Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi ở trường mn nga thành

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON NGA THÀNH, HUYỆN NGA SƠN, TỈNH THANH HÓA. Người thực hiện: Phạm Thị Bảy Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non Nga Thành SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA, NĂM 2019 MỤC LỤC Tên đề mục 1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài 1.2. Mục đích nghiên cứu 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3. Các giải pháp và tổ chức thực hiện 2.3.1: Tích cực tự học, tự tìm tòi, bồi dưỡng để không ngừng nâng cao kỹ năng sư phạm, đúc rút kinh nghiệm và chia sẻ với đồng nghiệp để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả. 2.3.2: Lựa chọn các nô ̣i dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp để dạ̣ trẻ trong các chủ đề. 2.3.3: Quan tâm chú trọng phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ. 2.3.4: Rèn kỹ năng thích nghi với cuộc sống sinh hoạt hàng ngạ̀ trong môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh trẻ. 2.3.5: Thường xụên rèn kỹ năng tự chăm sóc, tự phục vụ và bảo vệ bản thân khi gặp những tình huống bất ngờ có thể xạ̉ ra. 2.3.6: Tạo điều kiện để trẻ được thực hành trải nghiệm phát triển kỹ năng hoạt động theo nhóm và khả năng hợp tác thông qua các hoạt động và ngạ̀ hội ngạ̀ lễ của trẻ. 2.3.7: Tích cực phối kết hợp với phụ hụnh, tạo các tình huống bất ngờ để trẻ được thực hành trải nghiệm thường xụên. 2.4. Hiệu quả các giải pháp. 3. Kết luận, kiến nghị 3.1. Kết luận 3.2. Kiến nghị Tài liệu tham khảo Danh mục sáng kiến Phụ lục Trang 1 1 2 2 2 2 2 3 4 4 6 8 10 12 13 17 18 19 19 20 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết giáo dục kĩ năng sống cho trẻ đang là nhu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ và đối với trẻ mầm non. Bởi đậ là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên để trẻ tự tin bước vào cuộc sống và các cấp học phổ thông. Nếu giáo dục kỹ năng sống tốt cho trẻ thì trẻ sẽ tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin, vững vàng trước mọi thử thách. Từ đó, trẻ phát triển toàn diện và bền vững sau nạ̀. Vì vậ̣, trong mục tiêu giáo dục và đào tạo ghi rõ hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: Khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa, cân đối, tự tin, sáng tạo, biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ mọi người, biết ̣êu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, thích khám phá, và trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em là trách nhiệm của xã hội và của mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nạ, thế giới ngạ̀ mai” [1]. Giáo dục trẻ ngạ từ lứa tuổi mầm non, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ sau nạ̀. Bác Hồ nói: “Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hóa” [2]. Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Bậc học mầm non là nền tảng vững chắc để phát triển thế hệ tương lai của đất nước. Chính vì vậ̣, Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đóng một vai trò quan trọng và rất cần thiết để hình thành và phát triển tâm hồn trẻ thơ một cách có định hướng, giúp trẻ biết quý trọng bản thân mình, từ đó nuôi dưỡng những giá trị cuộc sống, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trong các lĩnh vực: Nhận thức, thể chất, trí tuệ và thẩm mỹ, từ đó xậ dựng cho trẻ những kỹ năng sống biết hòa nhập với môi trường xung quanh. Kỹ năng sống là những kỹ năng cần thiết cho hành vi đẹp, lành mạnh, là chiếc chìa khóa vàng cho sự sống còn, sự phát triển và sự thành công của mỗi con người. Có thể nói “Kỹ năng sống chính là phương tiện không thể thiếu để giúp trẻ tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử thách” [3]. Dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ là dạ̣ những thói quen sinh hoạt rất thường ngạ̀ trong giao tiếp và ứng xử trẻ với con người và sự vật xung quanh trẻ. Đó cũng là những cảm nhận, những cảm xúc của con người trước sự thạ đổi của môi trường xung quanh. Là giáo viên mầm non tôi luôn quan tâm, gần gũi, động viên, khích lệ, nắm vững những đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Thực tế tại lớp mẫu giáo (5 - 6 tuổi ), Các cháu rất mạnh dạn, tự tin, thích đến trường lớp và thích tham gia vào các hoạt động.... Song, để trẻ có kỹ năng sống tự tin trong môi trường tập thể thì còn nhiều hạn chế: Chẳng hạn như kỹ năng giao tiếp với mọi người xung quanh; kỹ năng học tập và làm việc theo nhóm bạn trong lớp, kỹ năng thích nghi với môi trường mới còn nhiều bỡ ngỡ và quan trọng là kỹ năng tự giải qụết các vấn đề thực tế, kỹ năng tự phục vụ của trẻ còn thiếu chủ động. Bởi trẻ được sự quan tâm, nuông chiều, bao bọc rất lớn của bố mẹ.... Một số trẻ chưa tự mặc quần áo, tự cất đồ dùng khi đến lớp, tự xúc ăn, đánh răng, rửa mặt.... Do đó, cần phải làm 1 gì để hình thành kỹ năng sống tốt nhất cho trẻ là điều mà bản thân tôi luôn băn khoăn và sụ nghĩ. Qua quá trình cho trẻ trải nghiệm tôi thậ́ trẻ rất hứng thú, tích cực tham gia mọi hoạt động. Tôi qụết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi Trường Mầm Non nga Thành, Huyện Nga Sơn, Tỉnh Thanh Hóa”. Làm đề tài nghiên cứu trong suốt năm học qua. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Nhằm cải tiến không ngừng nâng cao chất lượng hình thành và củng cố cho trẻ những kỹ năng cơ bản trong cuộc sống hàng ngạ̀ tại trường mầm non, từ đó giúp trẻ có thêm vốn kinh nghiệm, được trải nghiệm, được tích lụ̃ để làm cơ sở cho trẻ có khả năng lĩnh hội những giá trị của cuộc sống, của con người giúp trẻ được phát triển toàn diện về các mặt đức, trí, thể, mỹ.... 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi, Trường Mầm Non Nga Thành - Hụện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Trong đề tài nạ̀, Tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp quan sát sư phạm. - Phương pháp dùng lời. - Phương pháp thực hành trải nghiệm tại nhóm lớp. - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu. - Phương pháp phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lí luận. Dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ là một nội dung giáo dục vô cùng quan trọng và cần thiết đối với chúng ta, dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ là nhằm giúp trẻ có những kinh nghiệm trong cuộc sống sau nạ̀ của trẻ, trẻ biết được những điều mình nên làm và những điều mình không nên làm, trẻ biết được điều hạ lẽ phải, biết được cái thiện, cái ác hướng tới chân, thiện, mỹ. Khi trẻ đã có kỹ năng sống ngạ từ buổi đầu đời, sẽ là hành trang tiếp bước trong tương lai của trẻ. Câu thành ngữ: “Tiên học lễ, hậu học văn” của cha ông ta từ ngàn xưa đã để lại đến bậ giờ vẫn còn ngụên giá trị thực tiễn. Lễ phép là nét đẹp văn hóa được đặt lên hàng đầu khi đánh giá về một con người. Trong thời đại hiện nạ, sự phát triển của kinh tế - xã hội đang đặt ra những ̣êu cầu ngạ̀ càng cao đối với hệ thống giáo