Tài liệu Skkn một số biện pháp phát huy kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi tại trường mầm non thành kim

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC THẠCH THÀNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY KINH NGHIỆM NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON THÀNH KIM Người thực hiện: Hoàng Thị Trang Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Thành Kim SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THẠCH THÀNH, NĂM 2018 MỤC LỤC Nội dung 1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài 1.2. Mục đích nghiên cứu 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1.4. Phương pháp nghiên cứu 1.5.Những điểm mới của SKKN 2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc ở trẻ 5-6 tuổi đạt hiệu quả tốt. 2.3.1. Luôn luôn trau dồi kiến thức, bồi dưỡng trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân. 2.3.2. Chuẩn bị tốt cho việc tổ chức hoạt động âm nhạc. 2.3.3. Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt với phương pháp sáng tạo, hình thức mới lạ hấp dẫn, phù hợp đạt kết quả cao. 2.3.4. Phương pháp lấy trẻ làm trung tâm. 2.3.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. 2.3.6. Khi hướng dẫn trẻ cô phải làm mẫu chuẩn, sáng tạo. 2.3.7. Phát huy tốt hơn năng khiếu âm nhạc cho trẻ thông qua biểu diễn văn nghệ trong những hoạt động ngày hội, ngày lễ. 2.4. Hiệu qủa của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 2.4.1 Đối với giáo viên 2.4.2 Đối với trẻ 3. Kết luận kiến nghị 3.1. Kết luận 3.2. Kiến nghị Trang 1 1 2 2 2 2 3 3 3 4 5 5 10 12 14 17 18 18 19 19 19 20 20 1. Mở đầu. 1.1. Lý do chọn đề tài Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước. Bác Hồ nói: “Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hoá”. Sản phẩm của giáo dục chính là con người, mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Vì vậy việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Đối với trẻ trường mầm non là môi trường xã hội đầu tiên, tại đây trẻ được học, được chơi và mọi thứ mở ra trước mắt trẻ đều mới lạ, muôn màu, muôn sắc, trẻ tò mò, ham hiểu biết, thích tìm tòi khám phá thế giới xung quanh. Do đó muốn trẻ phát triển toàn diện thì trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ đòi hỏi người giáo viên phải chú ý phát triển đồng bộ các mặt: Nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm xã hội, thể chất, thẩm mỹ, và phải biết sử dụng các phương pháp một cách linh hoạt, sáng tạo, chủ động, lựa chọn sắp xếp các hoạt động một cách nhẹ nhàng thoải mái, hấp dẫn lôi cuốn trẻ, qua đó trẻ được hoạt động một cách tích cực nhất để phát huy tốt những khả năng vốn có của trẻ. Âm nhạc là một trong các môn học quan trọng được trẻ yêu thích, vì đó là bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác, có thể coi âm nhạc là một phương tiện góp phần giáo dục toàn diện nhân cách của trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức thẩm mỹ cho trẻ, là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng, giáo dục âm nhạc còn hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, tổ quốc, tình thương yêu con người rộng lớn, hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể: Đó là tính tổ chức kỷ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người, giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập, vui chơi trong cuộc sống[1]. Quá trình tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như nghe cô hát, trẻ tự ca hát nhảy múa vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạc… sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hoà, đó là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực, trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau thật vô cùng quan trọng nhưng hình thành cho trẻ thật không phải dễ. Tuy nhiên trong thực tế giảng dạy tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi Trường Mầm Non Thành Kim tôi nhận thấy trẻ tuy rất hứng thú với hoạt động âm nhạc nhưng khả năng tập trung lại chưa được lâu. Phần đông trẻ là con em nông thôn nên còn chưa mạnh dạn, tự tin trong việc tham gia biểu diễn văn nghệ. Hầu hết các giờ hoạt động âm nhạc trẻ chỉ hứng thú được phần đầu và dần mất tập trung ở phần cuối. Chính vì điều này khiến tôi trăn trở và đòi hỏi tôi phải đổi mới trong cách giảng dạy. Làm sao để trẻ thật sự hứng thú và say mê với giờ hoạt động âm 1 nhạc? Làm sao để giờ học như một giờ chơi để trẻ thực sự thấy được thoải mái và tự tin. Là một giáo viên mầm non tôi rất tâm huyết với nghề dạy trẻ, tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết khả năng vốn có của mình, chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất và mạnh dạn áp dụng những sáng tạo mới trong việc tổ chức các hoạt động trên trẻ đặc biệt là môn âm nhạc. Đó cũng chính là lí do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp phát huy kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường Mầm Non Thành Kim”. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Nghiên cứu tìm ra một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm Non Thành Kim. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Hoạt động âm nhạc của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi Trường Mầm Non Thành Kim. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. Để thực hiện được đề tài của mình tôi dùng các phương pháp sau: - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp quan sát + Phương pháp khảo sát điều tra + Phương pháp thực hành, trải nghiệm + Phương pháp thống kê + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm. Trong năm học 2011-2012 tôi đã lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non lứa tuổi 5-6 tuổi đạt hiệu quả tốt” sáng kiến đã được hội đồng khoa học ngành xếp loại B cấp tỉnh. Phát huy những kết quả đạt được tôi không ngừng học hỏi kinh nghiệm qua học tập bồi dưỡng thường xuyên, qua học hỏi đồng nghiệp, qua mạng iternet từ dó ứng dụng vào thực tiễn giảng dạy của mình một cách phù hợp đạt hiệu quả cao. Vì vậy bản thân tôi quyết định tiếp tục lựa chọn đề tài này để nghiên cứu và mở rộng đi sâu vào những điểm mới sau: + Cải tiến nâng cao chất lượng những biện pháp cũ để phù hợp với mục tiêu giáo dục hiện nay nhằm hoàn thiện hơn trong kinh nghiệm giảng dạy, tôi đã thay tên đề tài thành "Một số biện pháp phát huy kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường Mầm Non Thành Kim”. + Vận dụng phương pháp “Lấy trẻ làm trung tâm” và “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy”. Từ những điểm mới trên với mong muốn giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách tốt nhất, trẻ thể hiện tốt hơn kỹ năng ca hát và vận động theo nhạc của mình một cách tự tin sáng tạo. 2 2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm. 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào trái tim mỗi con người ngay từ khi còn nằm trong nôi, khi được nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Chính cái bắt đầu ấy đã đưa mỗi tâm hồn trẻ thơ đến với âm nhạc và hòa vào âm nhạc lúc nào không hay, tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn vui vẻ do đó việc tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non bộ môn giáo dục âm nhạc là bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động khác. Có thể coi âm nhạc là bộ phận không thể tách rời trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Giáo dục âm nhạc là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động: Ca hát, vận động theo nhạc, nghe hát, trò chơi âm nhạc, đặc biệt là lứa tuổi 5-6 tuổi giúp trẻ trưởng thành hơn cả về tâm hồn lẫn thể chất.[1] Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ và cô giáo là người đóng vai trò quan trọng trực tiếp hướng dẫn giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách tốt nhất, trẻ mạnh dạn, tự tin biểu diễn một cách sáng tạo, chính vì vậy trong khi dạy trẻ cần phải tiến hành một cách tự nhiên, bắt đầu từ những hoạt động gần gũi và có ý nghĩa với trẻ. Muốn làm được điều đó thì đòi hỏi người giáo viên cần nâng cao nhận thức của bản thân, luôn nỗ lực suy nghĩ, tìm tòi ra biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động âm nhạc và thông qua hoạt động âm nhạc đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người đưa trẻ tới “ Chân – thiện – mỹ”. 2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Năm học 2017 - 2018, tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi B với tổng số trẻ là 38 cháu. Hầu hết các cháu đều khỏe mạnh, nhanh nhẹn và yêu thích hoạt động âm nhạc. Trường nằm ở trung tâm xã, thuận lợi cho việc phụ huynh đưa đón trẻ nên tỉ lệ các cháu đi học đông và chuyên cần. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của các cháu. Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo địa phương, tạo điều kiện về cơ sở vật chất trường lớp cho cán bộ giáo viên công tác. Ban giám hiệu nhà trường luôn chú trọng đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ nên thường xuyên thăm lớp dự giờ, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ; thực hiện nghiêm túc các chuyên đề, tổ chức các giờ thực hành cho chị em đồng nghiệp học tập và rút kinh nghiệm. Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học giúp giáo viên hoàn thành nhiệm vụ. Lớp tôi đang phụ trách được trang bị đàn Oocgan, dàn máy vi tính, nối mạng Internet...rất thuận lợi cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giảng dạy. Bản thân tôi là giáo viên trẻ có trình độ chuyên môn trên chuẩn, có lòng yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình trong công việc. Bên cạnh thuận lợi cũng còn những mặt hạn chế: 3 Tuy là địa bàn trung tâm nhưng đa phần trẻ là con em nông thôn nên đời sống kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, có một số trẻ vẫn còn nhút nhát, chưa tự tin trong giao tiếp và biểu diễn. Lớp tôi phụ trách là lớp 5-6 tuổi chuẩn bị vào lớp 1 nên đa số phụ huynh thường trú trọng đến việc dạy chữ và số cho con, ít quan tâm đến các hoạt động khác. Trẻ đã được tiếp xúc với công nghệ thông tin nhưng nếu có thì chỉ là xem hoạt hình, siêu nhân…hoặc nghe những bài hát người lớn, trẻ thuộc ít các bài hát thiếu nhi chính thống. Trẻ chưa hứng thú tham gia giờ hoạt động âm nhạc, hoặc sự tập trung chú ý chỉ được ở những phần đầu của giờ học, sau đó trẻ nhanh chóng nhàm chán hoặc mất tập trung. Bên cạnh đó còn có một số trẻ hát còn chưa đúng về giai điệu, chưa biết vận động theo nhạc, rụt rè, chưa mạnh dạn tự tin biểu diễn trước đông người. Hệ thống máy tính cây được mua đã lâu và không thường xuyên được bảo dưỡng bảo trì nên thường xảy ra những sự cố hỏng hóc, ảnh hưởng lớn tới việc dạy và học bằng máy tính. Qua thực tế tổ chức một số giờ hoạt động âm nhạc và cho trẻ tham gia các hoạt động biểu diễn văn nghệ đầu năm kết quả thu được như sau: Bảng khảo sát ban đÇu về chất lượng hoạt động âm nhạc Đầu năm học 2017 - 2018 Nội dung TST Số trẻ đạt Tốt- Khá TB Số Tỉ Số Tỉ lượng lệ lượng lệ % % 11 28,9 19 50 Số trẻ chưa đạt Số Tỉ lượng lệ % Trẻ hứng thú 38 8 21,1 Trẻ thể hiện tốt kỹ 38 10 26,3 20 52,6 8 21,1 năng ca hát Khả năng vận động 38 12 31,6 22 57,9 4 10,5 theo nhạc của trẻ Biết chơi các trò chơi 38 10 26,3 22 57,9 6 15,8 âm nhạc 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi đạt hiệu quả tốt. Muốn nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non