Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng học tập và giáo dục đạo đức cho học sinh tại trường thcs tô hiệu, huyện krông ana

I. Phần mở đầu 1. Lý do chọ đề tài Công tác chủ nhiệm lớp đóng một vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục toàn diện cho học sinh, công tác này góp phần chủ đạo không chỉ trong việc giúp các em tiếp cận, lĩnh hội tri thức văn minh của nhân loại mà còn trong quá trình dần hình thành nhân cách để các em có đạo đức trong sáng, có lối sống, tác phong, cách ứng xử với gia đình, thầy cô, bạn bè và những người khác một cách đúng mực. Trong công tác chủ nhiệm thì giáo viên chủ nhiệm (GVCN) lớp đóng vai trò quan trọng nhất, quyết định nhất và chính các thầy cô chủ nhiệm sẽ là người quyết định đến phong trào của lớp, đến chất lượng giáo dục, đến kết quả phấn đấu của học sinh trong một năm học. GVCN lớp là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lí của Hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp. GVCN lớp là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ đề theo kế hoạch, theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh (HS). Do đó, GVCN lớp phải biết phối hợp với các GV bộ môn, quản lí học sinh trong lớp học tập, lao động và các hoạt động khác. Giáo viên chủ nhiệm cũng là người phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong trường, hội CMHS, để làm tốt công tác dạy học - giáo dục HS trong lớp phụ trách. Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội, bởi tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường. Vì thế, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng học tập và giáo dục đạo đức cho học sinh tại trường THCS Tô Hiệu, huyện Krông Ana ”. Hi vọng rằng những kinh nghiệm nhỏ này phần nào giúp thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp nâng cao hơn nữa hiệu quả dạy học, giáo dục học sinh, giúp các em tu dưỡng, rèn luyện bản thân để trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ và trở thành con người có ích cho gia đình và xã hội ngay từ khi các em đang còn ngồi trên ghế nhà trường. 1 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài a. Mục tiêu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng vai trò của GVCN trong công tác giáo dục đạo đức học sinh, để đưa những biện pháp, giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng học tập, giáo dục đạo đức cho học sinh và góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh tại trường THCS. b. Nhiệm vụ - Nghiên cứu lý luận về vai trò của GVCN lớp trong công tác nâng cao chất lượng học tập, giáo dục đạo đức cho học sinh. - Đưa ra những giải pháp hiệu quả và cụ thể nhằm nâng cao chất lượng học tập, giáo dục đạo đức học sinh ở khối lớp 9, khối lớp 7. 3. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp nâng cao chất lượng học tập và giáo dục đạo đức cho học sinh tại trường THCS. 4. Giới hạn vạm vi nghiên cứu - Sáng kiến đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng học tập, giáo dục đạo đức học sinh, duy trì tốt mọi hoạt động nề nếp ở học sinh. - Đối tượng áp dụng: là các em học sinh lớp 9A2 năm học 2016-2017, lớp 7A1 năm học 2017-2018 trường THCS Tô Hiệu. 5. Phương pháp nghiên cứu a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu: Thu thập những thông tin lý luận của vai trò của người GVCN lớp trong công tác giáo dục đạo đức HS trên các tạp chí giáo dục, các bài tham luận trên Internet, Luật giáo dục,... - Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập: Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của HS. b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 2 - Phương pháp điều tra: Trò chuyện, trao đổi với các GVBM, HS, hội cha mẹ học sinh (CMHS), bạn bè và hàng xóm của HS. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục: Tham khảo những bản báo cáo tổng kết hàng năm của nhà trường, trao đổi kinh nghiệm với các giáo viên trường bạn, trao đổi kinh nghiệm với các giáo viên chủ nhiệm lớp khác trong trường. - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm: Áp dụng các giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng học tập, giáo dục đạo đức học sinh học sinh lớp 9A2 năm học 2016-2017, lớp 7A1 năm học 2017-2018 trường THCS Tô Hiệu. c. Phương pháp thống kê toán học: xử lý số liệu trên phần mềm Excel 2010. II. Phần nội dung 1. Cơ sở lý luận Để trở thành giáo viên chủ nhiệm tốt đòi hỏi giáo viên phải có phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh và phối hợp với giáo viên bộ môn, tổ chức Đội TNTP để giáo dục học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. Công tác giáo dục học sinh, nhất là các em học sinh cá biệt và giúp đỡ học sinh khó khăn đạt hiệu quả cao và đặt biệt là đưa phong trào của lớp đạt kết quả đồi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải tích cực nghiên cứu và ứng dụng khoa học tâm lý - giáo dục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm lớp và các nhiệm vụ khác. Mặt khác, GVCN phải có phẩm chất tâm lý của người làm cha, làm mẹ, là người bạn lớn của học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho các em một cách có hiệu quả. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Hiện nay, xã hội đang xuất hiện và nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội đang len lỏi vào học đường. Những tệ nạn đó ảnh hưởng lớn đến nền tảng đạo đức và thuần phong mĩ tục của dân tộc. Trong khi đó học sinh của chúng ta là đối tượng rất dễ bắt chước, rất dễ bị lôi cuốn vào những trò mới lạ đặc biệt là những học sinh cá biệt. Các tệ nạn xã hội như nghiện hút, cờ bạc, trò chơi ăn tiền, chơi game, chát... ngày càng nhiều, đó là 3 những cạm bẫy đối với học sinh mà các cơ quan chức năng, các tổ chức xã hội vẫn chưa kiểm soát và ngăn chặn được. Đứng trước thực tế đó, nhiệm vụ của một người giáo viên chủ nhiệm lại càng nặng nề hơn bao giờ hết. Làm sao giúp các em hình thành nhân cách? Thu hút được các em gắn bó được với trường với lớp, gắn bó với bạn bè cùng nhau vui chơi học tập, rèn luyện để tránh xa cái ác, cái xấu đang ở rất gần các em ? Hơn lúc nào hết, các em rất cần sự quan tâm giúp đỡ kịp thời để các em là những học sinh mang trong mình tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, vô tư của tuổi học trò. Về đặc điểm tình hình lớp 9A2 năm học 2016-2017. Tổng số HS: 28 em (trong đó: HS nữ: 20; HS dân tộc: 09; Nữ dân tộc: 7) - Học sinh hộ nghèo: 09 em.( H Wil Knul, H’ Yô Niê, Thu Phương, Ngọc Lâm, Y khích Knul, Huyền, H’ Blon Hđơk, Bích, Kỳ) - Học sinh cận nghèo: 02 em. ( Tiến, H’Ngân Êban ) - Học sinh có năng khiếu đặc biệt: 13 em. Trong đó, có 6 em có khả năng hát, múa; 7 em có năng khiếu Thể dục Thể thao. - Học sinh có hoàn cảnh khó khăn: 3 em ( Em H’ Yô Niê bố mất sớm, gia đình rất khó khăn; H’ Blon Hđơk gia đình rất nghèo, không có đất canh tác, em không có xe đạp để đi học phải đi nhờ bạn; Đinh Thị Thu Phương gia đình em rất nghèo, bố mẹ đi làm ăn xa, em phải ở nhà với ông bà,...) - Học sinh cá biệt: 03 em. ( Võ Duy Khánh : Thường hay nghỉ học không lí do, học rất yếu, hay nghịch phá trong lớp; Nguyễn Anh Dũng : hay nghỉ học không lí do, trốn tiết, học rất yếu...; Mai Quốc Thái nghiện game, không thích đi học nên hay có hành động chống đối giáo viên, hay vi phạm về nề nếp). Nhiều em nhà ở xa trường như em Y năk Bkrông, Khánh, Tâm, Diễm, H’ Yương Knul, H’ Năng Êban, H’ Wil Knul. Một số em học còn chậm hơn nhiều so với các bạn trong lớp như em Y Khích, Dũng, Khánh nên ít nhiều còn ảnh hưởng đến việc học của các em, cũng như các phong trào chung và nề nếp của lớp, của trường. Về đặc điểm tình hình lớp lớp 7A1 năm học 2017-2018. 