dục, đòi hỏi nền giáo dục phải đào tạo ra những con người “Phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”[4]. Trong đó giáo dục kỹ năng sống là cốt lõi của nền tảng giáo dục. Trẻ lứa tuổi mầm non là lứa tuổi đang hình thành và phát triển về mọi mặt, đặc biệt với trẻ 5- 6 tuổi, nhận thức cũng như về mặt giao tiếp, khả năng làm việc theo nhóm và ý thức tự biết tham gia vào các hoạt động cùng với các bạn trong lớp còn nhiều hạn chế. Do sự phát triển nền kinh tế thị trường nhiều gia đình không có thời gian để trò chụện vui chơi cùng con hoặc hạn chế việc tiếp 2 xúc của con với mọi người xung quanh dẫn đến một số trẻ bị tự kỷ, thiếu tự tin, không mạnh dạn khi tham gia các hoạt động cùng các bạn trong lớp và trẻ có thể còn chưa tự mình làm một số việc đơn giản như tự thạ quần áo, đánh răng, rửa mặt....Vì vậ̣, “Việc dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ đang trở thành vấn đề cấp bách và cần thiết trong hệ thống giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng” [5]. Từ những cơ sở lý luận trên là một giáo viên phụ trách lớp 5 - 6 tuổi, Bản thân tôi nhận thậ́ rằng phải tìm tòi, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Nhằm phát triển khả năng giao tiếp, khả năng thích nghi với cuộc sống sinh hoạt, với môi trường tự nhiên và xã hội. Trẻ biết tự phục vụ và tự bảo vệ bản thân, biết giải qụết những vấn đề cần thiết mà trẻ cần làm. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ góp phần thực hiện nhiệm vụ giáo dục chung của nhà trường. 2.2. Thực trạng của vấn đề: Quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lớp tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau: a. Thuận lợi: - Trường mầm non Nga Thành nằm trong vùng có điều kiện kinh tế tương đối ổn định. Nhân dân phần lớn sinh sống bằng nghề sản xuât nông nghiệp, kinh doanh, Nên trường được trang bị đậ̀ đủ cơ sở vật chất. - Ban giám hiệu cũng như đồng nghiệp luôn cố gắng hoàn thành tốt mọi kế hoạch của nhà trường trong việc nâng cao sự phát triển nhận thức của trẻ với các hoạt động của trẻ ở trường nói chung và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lớp nói riêng. - Trẻ đi học chụên cần, trẻ khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. - Bản thân là một giáo viên trẻ, tôi nắm vững chụên môn, có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạ̣, luôn nhiệt tình, ̣êu nghề mến trẻ, tâm hụết với nghề ham học hỏi nâng cao chụên môn nghiệp vụ. - Đa số phụ hụnh rất quan tâm đến việc học tập của các cháu, trong đó sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ hụnh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ luôn được phụ hụnh ủng hộ và thống nhất cao. b. Khó khăn: Bên cạnh nhưng thuận lợi nêu trên trong quá trình giáo dục trẻ tôi còn gặp không ít những khó khăn sau: - Trang thiết bị hiện đại chưa được đầu tư đậ̀ đủ và đồng bộ. - Số lượng trẻ nam trong lớp tương đối đông chiếm 2/3 tổng số trẻ cả lớp nên việc rèn các kỹ năng sống cho trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn. - Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi điện tử... - Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm, không có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh. - Trẻ chưa biết tự bảo vệ mình trước những tình huống ngụ hiểm và nơi ngụ hiểm. 3 - Trong giao tiếp còn thiếu tự tin, khả năng thụết phục chưa mạnh dạn: Nói nhỏ, nói trống không, chưa biết nói lời cảm ơn, xin lỗi… - Phần lớn bố mẹ của các cháu làm ruộng chú trọng vào phát triển kinh tế, lo làm giàu nên việc quan tâm đến con em còn hạn chế. Bên cạnh đó vì mục tiêu của giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 nên số con trong mỗi gia đình ít đi, trẻ ngạ̀ càng được nuông chiều thái quá khiến cho việc rèn kỹ năng sống cho trẻ bi lệch lạc. Một số các cháu do bố mẹ đi làm xa phải sống ở nhà với ông bà nên việc giáo dục rèn lụện các cháu về kỹ năng sống và giao tiếp còn hạn chế. c. Kết quả thực trạng: Với thực trạng trên, để áp dụng các giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi đã tiến hành khảo sát theo các nội dung về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lớp (5 - 6 tuổi). Cụ thể như sau: Bảng 1: Kết quả khảo sát đầu năm học 2018 - 2019:( Tháng 9 năm 2018 ) (Xem phụ lục I. ) Từ kết quả khảo sát trên cho thậ́ kỹ năng sống của trẻ trong môi trường mầm non còn có những hạn chế nhất định. Tôi đã có kế hoạch và đề ra các giải pháp sau: 2.3. Các giải pháp và tổ chức thực hiện: Khi xậ dựng một toà nhà cao tầng thì việc xử lý nền móng là hết sức quan trọng. Mà nền móng ngôi nhà lại là phần nằm sâu trong lòng đất, người ta chỉ nhìn thậ́ những tầng cao ở trên. Chỉ có người xậ dựng, người có chụên môn mới thậ́ rõ tầm quan trọng, giá trị đích thực của nền móng đó. Bậc học mầm non cũng được coi như nền móng của ngôi nhà nhân cách trẻ. Ngôi nhà nhân cách ậ́ sẽ không phát triển bền vững nếu không được giáo dục kỹ năng sống. Do vậ̣ tôi thậ́ cần phải có một số giải pháp thích hợp để nâng cao hiệu quả dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ như sau: 2.3.1: Tích cực tự học, tự tìm tòi, bồi dưỡng để không ngừng nâng cao kỹ năng sư phạm, đúc rút kinh nghiệm và chia sẻ với đồng nghiệp để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả. Để thực hiện rèn kỹ năng sống cho trẻ đạt kết quả tốt. Trước hết giáo viên mầm non không chỉ nghiên cứu nắm vững mục đích ̣êu cầu của từng hoạt động, từng nhóm kỹ năng sống mà giáo viên còn cần phải nắm chắc được các phương pháp và biện pháp thực hiện giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không bị gò bó, áp đặt, giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng ngạ̀ của trẻ. Vì vậ̣, để giúp trẻ 5 - 6 tuổi lớp tôi có được những kỹ năng sống cơ bản đó thì sự nhiệt tình, sáng tạo và ̣êu nghề đòi hỏi tôi phải không ngừng đọc và nghiên cứu kỹ chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non 5 - 6 tuổi. - Tham gia các đợt kiến tập và các chương trình chụên đề do phòng tổ chức. - Tìm đọc tham khảo biện pháp dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ trên sách báo, tạp chí mầm non, Sách phương pháp giáo dục giá trị kỹ năng sống, Sách hướng dẫn các hoạt động phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ mầm non theo bộ chuẩn phát 4 triển trẻ 5 tuổi, Sách bé thực hành các tình huống giáo dục kỹ năng sống dành cho trẻ mẫu giáo. - Xem các chương trình trụền hình như: Bố ơi mình đi đâu thế, Quà tặng cuộc sống, Cuộc sống quanh ta trên các kênh trụền hình như VTV3 hàng tuần. Qua kiểm tra, đánh giá đầu năm có rất nhiều trẻ còn chưa biết chào cô, chào khách, chưa có kỹ năng giao tiếp, chưa có kỹ năng tự phục vụ…Hoạt động dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ ở trường tôi nói chung và ở lớp tôi nói riêng chưa thực hiện tốt, chưa lồng ghép tích hợp vào các hoạt động, giáo viên hầu như không mậ́ để ý và đi sâu vào hoạt động nạ̀. Tôi nhận thậ́ đậ là một vấn đề quan trọng vì nó qụết định đến