lứa tuổi 5-6 tuổi ở trường Mầm Non Thành Kim đạt hiệu quả tốt bản thân tôi thực hiện các biện pháp sau: 2.3.1. Luôn luôn trau dồi kiến thức, bồi dưỡng trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân. Phải nói rằng việc tự học hỏi, luôn luôn trau dồi kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân là việc đặt lên hàng đầu đối với mỗi giáo viên, muốn làm được điều đó giáo viên phải luôn tâm huyết với nghề 4 và nắm vững tâm sinh lý của trẻ để có những phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ tích cực, sáng tạo để giờ học đạt kết quả cao. Với tôi âm nhạc là một niềm đam mê, ngoài các môn học khác của trẻ ra thì tôi đặc biệt yêu thích bộ môn âm nhạc bởi âm nhạc giống như một bí quyết riêng giúp tôi thu hút trẻ, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn âm nhạc. Tôi đã không ngừng suy nghĩ tìm tòi, sáng tạo, thường xuyên học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp và tiếp thu các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ bằng tất cả sự nỗ lực cố gắng đó thì tôi nhận thấy bản thân cần năng động, chịu khó tìm tòi, luôn trau dồi kiến thức, tự rèn luyện nâng cao năng khiếu âm nhạc, trước khi tổ chức hoạt động, tự luyện đàn, giọng hát, mạnh dạn áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy dần dần đúc rút kinh nghiệm, khắc phục những khó khăn và những mặt còn hạn chế để từ đó lựa chọn hình thức tổ chức mới lạ, hấp dẫn gây sự hứng thú cho trẻ có như vậy thì giờ học mới đạt kết quả tốt nhất. 2.3.2. Chuẩn bị tốt cho việc tổ chức hoạt động âm nhạc. a. Thường xuyên rèn nề nếp, thói quen cho trẻ. Đối với trẻ mẫu giáo dễ nhớ lại mau quên chính vì vậy việc rèn nề nếp thói quen cho trẻ là phải thường xuyên. Đây cũng là tiền đề cần thiết cho việc tổ chức các hoạt động, bởi khi trẻ đã có được nề nếp tốt và ngoan ngoãn, nghe lời cô giáo sẽ góp phần rất lớn cho việc tổ chức hoạt động dễ dàng, trẻ tập trung chú ý thì sẽ lĩnh hội được các kiến thức nâng cao kết quả học tập và đó là điều mà mỗi giáo viên đều mong muốn khi tổ chức tiết học do đó tôi đã đi sâu vào các nội dung sau: Rèn kuyện cho trẻ biết thực hiện theo hiệu lệnh, khẩu lệnh, biết chia nhóm, biết về hàng, điều này rất có ý nghĩa vì giờ hoạt động âm nhạc các hình thức chuyển đổi rất phong phú, trong quá trình học sẽ tạo cho trẻ cảm giác tự tin, mạnh dạn, nhẹ nhàng, linh hoạt qua việc trẻ lên biểu diễn và đặc biệt rèn cho trẻ ý thức tự phục vụ biết lấy và cất đồ dùng đúng nơi qui định gọn gàng ngăn nắp giúp trẻ hoạt bát, nhanh nhẹn hơn trong các hoạt động khác. Nghiêm chỉnh chấp hành giờ nào việc ấy, tạo thói quen tốt cho trẻ. Dặn dò trẻ có ý thức học bài thêm đều đặn khi ở nhà. Giáo dục bồi dưỡng trẻ lòng đam mê âm nhạc, thích hát, khi nghe tiếng nhạc có giai điệu dịu êm, vui tươi, nhộn nhịp, thì trẻ biết hưởng ứng, đung đưa người hay hát theo từ đó giúp trẻ duy trì tập trung phấn khởi khi hoạt động với các bài hát mà trẻ được nghe và học. b. Chuẩn bị về nội dung Hoạt động âm nhạc là một hoạt động nghệ thuật đòi hỏi phải có thị hiếu thẩm mỹ về âm nhạc, sự khéo léo, óc quan sát, khả năng tư duy trí tưởng tượng phong phú và sáng tạo vì vậy bản thân tôi luôn nâng cao tinh thần tự học, tự nghiên cứu, rèn luyện thêm năng khiếu âm nhạc cho mình và đặc biệt cần phải chuẩn bị tốt về nội dung như: 5 Nghiên cứu kỹ tài liệu để soạn bài đầy đủ về nội dung từng tiết dạy có trọng tâm phù hợp theo từng chủ đề. Lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với đặc điểm bộ môn, đặc điểm tâm lý lứa tuổi, tránh gò bó, áp đặt, tạo cho trẻ sự hứng thú, say mê, hoạt động tích cực và sáng tạo giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách tự nhiên và phát huy hết khả năng vốn có của trẻ. ví dụ: chủ đề: TGĐV Đề tài: Dạy hát: Gà trống, mèo con và cún con Nghe hát: Gà gáy Trò chơi: Ai nhanh nhất Tôi xác định được trọng tâm của tiết học để đưa ra kế hoạch cụ thể, với đề tài này tôi xác định rõ mục đích yêu cầu của bài như sau: + Kiến thức: Trẻ nhớ tên bài hát, hiểu nội dung bài hát và biết tên của tác giả, trẻ hát được bài hát “Gà trống, mèo con và cún con”, hiểu và trả lời trọn câu, rõ ràng câu hỏi của cô. + Kỹ năng: Trẻ phải hát tự nhiên rõ lời, hát đúng cao độ, trường độ của bài hát. Tự tin thể hiện bài hát và biểu diễn vui tươi, hồn nhiên nhí nhảnh. + Thái độ: Giáo dục trẻ yêu quý, chăm sóc và bảo vệ những con vật nuôi trong gia đình mình. Tôi tiến hành tiết học với các nội dung: + Dạy hát: Đây là trọng tâm chính của bài thì tôi chủ yếu là tập cho các cháu hát thuộc bài hát, hát rõ lời, đúng nhạc bài “Gà trống, mèo con và cún con”, tôi giành thời gian cho trẻ được thực hiện nhiều. + Nghe hát: Là nội dung kết hợp, ở phần này trẻ được nghe cô hát, trẻ cảm nhận được tính chất tình cảm của bài hát “Gà gáy”, được hưởng ứng theo giai điệu bài hát cùng cô. + Trò chơi: trẻ được tham gia chơi trò chơi ai nhanh nhất cô phổ biến cách chơi và luật chơi cho trẻ chơi. Cô phải cân đối giữa các nội dung sao cho trẻ được họat động nhiều để phát huy hết khả năng ca hát của trẻ, có như vậy tiết học mới đạt kết quả tốt. c. Chuẩn bị về đồ dùng, nhạc cụ, học cụ và không gian tổ chức hoạt động cho trẻ. *Về đồ dùng: Đây là một nội dung vô cùng quan trọng trong hoạt động âm nhạc, nếu không có sự chuẩn bị về đồ dùng, các loại nhạc cụ, học cụ thì không thể tổ chức hoạt động và đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo do đặc điểm của lứa tuổi các cháu tuy còn nhỏ nhưng rất thích cái đẹp, màu sắc sặc sỡ, mới lạ. Do đó tôi đặc biệt cố gắng trong việc làm ra những đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn. Chẳng hạn như ngoài những nhạc