Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng hình thành biểu tượng hình dạng và kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ PHÒNG GD& ĐT THẠCH THÀNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG HÌNH DẠNG VÀ KÍCH THƯỚC CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI” Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non Thành Minh SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THẠCH THÀNH, NĂM 2019 MỤC LỤC TT NỘI DUNG 1. Mở đầu 1.1 Lý do chọn đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu 2. Nội dung 2.1 Cơ sở lý luận của việc nâng cao chất lượng hình thành các biểu tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi 2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3 Các biện pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng hình thành các biểu tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi 2.3.1 Sử dụng trò chơi 2.3.2 Sử dụng hệ thống các câu hỏi mang tính gợi mở, kích thích trẻ quan sát, suy nghĩ. 2.3.3 Xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động gắn với chủ đề theo quan điểm giáo dục “ Lấy trẻ làm trung tâm”. 2.3.4 Sử dụng đa dạng các loại đồ dùng, đồ chơi phù hợp với chủ đề. 2.3.5 Liên kết giữa hoạt động hình thành biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước với các hoạt đông giáo dục khác theo chủ đề. 2.3.6 Phối hợp với phụ huynh 2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục trong nhà trường 3. Kết luận và kiến nghị 3.1 Kết luận 3.2 Kiến nghị Tài liệu tham khảo Trang 1 1 2 2 2 2 2 3 5 5 8 9 11 12 13 13 14 14 15 1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài: Giáo dục mầm non là bặc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành cơ sở ban đầu về nhân cách con người phát triển toàn diện. Hình thành các biẻu tượng toán sơ đẳng cho trẻ mầm non là một nội dung quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục mầm non. Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non không chỉ phụ thuộc vào việc xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ mà còn phụ thuộc vào phương pháp, biện pháp tổ chức các hoạt động mà trọng tâm là các “ tiết học toán” cho trẻ ở trường mầm non. [1] Toán học là một môn khoa học xuất hiện rất sớm trong lịch sử loài người. Nó đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực của đời sống kinh doanh sản xuất, trong học tập và nghiên cứu. Để đáp ứng được yêu cầu của xã hội hiện nay, đòi hỏi mỗi con người phải có một vốn hiểu biết về toán học nhất định. Các “Tiết học toán” có vai trò đặc biệt trong sự phát triển hứng thú và kỹ năng nhận biết của trẻ. Trên các tiết học toán việc giải quyết các nhiệm vụ dạy học luôn gắn bó với với việc giải quyết các nhiệm vụ giáo dục như : Dạy trẻ trở nên có tổ chức, có kỷ luật, biết chú ý lắng nghe và ghi nhớ, tích cực và độc lập giải quyết nhiệm vụ được giao đúng thời gian quy định. Trẻ được giáo dục trở nên có định hướng, có tổ chức, có trách nhiệm. Vì vậy việc cho trẻ làm quen với những kiến thức toán học sơ đẳng không những góp phần phát triển các năng lực nhận biết, năng lực học tập cho trẻ mà còn góp phần giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. [1] Quá trình hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ mầm non là quá trình hình thành cho trẻ những kiến thức sơ đẳng về những con số, về hình dạng của các vật thể, vể định hướng không gian, thời gian… dựa trên các các kiến thức toán học mà trẻ đã được làm quen dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên trong quá trình dạy học ở trường mầm non . Đối với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi việc hình thành các biểu tượng hình dạng, các biểu tượng về kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi là giúp trẻ tích luỹ các kinh nghiệm cảm nhận về hình dạng vật thể thông qua đặc điểm bên ngoài của vật thể; Nhận biết các biểu tượng về kích thước thông qua so sánh, đối chiều kích thước của các vật, ban đầu là hai vật và sau đó là của nhiểu vật hơn, trẻ biết xếp các vật theo trình tự kích thước tăng dần và giảm dần. Việc tổ chức cho trẻ thực hành so sánh từng thông số kích thước cụ thể của các vật không chỉ giúp trẻ nắm được các mối quan hệ bằng nhau – không bằng nhau về kích thước mà còn giúp trẻ nắm được cách diễn đạt kết quả so sánh với việc sử dụng các từ như dài hơn – ngắn hơn, dài bằng nhau, rộng hơn – hẹp hơn, rộng bằng nhau, cao hơn – thấp hơn, cao bằng nhau, to hơn – nhỏ hơn, to bằng nhau [1] Từ thực tế tổ chức hoạt động hình thành các biểu tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, bản thân tôi nhận thấy đây là những tiết học khó đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức, phải nghiên cưu kỹ đề tài sẽ dạy trẻ để sử dụng lời nói, sử dụng đồ dùng trực quan cho phù hợp thì mới hình thành cho trẻ các kỹ năng nhận biết các biểu tượng về hình dạng, về kích thước và biết ứng dụng các kiến thức thu được vào các tình huống hoàn cảnh khác nhau. Là giáo viên được phân công dạy lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi sau mỗi lần tổ chức các hoạt 1 động dạy trẻ làm quen với các biểu tượng về hình dang, kích thước hay đi dự giờ đồng nghiệp tôi nhận thấy trẻ chưa thật hứng thú, thực hiện chưa đạt yêu cầu của hoạt động. Tôi rất băn khoăn suy nghĩ phải làm thế nào để có những biện pháp tổ chức hoạt động hình thành các biểu tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi phù hợp và tạo được hứng thú cho trẻ vào giờ học giúp trẻ có những kiến thức cơ bản về những quy luật, đặc điểm phát triển những biểu tượng về kích thước, hình dạng, phát triển các năng lực nhận biết, năng lực học tập cho trẻ, góp phần giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng hình thành biểu tượng hình dạng và kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ” để nghiên cứu với mong muốn tìm ra những biện pháp hiệu quả nhất để giúp trẻ có những kiến thức cơ bản về các biểu tượng kích thước, hình dạng và biết vận dụng các kiến thức đó vào thực tế hàng ngày. Đây là nền tảng cho việc phát triển trí tuệ góp phần tích cực chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp 1 ở trường phổ thông 1.2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu các biện pháp tổ chức hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước ở trường mầm non Thành Minh . Tìm ra những hạn chế, khó khăn trong khi tổ chức các hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước và sự cần thiết phải nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước Phân tích, nhận xét thực trạng và đề xuất được những giải pháp, biện pháp để nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước tại trường mầm non Thành Minh 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng của đề tài nghiên cứu này tổng kết các biện pháp tổ chức các hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước. Cơ sở của tổng kết kinh nghiệm là thông qua việc tổ chức các hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước của giáo viên và trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi Trường mầm non Thành Minh. 1.4. Phương pháp nghiên cứu : Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp quan sát, điều tra khảo sat thực tế, thu thập thông tin Phương pháp thống kê sử lý số liệu 2. Nội dung 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Đối với trẻ mầm non, việc hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng là trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu về tập hợp con số, kích thước, hình dạng, không gian và thời gian. Hình thành ở trẻ những định hướng ban đầu về các mối quan hệ số lượng, không gian, thời gian có trong hiện thực xung quanh trẻ, hình thành cho trẻ một số kỹ năng đếm, kỹ năng đo lường, kỹ năng tính toán và những kỹ năng của hoạt động học tập. Đây là cơ sở đầu tiên của sự phát triển 2 toán học cho trẻ. [1] Trong quá trình hình thành các biểu tượng về hình dạng, kích thước cho trẻ sẽ giúp trẻ hiểu được mối quan hệ về kích thước giữa các vật, mối quan hệ giữa các hình khối với các đồ vật xung quanh trẻ. Hơn nữa những kiến thức toán học được đưa đến cho trẻ trong mối quan hệ qua lại với nhau như sự hình thành biểu tượng về số lượng ở trẻ gắn chặt với việc trẻ nắm những kiến thức về tập hợp và kích thước các vật. Mặt khác trẻ không chỉ lĩnh hội kiến thức về con số mà còn học cách trừu tượng hoá sự đánh giá số lượng khỏi tất cả những dấu hiệu khác của vật như màu sắc, hình dạng, kích thước. Việc giúp trẻ làm quen với thước đo và phép đo lường có tác dụng giúp trẻ hiểu con số chính xác hơn và nắm được khái niệm đơn vị. Chính giữa khái niệm phép đếm và phép đo giúp trẻ nắm được sự phụ thuộc của kết quả đếm vào đơn vị của phép đếm và kết quả đo phụ thuộc vào độ dài của thước đo ước lệ. [1] Việc dạy trẻ trên các tiết học toán trong trường mầm non còn góp phần hình thành ở trẻ những dạng sơ khai của hoạt động thực tiễn và hoạt động trí tuệ như: hoạt động đếm, đo lường, khảo sát .... Trong các dạng hoạt động này trẻ sẽ nắm được những kiến thức qua việc thực hiện trình tự các thao tác khi so sánh độ lớn của các tập hợp bằng cách thiết lập tương ứng 1:1, thực hiện trình tự các thao tác đó ... trẻ không chỉ nắm được trình tự các thao tác đó mà đồng thời còn nắm được mục đích và phương thức hành động để hình thành kiến thức đó, như trẻ nắm được các mối quan hệ bằng nhau, không bằng nhau khi so sánh độ lớn các tập hợp bằng các biện pháp thiết lập tương ứng 1:1. Như vậy việc hình thành những kiến thức toán học sơ đẳng cho trẻ luôn diễn ra đồng thời với việc hình thành ở trẻ những kỹ năng, kỹ sảo thực hành. [1]. 2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiên kinh nghiệm: Làm quen với toán thông qua các hoạt động trong trường mầm non là một việc làm vô cùng quan trọng. Trong những năm qua đội ngũ giáo viên trường mầm non Thành Minh đã từng bước khẳng định về chuyên môn nghiệp vụ của mình, đã đầu tư vào bài dạy, các hoạt động một cách tích cực. Song do cách giáo viên lên lớp còn mang tính khuôn mẫu, chưa phát huy hết khả năng sáng tạo, lên lớp còn mang tính thụ động, chưa biết linh hoạt. Do cách tổ chức cho trẻ hoạt động còn chưa có sự sáng tạo, không phát huy được tính tích cực trong giờ học của trẻ. Đồ dùng học tập của trẻ chưa đáp ứng được nhu cầu cho trẻ hoạt động. Trong quá trình dạy trẻ, bản thân tôi nhận thấy rất rõ những hạn chế nêu trên, nếu như không kịp thời khắc phục những hạn chế nêu trên sẽ dẫn đến hậu quả rất lớn đối với trẻ. Năm học 2018 – 2019 tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, tổng số trẻ là 55 cháu trong đó cháu nam là 27 cháu cháu nữ là 28 cháu, qua thời gian đứng lớp tôi nhận thấy ở lớp tôi có những thuận lợi và khó khăn như sau. 2.2.1. Thuận lợi: Trường mần non