Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục dục đạo đức cho học sinh ở trường tiểu học vĩnh thành

I. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài: Từ khi khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà (2/9/1945) Bác Hồ kính yêu đã khẳng định “Non sông Việt Nam có nên tươi đẹp hay không ? Dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quan để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không chính là nhờ vào một phần lớn ở công học tập của các cháu…”  6 Để đạt được mục tiêu như Bác Hồ khẳng định thì sự nghiệp giáo dục nói chung và các nhà trường nói riêng phải hướng vào chất lượng toàn diện, đặc biệt trong thời đại ngày nay giáo dục phải đòi hỏi chất lượng nhiều mặt. Vì vậy gia đình, nhà trường và xã hội cần phải phối hợp với nhau tạo điều kiện cho học sinh phấn đấu để đạt được những định hướng đó. Điều quan trọng bậc nhất là: Chất lượng đạo đức, phẩm chất thái độ, hành vi học tập của các em có ý nghĩa to lớn đến việc thành bại của một nền giáo dục. Vì vậy các nhà trường ngoài việc giáo dục trí dục còn phải giáo dục đức dục cho học sinh để bồi dưỡng một thế hệ vừa Hồng vừa Chuyên. Có thể nói trước mắt cũng như lâu dài, công tác giáo dục đạo đức cho học sinh là một việc hết sức quan trọng và cần thiết. Đặc biệt trong cơ chế thị trường hiện nay, tình hình đạo đức đang đặt ra cho toàn xã hội nói chung và các nhà trường nói riêng những vấn đề hết sức khó khăn và gay gắt, trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội lại càng nặng nề hơn bao giờ hết. Trước sứ mạng của nhân dân, đất nước, những người cán bộ quản lý các trường học, các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh cần ý thức sâu sắc rằng: Vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học là một vấn đề cấp bách, đã, đang và luôn được mọi người quan tâm. Nhận thức được sâu sắc điều này, trong nhiều năm qua, trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc nói chung và xã Vĩnh Thành nói riêng đã thực sự quan tâm đến công tác giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các giờ dạy chính khóa, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đa dạng, phong phú. Nhà trường thực sự trở thành trung tâm giáo dục đạo đức cho học sinh. Xuất phát từ tình hình và kết quả giáo dục trên địa bàn xã Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc, bản thân tôi thấy vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh ở các nhà trường là một vấn đề hết sức cần thiết bởi vì nó có vai trò to lớn trong việc hình thành nhân cách cho học sinh, chuẩn bị cho các em hành trang để bước vào đời, bước vào thế kỷ khoa học và công nghệ  3 Chính vì vậy, tôi mạnh dạn đề xuất sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường Tiểu học Vĩnh Thành” để nhằm phần nào đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh trong nhà trường hiện nay. Sáng kiến kinh nghiệm đã được nghiên cứu và thực hiện thành công ở trường Tiểu học Vĩnh Thành, Vĩnh Lộc, Thanh Hoá. 2. Mục đích nghiên cứu: Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức là một biện pháp hữu hiệu để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh, đem lại nguồn sức mạnh tổng hợp giúp cho nhà trường đào tạo cho xã hội nguồn nhân lực phát triển 1 toàn diện về đức, trí, thể, mỹ, lao động, làm nên sức mạnh nội sinh ở dân tộc góp phần hiện đại hoá giáo dục, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Giúp người quản lý có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về nhiệm vụ của mình để chỉ đạo công tác giáo dục toàn diện cho học sinh một cách linh hoạt, nhạy bén, đạt kết quả. Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức ở trường Tiểu học Vĩnh Thành , Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. 3. Đối tượng nghiên cứu: Công tác giáo dục đạo đức ở trường Tiểu học Vĩnh Thành, Vĩnh Lộc trong bối cảnh hiện nay. Đặc điểm tình hình, tâm tư nguyện vọng của nhân dân, các tổ chức chính trị, các cơ quan doanh nghiệp đóng trên địa bàn xã Vĩnh Thành, Hội cha mẹ học sinh và tập thể giáo viên, học sinh nhà trường về vấn đề giáo dục đạo đức. Kết quả các hoạt động giáo dục. Chất lượng giáo dục. 4. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình thực hiện sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa học chủ yếu sau: Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: phục vụ cho việc nghiên cứu và trình bày về cơ sở lý luận của sáng kiến; Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: được sử dụng để tìm hiểu thực trạng việc triển khai giáo dục đạo đức ở trường Tiểu học Vĩnh Thành; Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Để so sánh đối chứng, kiểm nghiệm kết quả sáng kiến kinh nghiệm. 