cụ hiện đại đã có như: Đàn oóc gan, ti vi, đầu đĩa, vi tính và những dụng cụ mua sẵn như phách tre, trống lắc… Tôi còn sử dụng các loại lon, thùng thiếc có chứa các loại hột, hạt gạo, đậu cung cấp ra nhiều nguồn âm thanh hoặc tạo thêm nhạc cụ dân tộc như Đàn tơ rưng bằng tre 6 nhỏ, vỏ hộp sữa làm trống cơm...và sử dụng đồ dùng một cách có hiệu quả vào trong tiết học. Hình ảnh về một số đồ dùng, dụng cụ âm nhạc tự tạo. Tuỳ thuộc vào chủ đề và trọng tâm của tiết học mà tôi chuẩn bị cho tốt về đồ dùng, nhạc cụ, học cụ thu hút sự chú ý của trẻ và bản thân cũng phải tự luyện đàn, luyện giọng hát vì muốn một giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả đòi hỏi cô giáo phải hát đúng nhạc, có sử dụng đàn, nhạc cụ để trẻ làm quen với nhạc, tôi cũng đã chuẩn bị cho mình một khối lượng kiến thức đầy đủ và những hình thức biểu diễn mẫu thật chính xác có như vậy trong quá trình quan sát tạo được sự hứng thú cho trẻ tù đó trẻ say mê từng bước hình thành tư duy trực quan và kích thích yếu tố ban đầu, khái quát hoá hình ảnh trẻ quan sát và vận dụng vào các động tác vào bài hát một cách sáng tạo. Tuỳ theo phương pháp và hình thức tổ chức mà tôi lựa chọn đồ dùng tích hợp, hợp lý để giờ học diễn ra một cách sôi động lôi cuốn trẻ. Ví dụ: Tôi chuẩn bị các mô hình, sa bàn, các trò chơi, câu đố, tranh ảnh, những câu chuyện bài thơ có liên quan theo chủ đề để khi tiến hành hoạt động có thể tích hợp gây hứng thú tạo được tình huống động và tĩnh xen kẽ. Có sự chuẩn bị như vậy tôi rất tự tin và tiến hành giờ học có hiệu quả. Đồ dùng trong hoạt động âm nhạc rất phong phú, tất cả những đồ dùng, đồ chơi của trẻ tôi đều phải để ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng, trẻ có thể được làm quen ở mọi lúc mọi nơi. Tôi còn giáo dục trẻ yêu quí, giữ gìn đồ dùng. Khi học song cất gọn gàng đúng nơi qui định. * Về không gian hoạt động: Trong một giờ hoạt động âm nhạc nếu không có không gian hoạt động phù hợp thì hiệu quả hoạt động sẽ thấp chính vì vậy việc lựa chọn không gian tổ chức là vô cùng quan trọng, giáo viên phải nghiên cứu kỹ bài để lựa chọn quan sát bên ngoài và hình thức tổ chức cũng như phương pháp hoạt động cho trẻ ở trong lớp, tôi luôn tạo ra không gian tốt nhất cho trẻ để giờ hoạt động âm nhạc được thuận lợi và khoa học. 7 Ví dụ: ở chủ đề TGĐV Chủ đề nhánh: Những con vật nuôi gần gũi trong gia đình Tôi cùng trẻ sưu tầm tranh ảnh về các con vật trang trí mảng chủ đề. Tạo mô hình những con vật nuôi trong gia đình cho trẻ đến thăm và quan sát trẻ sẽ rất thích thú… Cần tạo cho trẻ không gian hoạt động mà trẻ cảm thấy không bị gò bó, ép buộc. Một không gian thực sự giành cho trẻ, thân thiện giúp trẻ hoạt động dễ dàng, tiện lợi. Nhờ việc làm quen trước và được hoạt động thường xuyên không chỉ trên giờ học mà trong các giờ vui chơi sẽ hình thành kỹ năng, kỹ sảo và khả năng tư duy, tưởng tượng cho trẻ. Qua đó phát huy tính chủ động sáng tạo của trẻ. d. Quan tâm bồi dưỡng thị hiếu âm nhạc cho trẻ. Để giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả tốt cần tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thế giới âm nhạc, tắm mình trong thế giới đó để rồi từ đó trẻ có những hiểu biết nhất định về âm nhạc, giúp trẻ tích luỹ tri thức mới, những ấn tượng tốt đẹp về thế giới xung quanh và thông qua hình tượng âm nhạc, xúc cảm thẩm mỹ của trẻ trở nên phong phú. Trẻ biết rung động trước cái đẹp, yêu cái đẹp để rồi từ đó tạo ra cái đẹp, đây là một quá trình đòi hỏi giáo viên phải có lòng ham mê, nhiệt tình và kiên trì tổ chức thường xuyên, có hệ thống và mức độ cao dần phù hợp với đặc điểm tâm lý trẻ. Tổ chức cho trẻ thực hành, trải nghiệm để phát huy hết khả năng âm nhạc vốn có của mình một cách tích cực, thể hiện tác phẩm một cách tự tin, mạnh dạn trước đông người, dẫn dắt trẻ đến với những hình tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Tôi luôn quan sát và theo dõi giúp đỡ, động viên khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi vào trẻ bầu không khí tin tưởng bằng những hoạt động sáng tạo vì khi trẻ nhận ra rằng cô giáo tôn trọng và hoan nghênh các biểu hiện cá nhân của chính mình thì những trẻ thông minh khéo léo có khả năng cảm thụ cái đẹp sẽ tự tin hơn, nhiều chi tiết phong phú hơn và những trẻ yếu kém tôi áp dụng biện pháp cá biệt và quan tâm bồi dưỡng nhiều hơn. Ví dụ: Có một số trẻ rất nhút nhát, hay mất tự tin trước đông người, khi cô yêu cầu trẻ hát thì trẻ hay cúi mặt, cắn móng tay vì vậy tôi chọn thời điểm thích hợp để bồi dưỡng và luyện cho trẻ, tôi chọn bài hát quen thuộc gần gũi với trẻ như bài “Cháu yêu bà” “Con cò bé bé” “Cô và mẹ”...cho trẻ thể hiện, tuy nhiên tôi không gò bó, áp đặt trẻ mà tôi rèn luyện củng cố cho trẻ trong từng tình huống và thời điểm khác nhau để trẻ có cảm giác nhẹ nhàng, thoải mái, giúp trẻ hoạt động tích cực sâu hơn, từ đó giúp trẻ phát huy khả năng, kỹ năng ca hát một cách tự tin hơn. Trong tổ chức hoạt động tôi hạn chế sự dập khuôn máy móc vì nếu như vậy sẽ làm hạn chế sự sáng tạo của trẻ trong quá trình hoạt động biểu diễn, không phát huy được tính tích cực cho trẻ. Tôi luôn khuyến khích trẻ thực hiện nhiệm vụ học tập không áp đặt, gò bó trẻ, tiết học tổ chức sao cho nhiều cháu được tham gia, cô giáo là người sáng tác đem âm nhạc đến cho trẻ. 8 Tạo được mối liên hệ mật thiết giữa hoạt động âm nhạc với các hoạt động thẩm mỹ khác như: Tạo hình, văn học, hoạt động góc... Ví dụ: Sau giờ hoạt động chung GDPT thẩm mỹ (tiết âm nhạc) Đề tài: Cô giáo miền xuôi Phần hoạt động góc: ở góc phân vai cho trẻ chơi trò chơi “Tập làm cô giáo” Cô dạy hát bài “Cô giáo miền xuôi” “Cô và mẹ” hướng trẻ hát những bài hát có