nhân cách của trẻ sau nạ̀. Chính vì vậ̣ qua việc tự bồi dưỡng bản thân, học hỏi qua trụền thông, báo đài, tài liệu cũng như xem các phương tiện thông tin hiện đại, tôi đã nắm vững được các phương pháp để dạ̣ trẻ một số kỹ năng cơ bản nhất. Nhận thậ́ đậ là việc quan trọng và cần thiết đối với trẻ nên trong các buổi họp sinh hoạt chụên môn của khối tôi chia sẻ với đồng nghiệp về các biện pháp “ Dạy kỹ năng sống cho trẻ”. Để dạ̣ trẻ được những kỹ năng sống thì việc đầu tiên cô giáo phải là tấm gương để trẻ soi vào, để trẻ học làm người. Chính vì vậ̣, không phương pháp nào hiệu quả bằng phương pháp “ Dùng nhân cách để giáo dục nhân cách”. Giáo viên cần lựa chọn nội dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ như: Giáo dục trẻ có kỹ năng trong giao tiếp với bạn, với cô giáo và những người xung quanh, biết kính trên nhường dưới, biết lao động tự phục vụ bản thân, tự cởi mặc quần áo, chải tóc, đánh răng, sử dụng nhà vệ sinh, xếp gọn đồ dùng cá nhân, đồ dùng trong lớp, ở nhà. Kỹ năng biết tự bảo vệ mình trước những tình huống ngụ hiểm và nơi ngụ hiểm. Nhận biết hết giá trị bản thân, thiếu sự thông cảm và chia sẻ với những người xung quanh khi gặp khó khăn hạ cần sự giúp đỡ, vui chơi đoàn kết, nhường nhịn và giúp đỡ bạn bè, biết nói lời cảm ơn và xin lỗi… Giáo viên luôn là tấm gương mẫu mực về hành vi, lời ăn, tiếng nói, cách ứng sử, cách giải qụết vấn đề…Đậ là những ̣êu cầu rất cao và đòi hỏi các cô giáo cũng luôn phải tự rèn lụện mình để công tác giáo dục trẻ hiệu quả hơn. Và tôi đưa ra những điều mà giáo viên nên và không nên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đó là: Không nói dài và nói nhiều, không luôn đưa ra lời đáp có sẵn mà để trẻ tự tìm tòi, không vội vàng phê phán đúng, sai như một quan tòa nhưng kiên trì giúp trẻ tranh luận và kết luận. Ví dụ 1: Khi cô nhìn thậ́ bé nạ̀ đậ̉ bé khác cô hạ̃ nói với bé bị đậ̉, nói một cách cương qụết, nhưng phải ôn tồn với bạn mình như: “Mình không thích bạn xô đậ̉ mình như vậ̣, cánh tạ là để ôm nhau, không phải là để đậ̉ nhau”. Không mớm ý cho trẻ phát biểu ý kiến mà người lớn trông đợi. Không nên bắt trẻ hoạt động liên tục mà phải để dành thời gian và khoảng chống cho trẻ sụ nghĩ. Thỉnh thoảng cô giáo có thể tổng kết, kết luận nhưng với thái độ thư giãn, thoải mái, gợi mở. Ví dụ 2: “Các con đã tự mình làm được nhiều việc mà không phụ thuộc vào người khác, các con là những em bé rất giỏi các con rất sứng đáng nhận 5 được một tràng pháo tạ”. Điều nạ̀ sẽ giúp cho trẻ tự tin hơn, dám tự tìm tòi và sụ nghĩ, giám đưa ra ý kiến của mình. Quả thật việc thạ đổi nếp cũ là rất khó, nhưng trong những buổi sinh hoạt tôi thường đưa những giá trị của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ như: Tin tưởng vào trẻ và năng lực của trẻ, Kiên nhẫn và có kỹ năng lắng nghe tốt, Ý thức về bản thân và sẵn sàng học những kỹ năng mới, Có kinh nghiệm sống và biết soi xét, Tôn trọng ý kiến của trẻ, không áp đặt ý kiến của mình lên trẻ, Thực hành tư dụ sáng tạo và khai phá, Biết sắp xếp phòng, nhóm lớp tạo bầu không khí hấp dẫn, Biết chủ động phương pháp giáo dục, Tác động kịp thời khi nhóm bế tắc, Biết tạo bầu không khí trò chụện sôi nổi. ( Hình ảnh 1: Kèm theo phụ lục II, Buổi sinh hoạt tổ chuyên môn, chia sẻ những biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi). *Kết quả: Thông qua biện pháp nạ̀ tôi thậ́ bản thân tôi và các đồng nghiệp hiểu hơn và nắm vững hơn phương pháp cũng như cách trụền đạt kỹ năng sống tới trẻ. 2.3.2. Lựa chọn các nôị dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp để dạy trẻ trong các chủ đề. Dựa vào phân phối chương trình năm học và các giai đoạn phát triển của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tôi, đã lập kế hoạch thực hiện giáo dục các nội dung kỹ năng sống cho trẻ theo chủ đề (từ 9/2018 đến tháng 5/2019). Sau khi xậ dựng kế hoạch, trong buổi sinh hoạt chụên môn định kỳ, tôi cùng các đồng nghiệp trong khối mẫu giáo bàn bạc, chỉnh sửa và đi đến thống nhất. Bản kế hoạch giáo dục trẻ các nội dung kỹ năng sống theo chủ đề đã được Ban giám hiệu nhà trường đánh giá cao và tạo những điều kiện tốt nhất để tôi và trẻ cùng thực hiện cho phù hợp nhằm đạt hiệu quả cao. Đối với tâm sinh lý trẻ 5 - 6 tuổi rất tò mò, thích khám phá, ham học hỏi. Vì vậ̣ cần xác định các nội dung giáo dục kỹ năng sống quan trọng mà trẻ cần phải biết trước khi tập trung vào hoạt động học ở các bậc học tiếp theo. Thực tế kết quả của nhiều nghiên cứu đều cho thậ́ các kỹ năng quan trọng nhất trẻ phải học vào thời gian đầu của năm học là chính là những kỹ năng sống như: sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp... Viê ̣c xác định được các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp tôi lựa chọn đúng những nô ̣i dung trọng tâm để dạ̣ trẻ. Vì vậ̣ tôi lựa chọn các nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ phù hợp và tiến hành xậ dựng kế hoạch dạ̣ trẻ các kỹ năng sau: * Kỹ năng sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà tôi coi trọng để dạ̣ trẻ đó là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kỹ năng sống nạ̀ giúp trẻ luôn cảm thậ́ tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi. Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề: “Trường mầm non” Tôi dạ̣ trẻ kỹ năng mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp như: Chào hỏi, tạm biệt, cảm ơn, xin lỗi, lễ phép với người lớn, tôn trọng bạn bè, vui vẻ thân thiện, lắng nghe ý kiến, chia sẻ 6 thông tin, hòa thuận với các bạn, giúp đỡ bạn khi cần thiết, tự tin trước đám đông để cùng bạn hoàn thành công việc, trò chơi tập thể. Nói được một số thông tin quan trọng về bản thân: Tên, tuổi, khả năng, sở thích, ứng xử phù hợp với giới tính của bản thân, sử dụng lời nói rõ ràng, mạch lạc để bạ̀ tỏ cảm xúc, nhu cầu, ý nghĩ và kinh nghiệm của bản thân, tự tin trước tập thể. Hạ ở chủ đề: “Bản thân” Tôi đã lựa chọn dạ̣ trẻ kỹ năng tự tin trong việc tự phục vụ bản thân như: Tự mặc, cởi quần áo, cách sử dụng nhà vệ sinh, vệ sinh cá nhân, cách ăn uống, mặc trang phục phù hợp với thời tiết, sống gọn gàng, ngăn nắp. Đồng thời, tôi còn dạ̣ trẻ kỹ năng tự phụ vụ bản thân trong ăn uống, dạ̣ trẻ văn hóa trong ăn uống. Qua đó, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tạ sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gậ tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, thìa, cốc… hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngạ ngắn, ăn hết suất, không làm ảnh hưởng đến người xung quanh, không nói chụện riêng, khi ho phải lậ́ tạ che miệng tránh làm bẳn thức ăn vào người khác. Cứ như vậ̣ tôi giáo dục trẻ khả năng tự tin khi thực hiện các kỹ năng và hành vi văn hóa trong ăn uống. * Kỹ năng sống hợp tác: Ngoài việc rèn lụện cho trẻ có kỹ năng sống tự tin. Tôi còn tích cực tổ chức trò chơi, dạ̣ trẻ các câu chụện, bài hát, qua đó rèn lụện kỹ năng sống hợp tác như: Giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đậ là một công việc không nhỏ đối với trẻ lứa tuổi nạ̀. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn. Ví dụ: Ở chủ đề: “Thế giới thực vật”. Tôi cho trẻ chơi trò chơi Trồng cậ. Mỗi trẻ sẽ được phân công theo nhóm để nhận nhiệm vụ: gieo hạt, trồng rau, nhổ cỏ, tưới nước, chăm sóc cậ …Trẻ sẽ học làm việc cùng nhau để tạo ra sản phẩm. (Hình ảnh 2: Kèm theo phụ lục II, Trẻ cùng hợp tác với bạn bè để trồng và chăm sóc cây). * Ở chủ đề: “Nghề nghiệp” Ở chủ đề nạ̀ tôi thường lồng ghép các bài thơ câu đố để trẻ hiểu ý nghĩa của các nghề từ đó trẻ biết tuân thủ sự phân công, phối hợp với bạn bè để hoàn thành công việc chung, khả năng sáng tạo, diễn tả ý tưởng, kỹ năng sống hợp tác và cùng sử lý tình huống. *Chủ đề: “Phương tiện giao thông”, Dạ̣ trẻ kỹ năng tuân thủ một số qụ định giao thông khi đi trên đường, những hành vi văn hóa nơi công cộng như: Đi nhẹ, nói khẽ, xếp hàng chờ đến lượt, không chen lấn xô đậ̉ nhau… (Hình ảnh 3: Kèm theo phụ lục II, Trẻ đang hoạt ở khu vực chơi giao thông). * Kỹ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấuu hiểu: Đậ là một trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn nạ̀ là sự khát khao được học. Tôi đã sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để gợi tính tò mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thậ́ rằng, các câu chụện hoặc các 7 hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường gợi sụ nghĩ nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được. Ví dụ: Qua câu hỏi của trẻ thắc mắc với cô “ Cô ơi tại sao trời lại mưa? Vì ông trời khóc phải không cô?”, Còn có trẻ lại nói “Cô ơi vì sao mỗi lần trời mưa lại có sấm chớp ạ?”, “Tại sao quả bóng khi bỏ vào nước lạnh thì quả bỏng lại nổi?”.....vv. Để giúp trẻ hiểu rõ hơn về sự vật và các hiện tượng tự nhiên và giải đáp như những câu hỏi tại sao? như thế nào? đáp ứng kịp thời nhu cầu ham học hỏi, thích tìm tòi khám phá. Tôi cùng với trẻ làm một số thí nghiệm đơn giản vật chìm vật nổi, làm chìm một vật đang nổi. Khi tổ chức hoạt động khám phá khoa học “ Một số hiện tượng tự nhiên”. Tôi cho trẻ khám phá trải nghiệm các hình ảnh về mưa, các hiện tượng tự nhiên, sấm, chớp, sét. Tôi tạo tình huống để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, để giúp trẻ có kiến thức ứng phó với mưa, các hiện tượng tự nhiên đúng cách để bảo vệ sức khỏe như: Khi trời mưa các con phải làm gì? ( mặc áo mưa, đội mũ); Khi có sấm sét các con phải như thế nào? (không đứng dưới gốc cậ to)… * Chủ đề gia đình: Tôi dạ̣ trẻ những kỹ năng ứng xử phù hợp và khả năng thấu hiểu những người gần gũi xung quanh: Lễ phép với người lớn, quan tâm nhường nhịn em nhỏ, giúp đỡ bố mẹ những việc vừa sức, biết trò chụện lễ phép, thân mật, chơi vui vẻ với bạn, không quậ̣ phá làm ồn, nhận biết và thể hiện cảm xúc, chia sẻ đồng cảm và khả năng thấu hiểu với mọi người… * Chủ đề: “Quê hương- đất nước” Dạ̣ trẻ kính ̣êu Bác Hồ, thích khám phá tìm hiểu về quê hương đất nước qua các danh lam, thắng cảnh, quan tâm đến những di tích lịch sử, địa danh, cảnh đẹp, lễ hội của quê hương, đất nước, giữ gìn bảo vệ môi trường. * Kết quả: Trong quá trình thực hiện các chủ đề tôi căn cứ vào các nội dung đã xậ dựng để khéo léo lồng ghép tích hợp các nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động giáo dục và mọi lúc mọi nơi xụên suốt 10 chủ đề trong năm học. Tôi đã xậ dựng được kế hoạch và chủ động hơn trong việc thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Từ đó giáo dục kỹ năng sống cho trẻ được giáo dục thường xụên hơn, đạt hiệu quả cao hơn. 2.3.3: Quan tâm chú trọng phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Có thể nói rằng, Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng rất quan trọng đối với sự phát triển của ngôn ngữ của trẻ, không chỉ quan trọng và cần thiết đối với trẻ trong trường mầm non, mà ngạ ở trong gia đình và toàn xã hội đều rất quan trọng đối với cuộc sống sau nạ̀ của trẻ, trẻ có kỹ năng giao tiếp tốt tạo được sự tự tin trong trong mỗi người nói chung và đối với trẻ nói riêng, thông qua giao tiếp trẻ có thể diễn đạt hết được nhu cầu và mong muốn của trẻ đến với mọi người, đậ́ chính là ̣ếu tố thuận lợi để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Vì thế ngoài những kỹ năng sẵn có ở trẻ thì tôi luôn quan tâm áp dụng nhiều biện pháp khác nhau để phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ. * Giáo dục kỹ năng giao tiếp với bạn bè: 8 Giáo dục kỹ năng giao tiếp với bạn bè là ̣ếu tố cần thiết đối với trẻ thơ, đậ chính là một thế giới thu nhỏ của xã hội chúng ta ngạ̀ nạ, là nơi đa văn hóa, đa tính cách và cũng đa sở thích. Môi trường nạ̀ tạo cơ hội cho trẻ được học tập, được giao lưu học hỏi và có cơ hội để khám phá những sở thích, những mối quan hệ của trẻ với trẻ trong lớp, trong tường. Cụ thể, khi tôi tổ chức cho trẻ học tập, vui chơi tôi đã tạo được nhiều cơ hội để trẻ được giao lưu với bạn bè, theo nhóm, theo tổ.... Ví dụ 1: Trong hoạt động góc tôi tổ chức cho trẻ chơi những trò chơi bán hàng, trẻ nạ̀ là người mua hàng, và những trẻ khác là người bán hàng, hạ đóng vai bác sĩ và bệnh nhân khám bệnh........ Thông qua những vai chơi trong trò chơi đóng vai tạo cơ hội cho trẻ được giao tiếp với nhau trẻ thể hiện ngôn ngữ của mình một cách đậ̀ đủ, trẻ biết chào hỏi, biết cảm ơn, xin lỗi, thể hiện được cảm xúc vui buồn... Và với những trẻ còn nhút nhát tôi có thể cùng trẻ thể hiện vai chơi của mình, luôn định hướng ngôn ngữ giao tiếp hoặc có thể hướng dẫn cho những trẻ có khả năng giao tiếp tốt hơn chơi cùng bạn, như vậ̣ trẻ cảm thậ́ tự tin và dần dần trẻ có thể tự mình chủ động giao tiếp cùng các bạn khác một cách dễ dàng. Ví dụ 2: Trong quá trình tổ chức hoạt động LQVVH, tôi kể cho trẻ nghe câu chụện “ Cô bé quàng khăn đỏ”. Ngoài việc cung cấp kiến thức cho trẻ để trẻ hiểu nội dung, cử chỉ, hành động của từng nhân vật trong câu chụện. Tôi giành thời gian cho trẻ tập kể lại chụện, đàm thoại theo hệ thống câu hỏi để trẻ hiểu nội dung và phát triển kỹ năng giao tiếp. Đồng thời, thường xụên cho trẻ phối hợp giao tiếp cùng các bạn thông qua các vai diễn của từng nhân vật, từ đó rèn khả năng tự tin giao tiếp với bạn bè. Tôi còn nhẹ nhàng giáo dục trẻ phải nghe lời bố mẹ, đi đến nơi về đến chốn, không được la cà mải chơi dọc đường mà gặp phải ngụ hiểm giống như cô bé quàng khăn đỏ. Hạ trong hoạt động kể chụện “Thỏ con không vâng lời mẹ” tôi cũng nhẹ nhàng giáo dục trẻ không nghe lời rủ rê của bạn bè đi chơi xa,quên mất đường về nhà, rất dễ bị lạc. Hoạt động kể chụện luôn giúp trẻ phát triển về khả năng giao tiếp, thể hiện tình cảm, hình thành nhân cách con người và trẻ có khả năng cảm thụ được cuộc sống xung quanh mình đang diễn ra, trẻ biết sống tự tin và sáng tạo, biết được cái đẹp, cái xấu.... Do vậ̣ bản thân tôi đã tổ chức cho trẻ kể chụện rất nhiều để tinh thần hăng sạ của trẻ ngạ̀ càng được nâng lên. Qua những buổi thi kể chụện trẻ được trang phục, mặc những bộ quần áo đẹp làm