4 Nhìn chung, các em học sinh rất chăm học, chăm làm, cần cù khiêm tốn, có tinh thần tập thể, đoàn kết nhất trí, luôn phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện và đã xuất hiện nhiều tấm gương tốt trong đạo đức, học tập. Ngoài ra, bên cạnh đại bộ phận học sinh tốt vẫn còn những học sinh chưa tốt, vi phạm hành vi đạo đức học sinh. Đó là vô lễ với thầy cô giáo, không nghe lời cha mẹ, gây gổ đánh nhau, yêu đương trai gái, đam mê chơi game, chát dẫn đến học yếu, bỏ học,… Có nhiều nguyên nhân, một trong nhưng nguyên nhân đó là: Có gia đình, cha mẹ cưng chiều con thái quá, con đòi gì được nấy đến lúc nhu cầu không được đáp ứng thì quậy phá. Ngược lại, có những người cha giáo dục con bằng những lời đe nạt, mạt sát, đòn roi, hoặc cha mẹ bỏ nhau để con bơ vơ bị kẻ xấu rủ rê, mua chuộc, lợi dụng, xúi dục. Có cha mẹ nói con không nghe đành chịu. Và sự chênh lệch về học tập nhiều ở một số học sinh, đặc biệt là các em học sinh đồng bào, dù các em đã hình thành được những nề nếp học tập, cũng như việc thực hiện các nội quy của trường của lớp nhưng kết quả học tập vẫn chưa thực sự tiến bộ. Tuy nhiên, các lớp có áp dụng đề tài đều có sự tiến bộ vượt bậc, phong trào thi đua giữa các lớp trong khối đã nâng cao đáng kể. Thiết nghĩ các biện pháp, giải pháp mà sáng kiến đưa ra phần nào đã mang lại hiệu quả. 3. Nội dung và hình thức của giải pháp a. Mục tiêu của giải pháp Trong giai đoạn hiện nay, với xu thế toàn cầu hoá, hoà nhập khu vực và quốc tế, tận dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ để tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thắng lợi, yêu cầu đòi hỏi nhân tài cho đất nước ngày càng cao hơn, chất lượng hơn. Vì thế, trong nhà trường phải luôn chú trọng cả đức lẫn tài: Việc dạy chữ phải kết hợp với dạy người nhằm rèn luyện học sinh trở thành con người phát triển toàn diện để đáp ướng nhu cầu của xã hội. Trước thực tế đó, sáng kiến đưa những biện pháp, giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng học tập và giáo dục đạo đức cho học sinh, góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp 5 Như chúng ta đã biết điều quan trọng nhất đối với giáo viên chủ nhiệm là phải có tâm với học sinh, từ đó mới tìm ra cách giáo dục các em có hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm cần đảm bảo quyền lợi chính đáng, thưởng phạt phân minh, kịp thời, công bằng đối với tất cả học sinh không được phép trù úm, ghẻ lạnh, phân biệt đối xử với học sinh. Không có công thức nào chung nhất cho công tác chủ nhiệm, nhưng trước tiên cần phải có cái tâm, lòng nhiệt tình và phương pháp hợp lý thì sẽ đem lại thành công. Giáo viên chủ nhiệm phải thực sự yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình và tận tâm với công việc. Phải gần gũi yêu thương tôn trọng học sinh. Mỗi giáo viên thực sự là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo thể hiện qua tư tưởng, tác phong, ngôn ngữ, cách làm việc và ứng xử hàng ngày. Để đạt được hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm tôi đưa ra các biện pháp sau đây: * Biện pháp 1: Khảo sát đối tượng học sinh để đưa ra những biện