SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN YÊN ĐỊNH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO
DỤC ÂM NHẠC CHO TRẺ 5-6 TUỔI LỚP LỚN A2,
TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN THỐNG NHẤT
NĂM HỌC 2018- 2019
Người thực hiện: Nguyễn Thị Tuyết Nhung
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường MN Thị Trấn Thống Nhất
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn
YÊN ĐỊNH, NĂM 2019
MỤC LỤC
TT
Nội dung
A
MỞ ĐẦU
Tran
g
I
Lý do chọn đề tài:
2
II
Mục đích nghiên cứu
2
III
Đối tượng nghiên cứu
2
IV
Phương pháp nghiên cứu
2
B
NỘI DUNG
I
Cơ sở lý luận
4
II
6
IV
Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, lớp lớn A2, Trường mầm non Thị Trấn
Thống Nhất năm học 2018- 2019.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
C
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
III
8
24
I
Kết luận
26
II
Kiến nghị
27
III
Tài liệu tham khảo
28
1
A.MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài :
Như chúng ta đã biết âm nhạc là loại hình nghệ thuật, là món ăn tinh
thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là một trong
những bộ môn nghệ thuật giáo dục con người, nhất là đối với trẻ. Lời ca và
giai điệu của bài hát, bản nhạc sẽ giúp trẻ có những rung cảm mạnh mẽ. Từ
đó, trẻ biết cảm nhận tác phẩm và trải nghiệm những cảm xúc, ý nghĩ của
mình để dần biết khám phá sự đa dạng của cuộc sống. Âm nhạc có sức lay
động tình cảm kỳ lạ, có thể đánh thức tâm hồn con người bằng những âm
thanh nhẹ nhàng, bay bổng. Khi nghe những bài hát ru, chúng ta như được trở
lại thưở ấu thơ, nằm trọn trong vòng tay của mẹ. Nghe những bài hát đồng
dao như đang được chơi đùa cùng lũ trẻ ở sân đình. Những bản hành khúc tạo
khí thế hào hùng, mãnh liệt...
‘‘Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu
âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú
như: Ca hát, vận động, nghe hát, trẻ chơi âm nhạc…’’. Chính vì vậy, chúng ta có
thể khẳng định rằng: Âm nhạc có một vai trò hết sức quan trọng đối với trẻ Mầm
non nói chung và đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi 5- 6 tuổi nói riêng, với trẻ mầm non
Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, âm nhạc giúp
giáo dục đạo đức trẻ, âm nhạc góp phần phát triển trí tuệ, âm nhạc góp phần
phát triển thể chất, phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm. Trẻ có
thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. Những lời ru à ơi của bà
của mẹ, những câu hát mộc mạc, gần gũi đó ngấm vào máu thịt và nuôi lớn tâm
hồn trẻ thơ của trẻ. Tình yêu gia đình, quê hương cũng lớn lên từ tiếng hát, lời ru
đó.
Mặt khác, trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng nên rất dễ
tiếp xúc với âm nhạc. Thế giới âm nhạc muôn màu không ngừng chuyển động
tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện: Thể chất, trí tuệ, tình cảm, đạo đức,
thẩm mĩ. Để hun đúc cho các bé có tâm hồn dân tộc, giáo dục nghệ thuật yêu
thích những cái hay, cái đẹp trong cuộc sống. Là một giáo viên mầm non tôi
luôn tâm huyết với nghề, mong muốn truyền đạt cho các bé thật nhiều kiến thức,
giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có và điều quan trong hơn cả là giáo
viên phải biết nắm bắt được tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ với
âm nhạc. Chính vì điều đó tôi đã suy nghĩ, tìm tòi và sáng tạo để tìm ra những
cách thức hay, những phương pháp giảng dạy tốt nhất cho bài giảng của mình
đạt hiệu quả cao. Để giúp trẻ cảm nhận âm nhạc một cách đầy đủ cả về kiến thức
và kỹ năng. Luôn đổi mới phương pháp, đổi mới hình thức, luôn luôn làm mới
mỗi giờ lên lớp, luôn tạo sự hứng thú và kích thích trẻ khi tham gia hoạt động
âm nhạc một cách thoải mái, đồng thời giúp trẻ có được đời sống âm nhạc
phong phú.