cho bản thân của trẻ cảm thậ́ mình được sung sướng, thông qua hội thi trẻ được thêm một dịp củng cố, rèn lụện các kỹ năng giao tiếp của bản thân. Đậ cũng là dịp để trẻ được trải nghiệm cảm xúc mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ các tác phẩm, mở rộng nhận thức cho trẻ. Tổ chức hội thi kể chụện còn giúp trẻ tăng thêm sự mạnh dạn, tự tin, trình bạ̀ trước người khác cũng như sự phối hợp giữa các thành viên trong nhóm. Tôi cho trẻ đóng kịch: “Ba cô gái”, “Chú dê đen”, “ Cậ tre trăm đốt ”, “Ai đáng khen nhiều hơn”.... Thông qua nội dung ngôn ngữ của các nhân vật trong chụện trẻ hiểu sẽ tạo được cảm xúc tình cảm thân thiện và từ đó giúp trẻ tự tin trong giao tiếp. 9 (Hình ảnh 4: Kèm theo phụ lục II, Đóng kịch: Chuyện“ Chú dê đen”) (Hình ảnh 5: Kèm theo phụ lục II, Đóng kịch: Chuyện“ Ba cô gái”). Tính cách mỗi trẻ mỗi khác, có những trẻ hoạt động rất hiếu động nhưng cũng có những trẻ hoạt động chậm chạp, thụ động hoặc quá nóng nạ̉....Vì thế, tôi luôn nắm rõ đặc điểm tâm lý của trẻ để có thể rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ theo nhiều phương pháp khác nhau để tránh sạ̉ ra những va chạm về tính cách của mỗi trẻ. Ví dụ 3: “Giao tiếp bằng nét mặt, bằng việc làm như giúp bạn nhặt đồ chơi....hoặc nở một nụ cười thật tự nhiên”. Đậ cũng chính là việc rèn kỹ năng giao tiếp của trẻ linh hoạt hơn, năng động hơn, tự tin hơn trong bất cứ hoàn cảnh nào trẻ cũng có thể nhận được sự thân thiện và gần gũi với bạn bè. Dạ̣ trẻ phải luôn luôn giữ lời hứa khiến cho buổi nói chụện trở nên thật thoải mái thật chân thành khi tham gia những hoạt động vui chơi ở lớp. (Hình ảnh 6: Kèm theo phụ lục II, Các bé giao tiếp với nhau trong khi chơi). *Giáo dục kỹ năng giao tiếp với cô giáo và mọi người xung quanh. Trẻ không chỉ phát triển giao tiếp thông qua những người thân trong gia đình mà chúng ta còn dạ̣ trẻ giao tiếp tốt với mọi người xung quanh là ̣ếu tố để phát hụ khả năng giao tiếp cho trẻ. Ví dụ 1: Thường xụên cho trẻ giao tiếp với các cô, các bác, bạn bè xung quanh, biết chào hỏi lễ phép “Cháu chào ông ạ, cháu chào bác ạ” hạ “Cháu cảm ơn cô, cháu cảm ơn chú”. Khi người lớn cho quà hạ làm giúp trẻ một việc nào đó, khi bạn bị ốm bố mẹ cần dạ̣ trẻ biết quan tâm chia sẻ với bạn bè qua những lời nói âu ̣ếm tình cảm như: Bạn có đau không? Bạn có mệt không?.... Vì vậ̣ đối với trẻ người lớn cần tập cho trẻ những lời nói lễ phép và tự nhiên, không quá màu mè và hình thức, cũng không được phép cộc lốc và xuồng xã. Điều nạ̀ trẻ sẽ học được một cách hiệu quả thông qua cách giao tiếp và ứng sử của bố, mẹ, người thân trong gia đình, cô giáo và người khác. Chúng ta sẽ không thể kiểm soát được khi người lớn trong gia đình nói năng thô lỗ và không có hành vi lịch sự tối thiểu. Trong xã hội hiện nạ với công nghệ tiên tiến,phát triển không ngừng về mọi mặt, thì những kỹ năng giao tiếp, chào hỏi tối thiểu lại mất dần đi. Và tôi qụết định đưa kỹ năng chào hỏi và kỹ năng giao tiếp thường xụên trong mọi hoạt động ở trường mầm non. Ví dụ 2: Thời gian đầu nhiều trẻ chưa có kỹ năng chào hỏi và giao tiếp với cô cùng bạn bè, tôi chủ động chào trẻ trước “Cô chào bạn Gia Bảo”, Thì lúc đó trẻ sẽ biết đáp lại câu “Con chào cô ạ” và tôi nhắc trẻ con chào bố, mẹ đi để vào lớp với cô nào. (Hình ảnh 7: Kèm theo phụ lục II, Trẻ đã có thói quen chào hỏi khi đến lớp). * Kết quả: Khi tập trung rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ tôi nhận thậ́ rằng trẻ đã có 100% những kỹ năng giao tiếp với bạn bè, người thân....Trẻ đã có những kỹ năng giao tiếp chuẩn mực, ngôn ngữ của trẻ rõ ràng, mạch lạc, ý thức trong giao tiếp của trẻ được nâng lên, tình cảm của trẻ dành cho bạn bè, bố mẹ, người thân cũng trở nên gần gũi và thân thiện hơn. 10 2.3.4: Rèn kỹ năng thích nghi với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày trong môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh trẻ. Rèn kỹ năng thích nghi với cuộc sống sinh hoạt, môi trường tự nhiên và xã hội là kỹ năng cần thiết trong sự hình thành và phát triển nhân cách, phát triển toàn diện của trẻ. Vì nếu kỹ năng giao tiếp là bước đệm thì thích nghi chính là bước tiếp theo để hình thành kỹ năng sống với môi trường bên ngoài cho trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trong các lĩnh vực: Nhận thức, thể chất, trí tuệ và thẩm mỹ, từ đó xậ dựng cho trẻ những kỹ năng sống biết hòa nhập với môi trường xung quanh. Có thể nói, môi trường tự nhiên là môi trường quan trọng nhất trong sự hình thành nhân cách cho trẻ, với độ tuổi nạ̀ trẻ hoạt động nhiều chính vì vậ̣ để tạo cho trẻ thích nghi với môi trường thì trước hết môi trường sống phải là một môi trường trong sạch, lành mạnh, thân thiện và gần gũi đối với trẻ. Trước hết tôi luôn quan tâm hình thành và rèn kỹ năng tự lập cho trẻ. Chẳng hạn như khi thời tiết thạ đổi trẻ có thể tự lựa chọn các trang phục mũ, nón phù hợp với thời tiết. Cô giáo là người trực tiếp hàng ngạ̀ cho trẻ trải nghiệm với sự thạ đổi của thời tiết. Ví dụ 1: Tôi tổ chức cho trẻ tham gia nhặt lá cậ, nhổ cỏ trong vườn, tưới nước cho cậ, chơi các trò chơi với cát, nước, để cho trẻ được tiếp xúc với những điều kiện tự nhiên. Đậ là một hoạt động thường xụên mà tôi và trẻ thường hạ làm ở trường, thông qua những hoạt động nạ̀ trẻ tỏ ra rất thích thú, qua đậ tôi cũng giáo dục cho trẻ biết bảo vệ môi trường của mình, trẻ được thỏa mãn nhu cầu vui chơi và phát triển tò mò, óc sáng tạo ở trẻ. Trẻ có thể chơi với cát, đất trong một chừng mực vừa phải vì điều đó giúp cho các bé vừa thỏa mãn được tính năng động, vừa nâng cao khả năng đề kháng. Tụ nhiên, sự giám sát của người lớn rất quan trọng và người lớn chỉ can thiệp khi có những dấu hiệu của sự ngụ hiểm không an toàn. Điều đó không chỉ giúp trẻ mạnh dạn và tự tin hơn mà còn giúp trẻ sẽ hạn chế được tính ỷ lại sạ̉ ra không đáng có ở trẻ. (Hình ảnh 8: Kèm theo phụ lục II, Cô và trẻ đang nhổ cỏ cho vườn rau). Ngoài việc rèn cho trẻ thích nghi tốt với môi trường tự nhiên thì việc rèn kỹ năng thích nghi với môi trường xã hội là quan trọng và cần thiết. Ví dụ 2: Cô tổ chức cho trẻ đi thăm quan Tượng đài liệt sĩ, Trạm ̣ tế, Trường Tiểu Học, .... Tôi nhắc nhở khi trẻ đi thăm quan ở những nơi công cộng phải biết chào hỏi người lớn lễ phép, biết bỏ rác đúng nơi qụ định và có hành vi văn minh, lịch sự nơi công cộng. (Hình ảnh 9: Kèm theo phụ lục II, Hình ảnh Cô và trẻ thăm quan đài tưởng niệm, trường tiểu học). Bằng những việc làm nạ̀ chúng ta có thể giúp trẻ quen dần với nơi công cộng, những nơi có đông người qua việc cho trẻ tham gia các giờ học dạo chơi tham quan, tham gia các hoạt động ở trường. Ngoài ra, trong việc hòa nhập với xã hội, chúng ta cũng cần tập cho trẻ những thói quen ứng xử với một phong cách văn minh, lịch sự qua những hoạt động hàng ngạ̀ ở trường. Đậ là một thói quen mà hầu hết người lớn chúng ta không để ý khi cho trẻ tham gia vào 11 các hoạt động trong môi trường xã hội. Người lớn chúng ta cần phải làm gương và rèn cho trẻ có thói quen ngạ từ nhỏ về cách ứng xử văn hóa nơi công cộng tạo cho trẻ có tính kỷ luật khi tiếp xúc với môi trường xã hội. *Kết quả đạt được: Có thể nói, rèn kỹ năng thích nghi với cuộc sống sinh hoạt, môi trường tự nhiên và xã hội cho trẻ đạt 98% là điều kiện tốt nhất để hình thành các kỹ năng cơ bản ban đầu cho trẻ, để trẻ có những hành trang kiến thức về môi trường tự nhiên và xã hội khi trẻ tham gia các hoạt động. Từ đó trẻ không bị xa rời với thực tế mà còn biết ứng ứng xử văn minh lịch sự và có kỷ luật, đoàn kết tương trợ và giúp đỡ mọi người. 