5. Những điểm mới trong SKKN: Những khó khăn mà nhà trường gặp phải trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức cho học sinh nói riêng; Biện pháp chỉ đạo khắc phục những khó khăn để duy trì, nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh ở trường Tiểu học Vĩnh Thành; Phát huy tính tích cực, sáng tạo trong quá trình học tập, rèn luyện của học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức thông qua việc tổ chức sinh động các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp... II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2 1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học là quá trình hình thành và phát triển các phẩm chất đạo đức của nhân cách học sinh dưới những tác động và ảnh hưởng có mục đích được tổ chức có kế hoạch có sự chọn lựa về nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục với vai trò chủ đạo cuả giáo viên. Đây là một quá trình giáo dục lâu dài được hình thành từ thấp đến cao từ những việc cụ thể trong cuộc sống đời thường từ đó phát triển rộng lên. Giáo dục nhân cách hành vi đạo đức con người là một quá trình giáo dục cần phải đặc biệt coi trọng bởi vì quá trình đó làm cho con người nhận được những yếu tố sau: Làm chủ tập thể, yêu lao động, yêu chủ nghĩa xã hội, có lòng yêu nước, biết đoàn kết giúp đỡ nhau, biết coi trọng mọi người. Một trong những tư tưởng đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay là tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh, được thể hiện trong nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chương 2, Điều 27 Luật giáo dục 2005 đã xác định: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân” 1 Giáo dục đạo đức cho học sinh trong trường Tiểu học nhằm mục đích hình thành nhân cách cho học sinh, giáo dục đạo đức nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức cơ bản về các phẩm chất đạo đức và chuẩn mực đạo đức, trên cơ sở đó giúp các em hình thành niềm tin đạo đức. Đức và tài là hai mặt cơ bản hợp thành trong một cá nhân. Nhiều quan điểm cho rằng đạo đức là gốc của nhân cách, vì thế “Tiên học lễ, hậu học văn” hoặc như tục ngữ phương tây “Người thành đạt trong học thức mà không thành đạt trong đạo đức coi như không thành đạt”. Giáo dục đạo đức là một phần quan trọng không thể thiếu trong hoạt động giáo dục, như Bác Hồ đã nói "Có tài mà không có đức thì tài đó cũng vô dụng”  6 hoặc trong luận ngữ của Khổng Tử khẳng định: “Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri đạo”, nhiều nhà hiền triết đã nhấn mạnh con người muốn trở thành con người cần phải có giáo dục. Vì vậy, việc quan tâm tới công tác quản lý và giáo dục đạo đức trong nhà trường là một việc làm cần thiết. Hiện nay một số bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, kém ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, ý chí kém phát triển, không có tính tự chủ dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu. Số học sinh vi phạm đạo đức có chiều hướng gia tăng. Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên, để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh trong giai đoạn hiện nay, qua thực tiễn công tác quản lý và giảng dạy học sinh ở trường Tiểu học Vĩnh Thành, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực trạng và đề ra biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh là một nhiệm vụ hết sức quan trọng của người cán bộ quản lý giáo dục. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: 2.1 Mô ̣t sô nt thái quát về trườ g Tiêu hho c h Thà h: 3 Trường Tiểu học Vĩnh Thành được thành lập từ năm 1913. Ngôi trường được xây dựng trên nền đất của trường tiểu học Quảng Hoá ở trung tâm xã Vĩnh Thành thuộc làng Cao Mật xưa và thôn 3 Vĩnh Thành ngày nay. Trường đặt trong một khuôn viên rộng rãi, thoáng mát có tường xây bao quanh, có nhiều cây cao toả bóng mát. Diện tích sử dụng của trường là 11938m 2. Cơ sở vật chất nhà trường tương đối đầy đủ. Hai khu nhà 2 tầng kiên cố với 18 phòng học; 2 dãy nhà cấp 4A gồm Khu hiệu bộ và phòng học bộ môn, có phòng thư viện, thiết bị, các phương tiện phục vụ cho dạy học của thầy và trò. Năm học 2017-2018 nhà trường có 17 lớp với 534 học sinh. Tổng số 29 cán bộ, giáo viên, nhân viên (2 cán bộ quản lý, 2 nhân viên, 25 giáo viên), 1 bảo vệ (Do UBND xã hợp