Nhận thức được điều đó, hiểu được vị trí, ý nghĩa và tầm quan trọng việc
nâng cao giáo dục âm nhạc cho trẻ, từ thực tiễn đứng lớp tôi mạnh dạn tìm hiểu,
nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc
cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở lớp lớn A2, Trường Mầm Non Thị Trấn Thống
2
Nhất năm học 2018- 2019” để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc
cho trẻ mầm non và lấy đó làm kinh nghiệm giảng dạy cho mình.
II. Mục đích nghiên cứu:
- Đưa ra một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục âm
nhạc cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi.
III. Đối tượng nghiên cứu
- Một số biện pháp nâng cao chất lượnggiáo dục âm nhạc cho trẻ Mẫu
giáo 5- 6 tuổi., Lớp A2 trường mầm non TTTN năm học 2018- 2019.
IV. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận..
- Phương pháp thực hành trải nghiệm.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp quan sát.
B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết:
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” .
Mầm non là thế hệ tương lai của đất nước, là đối tượng được xã hội đặc biệt
quan tâm, việc tạo cho trẻ một tâm hồn tươi sáng, một tấm lòng vị tha hết sức
quan trọng trong quá trình phát triển nhân cách của trẻ.
Do đặc điểm tâm sinh lý ở lứa tuổi 5-6 chưa nhanh nhạy chỉ mới bắt đầu
phát triển các hiện tượng tâm lý như tri giác, trí nhớ, tưởng tượng về cơ bản là
sự nối tiếp sự phát triển ở lứa tuổi 4- 5 tuổi nhưng chất lượng mới hơn. Đây là
thời điểm quan trọng để dạy trẻ thích nghi với các cảm xúc của mình.Ở tuổi 5-6
bé đang bước vào thế giới “ trẻ lớn” để kiểm soát và điều chỉnh cảm xúc tốt hơn.
Vì thế mà qua các tiết học nghệ thuật, âm nhạc...trẻ 5-6 tuổi được vận động
nhiều hơn trẻ 4-5 tuổi nhưng mức độ tiếp thu của trẻ mẫu giáo lớn cảm thụ vẫn
còn chưa nhanh. Bởi vậy giáo dục âm nhạc có ý nghĩa hết sức quan trọng trong
quá trình trẻ học tập tại trường mầm non, là cái nôi đầu tiên đào tạo nhân cách
con người của trẻ, là môn học giúp trẻ cảm nhận cái hay, cái đẹp của sự vật hiện
tượng xung quanh và khám phá trải nghiệm những điều mới lạ trong cuộc sống,
là phương tiện tích cực trong việc giáo dục cho trẻ về nhiều mặt: Thẩm mỹ, trí
tuệ, ngôn ngữ, thể chất….
Âm nhạc trong xã hội chúng ta rất đa dạng và phong phú nhưng tất cả đều
bắt nguồn từ cuộc sống, lao động, tập tục sinh hoạt và được nuôi dưỡng từ
“người mẹ” âm nhạc dân gian Việt Nam. Âm nhạc đã có một vị trí quan trọng,
được coi là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để góp phần thực hiện
nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm mĩ, tạo cơ sở hình thành nhân cách cho trẻ.
Âm nhạc là nhưng tất cả đều bắt nguồn từ cuộc sống,nhu cầu của cuộc
sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đồi sống của con người.
Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì
thiếu ánh sáng của mặt trời.
3
Giáo dục âm nhạc ở trường mầm non, bước đầu trẻ được tiếp cận với văn
hóa vủa loài người nên cần cho trẻ làm quen với những hình thức nghệ thuật
mang tính dân tộc rõ nét như: ca dao,đồng dao, trò chơi dân gian, hát ru, dân ca
các vùng miền. Âm nhạc là phương tiện sắc bén để bồi dưỡng tình cảm, tình yêu
quê hương...cho mọi người nói chung và cho trẻ em nói riêng. Quá trình trẻ tiếp
xúc và hoạt động âm nhạc như: nghe cô hát, trẻ tự ca hát, nhảy múa, vận động,
chơi các trò chơi âm nhạc... sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách
phát triển toàn diện, hài hoà. Ở những năm đầu tiên, những phản ứng vui vẻ của
trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm
nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu
giáo, nhất là trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thì trẻ bắt đầu cảm nhận được giai điệu của
những bài hát. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở trẻ lại ở nhiều mức độ khác
nhau. Có trẻ yêu âm nhạc đến say mê, có cháu lại rất thờ ơ khi giai điệu âm nhạc
vang lên….Và mức độ khác nhau ấy phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, do giáo
dục của người lớn xung quanh. Chính vì vậy tôi đã quyết định nghiên cứu, tìm
mọi cách, mọi hình thức để trẻ yêu thích và đến gần âm nhạc một cách dễ dàng
hơn.