pháp giáo dục phù hợp. - Khảo sát đối tượng thông qua hồ sơ học bạ, qua giáo viên chủ nhiệm cũ, qua học sinh trong lớp hoặc qua phụ huynh. - Tiến hành phân loại đối tượng để đưa vào sổ kế hoạch công tác chủ nhiệm, cụ thể: + Học sinh gặp hoàn cảnh khó khăn. + Học sinh khuyết tật. + Học sinh các biệt về đạo đức. + Học sinh yếu. + Học sinh có những năng lực đặc biệt. - Đối với học sinh gặp hoàn cảnh khó khăn ( lớp tôi có một số em HS có hoàn cảnh rất khó khăn : phải đi bốc gạch thuê, bố mẹ ở nhà đi chăn bò thuê, bố mẹ đi làm ăn xa phải ở với ông bà và người thân, bố mẹ ly thân,…): Chúng ta nên chủ động có các biện pháp hỗ trợ, giải quyết tốt các chế độ cho các em, phối hợp với nhà trường gây quỹ hỗ trợ học sinh nghèo, có hoàn cảnh khó khăn. 6 - Đối với học sinh học sinh khuyết tật: Chúng ta nên giải quyết chính xác các chế độ cho các em, xem xét thật kĩ lưỡng để có thể gửi các em sang học tai trường khuyết tất, để có các biện pháp giáo dục phù hợp. - Đối với học sinh cá biệt về đạo đức: Chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình, gia đình thường có sự mâu thuẫn giữa bố và mẹ, gia đình thiếu quan tâm hoặc có thể bị bạn bè, kẻ xấu lôi kéo…Hoặc trẻ có những tính xấu mà bản thân gia đình chưa giáo dục được. Chúng ta nên dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng không cứng nhắc. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp trách phạt, chú ý gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê kịp thời. Giao cho các em đó một chức vụ trong lớp nhằm gắn với các em trách nhiệm để từng bước điều chỉnh mình. - Đối với học sinh học yếu: Chúng ta nên tìm hiểu nguyên nhân vì sao em đó học yếu, học yếu những môn nào. Có thể là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập vì phải làm nhiều việc hoặc em đó có lỗ hỏng về kiến thức nên cảm thấy chán nản. Giáo viên nên lập kế hoạch giúp đỡ đối tượng bằng những việc cụ thể như sau: + Giảng lại bài mà các em chưa hiểu hay còn hiểu mù mờ vào những thời gian ngoài giờ lên lớp . + Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó để học sinh có thể trả lời được nhằm tạo hứng thú và củng cố niềm tin ở các em. + Thường xuyên kiểm tra các đối tượng đó trong quá trình lên lớp. + Tổ chức cho học sinh học theo nhóm để học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu kém tiến bộ. + Tổ chức dò bài lại sau các buổi học chính khóa những môn các em chưa học bài ngay ngày hôm đó. Giáo viên cùng dò với các em hoặc ban cán sự bộ môn cùng dò với giáo viên chủ nhiệm. + Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự tiến bộ của con em để phụ huynh giúp đỡ thêm việc học ở nhà cho các em. + Chú ý tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em nhụt chí, xấu hổ trước bạn bè. 7 - Đối với học sinh có những năng lực đặc biệt: chúng ta nên có phương pháp giáo dục đặc biệt dành cho các em, có các biện pháp phát hiện sơm và kịp thời. Tham mưu với các cấp lãnh đạo để có thể cho các em tham gia dự thi vào các trường chuyên, trường năng khiếu. Tóm lại: dù với đối tượng nào bản thân giáo viên phải lưu ý dùng phương pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để giáo dục và đặc biệt xác định vấn đề giáo dục đạo đức là then chốt. * Biện pháp 2: Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp giỏi quản lý, tổ chức, kiểm tra. - Như chúng ta đã biết xây dựng một đội ngũ cán bộ quản lý giỏi là việc rất quan trọng người giáo viên làm công tác chủ nhiệm phải có kế hoạch thực hiện. Hơn nữa, để đội ngũ cán bộ lớp cùng giáo viên chủ nhiệm đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện nề nếp học tập của các bạn là công việc cần thiết và có ích. - Trước hết, những học sinh được chọn làm cán bộ lớp bao giờ cũng phải gương mẫu trước các bạn về mọi mặt: Học tập, kỷ luật, tham gia các hoạt động, đối xử với bạn bè... - Sau đó hàng ngày, hàng tuần, các cán bộ lớp bao gồm: 1 lớp trưởng, 2 lớp phó, 4 tổ trưởng, 4 tổ phó sẽ tiến hành công việc của mình như sau: Đầu giờ ( trước giờ truy bài): Tổ trưởng, tổ phó kiểm tra những việc sau: soạn sách vở theo đúng thời khóa biểu, mang đầy đủ đồ dùng dạy học,có ý thức xem bài trước, đi học đúng giờ, không mang dép lê...rồi tổ trưởng chấm điểm thi đua theo qui định như sau: ( vi phạm 1 nội dung trừ: 2 điểm xấu ) Trong giờ học: Tổ trưởng, tổ phó theo dõi các bạn trong tổ thái độ học tập, phát biểu xây dựng bài, đạt điểm cao trong học tập thì cộng điểm thưởng như sau: Đạt điểm 10 một môn thì cộng 5 điểm tốt, phát biểu xây dựng bài cộng 1đ/1lần. Nói chuyện trong giờ học thì bị trừ 2 điểm/ 1lần. Mỗi tổ trưởng sẽ được phát một sổ theo dõi để ghi điểm của các thành viên trong tổ của mình mỗi tuần, đến thứ sáu trong giờ sinh hoạt lớp lần lượt mỗi tổ sẽ lên báo các kết quả hoạt động của tổ mình trong tuần vùa qua. (mẫu theo phụ lục 1) * Biện pháp 3: Phối kết hợp thường xuyên với phụ huynh * Đối với Ban đại diện CMHS lớp: 8 Từ đầu năm học. Tôi đã định hướng bầu chọn Ban đại diện phụ huynh của lớp với các tiêu chuẩn sau: - Phụ huynh có đời sống kinh tế ổn định. - Có tâm huyết, nhiệt tình tất cả vì học sinh thân yêu. - Am hiểu nhiều về lĩnh vực giáo dục. - Có con em học khá giỏi. Ban đại diện phụ huynh của lớp gồm 3 thành viên: Trưởng ban, phó ban, thư ký. Nhiệm vụ ban phân hội lớp: - Kết hợp với GVCN lớp theo dõi, động viên quá trình học tập, sinh hoạt của học sinh. Đặc biệt quan tâm đến các phong trào lớp. - Nắm rõ được hoàn cảnh gia đình, chỗ ở của từng học sinh để kịp thời thăm hỏi. - Có kế hoạch khen thưởng kịp thời học sinh lớp tiến bộ theo từng tuần, tháng, theo các đợt kiểm tra định kỳ của nhà trường. - Tham gia sinh hoạt với lớp 1 tháng 1 lần hoặc khi cần GVCN mời dự đột xuất bất kỳ lúc nào. * Đối với từng phụ huynh học sinh: Buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đã đề ra yêu cầu để phụ huynh cùng GVCN rèn nề nếp học sinh như sau: - Hằng ngày kiểm tra sách vở của con em mình. - Nhắc nhở con em học bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. - Chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập cho con em theo thời khoá biểu hằng ngày. - Giáo dục con ý thức gọn gàng, ngăn nắp khi học tập, vui chơi. - Sinh hoạt điều độ, đúng thời khoá biểu, giờ nào việc nấy tránh tình trạng vừa học vừa chơi. - Thường xuyên trao đổi với GVCN qua trò chuyện trực tiếp, điện thoại hoặc qua sổ liên lạc để kịp thời nhắc nhở, đôn đốc học sinh nề nếp học tập ở lớp cũng như ở nhà. 9 * Biện pháp 4: Đầu tư các phong trào mũi nhọn do nhà trường tổ chức - Từ đầu năm học GVCN dựa vào kế hoạch của nhà trường và các đoàn thể trong trường phải đề ra chỉ tiêu cụ thể cho lớp cùng phấn đấu trong các phong trào chung của nhà trường như: Thi văn nghệ chào mùng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, thi dân vũ, thi bày mâm cỗ trung thu, TDTT cấp trường,... - Điều quan trọng là GVCN phải phát hiện những năng lực đặc biệt ở học sinh về văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao, khéo tay… - Phối hợp với phụ huynh lập kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên cho các học sinh có năng khiếu nói trên. - Bồi dưỡng, khơi dậy ở các em lòng say mê hứng thú học tập thông qua những