đồng). Từ năm 1991 đến nay: Chi bộ nhà trường liên tục đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh được Đảng bộ xã khen thưởng. Nhà trường liên tục đạt danh hiệu tập thể lao động tiên tiến, tập thể lao động xuất sắc, Cờ thi đua của UBND tỉnh, Trường đã được tặng Huân chương lao động hạng Ba năm 1998, Huân chương lao động hạng Hai năm 2003, Huân Chương Lao động Hạng Nhất năm học 2011-2012; 2 bằng khen Thủ tướng Chính Phủ năm 2004, 2007; Bằng khen của chủ tịch UBND tỉnh năm 2008; Bằng khen của Bộ giáo dục và đào tạo năm 2009, 2016; Cờ thi đua của UBND tỉnh năm 2010, 2011, 2012, 2017. Các tổ chức đoàn thể: Công đoàn, đoàn thanh niên, hội chữ thập đỏ, liên đội thiếu niên, hội khuyến học liên tục đạt tổ chức mạnh, xuất sắc. Ban đại diện cha mẹ học sinh của trường hoạt động có chất lượng. Nhà trường đạt trường chuẩn quốc gia mức độ 2 năm 2010. Năm 2017, nhà trường tham gia đánh giá ngoài chất lượng giáo dục của nhà trường được công nhận đạt cấp độ 3. Có được kết quả trên, bên cạnh sự đoàn kết nỗt lực hết mình trong công tác giảng dạy, giáo dục của tập thể thầy và trò nhà trường còn là do Ban giám hiê ̣u luôn quan tâm đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ giáo viên, giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhà trường có nhiều biê ̣n pháp tích cực trong quản lý, xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường để đảm bảo chất lượng giáo dục cho học sinh của nhà trường luôn đạt kết quả tốt nhất theo đánh giá của Phòng Giáo dục nói riêng, của ngành nói chung, tạo nên thương hiệu - uy tín - chất lượng giáo dục của nhà trường đối với lãnh đạo, nhân dân, phụ huynh cũng như các tổ chức chính trị,... luôn có niềm tin phấn khởi về nhà trường 2.2. Thựo trưạ g: Nhà trường với bề dày truyền thống, với đội ngũ cán bộ giáo viên có năng lực, yêu nghề đã tạo nên sức mạnh tập thể để cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ chung của nhà trường, đặc biệt làm tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh để nâng cao chất lượng dạy học. Truyền thống đạo đức của dân tộc, những nét đẹp văn hoá của con người đã và đang phát huy đến mức cao từ các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, cuộc vận động “ Mỗti thầy cô giáo là tấm gương đạo đức tự hoc và sáng tạo”,...và phong trào thi đua như: 4 “Dạy tốt, học tốt”, xây dựng mô hình “Nhà giáo văn hoá”... Qua các bài giảng hàng ngày, qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các hoạt động ngoại khoá, văn nghệ, thể dục thể thao trong các dịp 20/10; 20/11; 22/12; 8/3; 19/5…Với các chủ đề, chủ điểm như: Yêu trường, yêu lớp, Biết ơn các thầy cô, Hành quân theo bước chân anh bộ đội, Mừng Đảng quang vinh, Hoa thơm tặng mẹ và cô… đã giúp các em tự hoàn thiện nhân cách và trở thành con ngoan trò giỏi. Đảng ủy, Ủy ban nhân dân và các tổ chức đoàn thể rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục. Cơ sở vật chất của nhà trường được đầu tư tương đối đầy đủ. Địa phương đã sớm định hướng được biện pháp quản lí, biện pháp giáo dục phù hợp với tình hình thực tế của học sinh cùng với nhà trường chăm lo công tác giáo dục học sinh. Ngoài ra nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành về mọi mặt. Do đó hiệu quả công tác giáo dục đạo đức cho học sinh đạt kết quả cao. Chi bộ Đảng, Ban giám hiệu, các tổ chức đoàn thể như Công đoàn, Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên, Hội chữ thập đỏ luôn có chủ trương đúng đắn chỉ đạo thực hiện có hiệu quả trong giáo dục đạo đức cho học sinh. Bên cạnh một số thuận lợi nêu trên, trong quá trình thức hiện nhiệm vụ giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức cho học sinh nói riêng nhà trường gặp phải một số khó khăn đó là: Trường Tiểu học Vĩnh Thành nằm trên địa bàn sát trung tâm thị trấn huyện nơi luôn diễn ra các hoạt động kinh tế, văn hoá sôi động do vậy bên cạnh những thành tựu đạt được kể trên về giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng, các tệ nạn xã hội luôn rình rập xâm phạm vào nhà trường, nhằm làm biến đổi phẩm chất đạo đức, nhân cách của các em học sinh. Học sinh tiểu học rất hiếu động, dễ bắt chước, tiếp thu những cái hay cái đẹp rất nhanh nhưng nếu không có sự giáo dục của thầy, của người lớn thì các em cũng rất dễ hấp thụ cái xấu.  4 Xã hội phát triển, chúng ta đang sống ở thời đại khoa học công nghệ phát triển, học sinh tiếp xúc nhiều với internet ở đó mặt tích cực cũng nhiều, song cũng không ít những điểm tiêu cực như hình ảnh, phim,... không