Đối với trẻ thơ, âm nhạc có thể ví như nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng tinh thần
của bé ngay từ khi lọt lòng và âm nhạc có vai trò đặc biệt trong giai đoạn trẻ ở
tuổi mầm non. Những giai điệu vui tươi, trầm bổng, sự phong phú của âm hình,
tiết tấu và màu sắc âm thanh của các thể loại âm nhạc đưa con trẻ vào thế giới
của cái đẹp một cách hấp dẫn và thú vị.
Âm nhạc là phương tiện góp phần phát triển giáo dục thể chất cho
trẻ. Khi trẻ hát và vận động theo nhạc gợi lên những thay đổi của nhịp tim,
mạch, trao đổi máu, giãn nở hô hấp làm cơ thể mềm dẻo, khéo léo…
Và điều quan trọng nữa, âm nhạc tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện cảm xúc
của mình và kích thích sự hiểu biết văn hóa của các vùng miền trên thế giới. Bởi
chính ở đây, âm nhạc được coi như một phương tiện đưa thế giới tới tâm hồn trẻ,
giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Âm nhạc là phương tiện góp phần hình thành
cho trẻ phẩm chất đạo đức. Bởi khi tác động đến tình cảm của trẻ, âm nhạc đã
truyền tải tới trẻ tình cảm đạo đức, nhiều khi tác động âm nhạc còn nhanh hơn
cả những lời khuyên, hay sự ra lệnh của người lớn. Mặt khác âm nhạc được coi
là một trong những phương tiện tạo nên sự hình thành và phát triển nhân cách
toàn diện cho trẻ. Vì vậy là một giáo viên mầm non việc đầu tiên phải làm là
giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt
động âm nhạc phong phú, dạy trẻ các kỹ năng cơ bản, đơn giản và thói quen
trong các dạng hoạt động âm nhạc như ca hát, nghe, vận động, múa, trò chơi âm
nhạc. Giáo viên luôn quan tâm phát triển ở trẻ năng lực cảm thụ, tưởng tượng,
sự tập trung chú ý, biết nhận xét, có khả năng diễn tả hứng thú và sự lựa chọn
phát huy tính tích cực, sáng tạo trong các dạng hoạt động âm nhạc.
Để làm được điều đó, ngoài việc quan tâm chăm sóc giáo dục trẻ tôi đã
dành tất cả thời gian còn lại của mình để nâng cao trình độ chuyên môn và đặc
biệt chuyên tâm nghiên cứu bộ môn giáo dục âm nhạc trẻ mầm non, vì ít nhiều
âm nhạc cũng là bộ môn chuyên nghành mà tôi đã được học. Như chúng ta đã
biết trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi mỗi chúng ta phải năng động và sáng tạo
4
trong công việc cũng như trong công tác giảng dạy. Để giúp trẻ cảm nhận một
cách đầy đủ kiến thức mà chúng ta cần cung cấp thì đòi hỏi giáo viên phải luôn
luôn đổi mới phương pháp, luôn luôn đổi mới hình thức tạo sự hứng thú và kích
thích trẻ khi tham gia hoạt động.
Trong chương trình giáo dục hiện nay việc thực hiện giáo dục âm nhạc
cần yêu cầu nâng cao các kỹ năng hoạt động âm nhạc. Để làm được điều đó giáo
viên phải tạo được sự lôi cuốn, sức hấp dẫn bởi những hình thức mới lạ, những
phương pháp cải tiến, để tránh sự nhàm chán giúp trẻ hào hứng, yêu thích cảm
thụ âm nhạc một cách thoải mái và phong phú
II. Thực trạng:
1.Thuận lợi:.