hội thi, tổ chức các sân chơi ở lớp như: Rung chuông vàng, đối mặt trong các tiết HĐNGLL để phát huy và chọn lọc những HS có năng khiếu để tham gia các hội thi do nhà trường tổ chức. Hình 1: học sinh tham giai dự thi trưng bày mâm cỗ trung thu. Hình 2: học sinh tham giai văn nghệ 20/11. Biện pháp 5: Giáo dục đạo đức cho học sinh qua các câu truyện tấm gương vượt khó trong học tập, cuộc sống. Bác Hồ kính yêu có nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Đạo đức là sợi chỉ hồng xuyên suốt trong quá 10 trình suy nghĩ và hành động của một con người. Người có đạo đức tốt ắt hẳn suy nghĩ và hành động đúng. Trong trường học giáo dục đạo đức là một bộ phận cấu thành trọng yếu của quá trình giáo dục rèn luyện nhân cách học sinh. Đạo đức được coi là nền tảng trong phẩm chất, nhân cách, là cái gốc của con người. Luật giáo dục năm 2005 xác định: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân…” (Điều 23- Luật giáo dục). Do đó, để giáo dục đạo đức cho học sinh trong lớp chủ nhiệm tôi còn lồng ghép trong các tiết sinh hoạt lớp về kể truyện các tấm gương giàu nghị lực, vượt khó trong học tập, cuộc sống để đạt đến thành công, góp phần truyền thêm “lửa” cho các em, giúp các em dần hình thành nhân cách theo chuẩn mực của xã hội, vượt lên trong học tập và cuộc sống đầy những khó khăn, vất vả. Các câu truyện như: Tôi đi học, Ngọn nến không bao giờ tắt, Tâm huyết trao đời của thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký, hạt giống tâm hồn,… Hình 3: giáo dục học sinh biết yêu quý cây xanh. Hình 4: khơi dậy đam mê của học sinh trong học tập qua chương trình rung chuông vàng. 11 Biện pháp 6: Biểu dương và khen thưởng kịp thời Nắm được tâm lý của học sinh rất thích được khen, thích được động viên nên trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi đã đề xuất với Ban đại diện phụ huynh về việc khen thưởng các học sinh trong lớp thực hiện tốt các phong trào học tập cũng như các phong trào khác, hình thức khen thưởng như sau: Hình 5: trao qua cho học sinh nghèo học giỏi. Hình 6: tuyên dương học sinh có thành tích cao trong học tập. - Mỗi tuần tặng 1 cây bút cho mỗi HS đạt số điểm tốt cao nhất tổ. - Mỗi đợt kiểm tra định kỳ tặng 5 tờ giấy kiểm tra / 1HS đạt điểm 10 mỗi môn. - Tặng một phần quà (mua kẹo) cho HS đạt phong trào nhà trường đề ra. - Sau mỗi tuần thi đua, lớp trưởng đánh giá chung các mặt hoạt động, tổ trưởng đánh giá cụ thể các mặt học tập cũng như hoạt động của từng thành viên trong tổ thông qua bảng điểm. Sau đó bầu chọn một HS tuyên dương trước lớp và nhận thưởng. - Để tránh trường hợp một em nhận liên tục nhiều lần, theo qui ước 3 tuần mới được nhận thưởng lại (nếu em đó điểm nhất tổ thì chọn em điểm nhì tổ). - Đặc biệt chú ý đến HS chậm trong học tập nhưng có tiến bộ thì tổ trưởng các tổ đề nghị ban thi đua lớp tuyên dương và khen thưởng. 12 c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp Để công tác chủ nhiệm đạt kết quả cao các biện pháp, giải pháp mà sáng kiến đưa ra đều có mối quan hệ mật thiết với nhau và phải được áp dụng đồng bộ, linh hoạt trong tất cả các khâu từ tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp, tình hình học sinh đến những thông tin khái quát về gia đình học sinh như: nơi ở, hoàn cảnh sống, lối sống, hoàn cảnh kinh tế gia đình, giáo dục của gia đình, sự quan tâm của cha mẹ đối với con cái, quan hệ của gia đình láng giềng… Ngoài ra, để vận dụng tốt vào công tác chủ nhiệm của mình, GVCN phải nắm vững mục tiêu giáo dục, mục tiêu cấp học, lớp học, kế hoạch, nhiệm vụ giáo dục, dạy học của học kỳ, năm