Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động góc cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi ở trường mầm non hoa lộc

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN HẬU LỘC TRƯỜNG MẦM NON HOA LỘC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG GÓC CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON HOA LỘC Người thực hiện: Lê Thị Hồng Thủy Chức vụ : Giáo viên Đơn vị: Trường Mầm non Hoa Lộc SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn HẬU LỘC NĂM 2019 MỤC LỤC 1. MỞ ĐẦU 1.1: Lí do chọn đề tài. 1.2: Mục đích nghiên cứu. 1.3: Đối tượng nghiên cứu. 1.4: Phương pháp nghiên cứu. 2. NỘI DUNG 2.1: Cơ sở lí luận. 2.2: Thực trạng. 2.3: Các biện pháp thực hiện. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 3.1: Kết luận. 3.2: Kiến nghị. Trang 1 1 2 2 2 2 2 4 6 18 19 19 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bồi dưỡng thường xuyên: - Module MN 26: Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức hoạt động vui chơi. - Module MN 39: Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo. 2. Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục Mầm non cho trẻ 5-6 tuổi – NXB Hà Nội. Do Nguyễn Thị Hạnh – Nguyễn Thị Mỹ Ngọc. 3. Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục. Lấy trẻ làm trung tâm trong trường Mầm non – NXB giáo dục Việt Nam. Do Hoàng Thị Dinh – Nguyễn Thị Thanh Giang – Bùi Thị Kim Tuyến. 4. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non từ lọt lòng đến 6 tuổi – NXB Đại học sư phạm. Do Nguyễn Ánh Tuyết chủ biên; Nguyễn Thị Như Mai – Đinh Thị Kim Thoa đồng biên soạn 5. Trang web hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em: WWW.mamnon.com 6. Trang web trang tin điện tử về tư tưởng Hồ Chí Minh: www.bqllang.gov.vn PHỤ LỤC (Ảnh 1: Xây dựng môi trường trong lớp ở phụ lục) (Ảnh 2: Xây dựng môi trường bên ngoài lớp ở phụ lục) (Ảnh 3: Chuẩn bị nguyên vật liệu, làm vệ sinh nguyên vật liệu ở phụ lục) (Ảnh 4: Làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ ở phụ lục) (Ảnh 5: Tổ chức hoạt động góc cho trẻ ở phụ lục) (Ảnh 6: Phụ huynh ủng hộ phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi ở phụ lục) 1. MỞ ĐẦU 1.1: Lí do chọn đề tài. Trong đời sống xã hội, giáo dục và đào tạo là lĩnh vực có vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc ở mọi thời đại. Mỗi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển xã hội. Muốn phát triển xã hội phải chăm lo tới nhân tố con người về thể chất, tinh thần và nhất là về trình độ học vấn. Vào năm 1945 để chống giặc dốt Bác Hồ đã từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Nếu không có tri thức, kiến thức để hiểu biết về xã hội, tự nhiên và chính bản thân mình thì con người sẽ luôn lệ thuộc, bất lực trước những thế lực và sức mạnh sẽ cản trở sự phát triển của dân tộc mình. Nhận thức rõ vai trò của giáo dục và đào tạo đối với sự phát triển, Đảng và Nhà nước ta khẳng định ở Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ hai khóa VIII là: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Việc đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay đang là mối quan tâm của các cấp, các ngành, các nhà khoa học và toàn xã hội. Đảng và Nhà nước ta đã chọn khoa học và giáo dục làm khâu đột phá cho sự phát triển. Trong đó chọn giáo dục làm tiền đề, làm xương sống của sự phát triển bền vững và lâu dài. Hiểu được sự quan trọng của giáo dục đào tạo cho con người được hình thành một cách bền vững là phải giáo dục thế hệ tương lai của đất nước chính là trẻ em. Trẻ em là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc. “Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”. Chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng của xã hội trong sự nghiệp phát triển của đất nước. Nhưng để trẻ có được một nhân cách toàn diện để trở thành người công dân tốt, không chỉ có sự yêu thương chăm sóc mà cần giáo dục trẻ một cách khoa học và phù hợp. Và trường Mầm non chính là môi trường thuận lợi nhất để giáo dục trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời. Bởi vì giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm mỹ cho trẻ. Đó chính là sự hình thành và phát triển nhân cách của một con người. Những kĩ năng mà trẻ tiếp thu được ở chương trình giáo dục Mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập và thành công sau này cho trẻ. Đối với trẻ Mầm non thì tư duy và sự tập trung còn rất hạn chế, trẻ chưa thể tiếp thu những kiến thức một cách bài bản và có hệ thống như trẻ ở phổ thông. Vì thế cần tạo cho trẻ môi trường để trẻ được hoạt động, trải nghiệm, vui chơi. Từ đó giúp trẻ tiếp thu kiến thức về xã hội, về môi trường tự nhiên một cách nhẹ nhàng và dễ dàng hơn. Đối với trẻ mẫu giáo 5–6 tuổi thì “ Học bằng chơi, chơi mà học” đó là phương châm nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển toàn diện và hoàn thiện nhân cách của trẻ. Thông qua chơi việc học của trẻ trở nên nhẹ nhàng và đạt hiệu quả cao hơn. Chính vì vậy mà hoạt động góc luôn giữ vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển và hình thành nhân cách của trẻ Mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi nói riêng. Ở độ tuổi 5–6 tuổi trẻ bắt đầu có sự nhận thức và phát triển vượt trội về mọi mặt: cả về thể chất, trí tuệ, ngôn ngữ, thẩm mĩ và nhân cách. Trẻ bắt đầu thể hiện chính kiến của mình và thường tỏ ra rất bướng bỉnh như: trẻ thường hiếu động, ham chơi, làm theo cảm tình, có nhiều hoạt động giao tiếp với bạn bè và thích chơi các trò chơi tập thể. 1 Ngoài ra trẻ còn mong muốn được làm người lớn, có nguyện vọng được độc lập, được sáng tạo theo khả năng. Đây là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của trẻ đến giai đoạn mới. Muốn đạt được mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách của trẻ thì cần phải đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu của trẻ. Để đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu đó thì chúng ta nên tổ chức cho trẻ được chơi hoạt động góc. Vì hoạt động góc ảnh hưởng mạnh đến sự hình thành tính chủ định cũng như quá trình tâm lý ở trẻ 5-6 tuổi. Trong khi chơi trẻ được tiếp xúc trực tiếp với đồ vật, được giao lưu với bạn bè, được làm các công việc của người lớn. Đó chính là đời sống của một xã hội được thu hẹp dưới dạng trò chơi. Mặt khác tình huống chơi và những hành động chơi ảnh hưởng thường xuyên đến sự phát triển của hoạt động trí tuệ đặc biệt là tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ, đời sống tình cảm của trẻ. Đồng thời hoạt động góc cũng ảnh hưởng và phát triển mạnh mẽ đến những phẩm chất ý chí của trẻ như: Tính mục đích, tính kỷ luật, tính dũng cảm, tính đoàn kết, tính ngăn nắp…Thông qua hoạt động góc hành động chơi với những mối quan hệ bạn bè cùng chơi giúp trẻ tiếp thu những kinh nghiệm xã hội, kĩ năng sống và mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ. Như vậy hoạt động góc thực sự đóng vai trò chủ đạo đối với sự phát triển của trẻ Mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi nói riêng. Chính vì hiểu được tầm quan trọng của hoạt động góc đối với trẻ mẫu giáo mà tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động góc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa Lộc” 1.2: Mục đích nghiên cứu. Mục đích của hoạt động này là nhằm đề ra: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động góc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa Lộc” - Thông qua hoạt động góc trẻ được vui chơi, được trải nghiệm, được khám phá, được thỏa mãn nhu cầu. Trẻ học bằng chơi, chơi mà học giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tưởng tượng, quan sát, so sánh, tính nhường nhịn, tính đoàn kết, tinh thần hợp tác, phát triển và hoàn thiện nhân cách toàn diện cho trẻ. 1.3: Đối tượng nghiên cứu. “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động góc cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi ở trường mầm non Hoa Lộc” 1.4: Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu lí luận - Phương pháp quan sát; Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp thực hành, phương pháp sử dụng đồ dùng đồ chơi. - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu nhập thông tin. - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu. 2. NỘI DUNG 2.1: Cơ sở lí luận. Giáo dục mầm non là bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc dân. Và mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ 2 vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất đạo đức, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Đối với giáo dục trẻ Mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi nói riêng thì phương pháp giáo dục phải tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm, tìm tòi khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức khác nhau. Từ đó đáp ứng được nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “Học bằng chơi, chơi mà học”. Thì ta cần chú trọng đổi mới tổ chức môi trường giáo dục nhằm kích thích và tạo cơ hội cho trẻ tích cực khám phá, thử nghiệm và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một cách vui vẻ. Kết hợp hài hòa giữa giáo dục trẻ trong nhóm bạn với giáo dục cá nhân, chú ý đặc điểm riêng của từng trẻ để có phương pháp giáo dục phù hợp. Tổ chức hợp lí các hình thức hoạt động cá nhân, theo nhóm nhỏ và cả lớp, phù hợp với độ tuổi của lớp với khả năng của từng trẻ, với nhu cầu và hứng thú của trẻ và điều kiện thực tế. Như chúng ta đã biết hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, đóng vai trò quan trọng, giúp trẻ hình thành và phát triển toàn diện về mọi mặt. Đặc biệt với hoạt động góc giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa biết rõ đến nắm được mục đích của nội dung, làm giàu vốn kinh nghiệm, tăng thêm sự hiểu biết và phát triển nhận thức cho trẻ. Hoạt động góc giúp trẻ phát triển khả năng giao lưu, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ giữa con người với lao động, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với cô giáo, giữa trẻ với gia đình. Tình cảm đó của trẻ được thể hiện một cách chân thành qua các vai chơi của hoạt động góc. Qua đó trẻ thể hiện tình cảm yêu thương, thái độ tôn trọng, tin tưởng trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ những suy nghĩ, tâm tư, nguyện vọng của mình. Và tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp, thể hiện sự quan tâm của mình đối với mọi người, đối với sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh. Vì trong quá trình chơi trẻ biết đối xử nhẹ nhàng, yêu thương, che chở các em nhỏ hơn, biết chăm sóc, lo lắng cho người thân khi người thân bị ốm đau, biết cảm thông, chia sẻ, quan tâm, thật thà, có lòng nhân ái…. Thông qua hoạt động góc khi chơi còn giúp cho trẻ có lòng dũng cảm, tính cương quyết, có tính phấn đấu, vui vẻ và tinh thần hợp tác. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khỏe như: mang lại niềm vui cho trẻ giúp phát triển thể lực và tinh thần khỏe mạnh, sảng khoái, giúp đẩy mạnh trao đổi chất, tăng cường hô hấp và tuần hoàn máu, giúp trẻ phát triển hoàn thiện các vận động cở bản dưới sự hướng dẫn của cô giáo. Vì khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi. Giúp cho trẻ có kĩ năng sống tốt, hành động tốt đối với đồ dùng và đồ chơi như: có ý thức giữ gìn, bảo vệ đồ dùng, đồ chơi; biết lấy và cất đồ dùng, đồ chơi đúng nơi quy định ngăn nắp, gọn gàng. Mặt khác thông qua hoạt động góc còn giáo dục và phát triển thẩm mĩ cho trẻ. Khi chơi trẻ cảm nhận được cái đẹp ở màu sắc, hình dạng, kích thước của đồ chơi. Không những thể mà trẻ còn cảm nhận được cái đẹp trong từng hành vi cách ứng xử, lời nói hay…khi trẻ thực hiện vai chơi. Từ đó giúp cho trẻ hoàn thiện về cái đẹp cho bản thân mình. Đồng thời thông qua hoạt động góc còn giúp 3 cho giáo viên lồng ghép được các môn học và các chuyên đề vào nội dung của các góc chơi phù hợp với trẻ và phù hợp với từng chủ đề. Hoạt động chơi ở các góc có giá trị rất lớn và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ phát triển tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức và kĩ năng sông của trẻ. Hoạt động góc là phương tiện không thể thiếu nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ. Đây chính là cơ sở để tôi nghiên cứu và tìm ra những biện pháp tối ưu nhằm nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn thông qua hoạt động góc. 2.2: Thực trạng. Năm học 2018 – 2019 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp 5-6 tuổi A với tổng số cháu là 34 trẻ, thực hiện dạy theo chương trình giáo dục mầm non. Tôi nhận thấy một số điều kiện thuận lợi và khó khăn khi tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc như sau: *. Thuận lợi: + Đối với nhà trường: - Được Ban giám hiệu giám sát kịp thời nhằm bồi dưỡng nâng cao chất lượng các giờ hoạt động góc. - Được hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho hoạt động đầy đủ, phòng học có diện tích tương đối rộng rãi, thoải mái phục vụ cho giờ chơi. + Đối với phụ huynh: - Đa số phụ huynh nhiệt tình sẵn sàng hỗ trợ và tìm kiếm nguyên vật liệu cho việc làm đồ dùng càng thêm phong phú và đa dạng. + Đối với giáo viên: - Bản thân tôi cũng yêu nghề mến trẻ và có nhiều cố gắng sưu tầm những trò chơi mới lạ, cách làm một số đồ chơi từ nguyên vật liệu tưởng như là bỏ đi để phục vụ cho các góc. + Đối với trẻ: - Đa số trẻ đều cùng một độ tuổi và cũng đã được trải qua học ở các nhóm lớp của những năm học trước. *. Khó khăn: - Phòng học thì hơi hẹp so với số lượng trẻ trong độ tuổi. - Vì nhà trường tổ chức ăn bán trú nên giáo viên làm việc cả ngày chưa có thời gian nhiều dành cho việc làm đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho trẻ học và chơi. Vì thế mà đồ dùng đồ chơi còn ít chưa đa dạng, chưa phong phú. Và hơn nữa đồ dùng hoạt động góc lại phải thay đổi theo từng chủ đề, đồ dùng, đồ chơi phải đủ số lượng phục vụ cho hoạt động vui chơi của trẻ. - Xuất phát từ tâm lý của trẻ tuổi lên 5 là trẻ bắt đầu thể hiện chính kiến của mình và thường tỏ ra bướng bỉnh, trẻ thường hiếu động, ham chơi và có nhiều hoạt động giao tiếp với bạn bè, như bé thích chơi các trò chơi tập thể và muốn được làm công việc của người lớn nhưng chưa hiểu rõ hành động của người lớn. - Đa số trẻ chưa có nhiều vốn kinh nghiệm sống nên cũng hạn chế nhiều trong quá trình chơi. Sự giao lưu của trẻ ở các góc chơi còn hạn chế chưa phát huy hết khả năng của trẻ. Vì nhiều trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn, thiếu tự tin. 4 - Đa số phụ huynh còn chưa hiểu rõ tầm quan trọng của hoạt động góc đối với sự phát triển nhân cách của trẻ. Mà cứ nghĩ trẻ mẫu giáo 5 tuổi phải học viết chữ và phải được học tính toán như học sinh lớp 1… Từ những tình trạng thực tế mà tôi đã nêu trên. Là một giáo viên đứng lớp mẫu giáo 5-6 tuổi bản thân tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để lôi cuốn trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động và tổ chức hoạt động lấy trẻ làm trung tâm trong suốt quá trình chơi để nâng cao hiệu quả cho giờ hoạt động các góc. * Khảo sát thực trạng: Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, là một giáo viên đứng lớp nên tôi luôn trăn trở và suy nghĩ muốn tìm ra các phương pháp, biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ thông qua hoạt động góc. Bảng 1: Kết quả khảo sát thực trạng: Kết quả Đạt yêu cầu Chưa đạt yêu cầu Số Nội dung khảo sát Tốt Khá TB Yếu Kém trẻ Số Số Số Số Số % % % % % trẻ trẻ trẻ trẻ trẻ Trẻ hứng thú tham gia vào hoạt 34 5 14.7 6 17.7 20 58,8 3 8.8 0 0 động. Thái độ, hành vi, kĩ năng trong quá 34 5 14.7 5 14.7 20 58,8 4 11.8 0 0 trình chơi. Trẻ biết thỏa thuận và nhập 34 5 14.7 5 14.7 20 58,8 4 11.8 0 0 vai chơi. Trẻ biết giao lưu và đoàn kết trong 34 5 14.7 5 14.7 20 58,8 4 11.8 0 0 khi chơi. Trẻ biết tự đánh 34 5 14.7 5 14.7 20 58,8 4 11.8 0 0 giá Nguyên nhân là do quá trình tổ chức hoạt động góc còn tồn tại vấn đề sau: + Đối với trẻ: - Trẻ thiếu tự tin khi tham gia vào hoạt động, sự hứng thú của trẻ vào hoạt động còn nhiều hạn chế và chưa bền vững. - Trẻ chưa tự chủ động trong hoạt, vốn hiểu biết về mỗi quan hệ giữa vai chơi với vai chơi; nhóm chơi với nhóm chơi còn hạn