MỤC LỤC
TT
1
1.1
1.2
1.3
1.4
2
2.1
2.2
2.3.
2.3.1
2.3.2
2.3.3
2.3.4
2.3.5
2.3.6
2.3.7
2.4
3
3.1
3.2
Nội dung
Trang
Mở đầu.
Lý do chọn đề tài.
Mục đích nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm.
Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng
để giải quyết vấn đề.
Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm.
Giải pháp 2: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm.
Giải pháp 3: Tăng cường thiết bị, đồ dùng dạy học và tạo
môi trường cho trẻ hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
Giải pháp 4: Thực hiện tổ chức tốt biện pháp giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm thông qua các hoạt động giáo dục.
Giải pháp 5: Lựa chọn nội dung và trò chơi phù hợp để rèn
luyện tính tích cực hoạt động của trẻ.
Giải pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin, Sử dụng phần
mềm power point trong tổ chức các hoạt động chung.
Giải pháp 7: Phối hợp với các bậc phụ huynh để tổ chức các
hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
dục với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Kết luận, kiến nghị.
Kết luận.
Kiến nghị.
1
1
2
2
2
2
2
4
6
6
7
9
10
11
12
14
16
18
18
18
1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài:
Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước.
Một dân tộc muốn tồn tại và phát triển đều phải quan tâm tới trẻ em, đặc biệt là
trẻ lứa tuổi mầm non.
Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã dạy:
“Giáo viên mầm non là người mẹ thứ hai của trẻ”.
Để làm được điều này đòi hỏi mỗi người giáo viên phải có tâm với nghề,
có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là với giáo viên dạy trẻ lứa tuổi 5 - 6
tuổi, là giai đoạn vàng cho sự phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần, chuẩn
bị tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1.
Trong thực tế hiện nay đối với xã hội nói chung và ngành giáo dục nói
riêng, đang dần dần từng bước xây dựng nhân cách con người mới phát triển
toàn diện. Để giáo dục trẻ được tốt, đòi hỏi mỗi chúng ta phải chú ý tới việc hình
thành và phát triển nhân cách cho trẻ ở mọi hoạt động trong đó: “Tổ chức hoạt
động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một trong những hoạt động quan trọng
trong việc giáo dục trẻ mầm non đặc biệt với trẻ 5 - 6 tuổi.
Theo ý kiến chuyên gia tại Mô đun MN1- D xây dựng trường mầm non
lấy trẻ làm trung tâm (Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên).
Các nhà nhà giáo dục đều phải thừa nhận rằng: “Cách tiếp cận để giáo dục trẻ
tốt nhất đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng phương pháp dạy học tích cực.
Nhằm thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy, sáng tạo và giải
quyết vấn đề của trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện phù hợp” [8] .
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Giáo dục mầm non thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ từ
3 tháng đến 6 tuổi. Mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển thể chất,
tình cảm, ngôn ngữ, tư duy, thẩm mĩ, hình thành yếu tố đầu tiên ở trẻ. Chính vì
vậy, tổ chức tốt các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp giáo viên có
thể điều chỉnh, hoàn thiện các hoạt động giáo dục trẻ hàng ngày ở trường thông
qua các tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm [2].
Song trong thực tế hiện nay ở trường mầm non Điền Thượng, việc tổ chức
các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa đạt được hiệu quả theo kế
hoạch đề ra. Để đạt được hiệu quả cao trong công tác giáo dục thì nhân tố quyết
định chính là đội ngũ giáo viên. Muốn nâng cao chất lượng giáo dục thì trước
hết phải nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên: Giỏi về chuyên môn, vững vàng
về nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức tốt, có kỹ năng nghiệp vụ sư phạm, nhiệt
tình yêu nghề mến trẻ, gần gũi trẻ. Biết ứng dụng công nghệ thông tin để khai
thác những thông tin trên mạng internet để thực hành, áp dụng vào việc tổ chức
các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ được tốt hơn.
Xuất phát từ những lí do trên, bản thân là một giáo viên đã nhiều năm
công tác trong trường mầm non. Năm học 2018-2019 được Ban giám hiệu nhà
trường phân công tôi cùng một đồng chí giáo viên chủ nhiệm lớp 5 - 6 tuổi A1
trường mầm non Điền Thượng. Tôi rất băn khoăn trăn trở, hiểu rõ trách nhiệm
của một người giáo viên, là người trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ, đặt nền móng
1
đầu tiên cho sự phát triển của một con người. Tôi nghĩ đây là nhiệm vụ quan
trọng và cần phải nỗ lực quyết tâm cao để phấn đấu. Tôi muốn trẻ của mình khi
đến lớp được khám phá, trải nghiệm, tìm tòi những gì mà trẻ chưa biết trong
cuộc sống một cách thoải mái mà vẫn đạt hiệu quả như mục tiêu đề ra. Vì vậy,
tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm lớp 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng - Bá
Thước - Thanh Hoá”. Nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách đáp ứng
với yêu cầu sự nghiệp giáo dục mầm non trong thời đại hiện nay.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Bản thân nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm lớp 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng - Bá
Thước - Thanh Hoá”. Nhằm giúp giáo viên có một số biện pháp linh hoạt, sáng
tạo trong công tác tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tạo điều
kiện cho trẻ được thực hành trải nghiệm trong các hoạt động một cách hiệu quả
nhất.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm lớp 56 tuổi A1 khu trung tâm trường mầm non Điền Thượng - Bá Thước - Thanh Hoá
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu đề tài này tôi chọn các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. Tham khảo các tài
liệu liên quan đến tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Các môn
học, các hoạt động giáo dục có liên quan đến sáng kiến kinh nghiệm.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin. Khảo sát thực
tế trên trẻ ở lớp 5 - 6 tuổi A1, thu thập thông tin cần thiết khi điều tra trên trẻ.
- Phương pháp thống kê sử lý số liệu. Điều tra và khảo sát được số liệu
sau đó thống kê lại để sử lý số liệu phù hợp trong sáng kiến kinh nghiệm .
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm :
Môi trường nói chung được hiểu là tổng thể các yếu tố tự nhiên và xã hội
tác động tương hỗ với nhau tạo nên một khung cảnh sống với những điều kiện
để con người tồn tại và phát triển. Từ khái niệm đó, chúng ta có thể định nghĩa:
Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên
và xã hội cần thiết và trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ở
trường mầm non và hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện
tốt mục tiêu nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. [8].
Trong lý luận dạy học có những quan niệm khác nhau về các vai trò, vai
trò của giáo viên và vai trò của học sinh nhưng quy tụ lại có hai hướng. Hoạt
động lấy giáo viên làm trung tâm hoặc hoạt động lấy học sinh làm trung tâm.
Nhưng những năm gần đây các tài liệu dạy học ở nước ngoài và trong nước
thường nói tới việc cần chuyển từ dạy học lấy giáo viên làm trung tâm sang dạy
học lấy trẻ làm trung tâm là xu hướng tất yếu của nền giáo dục mà chúng ta nên
áp dụng và đổi mới.
Theo cố vấn chuyên môn: PGS.TS. Kay Margetts đã nói: “Như chúng ta
vừa xem kết quả điều tra EDI Việt Nam, 50,68% trẻ Việt Nam trong độ tuổi từ 5
2
- 6 tuổi được điều tra bị thiếu hụt hoặc có nguy cơ thiếu hụt ít nhất là một lĩnh
vực phát triển. Đây là vấn đề đáng báo động của giáo dục mầm non Việt Nam.