nội dung phục vụ cho bài học và theo chủ điểm nhằm củng cố những kiến thức đã học. Tôi thấy trẻ rất thích chơi ở góc thể hiện được những công việc ở mỗi góc, giúp trẻ tìm hiểu về những công việc của người lớn, cứ như trẻ đang chơi mà có học. Hoặc cho trẻ xem các chương trình âm nhạc thiếu nhi, nghe nhạc mọi lúc mọi nơi. e. Phối kết hợp với phụ huynh và nhà trường để có phương pháp giáo dục thống nhất. Việc phối kết hợp với phụ huynh là rất cần thiết chính vì vậy tôi luôn làm tốt công tác tuyên truyền đến tất cả các bậc phụ huynh ở tất cả các thời điểm. Như trong cuộc họp đầu năm tôi nêu lên tầm quan trọng về 5 lĩnh vực phát triển của trẻ đặc biệt là lĩnh vực phát triển thẩm mỹ “Nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ ”. Hàng tháng tôi tuyên truyền qua các biểu bảng nêu lên nội dung của các bài hát được học trong chủ đề đó, để từ đó phụ huynh thấy được tầm quan trọng của môn học. Và đối với trẻ mầm non đặc tính cơ bản rõ nét nhất là dễ nhớ lại mau quên, nếu không được luyện tập thường xuyên thì sau ngày nghỉ sẽ quên lời cô dạy. Vì thế tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh vào giờ đón trả trẻ đây là thời điểm giáo viên trực tiếp gặp gỡ trao đổi phụ huynh về khả năng học tập, vui chơi của trẻ, tuy nhiên đây là khoảng thời gian ngắn nên giáo viên không thể cung cấp đầy đủ mọi thông tin của trẻ cho phụ huynh. Vì vậy tôi cần lựa chọn xem xét nên cần trao đổi với phụ huynh nào trước, phụ huynh nào sau, nội dung nào cần trao đổi bởi đây là việc làm lâu dài và thường xuyên giúp trẻ học tốt hơn. Ví dụ: Tôi thường xuyên chú ý và xếp loại trẻ theo từng đối tượng: Giỏi, khá, trung bình để nắm bắt và trao đổi với phụ huynh, những trẻ vẫn còn nhút nhát, chưa tự tin trong giao tiếp và biểu diễn tôi sẽ lựa chọn trao đổi trước với phụ huynh để từ đó cùng bàn bạc và đưa ra những biện pháp tốt nhất để giáo dục trẻ. Ngoài ra tôi còn kết hợp với phụ huynh sưu tầm băng đĩa nhạc hay, những bài hát hay có nội dung phù hợp với trẻ ngoài chương trình để dạy trẻ hoặc ghi âm giọng hát của trẻ vào đĩa và xây dựng thư viện âm nhạc của lớp. Khuyến khích phụ huynh rèn cho trẻ có ý thức yêu âm nhạc hơn khi ở nhà như cho trẻ nghe thêm băng đĩa, cha mẹ có thể cùng trẻ thể hiện bài hát. Từ đó làm phong phú thêm vốn hiểu biết về âm nhạc của trẻ, giúp trẻ tự nhiên khi thể hiện ca khúc mình yêu thích. Phương pháp này tôi thấy rất có hiệu quả tôi luôn áp dụng phương pháp này một cách triệt để giúp trẻ học tốt hơn ở môi trường lớp học cũng như khi ở nhà. 9 Kết hợp với nhà trường phát động cuộc thi làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động âm nhạc và các môn học khác. 2.3.3. Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt với phương pháp sáng tạo, hình thức mới lạ hấp dẫn, phù hợp đạt kết quả cao. Để đạt hiệu quả cao trong hoạt động âm nhạc, bất kỳ một tiết dạy nào tôi cũng luôn xác định rõ mục tiêu, nội dung của bài, từ đó lựa chọn hình thức tổ chức mới lạ, hấp dẫn. Tôi nghĩ hình thức tổ chức không nên áp đặt, dập khuôn phải tạo cho trẻ được thoả mãn sự tò mò, từ đó làm phong phú trí tưởng tượng nhận thức và xúc cảm, tình cảm của trẻ qua quá trình trẻ thực hiện. Tôi đã thành công khi lựa chọn các hình thức tổ chức như: Tổ chức dưới hình thức hội thi, chương trình, trò chơi, áp dụng truyện kể… Ví dụ: Với chủ đề: TGTV Đề tài: Dạy hát “Hoa trường em” Nghe hát “Hoa trong vườn” Trò chơi “Nghe kể truyện và hát” Tôi tổ chức dưới chương trình “Đồ rê mí” chương trình gồm có 3 phần: + Phần 1: Thử tài ca hát “Dạy hát: Hoa trường em” (Tôi cho trẻ tham quan mô hình vườn hoa và trò truyện về các loại hoa, sau đó Tôi giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và hát mẫu cho trẻ nghe kết hợp với đệm đàn, giảng nội dung bài hát, cho trẻ thực hiện mời các đội thi nhau thể hiện phần ca hát của mình dưới nhiều hình thức, Tôi quan sát chú ý sửa sai và cổ vũ động viên trẻ kịp thời qua mỗi phần thi, sau đó nhận xét tuyên bố đội thắng cuộc trong phần thi thứ nhất) + Phần 2: Hát cùng ca sĩ “Nghe hát: Hoa trong vườn” (Tôi dẫn dắt trẻ bước vào phần 2 với tên gọi “Hát cùng ca sĩ” Tôi trong vai cô ca sĩ hoa mùa xuân hát cho trẻ nghe kết hợp với đệm đàn, giới thiệu tên bài hát tên tác giả, cô hát lần nữa kết hợp động tác múa giới thiệu làn điệu dân ca sau đó giảng nội dung bài hát, cuối cùng cho trẻ đứng lên múa cùng cô, kết thúc phần 2) + Phần 3: Cùng vui chơi “Nghe kể truyện và hát” (Tôi phổ biến cách chơi và luật chơi 2-3 lần cuối cùng nhận xét trao giải) * Kết thúc: cho trẻ một chuyến đi du lịch thăm quan vườn hoa. Hình ảnh tiết học âm nhạc tổ chức dưới chương trình đồ rê mí. 10 Hình thức tổ chức hoạt động cần kết hợp hài hoà giữa động và tĩnh như vậy giúp giờ học không bị gò bó, trẻ không mệt mỏi, chán nản. Từ đó hoạt động tích cực hơn, linh hoạt hơn và kích thích trẻ say mê trong suốt hoạt động âm nhạc. Khi hướng dẫn tổ chức tôi luôn cố gắng bố cục các phần cân đối và lôgic với nhau từ phần mở đầu cho đến kết thúc và luôn chú ý phân bố thời gian một cách hợp lý, sử dụng đồ dùng đúng lúc, đúng chỗ tạo sự bất ngờ, bên cạnh đó tôi đưa ra nhiều hình thức thi đua giữa đội này với đội kia để tạo sự hứng thú tích cực làm việc. Tôi luôn trú trọng đề cao phương pháp sửa sai, động viên khích lệ trẻ với âm nhạc việc làm này vô cùng quan trọng, sau khi trẻ biểu diễn hát hay vận động cả lớp cùng quan sát theo dõi chính vì vậy tôi kịp thời sửa sai cho trẻ khi trẻ thực hiện chưa tốt nhưng không chê bai trẻ vì trẻ thực hiện chưa đạt vì sẽ gây ra tâm lí sợ sệt, mất tự tin. Nhưng những trẻ thực hiện tốt tôi tuyên dương đúng lúc để trẻ tự tin, mạnh dạn biểu diễn trước đông người và phát huy hết khả năng vốn có của mình một cách sáng tạo. Ví dụ: Với những trẻ hát chưa đúng giai điệu bài hát và chưa tự tin biểu diễn, tôi cho trẻ lên thực hiện lại tuy nhiên tôi không chê bai trước mặt trẻ mà gần gũi, động viên, khích lệ để trẻ tự tin thể hiện như “Con hát gần hay rồi bây giờ con cố gắng hát thật chính xác để bài hát hay hơn nữa nhé! Cô tin con sẽ làm được, cả lớp hãy cho bạn một tràng pháo tay để cổ vũ cho bạn nào!”