Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5 6 tuổi tại trường mầm non hoằng xuyên

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HOẰNG HÓA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MÀM NON HOẰNG XUYÊN Người thực hiện: Nguyễn Thị Dung Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường MN Hoằng Xuyên SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA, NĂM 2019 MỤC LỤC STT 1 1.1 1.2 1.3 1.4 2 2.1 2.2 2.3 2.4. 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.4.4 2.4.5 2.4.6 . 2.4.7 . 2.4.8 . 2.4.9 2.5. 3. 3.1. 3.2 NỘI DUNG Số trang MỞ ĐẨU. 1 Lý do chọn đề tài 1 Mục đích nghiên cứu 2 Đối tượng nghiên cứu 2 Phương pháp nghiên cứu 2 NỘI DUNG 2 Cơ sở lí luận. 2 Thực trạng. 3 Khảo sát 5 Biện pháp 5 Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm 5 Tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn 8 Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 9 Tăng cường thiết bị đồ dùng dạy học và tạo môi trường cho 12 trẻ hoạt động lấy trẻ làm trung tâm Nắm chắc về đặc điểm nhận thức, nhu cầu, hứng thú của trẻ 13 ở lớp mình phụ trách. Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành trãi nghiệm, thí nghiệm 14 Thực hiện tổ chức tốt biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua các hoạt động giáo dục Ứng dụng công nghệ thong tin trong tổ chức các hoạt động học Phối hợp với cha mẹ trẻ giúp trẻ học tốt qua các hoạt động Kết quả PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận. Kiến nghị. 15 18 18 19 19 19 20 1.MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” Trẻ em là nhân tố quyết định tương lai của đất nước, ngay từ nhỏ trẻ cần phải được quan tâm, chăm sóc giáo dục tốt giúp trẻ phát triển toàn diện, nên vị trí của giáo dục mầm non trong chiến lược “Phát triển nguồn nhân lực” là vô cùng quan trọng, được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Vì vậy đòi hỏi những nhà giáo dục phải giáo dục trẻ những gì? Giáo dục trẻ như thế nào? Và chất lượng giáo dục mầm non ra sao? Đó là điều mà nghành giáo dục và toàn thể xã hội quan tâm. Những năm học gần đây, nghành giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng, không ngừng đổi mới về hình thức tổ chức và phương pháp dạy học để đáp ứng với yêu cầu giáo dục hiện nay. Việc xây dựng trường mầm non “Lấy trẻ làm trung tâm” là giúp giáo viên tự thiết kế, kế hoạch giãng dạy để dạy trẻ đạt kết quả tốt nhất. Căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể trong từng hoạt động và đảm bảo tốt mục tiêu giáo dục đề ra. Giáo viên có nhiều sáng tạo trong việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức hoạt động nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường. Có nhiều sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng mang tính giáo dục và thẩm mỹ cao. Trẻ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, chao đổi, chia sẻ, trình bày ý kiến của mình. Biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải. Từ đó trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động tư duy, sáng tạo, thích thú, tìm tòi, khám phá trong quá trình tham gia hoạt động giáo dục ở trường, lớp. Trong thực tế vì sao chất lượng giáo dục mà trẻ lĩnh hội chưa cao? Tại sao chưa phát huy hết khả năng, tiềm thức của mỗi đứa trẻ. Trong thực tế trẻ còn học dưới hình thức cũ, trẻ học còn bị chi phối nhiều của giáo viên, trẻ chưa được phát huy, chưa thể hiện được hết khả năng, nhu cầu và hứng thú trong các hoạt động học. Tổ chức các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non một cách hiệu quả, đảm bảo chất lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ, đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra, đồng thời đã góp phần nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động cho trẻ trong nhà trường, nâng cao kết quả dạy học cho giáo viên và phù hợp với trẻ tuổi mầm non theo yêu cầu phát triển của ngành học mầm non. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục, hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Thực tế cho thấy việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm đã tạo ra một không gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư duy và phương pháp giải quyết vấn đề. Nếu trẻ được tạo nhiều cơ hội tự tham gia trải 1 nghiệm khám phá, thì như vậy trẻ đã có thể được phát triển tư duy sáng tạo, giúp trẻ có nhiều cơ hội phát triển ngôn ngữ, tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, thể chất, phát triển nhận thức. Những lợi ích đó có liên hệ trực tiếp với phương pháp dạy của các giáo viên, đó chính là cách tổ chức các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm. Bản thân là một giáo viên đứng lớp 5-6 tuổi, tôi hiểu rất rõ về trách nhiệm của mình, tôi luôn muốn học sinh của tôi được trải nghiệm, tư duy, được tìm tòi những gì mà trẻ còn chưa biết trong cuộc sống một cách thoải mái, không gò bó. Vậy làm thế nào để có thể thưc hiện điều đó? Tôi đã suy nghĩ và trăn trở rất nhiều. Tôi phải làm thế nào để học sinh của tôi cảm thấy thoải mái trong các hoạt động mà vẫn đạt được kết quả như mục tiêu đề ra. Và tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoằng Xuyên” để làm đề tài nghiên cứu. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng phương pháp dạy học cho trẻ mầm non, đặc biệt là lứa tuổi 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoằng Xuyên. Trên cơ sở phân tích, đánh giá khách quan, nêu nên những ý kiến đề xuất góp phần khắc phục thực trạng giáo dục trẻ ở trường mầm non hiện nay, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoằng xuyên. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Phương pháp quan sát Phương pháp điều tra Phương pháp thống kê toán học 2. NỘI DUNG. 2.1. Cơ sở lý luận: Như chúng ta đã biết giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là giáo dục dựa trên nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ – tin tưởng rằng mỗi trẻ đều có thể thành công và tiến bộ. Tạo cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau gồm cả hoạt động vui chơi. Phản ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa trên những gì trẻ đã biết và có thể làm. Dạy học là quá trình tương tác qua lại giữa giáo viên và học sinh, khi đó học sinh dưới sự hướng dẫn của thầy, cô có thể tìm ra, khám phá ra những tri thức mới mà bản thân còn chưa biết hoặc chưa rõ, hình thành những thói quen tư duy độc lập, sáng tạo. Phát triển toàn diện các kỹ năng sống và những phẩm chất đạo đức phù hợp với chuẩn mực xã hội. Theo tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, chuyên gia về giáo dục đầu đời tại Việt Nam cho biết “Cách tiếp nhận tốt nhất để giáo dục các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy phản biện 2 và giải quyết vấn đề cho trẻ là cách tiếp cận tốt, thường thể hiện tính tích hợp cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ”. Với quan điểm “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và “mỗi đứa trẻ đều có cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau”, nên từng trẻ sẽ có hứng thú, cách học và tốc độ học tập riêng. Cần biết những gì xảy ra trong thời thơ ấu sẽ có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến cuộc đời sau này của trẻ và đứa trẻ nào cũng có thể thành công. Các trải nghiệm trong những năm đầu đời nên phù hợp với mức độ phát triển của trẻ và phải được xây dựng dựa trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm. Điều này có nghĩa là chúng ta phải cẩn trọng, không cố gắng dạy cho trẻ những gì quá khó để trẻ có thể hiểu hoặc làm được. Vì vậy dạy cho trẻ mầm non cần được tiếp cận với phương pháp “lấy trẻ làm trung tâm”. Đó là phương pháp mà giáo viên cần chú ý đến hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ để hiểu, đánh giá đúng và tôn trọng. Việc tổ chức các hoạt động giáo dục theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm” là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non.Tổ chức các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non một cách hiệu quả, đảm bảo chất lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ, đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra. Bản thân là một giáo viên tôi hiểu rất rõ về trách nghiệm của mình, tôi đã tìm tòi nghiên cứu các tài liệu, học hỏi qua các lớp chuyên đề do phòng tổ chức, học qua các modun bồi dưỡng thường xuyên, tôi dựa trên nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ để xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với từng đối tượng. Bên cạnh đó, tôi tăng cường các hoạt động cá nhân trẻ thông qua hoạt động trong ngày. Để làm được điều đó mỗi người giáo viên phải thật sự am hiểu chương trình, phương pháp giáo dục mầm non. Cơ sở vật chất, trang thiết bị và sự linh động trong việc tổ chức các sinh hoạt cho trẻ, bố trí thời gian hợp lý, sự nhạy bén yêu nghề, mến trẻ hiểu được tâm sinh lý của trẻ ở từng độ tuổi của mỗi giáo viên là yếu tố quan trọng dẫn đến sự thành công của việc nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục ở từng độ tuổi đặc biệt là độ tuổi 5-6 tuổi. Từ nhận định trên tôi đã suy nghĩ và tìm ra các phương pháp, biện pháp tốt nhất vận dụng vào thực tế của lớp tôi phụ trách bằng tình thương, trách nhiệm và tâm huyết của những “mẹ hiền thứ hai” dành cho trẻ. 2.2 Thực trạng. Trường mầm non Hoằng Xuyên đã được sự quan tâm của cấp trên, các cấp lãnh đạo địa phương, các bậc phụ huynh cộng với sự nhiệt tình của tập thể cán bộ giáo viên trong toàn trường đã đầu tư xây dựng ngôi trường khang trang sạch đẹp. Năm học 2017-2018 trường được công nhận trường chuẩn quốc gia mức độ I. Có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo cho công tác dạy và học, đáp ứng được yêu cầu chăm sóc giáo dục trẻ. Năm học 2018-2019 nhà trường có tổng số cán bộ giáo viên là 17 đồng chí, trong đó ban giám hiệu 2 đồng chí, giáo viên là 12 đông chí, 3 nhân viên. Trẻ huy động ra lớp đúng độ tuổi là 190 trẻ, được chia làm 7 nhóm, lớp. 1 nhóm trẻ, 6 lớp mẫu giáo. 3 Năm học 2018 – 2019 tôi được nhà trường, Ban giám hiệu phân công chủ nhiệm lớp 5-6 tuổi kiểm tổ trưởng tổ chuyên môn. Trong thực tế những ngày đầu đứng lớp tôi nhận thấy tình hình ở lớp có những thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi: Bản thân tôi là giáo viên chủ nhiệm lớp 5-6 tuổi, lớp tôi được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường về cơ sở vật chất, cũng như chỉ đạo chuyên môn nên hoạt động và sinh hoạt của trẻ tương đối thuận lợi. Môi trường để trẻ hoạt động thoáng mát sạch sẽ có đủ phòng học riêng cho từng nhóm, từng độ tuổi. Đồ dùng, đồ chơi mua sắm đầy đủ. Các cháu ăn bán trú 100% Phụ huynh luôn tin tưởng và kết hợp với giáo viên để thống nhất sự chăm sóc giáo dục trẻ được tốt. Bản thân tôi tâm huyết yêu nghề mến trẻ. Tôi là người địa phương nên có nhiều thuận lợi trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ 2.2 Khó khăn: Qua thời gian công tác, làm nhiệm vụ giảng dạy lớp 5 -6 tuổi tôi đã có điều kiện để quan sát, theo dõi và nắm bắt được nhu cầu khả năng của trẻ đối với các hoạt còn nhiều hạn chế như: Giáo viên tổ chức các giờ hoạt động chung còn gò bó, chưa sáng tạo, chưa gây được hứng thú cho trẻ, chưa biết cách lấy trẻ làm trung tâm trong các giờ học. Giáo viên chưa mạnh dạn đổi mới phương thức dạy học . Đa số giáo viên có thể trình bày những định nghĩa hay khái niệm về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một cách chuẩn xác, chi tiết. Nhưng thực tế việc thực hiện các hoạt động cho trẻ vẫn rơi vào tình trạng giáo viên làm trung tâm, mặc dù chúng ta cũng đã đổi mới chương trình. Công tác phối kết hợp của giáo viên với cha mẹ học sinh trong việc cho trẻ tự học, tìm tòi trải nghiệm, trao đổi còn chưa cao. Trẻ trong cùng độ tuổi nhưng khả năng tiếp thu không đồng đều . Kinh nghiệm nhận thức của trẻ còn nghèo, khả năng chú ý, ghi nhớ và khả năng diễn đạt của trẻ còn hạn chế. Trẻ chưa biết cách giải quyết tình huống có vấn đề, còn lóng ngóng, chưa tích cực sáng tạo, còn dựa vào sự can thiệp của giáo viên. Ví dụ: Khi trẻ chơi cùng bạn, trẻ gặp tình huống khó, trẻ không tự tìm cách giải quyết hay trao đổi với bạn mà dễ dàng bỏ cuộc, nhờ đến sự giải quyết của cô. Các học liệu cho trẻ trong mọi hoạt động còn ít, chưa phong phú, đa dạng. Trẻ mới vào đầu năm học nên một số trẻ còn nhút nhát chưa phát huy hết năng lực của trẻ. Cha mẹ trẻ đa phần ở nông thôn, cuộc sống khó khăn ngày nay cũng khiến cha mẹ quá bận rộn, không có thời gian quan tâm đến trẻ 4 Phát huy từ những thuận lợi sẵn có, khắc phục một số khó khăn còn tồn tại, tôi đi sâu vào tìm tòi “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoằng Xuyên”. 2.3 Khảo sát: Từ những thực trạng trên tôi đã khảo sát chất lượng đầu năm học 2018 -2019 tại lớp tôi phục trách. Với tổng số trẻ là 32 cháu. Stt Tiêu chí Đạt Chưa đạt Số trẻ Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ % 1 Trẻ hứng thú, tự tin tham gia vào hoạt động 32 13 41 19 59 2 Trẻ có ý thức tự thực hiện tốt yêu cầu của tiết học 32 12 38 20 62 3 Trẻ nắm vững kiến thức, kỹ năng vận dụng linh 32 12 38 20 62 hoạt, sáng tạo vào thực tế. 4 Trẻ có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ rõ rang, mạch 32 15 47 17 53 lạc 2.4 Các giải pháp thực hiện. Từ thực trạng của trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ lớp tôi phụ trách nói riêng. Tôi nhận thấy muốn trẻ chủ động, hứng thú, tự tin tham gia hoạt động chúng ta cần phải phối hợp thực hiện đồng bộ các giải pháp sau: 2.4.1 Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm: Việc xây dựng kế hoạc là việc làm quan trọng của giáo viên.Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã nghiên cứu kế hoạch của nhà trường, dựa vào tình hình thực tế của lớp và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, tôi đã xây dựng kế hoạch giảng dạy chăm sóc và nuôi dưỡng, nêu rõ mục đích yêu cầu và các biện pháp thực hiện. Tôi dựa vào kế hoạch năm học, mục tiêu của chương trình, nội dung chủ đề điều kiện trang thiết bị đồ dùng của lớp để xây dựng kế hoạch cụ thể của lớp từng tháng, từng chủ đề, từng học kỳ và thực hiện theo đúng kế hoạch đã xây dựng. 2.4.1.1. Xây dựng mục tiêu giáo dục: Trước hết giáo dục hướng trẻ chuẩn bị sớm thích nghi với sự thay đổi của môi trường, nhanh chóng hòa nhập vào cuộc sống. Tôi căn cứ vào đặc điểm của trẻ như: Khả năng, nhu cầu học tập, sở thích của trẻ mà tôi đã quan sát được trong thời gian hai tuần đầu trẻ đến trường và căn cứ vào nội dung giáo dục theo từng độ tuổi trong chương trình giáo dục mầm non để xác định mục tiêu cho phù hợp. Ví dụ: Chủ đề: Trường mầm non, tôi xác định mục tiêu cụ thể như sau: Phát triển * Dinh dưỡng và sức khỏe: thể chất - Biết tên và cách chế biến một số món ăn thông thường ở trường mầm non. - Sử dụng thành thạo một số đồ dung trong sinh hoạt ở trường 5 mầm non. - Có một số thói quen tốt trong ăn uống, vệ sinh và sinh hoạt: Mời trước khi ăn; Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh…. * Phát triển vận động: - Thực hiện được các vận động cơ bản theo nhu cầu của bản thân. - Phát triển các cơ nhỏ của đôi bàn tay thông qua các hoạt động khác nhau. - Phát triển các cơ lớn thông qua các bài tập đi ,chạy,bật tại chỗ… - Giáo dục trẻ siêng năng tập thể dục giúp cho cơ thể phát triển hài hòa và cân đối. Phát triển - Trẻ biết được một số đặc điểm về trường mầm non, tên dịa chỉ nhận thức của trường ,tên lớp tên cô giáo, và tên các bạn trong lớp. - Trẻ phân biệt được các khu vực trong lớp, trong trường và công việc của cô giáo,và các cô ở trong trường.. - Trẻ biết tên các đồ dùng đồ chơi trong và ngoài sân trường ,các góc của lớp học - Trẻ biết được tên và một số đặc điểm nổi bật của bạn trong lớp. - Phân loại đồ dung, đồ chơi theo 2, 3 dấu hiệu. - Nhận biết, phân biệt số lượng và mối quan hệ trong phạm vi năm. - Nhận biết hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác. - Nhận biết một số đồ sử dụng điện ỏa trường mầm non và cách giữ gìn đồ dung ấy. Phát triển - Biết bày tỏ nhu cầu, mong muốn, tình cảm của bản thân bằng ngôn ngữ lời nói. Biết lắng nghe cô và các bạn nói, biết đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi. - Kể về các hoạt động trong lớp, trong trường. Đọc thơ, kể chuyện diễn cảm về trường, lớp mầm non. - Nhận biết kí hiệu, chữ viết qua các từ. - Trẻ phát âm chuẩn không nói ngọng, mạnh dạn giao tiếp bằng lời nói rõ ràng, mạch lạc. lễ phép với cô và người lớn. Phát triển - Biết giữ gìn vệ sinh sạch sẽ. thẩm mỹ - hào hứng tham gia các hoạt động nghệ thuật trong lớp, trường. - Thể hiện cảm xúc, khả năng sáng tạo trong hoạt động tạo hình. - thể hiện bài hát về trường mầm non một cách tự nhiên, đúng nhịp, có cảm xúc. Phát triển - Trẻ yêu thích trường, lớp, biết yêu quí, kính trọng cô và các bác tình cảm trong trường, thân thiện, yêu