Thành Minh nằm ở trung tâm xã Thành Minh, trẻ ở cùng độ tuổi các cháu ngoan tương đối khỏe mạnh. Trẻ mạnh dạn, tự tin, thích tham gia khám phá, đặc biệt là môn toán. Vì vậy việc dạy trẻ ở nhóm lớp cũng gặp nhiều thuận lợi. Bản thân nắm vững kiến 3 thức môn toán, có năng khiếu làm đồ dùng, đồ chơi, trải qua nhiều năm được trải nghiệm thực tế trên nhóm lớp với trẻ. Được sự chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng Giáo dục Thạch Thành và sự quan tâm của ban giám hiệu trường mầm non Thành Minh về mọi mặt. Nhà trường luôn tạo điều kiện để tôi được tham gia dự giờ rút kinh nghiệm, học hỏi bạn bè đồng nghiệp để nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn. 2.2.2. Khó khăn: Về cơ sở vật chất: Là một trường miền núi 135 đã được xây dựng từ rất lâu, nên phòng học xuống cấp, khuôn viên chật hẹp, đặc biệt là phòng học còn thiếu các cháu phải học dồn lớp dẫn đến trẻ phải học quá tải trong một lớp … làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc cung cấp, củng cố và mở rộng các kiến thức, biểu tượng toán học sơ đẳng ban đầu cho trẻ. Là một xã miền núi nên số trẻ dân tộc chiếm 80% với tổng số học sinh toàn trường nên việc tiếp cận tiếng việt thông qua các môn học còn hạn chế. Về trình độ của các cháu trong lớp: Trẻ trong lớp nhận thức còn chênh lệch, hầu hết là các cháu đã được đi học từ các lớp dưới, nhưng cũng không ít cháu chưa đi học bao giờ vì thế khó khăn trong việc rèn luyện nề nếp học tập cho trẻ. Trẻ gặp nhiều khó khăn khi gặp phải một vấn đề phức tạp mà không có sự chuẩn bị dần từ những vấn đề đơn giản. Chính vì thế khi vào tiết học làm quen với toán, phần nhận biết các hình dạng và kích thước còn lúng túng, phần lớn trẻ chưa phân biệt được hình dạng kích thước trong không gian, còn lúng túng nói sai kết quả. Hay nhầm lẫn các kích thước với nhau gọi tên các hình, các khối còn nhầm lẫn, chưa phân biệt được định hướng trong không gian. Mặc dù trường đã mua sắm, bổ xung đồ dùng dạy học cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập của trẻ, nhất là đồ dùng phục vụ cho hoạt động dạy trẻ làm quen với toán. Bên cạnh đó phụ huynh ở trường tôi nghề nghiệp chính chủ yếu không có việc làm ổn định, buôn bán nhỏ lẻ nên không ít phụ huynh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện đi muộn về sớm, chưa chịu khó rèn luyện thêm cho con ở nhà. Một số phụ huynh dạy trước chương trình nên trẻ đếm, nhận biết số, tính toán nhanh nhưng khi thực hành trên đồ vật xếp tương ứng 1 -1 trẻ bị lúng túng trong giờ học không tập trung có biểu hiện phân tán không muốn học. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường. 2.2.3. Kết quả thực trạng trên. Từ những thực trạng nêu trên mà kết quả đạt được của hoạt động làm quen với toán ở lớp tôi chưa cao. Đặc biệt là việc tổ chức môi trường hoạt động học tập thực sự linh hoạt, sáng tạo còn có nhiều hạn chế trong việc giúp trẻ lĩnh hội kiến thức cũng như kích thích sự sáng tạo một cách tự nhiên có hiệu quả đối với môn làm toán. Trước khi đưa ra các biện pháp tổ chức hoạt động làm quen với các biểu 4 tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tôi tiến hành khảo sát đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ trong hoạt động làm quen với các biểu tượng về hình dạng và kích thước. Kết quả khảo sát các kiến thức kỹ năng hình thành biểu tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi Kết quả khảo sát Số trẻ Đạt Chưa đạt Số được Tiêu chí khảo sát TT khảo Số trẻ Số trẻ sát % % 1 2 3 Trẻ nhận biết và gọi tên các đồ vật theo 55 dấu hiệu về hình dạng và kích thước Biết khảo sát, đo lường để nhận biết 55 đối tượng về hình dạng hoặc kích thước Nhận biết mối quan hệ của các đồ vật 55 xung quanh trẻ theo các dấu hiệu về kích thước, hình dạng 26 47,2 29 52,8 20 36,4 35 63,6 20 36,4 35 63,6 Với kết quả khảo sát như trên tôi thấy khả năng nhận biết các đồ vật theo các dấu hiệu về kích thước, hình dạng chưa đạt yêu cầu, trẻ còn lúng túng khi thực hành các thao thác khảo sát hình, hay thực hiện các phép đo để đưa ra kết quả, chưa nhận biết đươc các mối quan hệ của các đồ vật với các khái niệm về hình dạng hay kích thước. Từ đó tôi suy nghĩ, nghiên cứu và tìm tòi một số giải pháp để áp dụng vào thực hiện tại lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi tôi phụ trách. 2.3. Các biện pháp tổ chức thực hiện: 2.3.1. Sử dụng trò chơi: Với hoạt động dạy trẻ làm quen với toán nói chung và làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước nói riêng sẽ rất khô khan nếu giáo viên không biết cách tổ chức cho sinh động. Sử dụng trò chơi trong các hoạt động dạy trẻ làm quen vơi các biếu tượng hình dạng, kích thước là một hình thức tạo hứng thú, thu hút trẻ vào giờ học, tránh nhàm chán trong quá trình tổ chức. Qua các hoạt động dạy trẻ tôi nhận nếu giáo viên không biết cách thu hút trẻ vào giờ học, không biết thay đổi trạng thái ngồi học cho trẻ trong suốt hoạt động thì trẻ sẽ không chú ý vào giờ học và không nghe lới cô giáo nói. Chính vì thế mà tôi luôn quan tâm trú trọng đến việc sẽ tổ chức hoạt động dạy trẻ làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước như thế nào để thu hút trẻ vào giờ học. Tôi quyết định sẽ sử dụng các trò chơi đẻ đưa vào tổ chức các hoạt động dạy trẻ để gây hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ vào hoạt động. 5 Tuỳ theo từng yêu cầu của các tiết học