển của xã hội xuyên suốt thời gian và không gian. Văn hóa là chất men gắn kết con người trong cộng đồng. Văn hóa là sản phẩm của loài người, văn hóa được tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa con người với xã hội. Song, chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con người, duy trì sự bền vững và trật tự xã hội. Văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình xã hội hóa. Văn hóa được tái tạo và phát triển trong quá trình hành động và tương tác xã hội của con người. Văn hóa là trình độ phát triển của con người và của xã hội được biểu hiện trong các kiểu và hình thức tổ chức đời sống và hành động của con người cũng như trong giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra. * Khái niệm văn hóa tổ chức: Văn hóa tổ chức là tập hợp các giá trị và quy tắc được các cá nhân và các nhóm trong một tổ chức chia sẻ với nhau. Các giá trị và quy tắc này quy định cách ứng xử của mọi người với nhau và giữa những người trong tổ chức với các bên có liên quan nằm ngoài tổ chức. * Khái niệm văn hóa nhà trường: Cũng như văn hóa, có nhiều định nghĩa về văn hóa nhà trường. Tuy nhiên có thể hiểu một cách tổng quát: Văn hóa nhà 3 trường (school culture) là nhất trí cơ bản, niềm tin và các giá trị được chia sẻ tạo nên cái tôi và cách làm việc của nhà trường, cũng như định hướng cách cư xử giữa các thành viên của nhà trường với nhau, được phản ánh qua các hiện thực văn hóa.[1] Văn hóa nhà trường liên quan đến toàn bộ đời sống vật chất, tinh thần của một nhà trường, nó biểu hiện trước hết trong tầm nhìn, sứ mạng, triết lý, mục tiêu, các giá trị, phong cách lãnh đạo, quản lý…bầu không khí tâm lý. Tất cả được thể hiện thành hệ thống các chuẩn mực, các giá trị, niềm tin, quy tắc ứng xử… được xem là tốt đẹp và được mỗi thành viên trong nhà trường chấp nhận. Văn hóa nhà trường được xác định ở 3 yếu tố: Yếu tố hiện thực bao gồm các thành tố như biểu tượng, nghi lễ, giai thoại, các mẫu hành vi nhìn và nghe thấy; các giá trị niềm tin (ý thức về cái phải làm); các chức năng về hành vi (các nhất trí cơ bản). Văn hóa nhà trường tác động đến mọi hoạt động của nhà trường, tạo nên động lực phát triển của nhà trường, nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh, nâng cao vị thế của nhà trường đối với cộng đồng xã hội, giúp nhà trường tạo nên thương hiệu. 2. Thực trạng về xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường ở trường Tiểu học Ngư Lộc I. 2.1. Khái quát về tình hình địa phương, xã hội và nhà trường 2.1.1. Tình hình địa phương và xã hội hiện nay: Ngư Lộc là xã nghèo bãi ngang ven biển, đông dân, đất đai chật hẹp (hơn 17 nghìn dân/ 0,56 km2 đất liền), là nơi tiếp giáp, giao lưu với nhiều địa phương khác. Nhân dân sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt, chế biến và buôn bán hải sản. Bên cạnh đó có một số hộ dân sống bằng nghề kinh doanh hay làm dịch vụ khác; một bộ phận đi làm ăn ở nước ngoài hoặc địa phương khác bằng các nghề buôn bán, lao động giúp việc. Địa phương có truyền thống hiếu học, nét phong tục tập quán đặc sắc, hàng năm có tổ chức lễ hội Cầu ngư và 5 năm lại có hội đua thuyền. Người dân có lối sống mộc mạc, nói năng suồng sã kiểu “ăn sóng, nói gió”. Xã hội phát triển, việc sử dụng mạng xã hội rộng rãi, có thể nói tất cả các độ tuổi đều tham gia cộng đồng mạng. Trong khi đó, việc sàng lọc các thông tin, hình ảnh đưa lên mạng xã hội nói chung chưa chặt chẽ. 2.1.2. Tình hình nhà trường: Trường Tiểu học Ngư Lộc I là một trong 4 trường của xã Ngư Lộc. Trường nằm ở vị trí trung tâm của xã, cạnh trường Trung học cơ sở Ngư Lộc và trường Tiểu học Ngư Lộc II. Về quy mô, cơ cấu của trường: Nhà trường có đầy đủ các tổ chức theo quy định. Đó là: Chi bộ Đảng có 34 đảng viên; Nhà trường có 45 cán bộ, giáo viên, trong đó có 41 đồng chí đạt trình độ trên chuẩn, 4 đồng chí có trình độ đạt chuẩn; Chi đoàn thanh niên có 21 đồng chí; có 777 học sinh, chia thành 25 lớp. Về cơ sở vật chất: có 25 phòng học cao tầng; 1 phòng đa năng; 1 phòng dạy Mỹ thuật, 1 phòng dạy Âm nhạc, 1 phòng truyền thống, 1 phòng y tế, 1 phòng 4 sinh hoạt Đoàn – Đội. Khu hiệu bộ gồm phòng hiệu trưởng, phòng phó hiệu trưởng, phòng các bộ phận; Có khu vệ sinh đúng quy cách, có nước sạch và nước tinh khiết cho giáo viên và học sinh sinh hoạt. 2.2. Thuận lợi, khó khăn: 2.2.1. Thuận lợi: - Nhà trường thường xuyên nhận được sự chỉ đạo kịp thời của Phòng Giáo dục - Đào tạo Hậu Lộc, sự quan tâm của các cấp lãnh đạo chính quyền địa phương, Hội cha mẹ học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường nhận được sự ủng hộ to lớn về vật chất của một số doanh nghiệp trên địa bàn xã và sự ủng hộ của phụ huynh học sinh. - Nhà trường có cơ sở vật chất khang trang, trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ. - Nhà trường có truyền thống dạy tốt, học tốt, đội ngũ giáo viên có trình độ chuẩn, yêu nghề. Cán bộ quản lý của nhà trường có sự đoàn kết nhất trí, hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ, cùng làm việc. Các em học sinh cơ bản ngoan ngoãn, lễ phép, chất lượng đại trà hàng năm đều đạt 100%. Trường nhiều năm đạt tập thể tiên tiến. - Phong tục tập quán địa phương có nhiều nét đặc sắc. Đây là tiền đề để nhà trường tiếp tục giành những kết quả cao hơn và thực hiện tốt công tác xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. 2.2.2. Khó khăn: - Vẫn còn một số giáo viên và phụ huynh học sinh có nhận thức chưa thực sự đúng đắn. Giáo viên còn nóng vội trong giáo dục, giảng dạy. Một số giáo viên còn xa lạ với khái niệm văn hóa nhà trường. - Tâm lý lứa tuổi học sinh tiểu học còn non nớt, dễ tiếp thu những thói hư tật xấu ngoài xã hội. Trong khi, do đặc thù nghề nghiệp và vị trí địa lý, địa phương có điều kiện phát triển kinh tế, tiếp thu những tiến bộ của xã hội nhưng cũng tiềm ẩn việc tiếp thu không chọn lọc cả những thói hư tật xấu từ địa phương khác; một số người dân nói năng suồng sã, một bộ phận thanh thiếu niên có biểu hiện đua đòi, ăn mặc chưa đẹp mắt, nói năng chưa lịch sự, có những ảnh hưởng nhất định đến cách sử dụng ngôn ngữ của học sinh hàng ngày cũng như ảnh hưởng đến điều kiện học tập của các em. Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, chưa chú ý đến việc phải mẫu mực từ lời ăn tiếng nói, cách ăn mặc, cách giao tiếp hằng ngày…cho con em mình noi theo. Một số học sinh cá tính rụt rè nhưng chưa được giáo viên và phụ huynh khích lệ, đưa các em vào nhiều hoạt động giao tiếp. - Địa phương còn chưa được công nhận xã đạt chuẩn văn hóa. 2.3. Kết quả của thực trạng: Để có được biện pháp thực hiện một cách phù hợp, hữu hiệu, tôi đã tiến hành khảo sát, thu thập các thông tin về chất lượng giáo dục, về những biểu hiện văn hóa của nhà trường. Kết quả thu được rất đáng khích lệ nhưng cũng khiến tôi không ít trăn trở. 2.3.1. Về chất lượng giáo dục: 5 Bảng 1- Kết quả sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh năm học 2015-2016 Số HS 734 TS 45 Sự hình thành và phát triển phẩm chất Đạt về sự hình thành và phát triển năng lực Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt 734 0 734 0 Số huy chương trong các kỳ giao lưu SCTT cấp huyện Số giải TDTTvà văn nghệ, kể chuyện cấp huyện 12 11 Bảng 2: Chất lượng đội ngũ năm học 2015-2016 Trình độ đào tạo Năng lực GVG các cấp ĐH CĐ THSP Giỏi Khá TB Yếu Tỉnh Huyện Trường 39 2 4 11 24 10 0 0 6 20 2.3.2 Biểu hiện văn hóa tích cực: Qua quan sát các yếu tố hiện thực nhà trường đã định hình văn hóa nhà trường theo các tiêu chuẩn của đơn vị văn minh, nhà trường văn hóa, trường học thân thiện, học sinh tích cực, như: - Cảnh quan trường học xanh - sạch- đẹp, đảm bảo các tiêu chí của trường học thân thiện, học sinh tích cực. Các lớp học trang trí đẹp, mô phạm. - Tập thể cán bộ giáo viên có tinh thần tương thân tương ái cao. - Nhà trường thể hiện sự quan tâm, có mối quan hệ chặt chẽ và thu hút được các lực lượng xã hội cùng tham gia vào công tác giáo dục. - Một số đông cán bộ giáo viên yêu nghề, có trách nhiệm với nghề, với học sinh, luôn đề cao đạo đức, danh dự nghề nghiệp, toàn tâm toàn ý vì sự phát triển của nhà trường, luôn mong muốn cùng tập thể đưa nhà trường lên một bước phát triển cao hơn nữa. Về các giá trị niềm tin và nhất trí cơ bản, bước đầu khảo sát có nhiều ý kiến khác nhau, bản thân tôi nhận thấy một trong những yếu tố được đa số mọi người thừa nhận là khi họ có một niềm tin vào môi trường giáo dục lành mạnh, khi họ tin tưởng vào người lãnh đạo sống trong sáng, hết mình vì tập thể, biết tôn trọng nhân viên, họ sẽ cố gắng làm việc và cống hiến cho nhà trường. Theo thời gian, nhiều giá trị đã được giáo viên và học sinh thừa nhận và tôn trong như: tính dân chủ, sự đề cao các giá trị nhân văn, lòng trung thực, tính kỷ luật, tính thực chất trong dạy và học. Một số giá trị mà đội ngũ cán bộ giáo viên mong muốn xây dựng và đạt được trong thời gian tới là sự đổi mới, hợp tác và chia sẻ trong công việc. 2.3.3. Những mặt hạn chế: Bên cạnh những biểu hiện tích cực thì văn hóa nhà trường ở trường Tiểu học Ngư Lộc I cũng còn bộc lộ một số hạn chế sau: - Một số giáo viên chưa phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh; một số giáo viên còn trách mắng học sinh khi thấy các em chậm tiến bộ trong học tập hay làm việc riêng trong giờ học. 6 - Trong nội bộ giáo viên vẫn còn hiện tượng thiếu sự hợp tác, thiếu sự chia sẻ học hỏi lẫn nhau; một bộ phận giáo viên thiếu chủ động trong công việc, thiếu sự hỗ trợ nhau; một bộ phận giáo viên chưa tích cực tham gia các hoạt động văn hóa xã hội. - Còn hiện tượng xuề xòa trong coi, chấm thi, trong góp ý giờ dạy ở các tiết thao giảng. Chất lượng giảng dạy của các lớp chưa đồng đều. Một số giáo viên bằng lòng với kết quả hiện tại của bản thân và nhà trường mà chưa có ý chí vươn lên. - Một vài giáo viên chưa chú trọng nhiều về hình thức khi đến trường. - Một số học sinh còn rụt rè trong giao tiếp, chưa mạnh dạn trước đông người. Đôi lúc vẫn còn một vài học sinh cách nói năng, xưng hô với bạn bè chưa đúng mực. 3. Các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Việc xây dựng văn hóa nhà trường được xác định gồm 8 nội dung. Xuất phát từ kết quả khảo sát, từ 8 nội dung xây dựng văn hóa nhà trường, từ những việc mà nhà trường và bản thân đã làm, tôi xin đưa ra nhóm các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. 3.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và phụ huynh học sinh. Như ta biết, khi nhận thức đúng là có hành động đúng. Mục đích của biện pháp này là để đội ngũ cán bộ, giáo viên, phụ huynh hiểu ý nghĩa tốt đẹp, tầm quan trọng của xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường, hiểu được những nội dung, công việc để xây dựng cũng như phát triển văn hóa nhà trường. Trên cơ sở đó, mỗi người sẽ xác định trách nhiệm của mình, tự giác tham gia một cách tích cực vào hoạt động này. Việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, phụ huynh học sinh thông qua các việc làm sau: 3.1.1. Thông qua hình thức tuyên truyền vận động; Tuyên truyền vận động có tác dụng rất tích cực đến việc thay đổi nhận thức con người. Do vậy, đối với cán bộ, giáo viên, thông qua việc học nhiệm vụ năm học, Hội nghị công chức, viên chức, người lao động và các ngày kỷ niệm, lãnh đạo nhà trường đã đưa ra nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường để mọi người cùng nắm được và cùng trao đổi, cùng xác định đó là nhiệm vụ của mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường. Thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến về vai trò, ý nghĩa của công tác xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Bên cạnh đó, nhà trường thuyết phục đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên hòa đồng lợi ích của bản thân với lợi ích của tập thể, kích thích nhu cầu cống hiến xã hội và nhu cầu tự khẳng định bản thân như: tích cực tham gia vào các hoạt động của nhà trường dù có thể phải hy sinh thêm thời gian, nỗ lực nâng cao chất lượng giảng dạy để nâng cao uy tín với đồng nghiệp, với học sinh, tạo thương hiệu cho bản thân và nhà trường... Từ đó, các đoàn thể, các tổ chuyên môn và cá nhân cán bộ, giáo viên chủ động đưa nhiệm vụ xây dựng văn hóa nhà trường vào kế hoạch hoạt động của tổ chức mình, đoàn thể mình cũng như nhiệm vụ của bản thân. 7 Ví dụ: Triển khai nhiệm vụ năm học 2016-2017, ngoài các nội dung về nhiệm vụ chung của Ngành thì trường