phù hợp với những giá trị đạo đức của người Việt Nam. Nhiều người có lối sống thực dụng ít quan tâm đến cộng đồng có tác động mạnh đến đạo đức học sinh. Một bộ phận bố mẹ hoc sinh đi làm ăn xa, gửi con cho ông bà nên công tác quản lý các em chưa chặt chẽ. 2.3. Kết quả thựo trưạ g: Kết quả đạt được năm học 2014-2015: Tổng số học sinh là 482 em. Trong đó học sinh khuyết tật học hòa nhập là 8 em. Tổng số học Phẩm chất Đạt Năng lực Chưa đạt 5 Đạt Chưa đạt sinh SL TL % SL TL % 474 SL TL % SL TL % 472 99,6 2 0,4 471 99,4 3 0,6 Tỷ lệ học sinh lên lớp đạt 99,4%. Tỷ lệ học sinh hoàn thành CT tiểu học 100% (đối với khối 5). Số học sinh được khen thưởng là 337 em chiếm tỷ lệ 71,2 % Phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi xếp thứ tư Bậc tiểu học. So với các trường khác, chất lượng trên là tương đối cao nhưng so với trường trọng điểm trong huyện thì chất lượng ấy chưa đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của nhân dân. Trên cơ sở thực trạng trên, tôi chủ đô ̣ng xây dựng kế hoạch cụ thể đề ra các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức nhằm nâng cao chất lượng giáo dục diện cho học sinh. Được sự nhất trí, ủng hô ̣ của Chính quyền địa phương, Hô ̣i cha mẹ học sinh. Từ năm học 2015- 2016, tôi đã triển khai thực và bước đầu đạt được kết quả đáng khích lê ̣ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. 3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề: 3.1. Làm tôt oô g táo tuyê trưuyề â g oao hậ thứo oho đội gũ oá bộ giáo viê , oáo lựo lơợ g tham gia giáo dụo về vai trưò giáo dụo đạo đứo oho hho si h Tiêu hho trưo g giai đoạ hiệ ay: Là một cán bộ quản lý, người hiệu trưởng cần phát huy sức mạnh tổng hợp, năng lực của từng cá nhân. Nhà trường là một tổ chức trực tiếp chăm lo công tác GD &ĐT, bởi vậy việc nâng cao nhận thức đối với các thành viên, đoàn thể trong nhà trường sẽ đóng vai trò then chốt cho sự thành công trong việc thực hiện GD đạo đức cho học sinh. Trước hết phải trang bị cho cán bộ giáo viên những hiểu biết về vị trí, vai trò của giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng trong giai đoạn thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bồi dưỡng về tình cảm nghề nghiệp, ý thức trách nhiệm của người thầy đối với thế hệ trẻ. Bồi dưỡng kiến thức và phương pháp, kỹ năng giao tiếp ứng xử. Làm cho mỗti giáo viên trở thành một tuyên truyền viên tích cực về chủ trơng giáo dục. Hiệu trưởng phải làm cho mọi thành viên trong trường hiểu được Tại sao phải chú trọng công tác giáo dục đạo đức cho học sinh cho học sinh? Xác định được chức năng, nhiệm vụ của các thành viên trong nhà trường. Muốn vậy người cán bộ quản lý phải sử dụng các biện pháp sau đây: Ngay từ đầu năm học phải quán triệt tư tưởng chỉ đạo về việc tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức trong năm học. Tổ chức cho cán bộ, giáo viên và học sinh học Điều lệ trường tiểu học đặc biệt chú trọng đến Chương III Điều 29 quy định các hoạt động giáo dục;  2 học quy định của cơ quan đơn vị đạt chuẩn văn hoá, các tài liệu nói về nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh. Tổ chức các hội thảo bàn về vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học có mời đại diện của phòng giáo dục, chính quyền địa phương, đại diện hội cha mẹ học sinh,... tham gia và đóng góp ý kiến. Sưu tầm tài liệu có liên quan đến giáo dục đạo đức giao cho mọi người cùng nghiên cứu, trình bày, tranh luận, thảo luận. 6 Đối với các lực lượng tham gia giáo dục: Cần giúp họ nhận thức đúng đắn về vai trò, tầm quan trọng cũng như nội dung, phương pháp giáo dục đạo đức. Làm sao để mọi tổ chức Đảng, chính quyền cũng như toàn thể nhân dân ngày càng hiểu rõ về giáo dục đạo đức. Đặc biệt là những tổ chức có liên quan đến giáo dục như: Hội đồng giáo dục cấp cơ sở, uỷ ban MTTQ xã, uỷ ban Báo vệ chăm sóc trẻ em các cấp, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên,... Nội dung tuyên truyền là các chủ trương đường lối của Đảng về GD& ĐT. Đồng thời đề xuất những nội dung nhiệm vụ yêu cầu tham gia giáo dục đạo đức nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Thông qua các buổi tọa đàm, họp phụ huynh, đại hội giáo dục cấp cơ sở có sự tham gia của chính quyền địa phương, ban đại diện cha mẹ học sinh, đại diện các tổ chức chính trị- xã hội trong địa bàn, hiệu trưởng tuyên truyền về thực trạng, vai trò quan trọng của công tác giáo dục đạo đức để mọi người hiểu được sự cần thiết phải nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh. Đồng thời phối hợp giữa Nhà trường- Gia đình- Xã hội trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh một cách thường xuyên có hiệu quả. Nói tóm lại việc tăng cường nhận thức cho đội ngũ CBGV, các lực lượng tham gia giáo dục là một việc làm cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục. Có nhận thức đúng đắn về mặt giáo dục này thì mới tạo nên sự thống nhất trong tập thể, từ đó mọi người sẽ ý thức được vai trò, nhiệm vụ của mình trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. 