Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 ở trường thpt lam kinh

MỤC LỤC NỘI DUNG 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài 2. Mục đích, nghiên cứu 3. Đối tượng nghiên cứu 4. phương pháp nghiên cứu B, PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: 1. Cơ sở lí luận Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp và công tác chủ nhiệm lớp Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm: 2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến 3.Các giải pháp đã được sử dụng để giải quyết vấn đề 4.Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục. Trang 2 2 3 3 3 4 4 5 6 7 8 8-14 C, KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Đối với giáo viên 15 2. Đối với Ban giám hiệu nhà trường 3. Đối với học sinh 4. Tài liệu tham khảo 17 18 5. Danh mục các đề tài SKKN đã được đánh giá xếp loại 19 16 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1 1.1 Lí do chọn đề tài Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục THPT là bậc học có nhiệm vụ hình thành, hoàn thiện cho sự phát triển nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy đội ngũ giáo viên THPT, đặc biệt những giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm khơi dậy ở học sinh những mơ ước tốt đẹp, hình thành bước đầu ở các em khả năng thích ứng với cuộc sống gia đình, nhà trường và xã hội. Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng, Hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh quản lý tập thể học sinh lớp mình phụ trách, tổ chức mọi hoạt động sinh hoạt, học tập của học sinh, xây dựng và tổ chức tập thể học sinh, chịu trách nhiệm về tình hình hạnh kiểm, học tập, nề nếp của lớp. Tôi thiết nghĩ, học sinh THPT đặc biệt là học sinh lớp 10 là giai đoạn mở đầu của quá trình học tập ở môi trường mới, bạn mới. Đó là giai đoạn tất yếu của một con người đến với văn hóa. Cũng từ giai đoạn này nhân cách của học sinh được hình thành và hoàn thiện. Ví như xây dựng cơ bản, khi xây một tòa nhà cao tầng hiện đại thì việc xây dựng nền móng là hết sức quan trọng và chỉ có nhà chuyên môn mới nhìn thấy được tầm quan trọng và giá trị đích thực của nền móng đó. ở lớp 10 đối với các em cái gì cũng hoàn toàn mới lạ. Tất cả đều là vạn sự khởi đầu nan. Nên chúng ta cần phải biết gieo vào tâm hồn các em, những cái đẹp, cái tốt. Xây dựng cho các em những thói quen, nề nếp tốt để làm tiền đề, làm nền móng vững chắc giúp cho các em học tốt ở các lớp sau. Vì vậy để giúp các em phát triển tốt về mọi mặt thì người giáo viên phải làm tốt công tác chủ nhiệm. Vì đặc điểm lao động sư phạm của Bậc THPT là rèn luyện , tu dưỡng và nuôi dưỡng những ước mơ hoài bão của các em., thông thường mỗi giáo viên là một giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp thường dạy hầu hết các môn học khác nhau , có ít thời gian trên lớp mình, thường là sinh hoạt 10 phút đầu giờ và trong tiết sinh hoạt cuối tuần,có trách nhiệm trực tiếp tổ chức dạy học theo tiết dạy bộ môn mình phụ trách, và tổ chức, hướng dẫn thực hiện mọi hoạt động giáo dục của lớp mình chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm có một vị trí hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Tôi nhận thấy công tác chủ nhiệm phải làm tốt từ đầu năm thì chất lượng lớp mới ổn định và đi vào nề nếp. Nếu không làm tốt công tác chủ nhiệm, thì lớp học đó chắc chắn chất lượng học tập cũng như rèn luyện sẽ không đạt chỉ tiêu đề ra, sẽ hưởng rất lớn đối với mục tiêu chung của nhà trường. Vì vậy, tôi khẳng định rằng 2 công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp 10 là cực kì quan trọng, là nhân tố số một quyết định chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải là “Người thầy tổng thể” là người thầy mẫu mực, tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên giảng dạy môn GDCD và làm công tác chủ nhiệm lớp nhiều năm, với sự trăn trở, mong muốn, cần phải làm gì để thực hiện có hiệu quả, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục? Quá trình dạy học và giáo dục sẽ mang lại điều gì cho học sinh, đúc rút được kinh nghiệm gì, có sáng kiến gì góp phần vào cải tiến phương pháp giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm ? Với lòng yêu nghề, tinh thần hăng say học tập, rèn luyện, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, tích cực tham gia phong trào dạy học, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh ở trường THPT, tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu sáng kiến “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 ở trường THPT Lam Kinh” 1.2 Mục đích nghiên cứu: 1.2.1. Mục tiêu Giúp giáo viên có một số kinh nghiệm về biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 trường THPT. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu chung của giáo dục THPT. 1.2.2. Nhiệm vụ Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài. Tìm hiểu thực trạng việc dạy học – giáo dục và công tác chủ nhiệm khối 10 THPT. Đề xuất một số giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng, đạo đức, tác phong cho học sinh THPT. 1.3 Đối tượng nghiên cứu: 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu và tổng kết một số vấn đề về công tác chủ nhiệm nói chung và kinh nghiệm lập kế hoạch theo từng giai đoạn để nâng cao hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp 10 THPT . 1.3.2.Giới hạn phạm vi nghiên cứu: Học sinh các lớp 10B1 năm học 2018- 2019; lớp 10B2 năm học 2018 -2019, lớp 10A9 năm học 2018 -2019 Tập trung nghiên cứu đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện học sinh ở trường THPT Lam kinh , Thọ Xuân, Thanh hóa 3 1.4 Phương pháp nghiên cứu Phương pháp chính: Tổng kết, đúc rút kinh nghiệm. Phương pháp hỗ trợ: Phương pháp điều tra. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu về đặc điểm tâm lí học sinh lớp 10. Phương pháp trắc nghiệm, Phương pháp phân tích tổng hợp Cơ sở nghiên cứu: Trường THPT Lam Kinh, Thọ Xuân, Thanh hóa 2. PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1 Cơ sở lí luận 2.1.1 Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp và công tác chủ nhiệm lớp: Giáo viên chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng phân công chịu trách nhiệm phụ trách một lớp. Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý toàn diện lớp học từ giáo dục văn hóa cho đến giáo dục đạo đức nhân cách. Chính vì thế có thể nói giáo viên chủ nhiệm là cầu nối đa chiều giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp học, là người góp phần không nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước. Ngày nay, với sự nhận thức ngày càng đúng đắn và sâu sắc về giáo dục, có thể coi giáo viên chủ nhiệm như một nhà quản lý với các vai trò: Người lãnh đạo lớp học; người điều khiển lớp học; người làm công tác phát triển lớp học; người làm công tác tổ chức lớp học; người giúp hiệu trưởng bao quát lớp học; người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra sự tu dưỡng và rèn luyện của học sinh; người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp. Một người giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ góp phần xây dựng nên một tập thể lớp giỏi, nhiều tập thể lớp giỏi sẽ xây dựng nên một nhà trường vững mạnh. Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa nhà trường - gia đình và xã hội. Nếu thực hiện thành công công tác chủ nhiệm sẽ góp phần giáo dục học sinh sau này trở thành thế hệ trẻ năng động, sáng tạo và tài năng. 2.1.2 Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm: Thứ nhất, giáo viên chủ nhiệm phải là người lãnh đạo, điều khiển lớp học, bao quát toàn bộ các phương diện của lớp học, thực hiện việc kiểm tra, đánh giá sự tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu của học sinh. Thứ hai, giáo viên chủ nhiệm phải là cầu nối giữa Ban Giám hiệu nhà trường, các tổ chức trong trường, các giáo viên với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Nói cách khác, giáo viên chủ nhiệm phải là người đại diện cho cả hai phía là đại diện 4 cho các lực lượng trong nhà trường và đại diện cho tập thể học sinh lớp chủ nhiệm về mọi mặt một cách hợp lí. Thứ ba, giáo viên chủ nhiệm có nhiệm vụ giáo dục học sinh thông qua tập thể giúp các em hiểu và giải quyết mối liên hệ giữa cá nhân với tập thể quaviệc phân công nhiệm vụ một cách kịp thời cân đối, giúp học sinh tự giải quyết những vấn đề gắn liền với hoạt động xã hội, hoạt động tập thể như cắm trại, tham quan, sinh hoạt đội, sinh hoạt chủ điểm hàng tháng qua các tiết hoạt động ngoài giờ. Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức các hoạt động tập thể như: Tham quan, thăm hỏi, giúp đỡ công việc gia đình của những em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn…giáo viên chủ nhiệm phải biết cách tổ chức, lôi cuốn học sinh vào hoạt động tập thể để giáo dục dễ dàng, có hiệu quả hơn. Nhiệm vụ giáo dục học sinh không chỉ là nhiệm vụ của thầy cô giáo mà còn là nhiệm vụ của cha mẹ học sinh và của toàn xã hội. Đội ngũ giáo viên trong nhà trường là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể sư phạm, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, là người quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường, trong đó đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục trực tiếp học sinh một lớp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh người giáo viên chủ nhiệm phải là người toàn diện, là người mẫu mực, là tấm gương sáng để học sinh noi theo. Ở trường, thầy cô giáo chủ nhiệm các em là những người có uy tín với các em nhất, là người mà các em luôn yêu quý, tin tưởng nhất, phục tùng nhất. các em nghe lời thầy cô chủ nhiệm mình là trên hết. Thầy cô giáo chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động và sự phát triển toàn diện của các em. Học sinh lớp 10 mới vào các em dỡ người lớn nên rất khó bảo, thầy cô là những người có trách nhiệm uốn nắn, viết lên những điều đẹp đẽ nhất, những điều thật ý nghĩa đối với các em và đối với đất nước. Học sinh vào lớp 10 tuy lớn nhưng ở đầu cấp học nên các em còn ngây thơ, như mầm cây mới nhú, rất cần sự che chở, bảo vệ, chăm sóc, uốn nắn không chỉ của thầy cô giáo mà còn của gia đình, và của cả xã hội. Học sinh lớp 10 có thể tiếp nhận mọi điều được giáo dục từ thầy cô, gia đình và ngoài xã hội. Gia đình là nơi các em sinh ra và lớn lên từ nhỏ, thời gian các em sinh hoạt cùng gia đình chiếm nhiều hơn thời gian ở trường, mọi điều ở gia đình có ảnh hưởng, tác động lớn đối với các em. Vì vậy bố mẹ, các thành viên trong gia đình cần biết quan tâm, cần có phương pháp giáo dục phù hợp nhằm góp phần giáo dục toàn diện các em. 5 Xã hội, địa phương có tác động lớn đối với sự phát triển của giáo dục, có ảnh hưởng đến nhiệm vụ, quyền lợi của học sinh. Xã hội, địa phương có điều kiện và trách nhiệm làm thay đổi bộ mặt giáo dục tại địa phương đó. Trong khi đó tri thức mới được tạo ra với cấp số nhân, được phổ biến nhanh và rô ̣ng đến mức không hình dung được lại có thể lưu giữ những khối lượng khổng lồ bằng những phương tiê ̣n vô cùng gọn nhẹ và viê ̣c tìm kiếm, sử dụng dễ dàng đến mức trẻ con cũng có thể làm được và thâ ̣m chí còn thao tác nhanh hơn người lớn… Trong bối cảnh ấy kiến thức chuyên môn cụ thể rất nhanh lạc hâ ̣u, cái mới luôn có cái mới hơn thay thế trong mô ̣t thời gian ngắn. Đã xuất hiê ̣n và trở nên rất phổ biến các lớp học điê ̣n tử, thư viê ̣n điê ̣n tử, các chương trình đào tạo từ xa, hô ̣i nghị trực tuyến…Học sinh lạm dụng công nghệ trốn học , bỏ giờ chơi điện tử…đang là nguy cơ lớn cản trở sự phát triển của các em, cũng như sự nghiệp đổi mới trong giáo dục. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến 2.2.1. Thuận lợi Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT nói chung đã được chú trọng. Trường tôi cũng như các trường học khác trong huyện đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm đầu năm học, chú trọng đến những giáo viên trẻ, nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên. Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc THPT – bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình, là khoảng thời gian quan trọng quyết định đến sự thành bại của các em trong hướng nghiệp. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành công của giáo viên chủ nhiệm, của người thầy và của nhà trường. 2.2.2. Khó khăn Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong việc, coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong công tác chủ nhiệm lớp. Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta không chỉ giáo dục con người có 6 tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ, và kỹ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì Công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Cha mẹ, gia đình học sinh phần lớn cũng tham gia thường xuyên vào việc giáo dục các em ở nhà. Tuy vậy, họ là người không được đào tạo nghề dạy học nên họ không đủ phương pháp, kĩ năng hoặc không có phương pháp và kĩ năng phù hợp trong việc giáo dục trẻ nên việc giáo dục con cái gặp rất nhiều khó khăn. Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn ,đi làm ăn xa hoặc gia đình không hạnh phúc, … nên chưa quan tâm đến việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là “Trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy học và giáo dục của thầy cô ở trường, làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn. 2.3 Các giải pháp đã được sử dụng để giải quyết vấn đề . Một là :Tôi đã sử dụng biện pháp động viên , kích lệ , khen ,chê kịp thời tại các buổi sinh hoạt cuối tuần để học sinh tựu giác phấn đấu, lúc đầu các em còn bao che, né tránh khuyết điểm, sau đó đánh vào thi đua cá nhân nên tự khắc khai báo về khuyết điểm của các bạn. Hai là : Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của mình. Thành công tôi đạt được phần lớn đều do sự nổ lực của bản thân. Nhưng bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên khích lệ của cán bộ quản lí nhà trường, đồng chí đồng nghệp và đặc biệt là sự tin tưởng của phụ huynh và lòng kính trọng yêu quý của các thế hệ học sinh. Ba là : Xử lí tình huống và điều tra thực tiễn , đây là một phương pháp mà tôi rất tâm đắc trong suốt 20 năm làm chủ nhiệm của đời mình. Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút ít kinh nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp là rất nặng nhọc, rất phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Học sinh THPT lứa tuổi này, các em đã có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội. Nhiều em đang ở ngưỡng cửa của tuổi dậy thì. Các em rất dễ bị lôi kéo, dụ dỗ, bị xâm hại,…Nhưng các em vẫn chưa có đủ khả năng để từ chối, để 7 tự bảo vệ mình. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống. Ở trường tôi, những năm học gần đây nhà trường đã quan tâm nhiều trong việc kết hợp giáo dục giới tính, tâm lí lứa tuổi… qua hoạt động ngoài giờ lên lớp, nhằm mục đích rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Tôi thiết nghĩ Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống…của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp. Bốn là :Tổ chức lớp, hướng dẫn học tập: Giáo viên chủ nhiệm tổ chức họp lớp đầu năm học, bầu cán bộ lớp, phân chia tổ hợp lí trong việc học tập và lao động của lớp. Nhắc nhở một số nề nếp của lớp, hướng dẫn chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập đầu năm học. Hướng dẫn học sinh cách sắp xếp thời gian học tập hợp lí trong ngày và học tập ở nhà. Năm là : Phân công nhiệm vụ: Giáo viên chủ nhiệm phân công, hướng dẫn cán bộ lớp, các tổ học sinh thực hiện nhiệm vụ hàng ngày, hàng tuần, tháng và suốt cả năm học. Sáu là : Học sinh thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm theo hướng dẫn của giáo viên: Giáo viên chủ nhiệm là người lên Kế hoạch công tác chủ nhiệm, cả giáo viên chủ nhiệm và học sinh của lớp đó đều phải thực hiện các nội dung cụ thể có liên quan trong kế hoạch công tác chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức triển khai, hướng dẫn cho học sinh học tập, nắm bắt được và thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp hàng tuần, hàng tháng, năm . (Thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần). Bảy là :Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị của phụ huynh học sinh. Nhằm tìm hiểu những điều phụ huynh mong muốn, đề nghị đối với con em mình, đối với giáo viên chủ nhiệm, các thầy cô giáo chuyên trách, dạy thay … , để từ đó giáo viên chủ nhiệm có điều kiện, có kế hoạch và biện pháp thực hiện nhằm mục tiêu giáo dục học sinh. Những nội dung nào giáo viên có thể giải quyết được thì thực hiện ngay, nội dung nào cần sự kết hợp hoặc thuộc quyền của Ban giám hiệu nhà trường thì giáo viên sẽ kết hợp hoặc đề nghị Ban giám hiệu nhà trường xem xét giải quyết, nội dung nào chưa thể hoặc không thể đáp ứng được đề nghị, nguyện vọng của phụ huynh thì giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp, trao đổi, giải thích để phụ huynh hiểu rõ và tạo điều kiện tốt cho con em học tập. 8 Mẫu phiếu: (Số lượng phiếu đủ cho số phụ huynh của lớp) 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục. 2.4.1.Về phía học sinh: Lựa chọn 1 đội ngũ cán bộ lớp đủ uy tín và có năng lực điều khiển tập thể lớp, phân công nhiệm vụ cụ thể cho đội ngũ cán bộ lớp. Việc lựa chọn một đội ngũ cán bộ lớp đủ uy tín và có năng lực điều khiển tập thể lớp là một công việc rất quan trọng. Nếu đội ngũ cán bộ lớp vững mạnh thì mọi phong trào của lớp chắc chắn sẽ thực hiện tốt. Tôi đưa ra tiêu chuẩn rồi để tập thể lớp tự lựa chọn, bầu ra đội ngũ cán bộ lớp thông qua giới thiệu, biểu quyết (dưới sự định hướng của giáo viên) diễn ra công khai đảm bảo tính dân chủ không áp đặt. Số lượng đội