để tôi chọn lọc những trò chơi cho phù hợp với nội dung để lôi cuốn trẻ tham gia vào giải quyết những nhiệm vụ đặt ra trong trò chơi. Với từng trò chơi và tuỳ thuộc vào từng đề tài để tôi sử dụng các trò chơi có thể là chơi cả lớp hoặc có thể là chơi theo nhóm.Tạo các tình huống có vấn đề để kích thích trẻ cùng nhau suy nghĩ và tiếp nhận các vai chơi một cách tự nhiên. Trò chơi được lựa chọn sao cho vừa hình thành được biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước cho trẻ vừa phù hợp chủ đề đang tiến hành. Qua những trò chơi đó biểu tượng về hình dạng và kích thước của trẻ được củng cố đồng thời trẻ tiếp thu được những kinh nghiệm xã hội ở nhiều góc độ khác nhau. Những kinh nghiệm ấy mang tính tích hợp và cần cho cuộc sống của trẻ. Ví dụ: Với để tài: “ Dạy trẻ nhận biết các khối vuông, khói chữ nhật, khôi tam giác, khối cầu” trong hoạt động làm quen với các biểu tượng về hình dạng ở chủ đề thế giới động vật, tôi lựa chọn trò chơi “ Các con vật vào đúng chuồng” để thu hút trẻ vào bài học. Cụ thể tôi chuẩn bị một số hình tam giác, hình vuông, hình tròn, hình chữ nhật to đưa ra hỏi trẻ hình gì? và phân luôn hình vuộng là chuồng của đội nhà Thỏ nâu , hình chữ nhật là chuồng của đội Bác gấu. Hình tam giác là chuồng của đội Dê trắng, hình tròn là chuồng của đội Voi con, Chia trẻ thành 4 đội, đội mũ của các con vật tương ứng. Tôi đưa ra yêu cầu của trò chơi và cho trẻ chơi. Cứ hết một đoạn nhạc cô nói về đúng nhà là trẻ sẽ nhảy về đùng chuồng theo yêu cầu của cô. Tôi sẽ đi kiểm tra yêu cầu trẻ nói tên chuồng mình nhảy vào có dạng hình gì? … ai về không đúng chuồng phải nói to “ tôi về nhầm chuồng, chuồng của tôi là chuồng hình …. Tôi xin lỗi các bạn tôi về chuồng của tôi và nhảy về chuồng … với trò chơi này tôi vận dụng vào hoạt động ôn hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác, hình tròn ( Hình ảnh: Trẻ đang chơi trò chơi “ Về đùng chuồng”) 6 Và đến phần luyện tập cũng với các đội như trên tôi đưa trò chơi: “Chọn nhanh, bỏ đúng”; tôi chuẩn bị các khay đựng thức ăn có dạng khối vuông, khối chữ nhật, khối tam giác, khối cầu yêu cầu trẻ bật qua 3 vòng lên lấy thức ăn để vào đúng khay theo yêu cầu của cô. Trên bàn của mỗi đội tôi để 4 cái khay dạng các khối đã học nhưng yêu cầu trẻ chỉ được bỏ thức ăn vào đúng khay cô quy định cho đội. Trẻ phải xác định đúng khay đựng thức ăn của đội mình có dạng khối gì để bỏ thức ăn vào nếu bỏ sai sẽ không được tính thức ăn đó. Hết trò chơi tôi cùng trẻ kiểm tra và đếm số lượng thức ăn trẻ bỏ đúng vào khay theo yêu cầu, đội nào lấy được nhiều thức ăn bỏ vào đúng khay thì đội đó sẽ chiến thắng. Hoặc hoạt động dạy trẻ làm quen với các biểu tượng về kích thước, với đề tài “ So sánh chiều cao của hai đối tượng” trong chủ đề “ Bản thân” Với phần gây hứng thú vào bài tôi lựa chọn trò chơi “ Đập bóng” tôi chuẩn bị mốt số quả bóng bay treo ở các vị trí khác nhau ( cao, thấp ) cho trẻ nghe nhạc hát bài …. và đi đến khu vực tôi treo bóng bay trò chuyện với trẻ và cho trẻ chơi đập bóng, trẻ sẽ đập được những quả tôi treo thấp còn những quả tôi treo cao trẻ sẽ không đập được và tôi đập được. Tôi hỏi trẻ vì sao con đập được quả này mà không đập được quả kia và vì sao cô lại đập được quả bóng kia. ( có trẻ trả lời được cũng có trẻ không trả lời được) để biết được quả thấp các con đập được còn quả cao cô đập dược cô và các con cùng kiểm tra nhé. Và thực hiện các bước so sánh nhận biết cao, hơn, thấp hơn ) Đến phần luyện tập tôi cho trẻ chơi trò chơi tìm bạn thân. Một bạn thấp ghép đôi với một bạn cao. Khi trẻ chọn bạn và ghép đôi theo yêu cầu tôi đi kiểm tra và cho trẻ nhận xét Sự hấp dẫn của hình thức trò chơi sẽ giúp trẻ hào hứng, kiên trì, cố gắng thực hiện các nội dung của trò chơi, cuốn hút sự tham gia của nhiều trẻ, tạo cho trẻ cơ hôi suy nghĩ, tích cực nhận thức. Cùng với thực hiện các trò chơi tôi đưa yếu tố thi đua vào trò chơi nhằm làm cho trẻ hứng thú hơn và thúc đầy trẻ tích cực thực hiện hành động chơi. Khi yếu tố thi đua được đưa vào trò chơi sẽ làm cho hình thức chơi trở nên phức tạp hơn, trẻ không chỉ có một mà đồng thời có hai đến ba hành đông chơi; hành động nhận thức, hành động thi đua, hành động đóng vai. Yếu tố thi đua thúc đẩy trẻ hành động chơi và chú ý vào cả kết quả chơi. Do đó trẻ hoàn thiện nhận thức ở mức độ tốt nhất, các biểu tượng cần lĩnh hội trong trò chơi ngày càng trở nên chính xác hơn, hệ thống và phong phú hơn. Ví dụ: Trò chơi “ Thi xem ai nhanh” ( Chủ đề: Đông vât) + Mục đích của trò chơi nhằm giúp trẻ biết xếp các con vật theo thứ tự từ nhỏ đến to, từ thấp đến cao ( hoặc ngược lại). + Giáo viên chuẩn bị kéo những tờ tranh ảnh, họa báo có các con vật với các kích cỡ khác nhau. + Khi tiến hành từng trẻ được phát các đồ dùng đã chuẩn bị. Cô yêu cầu trẻ cắt rời các con vật từ tờ tranh ảnh, họa báo. Sau đó yêu cầu trẻ sắp xếp các con vật vừa cắt được theo thứ tự từ nhỏ nhất đến to nhất hoặc từ thấp nhất đến cao nhất …ai làm xong trước và đúng yêu cầu sẽ được thưởng một đồ chơi đẹp ( hoặc một bông hoa). Lúc đầu yêu cầu trẻ sắp xếp theo thứ tự với 3 con vật. Sau đó tăng dần số lượng các con vật cho trẻ sắp xếp. + Qua trò chơi này kỹ năng về vận động tinh của trẻ được củng cố, các 7 biểu tượng về to/ nhỏ, cao/ thấp của trẻ trở nên chính xác hơn, trẻ thích thú, tích thi đua nhau hoàn thành nhiệm vụ được giao. - Tạo điều kiện