Để thực sự nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, đã đến lúc cần phải có sự
thay đổi, phải có sự nhất quán trong nhận thức và trong hành động. Thực hiện
chương trình giáo dục mầm non trên quan điểm lấy trẻ làm trung tâm”[2].
Lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non là quan điểm giáo dục tiến
bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Quan điểm này định hướng cho
giáo viên mầm non trong việc xây dựng, sử dụng hiệu quả môi trường giáo dục,
lập kế hoạch giáo dục và tổ chức hoạt động cho trẻ trong trường mầm non [3] .
Quan điểm lấy người học làm trung tâm trong quá trình dạy học đã có từ
trong tư tưởng giáo dục của các nhà giáo dục thời kỳ cổ đại và được phát triển
trong quá trình lịch sử của giáo dục. Song nó chưa có những điều kiện để chiếm
địa vị ưu thế như trong những năm gần đây.
Dạy học lấy trẻ làm trung tâm được hiểu là: Trẻ vừa là mục tiêu vừa là
động lực của quá trình dạy học. Trẻ là mục tiêu của quá trình dạy học việc dạy
học phải xuất phát từ trẻ, bao gồm từ đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi như: Nhu
cầu, động cơ, loại hình tư duy, đặc điểm tình cảm, các chức năng sinh lý của cơ
thể, cho đến những đặc điểm cá nhân của từng trẻ (năng lực nhận thức, vốn hiểu
biết, hoàn cảnh sống, khí chất, tính cách. Nói cách khác đó chính là sự phân hóa
trong giáo dục, sự phân hóa này là cần thiết vì mỗi trẻ là một thế giới khác biệt,
không trẻ nào giống trẻ nào [1].
Trẻ là động lực của quá trình dạy học: Trẻ phải là chủ thể của các hoạt
động bằng việc phát huy tính tích cực, chủ động tự giác khi giải quyết các nhiệm
vụ dạy học. Đối với trẻ mầm non để thực hiện được điều này cần tạo hứng thú,
động cơ cho trẻ đối với việc học của từng trẻ.
Tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong chương trình giáo
dục mầm non yêu cầu đối với giáo viên cần phương pháp giáo dục: Tạo điều
kiện cho trẻ tích cực chủ động tham gia vào các hoạt động. Trẻ được trải
nghiệm, tìm tòi khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng,
áp dụng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “Chơi mà học, học mà
chơi”. Chú trọng đổi mới môi trường giáo dục nhằm kích thích và tạo cơ hội cho
trẻ tích cực khám phá, thử nghiệm và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một
cách vui vẻ. Kết hợp hài hòa giữa giáo dục trẻ trong nhóm với giáo dục cá nhân.
Tổ chức hợp lý các hình thức hoạt động cá nhân, theo nhóm và cả lớp, phù hợp
với độ tuổi, với khả năng của từng trẻ, với nhu cầu, hứng thú của trẻ và với điều
kiện thực tế [3].
Trường mầm non Điền Thượng căn cứ vào kế hoạch chỉ đạo nhiệm vụ
năm học: 2018-2019 của phòng GD&ĐT huyện Bá Thước. Nhà trường xây
dựng kế hoạch năm học đặt ra các chỉ tiêu phấn đấu về mọi hoạt động của nhà
trường trong năm, đưa ra các giải pháp phù hợp với điều kiện thục tế của nhà
trường và địa phương nhằm đạt kết quả cao nhất.
Thực hiện chương trình giáo dục mầm non theo Thông tư số 28/2016/TTBGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của bộ trưởng bộ giáo dục và đào tạo sửa
đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non ban hành kèm
theo thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của bộ trưởng
3
bộ giáo dục và đào tạo [4]. Tiếp tục đổi mới công tác quản lý, hoạt động chăm
sóc, giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”
Năm học 2018 - 2019 nhà trường đã đi vào chỉ đạo các nhóm lớp thực hiệ
đồng bộ xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Từ đó có tác động
rất lớn đến việc giúp giáo viên tổ chức tốt các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm. Quan điểm “ lấy trẻ làm trung tâm” cũng được quán triệt thực hiện từ
việc lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, đặc biệt là
trong vai trò của giáo viên khi tổ chức hoạt động này.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Năm học: 2018 - 2019 lớp tôi phụ trách tại khu trung tâm với tổng số là
20 cháu, 10 trẻ nam và 10 trẻ nữ.
Trong quá trình nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm tổ chức hoạt động giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm lớp 5- 6 tuổi A1 khu trung tâm, bản thân tôi đã gặp
những thuận lợi và khó khăn như sau:
* Thuận lợi:
Lớp 5 - 6 tuổi A1 tôi phụ trách được đặt ở khu trung tâm nên có nhiều
thuận lợi trong việc huy động trẻ ra lớp. Phần lớn các cháu trong lớp ở khu dân
cư lân cận nên duy trì sĩ số thường xuyên với tỷ lệ chuyên cần cao. Dễ dàng cho
việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu nhà trường, nhiệt
tình tâm huyết bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên để từng bước
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong toàn trường. Đặc biệt ban giám hiệu
rất quan tâm bồi dưỡng cho giáo viên về công tác xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường nói chung và lớp 5- 6 tuổi A1 nói riêng.
Nhà trường đã đầu tư mua sắm trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi, chỉ đạo
giáo viên trang trí lớp theo hướng mở lấy trẻ làm trung tâm, làm đồ dùng đồ
chơi tự tạo tương đối đầy đủ. Chỉnh trang khuân viên, bố trí sắp xếp môi trường
trong và ngoài lớp học phong phú, đẹp mắt, phù hợp. Điều đó cũng là điều kiện
thuận lợi cho bản thân tôi trong việc thực hiện đề tài nghiên cứu “ giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm” đạt kết quả tốt hơn.
100% cán bộ, giáo viên trong nhà trường có trình độ chuyên môn đạt
chuẩn và trên chuẩn. Các đồng chí có năng lực chuyên môn, nhiệt tình trong
công tác, thuận lợi cho việc học hỏi kinh nghiệm của mình. Bản thân có trình độ
chuyên môn trên chuẩn, có năng lực chuyên môn, có nghiệp vụ sư phạm, là giáo
viên giỏi cấp trường trong nhiều năm liền.
Bên cạnh đó có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các giáo viên phụ trách
chung trong lớp cùng thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ.
* Khó khăn:
Cùng với những thuận lợi nêu trên thì bản thân còn gặp không ít những
khó khăn trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và việc tổ chức hoạt
động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của trẻ nói riêng cụ thể như:
Trường mầm non Điền Thượng thuộc địa bàn xã miền núi, cách trung tâm
huyện Bá Thước 20km. Địa hình phân bố không đồng đều, phần lớn người dân
làm nông nghiệp, thu nhập thấp. Đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn nên
công tác phối kết hợp với phụ huynh học sinh ở một số mặt còn hạn chế
4
Về giáo viên:
Một số giáo viên có tuổi đời cao, việc áp dụng phương pháp dạy học mới
còn gặp nhiều bất cập, chưa linh hoạt sáng tạo trong cách tổ chức giáo dục trẻ.