ngũ cán bộ lớp thường có 1 lớp trưởng, 3 lớp phó và 3 tổ trưởng. Do tâm lý của các em lớp 10 rất thích làm cán bộ, nên đầu năm học tôi thường cho các em trải nghiệm từ việc làm lớp trưởng đến các tổ trưởng, có thể là bàn trưởng. Tôi sẽ đưa ra yêu cầu nếu học sinh nào làm tốt sẽ được lựa chọn làm cán sự lớp lâu dài. Sau thời gian từ 1 tuần đến một tháng tôi lại đổi nhiệm vụ một lần. Sau mỗi lần đảo nhiệm vụ của các em ở các vị trí cán sự lớp khác nhau, giáo viên chủ nhiệm cùng cả lớp đánh giá việc thực hiện chức trách nhiệm vụ của từng em và rút kinh nghiệm. Trong thời gian làm cán bộ lớp những học sinh làm nhiệm vụ sẽ cố gắng để làm tốt nhiệm vụ của mình, các em phấn khởi hơn và hứng thú hơn, có trách nhiệm hơn với công việc vì luôn nghĩ rằng đây là dịp để thể hiện vai trò và khả năng của bản thân trong các hoạt động của lớp. Sau thời gian 2-3 tháng tôi sẽ lựa chọn những cán sự lớp có khả năng tốt nhất để làm đội ngũ cán sự lớp chính thức trong năm học. Sau khi đã lựa chọn cán bộ lớp, tôi tập hợp đội ngũ cán bộ lớp nói rõ mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng tập thể vững mạnh, về vai trò và nhiệm vụ của cán bộ lớp trong việc xây dựng tập thể lớp để từ đó các em tự thấy được trách nhiệm, vai trò của mình trong việc xây dựng tập thể lớp. Tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ lớp: * Nhiệm vụ của lớp trưởng: Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp. Điểm danh và báo cáo sĩ số của lớp với giáo viên ngay sau khi ra vào lớp . Điều khiển các bạn xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp hàng trong các hoạt động tập thể. Đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá nhân họăc tập thể tại các buổi sinh hoạt 10 phút đầu giờ. 9 * Nhiệm vụ của lớp phó học tập Tổ chức lớp kiểm tra bài 10 phút đầu giờ; kiểm tra đồ dùng và việc chuẩn bị bài giúp đỡ các bạn học chưa tốt học bài, làm bài. Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi giáo viên yêu cầu. Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết chuyên ban. Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học. * Nhiệm vụ của lớp phó văn - thể: Tổ chức cho lớp sinh hoạt văn nghệ vào 10 phút đầu giờ. Theo dõi, đôn đốc các hoạt động văn nghệ, tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần. * Nhiệm vụ của lớp phó lao động: Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt đèn, tắt quạt khi ra về. Phân công các bạn nhặt rác trong lớp, chăm sóc bồn hoa của lớp, khu vệ sinh tự quản . * Nhiệm vụ của các tổ trưởng: Phân công theo dõi, đôn đốc các thành viên trong tổ làm trực nhật, vệ sinh. Theo dõi báo cáo hoạt động hàng tuần của các tổ viên. Kiểm tra bài cũ của các thành viên trong tổ ở 10 phút đầu giờ Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ bảy, lớp trưởng, lớp phó báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của từng em, tôi nắm được khả năng quản lí lớp của từng em. Và cứ cuối mỗi tháng, tôi tổ chức họp Ban Cán sự lớp một lần để tổng kết các mặt làm được của lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục. Những việc làm này ban đầu cũng tương đối khó khăn với các em nên tôi luyện dần. Sau đó học sinh có ý thức với công việc của mình khi đó mọi việc sẽ dễ dàng hơn. 2.4.2. Sắp xếp chỗ ngồi phù hợp: Việc sắp xếp chỗ ngồi tuy dễ nhưng sắp xếp như thế nào cho có hiệu quả lại không dễ chút nào. Để sắp xếp chỗ ngồi phù hợp tôi dựa vào các căn cứ sau: Học lực của học sinh: xen kẻ học sinh học chưa tốt với học sinh học tốt. Thể chất học sinh: Học sinh thấp ngồi trước, cao ngồi sau, mắt kém ngồi gần bảng. Ban cán sự lớp: Thường ngồi giữa hoặc ngồi sau của tổ( lớp) Ý thức học sinh: Học sinh nói chuyện nhiều, không chú ý học thì cho ngồi trước. 10 Cách sắp xếp chỗ ngồi theo căn cứ trên một mặt phát huy được vai trò của đội ngũ cán bộ lớp trong việc quản lý lớp học, một mặt các em học tốt có thể hỗ trợ được cho những em còn học yếu từ đó nâng cao chất lượng giáo dục của lớp. Khi công việc tổ chức lớp được ổn định, tôi tiến hành thực hiện kế hoạch chủ nhiệm lớp cụ thể, đảm bảo tính khả thi. 2.4.3 Các hoạt động hỗ trợ công tác chủ nhiệm Để công tác chủ nhiệm đạt hiệu quả cao, thì cần phải có những hoạt động hỗ trợ, và những hoạt động này được tiến hành như sau: 2.4.4. Xây dưng lớp học thân thiện: Xây dựng lớp học thân thiện, là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy, mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Xây