để mọi trẻ đều được tham gia trò chơi một cách tích cực, hứng thú bằng cách động viên, khuyến khích giúp đỡ khi cần thiết. - Giữ nhịp điệu hợp lý của trò chơi để tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia. Như vậy, thông qua trò chơi đã tạo hứng thú, thu hút trẻ vào giờ học, với những trò chơi lựa chọn phù hợp với nội dung đề tài, trẻ được hoạt động trải nghiệm để đưa ra những nhận xét, giúp trẻ khắc sâu, nhớ chính xác các kiến thức cô cần truyền đat đến trẻ. 2.3.2. Sử dụng hệ thống các câu hỏi mang tính gợi mở, kích thích trẻ quan sát, suy nghĩ. Trong các biện pháp hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mầm non hệ thống câu hỏi đóng một vai trò đặc biệt. Nếu phận loại câu hỏi theo trình tự nhận thức của trẻ ta có các nhóm câu hỏi như: Nhóm các câu hỏi dựa trên sự tri giác và trí nhớ tái tạo của trẻ, nhằm ghi nhận những đặc điểm bên ngoài của đối tượng yêu cầu trẻ, các câu hỏi thường đặt ra ở đây là đây là cái gì hình gì? Có bao nhiêu cái? Có màu gì? … Nhóm các câu hỏi tái tạo lại nhận thức nhằm giúp trẻ nắm và củng cố những kiến thức một cách sâu sắc hơn, như Làm thế nào để biết băng giấy nào dài hơn, băng giấy nào ngắn hơn? Vì sao lại nói là hình tròn lăn được còn hình vuông không lăn được? …. Nhóm các câu hỏi sáng tạo có nhận thức, nhằm giúp trẻ sử dụng những kiến thức đã nắm được để giải quyết các tình huống hay nhiệm vụ khác nhau ví dụ hình vuông, hình chữ nhật có điểm gì giống nhau? Căn cứ trên các nhóm câu hỏi trên khi tổ chức các hoạt động dạy trẻ làm quen với các biểu tượng hình dạng, kích thước để kích thích trẻ tích cực quan sát, suy nghĩ, tìm tòi, phán đoán, bày tỏ suy nghĩ của mình để khám phá ra những nét đặc trưng của hình dạng hay kích thước của đồ vật, đồ chơi xung quanh trẻ, tôi luôn chuẩn bị một hệ thống câu hỏi gồm nhiều cấp độ khác nhau phù hợp với khả năng nhận thức của từng trẻ, từng nhóm trẻ và cả lớp. Ví dụ: + Khi cho trẻ quan sát các hình khối, tôi sử dụng hệ thống câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu, chính xác và phù hợp trình tự quan sát ( từ đặc điểm bên ngoài của hình khối: tên gọi, màu sắc, ... tới đặc điểm bản chất bên trong: khối vuông có 6 mặt đều là hình vuông, nó có thể xếp chồng được lên nhau ... ) đồng thời dẫn dắt trẻ tri giác đối tượng, phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát và giúp trẻ đi đến kết luận về các hình khối quan sát. + Lúc đầu câu hỏi tôi đưa ra cho trẻ là những câu hổi đơn gian như: “ Đây là khối gì?” “ Nó có những đặc điểm gì?” hoặc những câu hỏi dựa trên trí nhớ của trẻ: “ Hãy kể tên những hình khối mà em biết?”, “ Hãy nêu những đặc điểm của hình vuông?” ... sau đó tôi đưa ra câu hỏi có tính sáng tạo mà trẻ phải dựa vào kinh ngiệm, vốn hiểu biết của mình để tìm ra cái mới và thiết lập mối quan hệ và các sự vật có liên quan. Ví dụ: “ Tại sao con biết đây là khối chữ nhật?”, “ Tại sao chúng giống nhau?”, “ Tại sao chúng khác nhau?” “ Làm thế nào mà con biết?” ... 8 Khi đặt câu hỏi cho trẻ tôi luôn đặt yêu cầu cụ thể về hệ thống câu hỏi: + Hệ thống câu hỏi phải ngắn gọn, dễ hiểu và mang tính gợi mở. + Câu hỏi cần dẫn dắt trẻ đi từ dễ đến khó, từ gần đến xa. + Câu hỏi phải kích thích sự tò mò, suy nghĩ khả năng phỏng đoán của trẻ. + Câu hỏi đưa ra phải đa dạng và có nhiều mức độ khác nhau để kích thích mọi trẻ đều phải làm được nhưng ở mức độ khác nhau. Khi đưa ra câu hỏi tôi luôn tạo điều kiện sao cho trẻ nào cũng được tham gia trả lời các câu hỏi phù hợp với nhận thức của mình và đưa ra một số câu hỏi giúp cho trẻ đặt câu hỏi để trẻ nêu những vấn đề trẻ thắc, quan tâm. Nhưng để làm được điểu đó thì phải tạo ra tình huống, sau đó hỏi trẻ xem có thắc mắc gì không. Như vậy, hệ thống câu hỏi góp phần rất quan trọng trong việc hình thành những biểu tượng hình dang, kích thước cho trẻ chính vì thế mà khi sử dụng câu hỏi giáo viên phải chú ý đặt câu hỏi ngắn gọn, cụ thể, đủ ý. Nội dung câu hỏi phải vừa sức trẻ, các khái niệm trong câu hỏi phải quen thuộc với trẻ. Nên đặt nhiều dạng câu hỏi cho một vấn đề, các câu hỏi phải có tính hệ thống, phải kích thích sự suy nghĩ của trẻ để phát huy tính sáng tạo suy nghĩ để giải quyết các vấn để hoặc nhiệm vụ cô giáo giao cho trong hoạt động 2.3.3. Xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động gắn với chủ đề theo quan điểm giáo dục “ Lấy trẻ làm trung tâm”. Môi trường hoạt động của trẻ giúp cho trẻ củng cố các kiến thức đã học làm quen với các kiến thức mới sắp được làm quen. Để giúp trẻ nhớ lâu, khắc sâu những biểu tượng về hình dạng, kích thước các đồ vật và biết ứng dụng các khái niệm đó vào nhận biết các đồ vật xung quanh trẻ. Tôi chú trọng đến việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động theo quan điểm giáo dục “ Lấy trẻ làm trung tâm” và tổ chức cho trẻ hoạt động tích cực trên các môi trường đã xây dựng. Để hoạt động hình thành biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước cho trẻ đạt kết quả, khi tiến hành biện pháp này tôi thực hiện như sau: - Trang trí môi trường lớp học phù hợp với sự thay đổi của chủ đề tạo sự mới mẻ, thu hút tính tò mò, ham hiểu biết của trẻ. Ví dụ: Ở góc học tập Chủ đề Phương tiên giao thông với trò chơi “ô tô về bến” tôi chuẩn bị một môi trường mở với các bến xe có hình dạng: bến xe hình vuông, bến xe hình chữ nhật, hình tròn, hình tam giác…trẻ chơi theo yêu cầu của cô lên