* Đối với nhà trường: Trường mầm non Thị trấn Thống Nhất là trường
trọng điểm về chất lượng với ngôi trường hai tầng khang trang sạch đẹp, cơ sở
vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động học tập phong phú và có giá trị
thẩm mỹ cao. Trường nhiều năm liên đạt thành tích cao trong công tác quản lý
và giảng dạy. Ban giám hiệu luôn nhiệt tình sát sao chỉ đạo chuyên môn cho
giáo viên đặc biệt được sự quan tâm tận tình của các ban ngành, đoàn thể.
Trường có đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, nhiệt
tình, yêu nghề, mến trẻ. Có kinh nghiệm trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Bản thân là một trong những số giáo viên góp phần không nhỏ tham gia các hoạt
động chuyên môn, nhất là công tác mũi nhọn của nhà trường.
Trường mầm non Thị trấn Thống nhất trong tất cả các chương trình hoạt
động chăm sóc và giáo dục trẻ đều được Ban giám hiệu tạo điều kiện để giáo
viên linh hoạt vận dụng những phương pháp, hình thức và thay đổi đề tài phù
hợp với chủ đề để đưa ra những biện pháp thực hiện tốt nhất, hữu hiệu nhất,
trong các hoạt động nói chung và đặc biệt là hoạt động âm nhạc nói riêng, luôn
tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ
cho môn học này như: Đàn, đài, băng hình, ti vi, trang phục, nhạc cụ đa dạng,
phong phú của các dân tộc, các vùng miền đáp ứng cho quá trình hoạt động âm
nhạc của cô và trẻ một cách tốt nhất. Bởi lẽ hoạt động âm nhạc là bộ môn học
mang tính nghệ thuật, trẻ được học, được tiếp thu lĩnh hội những kiến thức về
5
thế giới xung quanh về tình yêu quê hương đất nước, gia đình, bạn bè, cô giáo
qua các giai điệu, vần điệu âm nhạc.
Đối với trẻ: Với trẻ 5-6 tuổi là độ tuổi mà trẻ được làm quen với các hình
thức vận động trong khi học môn âm nhạc, khả năng nghe nhạc của trẻ đã tốt
hơn nhóm 4-5 tuổi. Trẻ biết phân biệt được các phương tiện diễn tả âm thanh:
cao độ, trường độ, tiết tấu, giai điệu, hướng chuyển động âm thanh, cả sự thay
đổi sắc thái, tình cảm giọng hát hoặc của nhạc cụ.
Đối với phụ huynh: Phụ huynh đặc biệt quan tâm tới trẻ và nhà trường,
góp phần không nhỏ trong việc giáo dục trẻ tại trường mầm non Thị Trấn
Thống Nhất.
Đối với bản thân: Là một giáo viên yêu nghề, mến trẻ, có trình độ
chuyên môn trên chuẩn, năng lực sư phạm vững vàng.
Năm học 2018- 2019 được sự phân công của BGH Nhà trường, tôi được
phụ trách lớp mẫu giáo lớn A2 (5-6 tuổi) với tổng số là 31 cháu, trong đó chiếm
khoảng 85% là con em cán bộ, công nhân viên chức nhà nước nằm trên địa bàn
Thị trấn Thống Nhất. Vì vậy, điều kiện quan tâm chăm sóc các cháu có nhiều
thuận lợi hơn thế trẻ lớp tôi rất thông minh, nhanh nhẹn và tiếp thu nhanh.
Là một giáo viên tuổi đời và tuổi nghề còn trẻ bản thân luôn trăn trở, suy
nghĩ, sáng tạo để tìm ra những biện pháp, phương pháp dạy học và những hình
thức để gây được hứng thú bất ngờ trong mỗi giờ hoạt đông âm nhạc giúp trẻ
yêu âm nhạc hơn, gần gũi với âm nhạc hơn và từ đó trẻ đến với âm nhạc, hoạt
động âm nhạc một cách thoải mái, tự tin, mạnh dạn, nâng cao kỹ năng âm nhạc
như phát triển tai nghe, vận động theo nhạc, hát đúng nhạc, ngân nghỉ đúng nhịp
phách, biết vỗ tay theo tiết tấu chậm, nhanh và tiết tấu phối hợp, hát vận động
cùng cô khi nghe hát.