Một số giáo viên trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc thực hiện
nhiệm vụ giáo dục trẻ đặc biệt biệt là giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đôi lúc, đôi
nơi giáo viên chưa thực sự nhiệt tình trong việc học hỏi kinh nghiệm cũng như
nghiên cứu tài liệu để áp dụng vào công việc giáo dục trẻ hàng ngày.
Về cơ sở vật chất: Trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi trong nhà trường chưa
nhiều, thiếu phòng chức năng cho các cháu hoạt động.
Đồ dùng đồ chơi phục vụ học tập và vui chơi chưa phong phú cho nên trẻ
ít được hoạt động trải nghiệm. Vì vậy, việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm còn gặp nhiều khó khăn.
Về trẻ:
Phần lớn trẻ là con em dân tộc thiểu số, gia đình làm nghề nông nghiệp,
đời sống kinh tế gặp nhiều khó khăn. Một số gia đình phải gửi con cho ông bà đi
làm ăn xa để phát triển kinh tế, nên không có điều kiện phối hợp với giáo viên
và nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
Điều kiện khó khăn về mọi mặt, trẻ ít được va chạm, giao tiếp nên trẻ trở
nên nhút nhát và thiếu tự tin khi trao đổi hay trò chuyện với những người xung
quanh cũng như tham gia vào các hoạt động với bạn bè.
Để thực hiện tốt việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm lứa
tuổi 5 - 6 tuổi, bản thân chưa có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng môi trường
hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Trong quá trình thực hiện chưa tổ chức được
đa dạng các hình thức giúp trẻ tích cực chủ động hoạt động khám phá, trải
nghiệm một cách có hệ thống phù hợp với khả năng của trẻ trong nhóm.
Từ những thuận lợi và khó khăn đã nêu trên, cùng với việc trường mầm
non Điền Thượng bước vào thực hiện theo hướng dẫn của ngành về áp dụng
phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm, nhưng thực tế việc thực hiện các
hoạt động cho trẻ ( hoạt động học tập, hoạt động vui chơi…) một số ít vẫn rơi
vào tình trạng giáo viên làm trung tâm, mặc dù chúng ta cũng đã đổi mới
chương trình và phương pháp giáo dục.
Qua quá trình điều tra, khảo sát thực tế trẻ ở lớp 5 - 6 tuổi A1 về hoạt
động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong năm học: 2018 - 2019. Bản thân tôi
nhận thấy kết quả thực trạng khả năng của trẻ cụ thể như sau:
* Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm (tháng 9 năm 2018)
stt
Số
Đạt
Chưa đạt
Nội dung
trẻ
Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
khảo trẻ
trẻ
sát
1 Trẻ tích cực, hứng thú, tham gia vào
20
7
35%
13
65%
các hoạt động giáo dục.
2 Trẻ biết thể hiện nhu cầu, cảm xúc
20
7
35%
13
65%
của bản thân bằng lời nói
3 Trẻ mạnh dạn, tự tin, thích được trải 20
6
30%
70%
nghiệm và biết thực hiện các yêu cầu
14
5
của cô
Từ những kết quả điều tra, thống kê trên đây ta có thể nhìn thấy rất rõ về
việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa đáp ứng được với
yêu cầu giáo dục mầm non hiện nay. Vì vậy bản thân đã nghiên cứu cần phải
thay đổi cách nghĩ, cách nhìn nhận về phương pháp dạy học "Lấy trẻ làm trung
tâm". Làm thế nào để trẻ 5 - 6 tuổi luôn mạnh dạn tự tin giúp trẻ tích cực hơn
khi tham gia các hoạt động. Từ những suy nghĩ đó tôi mạnh dạn nghiên cứu và
áp dụng "Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
lớp 5 -6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng - Bá Thước - Thanh Hoá" vào
công tác chăm sóc giáo dục trẻ tại trường mầm non Điền Thượng năm học 2018
- 2019
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề
2.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm
Qua nhiều năm công tác và thực hiện nhiệm vụ giáo dục trẻ trong trường
mầm non, bản thân tôi nhận thấy để tổ chức tốt các hoạt động giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm thì biện pháp xây dựng kế hoạch là khâu đầu tiên mà người giáo
viên cần làm. Đây là biện pháp vô cùng quan trọng giúp giáo viên vạch ra hướng
đi đúng đắn trong tổ chức hoạt động giáo dục. Khi xây dựng kế hoạch hoạt động
giáo dục, đặc biệt là trong hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Phải căn cứ
vào khả năng của trẻ, phù hợp với độ tuổi, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà
trường và địa phương để xác định mục tiêu nội dung cụ thể. Từ đó, trẻ tham gia
vào các hoạt động hứng thú hơn, dễ dàng hơn, đúng với khả năng của trẻ hơn.
Có nhiều loại kế hoạch giáo dục: Kế hoạch giáo dục năm học, kế hoạch
nhóm lớp, kế hoạch tháng, kế hoạch chủ đề, kế hoạch tuần, kế hoạch ngày,
nhưng kế hoạch tuần và ngày là quan trọng nhất bởi vì:
Sát với thực tiễn đang diễn ra trong lớp
Dễ nhìn thấy sự tiến bộ hay không của trẻ để có biện pháp giáo dục hiệu
quả. Giáo viên tập trung hơn vào trẻ.
Kế hoạch ngày càng đòi hỏi giáo viên luôn phải suy nghĩ đến trẻ, làm thế
nào để giúp trẻ phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo hơn trong các hoạt
động giáo dục.
Giáo viên dễ dàng thực hiện được những gì mình muốn dạy trẻ
“Xác định mục tiêu rò ràng, cụ thể sẽ giúp giáo viên giáo dục giúp trẻ đạt
mục tiêu đặt ra thuận lợi hơn”[3].
Khi lập kế hoạch giáo dục tôi đã dựa những hiểu biết về quan điểm giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm và đảm bảo: Trẻ tham gia tích cực trong việc học tập
của mình, chú trong đến các hoạt động sao cho trẻ được “Chơi mà học, học mà
chơi”. Trẻ học thông qua chơi và học hỏi bằng nhiều cách khác nhau.
Trong năm học này khi xây dựng kế hoạch tôi đã bám vào thông tư số
28/2016/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo. Bám vào chương trình hướng dẫn của độ tuổi 5 - 6 tuổi, Dựa vào kế
hoạch giáo dục năm của ban giám hiệu nhà trường để xây dựng kế hoạch nhóm
lớp. Ngoài ra còn phải dựa vào điều kiện thực tế của nhà trường và đặc điểm của
6
trẻ nhóm lớp để xây dựng kế hoạch cho phù hợp.
Các kế hoạch giáo dục khi xây dựng tôi dựa trên cơ sở những hiểu biết về
quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và đảm bảo:
Trẻ tham gia tích cực trong việc học tập của mình.
Từng trẻ trong lớp được hỗ trợ để phát triển.
Chú trọng đến các hoạt động sao cho trẻ được “Chơi mà học, học mà
chơi”. Trẻ học thông qua chơi và học bằng nhiều cách khác nhau.
Đối với lứa tuổi 5 - 6 tuổi là nhận biết 29 chữ cái và 10 chữ số và học
cách so sánh, tách gộp, chia nhóm, khám phá thế giới xung quanh thông qua giờ
học, giờ chơi.
Khi xây dựng kế hoạch tôi đã lựa chọn cho trẻ nhận biết 29 chữ cái và 10
chữ số vào trong từng chủ đề cho phù hợp và đủ số lượng tiết.