dựng được lớp học thân thiện thì sẽ có học sinh tích cực. Xây dựng được lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ học, sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Công việc xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực được tôi tiến hành từng bước như sau: 2.4.5 Xây dựng nội quy lớp học thân thiện Trên cơ sở tiêu chí trường học thân thiện, lớp học thân thiện của nhà trường, tôi đã đưa ra và cùng học sinh trao đổi, thảo luận thống nhất và tổ chức cho học sinh ghi nhớ một số yêu cầu cơ bản cho việc xây dựng một lớp học thân thiện, học sinh tích cực: tùy thuộc vào học sinh từng khối lớp mà giáo viên chủ nhiệm xây dựng nội quy lớp học cho phù hợp. Đối với học sinh lớp Một giáo viên cần đưa ra những yêu cầu đơn giản, dễ hiểu để giúp các em thực hiện tốt nội quy lớp học: Đi học đều và đúng giờ, không bỏ học vô lí do. Giữ gìn lớp học sạch sẽ trong suốt buổi học, bàn ghế phải ngay ngắn, không xả rác bừa bãi. Lớp học được trang trí đẹp, phù hợp, có tính thẩm mĩ và giáo dục cao. Mọi thành viên trong lớp sử dụng có hiệu quả và bảo quản tốt các thiết bị, đồ dùng dạy học; sử dụng tiết kiệm điện, nước. Tập thể học sinh thân thiện: không nói tục, chửi thề; luôn hòa nhã với bạn bè và giúp đỡ nhau trong học tập. Tích cực tham gia các hoạt động tập thể, rèn luyện kĩ năng sống, giữ gìn vệ sinh môi trường, cam kết không vi phạm luật giao thông. Biết chia sẻ với những bạn có hoàn cảnh khó khăn. Một số học sinh xác định động cơ học tập đúng đắn nên chăm học, đi học chuyên cần .Phụ huynh nắm được thông tin của các em hàng ngày, hàng tuần qua sổ liên lạc 11 điện tử nên quan tâm uốn nắn kịp thời đến việc học của các em,không còn hiện tượng khoán trắng cho nhà trường như phiên họp phụ huynh đầu năm vào lớp 10 nữa . Bên cạnh đó các trò chơi vô bổ như: điện tử…cũng như những phim ảnh không lành mạnh, đã trực tiếp tác động làm ảnh hưởng không ít đến việc học tập của các em cũng được xóa sổ hoàn toàn tại lớp tôi. Chất lượng học sinh trong lớp đồng đều hơn , phong trào đôi bạn cùng tiến được phát huy nhiều hơn. Lớp tôi đã được ba năm liên tục đạt danh hiệu “ tập thể lớp tiên tiến” năm học 2016-2017; 2017-2018; 2018-2019. 2.4.2. Về phía giáo viên: Trong quá trình truyền thụ kiến thức cho học sinh, giáo viên thường xuyên chú ý phân loại các đối tượng, đồng thời giáo dục tưởng, cách thức học tập phù hợp hơn với đối tượng. Trong quá trình chủ nhiệm lớp, giáo viên lớp khác cũng quan tâm nhiều hơn điều kiện gia đình của từng em để nắm bắt thông tin kịp thời đưa ra tình huống xử lí thực tiễn sao cho có sức thuyết phục hơn. Từ đó phong trào thi đua lập thành tích qua thang điểm cờ đỏ, đánh giá giờ dạy của các lớp cũng đực chú trọng hơn. Trường tôi những năm gần đây số lượng học sinh giỏi tăng lên, học sinh đầu đại học nhiều hơn, chất lượng nặm sau cao hơn năm trước. Đặc biệt là 100% học sinh THPT Lam kinh nói không với tệ nạn xã hội. TT Lớp Sĩ số 1 10B1 2 3 Hạnh kiểm TB Yếu Tốt Khá Kém 46 40 06 0 0 0 10B2 43 30 08 05 0 0 10B9 40 25 10 03 02 0 Ghi chú Lớp thực nghiệm Lớp đối chứng Lớp đối chứng PHIẾU TÌM HIỂU MONG MUỐN, ĐỀ NGHỊ CỦA PHỤ HUYNH HỌC SINH (Lưu ý: Phụ huynh có hay không cần ghi họ tên phụ huynh cũng được, chỉ cần ghi điều muốn nói, muốn trao đổi, các mong muốn, đề nghị) Họ tên phụ huynh học sinh: ………………………………………………………. 1 Đối với giáo viên chủ nhiệm: ………………………… 2 Đối với giáo viên dạy thay, chuyên trách …: …………………………….. 3 Mong muốn, đề nghị khác của phụ huynh (nếu có): ……………………… 2.5. Điều tra điều kiện học tập của học sinh. Mẫu phiếu: 12 PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH1. Họ và tên học sinh: …………. 2. Chổ ở hiện nay: Thôn ……….. Xã: ………… 3. Số điện thoại của gia đình: Di động: ….…… Nr: …………………… 4. Họ tên cha: …………………, tuổi: ….., nghề nghiệp: ………………. 5. Họ tên mẹ: ……………… , tuổi: ….., nghề nghiệp: ………………… 6. Gia đình có bao nhiêu anh, chị em?….. 7. Em là con thứ mấy trong gia đình?……. 8. Hoàn cảnh sống, điều kiện kinh tế hiện nay của gia đình em thế nào? ……………………………………………………………………………................. 9. Ngoài giờ học em có làm gì để giúp đỡ gia đình không? ………………………………………………………………………........................ 10. Ở nhà, em học bài vào những lúc nào? Khoảng bao lâu thời gian? ………………………………………………..………………………….................. 11. Trong học tập và trong cuộc sống hằng ngày em có những khó khăn gì không? ……………………………………………………………………........................... 