. Chỉ cần những lời động viên như vậy tôi thấy trẻ rất hứng thú, tự tin biểu diễn và tích cực hơn trong học tập. Với trẻ hoạt động âm nhạc thông qua các trò chơi là một biện pháp hữu hiệu nhất, trò chơi đã trở thành phương tiện để đem đến cho trẻ các yếu tố diễn tả nghệ thuật sinh động, nó có tác động mạnh mẽ nhưng lại đến với trẻ một cách nhẹ nhàng, thoải mái. Trò chơi âm nhạc có vai trò quan trọng giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát triển năng khiếu âm nhạc, các yếu tố đó góp phần làm cho trẻ cảm thụ âm nhạc. Mỗi loại trò chơi đều có ý nghĩa giúp trẻ phát triển trí tuệ, tạo cho trẻ có những phản xạ nhanh, nhạy, có tác dụng trong việc cung cấp những nội dung giáo dục, đặc biệt trò chơi âm nhạc còn rèn luyện cho trẻ kĩ năng thông qua tai nghe. Chính vì vậy tôi thấy cần tìm tòi, sáng tác, cải biên một số trò chơi và lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài, trọng tâm của bài để đưa vào tiết học nhằm làm tăng thêm sự phong phú âm nhạc cho trẻ. Tuy nhiên việc lựa chọn hình thức tổ chức cũng cần phù hợp vào tâm lí lứa tuổi, tâm trạng hứng thú, vui, buồn của trẻ. 2.3.4. Phương pháp lấy trẻ làm trung tâm. Một trong những nội dung quan trọng của giáo dục mầm non mới hiện nay là “Lấy trẻ làm trung tâm” đối với một người giáo viên đức tính quan trọng nhất của một cô giáo là có một thái độ tích cực, công nhận và trân trọng các biểu hiện của trẻ, khi tổ chức hoạt động trẻ luôn là đối tượng cần được hướng đến, trẻ được hoạt động tích cực từ đó khám phá và tích lũy tri thức, giáo viên là người 11 cung cấp nguồn tri thức và gợi mở, kích thích trẻ hoạt động. Vì vậy trong khi tổ chức cho trẻ ở bất kì hoạt động nào tôi đều lấy trẻ làm trung tâm. Phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp dạy học tích cực lấy trẻ làm trung tâm áp dụng các kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng đặt câu hỏi, tự làm đồ dùng đồ chơi bằng nguyên vật liệu sẵn có. Tôi luôn muốn trẻ được trải nghiệm tư duy, tìm tòi những gì trẻ chưa biết một cách thoải mái không gò bó, tôi phải làm thế nào để trẻ hoạt động âm nhạc một cách hiệu quả và tốt nhất. Muốn làm được điều đó thì trước hết cần phải xây dựng được kế hoạch tôi căn cứ vào khả năng ca hát, cảm thụ âm nhạc và vận động theo nhạc của trẻ tại lớp để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể và phù hợp đối với trẻ. Khi tổ chức hoạt động tôi luôn đặt trẻ vào trung tâm và tạo cơ hội cho trẻ được tham gia, luôn quan sát theo dõi, giúp đỡ, sửa sai cho trẻ và đặc biệt tôi luôn biết động viên, khen ngợi kịp thời, khuyến khích trẻ sáng tạo thể hiện ý muốn của mình, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn tăng cường các câu hỏi gợi ý, giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ thăm dò. Ví dụ: Khi dạy trẻ hát vận động bài “Hoa trường em” sau khi cho trẻ hát song bài hát tôi cho trẻ về nhóm tự thảo luận hình thức biểu diễn và đặt ra câu hỏi gợi mở cho trẻ. Để bài hát được hay hơn thì con sẽ làm gì? Con sẽ lựa chọn hình thức biểu diễn nào? tạo tình huống để trẻ làm và tự tin sáng tạo khi thể hiện. Nhóm thảo luận hình thức biểu diễn yêu thích. Một trong những nội dung vô cùng quan trọng nữa của phương pháp lấy trẻ làm trung tâm đó là việc xây dựng môi trường giáo dục. Chính vì vậy tôi đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng góc âm nhạc theo hình thức lấy trẻ làm trung tâm, tôi sắp xếp góc một cách hợp lý, vừa tầm mắt của trẻ, đảm bảo trẻ di chuyển dễ dàng và trang trí hình ảnh đẹp, ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt theo 12 hướng mở linh hoạt giúp trẻ trải nghiệm phát huy hết khả năng sáng tạo, tự tin biểu diễn hoạt động nghệ thuật. Hình ảnh xây dựng góc âm nhạc lấy trẻ làm trung tâm Từ những nguyên vật liệu có sẵn trong tự nhiên tôi và trẻ cùng làm những đồ chơi tự tạo phục vụ cho việc dạy và học, tôi thấy trẻ rất vui và cảm thấy tự hào vì mình đã góp phần nhỏ bé để tạo ra sản phẩm. Tôi nghĩ những vật liệu tuy đơn giản và rất dễ tìm trong cuộc sống hàng ngày là những đồ chơi có giá trị giúp trẻ phát triển toàn diện, những vật vô tri vô giác sẽ trở nên có hồn và thu hút trẻ tham gia khám phá, trải nghiệm chỉ những việc đơn giản như vậy thôi nhưng nó cũng góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. Trẻ được khám phá, trải nghiệm đồ dùng, dụng cụ tự tạo trong giờ âm nhạc. Tôi luôn tạo môi trường thân thiện tạo cho trẻ một tâm thế thoải mái, trẻ cảm thấy được tôn trọng và tự tin khi giao tiếp, sự giao tiếp giữa trẻ với trẻ là sự bình đẳng và thân thiện với nhau. Khi đó tôi đóng vai trò như những người bạn tâm sự cởi mở gần gũi với trẻ tạo cho trẻ cảm giác thoải mái tự tin vào bản thân .Tôi thấy trẻ của tôi rất cởi mở khi được trò chuyện với cô giống như một người bạn và nói ra cảm nghĩ của mình một cách vô tư và hồn nhiên nhất.Với cách làm như vậy thì hiệu quả đạt được rất là cao trong biện pháp này. 2.3.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. 