Tôi lên kế hoạch cùng trẻ trang trí phòng nhóm lớp theo chủ đề chủ điểm,
phù hợp với lưa tuổi để trẻ hoạt động và được khám phá và trải nghiệm.
Để tạo sự hứng thú, tự tin cho trẻ chơi và học thông qua hoạt động góc,
đóng vai đối với trẻ 5 - 6 tuổi đạt được hiệu quả. Cô giáo thường xuyên đóng vai
chơi và chơi cùng trẻ ở các góc chơi, cùng thảo luận với trẻ, sau đó dần tách ra
để cho trẻ tự học và chơi. Từ đó, việc học đối với trẻ như một trò chơi thú vị
khiến các hoạt động trí tuệ của trẻ sẽ trở nên phong phú và có điều kiện để phát
huy.
Hình Ảnh: Trẻ trang trí mảng chủ đề Hình ảnh: Trẻ chơi ở góc học tập
Với việc xây dựng kế hoạch cụ thể phù hợp trong các hoạt động, tôi nhận
thấy trẻ hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động và tự tin trả lời câu hỏi của
cô. Kết quả cho thấy việc xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục giúp cô và trẻ
đạt được mục tiêu giáo dục đề ra.
2.3.2. Giải pháp 2: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm.
Môi trường giáo dục trong trường lớp mầm non có vai trò quan trọng về
sự phát triển thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, tình cảm - kỹ năng xã hội, khả năng
thẩm mỹ, sáng tạo của trẻ. Vì vậy, khi xây dựng môi trường hoạt động trong lớp
cũng như ngoài trời phải phù hợp thuận tiện cho việc sử dụng của cô và trẻ. Môi
7
trường giáo dục cần đảm bảo an toàn và có tính thẩm mỹ cao.
Có thể nói, việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
trường mầm non nói chung và trong lớp học nói riêng là sự cần thiết và quan
trọng. Việc này được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức,
hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Thông
qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện [8].
Đối với lớp 5 - 6 tuổi A1 tôi đã xây dựng môi trường vui chơi, học tập
trong lớp. Xắp xếp, bố trí các góc chơi: Hợp lý, khoa học, đẹp mắt, vừa tầm với
trẻ để trẻ dễ dàng lựa chọn cũng như lấy đồ dùng thuận tiện. Các đồ dùng, đồ
chơi tôi tự tạo được sử dụng từ những nguyên vật liệu có sẵn trong thiên nhiên
và địa phương, được vệ sinh sạch sẽ, đảm bảo an toàn đối với trẻ. Được sắp xếp
trong các góc chơi có tính mục đích rõ rệt, mà khi cầm vào đồ dùng trẻ có thể tự
sử dụng được theo mục đích của mình.
Hình ảnh: Góc xây dựng
Hình ảnh: Góc học tập
Ngày xưa tất cả các hoạt động chỉ diễn ra trong lớp học thì bây giờ tôi
thay vào đó là: Tôi cho trẻ được thay đổi môi trường hoạt động ngoài lớp như:
“Dạo chơi ngoài trời”. Cho trẻ đi dạo quanh khu vực trong trường, vườn cổ tích,
ngồi dưới gốc cây, góc thiên nhiên, hay ngoài sảnh của lớp học giúp cho trẻ cảm
thấy thoải mái khi được tham gia vào các hoạt động.
8
Hình ảnh: Cô, trẻ ngồi sảnh lớp học
Hình ảnh: Trẻ dạo chơi vườn cổ tích
Tôi luôn đồng hành cùng trẻ, giành hết thời gian và tâm huyết cho trẻ,
chơi cùng trẻ, tạo môi trường thân thiện, gần gũi, tạo cho trẻ luôn cảm thấy thoải
mái, trẻ cảm thấy được yêu thương chăm sóc và tự tin khi giao tiếp. Sự giao tiếp
giữa trẻ với trẻ là sự thân thiện với nhau khi đó tôi đóng vai trò như những
người bạn tâm sự cởi mở gần gũi với trẻ tạo cho trẻ cảm giác thoải mái tự tin
vào bản thân. Tôi thấy trẻ của tôi rất cởi mở khi được trò chuyện với cô giống
như một người bạn và nói ra cảm nghĩ của mình một cách vô tư và hồn nhiên
nhất.
Có thể nói, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã thu hút
được trẻ vào các hoạt động. Đây là cơ hội để trẻ tham gia hoạt động, trải
nghiệm, được học hỏi theo cách của mình mà không bị gò bó, mà vẫn đạt được
hiệu quả cao. Đặc biệt là vào các thời điểm như chơi và hoạt động góc vào buổi
sáng và giờ hoạt động chiều.
Khi áp dụng biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm, đã giúp cho trẻ tự tin tích cực tham gia hoạt động. Giải pháp này cũng giúp
cho giáo viên khi tổ chức thực hiện các hoạt động được phong phú, đa dạng hơn,
tiết học nhẹ nhàng mà vẫn đặt hiệu quả cao.
2.3.3. Giải pháp 3: Tăng cường thiết bị, đồ dùng dạy học và tạo môi
trường cho trẻ hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
Muốn cho 1 tiết học được thành công điều đầu tiên chúng ta cần đó là
phải có đồ dùng trực quan đầy đủ, đẹp mắt, sáng tạo. Đây là biện pháp quan
trọng mà người giáo viên cần phải có trong thiết kế xây dựng, lựa chọn đề tài
cũng như tạo dụng cụ dạy học đồ dùng đồ chơi, cách sưu tầm tranh ảnh, xây
dựng mô hình, tạo và lựa chọn môi trường hoạt động học trong và ngoài lớp cho
trẻ giúp trẻ có điều kiện tiếp cận với cách học mới gây được sự tò mò thích
khám phá trong trẻ hơn.
Ví dụ: Ở góc phân vai tôi đã lựa chọn những dụng cụ hay món ăn truyền
của địa phương để trẻ được trải nghiệm, mua bán giới thiệu về sản phẩm của quê
hương mình, trẻ hiểu hơn về nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Hay ở
góc thiên nhiên tôi đã xây dựng môi trường từ những nguyên vật liệu phế thải,
trồng những loại hoa, rau theo mùa, trẻ được trực tiếp chăm sóc hoa, rau, giúp
trẻ yêu thiên nhiên và có ý thức bảo vệ môi trường hơn.
9
Hình ảnh: Môi trường cho trẻ hoạt
Hình ảnh: Môi trường cho trẻ hoạt
động ở góc phân vai
động ở góc thiên nhiên
Thiết bị dạy học và môi trường giảng dạy là quá trình phối hợp linh hoạt
và hợp lý những kinh nghiệm, thành tựu sử dụng, điều kiện cơ sở vật chất và cải
tiến phương pháp dạy học của giáo viên.
Khi sử dụng biện pháp này trẻ được tiếp xúc với cách học mới mà trẻ
hằng mong đợi ở trường, đồ dùng, thiết bị học càng phong phú thì trẻ sẽ có điều
kiện tiếp cận nhiều hơn làm khắc sâu hình tượng và ghi nhớ và nảy sinh nhiều
sáng kiến với đồ dùng hơn.