3.2. Phát huy tí h tíoh oựo, sá g tạo trưo g quá trưì h hho tập, rưè luyệ oủa hho si h: Trong quá trình giảng dạy cần kích thích trạng thái xúc cảm, rèn luyện những kỹ năng và thói quen thông qua các bài giảng, các môn học, đặc biệt là môn đạo đức để giúp các em có nhận thức về đạo đức. Do đó cần chỉ đạo cho giáo viên lựa chọn phương pháp phù thích hợp để phù hợp với từng tiết học. Theo tôi, không có phương pháp nào vạn năng mà vấn đề là vận dụng nó như thế nào tuỳ vào đặc trưng bài mà có thể lựa chọn linh hoạt các phương pháp dạy học và sử dụng một số kĩ thuật dạy học tích cực như: Kĩ thuật đặt câu hỏi và kĩ thuật chia nhóm, hoạt động nhóm, kĩ thuật “Khăn trải bàn”, kĩ thuật đóng vai, kĩ thuật KWLH (Trong đó: K là những hiểu biết học sinh đã có, W là những điều học sinh muốn biết, L là những điều học sinh tự giải đáp hoặc trả lời, H là cách thức để tìm tòi, nghiên cứu, mở rộng thêm về chủ đề đã học); kĩ thuật “Trình bày một phút” và “Chúng em biết 3”  5 ...kết hợp với các phương tiện dạy học hiện đại để gây hứng thú học tập cho học sinh. Cần cho học sinh hiểu rõ nhiệm vụ của học sinh tiểu học được quy định tại chương V, điều 41 Điều lệ trường Tiểu học.  2 Để học sinh làm tròn nhiệm vụ đó thì yêu cầu người giáo viên phải mẫu mực, phải tạo được uy tín với học sinh, phải hiểu được mức độ trưởng thành của tập thể học sinh trên cơ sở đó đề ra những yêu cầu phù hợp và đúng đắn đối với các em. Ở lứa tuổi tiểu học các em hay ưa nói nhẹ, không thích mệnh lệnh, do vậy giáo viên phải 7 nắm được tâm lý lứa tuổi để giảng dạy, giáo dục sao cho phát huy được tính tích cực, tự giác ý thức tự rèn luyện trong mỗti học sinh.  4 Giáo viên phải tự rèn luyện bản thân để có phẩm chất, có trình độ chuyên môn và năng lực giảng dạy tốt. Tích cực đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát huy tính tích cực và tự giác của học sinh. Nghiên cứu nắm vững các văn bản quy định về chương trình giáo dục, thông tư 22 về đánh giá học sinh Tiểu học...Tích cực sử dụng đồ dùng dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy để gây hứng thú cho học sinh khi học bài. Khi dạy trên lớp giáo viên thường xuyên quan sát hành động và thái độ học tập, hành vi đạo đức của học sinh đưa ra những kết luận đúng đắn để có biện pháp kịp thời khi có tình huống xảy ra. Hình ảnh giờ học có sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực Hình ảnh học sinh thảo luận nhóm trong tiết học đạo đức 8 Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết dạy 3.3. Thực hiện có hiệu quả nguyên tắc kết hợp hài hòa các môi trường giáo dục: “nhà trường, gia đình và xã hội”: Sinh thời Bác Hồ đã căn dặn : “Bác mong các gia đình biết liên hệ chặt chẽ với nhà trường giúp nhà trường giáo dục và khuyến khích các em học tập…”  6 . Quan điểm đó hoàn toàn phù hợp với thực tiễn các nhà trường hiện nay, bởi vì gia đình là tế bào của xã hội, trong đó vai trò của ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột là cực kỳ quan trọng trong việc tác động đến tư tưởng tình cảm của con em họ. Gia đình là cái nội để giáo dục con trẻ ngay từ khi các em mới lọt lòng, khi lớn lên được cắp sách tới trường, các em được tiếp xúc với bao điều mới lạ, bởi nhà trường là nơi truyền thụ kiến thức đồng thời là nơi giáo dục các em nên người. Nhà trường phải biết khơi dậy những tiềm năng đúng đắn và sẵn có ở các em, đồng thời cũng biết phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật để giúp các em biết sống tốt hơn. Con người nói chung và một học sinh nói riêng đều sống, học tập, lao động trong môi trường chung của xã hội. Vì vậy xã hội cũng góp phần không nhỏ trong việc giáo dục thế hệ trẻ để họ kế tục một cách xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc. Cho nên giáo dục đạo đức cho học sinh là sự giáo dục tay ba giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Để thực hiện tốt công tác phối hợp đầu mỗti năm học nhà trường xây dựng quy chế phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường. Cụ thể: + Phối kết hợp tốt giữa nhà trường với cha mẹ học sinh, với Bí thư chi bộ, trưởng thôn cùng quản lí giáo dục con em ở trường, ở nhà. + Phụ huynh cùng kí cam kết phối hợp cùng nhà trường giáo dục con em. + Tổ chức họp phụ huynh thường kỳ, báo cáo kết quả học tập rèn luyện của học sinh. + Họp phụ huynh những học sinh vi phạm nội quy học tập, vi phạm các hành vi đạo đức khác. 9 + Mời đại diện ban thường trực hội cha mẹ học sinh tham gia hội đồng khen thưởng, kỷ luật của nhà trường. + Phối kết hợp với công an ngăn chặn những hành vi vi phạm đạo đức và pháp luật của học sinh. Báo cáo tình hình trật tự an ninh trong trường học, phối hợp giải quyết những vấn đề cấp thiết xảy ra trong nhà trường. + Phối hợp với các đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội địa phương. Phối hợp với các đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội địa phương cùng tham gia giáo dục học sinh, nhằm tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh ở mọi lúc, mọi nơi. + Tham mưu với địa phương đưa kết quả xếp loại đạo đức học sinh làm tiêu chuẩn để xét chọn gia đình văn hoá, xếp loại Đảng viên, xếp loại hội viên của cha mẹ học sinh. + Thông báo về địa phương những học sinh cá biệt vi phạm đạo đức, phối hợp với địa phương, gia đình cùng giáo dục. + Bàn giao học sinh về sinh hoạt hè tại các địa bàn dân cư do Đoàn thanh niên địa phương phụ trách. 3.4. Giáo dụo đạo đứo thô g qua oáo thầy oô giáo đặo biệt là vai trưò oủa thầy oô giáo ohủ hiệm lớp: Thực tế cho thấy nhà trường nào có một tập thể sư phạm vững mạnh đoàn kết nhất trí, các thầy cô thực sự nghiêm túc trong giảng dạy và sinh hoạt thì nhà trường ấy chất lượng giáo dục sẽ tốt. Đó là điều không thể phủ nhận được, đặc biệt vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp. Vì thầy cô chủ nhiệm là gần gũi các em nhất, nhân cách của thầy cô, cách sử xự, giao tiếp hàng ngày của người thầy đều có sự tác động sâu sắc đến các em, đồng thời thầy cô cần tránh hai thái độ cực đoan là xuê xoa, dễ dãi, nuông chiều hoặc quá nghiêm khắc, áp đặt và có thành kiến với các em. Bởi vì thầy cô vừa là cha mẹ vừa là người bạn chân tình mà ở đó các em có thể trao đổi, gửi gắm niềm tin và những tâm tư sâu kín trong lòng, muốn vậy thầy cô giáo càng phải có trách nhiệm hơn bao giờ hết tạo mối quan hệ chặt chẽ giữa thầy cô chủ nhiệm và tập thể lớp, tạo điều kiện cho các em thực hiện nhiệm vụ và nghĩa vụ của mình một cách nghiêm túc và hiệu quả. Muốn vậy Ban giám hiệu nhà trường cần thực hiện tốt việc phân công giáo viên chủ nhiệm, lựa chọn những người có phẩm chất và năng lực tốt. Tạo mọi điền kiện, đôn đốc, giúp đỡ giáo viên làm tốt những nhiệm vụ, quyền lợi của giáo viên quy định tại chương IV, điều 33, 34 Điều lệ trường Tiểu học.  2 Có kế hoạch cụ thể về công tác chủ nhiệm, có chỉ tiêu rèn luyện phấn đấu phù hợp với thực trạng của trường. Thường xuyên thu nhận thông tin về tình hình diễn biến đạo đức của học sinh do giáo viên chủ nhiệm cung cấp, có biện pháp kịp thời nhằm ngăn chặn những tình huống xấu xảy ra. Thường xuyên kiểm tra sổ sách của giáo viên chủ nhiệm, dự các tiết sinh hoạt lớp. Tham mưu với UBND xã giải quyết các vấn đề an ninh trật tự có liên quan đến học sinh của trường (nếu có). Khen thưởng và xử lý kịp thời đúng người, đúng trường hợp. Đối với giáo viên chủ nhiệm phải chú trọng giờ sinh hoạt lớp và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Xây dựng tập thể học sinh tự quản. Tìm hiểu kỹ hoàn cảnh gia đình của từng học sinh, nhất là học sinh có hoàn cảnh đặc biệt. 10 Trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng xu hướng sở thích của học sinh. Trao đổi với giáo viên đặc thù về tình hình của lớp.Trao đổi với Ban giám hiệu, tổng phụ trách đội, cha mẹ học sinh để có thêm những thông tin về đối tượng mà giáo viên chủ nhiệm cần tìm hiểu. Thực hiện đầy đủ các loại sổ sách theo quy định, báo cáo trung thực, kịp thời cho Ban giám hiệu về tình hình đạo đức của học sinh. Khi học sinh có biểu hiện vi phạm kỷ luật, giáo viên chủ nhiệm đến tận gia đình phối hợp với phụ huynh thống nhất biện pháp giáo dục. Theo định kỳ hàng tháng nhắn tin kết quả rèn luyện đạo đức và học tập qua sổ liên lạc điện tử đến gia đình học sinh đúng thời gian quy định, xử lý thông tin phản hồi kịp thời, có hiệu quả. Khi có tình huống đột xuất xảy ra, phải xử lý khéo léo, liên hệ với cha mẹ học sinh để giải quyết mau lẹ, có hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên học tập nâng cao trình độ, trao dồi đạo đức và chuyên môn nghiệp vụ để xứng đáng là tấm gương tốt cho học sinh noi theo. 3.5. Nâ g oao ohất lơợ g giáo dụo đạo đứo thô g qua việo tổ ohứo si h độ g oáo hoạt độ g giáo dụo goài gì lê lớp: Cần khẳng định rằng : Hoạt động giao tiếp, môi trường mới là cách tiếp cận đúng đắn và tổng hợp trong quá trình giáo dục đạo đức nhằm phát triển giáo dục toàn diện nhân cách của học sinh.  4 Vì vậy chúng ta phải kết hợp đồng thời cả hai hoạt động giáo dục cơ bản đó là dạy học trên lớp và giáo dục ngoài giờ lên lớp. Hoạt động ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối của quá trình hoạt động học tập trên lớp. Căn cứ vào mục tiêu và điều kiện cụ thể nhà trường đã tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp bằng nhiều hình thức khác nhau : - Sinh hoạt cuối tuần để nhận xét ưu khuyết điểm, rút kinh nghiệm và đề ra một số công tác chủ yếu của tuần sau. - Tổ chức cho học sinh trang trí lớp học thân thiện. Hình ảnh học sinh trang trí lớp học thân thiện 11 - Lao động công ích để tu bổ, bảo vệ trường lớp, đường xá, di tích… Học sinh chăm sóc đàn tế Nam Giao Tây Đô - Tham quan các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử,... Tham quan giếng vua tại đàn tế Nam Giao Tây Đô Tổ chức sinh hoạt các câu lạc bộ, tổ chức các hội thi phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Chẳng hạn đối với lớp 1,2 nên tổ chức các cuộc thi như “Sao nhi đồng ngoan”, “Cô và con” “5 cánh sao vui”… Đối với học sinh lớp 3, 4, 5 nên tổ chức các cuộc thi như: “Nét đẹp đội viên”, “Em là chiến sĩ nhỏ”, “Tổng phụ trách sao giỏi”, “ Hội thi rung chuông vàng”, tổ chức giao lưu các câu lạc bộ… Từ đó tạo cho các em một sân chơi bổ ích nhằm giáo dục đạo đức một cách nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, tránh tình trạng lý thuyết suông tạo cho các em cảm giác chán nản. 12 Hình ảnh học sinh tham gia hội thi Rung chuông vàng Buổi sinh hoạt tại Câu lạc bộ Mỹ thuật của nhà trường Tổ chức giao lưu câu lạc bộ toán học 13 Từ các hoạt động ngoài giờ lên lớp giúp các em gần gũi nhau hơn. ĂngGhen cho rằng: “Con người không thể trở thành có đạo đức mà không có sự giao tiếp với người khác…” (Mác ĂngGhen- Bàn về đạo đức) . Đặc trưng của hoạt động ngoài giờ lên lớp là việc tự quản của học sinh, đây là môi trường để các em hoạt động và giao tiếp. Đặc biệt trong nhà trường cần đề cao vai trò của các tổ chức Đoàn Đội, tạo mọi điều kiện để các em phát huy năng lực vào các hoạt động có ích. Phải tổ chức cho các em tự điều khiển, tự tổ chức các hoạt động của mình, các thầy cô giáo là người cố vấn sáng suốt, nhưng nhất định không được làm thay, với vai trò chỉ đạo định hướng giúp các em nhận thức được đầy đủ ý nghĩa của hoạt động đó. Những hoạt động ngoài giờ lên lớp dù lớn hay nhỏ đều phải có mục đích nội dung yêu cầu cụ thể. Nếu không đạt được hiệu quả đó có thể dẫn đến những hậu quả xấu như tình trạng: Tự do vô kỷ luật, đua đòi, ăn chơi v.v… Vì vậy, hoạt động ngoài giờ lên lớp là một hình thức có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh cho nên nhà trường luôn quan tâm đặc biệt đến hoạt động này. 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường: Sau khi vận dụng SKKN tôi nhận thấy chất lượng giáo dục của trường tiểu học Vĩnh Thành đạt hiệu quả rõ rệt, cao hơn hẳn so với các năm học trước. Cụ thể: Kết quả đạt được năm học 2015-2016: Tổng số học sinh Phẩm chất SL TL % SL TL % SL TL % SL TL % 464 464 100 0 0 463 99,8 1 0,2 Đạt Năng lực Chưa đạt Đạt Chưa đạt Tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình lớp học đạt 99,8 %. Tăng 0,4% so với năm học trước. Tỷ lệ học sinh hoàn thành CT tiểu học đạt 100% (đối với khối 5). Số học sinh được khen thưởng là 348 em chiếm tỷ lệ 75 %. Tỉ lệ học sinh được khen thưởng tăng 3,8 % so với năm học trước. Kết quả các kỳ thi: + Thi Hội khỏe phù đổng: Cấp huyện: Đạt 02 giải nhất, 01 giải nhì, 07 giải ba, 09 giải khuyến khích. Cấp tỉnh: Đạt 02 giải ba, 03 giải khuyến khích. + Liên hoan Kể chuyện, Tiếng hát giáo viên và học sinh: Cấp huyện: Đạt 01 giải nhất; 04 giải Nhì, 01 giải Khuyến khích. Cấp tỉnh: Đạt 01 giải Nhì. Đồng đội xếp thứ Nhất toàn Huyện Chất lượng giáo dục của nhà trường được xếp thứ Nhất khối Tiểu học toàn Huyện. 14 Hình ảnh học sinh Tham gia liên hoan kể chuyện và tiếng hát cấp Huyện Kết quả đạt được năm học 2016-2017 và năm học 2017-2018: Năm học 20162017 20172018 Phẩm chất Đạt Tốt 394 78,3 109 21,7 430 81 101 19 Năng lực Chưa đạt Tốt Đạt 0 0 349 69,4 154 30,6 0 0 398 71,2 105 20,8 CCG 0 0 0 0 Tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình lớp học đạt 100%. Tỷ lệ học sinh hoàn thành CTTH đạt 100% (đối với khối 5). Số học sinh được khen thưởng trong hàng năm chiếm tỷ lệ trên 80 %. Chất lượng giáo dục của nhà trường liên tục được xếp thứ Nhất khối Tiểu học toàn Huyện. Từ năm học 2016-2017, Phòng GD&ĐT, Sở GD&ĐT không tổ chức các kỳ thi, giao lưu cho học sinh, nhà trường vẫn làm tốt công tác bồi dưỡng học sinh năng khiếu bằng viê ̣c đẩy mạnh hoạt đô ̣ng của các Câu lạc bô ̣ như: Câu lạc bộ Toán học, câu lạc bộ Mỹ thuật, Câu lạc bộ Âm nhạc,... Trong năm học nhà trường đã tổ chức giao lưu các Câu lạc bộ, toàn trường có 158 học sinh tham trong đó có 15 học sinh đạt giải Nhất, 37 học sinh đạt giải Nhì, 48 học sinh đạt giải Ba. Đặc biệt trong 3 năm qua nhà trường có nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn đã phấn đấu vươn lên đạt kết quả tốt trong học tập và rèn luyện. Nhiều học sinh đạt danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ và nhiều học sinh đạt thành tích xuất sắc trong hoạt động Đội Sao được Hội đồng đội các cấp tặng giấy khen, Bằng khen. 15 Hình ảnh học sinh nhận giấy khen, Bằng khen của Hội đồng Đội Qua 3 năm thực hiện áp dụng và triển khai sáng kiến kinh nghiệm tại trường Tiểu học Vĩnh Thành tôi thấy học sinh nhà trường ngày càng chăm ngoan hơn. Chất lượng giáo dục của nhà trường ngày một nâng lên tạo được niềm tin của các cấp lãnh đạo, chính quyền địa phương và các bậc cha mẹ học sinh có con em học tại trường. Năm học 2015-2016, nhà trường được UBND Tỉnh công nhận danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc, được Bộ GD&ĐT tặng Bằng khen. Năm học 2016-2017, nhà trường tham gia đánh giá ngoài chất lượng giáo dục và được công nhận đạt cấp độ 3, nhà trường được UBND Tỉnh tặng cờ thi đua. Năm học 2017-2018, nhà trường tiếp tục đề nghị công nhận tập thể lao động xuất sắc, đề nghị Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen. 16 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: Qua thực tế triển khai công tác giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường Tiểu học Vĩnh Thành bản thân tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm bổ ích như sau: - Để đạt được kết quả như trên là nhờ vào sự tận tâm, nhiệt tình, sự miệt mài, sáng tạo trong tìm hiểu nội dung chương trình, lập kế hoạch chỉ đạo sát sao, kịp thời của cán bộ quản lý trong nhà trường. Đồng thời đã sử dụng linh hoạt đồng bộ các biện pháp giáo dục đạo đức, phát huy sức mạnh của đội ngũ giáo viên. Mặt khác cán bộ quản lý đã biết khai thác triệt để các nguồn lực bên trong và bên ngoài giúp nhà trường thực hiện tốt mục tiêu giáo dục của Đảng, nhà nước đặt ra. - Việc thực hiện các biện pháp phải được quán triệt sâu sắc trong hội đồng nhà trường, đặc biệt là đội ngũ giáo viên là nòng cốt để giáo dục đạo đức cho học sinh. - Việc giáo dục đạo đức cho học sinh chỉ thực hiện có hiệu quả khi nhà trường phải biết và chủ động phối kết hợp với gia đình, bạn bè và xã hội. - Các hoạt động giáo dục trong nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. - Trong tất cả các môn học đều có thể kết hợp để giáo dục đạo đức cho học sinh. - Quan tâm chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và các tiết hoạt động tập thể. 2. Kiến nghị: - Đối với phòng giáo dục : Cần có chế độ khen thưởng đối với những giáo viên có thành tích xuất sắc trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Mở các lớp bồi dưỡng về kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho giáo viên. - Đối với chính quyền địa phương: Phối hợp chặt chẽ với nhà trường để làm tốt công tác nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh. Thành lập Ban chỉ đạo ngay từ đầu năm học. Có chế độ ưu đãi cho giáo viên có thành tích xuất sắc trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Trên đây là một số là một số kinh nghiệm và biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh mà tôi đã làm trong những năm qua và đã thu đạt được kết quả đáng kể. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức thực hiện không thể tránh khỏi những thiếu sót tồn tại do đó rất mong được sự góp ý kiến của các đồng nghiệp để việc thực hiện công tác giáo dục đạo đức cho học sinh ở nhà trường ngày càng đạt hiệu quả cao hơn. 17 Vĩnh Thành, ngày 26 tháng 3 năm 2018 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ NGƯỜI VIẾT Trịnh Thị Oanh Phạm Thị Hải 18 19 20