chế. - Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ý thức khá rõ ràng về những “Quyền lợi” và “Thế mạnh” của mình. Vì thế trẻ dễ nảy sinh những hành vi như: Hiếu động – nghịch ngợm, nhõng nhẽo, nhút nhát…. Chính vì vậy mà trẻ thích thì trẻ học không thích thì trẻ không tham gia. - Những kiến thức mà trẻ tiếp thu từ cái tôi của trẻ về môi trường xã hội và môi trường tự nhiên trẻ luôn cho là đúng. Vì trẻ chưa hiểu rõ bản chất của từng sự việc, từng đối tượng, từng đồ vật, từng hiện tượng hay từng hành vi. 5 + Đối với cô: - Phương pháp tổ chức hình thức gây hứng thú cho trẻ, đôi khi còn dập khuôn, chưa sáng tạo để lôi cuốn trẻ. - Diện tích phòng học còn hẹp so với số lượng trẻ nên khi tổ chức hoạt động góc còn hạn chế. - Do giáo viên còn thiếu nên chưa có thời gian đầu tư nhiều vào việc làm đồ dùng trực quan phục vụ cho hoạt động vui chơi ở các góc. - Chưa phát huy hết khả năng sáng tạo của trẻ và chưa tạo ra được các tình huống bất ngờ cho trẻ khi chơi. Xuất phát từ những tồn tại trên tôi đã vận dụng những kiến thức đã được học qua chương trình đào tạo sư phạm và những kinh nghiệm bản thân học hỏi, tích lũy từ việc học hỏi đồng nghiệp; tôi đã nghiên cứu nhằm tìm ra các biện pháp giúp trẻ hoạt động tốt hơn ở giờ hoạt động góc. Qua việc khảo sát trẻ ở đầu năm tôi đã nhận ra rằng mình cần phải tổ chức cho trẻ tham gia vào hoạt động góc để trẻ chơi và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tìm tòi, khám phá để mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ. 2.3: Các biện pháp thực hiện. Biện pháp 1: Tạo môi trường trong và ngoài lớp cho trẻ hoạt động góc được đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Xây dựng môi trường giáo dục phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Môi trường giáo dục trong trường mầm non gồm môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học. Cả hai môi trường này đều rất quan trọng đến việc dạy và học của cô và trẻ. Trẻ em sẽ tham gia vào các hoạt động và các loại trò chơi khác nhau tùy thuộc vào môi trường mà trẻ đang ở đó. Vì vậy trẻ cần có cơ hội để chơi và học ở môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học. Hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Vì thế mà việc tạo môi trường cho trẻ chơi hoạt động góc phải kết hợp giữa môi trường bên ngoài và môi trường bên trong lớp. * Môi trường trong lớp học: Môi trường trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ như: Góc xây dựng – lắp ghép; Góc phân vai; Góc nghệ thuật; Góc học tập – sách. Bởi vì ở hoạt động này trẻ sẽ tham gia được trải nhiệm những công việc như người lớn mà trẻ ước muốn được làm. Để cho trẻ thỏa mãn nhu cầu ta cần phải tổ chức cho trẻ được hoạt động góc. Trong qua trình hoạt động chơi ở các góc chơi trẻ được tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Trẻ sẽ tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng vai trò một cương vị trong xã hội như: Cô giáo, bác sỹ, bác thợ xây, chú công nhân, cô bán hàng…Với vai trò đó trẻ sẽ tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng, làm những công việc mà bấy lâu trẻ muốn làm. Bởi vì khi trẻ tham gia vào hoạt động chơi trẻ chỉ là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy lại mang tính chất rất thật. + Ví dụ 1: Góc xây dựng. 6 - Trẻ đóng vai chú công nhân, những việc làm của trẻ thể hiện những công việc của người công nhân trẻ biết hợp tác với nhau để thực hiện công việc được giao. + Ví dụ 2: Góc góc phân vai. - Trẻ giả vờ đóng vai bác sĩ trẻ thể hiện là một bác sĩ tốt hết lòng chăm sóc bệnh nhân của mình, nhưng hoạt động của trẻ không nhằm đến mục đích cuối cùng là chữa khỏi bệnh cho bệnh nhân mà chỉ để thỏa mản nhu cầu của trẻ tham gia vào xã hội người lớn. + Ví dụ 3: Góc học tập – sách. - Trẻ tái tạo lại những gì đã được cô dạy trẻ trên tiết học nhằm tạo cho trẻ sự ghi nhớ vững bền hơn và tư duy trừu tượng phát triển kèm theo tư duy logic, tư duy ngôn ngữ cũng phát triển. Do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ cần tạo nên một môi trường trong lớp học với những màu sắc sinh động và ngộ nghĩnh. Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hằng ngày của trẻ. Khi thiết kế các góc hoạt động trong lớp giáo viên cần cần chú ý: - Bố trí các góc hoạt động hợp lí: Góc hoạt động cần yên tĩnh bố trí xa góc hoạt động ồn ào, góc học tập - sách, tranh ở những nơi nhiều ánh sáng… - Các góc hoạt động có “ranh giới” rõ ràng, có lối đi cho trẻ di chuyển thuận tiện khi liên kết giữa các góc chơi. - Sắp xếp các góc để giáo viên có thể dễ dàng quan sát/ giám sát được toàn bộ hoạt động của trẻ. - Đặt tên các góc đơn giản, gần gũi với trẻ, được viết theo đúng quy định mẫu chữ hiện hành. - Nhiều góc sẽ ở trong phòng, nhiều góc sẽ ở ngoài trời. - Các góc phải được bày biện hấp dẫn. - Có đồ chơi, học liệu và phương tiện đặc trưng cho từng góc. + Ví dụ 4: - Góc học tập và sách: Vì góc chơi này cần yên tĩnh và cần nhiều ánh sáng hơn nên tôi bố trí xa góc chơi ồn ào như góc xây dựng – lắp ghép, góc phân vai. - Góc nghệ thuật thì có hai mảng đó là: Âm nhạc và tạo hình, thì mảng tạo hình sẽ bố trí gần góc học tập – sách. Còn mảng âm nhạc thì bố trí gần góc phân vai. - Góc thiên nhiên: Vì góc chơi này chỉ cần được tiếp xúc môi trường thiên như: cây cối, đất, nước…. nên được bố trí ở bên ngoài. Để đảm bảo cho nội dung của góc chơi và phục hợp với nhiệm vụ chơi cho trẻ. Việc tạo môi