Đổi mới phương pháp nhằm tích cực hoá các hoạt động dạy học, khuyến
khích bản thân chủ động, sáng tạo, dạy học tập trung vào trẻ, lấy trẻ làm trung
tâm để phát triển mọi khả năng của trẻ, tổ chức hướng dẫn trẻ học tập bằng cách
tự phát hiện khả năng của mình và có niềm tin trong lao động, học tập. Tổ chức
tiết dạy bản thân tôi xây dựng như sau:
* Đối với giáo viên:
Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng đồ chơi theo từng chủ đề chủ điểm, xây dựng
môi trường phù hợp với từng hoạt động
Nghiên cứu kỹ nội dung đề tài, xác định trọng tâm kiến thức, kỹ năng bài
học và các hình thức tổ chức hoạt động diễn ra trong tiết dạy. Chuẩn bị hệ thống
câu hỏi, mục đích giải quyết, dự kiến các tình huống ở trẻ và hướng khắc phục.
Lựa chọn hình thức tổ chức tiết học phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất
của lớp, phù hợp với đề tài và lĩnh vực mà mình đã chọn để tổ chức tốt tiết dạy
phải tùy nội dung và mục đích cụ thể của bài dạy để xác định cách tổ chức hoạt
động cho trẻ làm thế nào để có kết quả cao nhất
* Đối với trẻ:
Phải khuyến khích trẻ mạnh dạn tham gia vào các hoạt động cùng cô và
các bạn, giúp trẻ tự tin trong giao tiếp, tạo sự gần gũi giữa cô với trẻ, tạo tâm thế
thoải mái cho trẻ khi bước vào hoạt động.
Giúp trẻ chủ động, tích cực trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, tạo cơ hội
cho tất cả trẻ đều được tham gia vào quá trình nhận thức, tìm tòi, khám phá tri
thức, trẻ được thể hiện sự hiểu biết, suy nghĩ của trẻ thông qua các hoạt động cụ
thể như khi chơi ở góc phân vai, hay chơi ở góc xây dựng, góc thiên nhiên.
2.3.4. Giải pháp 4: Thực hiện tổ chức tốt biện pháp giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm thông qua các hoạt động giáo dục.
Ở độ tuổi 5 - 6 tuổi, hoạt động chủ đạo của trẻ “Chơi mà học, học mà
chơi” thông qua các hoạt động đa dạng phong phú mà trẻ lĩnh hội tri thức trong
cuộc sống xung quanh trẻ, chương trình giáo dục mầm non mới lấy trẻ làm trung
tâm, tạo điều kiện cho mỗi đứa trẻ được hoạt động tích cực phù hợp với sự phát
triển của bản thân trẻ, đáp ứng được tối đa nhu cầu và hứng thú, dựa vào khả
năng của mỗi trẻ.
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động khám phá khoa học tôi đã chia trẻ thành
từng nhóm, mỗi nhóm có đội trưởng, nhằm cho các thành viên tự quan sát, khảo
nghiệm thảo luận, rồi mời nhóm trưởng thuyết trình ý kiến của nhóm mình đưa
ra. Giáo viên sẽ là người tổng hợp mọi ý kiến của các nhóm và bổ sung ý kiến,
đưa ra kết quả chung cho cả lớp hiểu vấn đề.
10
Ví dụ: Khi hoạt động góc. Cô sẽ gợi ý cho những trẻ năng động, linh hoạt
đóng vai trò chủ đạo, làm trưởng nhóm để có thể bao quát, xây dựng trong quá
trình chơi của nhóm.
Tổ chức tốt hoạt động cho trẻ theo biện pháp và hình thức lấy trẻ làm
trung tâm đã tạo ra được một không gian mở cho cô và trẻ. Trẻ được thỏa sức
khám phá, trải nghiệm, phát triển tư duy của mình.
Nhìn chung ở lứa tuổi mầm non sự hình thành và phát triển nhân cách của
trẻ diễn ra không chỉ là qua các tiết học của môn khoa học riêng rẽ, mà nhân
cách của trẻ được hình thành thông qua tất cả các hoạt động và hoạt động lấy trẻ
làm trung tâm là hoạt động mang lại kết quả cao nhất và nhìn thấy rõ nhất. Các
hoạt động này giúp trẻ lĩnh hội, khám phá những hiểu biết mới về tự nhiên xã
hội, khoa học, kỹ thuật, bồi dưỡng năng lực nhận thức, khả năng vận động để trẻ
từng bước hòa nhập vào thế giới xung quanh nhờ đó sẽ giúp trẻ tiếp thu kiến
thức ở các hoạt động tiếp theo
Hình ảnh: Trẻ chơi cùng nhau ớ các góc
2.3.5. Giải pháp 5: Lựa chọn nội dung và trò chơi phù hợp để rèn luyện
tính tích cực hoạt động của trẻ.
Nói đến việc giáo dục ở trường mầm non thì không thể không nói đến
việc thực hiện chương trình, chương trình là phương tiện cơ bản để giáo dục
toàn diện. Muốn thực hiện tốt chương trình thì đòi hỏi phải nắm được nội dung
chương trình giáo dục mầm non.
Để thực hiện chương trình giáo dục có hiệu quả, không bị gián đoạn tôi đã
xây dựng chương trình, kế hoạch năm, tháng, tuần theo từng chủ đề. Sau khi lên
kế hoạch xong tôi đã nhờ chuyên môn xét duyệt, góp ý kiến, thống nhất chương
trình giảng dạy, phù hợp với kế hoạch đã lên của chuyên môn.
Tôi đã xây dựng mục tiêu chủ đề, mạng nội dung, mạng hoạt động, lựa
chọn các chỉ số, lên kế hoạch hoạt động góc, hoạt động chung và khai thác triệt
để nội dung của bài dạy sao cho không gò bó áp đặt trẻ.
Lựa chọn nội dung phù hợp với đặc điểm tâm lý trẻ theo độ tuổi mình phụ
trách, nội dung phải đi từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó, tất cả những nội
dung đó phải toát lên được trọng tâm của chủ đề. Lên kế hoạch dạy phải đảm
bảo phù hợp với thực tiễn của lớp, của trường, địa phương mình.
11
Sử dụng trò chơi tích hợp với môn học. Với đặc điểm chương trình mầm
non mới hiện nay, các môn học luôn được đan xen, lồng ghép nhằm nâng cao
tính hiệu quả, với đặc điểm của giáo dục mầm non, cho trẻ học mà chơi, thông
qua chơi mà học. Qua trò chơi giáo viên có thể đánh giá được kiến thức mà trẻ
lĩnh hội được ở mức độ nào, cao hay thấp.
Đưa trò chơi vào lớp học là một sự lồng ghép khéo léo, làm sao cho giờ
học thêm sinh động. Trò chơi dù tổ chức dưới hình thức nào cũng phải đảm bảo
tính vừa sức và hứng thú đối với trẻ, không lạm dụng, ôm đồm thái quá làm nhạt
đi nội dung chính của đề tài đặt ra.
Sau khi trẻ khám phá xong nội dung dạy, để kết thúc bài cô cho trẻ chơi
trò chơi tích hợp nhằm củng cố kiến thức.