12. Em có nhiều bạn thân không? Bạn ở nhà hay bạn ở trường? Có bao nhiêu bạn? …………………………………………………………........................................... 13. Em có mong muốn, ước mơ gì? …………………………………………………………........................................... 2.6. Học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ: Giáo viên chủ nhiệm tổ chức, hướng dẫn cho học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ thường xuyên, sinh hoạt lớp hàng tuần có hiệu quả nhằm xây dựng, các kĩ năng cho học sinh. 2.7. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt ngoài việc tiếp thu những kiến thức ở trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà cũng vô cùng quan trọng.Và điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn học sinh tự học ở nhà có kết quả thì các em phải có góc học tập và mỗi em phải có phương pháp tự học ở nhà. Về phương pháp học tập, tôi có thể hướng dẫn cho từng em. Nhưng còn góc học tập thì gia đình phải làm cho con em của mình. Khi các em đã có góc học tập, tôi yêu cầu mỗi em phải lập thời gian biểu buổi chiều và buổi tối thật cụ thể, phù hợp với tình hình của gia đình và phải được cha mẹ kí xác nhận. Thông qua thời gian biểu, tôi biết được chính xác thời gian học bài ở nhà của từng em. Tôi phân chia lớp thành các nhóm theo khu vực dân cư (theo tổ) và phân công mỗi nhóm một nhóm trưởng. Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra 13 và báo cáo với tôi tình hình tự học ở nhà của các thành viên trong nhóm và đặc biệt lưu y đến những bạn học yếu hoặc chưa có y thức tự học ở nhà. 2.8 Kết hợp với các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay nhằm giảng dạy tốt các môn học, thực hiện tốt kế hoạch chủ nhiệm. Giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay là những giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp mình trong một thời gian nhất định nào đó hay giảng dạy hàng tuần thì đều có tác động đến quá trình giáo dục học sinh. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần phổ biến cho giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay biết được Kế hoạch công tác chủ nhiệm, biết được kết quả điều tra điều kiện học sinh. Để từ đó các giáo viên này cũng có nội dung và phương pháp giáo dục cụ thể đối với lớp mình phụ trách, học sinh lớp mình dạy. Đồng thời các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay sẽ có biện pháp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm trong quá trình giáo dục toàn diện học sinh. Tăng cường mối quan hệ Gia đình, Nhà trường và Xã hội; tăng cường hiểu biết về giáo dục, về phương pháp giáo dục con em của phụ huynh học sinh. Nhằm kết hợp tốt mối quan hệ Gia đình – Nhà trường và Xã hội, nhằm kết hợp giáo dục toàn diện học sinh có hiệu quả cao hơn. Bằng chuyên môn nghiệp vụ của mình, giáo viên chủ nhiệm cần tuyên truyền, phổ biến một số chính sách của Đảng và nhà nước hàng năm đối với ngành giáo dục, phổ biến, trao đổi cùng phụ huynh một số cách thức, phương pháp giáo dục nhằm tạo điều kiện cho con em mình học ở nhà sao cho phù hợp với điều kiện gia đình học sinh và có khoa học. Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên liên lạc, trao đổi quá trình học tập, rèn luyện của học sinh với phụ huynh học sinh ở trường cũng như ở nhà nhằm kết hợp, hỗ trợ, giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện. Đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh khách quan, công bằng và kịp thời nhằm tạo niềm tin, sự hứng thú học tập của học sinh. Nhận xét, đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh cần đúng đối tượng, đúng các quy định, kịp thời, khách quan, trung thực, công bằng. chú trọng động viên, khuyến khích học sinh. 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1 Kết luận Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề trong sáng kiến kinh nghiệm: đã được thực hiện rất thành công tại một số lớp trong trường. Một số biện pháp trên hoặc một số nội dung trong các biện pháp trên cũng đã được tôi thực hiện và đều mang lại hiệu quả. Điều quan trọng là các biện pháp có mối 14 liên hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ tích cực cho nhau trong quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm lớp. Chính vì vậy để mang lại hiệu quả thực sự cao, khi thực hiện cần áp dụng đầy đủ, triệt để các biện pháp trên. Sáng kiến kinh nghiệm của tôi không có gì là lơn lao, những biện pháp tôi đã làm