trường hoạt động chơi ở các góc chúng ta cũng cần chú ý đến đồ dùng đồ chơi đa dạng, phong phú và đẹp mắt. Những chủng loại đồ dùng đồ chơi như: đồ dùng đồ chơi mua sắm, đồ dùng đồ chơi tự làm, đồ dùng đồ chơi do trẻ tạo ra để thay thế…. Vì học liệu, nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi trong góc hoạt động đóng vai trò không nhỏ trong quá trình học và chơi của trẻ. Đồ dùng và học liệu góp phần vào việc thu hút trẻ tham gia vào hoạt động, cũng như tạo ra các cơ hội học tập khác. Tất cả những đồ dùng đồ chơi này đều phải đẹp, hấp dẫn, màu sắc nổi bật, đảm bảo an toàn và vệ sinh sạch sẽ cũng thu hút được sự chú ý của trẻ. Từ đó dễ dàng lôi cuốn trẻ, làm nảy sinh mong muốn được chơi và muốn khám công dụng của những đồ dùng đồ chơi đó. Cũng có 7 thể trẻ sẽ sáng tạo sử dụng từ các đồ chơi đó. Vì thế mà ta có thể phát huy tính tích cực của trẻ khi tham gia vào hoạt động chơi ở các góc. - Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu, học liệu có giá đựng ngăn nắp, gọn gàng, để ở nơi trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng, dễ cất. - Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu được thay đổi và bổ sung phù hợp với mục tiêu chủ đề/hoạt động và hứng thú của trẻ. - Có nguyên vật liệu mang tính mở (lá cây, hột hạt…), sản phẩm hoàn thiện, sản phẩm chưa hoàn thiện… - Có sản phẩm mua sẵn, sản phẩm cô và trẻ tự làm, sản phẩm của địa phương đặc trưng văn hóa vùng miền (trang phục, dụng cụ lao động …) - Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu đảm bảo vệ sinh, phù hợp với thể chất và tâm lí của trẻ Mầm non. - Học liệu, thiết bị, đồ chơi được điều chỉnh để hỗ trợ trẻ khuyết tật (nếu có). (Ảnh 1: Xây dựng môi trường trong lớp ở phụ lục) * Môi trường bên ngoài lớp học: Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Xây dựng môi trường ngoài lớp học phù hợp, đảm bảo an toàn, sạch đẹp, hấp dẫn sẽ tạo cơ hội cho trẻ hoạt động, đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ. Và có một số góc chơi được bố trí bên ngoài như: góc thiên nhiên, góc dân gian….Khi bố trí các góc/khu vực hoạt động ngoài trời cần lưu ý: - Các góc/khu vực hoạt động ngoài trời cần được xác định rõ ràng. - Mỗi góc/khu vực hoạt động có nhiều loại học liệu, đồ chơi và phương tiện, trong đó có loại đặc trưng cho từng góc/khu vực, tạo cơ hội cho trẻ tham gia hoạt động. - Đồ chơi, học liệu, trang thiết bị ở các góc/khu vực hoạt động đảm bảo an toàn, vệ sinh: không có đồ sắc nhọn, không độc hại, được vệ sinh sạch sẽ, được bảo dưỡng định kì, sửa chữa kịp thời, tạo hình ảnh và ấn tượng riêng của trường/lớp. +Ví dụ 5: Góc thiên nhiên. Để trẻ hoạt động thuận lợi ở góc chơi thiên nhiên thì tôi bố trí sắp xếp góc ở phía ngoài gần khu có nước, có khu đất, cây cối. Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non đáp ứng yêu cầu chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm là thực sự cần thiết và rất quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Xây dựng tốt môi trường giáo dục trong trường mầm non là phương tiện, điều kiện để trẻ phát triển toàn diện về thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, khả năng thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội, tạo tiền đề vững chắc cho trẻ bước vào học lớp 1 trường tiểu học; phù hợp với phương châm “Học bằng chơi, chơi mà học”. (Ảnh 2: Xây dựng môi trường bên ngoài lớp ở phụ lục) 8 Biện pháp 2: Lựa chọn trang trí, đặt tên góc chơi ngộ nghĩnh, gần gũi và phong phú. Như chúng ta đã biết đặc điểm lứa tuổi Mầm non là yêu thích cái đẹp và muốn sáng tạo ra cái đẹp. Tạo môi trường đẹp trong lớp là nguyên tắc quan trọng để tạo ấn tượng đầu tiên và khó quên cho trẻ khi đến lớp. Khi môi trường trong lớp được trang trí đẹp mắt, sống động, đa dạng và ngộ nghĩnh. Đây là tác động cần thiết để trẻ tích cực hoạt động chơi trong các góc. Xuất phát từ đặc điểm trên tôi đã trang trí hình ảnh các góc chơi hấp dẫn, đơn giản, gần gũi, phù hợp với chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích sự hứng thú cho trẻ. Vì ở trẻ khả năng tư duy chưa bền vững trẻ dễ nhớ nhưng cũng chóng quên. Để tạo ấn tượng các góc chơi cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh, đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lý và việc lựa chọn các mảng để trang trí cho góc chơi cũng cần phải phù hợp với từng góc chơi. Không chỉ trang trí góc chơi chỉ chú trọng đến tính thẩm mĩ, mà tất cả góc chơi cũng cần được trang trí tạo góc mở cho trẻ. Để trẻ được trực tiếp tham gia vào hoạt động và chơi trên những mảng tường theo từng góc chơi. Cho nên mỗi chủ đề, mỗi góc chơi cần có tranh mẫu gợi ý cung cấp kiến thức cho trẻ quan sát. Những bức tranh mẫu đó phải có hình ảnh sinh động, màu sắc đẹp để thu hút trẻ và phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Vì thế mà tôi đã trang trí góc chơi bên trong lớp học gồm các góc chơi: Góc xây dựng – lắp ghép; Góc phân vai; Góc nghệ thuật; Góc học tập – sách. Ở mỗi góc chơi tôi trang trí mảng tường tạo góc mở bằng những hình ảnh rõ ràng, màu sắc đẹp, gẫn gũi với trẻ. Đồng thời tôi còn sử dụng những hình ảnh do trẻ tự tạo ra như: vẽ, cắt dán … để trang trí ở các góc chơi theo sự hướng dẫn của cô, làm cho góc chơi thêm phần sinh động. * Ví dụ 1: Góc xây dựng - Để làm cho góc xây dựng hấp dẫn, lôi cuốn trẻ tôi đã lựa chọn và sử dụng những gam màu sáng để trang trí cho góc chơi với