2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nêu trên thì bản thân còn gặp không ít những
khó khăn trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và hoạt động âm nhạc
nói riêng cụ thể như:
6
Bản thân là giáo viên được tào tạo Trung cấp sư phạm mầm non, Đại học
sư phạm âm nhạc, được học qua tất cả các môn, song bản tôi là giáo viên cấp 1
mới chuyển xuống giảng dạy mầm non nên chưa có điều kiện thời gian bồi
dưỡng sâu về môn âm nhạc ở trường mầm non, vì thế trong quá trình tổ chức
hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non còn gặp nhiều khó khăn. Tôi nhận thấy bản
thân cần phải tăng cường học hỏi đồng chí, đồng nghiệp nhiều hơn nữa và
thường xuyên học hỏi nghiên cứu tài liệu để trau dồi chuyên môn cho mình
vững vàng hơn nữa, dần hoàn thiện bản thân.
Về cơ sở vật chất- trang thiết bị như: Chưa có phòng âm nhạc để giúp trẻ
được luyện tập một cách bài bản, số đồ dùng trang phục, dụng cụ đã có nhưng
chưa đáp ứng được so với nhu cầu hoạt động âm nhạc của trẻ.
Một số trẻ còn nhút nhát, thiếu mạnh dạn, tự tin, kỹ năng âm nhạc còn hạn
chế, vốn âm nhạc còn nghèo nàn, ít chịu vận động...
III. Kết uả thực trạng
Từ những thuận lợi và khó khăn trên cùng với quá trình nghiên cứu và trực
tiếp giảng dạy trên lớp, bản thân tôi nhận thấy rất rõ khả năng hoạt động âm
nhạc của trẻ còn nhiều hạn chế chính. Vì vậy tôi đã tiến hành khảo sát chất
lượng ban đầu về kỹ năng hoạt động âm nhạc để từ đó có những giải pháp
nhằm nâng cao kiến thức âm nhạc cho trẻ. Qua khảo sát, tôi đã thống kê kết
quả như sau:
Bảng thống kê kết uả khảo sát
Số
Đạt
cháu
Nội dung khảo sát
Số
khảo
%
cháu
sát
- Trẻ hứng thú trong giờ học
31
20
- Trẻ hát đúng lời, đúng giai điệu, hát
diễn cảm, ngân nghỉ đúng nhịp, biết bắt
15
48
31
đầu và kết thúc theo yêu cầu của cô
- Trẻ biết gõ đệm theo nhịp, phách, tiết
tấu bằng các nhạc cụ khác nhau
-Trẻ mạnh dạn, tự tin, chủ động tham gia
biểu diễn văn nghệ
-Trẻ tham gia các trò chơi âm nhạc hứng
thú, tích cực và chơi đúng luật
Chưa đạt
Số
cháu
%
11
16
51
31
19
61
12
38
31
23
74
9
29
31
25
80
6
19,3
7
Qua kết quả khảo sát ban đầu cho thấy kết quả thu được chưa cao, trẻ
chưa thực sự hứng thú khi hoạt động âm nhạc và chưa thể hiện hết các kỹ năng
âm nhạc.
Từ thực tế đó tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để hướng trẻ vào hoạt động
âm nhạc một cách hứng thú, hào hứng, và yêu âm nhạc thực sự. Trăn trở trước
tình hình thực tiễn, với lòng yêu nghề, sự đam mê nghề nhiệp tôi luôn đặt ra
những câu hỏi: Phải làm gì để trẻ yêu âm nhạc hơn? Phải làm gì để trẻ thực sự
hứng thú khi đến với âm nhạc? Tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu, học hỏi nhằm mục
đích khắc phục những nhược điểm khó khăn, vướng mắc trong thực tế giảng
dạy.
IV. Các biện pháp dạy học đã sử dụng để giải uyết vấn đề :
1.Tăng cường, chú trọng tới khả năng cảm thụ âm nhạc thể hiện trên
hoạt động học mọi lúc mọi nơi.