Ví dụ: Với trò chơi “ Thi xem đội nào nhanh”. Trẻ được kẹp bóng bằng
ngực, hoặc bụng hai tay không chạm vào bóng, không được ôm bóng, đi lên
theo đường zích zắc chân không chạm vào chướng ngại vật, làm đổ chướng ngại
vật, lên chọn lô tô theo yêu cầu của cô về hành vi đúng khi tham gia giao thông,
hành vi sai khi tham gia giao thông. Qua trò chơi này cô giáo đã cho trẻ được
học các môn học như thể dục, kỹ năng, toán, môi trường xung quanh. Trẻ hứng
thú khi chơi, trẻ vui vẻ và mong muốn được chơi và trải nghiệm, gần gũi thân
thiện với bạn, biết nhường nhịn, phối hợp cùng bạn khi chơi trò chơi cũng như
trong các hoạt động giáo dục khác.
Hình ảnh: Trò chơi tích hợp trong tiết học trong chủ đề giao thông
2.3.6. Giải pháp 6 : Ứng dụng công nghệ thông tin, Sử dụng phần mềm
power point trong tổ chức các hoạt động chung
Đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ đòi hỏi người giáo viên
phải tích cực tìm tòi, học hỏi để luôn sáng tạo, đổi mới cách thức tổ chức các
hoạt động nhằm tạo cơ hội tốt nhất để trẻ được tham gia vào các hoạt động, tiếp
thu kiến thức một cách chủ động giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể lực và trí
tuệ. Với những hình thức cho trẻ hoạt động như:
* Sử dụng phần mềm cho trẻ tìm hiểu môi trường xung quanh.
12
Môi trường xung quanh đối với trẻ vô cùng rộng lớn khó hiểu, trẻ lại tò
mò hiếu động, luôn đặt ra vô vàn câu hỏi. Nó là cái gì ? Như thế nào ? Vì sao nó
lại như vậy?. Chính vì thế cô giáo phải biết áp dụng phương pháp dạy học tích
cực, dám đổi mới và lựa chọn ra những hình thức khác nhau trong mỗi một chủ
đề tránh nhàm chán đối với trẻ khi có những chủ đề kéo dài ba đến bốn tuần mà
cô chỉ với một hình thức hát hay đọc thơ thì không thể lôi cuốn thu hút trẻ trong
quá trình hoạt động.
Ví dụ: Cho trẻ “Quan sát một số con vật sống trong rừng ”. Nếu chỉ quan
sát tranh thì tiết học sẽ trở nên đơn điệu, trẻ sẽ nhàm chán. Nhưng cô ứng dụng
phần mềm, sáng tạo ra câu chuyện về các con vật, cô vừa kể truyện vừa cho trẻ
quan sát các con vật đang di chuyển trong rừng, những con vật “ thật ” thì trẻ sẽ
rất thích thú, trẻ tập trung vào hoạt động tích cực hơn, giờ học đạt kết quả như
mong muốn. Qua đó giáo dục trẻ biết tự chăm sóc, bảo vệ bản thân trước những
con vật hung dữ, trước sự thay đổi thời tiết, biết yêu thương, chăm sóc cho cây
cối, con vật nuôi. Những sự vật, hiện tượng xung quanh đều có ý nghĩa đối với
trẻ. Để những cái đẹp đi vào tâm hồn trẻ một cách sâu sắc, điều quan trọng là cô
giáo phải truyền thụ thế nào cho trẻ tiếp thu nhẹ nhàng, thoải mái để trẻ nhớ lâu.
* Sử dụng phần mềm hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình.
Cũng giống như bất cứ hoạt động chung nào, việc tạo cảm xúc khi vào bài
là một vấn đề quan trọng, nó đưa đến sự thành công và sáng tạo của trẻ trong
suốt thời gian hoạt động. Tuy phần này nó chiếm ít thời gian nhưng nó có vị trí
không kém phần quan trọng, vừa lôi cuốn được trẻ, vừa khéo léo giúp trẻ hình
thành những vấn đề mà trẻ cần giải quyết. Từ đó trẻ sẽ trẻ sẽ hứng thú và tò mò
muốn tìm tòi khám phá hơn ở những nội dung tiếp theo.
Ví dụ: Cho trẻ “Vẽ vườn hoa mùa xuân” để sản phẩm của trẻ sáng tạo thì
đòi hỏi cô giáo phải cung cấp đầy đủ các biểu tượng, hình ảnh về sự vật, không
đơn thuần chỉ là tranh ảnh mà trẻ phải được trực tiếp quan sát các loài hoa. Cô
cung cấp cho trẻ qua phần mềm, cho trẻ được trực tiếp xem video các loài hoa
rung rinh trong gió, có những cánh hoa e ấp sắp nở, những bông hoa đua nhau
khoe sắc. Từ đó làm giàu hình ảnh, biểu tượng trong sản phẩm của trẻ.
13
Hình ảnh: Giờ hoạt động tạo hình bé vẽ vườn hoa mùa xuân
* Sử dụng phần mềm cho trẻ làm quen với toán và tổ chức trò chơi
củng cố kiến thức.
Sau khi truyền thụ kiến thức mới cho trẻ để củng cố lại vốn kiến thức đó.
Giáo viên nghiên cứu, sáng tạo đưa ra các trò chơi. Tuỳ thuộc vào nội dung bài
học mà giáo viên lựa chọn ra các trò chơi khác nhau, nhằm cung cấp cho trẻ
nhận biết các chữ số, tạo nhóm, hay so sánh thêm bớt tạo sự bằng nhau, một
cách chính xác và rèn cho trẻ kỹ năng khi lựa chọn chữ số, tạo nhóm, hay so
sánh các hình, khối, theo yêu cầu của cô qua trò chơi.
Ví dụ: Dạy trẻ đếm đến 9 nhận biết các nhóm có số lượng 9, nhận biết số
9, sau khi cung cấp kiến thức cho trẻ, cô cho trẻ chơi trò chơi “Chọn chữ số
tương ứng với số lượng con vật” hay trò chơi “Sắp xếp các phương tiện giao
thông theo nơi hoạt động của chúng”, trên phần mềm Power Point.
* Sử dụng phần mềm hướng dẫn trẻ hoạt động làm quen tác phẩm Văn
học:
Để tác phẩm thơ, truyện đi vào lòng trẻ một cách nhẹ nhàng, thoải mái,
đòi hỏi cô giáo không chỉ có giọng đọc, kể diễn cảm mà phải biết cách lựa chọn
các nội dung trên mạng phù hợp với nội dung bài dạy, hình ảnh phải sinh động
nhằm thu hút sự tập trung, chú ý của trẻ.
Ví dụ: Với câu truyện “ Ai đáng khen nhiều hơn ” cô vào trang web để tải
về hình ảnh chú Thỏ ngộ nghĩnh, đáng yêu đang làm những công việc mà Thỏ
mẹ giao cho, những cử chỉ như: Thỏ biết vòng tay xin lỗi mẹ, thái độ ngoan, lễ
phép, sẽ khắc sâu trong tâm trí trẻ lâu hơn, mục đích giáo dục sát với đời sống
thực của trẻ hơn.
14
Hình ảnh: Tham gia hoạt động giáo dục làm quen với tác phẩm văn học
2.3.7. Giải pháp 7: Phối hợp với các bậc phụ huynh để tổ chức các
hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, cộng đồng và các tổ chức
xã hội trong việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung là một trong
những biện pháp quan trọng và cần thiết.