thương các bạn trong lớp, trong và KNXH trường. Biết hợp tác chia sẻ với các bạn khi chơi. - Biết giữ gìn đồ dùng, đồ chơi trong lớp và trong trường - Biết bảo vệ môi trường: Cất đồ dùng đồ chơi khi chơi song; Không bứt lá, bẻ cành. - Biết thực hiện một số qui định của lớp. 6 2.4.1.2 Lựa chọn nội dung giáo dục: Nói đến việc giáo dục ở trường mầm non thì không thể không nói đến việc thực hiện chương trình. Chương trình là phương tiện cơ bản để giáo dục toàn diện. Muốn thực hiện tốt chương trình thì đòi hỏi phải nắm được nội dung chương trình giáo dục mầm non. Để thực hiện chương trình giáo dục có hiệu quả, không bị gián đoạn tôi đã xây dựng chương trình, kế hoạch năm, tháng, tuần theo từng chủ đề. Sau khi lên kế hoạch song tôi đã nhờ chuyên môn xét duyệt, góp ý kiến, thống nhất chương trình giảng dạy, phù hợp với kế hoạch đã lên của chuyên môn. Tôi đã xây dựng mục tiêu chủ đề, mạng nội dung, mạng hoạt động, lựa chọn các chỉ số, lên kế hoạch hoạt động góc, hoạt động chung và hướng dẫn cho trẻ khai thác triệt để nội dung của bài dạy sao cho không gò bó áp đặt trẻ. Lựa chọn nội dung phù hợp với đặc điểm tâm lý trẻ theo độ tuổi mình phụ trách, nội dung phải đi từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó, tất cả những nội dung đó phải toát lên được trọng tâm của chủ đề. Lên kế hoạch dạy phải đảm bảo phù hợp với thực tiễn của lớp, của trường, địa phương mình. Tôi căn cứ vào nhu cầu học tập của trẻ, những điều kiện sẵn có ở địa phương để tôi lựa chọn nội dung cho phù hợp. Ví dụ: Trong chủ đề quê hương đất nước Bác Hồ, tôi có thể chọn những nội dung đơn giản gần gũi với trẻ như: “Cánh đồng quê em” phát triển nhận thức cho trẻ thông qua hoạt động khám phá nhằm giáo dục trẻ biết cánh đồng quê mình cho ra những sản phẩm gì? Và nó gắn bó với người nông dân như thế nào? Từ đó trẻ biết yêu lao động sản xuất, yêu sản phẩm của quê hương. Trẻ lớp tôi rất thích thú tham gia hoạt động và tích cực trao đổi ý kiến, tiết học nhẹ nhàng mà đạt hiệu quả đáng kể. Tôi cũng cảm thấy vui khi trẻ của tôi ngày càng tiến bộ. 2.4.1.3 Lựa chọn câu hỏi phù hợp: Việc đặt câu hỏi là một trong mười chiến lược dạy học giúp trẻ em có trí tuệ phát triển bình thường đạt được thành công trong học tập. Với ý tưởng học tập kiến tạo, thay vì dạy bằng cách kể, giáo viên cần dạy bằng cách hỏi. Câu hỏi đặt ra phù hợp sẽ kích thích sự tư duy, hứng thú học tập của trẻ, kích thích trẻ khám phá tìm tòi đồng thời cũng “Mở đường” cho trẻ học cách học - hỏi, tập đọc câu hỏi. Khi đặt câu tôi chú ý sử dụng câu hỏi mở nhiều hơn là câu hỏi đóng, tôi chú ý đến mục đích của câu hơi, hỏi để làm gì, hỏi cái gì. Câu hỏi phải phù hợp với trình độ khả năng của trẻ, câu hỏi đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Phân bố câu hỏi cho tất cả các đối tượng trẻ: Trẻ nhút nhát đến trẻ tích cực. Tôi đặt ít câu hỏi hơn, nhưng câu hỏi tôi đưa ra phải khiến trẻ suy nghĩ, không hỏi tràn lan. Với lượng câu hỏi ít, trẻ sẽ có thời gian để suy nghĩ trả lời. Ví dụ: Con nghĩ thế nào? Làm sao con biết? Theo con thì điều gì sẽ sảy ra? 7 Khi trẻ tả lời tôi không vội đánh giá trẻ, mà tôi động viên, khuyến khích trẻ để nhận được câu trả lời tốt hơn từ trẻ. Bên cạnh đó tôi còn khuyến khích trẻ đặt câu hỏi để làm động lực để thúc đẩy trẻ học tập có hiệu quả. 2.4.1.4 Lựa chọn trò chơi phù hợp để rèn luyện tính tích cực hoạt động của trẻ. Với đặc điểm chương trình mầm non mới hiện nay, các môn học luôn được đan xen, lồng ghép nhằm nâng cao tính hiệu quả. Với đặc điểm của giáo dục mầm non, cho trẻ học mà chơi, thông qua chơi mà học. Qua trò chơi giáo viên có thể đánh giá được kiến thức mà trẻ thu lượm được ở mức độ nào, cao hay thấp. Đưa trò chơi vào lớp học là một sự lồng ghép khéo léo, làm sao cho giờ học thêm sinh động. Trò chơi dù tổ chức dưới hình thức nào cũng phải đảm bảo tính vừa sức và hứng thú đối với trẻ, không lạm dụng, ôm đồm thái quá làm nhạt đi nội dung chính của đề tài đặt ra. Ví dụ: Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời. Chủ đề “Thế giới động vật” Chủ đề nhánh “Những con vật sống dưới nước" Nội dung khám phá: “Quan sát một số loại cá trẻ biết” Tôi lựa chọn trò chơi: Trò chơi vận động “Vây lưới bắt cá”. Trò chơi dân gian “Xĩa cá mè”. (Trò chơi vận động ngoài trời) 2.4.2 Tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn: Chất lượng chuyên môn phụ thuộc rất lớn vào bản thân mỗi giáo viên do đó yếu tố con người đóng vai trò quyết định. Do vậy việc bồi dưỡng về nhận thức và chuyên môn của bản thân mỗi giáo viên là một việc làm vô cùng cần thiết giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn trang bị cho mình những hiểu biết, các kiến thức về chuyên môn giúp giáo viên chủ động, tự tin trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Từ nhận thức về ý nghĩa của việc tự học tự bồi dưỡng, nên bản thân tôi luôn tham gia đầy đủ các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Phòng tổ chức, các buổi sinh hoạt chuyên môn tại nhà trường, lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với bạn bè đồng nghiệp, cán bộ quản lý những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu, những vấn đề mà tôi quan tâm về đổi mới phương pháp giảng dạy. 8 Xác định tự học, tự nghiên cứu tài liệu cũng là một việc làm không thể thiếu được trong việc nâng cao nghiệp vụ của giáo viên nên tôi đã tìm kiếm những tài liệu, sách vở về đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy trẻ làm trung tâm, kỹ năng nghiệp vụ của giáo viên và tự đọc, tự nghiên cứu để rút ra được những vấn đề cần thiết đối với giáo viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy. Ví dụ: Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi, thiết kế các hoạt động học cho trẻ 5-6 tuổi, modun bồi dưỡng thường xuyên. Dự giờ thao giảng có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của mỗi giáo viên, qua dự giờ thao giảng cả người dạy và người dự đều rút ra được những kinh nghiệm về chuyên môn cho mình. Để giúp bản thân hiểu sâu sắc vấn đề đổi mới phương pháp và đối chiếu giữa kiến thức sách vở với thực tiễn tôi đã mạnh dạn xây dựng một số hoạt động và đăng ký dạy thao giảng để cán bộ quản lý nhà trường và đồng nghiệp dự giờ, thông qua các tiết mẫu, tôi được nghe đồng nghiệp thảo luận, góp ý rút kinh nghiệm. Từ đó rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và việc vận dụng lấy trẻ làm trung tâm vào quá trình giảng dạy. Tham gia các buổi chuyên đề cấp huyện, tìm hiểu và học bồi dưởng thường xuyên, tham gia thi giáo viên giỏi trường, huyện nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. (Tiết dạy thao giãng) 2.4.3 Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Trong giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thì môi trường học tập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc học tập và tiếp thu kiến thức của trẻ. Trẻ em vốn rất hiếu kỳ, chúng tò mò mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung quanh chúng. Những hình ảnh, những ấn tượng mà trẻ thu nhận được trong những năm tháng tuổi thơ sẽ hằn sâu trong trí nhớ suốt cả cuộc đời của trẻ. Chính vì vậy tôi luôn tâm niệm: Sẽ trang bị cho trẻ một thế giới tự nhiên, một môi trường học tập tốt nhất ở ngay tại khu vực lớp và trường của trẻ. * Môi trường trong lớp: Trong lớp học không thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để làm tăng sự hứng thú của trẻ, cuốn hút trẻ tham gia hoạt động tôi luôn tạo nên môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh. Trước hết tôi làm đẹp môi trường lớp học từ cách bố trí, sắp xếp nội vụ trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn nắp. 9 Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ. Phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương. Thường xuyên thay đổi theo chủ đề, theo đề tài của mỗi hoạt động, tạo ra sự hấp dẫn mới lạ với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên, chúng không cần phải chuyển đi hoặc đóng lại. vì vậy tôi luôn chú trọng trong việc bố trí, sắp xếp các góc linh hoạt, phù hợp để phát huy tính tích cực của trẻ. Ví dụ: Để thay đổi sự tập trung của góc phân vai từ trò chơi gia đình sang trò chơi bệnh viện, hoặc tạo ra không gian cho giờ ngủ trưa bằng cách duy chuyển một số giá để đồ. Hoạt động ở các góc là một hình thức hoạt động đặc biệt trong đời sống của trẻ mầm non, đó là nơi thỏa mãn sở thích, nhu cầu vui chơi, nhận thức và cảm nhận thế giới xung quanh. Hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện, cũng cố kiến thức đã học, là nơi trải nghiệm, kham phá cái mới và phát huy khả năng sáng tạo của trẻ. Để trẻ tham gia hoạt động một cách tích cực, có thời gian chơi sau một nội dung mà trẻ đã lựa chọn mà không bị chi phối bởi các yếu tố xung quanh tôi luôn quan tâm đến việc tạo khoảng cách riêng, đảm bảo yên tĩnh và ánh sang trong quá trình hoạt động của trẻ, để trẻ tập trung suy nghĩ và thực hiện kỹ năng chơi của mình một cách hiệu quả. Do vậy tôi bố trí các góc giữa góc chơi trong lớp phù hợp với diện tích phòng học và đảm bảo yêu cầu xen kẻ giữa góc động và góc tĩnh. Vì vậy tôi đã bố trí các góc như sau: Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn ào. Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách, góc xây dựng, tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoài hiên Bên cạnh việc sắp xếp phù hợp, tôi còn tạo ranh giới giữa các góc hoạt động như: Tận dụng các giá đồ chơi để tạo ranh giới giữa các góc, khoảng rộng ở các góc cách nhau hợp lý để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho trẻ hoạt động. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản trở việc quan sát của tôi. (Sơ đồ các góc trong lớp) (Bố trí các giá góc) Tôi bố trí một số góc cố định, một số góc có thể thay đổi được cho phù hợp với chủ đề thực hiện, tạo sự mới lạ, kích thích sự hứng thú của trẻ. Đặt tên góc thật đơn giản, dễ hiểu, gần gũi phù hợp với nội dung chủ đề đang thực hiện. 10 Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình”, ở góc sách có thể đặt tên “Thư viện của bé” nhưng chủ đề “Thế gới thực vật” có thể đặt tên “Vườn cổ tích”... Và góc học tập dán ô bìa gương để dán chữ cái, số thay đổi theo chủ đề. Không dán kín các mảng tường mà phải để dành khoảng trống để trẻ dán sản phẩm của trẻ theo chủ đề, từ đó gây được sự hứng thú và hấp dẫn, mới lạ đối với trẻ. Xuất phát từ đặc điểm này, sau mỗi chủ đề tôi thường thay đổi, sắp xếp, trang trí lại các góc. Nhưng để tiết kiệm thời gian và kinh phí tôi phối hợp với các giáo viên trong trường để đổi các hình ảnh trang trí, các đồ chơi cho nhau. (Góc trưng bày sản phẩm của trẻ) (Góc sách) Khi xây dựng và bố trí các mảng hoạt động, tôi chỉ dành 1/3 diện tích để dán các tranh ảnh có nội dung liên quan đến chủ đề, 1/3 diện tích khác tôi dùng để tạo môi trường mở cho trẻ hoạt động ở góc học tập, góc xây dựng, góc phân vai. 1/3 diện tích còn lại tôi dành để trưng bày sản phẩm của trẻ, sản phẩm huy động từ phụ huynh trong việc trang trí môi trường, như vậy vừa tiết kiệm được thời gian, vừa giúp trẻ hứng thú, tự tin khi sản phẩm của mình được trưng bày trên tường. Khi trang trí lớp bao giờ tôi cũng chú ý tới những mảng tường lớn trong góc chơi, hoặc những