Như chúng ta đã biết, hoạt động học là hoạt động chủ đạo cho trẻ ở
trường mầm non. Ở hoạt động này trẻ được lĩnh hội kiến thức một cách đầy đủ
nhất, tập trung nhất và bài bản nhất mà giáo viên cung cấp. Để nâng cao chất
lượng hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 – 6 tuổi, tôi luôn suy nghĩ tìm ra
những hình thức tổ chức các tiết dạy mới lạ, hấp dẫn để thu hút trẻ vào các hoạt
động giúp trẻ hứng thú, nắm vững kiến thức bài bài học một cách đầy đủ. Do
vậy tôi đã lựa chọn một số hình thức sau:
* Sử dụng hình ảnh thật trong quá trình tổ chức tiết dạy:
Sử dụng hình ảnh thật vào giờ dạy không chỉ gây hứng thú, giúp trẻ khắc
sâu kiến thức, khắc sâu được đặc điểm của sự vật hiện tượng mà nó còn tạo cho
trẻ sự hứng thú, ham muốn được khám phá của trẻ. Và sử dụng hình ảnh thật
phù hợp với nội dung chủ đề sẽ đạt hiệu quả rất cao trong mọi hoạt động nói
chung và đặc biệt là hoạt động âm nhạc nói riêng.
Ví dụ: Trong chủ đề: Giao Thông, với đề tài: Dạy vận động gõ đệm theo
tiết tấu bài hát: “Em đi qua ngã tư đường phố’’, sáng tác Hoàng Văn Yến; Nghe
hát: “Bài ca an toàn giao thông’’. ST Minh hoàng Trò chơi: “Ai đoán giỏi’’ Với
tiết học này, tôi đã cho một bé đóng vai “chú cảnh sát giao thông’’ trong trang
phục chú cảnh sát giao thông về thăm lớp Trẻ được trò chuyện với chú cảnh sát
giao thông, được nghe chú kể chuyện, khuyên bảo, dặn dò các cháu và từ cảm
xúc đó, cô và trẻ sẽ cùng vận động gõ đệm theo tiết tấu chậm bài hát “Em đi qua
ngã tư đường phố’’cùng với các nhạc cụ khác nhau. Giờ học trở nên nhẹ nhàng
như trẻ đang cùng vui hát bên chú cảnh sát. Việc cung cấp kiến thức, các kỹ
năng sử dụng nhạc cụ, kỹ năng gõ đệm cũng nhẹ nhàng khắc sâu cho trẻ. Như
vậy, với việc sử dụng vật thật phù hợp với nội dung đề tài, cùng với sự sáng tạo
của cô trong việc sử dụng vật thật đúng lúc, đúng chỗ, đã tạo cho trẻ sự hứng thú
bất ngờ trong mỗi giờ hoạt động âm nhạc. ngoài ra giúp trẻ tiếp thu, lĩnh hội
kiến thức một cách dễ dàng.
8
Ảnh các bé trò chuyện với chú công an.
* Đối với việc sử dụng tranh minh hoạ:
Có thể nói đây là một hình thức trẻ được quan sát các hình ảnh qua các bức
tranh dưới nhiều hình thức khác nhau, từ đó trẻ tưởng tượng được thế giới xung
quanh trẻ mà trẻ chưa có dịp được đến.Chính vì vậy, việc sử dụng tranh minh
họa trong hoạt động âm nhạc ở từng chủ đề, từng đề tài sẽ giúp trẻ hiểu sâu sắc
hơn về con người, cảnh vật xung quanh. Trước mỗi bài dạy, mỗi chủ đề tôi luôn
lựa chọn một phương pháp phù hợp để sưu tầm và làm nhiều bức tranh đẹp mắt,
hấp dẫn - có nội dung phong phú để gây hứng thú cho trẻ, từ đó trẻ được khám
phá tìm tòi những điều mới lạ về cuộc sống xung quanh trẻ.