cũng rất đỗi bình thường. Nhưng kết quả đạt được lại rất khả quan. Rõ ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy- trò, bạn bè ngày càng gắn bó và thân thiện . Trong 3 năm học qua, lớp tôi vẫn luôn duy trì sĩ số 100%, học sinh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học luôn được nâng cao. Ngoài ra trong các năm qua lớp tôi chủ nhiệm đều đạt tập thể lớp xuất sắc của trường, luôn là một trong những lớp dẫn đầu về các phong trào. Không có học sinh vi phạm khuyết điiểm; học sinh đến trường luôn đảm bảo an toàn cả trong giờ học lẫn giờ chơi; không có học sinh gây gổ đánh nhau trong và ngoài nhà trường, không có học sinh bị tai nạn giao thông. Đồ dùng dạy học và bàn ghế của lớp suốt 3 năm qua luôn được bảo quản tốt, không có tình trạng hư hao, mất mát. 100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt tập thể. Trong quá trình công tác, không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, chịu khó nghiên cứu, tìm tòi học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, bản thân đã nhận thấy điều đó là tất cả mọi vấn đề đều có thể giải quyết một cách tốt đẹp. Điều quan trọng là có lòng yêu nghề, mến trẻ, tình đồng nghiệp, đồng chí, có tình yêu quê hương đất nước. 3.2. Kiến nghị Đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 ở trường THPT Lam Kinh” đã được áp dụng và thực sự mang lại hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp tại một số lớp ở trường tôi. Nếu đề tài được áp dụng rộng hơn thì mong rằng đồng nghiệp, giáo viên những người làm công tác chủ nhiệm cần vận dụng một cách linh hoạt, phù hợp với lớp mình, trường mình và kể cả các cấp học khác cũng có thể được áp dụng một cách linh hoạt. Đối với học sinh lớp 10 đầu vào cấp THPT. Để người giáo viên chủ nhiệm có điều kiện tốt hơn trong công tác chủ nhiệm lớp, mong rằng các cấp ngành giáo dục hằng năm tổ chức các lớp tập huấn về công tác chủ nhiệm lớp. Ngoài những biện pháp trong đề tài này, có thể còn có những biện pháp khác, bản thân người viết chưa nhận thấy và mong rằng các đồng nghiệp đọc sáng 15 kiến kinh nghiệm này đóng góp ý kiến, Trên đây là những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã nghiên cứu, tìm tòi, phát triển và vận dụng, trong công tác chủ nhiệm lớp. Mặc dù đã có nhiều chuyển biến về kết quả giáo dục toàn diện học sinh khi tôi vận dụng đề tài nhưng không thể trách khỏi những hạn chế nhất định. Rất mong sự góp ý của quý thầy cô để đề tài đạt được hiệu quả cao hơn bổ sung cho đề tài được hoàn thiện hơn, để bản thân người viết có thêm điều kiện để có thể tiếp tục mở rộng, nghiên cứu về đề tài trong thời gian tới./. XÁC NHẬN Thanh Hóa, ngày 25 tháng 05 năm2019 CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Lê Thị Tươi 16 TÀI LIỊU THAM KHẢO 1. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông về giáo dục kỉ luật tích cực, Nguyễn Lăng Bình, Tạ Thúy Hạnh,Phan thị Lạc ( Đồng tham gia biên soạn) Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nô ̣i. 2. Trần Kiều, Bùi phương Nga (tổng chủ biên), Trung tâm giáo dục môi trường và các vấn đề xã hội. 3. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh THPT ( Vũ Đình Bảy, Đặng Xuân Điều, Hoàng Thanh Hiến, Nguyễn Thị Mai ( Đồng chủ biên ) Nhà Xuất bản Đại Học Huế . 4.Tài liêụ Bồi dưỡng thoo chunn chcc danh nghề nghiệ= giáo viên THPT hạng II,( Đồng chủ biên) Hoàng Văn Chcc, Nguyễn Đại Dươơng, Hoàng Thị Hạnh, Nguyến Thúy Hồng Nguyến Thị Hươơng, Lươơng Việt Thái, Lê Thị Thu, Nguyến Hồng Thuận. NXB Giáo dục Việt Nam. 17 DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đà ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LIN Họ và tên tác giả: Lê Thị Tươi Chức vụ và đơn vị công tác: Tổ phó chuyên môn ; THPT Lam Kinh TT Tên đề tài SKKN 1. Một số biện =há= =hòng chống ma túy học đươờng tại trươờng 2. THPT Lam kinh Một số biện =há= của giáo viên Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, hoặc C) Năm học đánh giá xếp loại SỞ GD&ĐT C 2005-2006 SỞ GD&ĐT C 2009-2010 SỞ C 2012-2013 Cấp đánh giá xếp loại (Phòng, Sở, Tỉnh...) chủ nhiệm lớ= trong công tác giáo dục đạo đcc , lối sống cho 3. học sinh THPT Lam Kinh. Một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh khá giỏi môn GDCD ở trươờng THPT Lam kinh 18 GD&ĐT 4. Một số giải =há= nâng cao hiểu biết =há= luật cho đoàn SỞ GD&ĐT B 2016-2017 viên công đoàn, ngươời lao động tại trươờng THPT Lam kinh, Thọ xuân, Thanh hóa. 19