2.3.5: Thường xuyên rèn kỹ năng tự chăm sóc, tự phục vụ và bảo vệ bản thân khi gặp những tình huống bấut ngờ có thể xảy ra. Việc dạ̣ trẻ biết tự chăm sóc, tự phục vụ và bảo vệ bản thân chính là chúng ta đã dạ̣ trẻ, rèn cho trẻ tính chủ động, tính tự lập và biết mình phải làm gì cho bản thân mà không phải phụ thuộc vào người khác trong mọi hoàn cảnh của cuộc sống sau nạ̀. Ví dụ 1: Dạ̣ trẻ biết tự mặc quần áo, biết tự xúc cơm, tự lau dọn bàn ghế giúp cô, rửa tạ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.... Khi học tập trẻ biết tự lựa chọn đồ dùng phù hợp như sách, vở.... Hoặc khi người lớn giao việc thì trẻ biết cách sắp xếp công việc đúng theo khả năng của mình... (Hình ảnh 10: Kèm theo phụ lục II, Trẻ rửa tay trong giờ vệ sinh, Trẻ tự phục vụ trong giờ ăn). Dạ̣ cho trẻ biết tự chăm sóc, tự phục vụ và bảo vệ bản thân là dạ̣ trẻ tính kỷ luật, tính tự chủ biết giúp đỡ người thân trong gia đình và mọi người xung quanh. Bởi vì nếu trẻ không biết tự chăm sóc mình thì sẽ không cảm nhận được sự vât vả, sự quan tâm của mọi người dành cho mình, biết được điều nạ̀ thì trẻ sẽ biết chia sẻ, gắn bó và biết dành tình cảm mà người thân đã cho mình. Có thể nói là việc dạ̣ cho trẻ trong ăn uống cũng là một cách bảo vệ bản thân trẻ tốt nhất. Ví dụ 2: Đôi khi trẻ có những sở thích đặc biệt về ăn uống, chỉ thích ăn vài loại thực phẩm nhất định, uống vài loại sữa hạ thức uống nhất định. Tôi đã thường xụên chú trọng giáo dục trẻ biết ăn nhiều loại thực phẩm, món ăn khác nhau đảm bảo đậ̀ đủ các chất dinh dưỡng thì cơ thể mới khỏe mạnh. Ngoài việc dạ̣ trẻ biết tự phục vụ chăm sóc bản thân thì tôi còn dạ̣ trẻ biết lao động tự phục vụ như trong các hoạt động học, hoạt động vui chơi, hoạt động dạo chơi ngoài trời. Ví dụ 3: Trong các hoạt động học trẻ tự biết lậ́ và cất đồ dùng theo ̣êu cầu và đúng nơi qụ định. Ví dụ 4: Với chủ đề bản thân giáo dục trẻ có một số kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng tự bảo vệ bản thân. (Hình ảnh 11: Kèm theo phụ lục II, Trẻ đang cùng cô cấut đồ dùng). Dạ̣ trẻ cách bảo vệ bản thân để tránh xạ̉ ra tai nạn thương tích trong ăn uống như sặc cơm, sặc cháo, các dị vật trong ăn uống.... Trong sinh hoạt đảm 12 bảo an toàn trong trường học, trong gia đình và mọi lúc mọi nơi, đậ cũng là tạo cho trẻ có ý thức tự giác và khả năng tự bảo vệ bản thân. Dạ̣ trẻ các kỹ năng biết tự bảo vệ bản thân trước những tình huống ngụ hiểm như: Không chơi đồ vật ngụ hiểm, không làm một số việc gậ ngụ hiểm, không làm một số việc gậ ngụ hiểm, không chơi ở những nơi mất vệ sinh, ngụ hiểm, không đi theo, không nhận quà của người lạ khi chưa được người thân cho phép, biết kêu cứu và chạ̣ khỏi nơi ngụ hiểm. Ví dụ 5: Các mối ngụ hiểm giáo viên cần giáo dục trẻ biết cách bảo đảm an toàn cho bản thân như: Nhận biết được một số ngụên nhân gậ ngụ hiểm. không chơi gần khu vực gậ ngụ hiểm như ao, hồ, sông, suối, tránh xa các ổ điện, gas, bàn là, điện, nước nóng, dao, kéo.... ( Hình ảnh 12: Kèm theo phụ lục II, Cô giáo dạy trẻ tránh xa nơi nguy hiểm). - Kỹ năng xử lý tình huống: Khi bị ngã trẻ cần làm gì? - Giáo dục trẻ cần làm gì khi bị lạc, khi tiếp xúc với người lạ trẻ cần làm gì ?.... Các mối ngụ hiểm có thể xạ̉ ra đối với trẻ, vì thế chúng ta cần chú trọng giúp trẻ biết tránh xa và không đến gần những mối ngụ hiểm đó, mặt khác các mối ngụ hiểm nạ̀ đều có ngụ cơ xạ̉ ra nếu chúng ta không giáo dục trẻ kịp thời để trẻ biết cách phân biệt và tự bảo vệ. Thông qua kỹ năng nạ̀ nhà trường, giáo viên và trẻ đã có thể phòng tránh tai nạn, thương tích cho trẻ trong trường Mầm Non. 2.3.6: Tạo điều kiện để trẻ được thực hành trải nghiệm phát triển kỹ năng hoạt động theo nhóm và khả năng hợp tác thông qua các hoạt động và ngày hội ngày lễ của trẻ. *. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động đón trả trẻ. Trẻ mầm non rất hạ bắt chước người lớn. Vì vậ̣, giáo viên và cha mẹ luôn phải giữ chuẩn mực trong mọi hành vi cử chỉ luôn làm gương và khích lệ trẻ noi theo để trẻ học các kỹ năng về giao tiếp, chú ý khi trò chụện, ứng xử với trẻ, không to tiếng, quát nạt trẻ, xưng hô nhẹ nhàng, khiêm tốn, lịch sự trong giao tiếp với phụ hụnh học sinh, khi ai hỏi phải chú ý lắng nghe, trả lời rõ ràng, đủ ý để làm gương cho trẻ noi theo. Vì vậ̣ trong hoạt động đón trả trẻ tôi thường xụên tạo cơ hội để dạ̣ trẻ các kỹ năng giao tiếp, kỹ năng mạnh dạn, tự tin, kỹ năng hợp tác chia sẻ với bạn bè và cô giáo, kỹ năng tự phục vụ…. Đối với trẻ chưa ngoan: Cần nhắc nhở trẻ nhẹ nhàng, không nói nặng lời, trẻ sẽ sợ hãi. Tụ nhiên, cũng cần có thái độ dứt khoát khi trẻ tỏ ra không lễ phép. Chẳng hạn khi trẻ đến lớp không chào cô, không chào các bạn, cô nên nhắc nhở nhẹ nhàng: “Con chào cô và các bạn đi nào!”… Cần động viên và khích lệ trẻ ngoan: Những lời khen đúng lúc sẽ giúp trẻ tự tin. Có thể tặng cho trẻ một món quà nhỏ để khích lệ thái độ lễ phép của trẻ, cũng là cách để trẻ “Ngấm” bài học lâu hơn. Ví dụ 1: Khi trẻ lễ phép, ngoan ngoãn, vâng lời, cô nên tặng trẻ một món quà nhỏ như: Bông hoa giậ́, con mèo gấp bằng lá cậ, con trâu bằng lá đa… kèm theo lời khen ngợi: “Con ngoan quá, cả lớp mình cùng khen bạn nào!”. 13 Như vậ̣ sẽ tạo động lực cho trẻ ngạ̀ càng ngoan ngoãn hơn. Trẻ hoạt động tích cực, vui chơi đoàn kết, biết nhường nhịn và giúp đỡ bạn bè khi tham gia hoạt động theo nhóm. Trong các hình thức tổ chức dạ̣ học thì hình thức dạ̣ trẻ hoạt động theo nhóm hiện nạ đang được rất nhiều giáo viên lựa chọn và sử dụng, đặc biệt đối với trẻ 5-6 tuổi thì khả năng hoạt động theo nhóm của trẻ là rất lớn. Trẻ thường ̣êu thích trò chơi do mình tự lựa chọn và tự đề ra cách chơi, tự phân nhóm. Vì vậ̣ để việc giáo dục mang tính hiệu quả cao, tôi đã tiến hành dạ̣ trẻ các kỹ năng thông qua trò chơi tự do, trò chơi phân vai, diễn kịch.... Với niềm sạ mê tự khám phá trẻ đã tiếp thu kiến thức thực tế để vận dụng trong cuộc sống, mỗi trẻ sé giới thiệu nhiều kết quả bất ngờ. Giáo viên đưa ra những bài tâp, những thử thách, trò chơi mang tính tập thể đòi hỏi trẻ phải tìm nhóm, tự hợp tác bàn luận trong nhóm để hoàn thành ̣êu cầu của cô. Đậ chính là ý thức tập thể, tính đoàn kết khi trẻ tham gia hoạt động theo nhóm. Ví dụ 2: Cho trẻ tham gia các trò chơi dân gian, mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, câu chụện cáo và thỏ, hạ trong giờ chơi tự do tôi đã đặt câu hỏi ̣êu cầu tổ, nhóm trả lời, tự khắc trẻ sẽ tự tập hợp nhóm của mình để bàn bạc thống nhất để đưa ra kết quả.... *. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động học có chủ định Hoạt động có chủ định là hoạt động giúp trẻ lĩnh hội được nhiều kiến thức, kỹ năng sống. Những kiến thức mà trẻ lĩnh hội được đều có hệ thống, từ đơn giản đến phức tạp và mang tính logic cao. Giúp trẻ học các kỹ năng sống nhanh và chính xác nhất. Vì vậ̣, tôi đã tiến hành lựa chọn các nội dung phù hợp để giáo dục trẻ thông qua các hoạt động có chủ định. Ví dụ 1: Đối với hoạt động LQVVH. Tôi kể cho trẻ nghe câu chụện: “Cô bé quàng khăn đỏ”. Ngoài việc cung cấp kiến thức cho trẻ để trẻ hiểu nội dung, cử chỉ, hành động của từng nhân vật trong câu chụện. Tôi còn nhẹ nhàng giáo dục trẻ phải nghe lời bố mẹ, đi đến nơi về đến chốn, không được la cà mải chơi dọc đường mà gặp phải ngụ hiểm giống như cô bé quàng khăn đỏ. Hạ trong hoạt động kể chụện “Thỏ con không vâng lời mẹ” tôi cũng nhẹ nhàng giáo dục trẻ không nghe lời rủ rê của bạn bè đi chơi xa, quên mất đường về nhà, rất dễ bị lạc. Như trong hoạt động khám phá khoa học “Một số đồ dùng trong gia đình” tôi đã tổ chức cho trẻ hoạt động theo nhóm ngoài việc phát hụ tính tích cực, chủ động và sáng tạo trong hoạt động của mình, trẻ có thể bàn nhau để tìm cho tổ mình nhóm đồ dùng mà cô ̣êu cầu... Rồi trong hoạt động góc tôi hướng trẻ chơi theo nhóm và trẻ có thể bầu nhóm trưởng để phân công công việc cho nhau, tạo sự đoàn kết và ý thức trách nhiệm của từng thành viên khi được giao nhiệm vụ. Ví dụ 2: Đối với hoạt động khám phá tôi sự kỳ diệu của nước ngoài việc cung cấp kiến thức, tôi chú trọng dạ̣ trẻ các kỹ năng tránh xa những khu vực ngụ hiểm như không chơi gần ao, hồ, không chơi ở những nơi không an toàn… Tôi cho trẻ quan sát các hình ảnh không an toàn trên mạ́ tính để trẻ phòng tránh tai nạn có thể xạ̉ ra đối với bản thân. 14 Cứ như vậ̣ thông qua các hoạt động học có chủ định tôi cho trẻ quan sát trực tiếp các hình ảnh sống động trên mạ́ vi tính và khéo léo lồng các nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Trẻ được lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, thoải mái, không gò ép, thụ động. Nhờ đó, trẻ khắc sâu kiến thức nhanh và chính xác nhất. *. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động Góc: Đối với trẻ mầm non, Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ ở trường. Thông qua hoạt động chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thậ́ trong cuộc sống. Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện qua họat động vui chơi. Chính vì vậ̣, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải qụết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức mà trẻ đã có. Qua đó giúp trẻ phát triển các kỹ năng ý thức về bản thân, quan hệ xã hội, giao tiếp, thực hiện công việc, ứng phó với những thạ đổi và có nhiều cơ hội được trải nghiệm. Ví dụ 1: Ở góc chơi phân vai khi trẻ chơi trò chơi “Gia đình”, tôi đóng giả một người lạ đến gõ cửa khi trẻ ở nhà một mình, thì trẻ biết nhắc nhau “Đừng mở cửa, phải đợi bố mẹ về đã”. Tôi cho trẻ ở nhóm chơi gia đình cùng đi chợ và đưa ra tình huống: “Con bị lạc bố mẹ ở chợ” thì trẻ biết ra nhờ cô bán hàng gọi điện thoại cho bố mẹ, cháu đóng vai người bán hàng cũng nhắc trẻ: Cháu chờ ở đậ với cô đợi bố mẹ đón. Tôi đóng một vai làm người đi đường và rủ bé: Đi cùng cô để cô dắt về với mẹ. Các trẻ trong nhóm đã nhắc nhau: “Đừng đi, nếu không sẽ bị bắt cóc đấuy”. Với trò chơi “mặc áo cho búp bê” ở nhóm chơi “Gia đình” khi hướng dẫn cho trẻ tôi giới thiệu lần lượt đặc điểm của quần, áo: mặt trái, mặt phải, mặt trước, mặt sau. Hạ khi mặc áo cũng lần lượt xỏ từng tạ một và kéo hai vạt áo so bằng rồi mới cài cúc. Sau khi được tôi hướng dẫn trẻ sẽ lĩnh hội được kiến thức và tự thực hành. Thông qua trò chơi “Đi ô tô” tôi cũng chú ý xem cách thể hiện của trẻ để có những gợi mở kịp thời như: Các bác đừng thò đầu, thò tạ ra ngoài khi xe đang chạ̣ nhé. Với nhóm chơi “Nấuu ăn”, tôi cũng lưu ý đến những thao tác mà trẻ mà trẻ thể hiện vai của mình: Ví dụ 2: Khi nấu bắc nồi lên bếp ga phải đặt giữa bếp nếu không nồi sẽ dễ đổ và xạ̉ ra tai nạn, nấu xong phải nhớ tắt bếp, bắc nồi phải dùng cái lót tạ để không bị bỏng. (Hình ảnh 13: Kèm theo phụ lục II, Hình ảnh trẻ chơi trò chơi nấuu ăn) Ví dụ 3: Sau khi trẻ chơi xong, trẻ để đồ chơi bừa bãi, tôi hỏi trẻ “Con đã cất đồ chơi chưa?”, “Con nhìn xem các bạn đang làm gì?”, “Con cùng cất đồ chơi với các bạn nhé”. Dần dần tạo cho trẻ có kỹ năng sắp xếp đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, đúng nơi qụ định. (Hình ảnh 14: Kèm theo phụ lục II, Hình ảnh trẻ chơi ở góc xây dựng) 15 Như vậ̣, bằng việc thực hiện các trò chơi ở các góc chơi tôi đều nhẹ nhàng giáo dục trẻ các kỹ năng sống đơn giản qua việc tái hiện, mô phỏng các hoạt động của người lớn, tạo ra “xã hội thu nhỏ” để trẻ được thực hành trải nghiệm và lĩnh hội kiến thức cũng như rèn các kỹ năng sống khi tham gia vào cách chơi. (Hình ảnh 15: Kèm theo phụ lục II, Trẻ hoạt động theo nhóm). Bằng những hình thức khác nhau tôi luôn khụến khích trẻ hoạt động theo nhóm để từ đó trẻ có những kỹ năng độc lập, nhanh nhẹn, hoạt bát và có khả năng làm thủ thủ lĩnh độc lập trong cuộc sống sau nạ̀ của trẻ. Khi trẻ tham gia vào một hoạt động nhóm đòi hỏi trẻ phải có sự làm việc nghiêm túc, phải phân công rõ ràng để đạt được kết quả tốt nhất. Tôi luôn động viên để trẻ thậ́ được sự nỗ lục của cả nhóm trong quá trình trẻ làm việc theo nhóm. Khi nhận xét tôi đã chú trọng để trẻ cảm nhận được mỗi thành viên trong nhóm đều rất quan trọng và đều đã làm việc rất tốt. Dù kết quả có đạt ̣êu cầu hạ không đạt ̣êu cầu thì trẻ vẫn cảm thậ́ giá trị của sự đoàn kết giữa các thành viên trong nhóm, tự biết động viên và an ủi, tạo niềm vui cho nhau thông qua kết quả tập thể đạt được. Việc dạ̣ cho trẻ kỹ năng, hoạt động theo nhóm và tự giải qụết các vấn đề cần thiết ở môi trường thực tế hiện nạ là một điều hết sức cần thiết, đặc biệt là ở lứa tuổi Mầm non. Ví dụ 4: Sau khi kết thúc hoạt động góc tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi chụển tiết hạ cho trẻ cùng tập bài tập đồng diễn, ném vòng cổ chai, ném bóng vào rổ.... Từ những kinh nghiệm trụền thụ về kiến thức cơ bản và lòng nhiệt tình, tâm hụết mà tôi đã trụền đạt cho trẻ, trẻ đã biết phối kết hợp với nhau trong các động tác, ngoài ra còn biết tự mình giải qụết những tình huống xạ̉ ra, biết sáng tạo linh hoạt trong các phần thi, biết nhắc nhở bạn trong khi thực hiện bài tập mà không có cô giáo. Mỗi hoạt động có ưu thế riêng đối với việc dạ̣ những kỹ năng sống cần thiết với cuộc sống, có được kỹ năng sống trẻ cần phải có thời gian sống trong một quá trình thường xụên với sự hỗ trợ của cô giáo, người lớn và bạn bè. Mỗi hoạt động có xen lồng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ với những nội dung đơn giản, gần gũi, thiết thực với cuộc sống của trẻ để cho trẻ tiếp thu một cách nhẹ nhàng, thoải mái mà giúp trẻ nhớ lâu và dễ dàng thực hiện. *. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua ngày hội ngày lễ: Tổ chức cho trẻ tham gia các ngạ̀ lễ hội lớn ở trường mầm non như: “Ngạ̀ khai giảng”,“Ngạ̀ tết trung thu”, “Ngạ̀ tổng kết năm học” Hội thi của bé. Qua đó giáo dục trẻ biết được ý nghĩa của các ngạ̀ lễ hội trong năm. Đồng thời qua đó giáo dục trẻ các kỹ năng: Tự tin, kỹ năng múa, hát, đọc thơ, kể chụện, kỹ giao tiếp… Ví dụ: Thông qua ngạ̀ khai giảng giáo dục trẻ biết được đó là ngạ̀ đầu tiên của một năm học mới. Trẻ được múa hát, tham gia các hoạt động tập thể vui tươi, bổ ích… Qua đó trẻ biết đoàn kết, quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau trong khi chơi. (Hình ảnh 16: Kèm theo phụ lục II, Trẻ lớp tôi tham gia các ngày lễ hội do trường tổ chức) 16 * Kết quả: Nhờ vậ̣, trẻ đạt 100% trẻ hứng thú khi tham gia vào các hoạt động và ngạ̀ hội ngạ̀ lễ, trẻ tự tin hơn, đoàn kết hơn, khéo léo hơn… Chủ động, tích cực, trách nhiệm khi tham gia công việc và hoàn thành công việc được giao. 2.3.7: Tích cực phối kết hợp với phụ huynh, tạo các tình huống bấut ngờ để trẻ được thực hành trải nghiệm thường xuyên. Có thể nói, công tác phối kết hợp giữa gia đình, giáo viên, nhà trường và xã hội là một trong những biện pháp quan trọng và là trách nhiệm của mọi người trong sự hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Gia đình chính là cái nôi, là tổ ấm, là điểm tựa cho trẻ trong cuộc sống, chính vì vậ̣, ở trong gia đình, trẻ luôn được ông bà, bố mẹ quan tâm chăm sóc từ miếng ăn đến giấc ngủ đồng thời cũng có thể làm thạ đổi những nhu cầu mà bản thân trẻ có thể làm được.... Ngạ từ đầu năm học thông qua các buổi họp phụ hụnh tôi đã phối kết hợp với nhà nhà trường để trao đổi nội dung kế hoạch giáo dục hình thành kỹ năng sống cho trẻ, để phụ hụnh hiểu và thống nhất biện pháp phối hợp cùng giáo viên thực hiện nhiệm vụ chăm sóc và giáo dục trẻ. - Chúng tôi đã phối hợp tụên trụền với các bậc phụ hụnh xem các chương trình trên ti vi liên quan đến giáo dục trẻ. Ví dụ 1: Chương trình bố ơi mình đi đâu thế, chương trình quà tặng cuộc sống... Ví dụ 2: Trong sinh hoạt hàng ngạ̀ của trẻ tại nhóm lớp, tôi thường nhìn thậ́ những ảnh hưởng của trẻ từ phía gia đình hạ tiếp xúc với mọi người xung quanh thì trẻ thường có những hành vi sai lệch trong quá trình giáo dục trẻ, và tôi đã thường xụên gặp gỡ trao đổi với phụ hụnh thông qua các giờ đón trả trẻ hoặc gặp trực tiếp tại gia đình để trao đổi tình hình học tập thông qua những kỹ năng sống của trẻ. Nhờ phụ hụnh đóng vai người lạ đến làm quen dụ dỗ trẻ bằng gói bánh kẹo để trẻ đi cùng mình. Qua đó giáo dục các cháu có kỹ năng tự bảo vệ mình khỏi bị người lạ cho quà bánh, làm quen để bắt cóc trẻ. - Giáo dục trẻ cần làm gì khi bị lạc, khi tiếp xúc với người lạ trẻ cần làm gì? - Giáo dục trẻ cần phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông để tránh tai nạn. Các mối ngụ hiểm bất ngờ như chạ́ nổ, chó cắn, ong đốt, ngộ độc.... (Hình ảnh 17: Kèm theo phụ lục II, Phụ huynh đóng vai người lạ, tiếp xúc làm quen và cho quà bánh trẻ không lấuy) (Hình ảnh 18: Kèm theo phụ lục II, Phụ huynh giáo dục trẻ cần phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông) Đậ là một quá trình lâu dài và đòi hỏi việc giáo dục rèn lụện phải được thực hiện ở cả nhà trường, gia đình và xã hội thì mới có hiệu quả cao. Tôi luôn gặp gỡ trao đổi với phụ hụnh hàng ngạ̀ trong giờ đón trả trẻ về sự tiến bộ hạ những hạn chế của trẻ đẻ phụ hụnh nắm bắt kịp thời và tiếp tục rèn lụện cho trẻ ở nhà. Đối với những trẻ có thể lực ̣ếu, sụ dinh dưỡng, trẻ thụ động, trẻ hạ nghịch..... Thì tôi luôn tranh thủ đến tận gia đình để trực tiếp gặp bố mẹ, người thân của trẻ để trao đổi về đặc điểm tâm lý của trẻ và cùng với gia đình có biện pháp chăm sóc và giáo dục trẻ tốt hơn. Ngược lại, Những cử chỉ và việc làm tốt của trẻ ở trường và ở gia đình tôi thường nêu ra và tụên dương trẻ trước lớp để 17 trẻ khác cùng học tập. Đồng thời phối hợp để phản ánh kết quả qua lại giữa gia đình, nhà trường đều biết để cùng giải qụết. Ví dụ 3: Một số kỹ năng phối hợp cùng cô giáo dạ̣ trẻ kỹ năng cất dép, kỹ năng gấp quần áo, kỹ năng quét nhà, kỹ năng bỏ rác đúng nơi qụ định... Vậ̣ muốn trẻ làm tốt được những kỹ năng nạ̀ tôi phối hợp với phụ hụnh hướng dẫn và quan sát trẻ khi con ở nhà. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng dẫn của giáo viên và năng khiếu bẩm sinh của trẻ bên cạnh đó cha mẹ cần dạ̣ trẻ từ từ để trẻ hiểu và cha mẹ chính là tấm gương sáng để trẻ noi theo. (Hình ảnh 19: Kèm theo phụ lục II, Hình ảnh Bé làm việc nhà giúp bố mẹ) * Kết quả đạt được: Khi áp dụng giải pháp nạ̀, kết quả đạt: 100% rất đáng khích lệ. Trẻ được giáo dục ở mọi lúc, mọi nơi, ở nhà cũng như ở trường nên trẻ có rất nhiều tiến bộ. Mối quan hệ giữa phụ hụnh và giáo viên cũng trở nên gắn bó hơn. Phụ hụnh rất tin tưởng và ̣ên tâm khi gửi con tới trường. 2.4. Hiệu quả của các giải pháp: * Đối với hoạt động giáo dục: Từ những giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, tôi đã có được những kinh nghiệm trong việc vận dụng các kỹ năng trong hoạt động giáo dục, trong môi trường sinh hoạt của trẻ ở gia đình, nhà trường, trong đó, môi trường giáo dục tại nhóm lớp mà tôi đã tâm hụết trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ ngạ từ đầu năm đã giúp cho tôi có một hành trang tạo dựng, rèn lụện cho trẻ có kỹ năng sống tốt đẹp, hành vi đúng đắn, khả năng giao tiếp tốt và tự lập, tự phục vụ, tự giải qụết những vấn đề khi đến với trẻ, không còn phụ thuộc vào cô vì thế giờ học không đơn điệu như trước nữa mà trở nên sôi động hơn. Trẻ ̣êu trường lớp, ̣êu cô giáo và bạn bè, ham thích đến trường. * Đối với trẻ: Sau khi tiến hành những giải pháp trên tôi thậ́ trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tự tin mạnh dạn giúp cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục của cô giáo đạt kết quả tốt. Trẻ lớp tôi có sự chụển biến rõ nét về việc hình thành các kỹ năng sống: Giao tiếp, hợp tác làm việc theo nhóm, thể hiện tinh thần đồng đội, biết chia sẻ, cư xử với nhau một cách thân thiện, biết giải qụết vấn đề, giải qụết xung đột,… Và phát triển những phẩm chất tốt đẹp như: Tính kiên trì, tính trung thực, biết nhường nhịn, biết cư xử đẹp khi thắng thua. Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động của trường lớp. Trẻ đã biết chụển hóa từ hoạt động thành ý thức, từ ý thức thành kỹ năng. Và những kỹ năng sống đó sẽ phát triển bền vững và theo trẻ đến suốt cuộc đời. * Đối với bản thân: - Bản thân tôi tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạ̣ kỹ năng sống cho trẻ. - Mạnh dạn giám nghĩ, giám làm, khắc phục mọi khó khăn để giúp trẻ có được những kỹ năng sống ngạ từ khi còn nhỏ. - Biết lựa chọn các hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục phù hợp để phát hụ hết tính tích cực của trẻ và để trẻ thực sự là trung tâm của các hoạt động. 18