những hình ảnh như: hình ảnh các bé hay các con vật đang chuyển các vật liệu xây dựng; Bác thợ xây đang xây ở phía trên mảng tường. Còn phía mảng tường dưới tôi thường làm bằng nhựa trong hay thảm gài trong đó có các sản phẩm do chính tay trẻ làm. * Ví dụ 2: Góc nghệ thuật - Như góc chơi nghệ thuật gồm có hai mảng như: mảng tạo hình tôi chọn hình ảnh các con vật gần gũi, ngộ nghĩnh đang vẽ, tôi còn dùng các bóng kính trong suốt dùng để cài sản phẩm, hộp đựng sản phẩm của trẻ tạo ra; Mảng âm nhạc tôi chọn hình ảnh con vật gần gũi, cây hoa được cách điệu như những con người... đang hát hát, múa, đánh đàn. * Ví dụ 3: Góc học tâp–sách. Với góc chơi này thì tôi chia thành ba mảng trang trí như: Mảng khám phá môi trường; Làm quen với toán; Làm quen chữ cái. - Mảng khám phá môi trường tôi chọn hình ảnh cây xanh, trên các tán lá tôi dùng bóng kính trong suốt làm thành các ô để có thể cài và cất các hình ảnh phù hợp với từng chủ đề. - Mảng làm quen với toán tôi lựa chọn hình ảnh con vật để trang trí góc chơi. Mỗi con vật sẽ được dùng bóng kính để trẻ có thể cài số lượng, con số tương ứng theo ý thích của trẻ. 9 - Mảng làm quen chữ cái tôi chọn cuốn sách, với chú ong ngộ nghĩnh, tôi cũng làm bóng kính để trẻ chọn chữ cái và cài chữ cái được dễ dàng khi hoạt động. Ngoài ra để cho trẻ tham gia vào hoạt động góc được tốt và hiệu quả hơn tôi cũng chú ý đến lựa chon đặt tiêu đề cho các góc chơi để mang lại hiệu quả, dễ dàng cho trẻ hoạt động góc. Việc đặt các tiêu đề sáng tạo gần gũi với trẻ cũng tạo cơ hội cho trẻ sự thích thú, tìm tòi, khám phá ở các góc chơi. Đó cũng là một trong những yếu tố giúp cho trẻ chơi sáng tạo hơn. Và các tiêu đề góc cũng có thể thay đổi theo chủ đề để làm mới lạ cho các góc chơi. * Ví dụ 4: Góc xây dựng –lắp ghép - Chủ đề “Trường mầm non thân yêu” tôi đặt tiêu đề góc là: Công trình thân yêu của bé. - Chủ đề “Gia đình” tôi đặt tên góc những là: Công trình mơ ước. - Chủ đề “Nghề nghiệp” tôi lại đặt tên góc là: Công trình tí hon. * Ví dụ 5: Góc phân vai - Chủ đề “Trường mầm non thân yêu” tôi đặt tên góc là: Bé thích vai nào. - Chủ đề “Gia đình” tôi đặt tên góc là: Vai bé yêu thích. - Chủ đề “Nghề nghiệp” tôi lại đặt tên góc là: Công việc yêu thích của bé. Việc lựa chọn trang trí, đặt tên các tiêu đề cho góc sáng tạo gần gũi với trẻ cũng giúp cho trẻ tham gia hứng thú vào hoạt động góc. Trẻ có sự cuốn hút bởi cách trang trí hình ảnh đẹp và với những tên gọi của góc chơi. Từ đó giúp cho giờ hoạt động góc đạt hiệu quả tốt hơn. Biện pháp 3: Xây dựng, lên kế hoạch hoạt động góc phù hợp. Để việc tổ chức hoạt động góc cho trẻ được dễ dàng và thuận tiện thì chúng ta cần phải xây dựng và lên kế hoạch ngày, tuần, tháng cho trẻ. Khi lên kế hoạch hoạt động góc ta cần bám sát vào kế hoạch năm, dựa vào đặc điểm điểm tâm sinh lý của trẻ để xây dựng kế hoạch phù hợp với độ tuổi của trẻ. Để đảm bảo cho kế hoạch hoạt động góc phù hợp ta cần phải lên từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ khái quát đến trừu tượng và cần phải gần gũi với trẻ. Và nội dung của góc chơi cũng phải cần thay đổi theo tuần hay theo nhánh chủ đề. Bởi vì khi nội dung góc chơi được thay đổi cho từng chủ đề sẽ tạo sự được tính tò mò, muốn khám cái mới của nội dung chơi cho chủ đề mới. * Ví dụ 1: Ở chủ đề gia đình. + Chủ đề nhánh: Gia đình thân yêu của bé Góc phân vai Gia đình, bán hàng, bác sĩ, Cô giáo, Cửa hàng nấu ăn Góc xây dựng Xây ngôi nhà của bé, Lắp ghép ngôi nhà của bé, Xây dựng-lắp – lắp ghép ghép ngôi nhà của bé Góc nghệ Tô, vẽ ngôi nhà; tô, vẽ đồ dùng gia đình, Nặn đồ dùng trong thuật gia đình, hát các bài hát Góc học tập- Xem tranh, làm sách tranh về gia đình bé; Tìm chữ cái e hoặc sách ê; tập tô chữ cái e; tập tô chữ cái e; đếm trong phạm vi 6, Góc thiên Làm đất, gieo hạt, trồng rau, tưới cây, chăm sóc cây nhiên * Ví dụ: Ở chủ đề thế giới động vật. + Chủ đề nhánh: Những con vật nuôi trong gia đình bé 10 Góc phân vai Góc xây dựng – lắp ghép Góc nghệ thuật Góc học tậpsách Gia đình, Bác sĩ, Nấu ăn, Bán hàng XD trang trại chăn nuôi, LG trang trại chăn nuôi, XD - LG trang trại chăn nuôi. Tô tranh con vật nuôi trong gia đình, cắt dán con vật nuôi trong gia đình, vẽ con vịt, Vẽ con gà trống, cắt dán đàn vịt Làm sách tranh con vật nuôi trong gia đình, Tô các số đã học, Phân loại tranh các con vật, tạo nhóm các con vật và đếm, tìm chữ cái i, t, c. Chơi với đồ vật chìm nổi Góc thiên nhiên * Ví dụ: Ở chủ đề thế giới động vật. + Chủ đề nhánh: Những con vật sống trong rừng Góc phân vai Gia đình, Bác sĩ, Nấu ăn, Bán hàng Góc xây dựng XD vườn bách thú, LG vườn bách thú, XD – LG vườn bách – lắp ghép thú. Góc nghệ Tô tranh con vật sống trong rừng, cắt dán con vật sống trong thuật rừng, vẽ con vật theo ý thích, hát các bài hát. Góc học tập- Làm sách tranh con vật sống trong rừng, tìm chữ cái i – t – c, sách tô chữ cái, Phân loại tranh các con vật, thêm bớt, tạo nhóm trong phạm vi 8. Góc thiên Chơi với nước, đá sỏi. nhiên Các góc chơi được thay đổi nội dung chơi cho từng tuần hay từng chủ đề và liên kết giữa góc chơi trong lớp với góc chơi bên ngoài đã kích thích được trẻ sự tò mò, thích khám phá, thích tìm hiểu về môi trường xã hội và môi trường thiên nhiên. Từ đó trẻ tham gia tích cực vào hoạt động chơi ở các góc. Biện pháp 4: Chuẩn bị nguyên vật liệu, làm đồ dùng, đồ chơi và cách sử dụng. Trong trường mầm non thì đồ dùng, đồ chơi góp phần