gắn các phương tiện giao thông về đúng bến có hình .theo yêu cầu của cô. Tôi thay đổi hình thức chơi và nâng cao dần mức độ của các trò chơi để trẻ không nhàm chán trong khi chơi như thay đổi về số lượng, hình dạng, màu sắc…để trẻ được thực sự luyện tập củng cố kiến thức của mình. Hoặc Ở mảng chủ đề chính với chủ đề Phương tiện giao thông tôi tạo môi trường mở để trẻ được hoạt động trên mảng chủ đề. Cụ thể với nội dung hình thành các biểu tượngvề kích thước với đề tài: “Dạy trẻ so sánh chiều rộng của 2 đối tượng”. Để khắc sâu kiến thức cho trẻ, tôi trang trí và cho trẻ hoạt động trên mảng chủ đề theo quan điểm “ Lấy trẻ làm trung tâm” trẻ được hoạt động để khắc sâu kiến thức. Cho trẻ hoạt động cùng với cô cắt hình ảnh các 9 phương tiện giao thông từ hoạ báo hoặc tạp chí rồi dán lên góc chủ đề theo yêu cầu của bài học một phương tiện giao thông to hơn gắn tương ứng với một phương tiện giao thông bé hơn . (Trẻ cùng cô cắt tranh phương tiện giao thông từ họa báo dán lên tường) Trong quá trình chơi cô trò chuyện cùng trẻ: “ Cháu đến trường bằng phương tiện nào?”, “ Phương tiện nào đi nhanh hơn, phương tiện nào đi chậm hơn?”, “ Khi đi trên đường cháu phải đi ở phía bên nào?”, để giúp trẻ nhận biết một số phương tiện giao thông. Sau đó cho trẻ so sánh về kích thước: độ to/nhỏ, độ dài/ngắn của các phương tiện giao thông. Với các góc khác, tôi bố trí các góc hoạt động phù hợp theo chủ đề và cho phép trẻ tự lựa chọn góc chơi của mình: Góc sách truyện, góc toán, góc tạo hình, góc thiên nhiên … Ví dụ: + Góc sách truyện, với chủ đề “ Phương tiện giao thông” tôi cho trẻ làm các loại sách về phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy … bằng cách sưu tầm tranh ảnh về các loại phương tiện giao thông trên hoạ báo có các kích thước khác nhau yêu cầu trẻ cắt rời, phân loại, sắp xếp nó theo thứ tự từ to đến nhỏ hoặc ngược lại rồi dán lên những tờ giấy khổ A4, ghim các tờ giấy A4 đó lại làm thành quyển sách về phương tiện giao thông. + Góc toán, cho trẻ gắn các hình có dạng giống với các bộ phận của các loại phương tiện giao thông ( tròn, vuông, tam giác, …), phân loại, sắp xếp các phương tiện giao thông. Môi trường là một yếu tố trực quan trực tiếp, tác động hàng ngày đến trẻ.chính vì vậy việc tạo môi trường học tập trong và ngoài lớp học là việc làm cần thiết để nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động hình thành các biểu tượng hình dạng, kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi nên tôi đã đặc biệt quan tâm trú trọng việc xây dựng môi trường học tập trong và ngoài lớp học như: Trang trí, sấp xếp lớp học phòng học hài hoà hợp lý, phân chia các góc theo đúng yêu cầu của chương trình, tuỳ theo từng chủ đề để tôi trang trí nội dung cho phù hợp. Cứ như thế tôi đã củng cố cho trẻ những kiến thức đã được học cho trẻ đây cũng là một biện pháp giúp trẻ được làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng 10 mọi lúc mọi nơi là cơ sở để trẻ tiếp thu những kiến thức về toán trong các giờ học chính khoá 2.3.4. Sử dụng đa dạng các loại đồ dùng, đồ chơi phù hợp với chủ đề. Sử dụng đa dạng loại đồ dùng, đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo giải quyết vấn đề của trẻ. Đồ dùng, đồ chơi phù hợp với yêu cầu đặt ra. Tôi lựa chọn đồ dùng, đồ chơi sao cho phù hợp với nội dung hình thành biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước và khả năng nhân thức của trẻ. Các đồ dùng, đồ chơi được lựa chọn cần xuất phát từ mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp của đối tượng cho trẻ làm quen sao cho chúng vừa có thể bổ sung nhau, vửa giúp trẻ có thể phát huy được tính sáng tạo, đồng thời phải phù hợp với chủ đề đang tiến hành. Các đồ dùng đồ chơi đảm bảo an toàn, đa dạng về chủng loại, màu sắc và mang tính giáo dục cao. Các đồ dùng đồ chơi phải tạo cho trẻ hứng thú khi chơi thúc đẩy sự sáng tạo ở trẻ. Ví dụ: Với chủ đề gia đình với nội dung dạy trẻ nhận biết hình dạng: Sử dụng đồ dùng đồ chơi là mô hình lắp ghép về các ngôi nhà cho trẻ quan sát nhận xét về các khối hình tạo nên ngôi nhà: như mái nhà là khối tam giác, thân nhà khối chữ nhật, các ô cửa là khối vuông. Qua đó hình thành biểu tượng về các hình khối cho trẻ. Chủ đề thế giới thực vật: Với nội dụng dạy trẻ về kích thước “ So sánh độ to/nhỏ, dài/ngắn”, tôi lựa chọn đồ dùng, đồ chơi phù hợp như: các loại cây, các loại lá, các loại quả ( bằng vật thật, đồ chơi hoặc tạo ra từ các nguyên vật liệu sẵn có) có dộ dài/ ngắn hay to/nhỏ khác nhau để cho trẻ hoạt động trải nghiệm, thông qua các loại đồ dùng, đồ chơi, ngoài việc dạy trẻ so sánh về kích thước tôi còn dạy trẻ nhận biết được một số đặc điểm nổi bật của chúng như tên gọi, hình màu sắc ….). (Trẻ cùng cô so sánh sự to nhỏ và dài ngắn của củ cà rốt) Đồ dùng, đồ chơi được sử dung vừa để hình thành các biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước của đồ vật vừa là đối tượng tri giác, vừa là yếu tố thu hút sự tập trung chú ý của trẻ. Do vậy nó cần chứa đựng yếu tố thực, yếu 11 tố thẩm mỹ và đặc biệt tính hấp dẫn, đa dạng, kích thích sự tò mò, ham muốn khám phá, được trải nghiệm của trẻ. Ví dụ: Khi cho trẻ nhận biết phân biệt về các hình khối, tôi sử dụng: + Các hình khối bằng nhựa, bằng gỗ. + Bộ tranh lô tô vẽ hình các khối. + Các hình khối bằng bìa các tông, trẻ có thể tháo ra và lắp lại. + Các đồ dùng, đồ chơi xung quanh