13 Có thể nói, công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo dục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học. Đối với trẻ mầm non tâm lý của trẻ vốn hiếu động, thích tò mò, ham hiểu biết nên việc tiếp cận công nghệ thông tin chẳng mấy khó khăn. Là một giáo viên mầm non tôi cũng đã nhận thấy được việc cho trẻ tiếp cận với công nghệ và ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy có ý nghĩa rất to lớn trong giáo dục nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện như: Trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ...Mặt khác ứng dụng công nghệ thông tin còn giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh giúp trẻ giao tiếp với mọi người. Việc đưa công nghệ thông tin ứng dụng vào công tác giảng dạy giúp cho giờ học thêm sinh động và trẻ cũng rất hứng thú học tập. Điều này làm tôi suy nghĩ và mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, tôi cố gắng tìm tòi mọi biện pháp như soạn giáo án điện tử, sáng tác trò chơi điện tử, sưu tầm trò chơi vận dụng vào các hoạt động hàng ngày, đặc biệt là với hoạt động âm nhạc nhằm kích thích trẻ tự nguyện tham gia vào các hoạt động một cách tích cực, nhẹ nhàng, thoải mái. Tôi thấy kết quả đạt được là rất cao, trẻ rất hứng thú và mong đợi giờ hoạt động, khả năng tiếp thu của trẻ nhanh và sâu. Với phương pháp dạy học truyền thống khi chưa áp dụng công nghệ thông tin khi dạy trẻ tôi thường phải phụ thuộc vào những đồ dùng có sẵn như tranh ảnh hay đồ dùng trực quan không có hình ảnh động, có những đồ dùng tự làm nên tính thẩm mỹ chưa cao, chưa sinh động hấp dẫn với trẻ, việc chuẩn bị cho giờ học chiếm rất nhiều thời gian nên hiệu quả trong việc giảng dạy chưa cao. Hiện nay với phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin tôi có thể tự quay phim, chụp ảnh những hình ảnh thực tế, đẹp, sinh động làm cho trẻ dễ nghe, dễ thấy, dễ tiếp thu hoặc sử dụng internet lấy tư liệu cho bài giảng nhanh chóng tiện lợi và khi thiết kế trên máy tôi có thể lồng ghép được âm thanh, tích hợp được nhiều nội dung và các trò chơi ôn luyện củng cố rất hấp dẫn. Để làm được điều đó tôi cần phải sử dụng các phần mềm một cách linh hoạt, luôn tìm tòi, học hỏi đồng nghiệp, học qua bạn bè, học qua các tài liệu và qua mạng Internet. Trước khi thiết kế được một giáo án điện tử trước hết tôi phải tìm hiểu xem những phần mềm nào mình cần phải sử dụng trong quá trình thiết kế bài giảng. Từ đó tôi học cách sử dụng các phần mềm đó và thực hành trên các bài giảng của mình. Những phần mềm tôi đã tìm hiểu và sử dụng hiệu quả trong thiết kế bài giảng môn hoạt động âm nhạc gồm có: Các phần mềm soạn thảo văn bản và giáo án điện tử: Phần mềm Microsoft Powerpoint, phần mềm vui học mầm non, Violet …là các phần mềm quen thuộc và tiện ích để cho giáo viên sử dụng soạn thảo văn bản và thiết kế giáo án điện tử. Các phần mềm chỉnh sửa âm thanh, hình ảnh: Adobe PhotoShop, Window Movie maker, Xwave Mp3 Cutter & Joiner, Mp3 Key Shifter,… Ngoài ra tôi thường lấy thông tin trên mạng bằng cách truy cập các trang Web, và trang thông tin tôi thường truy cập là: www.google.com.vn Trong một giờ hoạt động âm nhạc ngoài nội dung chính là trẻ được hát múa, nghe nhạc, hay chơi trò chơi… trẻ còn học được ở đó những kiến thức về môi trường xung quanh, cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên hay biết yêu gia 14 đình, yêu quê hương đất nước...Từ việc xác định được nội dung của chủ đề đang học tôi lựa chọn những bài hát phù hợp với chủ đề. Từ bài hát đó tôi lựa chọn nội dung tích hợp lồng ghép. Từ những nội dung cần giáo dục trẻ tôi lựa chọn những hình ảnh cho phù hợp với kiến thức cần cung cấp. Những hình ảnh được tôi chọn lựa kĩ càng sao cho phù hợp với nội dung và đảm bảo được tính thẩm mĩ. Có khi tôi tìm được trên mạng những hình ảnh ưng ý sau đó lưu vào máy và sử dụng làm tư liệu giảng dạy, nhưng đôi khi tôi phải dùng máy ảnh, máy quay của mình để ghi lại những hình ảnh theo đúng nội dung của bài học mà mình muốn thiết kế và phải sử dụng phần mềm Micorosoft Powerpoint để thiết kế các slide theo trình tự tiết học và có chú thích minh họa ở dưới mỗi hình ảnh. Ngoài việc thiết kế hình ảnh trình chiếu trên Powerpoint tôi còn đưa các hiệu ứng âm thanh như: Tiếng vỗ tay, tiếng các con vật, tiếng các phương tiện giao thông hay cài các bài hát, bản nhạc vào trong Slide đó để tôi chủ động hơn trong tiết dạy, không phụ thuộc vào đàn Oocgan. Nhờ có các hiệu ứng âm thanh làm cho giờ học trở nên sinh động hơn và việc sử dụng cũng rất thuận tiện. Ví dụ: Chủ đề: Hiện tượng tự nhiên Đề tài: Hát vận động: Cho tôi đi làm mưa với Nghe hát: Mưa rơi Trò chơi: Nốt nhạc vui Tôi đưa hình ảnh về cơn mưa cho trẻ xem trẻ rất hứng thú với các hình ảnh trên màn hình. Slide hình ảnh cơn mưa Tôi chèn nhạc vào Slide bằng cách: Tôi copy bản nhạc không lời bài hát “Cho tôi đi làm mưa với”,“Mưa rơi”,... các bản nhạc không lời phù hợp với nội dung dành cho phần trò chơi. Sau đó, tạo slide trên Powerpoint, kích chuột vào insert → movies and sounds → sound from fle → chọn thư mục → chọn bản nhạc không lời bài hát phù hợp với nội dung của từng slide-chế độ tự động (automatically) hoặc kích chuột (when click). 15 Slide hình ảnh đã chèn nhạc. Tôi tạo các slide có chứa các bản nhạc cho tất cả các nội dung hoạt động âm nhạc như dạy hát và vận động, nghe hát, trò chơi. Như vậy khi tổ chức hoạt động âm nhạc tôi sẽ không phải phụ thuộc vào đàn, dễ quán xuyến, sửa sai cho trẻ. Bên cạnh đó, những bản nhạc kết hợp với những hình ảnh hay video clip phù hợp với nội dung tạo cho trẻ sự hứng thú khi tham gia các hoạt động, phát triển tối đa các kĩ năng vận động trong âm nhạc như: vỗ tay, nhún, nhảy, kĩ năng phối hợp các giác quan và nghe nhạc. Qua tiết dạy giáo án điện tử tôi thấy trẻ rất hứng thú và say mê với giờ hoạt động âm nhạc, kết quả đạt được trên trẻ rất cao, tôi thấy nó rất phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ và lại thực hiện được nguyên tắc giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm”. 