to lớn vào giáo dục trẻ. Mỗi loại đồ dùng, đồ chơi ít nhất cũng cung cấp một cơ hội để trẻ tìm hiểu, khám phá. Đồ dùng, đồ chơi sẽ tham gia vào quá trình phát triển nhận thức cho trẻ. Nó tác động trực tiếp tới các giác quan của trẻ một cách tích cực, phát huy trí tưởng tưởng. Tạo cho trẻ cơ hội học tập và phát triển một số kĩ năng của bản thân với đồ đùng, đồ chơi. Đồ dùng đồ chơi giúp cho trẻ được vui chơi và học tập cùng một lúc một cách dễ dàng và tích cực hơn. Bởi vì nhờ có đồ dùng đồ chơi cho trẻ vào các hoạt động học hay hoạt đông chơi của trẻ cũng sẽ lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia. Nên đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Nhất là đối với hoạt động góc luôn sử dụng nhiều đồ dùng, đồ chơi. Vì vậy đồ chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích sự hứng thú và tạo sự ham muốn được khám phá mở mang kiến thức về thế giới xung quanh ở trẻ bấy nhiêu. Ngoài những đồ dùng, đồ chơi do trường cung cấp thì tôi chủ động làm thêm nhiều đồ dùng, đồ chơi khác cho trẻ hoạt động góc. Muốn cho trẻ hoạt động tốt hoạt động này, thì tôi đã xác định những đồ dùng, đồ chơi phù hợp cho từng chủ đề. Từ đó tôi chuẩn bị nguyên vật liệu cho 11 việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho trẻ chơi và học. Tất cả những nguyên vật liệu, phế liệu đó phải được rửa sạch, phơi khô, không dùng các nguyên vật liệu sắc nhọn dễ vỡ có thể gây thương tích cho trẻ. (Ảnh 3: Chuẩn bị nguyên vật liệu, làm vệ sinh nguyên vật liệu ở phụ lục) Tôi nhận thấy rằng khi làm đồ dùng, đồ chơi còn góp phần giao lưu tình cảm giữa cô và trẻ. Trẻ rất vui khi được đón nhận món đồ chơi do cô và trẻ làm ra. Với trẻ thì chưa có những khái niệm đánh giá khắt khe về tính thẩm mĩ, tính bền vững. Mà quan trọng hơn với trẻ là niềm vui và sự hào hứng với món đồ chơi đó. Chúng ta cũng không nên làm những loại đồ dùng, đồ chơi quá cầu kỳ đến nỗi trẻ không được chơi, vì sợ trẻ làm hỏng. Đồ dùng, đồ chơi do cô làm ra tạo cho trẻ hứng thú chơi và học. Trong quá trình được làm đồ dùng, đồ chơi trẻ sẽ hình thành kĩ năng khéo kéo của đôi tay, cũng như óc sáng tạo được phát triển Sẽ thúc đẩy cho trẻ thêm những niềm vui khi tới trường. Chuẩn bị nguyên vật liệu xong tôi bước vào làm đồ dùng, đồ chơi. Và khi làm đồ dùng, đồ chơi cần chú ý những loại đồ dùng, đồ chơi đó phải phù hợp với từng chủ đề. Tránh tình trạng làm nhiều nhưng chỉ phục vụ cho một chủ đề và các chủ đề khác lại không có. Tôi đã làm những đồ dùng, đồ chơi mà thật sự trong lớp không có hoặc không thể thay thế được. Khi bắt tay vào làm đồ dùng, đồ chơi tôi còn chú ý đến tính sư phạm, tính thẩm mĩ, tính kinh tế, tính sáng tạo của đồ dùng, đồ chơi đó. Những đồ dùng, đồ chơi do tôi và trẻ tạo ra đang được sử dụng trong lớp đa số từ các nguyên vật liệu gần gũi nhất, dễ tìm thấy nhất ở bất cứ nơi đâu. (Ảnh 4: Làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ ở phụ lục) * Ví dụ 1: Làm bộ đồ dùng gia đình như: nồi, chảo, bát, cốc, đĩa, làn…từ chai lọ nhựa làm vệ sinh sạch sẽ. Bộ đồ dùng này phục vụ cho góc chơi phân vai ở gia đình, bán hàng, nấu ăn hay còn dùng để dạy học môn khám phám tiết: “Tìm hiểu một số đồ dùng trong gia đình”, môn làm quen với toán cho trẻ đếm trên đối tượng trong phạm vi từ 1 đến 10. * Ví dụ 2: Bộ đồ chơi sáng tạo. Tôi dùng đĩa video cũ cắt hình rẽ quạt, hình thoi, trang trí giấy đề can cho trẻ xếp hình con vật yêu thích theo sự sáng tạo của trẻ. Dùng cho trẻ chơi ở góc khám phá môi trường, trò chơi sáng tạo * Ví dụ 3: Đồ chơi “Vòng quay kì diệu”. Tôi làm từ thùng giấy, giấy bìa cứng, nón cũ, giấy đề can, xốp màu…. cắt, ghép vòng tròn để tạo thành “Vòng quay kì diệu” và mỗi bộ phận của vòng quay tôi dùng dính gai để có thể tháo dễ dàng khi không sử dung. Đồ dùng này phục cho góc chơi học tập – sách như: kể chuyện theo mô hình, khám phám môi trường, toán, chữ cái…. * Ví dụ 3: Bộ đồ dùng phương tiện giao thông. Từ các chai lọ nhựa, hộp sữa làm vệ sinh sạch sẽ tạo thành các phương tiện giao thông phục vụ cho góc phân vai bán hàng, góc xây dựng-lắp ghép như: Xây bến xe khách, ga ra ô tô….ở chủ đề (Phương tiện giao thông), phục vụ cho môn học khám phá môi trương tiết “Tìm hiểu một số loại phương tiện giao thông” * Ví dụ 5: Bộ đồ dùng cây xanh, cây ăn quả, cây hoa, một số loại quả, một số loại rau…phục vụ cho chủ đề: Thực vật-tết và mùa xuân. Được sử dụng từ cành cây khô, xốp màu, giấy màu, bìa cứng, giấy dạ….Bộ đồ dùng này sử dụng cho góc phân vai bán hàng, nấu ăn; góc xây dựng-lắp ghép… 12 Để hoạt động góc cuốn hút trẻ một cách thiết thực ngoài những bộ đồ dùng, đồ chơi trên tôi còn làm rất nhiều loại đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các góc chơi khác. Những loại đồ dùng, đồ chơi làm phải đẹp, bắt mắt, hấp dẫn, phong phú, đa dạng, sinh động giúp cho trẻ được thỏa mãn như cầu lựa chọn đồ dùng, đồ chơi. Đồ dùng, đồ chơi ở các góc được tôi sắp xếp gọn gàng ngăn nắp. Trẻ có thể dễ lấy, dễ cất để trẻ có thể tự lựa chọn đồ chơi hay trò chơi theo ý mình. Từ đó đã kích thích hứng thú, tò mò, ham hiểu biết của trẻ. Đôi khi tôi cũng sử dụng đồ thật, vật thật hoặc hình ảnh động cho góc sinh động. Với trẻ học bằng chơi, chơi mà học vì vậy xây dựng các góc chơi sinh động hấp dẫn là hết sức cần thiết. Trẻ tìm hiểu, khám phá thông qua các đồ chơi, các trò chơi, các vai chơi, để từ đó trẻ tích lũy được vốn kinh nghiệm của cuộc