Tiểu học Ngư Lộc I còn đưa thêm nội dung về xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Với nội dung này, ban đầu một số giáo viên cũng cảm thấy lạ lẫm nhưng khi được cán bộ quản lý nhà trường cụ thể hóa thành những việc làm cụ thể như tổ chức trang trí lớp học, giữ gìn cảnh quan trường học, biết thương yêu đồng nghiệp và học sinh, trung thực trong công việc và cuộc sống, chia sẻ, hợp tác với đồng nghiệp,...; cụ thể hóa thành những tiêu chí như: quan hệ và hợp tác với đồng nghiệp, với phụ huynh học sinh, với nhân dân; tham gia các hoạt động của nhà trường và các tổ chức, đoàn thể; trau dồi đạo đức nghề nghiệp, lối sống; kết quả giảng dạy và giáo dục; trang phục lịch sự, phù hợp nghề nghiệp; cách nói năng cư xử với những người xung quanh....thì họ đã thấu hiểu. Từ việc hiểu được nội dung, ý nghĩa, vai trò của văn hóa nhà trường, mỗi tổ chức, đoàn thể, cá nhân trong trường đều có kế hoạch thực hiện một cách cụ thể. Đối với phụ huynh học sinh, chúng tôi phối hợp với Ban văn hóa xã, Hội khuyến học xã tuyên truyền về vai trò, ý nghĩa của giáo dục gia đình, về vai trò của gia đình trong viêc giáo dục toàn diện học sinh, trong việc quản lý các em, định hướng việc sử dụng mạng internet, mạng xã hội theo hướng tích cực, giúp các em tránh xa những tệ nạn xã hội, tránh xa những thói hư tật xấu. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng cùng với Hội Liên hiệp phụ nữ xã tuyên truyền tới các bà mẹ cần phải luôn làm gương cho con em mình từ lời ăn tiếng nói, cách ăn mặc, cư xử hàng ngày…bởi không ai gần gũi con nhỏ bằng người mẹ, ảnh hưởng của người mẹ vô cùng to lớn tới sự hình thành và phát triển nhân cách của con mình. Do vậy việc giáo dục, làm gương cho các em ở gia đình có vai trò rất lớn trong sự thành công của việc xây dựng, phát triển văn hóa nhà trường. Ví dụ: Hàng tháng, Hội Liên hiệp phụ nữ xã tổ chức các buổi sinh hoạt, nói chuyện về kinh nghiệm nuôi dạy con cái, phổ biến về cách nhận biết những biểu hiện khác thường về tâm lý của trẻ để các bà mẹ có được biện pháp giáo dục con mình một cách phù hợp, khoa học. Hội còn kịp thời tuyên dương những bà mẹ đã có thành tích nuôi con ngoan ngoãn, khỏe mạnh, học giỏi....để khích lệ các bà mẹ tiếp tục nuôi dạy con trưởng thành. Đối với cộng đồng xã hội, ban Công an xã, ban Văn hóa xã…cùng tuyên truyền tới các gia đình kinh doanh mạng internet vì tương lai của con em địa phương hãy kinh doanh một cách lành mạnh. Mỗi điểm kinh doanh Internet đều có bản cam kết về việc thực hiện kinh doanh như nội dung các game, thời gian chơi, đối tượng chơi....Bên cạnh đó, ban Công an xã thường xuyên đến các điểm internet để kiểm tra, quản lý một cách chặt chẽ. Điểm nào vi phạm sẽ bị xử phạt nghiêm khắc. 3.1.2. Thông qua các diễn đàn, các buổi tọa đàm trao đổi về vai trò của văn hóa nhà trường. Chính nhân cách của nhà giáo sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới nhân cách của học trò. Vì vậy, nhà giáo ngoài kiến thức chuyên môn cần có kiến thức về cuộc sống, về văn hóa xã hội. 8 Trong một năm học, nhà trường có nhiều ngày kỷ niệm. Trong các dịp đó, các nhà trường thường tổ chức các buổi hội thảo về chủ đề “giỏi việc trường, đảm việc nhà”, “kỷ cương, tình thương, trách nhiệm”, hay “cô giáo, người mẹ hiền” thì nhà trường cũng tổ chức những buổi hội thảo, tọa đàm, hội thi hoặc câu lạc bộ…lồng ghép về chủ đề xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Ở đó, mọi người có thể nói lên suy nghĩ của mình về văn hóa nhà trường, cần thiết hay không, mong muốn của mình về một nhà trường lý tưởng, về một mẫu hình người quản lý, mẫu hình người giáo viên… ra sao. Ở đó, hiệu trưởng cùng chia sẻ tầm nhìn với mọi người và cũng là dịp để mọi người tự rà soát lại những giá trị mà bản thân và nhà trường đang theo đuổi. Để rồi từ đó, mọi người sẽ thấu hiểu hơn về vai trò của văn hóa nhà trường, soi mình để tự đánh giá về khả năng của mình, về những giá trị nào của bản thân, của nhà trường còn phù hợp cần duy trì và cần có thêm những giá trị nào. Ví dụ: Trường Tiểu học Ngư Lộc I hiện đang đề cao giá trị cốt lõi là: tình thương, đoàn kết, chất lượng thì qua các diễn đàn, các thành viên trong nhà trường cùng bộc lộ được mong muốn của bản thân về một nhà trường trong thời kỳ hội nhập với các giá trị cốt lõi là: chất lượng, hiện đại, tình thương, đoàn kết, trách nhiệm và thân thiện. Và rồi, qua đó, mỗi thành viên đều thấu hiểu rằng đó là mong muốn của mình, mình phải có trách nhiệm để thực hiện được mong muốn đó. Mọi người đã thấm nhuần về trách nhiệm của mình, khi đó nhà trường tổ chức các buổi thảo luận về nội dung, phương pháp…xây dựng văn hóa nhà trường. Cũng ở diễn đàn này, mọi người chia sẻ kinh nghiệm và những ý tưởng của bản thân về xây dựng, phát triển văn hóa nhà trường một cách thiết thực và hữu hiệu nhất. Ngoài ra, nhà trường cũng tổ chức các diễn đàn trao đổi về trang phục thế nào cho đẹp, lịch sự. Từ xa xưa, ông cha ta đã có câu: “đi hội áo này, đi cày áo khác” để khuyên mọi người ăn mặc cho phù hợp với tính chất công việc. Vì vậy, người giáo viên lại càng phải quan tâm tới việc ăn mặc của mình, không thể xuê xoa được, đặc biệt là khi tới trường lại càng phải ăn mặc đẹp mà lịch sự. Từ đó, mọi người đều hiểu rằng cần ăn mặc đẹp, hiện đại nhưng vẫn giữ được nét mô phạm của nhà giáo. Đó chính là sự tự trọng và tôn trọng mọi người. Ví dụ: Dịp 20.10.2016, nhà trường phối hợp với ban nữ công tổ chức hội thi “ Nữ công nhân, viên chức, người lao động tài năng, duyên dáng” đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong hội đồng sư phạm và có tác dụng to lớn trong việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Qua phần thi, thí sinh đã bộc lộ được tài năng, kiến thức, cách ứng xử cũng như nhân sinh quan và thẩm mỹ của mình. Không những thế, những thành viên khác trong nhà trường cũng có thêm kiến thức cũng như được học hỏi thêm về những cách ứng xử có văn hóa, thông minh của các thí sinh. Hội thi đã tôn vinh trí tuệ, tài năng, sáng tạo của các cô giáo. Qua đó, hội thi còn khơi dậy và phát huy những phẩm chất tốt đẹp của nữ cán bộ, giáo viên, thực hiện về bình đẳng giới. Hay trong dịp 20.11.2016, nhà trường phối hợp với công đoàn tổ chức hội thảo “Người giáo viên với văn hóa nhà trường”. Hội thảo không đưa ra những 9 vấn đề lớn lao, vĩ mô mà chỉ căn cứ vào các nội dung xây dựng văn hóa nhà trường để dẫn dắt mọi người đưa ra ý kiến của mình. Ở hội thảo này chúng tôi đã tập trung trao đổi, bày tỏ ý kiến về các vấn đề sau: Nhận thức của mỗi người về văn hóa nhà trường? Cần có những quy tắc hay chuẩn mực gì trong nhà trường? Làm thế nào để xây dựng môi trường văn hóa trong nhà trường? Việc tổ chức các lễ kỷ niệm có ý nghĩa như thế nào? Hình mẫu người quản lý trong suy nghĩ của mỗi cá nhân như thế nào? Mỗi cá nhân đang đề cao giá trị cốt lõi nào?.... Hội thảo và hội thi đã góp phần tích cực vào công tác xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. 