học. GVCN Phải nắm vững tri thức lý luận giáo dục, có nghệ thuật sư phạm, xây dựng và phối hợp tốt các mối quan hệ trong nhà trường và địa phương. Cộng tác chặt chẽ với CMHS, chủ động phối hợp với giáo viên bộ môn, Đoàn TNCS HCM, Đội TNTP HCM, các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giáo dục học sinh. d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả ứng dụng * Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học đối với học sinh lớp 9A2 năm học 2016-2017. * Về kết quả học tập: - Học kỳ I. 15 em học lực khá, 13 em học lực trung bình, không có học sinh học lực yếu, kém. - Học kỳ II. 22 em học lực khá, 6 em học lực trung bình, không có học sinh học lực yếu, kém. * Về hạnh kiểm: 25/28 em có hạnh kiểm tốt. * Về nề nếp: - Học Kỳ I. Tháng 8+9 10 11 12 1 Xếp loại Xếp thứ 6 Xếp thứ 4 Xếp thứ 2 Xếp thứ 1 Xếp thứ 1 - Học Kỳ II. 13 Tháng 2 3 4 5 Cả năm Xếp loại Xếp thứ 1 Xếp thứ 2 Xếp thứ 2 Xếp thứ 1 Xếp thứ 1 * Học sinh giỏi văn hóa: 2 em thi vật lý qua mạng cấp trường. * Kết quả các phong trào: - Lớp đạt kết quả cao các phong trào do nhà trường tổ chức như: luôn dẫn đầu của khối 9 về các phong trào: Quyên góp tủ sách thư viện được 26 cuốn, ủng hộ mua 30 gói tăm, phong trào kế hoạch nhỏ thu gom giấy vụn đạt 88,5 kg, văn nghệ đạt giải nhất, dân vũ đạt giải nhì, TDTT rất nhiều em đạt giải cá nhân và đạt giải nhì toàn đoàn, … - Nộp tiền heo đất về cho liên đội đợt I : 300.000 đồng. Đợt II : 332.000 đồng. - Tặng quà tết cho 4 em hs có hoàn cảnh khó khăn trong lớp với số tiền 70.000 đồng/ 1 hs. Trong đó GVCN cho 2 xuất. còn lại tiền heo đất... * Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học đối với học sinh lớp 7A1 năm học 2017-2018. * Về kết quả học tập: - Học kỳ I. em học lực giỏi, 15 em học lực khá, 13 em học lực trung bình, không có học sinh học lực yếu, kém. * Về hạnh kiểm: 25/28 em có hạnh kiểm tốt. * Về nề nếp: - Học Kỳ I. Tháng 8+9 10 11 12 1 Xếp loại Xếp thứ 6 Xếp thứ 4 Xếp thứ 2 Xếp thứ 1 Xếp thứ 1 * Học sinh giỏi văn hóa: 2 em thi vật lý qua mạng cấp trường. * Kết quả các phong trào: - Lớp đạt kết quả cao các phong trào do nhà trường tổ chức như: luôn dẫn đầu của khối 9 về các phong trào: Quyên góp tủ sách thư viện được 26 cuốn, ủng hộ mua 30 gói tăm, phong trào kế hoạch nhỏ thu gom giấy vụn đạt 88,5 kg, văn nghệ đạt giải nhất, dân vũ đạt giải nhì, TDTT rất nhiều em đạt giải cá nhân và đạt giải nhì toàn đoàn, … 14 - Nộp tiền heo đất về cho liên đội đợt I : 300.000 đồng. Đợt II : 332.000 đồng. - Tặng quà tết cho 4 em hs có hoàn cảnh khó khăn trong lớp với số tiền 70.000 đồng/ 1 hs. Trong đó GVCN cho 2 xuất. còn lại tiền heo đất... III. Phần kết luận, kiến nghị 1. Kết luận Từ kết quả đạt được trong giảng dạy, cũng như làm công tác chủ nhiệm lớp bản thân tôi tự nhận thấy để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, GVCN phải đảm bảo các nguyên tắc sau đây: - Người giáo viên phải vừa như người mẹ dịu dàng, người thầy nghiêm khắc, người bạn gần gũi, trọng tài phân minh. Thành công của giáo viên là làm cho học sinh tôn trọng, kính yêu, tin tưởng, là xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, gắn bó. - Thầy cô là điểm sáng, là thần tượng của các em. Các em dễ tin, dễ nghe theo lời dạy bảo của thầy cô. - Nắm bắt được tâm sinh lý của các em và thường xuyên tâm sự riêng với những học sinh có biểu hiện yêu sớm. - Nắm chắc được những thuận lợi, khó khăn, hiểu rõ thực tế trường lớp mình, khéo léo tìm cách bỏ đi mọi rào cản trong mối quan hệ với phụ huynh, đề ra những biện pháp hữu hiệu, tiếp cận gần với các em nhất, tôi nghĩ rằng bất cứ giáo viên nào cũng sẽ sớm trở thành những người bạn của trẻ. - Luôn gần gũi, bên cạnh, quan tâm tới hoàn cảnh sống của học sinh (nhất là học sinh có hoàn cảnh đặc biệt) Bên cạnh đó, liên hệ chặt chẽ với phụ huynh, ban phụ huynh của trường, của lớp, vận động cha mẹ có những hành động thiết thực hỗ trợ học tập sẽ giúp cho hoạt động của lớp có hiệu quả hơn. - Cùng với hoạt động học là hoạt động chủ đạo, để giúp học sinh hoàn thiện nhân cách của mình thì người giáo viên cần phải thu hút học sinh vào các hoạt động tập thể do trường, lớp tổ chức. - Phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu về nghệ thuật (vẽ, hát, múa, TDTT…) sẽ tăng thêm sự tự tin vào khả năng của chính bản thân mỗi học sinh. 15 - Phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ lớp làm nòng cốt, là “cánh tay phải” của mình. Muốn vậy cần phải có một sự chọn lựa dựa trên cơ sở định hướng của giáo viên và khả năng tín nhiệm của học sinh. - Để giúp cho các em hoạt động có hiệu quả, tích cực, chính xác, người giáo viên cần thiết kế hệ thống sổ sách theo dõi phù hợp và thường xuyên kiểm tra, đánh giá để có cách điều chỉnh thích hợp. 2. Kiến nghị * Về phía nhà trường - Hiệu trưởng phải nhận thức, xác định giáo dục đạo đức cho học sinh là nhiệm vụ hàng đầu trong nhà trường, nhất là trường THCS. Thật sự quan tâm, thể hiện trách nhiệm một cách cụ thể đối với từng học sinh vi phạm đạo đức. Đối xử với các em nhẹ nhàng, thân mật, gợi mở để học sinh tự nhận ra lỗi vi phạm và định hướng cho học sinh hướng khắc phục. Theo dõi thấy các em tiến bộ kịp thời biểu dương động viên. - Tạo ra sức mạnh tổng hợp, vòng tròn khép kín để giáo dục học sinh. Đó là: Tập thể lớp, đội ngũ thầy cô giáo nhất là GVCN, Tổng phụ trách Đội, phụ huynh, chính quyền và các tổ chức đoàn thể ở địa phương. - Tuyên truyền và vận động phụ huynh không coi việc giáo dục con em là việc riêng của giáo viên và thường xuyên tuyên dương, nêu gương các cá nhân điển hình, các tập thể điển hình trước cờ hàng tuần, trong các cuộc giao ban, cuộc họp của nhà trường. Có hình thức biểu dương, khen thưởng kịp thời đối với các giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm. * Về phía ngành - Cần quan tâm nhiều hơn nữa đối với những trường vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tiếp tục đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học. - Thường xuyên tổ chức các hội thảo, các cuộc thi về công tác chủ nhiệm để giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Có hình thức biểu dương, khen thưởng kịp thời. 16 Trên đây là một vài kinh nghiệm của bản thân tôi về việc nâng cao chất lượng học tập và giáo dục đạo đức cho học sinh, chắc chắn chưa thể mang tính hoàn thiện cao và đạt hiệu quả như mong muốn. Kính mong sự đóng góp của các đồng chí, đồng nghiệp để sáng kiến hoàn chỉnh và mang lại hiệu quả cao hơn trong thực tiễn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Ea Bông, ngày 25 tháng 2 năm 2018 Người viết Nguyễn Thị Kim Hiền NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN 17 Tài liệu tham khảo 1. Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục - Hà Nội 1996 - PTS. Phạm Viết Vượng. 2. Điều lệ trường trung học - Bộ GD & ĐT. 3. Thông tư 58 v/v hướng dẫn đánh giá, xếp loại học sinh - Bộ GD & ĐT. 4. Luật GD 2005 - Bộ GD & ĐT. 5. Pháp lệnh cán bộ công chức - Bộ GD & ĐT. 18 MỤC LỤC Tiêu đề các phần Mục Trang 1 Tên đề tài 1 2 Đặt vấn đề 1 3 Cơ sở lý luận 1-2 4 Cơ sở thực tiễn 2-3 5 Nội dung nghiên cứu 3-8 6 Kết quả nghiên cứu 8-10 7 Kết luận 10-11 8 Đề nghị 11 9 Tài liệu tham khảo 12 19