mảng trung tâm mà trẻ thường hoạt động để trang trí. Các mảng này vừa được sử dụng để trang trí vừa được gắn những hình ảnh rất ngộ nghĩnh, sinh động phù hợp với nội dung góc chơi. Từ những nguyên vật liệu đơn giản, dễ kiếm tôi đã cắt, vẽ dán trang trí những hình ảnh ngộ nghĩnh, có hiệu quả giáo dục cao. (Trang trí mảng tường) * Môi trường ngoài lớp học: 11 Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ toàn diện. ngay từ đầu năm tôi đã tham mưu với ban giám hiệu nhà trường tập chung xây dựng môi trường ngoài lớp học an toàn, đẹp, hấp dẫn trẻ. Đó là diện tích đất trong nhà trường, diện tích sân vườn và diện tích các khu vực bổ trợ cho hoạt động ngoài trời của trẻ như: Khu chơi với đồ chơi ngoài trời. khu chồng rau, chồng hoa, hệ thống đường đi lối lại,…. Tôi tận dụng các khoảng trống ở sân trường để tổ chức một số trò chơi sinh hoạt tập thể đươn giản như: Trò chơi kéo co, mèo đuổi chuật, trời nắng trời mưa… Hoặc có thể cho trẻ hát một số bài hát sinh hoạt tập thể đơn giản như: Bạn ở đâu. Quả bong tròn…Thông qua trò chơi giúp trẻ cũng cố lại kiến thưc, kỷ năng mà trẻ đẫ học và qua chơi trẻ được giao tiếp, trao đổi với bạn giúp trí tuệ của trẻ phát triển tốt hơn. (Trò chơi mèo đuổi chuật) (Môi trường ngoài lớp học) Ngoài trò chơi vận động theo chương trình chăm sóc giáo dục trẻ tôi đã linh hoạt thay đổi luật chơi, thay đổi tên trò chơi nhằm thu hút trẻ và hấp dẫn trẻ vào các trò chơi. Ví dụ: Trò chơi đỗi chỗ cho bạn có thể đổi thành trò chơi gió thổi Trò chơi kéo co có thể đổi thành kéo pháo. Có thể nói việc xây môi trường giáo dục trong trường mầm non là rất cần thiết và quan trọng. Nó được ví như là cô giáo thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn trẻ nhằm thỏa mản nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài lớp phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mản nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sang tạo. 2.4.4 Tăng cường thiết bị, đồ dùng dạy học và tạo môi trường cho trẻ hoạt động lấy trẻ làm trung tâm. Đây là biện pháp quan trọng mà người giáo viên cần phải có đó là sự sáng tạo trong thiết kế xây dựng, lựa chọn đề tài cũng như tạo dụng cụ dạy học đồ dùng đồ chơi, cách sưu tầm tranh ảnh, xây dựng mô hình, tạo và lựa chọn môi trường hoạt động học trong và ngoài lớp cho trẻ giúp trẻ có điều kiện tiếp cận với cách học mới, gây được sự tò mò thích khám phá trong trẻ hơn. Khi sử dụng biện pháp này trẻ được tiếp xúc với cách học mới mà trẻ hằng mong đợi ở trường, đồ dùng, thiết bị học càng phong phú thì trẻ sẽ có điều kiện tiếp cận 12 nhiều hơn làm khắc sâu hình tượng và ghi nhớ, nảy sinh nhiều sáng kiến với đồ dùng hơn. Thiết bị dạy học và môi trường giảng dạy là quá trình phối hợp linh hoạt và hợp lý những kinh nghiệm, thành tựu sử dụng, điều kiện cơ sở vật chất và cải tiến phương pháp dạy học của giáo viên. Đổi mới phương pháp nhằm tích cực hoá các hoạt động dạy học, khuyến khích bản thân chủ động, sáng tạo, dạy học tập trung vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm để phát triển mọi khả năng của trẻ, tổ chức hướng dẫn trẻ học tập bằng cách tự phát hiện khả năng của mình và có niềm tin trong lao động, học tập. Để đáp ứng nhu cầu này, tôi chú trọng tìm kiếm những nguyên vật liệu từ thiên nhiên, phế liệu để trẻ được thực hành, trãi nghiệm thông qua các hoạt động học và chơi. Các đồ chơi học liệu, được làm từ nguyên vật liệu thiên nhiên, dễ tìm, không mất tiền, không gây độc hại mà trẻ lại thích thú. Giải quyết vấn đề này tôi tuyên truyền với phụ huynh đóng góp các nguyên vật liệu như: Các loại hột hạt, rơm khô, vỏ chai, vỏ sò, mo cau…. Và các phế liệu như: Vải vụn, len, lịch cũ, các loại vỏ hộp nhựa…. Tùy thuộc vào các nguyên vật liệu mà tôi sắp xếp để vào các góc cho phù hợp để trẻ hoạt động. (Đồ chơi làm từ phế liệu) Ví dụ: các loại hạt như hạt ngô, hạt đậu, vỏ trai, vỏ sò, rơm… tôi để vào góc nghệ thuật, với các nguyên liệu, phế liệu, họa báo, hột hạt….. tôi để vào góc học tập vì những nguyên vật liệu này trẻ có thể chơi xếp chữ cái, chữ số bằng hật hạt, cắt những hình họa báo làm an bum. Với những lộ, hộp tôi để ở góc bán hang… Từ những nguyên vật liệu tôi đã chuẩn bị và sắp xếp, tôi đã tổ chức cho trẻ làm ra những đồ dung, dồ chơi mà trẻ thích, từ đó kích thích trẻ có sự ham thích, sáng tạo, bộc lộ ý tưởng, phát triển khả năng tư duy của trẻ. 2.4.5 Nắm chắc về đặc điểm nhận thức, nhu cầu, hứng thú của trẻ ở lớp mình phụ trách. Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là giáo dục trẻ trên quan điểm người giáo viên phải có những hiểu biết về trẻ (sở thích, nhu cầu, mong nuốn, khả năng của trẻ) để từ đó tạo ra môi trường giáo dục vui tươi, tạo ra những trải nghiệm thúc đẩy sự tìm tòi ham hiểu biết của trẻ. Để đáp ứng được yêu cầu này tôi thường xuyên quan sát, trò chuyện cởi mở với trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động giao lưu cảm xúc với cô và bạn. Tạo mọi điều kiện cho trẻ được giao lưu, trái nghiệm. Từ đó nắm bắt được đặc 13 điểm tâm, sinh lý của trẻ, để đưa ra các hoạt động điều chỉnh đến từng cá nhân trẻ. Tôi tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm tôi nhận thấy trẻ có nhiều cơ hội được “học mà chơi” chơi mà học giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng mà không bị gò bó áp đặt trẻ. Ví dụ: Tổ chức hoạt động tạo hình chủ đề: Ngày 8/3 theo hướng lấy trẻ làm trung tâm tôi đã xây dựng đề tài: Qùa tặng cô 8/3. (Trẻ tham gia làm đồ dung, đồ chơi) Khi tiến hành tổ chức hoạt động này trẻ rất hứng thú và tích cực tham gia hoạt động. Trẻ được tự do lựa chọn nhóm bạn cùng làm những món quà tặng cô: Làm giỏ hoa, gói hộp quà, in hình lên bưu thiếp, dán tranh vườn hoa… Sự giao tiếp cởi mở thân thiện giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ giải bày nguyện vọng, mong ước của mình với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. 