trẻ có hình dạng giống các hình khối trẻ được học … như vỏ lon nước ngọt ( khối trụ), vỏ bánh chữ nhật ( Khối chữ nhật)…. Khi sử dụng các đồ dùng đồ chơi cho trẻ luyện tập, hoặc làm mẫu khi dạy trẻ hình thành các biểu tượng sẽ giúp trẻ nhận biết được các thuộc tính, đặc điểm bên ngoài của sự vật, hiện tượng nên các loại đồ dùng sử dụng phải đẹp, đúng. Việc lựa chọn, sử dụng phải phụ thuộc vào lứa tuổi trẻ, vào mục đích, yêu cầu của tiết học toán và cần có sự phức tạp dần theo sự phát triển nhận thức của trẻ vá hướng dẫn trẻ sử dung hợp lý các đồ dùng, đồ chơi để hướng trẻ tới mục đích yêu cầu của bài hoc. Khi đưa các đồ dùng trực quan vào dạy trẻ tôi luôn giải thích ngắn gọn, hợp lý kết hợp với hệ thống câu hỏi rõ ràng và lời chỉ dẫn có định hướng cụ thể để giúp trẻ hiểu chính xác đối tượng mẫu của tôi đưa ra. Trong quá trình sử dụng đồ dùng trực quan với số lượng vừa đủ, tránh quá nhiều gây rối loạn hoặc làm phân tán sự chú ý của trẻ vào đố tượng cần quan sát, tránh sử dụng đồ dùng trực quan quá lâu sẽ gây nhàm chán cho trẻ 2.3.5. Liên kết giữa hoạt động hình thành biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước với các hoạt đông giáo dục khác theo chủ đề. Liên kết giữa tác động qua lại của hoạt động hình thành các biểu tượng ban đầu về hình dang và kich thước với các hoạt động khác như hoạt động khám phá khoa học, khám phá xã hội, tạo hình, hoạt đông phát triển ngôn ngữ một cách tích hợp nhằm tạo ra những ảnh hưởng làm bổ sung lẫn nhau. Để hình thành và củng cố các biểu tượng về hình dạng và kích thước cho trẻ thông qua việc tổ chức các hoạt đông giáo dục phù hợp như tổ chức hoạt động khám phá khoa học, quan sát đồ dùng, đồ chơi, phương tiện giao thông, cây, hoa, lá, quả ... trong quá trình quan sát, tôi luôn khuyến khích trẻ suy nghĩ nêu ý kiến nhận xét của mình về hình dạng, kích thước củ các đối tượng quan sát được. Ví dụ: Với hoạt động khám phá khoa học “ Nhận biết các phương tiện giao thông”, tôi tổ chức cho trẻ quan sát các phương tiện giao thông ( là đồ chơi) Trò chuyện về các phương tiện giao thông. Phân loại các phương tiện giao thông theo độ lớn của phương tiện ( to hơn, nhỏ hơn) . Cho trẻ chơi các trò chơi luỵên tập nhận biết phương tiện giao thông theo các dấu hiệu to hơn, nhỏ hơn Khi tổ chức các hoạt động tôi luôn tận dụng, tạo mọi điều kiện để khơi dậy hứng thú cho trẻ. Hình thành cho trẻ thái độ tích cực nhận thức các sự vật xung quanh nói chung và sự phong phú đa dạng của biểu tượng về hình dạng, kích thước nói riêng. Giáo viên có thể thực hiện điều đó thông qua việc cho trẻ vẽ, cắt, dán các đồ vật, hoa quả, con vật ... có các kích thước khác nhau, tạo ra những ngôi nhà hoạc các phương tiện giao thông, có sử dụng các hình tròn, hình vuông ...hoặc các hình khối. Hoặc cho trẻ chới các trò chơi nhằm củng cố biểu tượng về hình dạng và kích thước như: “ Thi xem ai chạy nhanh” để về đúng 12 ngôi nhà có cửa sổ hình tròn hoặc vuông, hoặc nhà được xây bằng các hình khối… Tận dụng tạo cơ hội ở mọi lúc, mọi nơi cho trẻ được củng cố biểu tượng về hình dạng và kích thước như: trong lúc đi dạo chơi, thăm quan giáo viên có thể tạo cơ hội cho trẻ được củng cố bểu tượng về kích thước: “ Cây hoa hồng thấp hơn hay cây bàng thấp hơn?”, “ Cháu cao hơn hay cây bằng lăng cao hơn?”…. Việc liên kết giữa hoạt động hình thành các biểu tượng về hình dạng, kích thước với các hoạt động giáo dục khác như khám phá khoa học, hoạt động vui chơi … đã giúp trẻ củng cố các kiến thức về các biểu tượng hình dạng, kích thước, trẻ biết vận dụng các khái niệm đã được học vào thực tế nhận biết các đồ vật xung quanh trẻ. Đây là một biện pháp luyện tập có hiệu quả vừa tạo được hứng thú cho trẻ trong các hoạt động giáo dục vừa khắc sâu các kiến thức về hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng nói chung và các biểu tượng về kích thước, hình dạng nói riêng 2.3.6. Phối hợp với các bậc phụ huynh: Như chúng ta đã biết giáo dục trẻ có thông tin hai chiều là rất có lợi giúp gia đình và nhà trường có chung quan điểm giáo dục trẻ. Qua các cuộc họp phụ huynh hay giờ đón trẻ tôi tranh thủ trao đổi về việc học chữ số, hình dạng, kích thước... của trẻ nếu trẻ yếu kém ở mặt nào tôi yêu cầu phụ huynh cùng phối hợp với cô giáo khắc phục những điều đó hoặc tư vấn cho phụ huynh cách dạy trẻ học ở nhà nhẹ nhàng học mà chơi chơi mà học mang tính chất củng cố ôn luyện, nhiều phụ huynh thường cho trẻ học quá sức, dạy trước chương trình và nghĩ rằng trẻ sắp lên tiểu học đây chính là những sai lầm lớn và là nội dung tuyên truyền của nhà trường nói chung và giáo viên đứng lớp nói riêng để phụ huynh hiểu về tác hại sau này đối với trẻ khi dạy trước chương trình. Ví dụ: Với hoạt động dạy trẻ “ So sánh chiều cao của hai đối tượng” tôi trao đổi với phụ huynh phối hợp dạy trẻ. Chẳng hạn: nhà có 2 anh em cho trẻ so sánh xem em cao hơn anh hay anh cao hơn em hoặc ngược lại.