3.1.3. Tổ chức tốt các lễ kỷ niệm của nhà trường cũng như luôn tôn trọng và phát huy khía cạnh tích cực các phong tục, tập quán của địa phương: Các nghi lễ kỷ niệm tạo bầu không khí vui vẻ, công nhận thành tích và chia sẻ các giá trị. Việc tiến hành các lễ kỷ niệm có ý nghĩa quan trọng bởi nó thể hiện cái gì đang được đánh giá trong nhà trường và nó giúp nhà trường có một nền văn hóa tốt hơn.[1] Với trường Tiểu học Ngư Lộc I, hàng năm trường luôn tổ chức tốt các lễ kỷ niệm như kỷ niệm ngày phụ nữ Việt Nam 20.10, kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11, kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22.12, kỷ niệm ngày thành lập Đảng 3.2, kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8.3, kỷ niệm ngày gia đình Việt Nam 28.6, kỷ niệm ngày thành lập trường vào dịp tháng 8 hàng năm. Với từng ngày kỷ niệm, theo từng chủ đề, nhà trường có những hình thức tổ chức phù hợp mà ý nghĩa. Ví dụ: Kỷ niệm ngày 20.10, trường tổ chức Hội thi “Nữ công nhân, viên chức, người lao động tài năng duyên dáng” để tôn vinh người phụ nữ trong gia đình cũng như xã hội, khích lệ học học hỏi, vươn lên, tiếp tục cống hiến cho gia đình và xã hội. Kỷ niệm ngày 20.11, nhà trường tổ chức hội thảo “Người giáo viên với văn hóa nhà trường” để làm tốt nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, nhà trường tổ chức nói chuyện về truyền thống của Quân đội để giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, thi đua học tập rèn luyện theo gương anh bộ đội Cụ Hồ. Kỷ niệm ngày gia đình Việt Nam 28.6, nhà trường tổ chức tọa đàm về vai trò của gia đình - tế bào của xã hội, trách nhiệm của mỗi cá nhân để có được một gia đình hạnh phúc. Trong lễ kỷ niệm đó nhà trường sẽ vinh danh những người đã có đóng góp cho nhà trường về vật chất cũng như tinh thần, những thế hệ nhà giáo đã có đóng góp cho sự thành công của nhà trường và kịp thời tuyên dương, khen ngợi các cá nhân có thành tích của từng giai đoạn. Chính từ việc tuyên dương, ghi nhận thành tích một cách kịp thời đã khích lệ các thành viên của nhà trường. Thành tích đó có thể là đạt giáo viên dạy giỏi, có thể là có biện pháp chủ nhiệm lớp tốt, có thể là có hồ sơ tốt, có thể là có tinh thần tương trợ đồng nghiệp, có thể là giúp học sinh có điều kiện khó khăn về kinh tế, có thể là có cách ứng xử 10 đẹp đẽ, có thể là cử chỉ dịu dàng với học sinh và đồng nghiệp, có thể là nuôi dạy con ngoan ngoãn, thành đạt, có thể là hiếu thảo với cha mẹ…Những điều đó có thể là nhỏ nhưng có tác dụng vô cùng to lớn trong việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Đồng thời, trong các ngày kỷ niệm, công đoàn thường mời vợ/chồng của đoàn viên đến dự để họ cảm thông với công việc của chồng/vợ mình, sẵn sàng chia sẻ khó khăn để chồng/vợ mình hoàn thành nhiệm vụ. Và cũng qua đó, họ lại có thêm lòng tự hào về chồng/vợ mình, tự hào vì sự hy sinh, vì những thành tích của chồng/vợ mình đã từng đạt được, họ lại càng động viên một nửa yêu thương của mình cố gắng nhiều hơn vì sự nghiệp trồng người cao quý. Bản thân mỗi cán bộ, giáo viên lại càng ra sức cố gắng trau dồi, rèn luyện, cống hiến nhiều hơn, hoàn thiện mình hơn như chính sự tin tưởng của người mình thương yêu. Như dịp 08.3.2017, tổ chức Hội thi “Nữ công nhân, viên chức người lao động tài năng, duyên dáng” và kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ, trường đã mời dâu, rể của trường về dự. Những lần gặp gỡ đã thực sự gắn kết các thành viên nhà trường lại với nhau hơn và góp phần cho đội ngũ giáo viên nhà trường xây dựng hạnh phúc gia đình bền chặt hơn, tạo động lực cho họ cống hiến cho nhà trường nhiều hơn. Ngoài ra, trường còn tổ chức kỷ niệm ngày thành lập trường vào trước thời gian tựu trường hàng năm (20.8.1993 trường Tiểu học Ngư Lộc I được tách ra từ trường Phổ thông cơ sở Ngư Lộc). Vào dịp này nhà trường mời các thế hệ cán bộ quản lý đã từng công tác ở trường, mời những đồng chí giáo viên đã có thời gian dài gắn bó với trường về dự và ôn lại chặng đường đã qua của trường, nhắc lại những đóng góp của các thế hệ quản lý và nhà giáo đối với sự trưởng thành của nhà trường. Không những thế, nhà trường còn ghi nhận những sự ủng hộ về tinh thần, vật chất của các cá nhân và tập thể. Đó là các cô giáo Nguyễn Thị Phượng, cô giáo Hoàng Thị Thu, cô giáo Nguyễn Thị Thống, cô giáo Trần Thị An, cô giáo Trần Thị Thiều....Có những cô giáo sau khi nghỉ hưu đã cùng gia đình sống ở nơi khác cách xa mấy trăm cây số nhưng vào dịp thành lập trường cũng về chung vui. Về các cá nhân và tập thể đã ủng hộ về tinh thần và vật chất cho nhà trường có thể kể đến tập thể công đoàn ngân hàng Viettin Bank, doanh nghiệp Hoàng Thắng... Vào dịp kỷ niệm thành lập trường, trường cũng mời đại diện các đơn vị về dự. Dù có thể không về dự được nhưng các đơn vị, tập thể ấy vẫn luôn dành những tình cảm tốt đẹp cho nhà trường. Đó chính là sự khích lệ, động viên rất lớn đối với tập thể cán bộ, giáo viên và học sinh nhà trường. Hàng năm, cùng với lễ tổng kết năm học, nhà trường tổ chức cho các em học sinh lớp 5 tốt nghiệp ra trường một cách trang trọng để các em đánh dấu cột mốc đầu tiên trong chặng đường học tập, khẳng định sự trưởng thành của các em sau 5 năm học tập rèn luyện trong mái trường tiểu học, để các em tri ân cha mẹ, thầy cô trước khi bước vào cấp học cao hơn. Đó chính là giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta và tạo dấu ấn