sống. Qua việc chuẩn bị tốt nguyên vật liệu, làm đồ dùng đồ chơi đa dạng sáng tạo và việc sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng bắt mắt trẻ nên đã lôi cuốn trẻ ngay từ đầu. Từ đó giúp cho việc trẻ hoạt động góc tích cực hơn, trẻ có kĩ năng làm đồ chơi sáng tạo cho mình và đạt hiệu quả hơn trong quá trình giáo dục nhân cách cho trẻ. Biện pháp 5: Đổi mới về hình thức tổ chức hoạt động góc theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Hoạt động góc tạo cho trẻ tinh thần rất thoải mái và thuận tiện. Vì hoạt động góc là hoạt động của một xã hội được thu nhỏ theo hình thức dưới dạng trò chơi. Khi chơi trẻ được thể hiện công việc của người lớn như thật nhưng thự chất chỉ là giả vờ. Từ đó giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu mong muốn của mình. Trẻ không những có thể chơi, hoạt động một mình với đồ vật, đồ chơi mà có thể giao lưu, giao tiếp với các bạn khác cùng chơi trong nhóm hay với nhóm chơi khác. Điều đó đã hình thành tính cách của trẻ như: Trẻ có thể độc lập tự đưa ra quyết định cho bản thân, sự giao lưu, trao đổi, trò truyện, bàn bạc, thảo luận với các trẻ khác trong nhóm. Hoạt động góc khuyến khích trẻ tự quyết định chọn góc chơi, vai chơi, đồ chơi, nhóm chơi mà trẻ yêu thích. Trẻ không bị gò bó hay bắt buộc, trẻ được tự mình lựa chọn và làm những gì mà trẻ muốn. Qua đó hình thành ở trẻ kĩ năng sống, thái độ và tình cảm tích cực trong quá trình chơi. Thông qua hoat động góc còn giáo dục trẻ học cách chia sẻ, hợp tác cùng với bạn chơi trong nhóm hay với nhóm chơi khác. Trong quá trình chơi để có thể hoàn thành nhiệm vụ của vai chơi, góc chơi trẻ cần phải biết chia sẻ đồ dùng, đồ chơi, hợp tác với bạn để đạt được kết quả mong muốn. Từ đó sẽ hình thành ở trẻ tính đồng đội, tính hợp tác, tính nhường nhịn, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau. Đó là những tiền đề ban đầu cho sự phát triển nhân cách của trẻ về sau. Vì vậy đổi mới hình thức tổ chức hoạt động góc luôn giữ một vai trò quan trọng. Tuy nhiên khi tổ chức hoạt động góc cho trẻ cần phải chú ý tới giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đó là giáo viên không áp đặt trẻ theo cô mà cô giáo chỉ là người hướng dẫn, gợi mở cho trẻ tự chơi. Để phát huy tính tích cực, sáng tạo của mỗi trẻ. Để lôi cuốn trẻ vào giờ hoạt động góc thì cũng phụ thuộc rất nhiều vào việc gây hứng thú cho trẻ ngay từ đầu. Từ sự gây hứng thú được cho trẻ sẽ góp phần, tạo điều kiện để phát huy ở trẻ khả năng ham muốn, thích khám phá ở các góc 13 chơi. Nhưng sự gây hứng thú cho trẻ cũng phải được thay đổi để tránh nhàm chán, tạo sự mới mẻ, khác lạ cho trẻ. Đó là có thể gây hứng thú cho trẻ qua một đoạn của câu chuyện do tôi nghĩ ra; hoặc gây hứng thú bằng một bài hát; hoặc gây hứng thứ bằng một trò chơi; hoặc gây hứng thú bằng một tình huống tạo ra…. Đồng thời quá trình chơi của trẻ cũng góp phần quyết định kết quả chơi của trẻ có đạt như mong muốn không. Trong quá trình trẻ chơi cô bao quát trẻ, động viên, hướng dẫn những trẻ còn nhút nhát và chơi cô lập. Cô có thể nhập vai chơi cùng trẻ để hướng dẫn trẻ chơi sáng tạo hơn, để đưa ra các câu hỏi, tạo ra các tình huống để gợi ý, mở rộng trò chơi cho trẻ một cách hợp lý. Từ đó giáo dục trẻ phải biết lễ phép, phải biết kính trọng với mọi người. Trong giờ chơi luôn giáo dục trẻ chơi ngoan, chơi đoàn kết, biết thu dọn đồ dùng đồ chơi. Vì góc chơi là nơi trẻ được hoạt động theo sở thích, hứng thú riêng nên giáo viên cần khuyến khích, phát huy sáng kiến của trẻ, tạo cơ hội để trẻ phát triển khả năng tự khám phá, tìm tòi, trải nghiệm… Các góc hoạt động được tổ chức một cách linh hoạt, luân phiên, thay đổi theo từng quan hệ qua lại giữa các góc chơi với nhau bằng các hoạt động của trẻ để thực hiện chủ đề. Từ đó sẽ phát triển ý tưởng sáng tạo của trẻ khi chơi qua sự gợi ý của giáo viên. Trong quá trình hướng dẫn và tổ chức hoạt động cho trẻ giáo viên cần tôn trọng ý kiến của trẻ, tuyệt đối gò ép trẻ hoặc bắt trẻ chơi theo ý mình. Qua việc đổi mới được hình thức tổ chức hoạt động góc theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tôi nhận thấy giờ hoạt động góc của trẻ mang lại kết quả cao. Đã tạo được tâm thế thoải mái cho trẻ, làm thỏa mãn nhu cầu mong muốn được làm người lớn của trẻ. (Ảnh 5: Tổ chức hoạt động góc cho trẻ ở phụ lục) * Ví dụ1: Chủ đề Trường Mầm non, Nhánh 1 “Trường mầm non thân yêu” Với các góc chơi như: Góc xây dựng-lắp ghép; Góc phân vai; Góc học tập-sách; Góc nghệ thuật. Vì đây là chủ đề đầu tiên, tuần đầu tiên thực hiện hoạt động góc ở độ tuổi 5-6 tuổi. Trẻ chưa có kinh nghiệm chơi nhiều, chưa nhớ tên góc/khu vực chơi của lớp. Nên cần phải tổ chức như sau: + Gây hứng thứ: - Tôi cho trẻ một trò chơi “Chim mẹ chim con” - Cho trẻ làm chim bay theo chim mẹ đến các góc chơi. Giới thiệu góc chơi/khu vực chơi trẻ nghe. + Thỏa thuận chơi: - Cho trẻ tạo thành vòng tròn để thỏa thuận vai chơi cùng trẻ. - Cô giới thiệu nội dung chơi của từng góc chơi và hỏi trẻ thích chơi ở góc chơi nào. - Khi trẻ nhận góc chơi cô cho trẻ nhẹ nhàng về góc chơi đã nhận. + Quá trình chơi: - Cô nhẹ nhàng đến từng góc chơi để hướng dẫn trẻ tự nhận vai chơi ở góc/khu vực chơi. - Cô bao quát cân đối, đảm bảo số lượng trẻ chơi ở góc chơi cho phù hợp. - Trong quá trình chơi cô nhẹ nhàng đến góc chơi để trò chuyện với trẻ. Hỏi trẻ để trẻ nói lên vai chơi, nhiệm vụ vai chơi của trẻ. 14