…. Hay dạy trẻ xếp tương ứng như khi ăn cơm có thể hỏi trẻ nhà mình có bao nhiêu người con hãy xếp mỗi người một cái bát, 2 chiếc đũa để ăn cơm, và khi ăn cơm xong tôi dạy trẻ biết lấy tăm cho người lớn, trẻ biết đếm có bao nhiêu thành viên trong gia đình và lấy số tăm tương ứng. Cứ như thế những phần nào trẻ còn yếu trong hoạt động làm quen với các biẻu tượng hình dạng, kích thước tôi phối hợp cùng với phụ huynh luyện tập thêm cho trẻ ở nhà để giúp trẻ nhớ và khắc sâu các kiến thức đã học. 2.4. Hiệu quả khi áp dụng các giải pháp trên vào tổ chức các hoạt động dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng hình dạng và kich thước tại trường mầm non Thành Minh 2.4.1. Kết quả khảo sát khi sử dụng các giải pháp trên Qua việc thực hiện “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng hình thành biểu tượng về hình dạng và kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi” tôi đã thu được kết quả sau: Số Tiêu chí khảo sát Số trẻ Kết quả khảo sát 13 TT được khảo sát Đạt Số trẻ Chưa đạt % Số trẻ % 1 Trẻ nhận biết và gọi tên các đồ vật theo 55 55 100 0 dấu hiệu về hình dạng và kích thước 2 Biết khảo sát, đo lường để nhận biết 55 55 100 0 đối tượng về hình dạng hoặc kích thước Nhận biết mối quan 3 hệ của các đồ vật 55 55 100 0 xung quanh trẻ theo các dấu hiệu về kích thước, hình dạng 2.4.2. Hiệu quả khi áp dụng các giải pháp trên vào thực hiện trên trẻ tại trường mầm non Thành Minh Khi áp dụng các biện pháp trên, qua kết quả khảo sát tôi nhận thấy trẻ hào hứng có hứng thú khi giáo viên tổ chức các hoạt động làm quen với các biểu tượng kích thước, hình dạng, trong giờ học trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nguyện không bị gò ép, trẻ chú ý và hăng say trả lới các câu hỏi của cô giáo, trong phần luyện tập trẻ hứng thú thực hiện và thực hiện đúng yêu cầu của cô đưa ra, nhận biết hình dạng, vể kich thước của các vật thể, ... một cách chính xác, một số trẻ cứ đến giờ làm quen với toán là không chú ý vào bài học và không chịu tham gia vào các hoạt động nay đã thích thú hơn, tham gia vào các hoạt động học một cách tích cực. Những trẻ đánh giá chưa đạt yêu cầu đã không còn ( thể hiện qua bảng khảo sát trên). 3. Kết luận, kiến nghị: 3.1. Kết luận: Toàn bộ bài sáng kiến kinh nghiệm của cá nhân tôi xoay quanh nội dung là làm thế nào để nâng cao chất lượng hình thành được các biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Tôi đã đầu tư nghiên cứu ngay tại lớp học của mình về tình cảm của trẻ, trí tuệ và khả năng của trẻ. Nghiên cứu những bài học trong chương trình tôi thấy rằng tất cả những gì áp dụng với trẻ đều phù hợp với độ tuổi, phù hợp với nhận thức của trẻ. Từ những thực tế trên cũng như kết quả cao trước hết tôi phải chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho một tiết học cho cô và trẻ, các đồ dùng đó có màu sắc hình dáng đẹp, an toàn để kích thích tính tò mò của trẻ, những đồ dùng đó phải có sức hấp dẫn, biết lựa chọn trò chơi câu đố bài hát phù hợp với nội dung bài dạy và chủ đề luôn tạo tình huống bất ngờ thú vị. Cần chuẩn bị đồ dùng đẩy đủ cho mỗi cháu khi thực hiện phần luyện tập, đối với trẻ mẫu giáo phương pháp trực quan và luyện tập đóng vai trò chủ đạo. 14 Luôn quan tâm gần gũi trẻ khuyến khích để trẻ chủ động phát huy tính độc lập trong hoạt động và tập luyện bồi dưỡng thêm cho trẻ. Để giờ hoạt động làm quen với các biểu tượng ban đầu về hình dạng và kích thước đạt kết quả tốt, việc tạo môi trường cho trẻ là hết sức quan trọng đòi hỏi giáo viên phải có lòng nhiệt tình, tính linh hoạt và có khả năng kiến thức về toán, có kiến thức tổ chức hoạt động. Một việc không thể thiếu là phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường để ôn luyện kiến thức trẻ được cung cấp. 3.2. Kiến nghị: * Đối với nhà trường: Đề nghị ban giám hiệu nhà trường tham mưu với các cấp, các ngành lãnh đạo địa phương mua sắm trang thiết bị đồ chơi ngoài trời cho trẻ. Xây dựng thêm phòng học và các phòng chức năng để các cháu có điều kiện học tập và vui chơi tốt hơn. Xây dựng khuôn viên có vườn hoa cây cảnh, vườn cây ăn quả, vườn rau, cây xanh của bé, khu chăn nuôi để giúp trẻ hoạt động đạt được kết quả tốt hơn. Đề nghị với ban giám hiệu chọn những sáng kiến kinh nghiệm hay phổ biến rộng rãi cho giáo viên được tham khảo và học tập. * Đối với phòng giáo dục: Hiện tại trường mầm non Thành Minh so với mặt bằng chung toàn huyện là trường có cơ sở vật chất thấp kém như phòng học còn thiếu, khuôn viên chật hẹp chưa đáp ứng với số lượng trẻ trong địa bàn và chương trình giáo dục mầm non hiện nay. Vì vậy, là cô giáo trực tiếp giảng dạy tại trường, nhận thấy đây là vấn đề rất cấp bách cần kiến nghị lên phòng GD&ĐT có ý kiến tham mưu với các cấp chính quyền địa phương, sớm thực hiện đề án xây dựng trường chuẩn để mỗi giáo viên chúng tôi có thêm điều kiện thuận lợi phát huy hết khả năng của mình trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ tại địa phương. Trên đây là một số biện pháp tôi đã tìm ra qua quá trình nghiên cứu và đưa vào áp dụng tại lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi trường mầm non Thành Minh. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của Hội đồng chấm SKKN để các biện pháp tôi đưa ra ngày càng hoàn thiện hơn Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Thành Minh, ngày 15 tháng 4 năm 2019 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi viết, không sao chép nội dung của người khác Người viết SKKN Nguyễn Thị Thu 15 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Phương pháp hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non của tác giả Đỗ Thị Minh Liên . Nhà xuất bản Đại học sư phạm [2]. Một số biện pháp hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường mầm non. Bùi Kim Tuyến- Phạm Thị Ngọc Anh ( Đồng chủ biên). NXB Giáo dục Việt 16