tốt đẹp cho các em. Đối với các truyền thống, phong tục của địa phương: Thu nhập của nhân dân Ngư Lộc chủ yếu là từ nguồn hải sản đánh bắt trên biển. Từ xa xưa con người ở đây đã sống phụ thuộc vào thiên nhiên, biển cả, sinh mạng con người 11 thật nhỏ bé giữa biển khơi mênh mông…nên người dân ở đây luôn có một niềm tin huyền bí vào những đấng siêu nhiên. Mặc dù khoa học đã tiến bộ, phương tiện đánh bắt được hiện đại hóa, nhận thức con người cũng được nâng lên rất nhiều nhưng không phải không có những hiểm họa xảy ra đối với con người trên biển. Vì thế, những người đi biển luôn cầu mong biển cả mãi bình yên, luôn ưu ái họ, cho họ những chuyến đánh bắt đầy ắp hải sản. Những người thân của họ luôn mong ngóng họ trở về sau mỗi chuyến đi biển dài ngày được vẹn nguyên, mạnh khỏe. Những ước nguyện đó đã hòa thành một ước nguyện chung cho nhân dân cả vùng. Hằng năm, cứ vào ngày 22 tháng 2 âm lịch xã Ngư Lộc lại tổ chức lễ hội Cầu ngư. Đây là một nét văn hóa tâm linh nổi bật ở đây. Vào dịp này nhà trường cũng được địa phương mời tham dự lễ hội, các nhà trường trên địa bàn đều đến dự lễ và có những món quà nhỏ gửi tới như một sự ủng hộ, trân trọng lễ hội, một lời cầu chúc cho nhân dân ở đây luôn được bình yên, hạnh phúc. Về phía học sinh, nhà trường cùng trao đổi với các em ý nghĩa tốt đẹp và những mặt tích cực của lễ hội thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và các tiết học chính khóa trên lớp. Việc tổ chức trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có thể là trước hoặc sau lễ hội. Trong học chính khóa của chương trình Tiếng Việt lớp Ba có các bài tập đọc về chủ đề lễ hội và Tập làm văn viết về một lễ hội, chúng tôi giúp các em tìm hiểu ngay về lễ hội của địa phương. Lễ hội Cầu Ngư rất đỗi thân quen với các em học sinh Ngư Lộc nên khi được hỏi các em rất hào hứng. Ở buổi ngoại khóa cũng như chính khóa, qua việc cho các em kể lại các hoạt động của lễ hội, giáo viên sẽ nói về ý nghĩa của từng hoạt động đó, ý nghĩa của cả lễ hội, như cảm ơn biển cả đã cung cấp hải sản, là sự biết ơn tới những người đã mất, là sự răn dạy phải sống thiện để được may mắn, hạnh phúc, lễ hội cũng gắn kết mọi người lại với nhau, khiến mọi người sống thân ái hơn. Qua đó, chúng tôi giáo dục các em về việc bảo vệ môi trường biển, chăm chỉ học tập để đền ơn cha mẹ và sau này xây dựng quê hương giầu đẹp. Ý nghĩa của lễ hội đã có tác động tích cực tới học sinh và đội ngũ giáo viên nhà trường. Đội ngũ giáo viên thông cảm với hoàn cảnh của các em học sinh hơn, thông cảm với những suy nghĩ, cách cư xử của phụ huynh học sinh hơn và càng cố gắng cống hiến nhiều hơn. Từ sự cảm thông, thấu hiểu về phong tục địa phương của đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường thì lãnh đạo địa phương cũng như nhân dân lại càng thấy gần gũi với nhà trường hơn, họ sẵn sàng chia sẻ, tham gia phối hợp trong công tác giáo dục của nhà trường hơn. 3.2 Tăng cường vai trò của cán bộ quản lý nhà trường, đặc biệt là đồng chí Hiệu trưởng cũng như phát huy sức mạnh tổng hợp của giáo viên và học sinh trong việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. 3.2.1. Tăng cường vai trò của cán bộ quản lý: Như ta đã biết cán bộ quản lý, đặc biệt là đồng chí Hiệu trưởng có vai trò vô cùng quan trọng đối với mọi hoạt động của nhà trường, được xem như linh hồn của mỗi nhà trường, đúng như câu nói “cán bộ nào phong trào đó”. Do vậy, người Hiệu trưởng cần biết nuôi dưỡng văn hóa nhà trường, qua những việc làm sau: - Tiên phong, gương mẫu trong mọi hoạt động cũng như cuộc sống; 12 - Xây dựng bầu không khí dân chủ, nhân văn, cởi mở, hợp tác, cùng chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau, mọi người luôn được tôn trọng và có cơ hội thể hiện, phát triển khả năng của mình; - Xây dựng cơ chế giám sát, khen - chê phù hợp, kịp thời; - Tăng cường dự giờ, trao đổi chuyên môn với giáo viên đứng lớp về phương pháp, hình thức dạy học, giáo dục...; luôn quan tâm, yêu thương học sinh, cố gắng đảm bảo học sinh có một tương lai xứng đáng từ sự chăm lo, đầu tư của cha mẹ các em và xã hội; - Chia sẻ tầm nhìn, sứ mệnh của nhà trường với cán bộ, giáo viên. Người Hiệu trưởng luôn giữ vai trò dẫn dắt (bằng các định hướng, chiến lược, mục tiêu), là hoa tiêu của chuyến tàu giáo dục nhà trường; Chia sẻ quyền lực, tin tưởng cấp dưới, mạnh dạn trao quyền cho giáo viên, trong đó đề cao vai trò lãnh đạo cho hoạt động dạy học, giáo dục của giáo viên, cho thấy một Hiệu trưởng đầy nhiệt tâm, luôn trách nhiệm và yêu thương nhân viên và học trò; - Thường xuyên có mặt ở trường, ở lớp và tham dự nhiều sinh hoạt của học sinh; người Hiệu trưởng cần quen mặt ít nhất là môt nửa số học sinh trong trường; sẵn sàng trò chuyện với các em, chia sẻ với các em; - Thường xuyên trao đổi kỹ năng giao tiếp, lắng nghe tất cả mọi người, khuyến khích phụ huynh học sinh tham gia vào các hoạt động của trường và làm cho phụ huynh học sinh hiểu rõ hơn vai trò của họ trong việc giáo dục học sinh; - Luôn học hỏi, nâng cao năng lực, nâng cao uy tín thực sự của mình và coi trọng việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn để không ngừng phát triển đội ngũ. 3.2.2. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các đoàn thể và các thành viên trong nhà trường: Mỗi thành viên trong nhà trường phải biết việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường là nhiệm vụ của tất cả các thành viên trong tập thể này và họ có vai trò to lớn để nhà trường hoàn thành tốt nhiệm vụ này. Như trên đã nói, Hiệu trưởng cần tạo điều kiện để các thành viên phát huy tối đa năng lực của mình, để họ có cơ hội cống hiến, để mỗi cá nhân, mỗi đoàn thể cùng nhau tạo nên một sức mạnh tổng hợp làm nên thành công cho nhà trường. Chi bộ mà đứng đầu là đồng chí Bí thư luôn tập hợp, quy tụ được toàn thể đội ngũ, nắm được tâm tư nguyện vọng, mong muốn của của từng thành viên trong nhà trường. Công đoàn phải thực sự là một mái ấm, mà ở đó có sự thông cảm, có sự sẻ chia, là nơi để mọi người nói lên mong muốn của mình. Công đoàn là cầu nối giữa đội ngũ giáo viên với Hiệu trưởng nhà trường. Công đoàn là nơi để đoàn viên công đoàn học tập, rèn luyện về cách sống, về đối nhân xử thế, để bản thân mỗi người được hoàn thiện hơn. Chi đoàn thanh niên là nơi để giáo viên trẻ tôi luyện về bản lĩnh, về phẩm chất, về ý chí nghị lực và là nơi để họ công hiến, thực hiện trách nhiệm và trưởng thành. Các tổ chuyên môn là nơi để đội ngũ giáo viên rèn luyện về chuyên môn nghiệp vụ để lớn lên trong nghề, để có thêm uy tín với xã hội, có thêm uy tín với phụ huynh và học sinh… Tất cả các đoàn thể đều cùng nhau xác định hệ giá trị cốt lõi cho nhà trường và cùng xây dựng một sứ mệnh, tầm nhìn trong tương lai để cùng nhau phấn đấu 13 thực hiện, đều có một mong muốn cho nhà trường của mình phát triển lên một bước cao hơn nữa. Để rồi, không những chỉ học sinh mà tất cả cán bộ giáo viên đều thấy “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. 3.3. Xây dựng và thực hiện triệt để các chuẩn mực văn hóa (bộ quy tắc vàng) trong nhà trường Không thể tách rời việc xây dựng văn hóa nhà trường với việc xây dựng một môi trường văn hóa. Đảng ta đã xác định: “Xây dựng mỗi trường học phải thực sự là một trung tâm văn hóa giáo dục, rèn luyện con người về lý tưởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống; giáo dục truyền thống văn hóa cho thế hệ trẻ”.[2] Do vậy, cần xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh. Để có được môi trường văn hóa lành mạnh cần xây dựng được các chuẩn mực văn hóa để các thành viên cùng thực hiện. Chuẩn mực là các quy định không viết thành văn để chỉ dẫn chúng ta hành động như thế nào và làm như thế nào. Đó là các quy tắc chỉ đạo sự tương tác giữa các thành viên với nhau, cách thức làm việc, ra quyết định, giao tiếp, thậm chí là cả ăn mặc. Tất cả các tổ chức, các nhóm người muốn thực hiện các hoạt động kinh doanh và các hoạt động khác đều cần phát triển các chuẩn mực. Chuẩn mực cần thiết được thiết lập ngay từ đầu khi mới thành lập các nhóm làm việc và các nhóm phải tự thiết lập chuẩn mực cho mình, tự soạn thảo chuẩn mực để có trách nhiệm và làm chủ các chuẩn mực do mình soạn thảo. [1] Như vậy, mỗi nhà trường đều phải xây dựng chuẩn mực văn hóa cho mình. Với trường Tiểu học Ngư Lộc I, đồng chí Hiệu trưởng đã cùng các thành viên trong nhà trường xây dựng bộ quy tắc áp dụng trong nhà trường. Việc làm này được bắt đầu trong buổi Hội thảo ngày 20.11. 2016, sau đó khi các tổ chức, cá nhân xây dựng kế hoạch xong thì mỗi cá nhân và tổ chức, đoàn thể trong nhà trường sẽ đưa ra các chuẩn mực mà theo mình cần thực hiện. Qua tổng hợp, chúng tôi nhận thấy 100% cán bộ, giáo viên, nhân viên được hỏi đều trả lời phải thực hiện đúng Điều lệ trường tiểu học, Luật Giáo dục, thực hiện đúng nhiệm vụ của người giáo viên theo Chuẩn giáo viên Tiểu học. Và cùng thực hiện các quy tắc sau: *Quy tắc giao tiếp, ứng xử với mọi người trong nhà trường: - Tôn trọng người khác; tôn trọng lời hứa, tôn trọng sự cam kết; - Thân thiện, đoàn kết và hợp tác; - Trung thực; trách nhiệm, kỷ luật; - Không làm tổn thương người khác, không nói mỉa mai, chỉ trích; - Luôn tìm các ưu điểm của người khác; - Vị tha, đặt vị trí của mình vào vị trí của người khác để đối xử. *Quy tắc ứng xử với môi trường: - Bảo vệ sức khỏe; bảo vệ môi trường sống; - Giữ gìn vệ sinh trường lớp; - Tiết kiệm năng lượng. * Quy định về trang phục, đầu tóc: - Đầu tóc, trang phục gọn gàng, lịch sự, phù hợp với môi trường sư phạm; 14 - Thứ 2 hàng tuần và các ngày lễ giáo viên nữ mặc áo dài, giáo viên nam mặc com lê thắt cà vạt (mùa hè mặc sơ mi sơ vin, thắt cà vạt) - Thứ 2,4,6 học sinh mặc đồng phục. 3.4. Tổ chức thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực một cách hiệu quả. Các cuộc vận động cũng như các phong trào thi đua từ nhiều năm nay đã được các trường học thực hiện nghiêm túc và hiệu quả. Chính từ việc thực hiện tốt các cuộc vận động và các phong trào đó mà chất lượng đội ngũ nhà giáo, chất lượng giáo dục của các nhà trường không ngừng được nâng lên - đặc biệt là nâng hiệu quả cho công tác xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường, giúp mỗi nhà trường nâng cao thương hiệu của mình. Trường Tiểu học Ngư Lộc I đã làm tốt việc tổ chức thực hiện các cuộc vận động lớn, các phong trào thi đua, như: Chỉ thị 06- CT/TW ngày 07.11.2006; Chỉ thị 03-CT/TW ngày 14.5.2011; Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15.5.2016; cuộc vận động “Hai không”; Phong trào “thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”… Việc hưởng ứng các cuộc vận động, các phong trào đã mang lại hiệu quả lớn trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của nhà trường, rèn luyện đội ngũ. Đặc biệt với Chỉ thị 05/CT/TW về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ chí Minh”, Bộ Chính trị yêu cầu gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác với thực hiện Nghị quyết số 33- NQ/TW về “xây dựng và phát triển con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, trong đó nhấn mạnh gắn học tập tư tưởng, đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh với việc xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam, xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực của con người Việt Nam thời kỳ đấy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế [3]. Bộ Chính trị cũng yêu cầu gắn việc học tập tấm gương đạo đức, tư tưởng, tác phong Hồ Chí Minh với việc thực hiện Nghị quyết 29 - NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo. Chính vì vậy, trường Tiểu học Ngư Lộc I đã kip thời triển khai tới toàn thể cán bộ giáo viên, làm cho việc học tập theo Bác trở thành nhu cầu thiết thực của mỗi cá nhân và tiến hành thực hiện các Chỉ thị, Nghị quyết một cách đồng bộ. Mỗi năm nhà trường đều tổ chức cho cán bộ giáo viên đăng ký việc làm học tập theo tấm gương đạo đức và phong cách của Bác. Cuối năm, mỗi cá nhân tự đánh giá kết quả đã thực hiện được, xây dựng phương hướng phấn đấu, rèn luyện trong thời gian tiếp theo. Việc làm đó có tác dụng vô cùng lớn lao đến việc mỗi cán bộ, giáo viên luôn gọt giũa, rèn luyện phẩm chất đạo đức, rèn luyện chuyên môn nghiệp vụ để “ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Bên cạnh đó nhà trường luôn chú trọng tới hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Theo từng chủ đề, chủ điểm, các em đã được các thầy cô tổ chức cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp với điều kiện của nhà trường. Có thể kể đến các hoạt động các em từng tham gia như: chăm sóc tượng đài liệt sĩ, thăm hỏi Bà mẹ Việt 15 Nam anh hùng Đồng Thị Vận ở thôn Thành Lập, đến thăm khu nhà mẹ Tơm tại xã Đa Lộc, tìm hiểu về lễ hội Cầu ngư của địa phương, quần loa cổ động tuyên truyền nhân kỷ niệm 64 năm ngày thành lập Đảng bộ xã Ngư Lộc....Với mục tiêu: Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội; phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách hiệu quả [4] thì việc thực hiện tốt 5 nội dung của phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực đã góp phần tích cực cho việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường: cảnh quan trường học được xanh, sạch đẹp; các em được giáo dục phù hợp với đặc điểm lứa tuổi, có thêm lòng tự tin trong học tập, khắc phục tính rụt rè, thiếu tự tin mà học sinh nông thôn thường mắc phải; các em được rèn luyện kỹ năng sống; các em được tham gia các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh; các em được biết về các giá trị văn hóa, di sản, cách mạng…ở địa phương, được bồi đắp lòng ân nghĩa, biết trân trọng các giá trị văn hóa. Và một điều không thể phủ nhận là chính từ việc thực hiện các nội dung đó cũng giúp cho giáo viên hoàn thiện hơn, lớn hơn trong chuyên môn, trong nghề nghiệp cũng như đời thường. 3.5. Khích lệ phong trào học tập, nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên. Xuất phát từ việc hạn chế về năng lực chuyên môn nên việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học của một vài giáo viên chưa triệt để dẫn đến chất lượng dạy học chưa cao bằng chất lượng dạy học của đồng nghiệp, chưa thu hút được học sinh. Cũng từ đó, họ không tự tin trong dạy học, hoặc chấp nhận kết quả hiện có của mình. Họ ngại sự thay đổi. Để giúp họ thay đổi suy nghĩ, tự tin trong giảng dạy, mong muốn thay đổi theo chiều hướng tốt lên, mong muốn tạo thương hiệu cho lớp mình giảng dạy…thì nhà trường phải tạo điều kiện cho họ học tập vươn lên, để học tập nâng cao trình độ trở thành nhu cầu của bản thân mỗi giáo viên. Việc học tập nâng cao trình độ có thể bằng nhiều hình thức như học tập nâng chuẩn (liên thông, tại chức), bồi dưỡng thường xuyên, học qua mạng, học trên báo chí, học ở đồng nghiệp, thậm chí học ở phụ huynh và học sinh (thông qua những lời tâm sự tán thành hay không tán thành về phương pháp dạy học, phương pháp giáo dục của giáo viên)… Hàng năm, công tác bồi dưỡng thường xuyên của trường triển khai và thực hiện khá tốt. Hàng tháng, nhà trường đều đặn kiểm tra việc học tập cũng như kịp thời tổ chức giải đáp thắc mắc cho các đồng chí giáo viên. Kết quả xếp loại 100% đạt loại khá trở lên. Các đồng chí đã vận dụng một cách hiệu quả những kiến thức được bồi dưỡng vào quá trình giáo dục, giảng dạy. Qua các buổi thao giảng, sinh hoạt chuyên môn, dự giờ thăm lớp của các đồng chí quản lý, chất lượng giờ dạy đã được nâng lên rõ rệt. Các đồng chí đã mạnh dạn thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, lôi cuốn các em vào giờ học bằng những hình thức dạy học phong phú, phù hợp. Bất kỳ ai cũng có lòng tự ái nghề nghiệp, chúng tôi luôn khai thác đặc điểm này của đội ngũ thông qua hình thức tuyên dương 16 những đồng chí có thành tích trong giảng dạy; đưa tin về những giáo viên tiêu biểu ở những vùng khó khăn trên mọi miền đất nước rồi phân tích vì sao họ làm được, vì sao mình chưa làm được như họ. Uy tín của giáo viên không chỉ được đánh giá từ đồng nghiệp mà được đánh giá rõ nhất từ suy nghĩ của học sinh. Các em có lưu luyến thầy cô khi chuyển lớp không? Các em vui hay buồn khi không được học với thầy, cô giáo cũ? Điều đó có thể bộc lộ khi các em lên lớp, chuyển trường hoặc có thể bộc lộ qua những bài viết. Những bài văn của học sinh viết về thầy, cô giáo cũ có lẽ là lời nhận xét mà mỗi giáo viên đều phải đọc. Suy nghĩ của các em chân thật, nhìn nhận về giáo viên thế nào sẽ viết như thế. Vì thế, chúng tôi sẽ mượn đọc các bài văn của học sinh lớp 5 tả thầy cô giáo để lại cho em nhiều ấn tượng nhất cho các đồng chí đọc. Trong đó, các em nói về bài văn, bài toán thầy cô từng giảng, về những câu chuyện thầy cô kể, về cách ăn mặc, nói năng của thầy cô… Qua mỗi lời khen, chê của học sinh, bản thân các đồng chí được tả sẽ biết mình cần làm gì. Những đồng chí khác tự soi mình vào xem đã làm gì, chưa làm gì, cần làm gì. Cứ như vậy, các đồng chí đã âm thầm học hỏi để không bị thua kém đồng nghiệp và tự điều chỉnh mình, hoàn thiện mình hơn để đẹp hơn trong mắt học trò thân yêu của mình. 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm Để khẳng định tính hiệu quả của các biện pháp xây dựng, phát triển văn hóa nhà trường tôi tiến hành khảo sát về sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực, kết quả các kỳ giao lưu, hội thi của học sinh; khảo sát về chất lượng đội ngũ cũng như các biểu hiện về văn hóa, bước đầu chúng tôi đã thu được kết quả đáng mừng. Thứ nhất, ta quan sát các bảng đối chứng sau: Bảng 3: Đối chứng về kết quả khảo sát sự hình thành và phát triển năng lực phẩm chất học sinh giai đoạn giữa học kỳ 2 năm học 2016-2017 Sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất Năng lực Phẩm chất Số Hs 777 Tốt Đạt Cần cố gắng Tốt Đạt Cần cố gắng 523 255 0 585 192 0 Số huy Số giải chương TDTT, giao lưu VN, KC cấp huyện cấp huyện 42 15 Bảng 4: Đối chứng chất lượng đội ngũ đến giữa kỳ 2 năm học 2016 - 2017 Trình độ đào tạo Năng lực GVG các cấp TS 45 ĐH CĐ 39 2 THSP 4 (đang học ĐHSP:2) Giỏi Khá TB Yếu 19 22 3 0 Tỉnh Huyện Trường 1 6 24 Như vậy, ta thấy kết quả sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của hcoj sinh cũng như chất lượng đội ngũ đã được nâng lên một cách rõ rệt, đặc biệt là số học sinh đạt huy chương trong kỳ giao lưu sân chơi trí tuệ cấp huyện tăng gần 4 lần so với các năm học trước đó. Điều đó thể hiện việc chuyển biến tốt trong giáo viên, học sinh và phụ huynh cả về nhận thức và hành động. Đó là 17 sự chuyển biến về phương pháp giảng dạy, phương pháp giáo dục, trách nhiệm với nghề…của giáo viên. Sự chuyển biến về phương pháp giáo dục