Trong đề án “Phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2006 - 2015”. Thủ
tướng chính phủ đã phê duyệt với quan điểm chỉ đạo là: “Đẩy mạnh xã hội hóa,
tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế chính sách để mọi tổ chức cá nhân và toàn xã
hội tham gia phát triển giáo dục mầm non”. Vai trò của cộng đồng rất quan
trọng đối với việc chăm sóc giáo dục trẻ mầm non; đó là vấn đề tạo môi trường
văn hóa, xã hội, kinh tế, đạo đức, pháp luật,...thuận lợi cho trường mầm non
trong hoạt động giáo dục trẻ [7].
Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là mối quan tâm
không chỉ riêng cho một gia đình hoặc một nhà trường đơn lẻ mà là mối quan
tâm cho toàn cộng đồng, các tổ chức xã hội. Hiện nay cộng đồng trên toàn xã
hội đã và đang quan tâm rất nhiều đến vấn đề giáo dục toàn diện cho trẻ và giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm. Chính vì thế sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường,
gia đình và xã hội là rất cần thiết và quan trọng để phát triển cho trẻ một cách
toàn diện nhất.
Các hoạt động của trẻ diễn ra hàng ngày ở trường và gia đình. Khi ở
trường thì cô giáo quan tâm, rèn luyện, cung cấp cho trẻ những kiến thức, trẻ
tiếp thu lĩnh hội và phản ánh lại ở mọi hoạt động. Chính vì thế cô giáo phải phối
hợp với gia đình, với phụ huynh để phụ huynh nắm được những gì trẻ đã học
được và khi về nhà có thể củng cố lại cho trẻ, và cũng giúp gia đình hiểu rõ việc
nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là rất cần thiết. Để khi ra xã
hội trẻ có khả năng được trải nghiệm một cách tự tin nhất kiến thức mà mình
được học.
Muốn làm tốt biện pháp này mỗi giáo viên mầm non phải làm tốt được
công tác xã hội hóa giáo dục, phải thông qua nhiều hình thức như: Tôi xây dựng
15
góc tuyên truyền với phụ huynh về những nội dung, kiến thức cần chăm sóc giáo
dục trẻ để dễ trao đổi và phối hợp một cách kịp thời giúp cho trẻ ngày càng phát
triển.
Ví dụ: Ở trên lớp tôi đã làm một góc tuyên truyền “phụ huynh cần biết”;
trong đó tôi có ghi mọi thông tin của trẻ, các chuyên đề cần trao đổi, thay đổi
các chủ đề để phụ huynh tiện thể nắm bắt được.
Hàng ngày thông qua giờ đón trẻ, trả trẻ tôi cũng thường xuyên trao đổi
với phụ huynh về tình hình của trẻ, tuyên truyền với phụ huynh về việc nâng cao
chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Ngoài ra tôi còn tổ chức các giờ dạy và mời phụ huynh đến dự để phụ
huynh nắm bắt được kiến thức trẻ học để hướng dẫn cho trẻ ở gia đình. Những
buổi hoạt động ngoại khóa của nhóm lớp, của trường như: “Ngày hội bé đến
trường, kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, Tổng kết năm học, tổ chức giao
lưu văn nghệ, tọa đàm”... tôi cũng đều mời phụ huynh đến dự. Thông qua đó
tuyên truyền đến các bậc phụ huynh, lãnh đạo địa phương, tổ chức trong toàn xã
như: Chữ thập đỏ, Hội khuyến học...quan tâm ủng hộ đến công tác xã hội hóa
giáo dục trong trường mầm non nói chung và lớp 5 - 6 tuổi A1 nói riêng.
Bên cạnh đó tôi còn kêu gọi phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu phế thải
như chai, lọ, sách báo cũ, luồng, tre nứa và những nguyên vật liệu có sẵn trong
thiên nhiên và tổ chức ngày hội làm đồ dùng đồ chơi. Tôi đã mời phụ huynh đến
và nói lên mục đích của mình đó là: Làm để xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm và được phụ huynh đồng tình ủng hộ rất cao.
Hình ảnh: Phụ huynh đưa bé đến tham gia hội thi “ Bé khỏe bé tài năng”
Không những thế tôi luôn tranh thủ cơ hội được gặp gỡ trao đổi với phụ
huynh qua các giờ đón, trả trẻ, tuyên truyền với phụ huynh khi ở gia đình phải
thường xuyên tạo cho trẻ sự mạnh dạn tự tin trong mọi hoạt động.
Ví dụ: Phụ huynh trò chuyện với trẻ trong các bữa ăn hàng ngày ở nhà,
các giờ chơi và đi chơi cùng gia đình.
Khi đến lớp các cô nhắc trẻ chào: Ông bà, bố mẹ để vào lớp, chào cô giáo
trước khi về [1].
Luôn nhắc nhở và trao đổi với phụ huynh nên trò chuyện thật nhiều với
trẻ bằng tiếng chung để các cháu có thói quen trả lời ở mọi nơi, thông qua đó
16
nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ được tốt hơn. Giúp trẻ dễ dàng phát triển trong
mọi hoạt động học tập và vui chơi cũng như hoạt động giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm. Và chuẩn bị hành trang cho bé vào lớp 1.
Tôi nhận thấy sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh rất tốt, phụ huynh
cũng rất sẵn sàng giúp đỡ và tạo điều kiện giúp con em mình học tập, trải
nghiệm thực tế. Điều đó đã giúp trẻ ngày một phát triển hơn trong các lĩnh vực
hoạt động đặc biệt là hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
* Đối với bản thân:
Bản thân tôi là một giáo viên mầm non thực hiện công tác chăm sóc nuôi
dưỡng giáo dục trẻ. Tôi đã tích lũy cho mình được những kinh nghiệm quý báu,
giúp cho tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Bản thân tôi nắm vững hơn kiến thức chăm sóc giáo dục trẻ, xây dựng
một môi trường giáo dục hoàn thiện hơn, tốt hơn phục vụ cho nhu cầu của trẻ
mỗi ngày đến trường, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần.
Bản thân tôi hiểu được một điều rằng, muốn cho một đứa trẻ phát triển
một cách được toàn diện thì điều quan trọng nhất là tình yêu thương của gia đình
và xã hội, bằng sự quan tâm, chăm sóc, giáo dục, không áp đặt trẻ mà để trẻ
được tìm tòi, khám phá thông qua các hoạt động “ Học mà chơi, chơi mà học”.
Bằng sự tìm tòi nghiên cứu, áp dụng những biện pháp nêu trên. Tôi thấy
kết quả đạt được đáng kể như sau:
* Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm học
Khảo sát lần 1
Khảo sát lần 2
Số
Chưa
Chưa
trẻ
Đạt
Đạt
đạt
đạt
Nội dung
khả
Tỷ
Tỷ
Tỷ
o
Số Tỷ Số
Số
Số
lệ
lệ
lệ
sát trẻ lệ% trẻ
trẻ
trẻ
%
%
%
Trẻ tích cực, hứng thú
tham gia vào các hoạt 20
7
35 13 65 20 100 0 0%
động giáo dục
Trẻ biết thể hiện nhu cầu,
cảm xúc của bản thân 20
7
35 13 65 20 100 0 0%
bằng lời nói
Trẻ mạnh dạn, tự tin,
thích được trải nghiệm
20
6
30 14 70 20 100 0 0%
và biết thực hiện các yêu
cầu của cô
Qua việc nghiên cứu và áp dụng sáng kiến vào tổ chức hoạt động giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm. Bản thân tôi rất phấn khởi với những kết quả đạt được của
trẻ qua khảo sát thực tế; tôi mong rằng sáng kiến của mình được các đồng
nghiệp trong trường đón nhận và áp dụng vào nhóm lớp của mình trong năm học
tới đạt kết quả cao hơn.