2.3.6. Khi hướng dẫn trẻ cô cần phải làm mÉu chuÈn, sáng tạo. Âm nhạc là trìu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. Vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú để trẻ say mê, ham thích hoạt động nghệ thuật. Vì vậy trước khi hoạt động nghệ thuật cô cần có những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và được xem cô biểu diễn mẫu với mức độ hoàn thiện nhất. Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích tri giác cho trẻ toàn vẹn. Chính vì vậy để giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả thì cô cần phải làm mẫu chuẩn và có sáng tạo để làm được điều đó thì cô giáo cũng phải tự rèn luyện và nâng cao kỹ năng ca hát cũng như vận động theo nhạc của mình kết hợp với lời giải thích động tác dưới hình thúc dựng hình ảnh mô phỏng hoặc chỉ dẫn ngắn gọn, dễ hiểu. Ví dụ: khi dạy trẻ vận động minh hoạ bài “Chú bộ đội” có động tác hai tay vung tự nhiên chân dậm mạnh cô có thể nói: “Hai tay các con vung tự nhiên như chú bộ đội đang đi hành quân đấy các con ạ” 16 Để tạo sự hứng thú cho trẻ ngoài việc cô làm mẫu chuẩn ra thì cũng cần phải có sự sáng tạo nhưng phù hợp với trẻ. Chẳng hạn như trong chương trình một số bài múa đã có biên soạn động tác múa gợi ý song cô có thể dạy trẻ phối hợp các động tác tay, chân, thân hình và thể hiện qua nét mặt kết hợp với âm nhạc. Ví dụ: với bài“Cháu yêu bà” của tác giả Xuân giao không biên soạn động tác múa, dựa vào nội dung bài hát tôi đã sáng tạo ra động tác cho phần dạo đầu, động tác của 4 câu hát, phần nhạc kết: - Phần nhạc dạo đầu: Đứng thẳng, chân đứng rộng bằng vai, hai tay đưa lên cao và đưa sang 2 bên theo nhịp bài hát. - ĐT1: “Bà ơi bà…lắm” Hai tay dang ngang rồi từ từ ấp vào ngực vào từ “lắm” kết hợp với nhún chân. - ĐT2: “Tóc bà trắng…mây” Hai tay đưa trên đầu vuốt nhẹ xuống 2 bên ngực kết hợp nhún chân vào tiếng “Mây” - ĐT3: “Cháu yêu bà…Tay” Hai tay từ từ ấp lên ngực vào từ “Nắm” sau đó đặt 2 tay úp vào nhau và kết hợp với nhún chân vào từ “Tay” - ĐT4: “Khi cháu… Bà vui” Vỗ tay theo nhịp sang 2 bên kết hợp với chống gót chân. - Phần nhạc kết: Hai tay đưa cao lên trên đầu, lắc cổ tay, kết hợp bước xoay tròn tại chỗ một vòng Để tạo được hứng thú cho trẻ tích cực hoạt động tôi cho trẻ múa dưới nhiều hình thức và đặc biệt cô phải làm mẫu nhiều lần để giúp trẻ tri giác lại những động tác múa của cô, như vậy bằng nhiều hình thức sinh động cô sẽ hình thành thư duy trực quan, tạo được những yếu tố ban đầu cho trẻ trong quá trình hoạt động âm nhạc, để trẻ có thể biễu diễn một cách tự tin, mạnh dạn, phát huy tính sáng tạo và khả năng nghệ thuật của trẻ. 2.3.7. Phát huy tốt hơn năng khiếu âm nhạc cho trẻ thông qua biểu diễn văn nghệ trong những hoạt động ngày hội, ngày lễ. Vào ngày lễ hội như ngày khai giảng, ngày nhà giáo việt nam, tết trung thu…là những ngày có hình thức tổ chức quan trọng trong việc tạo ra môi trường âm nhạc phong phú và sinh động. Ngày lễ, ngày hội có các hoạt động nghệ thuật đa dạng như hát, múa, đóng kịch…tạo cho trẻ niềm phấn khởi vui vẻ, những cảm xúc mới mẻ, tăng cường khă năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ. Ngày lễ, hội là cơ hội cho giáo viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết nhau hơn, đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt động nghệ thuật. Trẻ hiểu thêm những điều mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày lễ, đồng thời củng cố những điều trẻ đã lĩnh hội được. 17 Hình ảnh trẻ được tham gia biểu diễn văn nghệ vào ngày hội, ngày lễ. Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm nhạc trong ngày hội, ngày lễ. Hàng ngày tôi luôn chú ý thường xuyên rèn những kỹ năng ca hát, kỹ năng vận động theo nhạc khi nhà trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội dung phù hợp để luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi trẻ biểu diễn tôi nhận thấy ở trẻ rất hào hứng, tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân đồng nghiệp và nhà trường. Sau gần một năm áp dụng những biện pháp của mình vào việc tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở Trường Mầm Non Thành Kim đặc biệt là ở lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi mà tôi trực tiếp giảng dạy đã mang lại hiệu quả giáo dục tốt. Qua các hoạt động trẻ luôn là trung tâm, có cơ hội được thể hiện mình, kích thích trẻ bộc lộ khả năng tiềm ẩn, phát huy tính sáng tạo và khéo léo qua kỹ năng ca hát và khả năng vận động theo nhạc của trẻ, hoạt động âm nhạc đạt hiệu quả đã kích thích thao tác tư duy khả năng quan sát, ghi nhớ, bồi dưỡng thị hiếu âm nhạc, hình thành thói quen lao động cho trẻ. 2.4.1. Đối với giáo viên: Qua quá trình mạnh dạn thử nghiệm những biện pháp trên khi tổ chức hoạt động âm nhạc tôi đã có nhiều kinh nghiệm cho bản thân. Tôi thực sự yêu thích và say mê nghiên cứu, tìm tòi, thiết kế, sáng tạo, đồ dùng nhạc cụ, học cụ và hình thức cho trẻ hoạt động âm nhạc ngày càng phong phú đa dạng và hấp dẫn. Tất cả giáo viên ở tổ mẫu giáo lớn nói chung và tôi nói riêng đều được nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động âm nhạc. Đặc biệt là đã nắm vững nội dung phương pháp, hình thức đổi mới của hoạt động này từ đó lựa chọn hình thức tổ chức sinh động, mới lạ, hấp dẫn gây sự hứng thú cho trẻ giúp trẻ học tập đạt kết quả tốt nhất phát huy khả năng vốn của trẻ . Việc tổ chức hoạt động âm nhạc đạt hiệu quả được đồng nghiệp và nhà trường luôn luôn quan tâm, giúp đỡ, ủng hộ và đưa vào trong hoạt động dạy học. Tạo được hứng thú cho trẻ khi hoạt động âm nhạc. 18