2.4.6. Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành trải nghiệm, thí nghiệm: Tạo cơ hội cho trẻ thực hành trải nghiệm, thí nghiệm là hoạt động không thể thiếu để phát triển nhận thức một cách có hệ thống cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo, đặc biệt là lứa tuổi 5-6 tuổi. Hoạt động thực hành trãi nghiêm có nhiều cách tiến hành khách nhau, trẻ có thể thực hành trãi nghiệm, thí nghiệm bằng cách sử dụng các giác quan để tìm ra đặc điểm, tính chất của sự vật hiện tượng. Nhưng có khi trẻ chỉ thực hiện những thí nghiệm để biết sự thay đổi của sự vật, hiện tượng. Lựa chọn một hoạt động phù hợp với khả năng nhận thức của độ tuổi, phù hợp với đặc điểm riêng biệt của cá nhân trẻ phải dựa vào sự linh hoạt, sáng tạo của giáo viên. Ví dụ: Khi dạy trẻ về chủ đề: “Thế giới thực vật-Tết nguyên đán” với hoạt động khám phá khoa học “Sự nảy mầm của hạt”. Mục đích: Giúp trẻ nắm được sự cần thiết của nước, ánh sang đối với sự nảy mầm của hạt như thế nào. Trẻ biết được cây cũng cần thức ăn, ánh sáng và nước mới sinh trưởng và phát triển được. Chuẩn bị: Hạt đậu, ba khay đất đánh số từ một đến 3, khay số một và số hai tôi đựng đất ẩm, khay số ba tôi đựng đất khô. Tiến hành: Tôi gieo đậu vào hai khay đất khô và ẩm cùng một thời gian. 14 Khay đât ẩm thứ nhất ở phía trước hiên của lớp nơi có nhiều ánh sáng chiếu vào và cho trẻ tưới nước hang ngày. Khay đất ẩm thứ hai để vào trong lớp nơi không có ánh sang chiếu vào. Khay thứ 3 khay đất khô tôi để cạnh khay thứ nhất ở ngoài hiên lớp. Hàng ngày tôi cho trẻ tưới nước vào khay thứ nhất và khay thứ hai còn khay thứ ba không tưới nước, tôi nhắc nhở trẻ quan sát và theo dõi hạt sẽ nảy mầm và lớn dần lên ở ba khay đất như thế nào. Lúc này tôi cho trẻ nhận xét hiện tượng hạt nảy mầm và không nảy mầm. Khi hạt đã nảy mầm khỏi mặt đất tôi cho trẻ mang ba khay ra để quan sát, nhận xét, so sánh và thảo luận với nhau để tìm nguyên nhân. Tôi cho trẻ đưa ra ý kiến của mình, sau đó tôi hỏi trẻ: Vì sao con biết khay đất ẩm số một hạt nảy mầm khỏe và có lá màu xanh? Vì sao con biết khây đất ẩm số hai, mầm yếu, lá màu vàng nhạt? Vì sao con biết khay đất số 3 hạt không nảy mầm được? Tôi cho trẻ trả lời bằng khả năng hiểu biết của trẻ, tôi hướng dẫn tỉ mỉ, gợi ý để cho trẻ nói lên suy nghĩ của mình. Có trẻ nêu ý kiến đúng có trẻ nêu ý kiến sai nhưng tôi không bác bỏ ý kiến của trẻ, nếu làm như vậy trẻ càng trở nên nhút nhát, mất tự tin. Tôi nhẹ nhàng giải thích cho trẻ để trẻ tìm ra kết quả đúng. Cuối cùng với sự gợi ý của tôi, bằng một loạt hệ thống các câu hỏi mở, trẻ đã rút ra được kết luận và câu trả lời như sau: Khay đất số một có ánh sáng mặt trời nên hạt nảy mầm khỏe và có lá màu xanh. Khay số hai không có ánh sáng, hạt nảy mầm nhưng mầm yếu và lá có màu vàng. Khay số 3 hạt không nảy mầm được vì không được tưới nước thường xuyên. Thông qua hoạt động này, tôi thấy trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động một cách chủ động, tự tin, sáng tạo, không gò bó, bắt buộc và điều tôi thấy hài long nhất đó là kết quả trên trẻ được tốt hơn. Nhận thức của trẻ được mở rộng, khả năng quan sát, tri giác của trẻ phát triển tối đa, số trẻ thể hiện được tính tích cực chủ động khi quan sát đối tượng trong quá trình quan sát trẻ tỏa ra nhanh nhẹn, linh hoạt và phát triển nhiều vốn kinh nghiệm, vốn từ của trẻ trở lên phong phú hơn và khả năng diễn đạt tốt hơn. 2.4.7 Thực hiện tổ chức tốt biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua các hoạt động giáo dục Tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển toàn diện của trẻ đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện giáo dục hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ tại trường. Thông qua việc tổ chức hoạt động theo hướng đổi mới giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì trẻ rất hứng thú tham gia vào hoạt động. Trẻ được hoạt động một cách tích cực, trẻ có cơ hội được học tập trải nghiệm, trao đổi hợp tác với các bạn nhiều hơn từ đó tiếp thu kiến thức một cách đễ dàng và hiệu quả hơn. * Hoạt động học: 15 Hoạt động học là hoạt động nhằm cung cấp cho trẻ những kiến thức mới và cũng cố lại kiến thức, kỹ năng sẳn có của trẻ, nên ở hoạt động này trẻ cảm thấy gò bó, không chủ động tham gia vào các hoat động. Chính vì vậy khi dạy trẻ tôi không dạy một cách máy móc, áp đặt mà tạo mọi cơ hội để cho trẻ được phát huy hết khả năng và hiểu biết của mình về vấn đề mà tôi cung cấp cho trẻ từ đó trẻ cảm thây thoải mái và hào hứng tham gia vào hoạt động học. Trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng trực quan, tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ. Chính vì thế khi dạy một hoạt động tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố quan trọng đối với trẻ. Nên tôi luôn chuẩn bị những đồ chơi đẹp, hấp dẫn, có màu sắc tươi sáng, có tính an toàn và tính sư phạm phù hợp với nhận thức của trẻ và nội dung của bài dạy. Tôi thường xuyên xen kẻ các hình thức kết hợp với các trò chơi nhưng đảm bảo động – tĩnh, với một quá trình xuyên suốt từ đầu đến cuối tiết học. Để tiết học được thành công và trẻ hiểu bài, một yêu cầu đặt ra đó là kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, dễ hiểu, tránh sự dập khuôn, luôn sáng tạo, đổi mới, vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy tôi phải nghiên cứu kỹ bài soạn, chuẩn bị đồ dùng chu đáo. Ví dụ: Chủ đề: “Trường mầm non” Làm quen chữ cái o,ô,ơ. Bước 1: Ổn định tổ chức Tôi cho trẻ hát bài: “Vịt con học chữ” - Trong bài hát vịt con không nhớ chữ gì? Bước 2: Làm quen chữ cái o,ô,ở: Có một câu chuyện cũng kể về bạn vịt đấy, bây giờ cô kể cho các con nghe câu chuyện “Vịt con trong ngày khai trường” sau đó tôi hỏi trẻ: - Ngày đầu tiên đến lớp vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì? Trẻ nói: Bảng con, bút màu.. - Tôi cho trẻ làm quen chữ cái o tròng tư “ Bảng con” - Tôi cho trẻ phát âm chữ “O” và nói cấu tạo chữ “O” - Cho trẻ tạo dáng chữ cái “O” bằng cách cong hai ngón tay lại - Khi vịt con viết trên bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo vịt con lấy gì? Trẻ nói hộp màu. - Tôi cho trẻ làm quen chữ “Ô” trong từ “Hộp màu”. - Cho trẻ phát âm chữ “Ô” và nói cấu tạo chữ “Ô”. - Cô giáo Nghan gia bài trập về nhà vào đâu? Trẻ nói Quyển vở. - Tôi cho trẻ làm quen chữ cái “Ơ” Trong từ “Quyển Vở”. - Cho trẻ phát âm chữ “Ơ” và nói cấu tạo chữ “Ơ”. Bước 3: Luyện tập: Trò chơi 1: Chọn chữ cái theo yêu cầu Cách chơi: Cô phát âm, trẻ chọn chữ Cô nêu cấu tạo trẻ chọn chữ Trò chơi 2: Tạo dáng chữ cái Cách chơi: Cho trẻ vừa đi vừa hát bài “Trường chúng cháu là trường mầm non” khi có hiệu lệnh tạo chữ trẻ sẽ tạo thành chữ theo yêu cầu của cô 16 Với cách tổ chức như vậy tôi thấy trẻ hứng thú, tích cực, chủ động tham gia hoạt động và đem lại kết quả cao. * Chơi hoạt động ở các góc: Vui chơi là hoạt động không thể thiếu được ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là lứa tuổi mầm non. Qua vui chơi không những hình thành cho trẻ óc tưởng tượng, sang tạo, phát triển ngôn ngữ và tăng cường khả năng nhận thức mà còn giúp trẻ thể hiện năng lực, kỷ năng, tình cảm, nguyện vọng và mối liên hệ với người xung quanh. Hoạt động vui chơi là hoạt động rất hứng thú vì ở hoạt động này trẻ trẻ được rèn luyện, cũng cố những kiến thức và kỹ năng mà trẻ học đươc ở trường lớp, từ kinh nghiệm sống của trẻ được thực hành, trãi nghiệm và thể hiện bản thân thông qua chơi. Vì thế giờ hoạt động vui chơi đoài hỏi cô giáo phải có những thủ thuật khi tổ chức buổi chơi để trẻ nào cũng được hoạt động trong các góc chơi. Như vậy trẻ nào cũng có cơ hội được ôn luyện, cũng cố những kiến thức, kỹ năng giúp cho tất cả trẻ đều được phát triển toàn diện về mọi mặt. (Trẻ hoạt động các góc) Ví dụ: khi trẻ tham gia chơi hoạt động ở các góc, tôi gợi ý cho những trẻ linh động đóng vai trò chủ đạo làm trưởng nhóm để có thể bao quát, xây dựng trong quá trình chơi của nhóm. * Chơi ngoài trời: Hoạt động ngoài trời là hoạt động rất đa dạng, rất tốt với sức khỏe và việc học tập,vui chơi của trẻ. Tạo cho trẻ nhiều cảm xúc, nhiều trải nghiệm tìm hiểu, quan sát các hiện tượng, sự vật xung quanh trẻ là cơ hội cho trẻ được tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên như: Không khí, ánh sáng, đất, nước…Tôi tận dụng những khoảng không gian và những yếu tố sẳn có này để giúp trẻ phát huy tính tích cực ngay trong hoạt động. Thông qua hoạt động ngoài trời tôi giáo dục trẻ tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường bằng những việc làm đơn giản như thói quen vứt rác đúng nơi quy định, chăm sóc vườn rau và ý thức bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp. Ví dụ: Chủ đề nhánh: “Một số loại cây” Tôi cho trẻ đứng xung quanh quan sát bồn cây. Sau đó tôi sử dụng những câu hỏi gợi mở để hỏi trẻ. + Các con có nhận sét gì về bồn cây? + Bồn cây có những loại cây gì?... Sau khi trẻ được tìm hiểu về các loại cây tôi cho trẻ được chăm sóc cây như tưới nước, nhổ cỏ bắt sâu….Thông qua đó trẻ có ý thức chăm sóc và bảo vệ cây. Từ đó hình thành ở trẻ biết yêu cái đẹp của thiên nhiên gần gũi xung quanh trẻ. 17 (Trẻ quan sát cây) (Trẻ quan sát vườn rau) 2.4.8 Ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học: Đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ đòi hỏi người giáo viên phải tích cực tìm tòi, học hỏi để luôn sáng tạo, đổi mới cách thức tổ chức các hoạt động nhằm tạo cơ hội tốt nhất để trẻ được tham gia vào các hoạt động, tiếp thu kiến thức một cách chủ động giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể lực và trí tuệ. Chính vì thế cô giáo phải biết áp dụng phương pháp dạy học tích cực, dám đổi mới và lựa chọn ra những hình thức khác nhau trong mỗi một chủ đề tránh nhàm chán đối với trẻ khi có những chủ đề kéo dài ba đến bốn tuần mà cô chỉ với một hình thức hát hay đọc thơ thì không thể lôi cuốn thu hút trẻ trong quá trình hoạt động. Ví dụ: Chủ đề: “Các hiện tượng tự nhiên” Đề tài: “Tìm hiểu về một số hiện tượng tự nhiên”. Tôi chuẩn bị hai hình thức dạy trẻ và tiến hành trên hai nhóm. Nhóm một: Cho trẻ xem tranh các hiện tượng tự nhiên: Mưa, gió, sấm, chớp. Nhóm hai: Sử dụng đoạn phim ngắn về các hiện tượng mưa, gió, sấm, chớp. Kết quả: Nhóm một: Trẻ học không được hứng thú và sôi nổi bằng nhóm hai, trẻ phát hiện các hiện tượng không đầy đủ. Nhóm hai: Trẻ hứng thu, sôi nổi, tích cực hoạt động, trẻ phát hiện và kể lại các hiện tượng tự nhiên mà trẻ vừa được xem qua đoạn phim. (Các hiện tượng tự nhiên) Thông qua hình thức này không những trẻ hiểu biết về các hiện tượng tự nhiên mà còn phát triển ngôn ngữ cho trẻ rất tốt. Ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giáo dục trẻ kích thích sự hứng thú, giúp trẻ lĩnh hội tri thức một cách thoải mái, nhẹ nhàng và cũng để cho trẻ được tiếp cận dần với công nghệ thông tin. 2.4.9 Phối kết hợp với cha mẹ trẻ giúp trẻ học tốt qua các hoạt động. 18