* Đối với đồng nghiệp
17
Giáo viên phải tâm huyết với nghề, luôn tìm tòi và sáng tạo hơn trong
việc xây dựng môi trường mở lấy trẻ làm trung tâm để trẻ được trải nghiệm,
khám phá, rút ra những điều hay cho cuộc sống, để mỗi ngày đến trường của trẻ
là một ngày vui, trẻ “Chơi mà học, học mà chơi”. Giáo viên phải là người yêu
nghề, mến trẻ, sáng tạo, linh hoạt, luôn học hỏi đồng nghiệp và phải luôn tìm tòi,
nâng cao kiến thức của bản thân.
* Đối với nhà trường:
Trong quá trình dạy học, nhà trường chỉ đạo giáo viên chủ động soạn giáo
án và tổ chức các hoạt động học tập phù hợp với trẻ, tích cực xây dựng và khai
thác các nội dung giáo dục từ môi trường trong và ngoài lớp học, tăng cường sử
dụng đồ dùng, đồ chơi tự làm trong học tập để giúp trẻ nhớ kiến thức đã học,
luôn chú ý quan sát trẻ, chủ động gần gũi, lắng nghe, chia sẻ cảm nhận của trẻ,
từ đó hướng dẫn trẻ tiếp cận và thực hiện các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm một cách hiệu quả và có chất lượng hơn.
* Đối với trẻ:
Trẻ tích cực hơn trong các hoạt động một cách hào hứng tự nguyện.
Phát huy được tính tích cực của trẻ, khả năng tư duy, quan sát và mạnh
dạn trả lời các câu hỏi của cô.
Trẻ có những thói quen hành vi tốt hơn trong giao tiếp, ứng xử, biết cách
thể hiện tình cảm của mình đối với các bạn.
Phát huy tính tích cực của trẻ khi trẻ được trải nghiệm với môi trường
tự nhiên cũng như môi trường xã hội.
Trẻ tự tin hơn khi giao tiếp với cô giáo, bạn bè và mọi người xung quanh,
tự tin vào bản thân khi trả lời câu hỏi.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận:
Ở lứa tuổi mầm non là thời kì đang hình thành phát triển về các mặt, đây
là giai đoạn có nhiều điều kiện thuận lợi nhất cho việc tổ chức hoạt động giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm.
Việc vận dụng sáng tạo quan điểm: “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
vào công tác giảng dạy là cần thiết. Đặt trẻ vào vị trí trung tâm của quá trình dạy
học, xem mỗi cá nhân người học với những phẩm chất năng lực riêng của mỗi
người vừa là chủ thể, vừa là mục đích của quá trình học. Đó chính là cốt lõi tinh
thần nhân văn trong dạy học lấy trẻ làm trung tâm. Đây là một công việc khó
khăn và lâu dài, đòi hỏi sự hoạt động mạnh mẽ có sự phối hợp đồng bộ của tất
cả các cấp, ban, ngành và đội ngũ giáo viên. Sử dụng phương pháp dạy học lấy
trẻ làm trung tâm sẽ nâng cao được chất lượng và hiệu quả giáo dục. Thúc đẩy
quá trình học của trẻ dẫn tới giải quyết tốt vấn đề đầu ra nhân lực, nhằm đáp ứng
được nhu cầu cần thiết của xã hội hiện nay.
Từ những kết quả đạt được như trên bản thân tôi đã rút ra được những bài
học kinh nghiệm cho bản thân mình như sau:
Để giúp 5 - 6 tuổi , thực hiện tốt hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
tại trường mầm non Điền Thượng. Trước tiên giáo viên cần phải hiểu được đặc
điểm của trẻ để xây dựng môi trường giáo dục phù hợp. Sau đó giáo viên phải
biết tạo môi trường hoạt động thường xuyên thông qua các hoạt động sao cho trẻ
18
"Chơi mà học, học mà chơi". Giáo viên là người hướng dẫn trẻ hoạt động cho
trẻ ở mọi lúc mọi nơi, mọi thời điểm để giúp trẻ có cơ hội khám phá, trải
nghiệm. Bên cạnh đó một bài học kinh nghiệm vô cùng quan trọng nữa đó là
giáo viên luôn luôn phải tạo được sự hứng thú tự tin khi cho trẻ học và chơi.
Cuối cùng là phải có biện pháp phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và
xã hội trong việc dạy trẻ mọi lúc mọi nơi, mọi hoạt động. Từ đó, việc giúp trẻ 5
- 6 tuổi A1 tại trường mầm non Điền Thượng đã đạt được kết quả rất cao trong
việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Đó là những bài học kinh nghiệm bổ ích mà tôi đã rút ra sau khi áp dụng
thành công “Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
lớp 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng - Bá Thước - Thanh Hoá”
3.2. Kiến nghị.
* Đối với phòng giáo dục.
Tôi xin đề xuất với phòng giáo dục và các cấp lãnh đạo: Cấp thêm đồ
dùng, đồ chơi trong lớp và đồ chơi ngoài trời để nhà trường vơi bớt những khó
khăn trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung, tổ chức hoạt động giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm nói riêng.
Tổ chức hội thảo sáng kiến kinh nghiệm và chọn những sáng kiến kinh
nghiệm hay đã được vận dụng vào thực tế để giáo viên các trường được trao dồi
kiến thức, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, để nâng cao thêm kinh nghiệm cho quá
trình công tác và tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
Tổ chức nhiều mô hình hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho các
trường thăm quan học hỏi kinh nghiệm.
* Đối với nhà trường.
Tham mưu với lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể, phụ huynh
học sinh, xây cho nhà trường một phòng chức năng để trẻ được hoạt động.
Tổ chức nhiều các hội thi về chăm sóc, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
như: Hội thi tiết dạy lấy trẻ làm trung tâm hay nhất hay trang trí môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đẹp nhất, sáng tạo nhất để giáo viên cùng học hỏi.
Đầu tư thêm trang thiết bị hiện đại như: Máy chiếu, máy vi tính, đồ dùng,
đồ chơi phục vụ cho các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ, đặc biệt là trong tổ
chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Tổ chức chuyên đề để giáo viên hiểu và vận dụng có hiệu quả phương
pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm.
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn để cho giáo viên trao đổi, học hỏi để hiểu
về phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Chỉ đạo giáo viên luôn sáng tạo và đổi mới hình thức dạy học để trẻ tiếp
thu một cách nhanh nhất, sâu sắc nhất.
Chỉ đạo giáo viên nghiên cứu và xây dựng các bài tập mang tính sáng
tạo, tình huống để trẻ suy nghĩ và tìm ra đáp án chính xác nhất. Không nên máy
móc và hình thức, phải biết lựa chọn mức độ thích hợp với với năng lực của cá
nhân trẻ, phù hợp với điều kiện của trẻ.
Chỉ đạo giáo viên phải luôn quan sát đến đối tượng trẻ mà mình đang dạy
để có phương pháp giáo dục thích hợp. Phải luôn bổ sung vốn kiến thức cơ bản
của các môn học, đồng thời phải tự bổ sung vốn kiến thức của mình thường
19
- Xem thêm -
.DOC 
22 
7 
87 