con cái, trách nhiệm đối với con cái của phụ huynh học sinh. Sự chuyển biến về phương pháp học tập, rèn luyện, về bổn phận làm con, trách nhiệm người học sinh…của các em. Thứ hai, những tồn tại hạn chế không còn và các biểu hiện tích cực trong văn hóa nhà trường trước đó được duy trì và phát triển cao hơn. Đó là: - Cảnh quan trường học thực sự xanh, sạch, đẹp. Lớp học trang trí đẹp mắt, có tính giáo dục cao. Nhà trường luôn tích cực trong phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Nhà trường đề cao khẩu hiệu “Mỗi thầy cô là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. - Giáo viên và học sinh ăn mặc đẹp, lịch lãm, mô phạm. Học sinh có đồng phục mùa đông và mùa hè được quy định mặc vào các ngày học trong tuần. Các em có giầy dép đi ngoài đường riêng và dép đi trong lớp riêng, nhằm giữ vệ sinh lớp học được sạch sẽ. - Học sinh và cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường đều có hành vi giao tiếp đúng mực. Trong giao tiếp hàng ngày, cách xưng hô giữa đồng nghiệp với nhau, giữa giáo viên với học sinh, giữa giáo viên với phụ huynh học sinh luôn chuẩn mực, thân thiện. Không còn hiện tượng học sinh xưng hô không đúng mực với bạn bè. - Nhà trường chú trọng công tác giáo dục niềm tin, giáo dục các nghi lễ truyền thống, giữ gìn phong tục của tổ tiên, của địa phương, truyền thống tôn sư trọng đạo, hiếu kính với cha mẹ…, cuối năm học cuối cấp, các em học sinh lớp 5 được tổ chức lễ ra trường, tri ân tới thầy cô và cha mẹ trước khi bước vào cấp học cao hơn. Các thầy cô trong nhà trường thực sự là những người cha, người mẹ, người anh, người chị mẫu mực, giàu tình yêu thương. Không còn hiện tương giáo viên quát mắng học sinh. - Công tác tương thân tương ái được đội ngũ cán bộ giáo viên chú ý vun đắp. Không những kịp thời chia sẻ, thăm hỏi đồng nghiệp mà đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường còn làm tốt công tác nhân đạo, đúng với giá trị truyền thống của dân tộc “thương người như thể thương thân” qua việc hỗ trợ đồng nghiệp mắc bệnh nặng, học sinh nghèo, đồng bào bị thiên tai, lũ lụt…Nhà trường thực sự là một tổ ấm của cả giáo viên và học sinh. Mọi người luôn quan tâm, chia sẻ với nhau, tạo thành một khối đoàn kết, nhất trí cao, luôn mong muốn cùng tập thể đưa nhà trường lên một bước phát triển cao hơn nữa. - Trường có sự chia sẻ quyền lực, trao quyền, khuyến khích, tự chịu trách nhiệm. Các phó hiệu trưởng và các tổ trưởng chuyên môn thấy được vai trò trách nhiệm của mình khi được Hiệu trưởng giao quyền; mỗi cán bộ, giáo viên đều hiểu rõ việc mình cần phải làm, tích cực tham gia vào việc ra các quyết định dạy và học. Lãnh đạo nhà trường luôn coi trọng con người, cổ vũ sự hoàn thành công việc và công nhận sự thành công của mỗi người; chú trọng tính sáng tạo và đổi mới; khuyến khích đối thoại và hợp tác, làm việc nhóm. Mọi người cùng tôn trọng và theo đuổi giá trị tốt đẹp: chất lượng, hiện đại, nhân văn, đoàn kết, trách 18 nhiệm và thân thiện với tâm niệm “Tất cả vì học sinh thân yêu”, “thương hiệu của nhà trường bắt đầu từ thương hiệu của mỗi thành viên trong nhà trường”. Mọi thành viên trong nhà trường đều ý thức đúng trách nhiệm của mình và nghiêm túc trong công tác coi, chấm thi, góp ý giờ dạy vì họ hiểu rằng đó là cách tốt nhất để cả thầy và trò cùng tiến bộ - Giáo viên được khuyến khích cải tiến phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học; giáo viên được khuyến khích tham gia góp ý kiến trong mọi hoạt động của nhà trường, được lãnh đạo nhà trường lắng nghe và giải quyết kịp thời những yêu cầu chính đáng. Bầu không khí nhà trường cởi mở, dấn chủ, hợp tác, tôn trọng và tin cậy lẫn nhau. Lãnh đạo nhà trường điều hành công việc hiệu quả, công khai, minh bạch. Các tổ chức đoàn thể phát huy tốt vai trò của mình. Vì thế, mọi người luôn thấy mình được tôn trọng, được yêu thương, càng ra sức cố gắng phấn đấu, cống hiến để khẳng định mình, tự chịu trách nhiệm với kết quả công việc của mình. Trong năm học, có 24 đồng chí được công nhận danh hiệu giáo viên giỏi cấp trường. Điều đặc biệt là nhà trường có 01 đống chí được đi dự buổi gặp mặt các giáo viên tiêu biểu công tác tại các xã đảo do Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chức, được nhận bằng khen của Bộ trưởng BGD ĐT, bằng khen của Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên và bằng khen của chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa; 01 đồng chí đạt giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh. Những hoạt động khác được các đồng chí tham gia tích cực và hiệu quả. Một điều được khẳng định rằng mọi thành viên trong nhà trường luôn muốn được mãi gắn bó với tập thể này, nơi có người Hiệu trưởng biết yêu thương, cảm thông, chia sẻ, khích lệ; nơi có những đồng nghiệp đáng tin cậy, luôn gần gũi, động viên; nơi có những học trò đáng yêu và những phụ huynh học sinh mộc mạc, chân thành, luôn ủng hộ nhà trường. Từ kết quả trên, ta thấy rằng những giải pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường mà trường Tiểu học Ngư Lộc I đã thực hiện là đúng đắn. Với kết quả đó sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường; góp phần rèn luyện những giáo viên vừa hồng, vừa chuyên, giàu lòng nhân ái bao dung, hội tụ những nét văn hóa tốt đẹp của con người Việt Nam; góp phần đào tạo ra những thế hệ con người Việt Nam văn hóa, hiện đại, khoa học, sáng tạo. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: Văn hóa quyết định sự trường tồn của nhà trường. Văn hóa nhà trường có vai trò, ý nghĩa vô cùng to lớn. Làm tốt công tác xây dựng văn hóa nhà trường là đang xây dựng một xã hội văn hóa: con người có kiến thức, có kỹ năng, thân thiện với môi trường, thân thiện với con người, mọi người ứng xử có văn hóa, sống có văn hóa….Qua quá trình nghiên cứu, thực hiện tôi rút ra được bài học kinh nghiệm sau: - Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa nhà trường, như: quá trình toàn cầu và hội nhập, kinh tế tri thức và nhu cầu phát triển tổ chức biết học hỏi, văn hóa dân tộc và văn hóa học tập của dân tộc, điều kiện vât chất cho thực thi các các hoạt động xây dựng văn hóa nhà trường, năng lực và phong cách của người 19