Ví dụ: Trong chủ đề: “Quê hương - Đất nước - Bác Hồ”, với đề tài: Vận
động theo nhịp bài hát: “Em yêu Thủ đô ”; Nghe hát: “Từ rừng xanh cháu về
thăm lăng Bác”. Với đề tài này tôi đã tổ chức cho trẻ đi “ Thăm quan một số khu
di tích nổi tiếng của Hà Nội”, qua tham quan tranh ảnh về các địa danh, danh
lam thắng cảnh, di tích lịch sử nổi tiếng Hà Nội như: Chùa một cột, Hồ gươm,
Lăng Bác, Văn miếu QTG .... mà tôi treo xung quanh lớp. Sau đó tôi cùng trẻ trò
chuyện đàm thoại về các địa danh ở Hà Nội mà trẻ vừa được tham quan qua
tranh. Từ sự háo hức đó, tôi đã nhẹ nhàng dẫn dắt trẻ vào nội dung bài học, trẻ
được múa hát, vận động theo nhịp bài hát: “Em yêu Thủ đô” với các nhạc cụ âm
nhạc như trống, phách trẻ, xắc xô …. với sự lồng ghép xen kẽ giữa tranh minh
hoạ và vận động đã tạo cho trẻ cảm giác thích thú trong giờ học.
Ngoài giờ âm nhạc thì âm nhạc còn được sử dụng ở các tiết học khác, đây
là phương pháp dạy tích hợp có hiệu quả rất cao cho các tiết học vì âm nhạc thu
hút trẻ rất cao vào bài học mà giáo viên muốn truyền đạt, điển hình như các tiết
học như:
* Đối với hoạt động làm quen với chữ cái:
9
Trong chủ đề: “Trường Mầm non” - Ôn nhóm chữ cái: o, ô, ơ ; a, ă, â.
Để giúp trẻ khắc sâu cấu tạo và nhận dạng chữ cái. Trong quá trình tổ chức tiết
dạy tôi đã cho trẻ hát, vận động theo nhịp bài hát: “Sói và gà cánh tiên” của Trần
Ngọc: Bài hát có nội dung như sau: “ Ta vui học chữ “a”có kèm theo cái móc.
Ta vui học chữ “ơ”có mọc thêm cái râu. Ta vui học chữ “ô”trên đầu che cái
nón...”. Ngoài việc giúp trẻ nhớ được cấu tạo của chữ cái, phân biệt được sự
giống và khác nhau giữa các chữ cái đó qua bài hát. Đồng thời, trẻ được củng cố
kỹ năng hát đúng nhịp, đúng lời, rõ lời bài hát.
* Đối với hoạt động làm quen với văn học:
Trong giờ Làm quen văn học giáo viên dạy trẻ cảm thụ bài thơ, câu
chuyện thông qua việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung... để truyền đạt tới trẻ những
vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của bao thế hệ người
Việt Nam nối tiếp nhau.
Thông qua việc dạy bài thơ “Hạt gạo làng ta” của Trần Đăng Khoa, sau
khi trẻ đọc thơ xong cô kết hợp cho trẻ nghe bài hát “Hạt gạo làng ta” do Trần
Viết Bính phổ nhạc. Và chính giai điệu trữ tình của bài hát giúp cho ý thơ trong
bài thơ được nâng cao, tiết học thêm sinh động, phong phú và trẻ rất chú ý.
Ví dụ: Chủ đề Quê hương - Đất nước - Bác Hồ; chủ đề nhánh: “Bác Hồ
kính yêu”; dạy trẻ bài thơ: “Bác Hồ của em” kết hợp nghe hát bài “Nhớ ơn Bác”
của Phan Huỳnh Điểu
Ví dụ: Chủ đề nghề nghiệp, Chủ đề nhánh: Nghề dịch vụ. Dạy trẻ bài
thơ:“Chú bộ đội hành quân trong mưa” kết hợp nghe hát bài “Màu áo chú bộ
đội” của Nguyễn Văn Tý....
Đây là một kinh nghiệm làm cho các tiết thơ, truyện thêm phần sinh động,
hấp dẫn đồng thời giúp trẻ cảm thụ nội dung của bài thơ, câu chuyện đó qua bài
hát đó chứ không phải là một nội dung lồng ghép để chuyển tiếp cho hay.
* Đối với hoạt động khám phá khoa học:
Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài khám phá khoa học thông qua
việc trò chuyện, đàm thoại, quan sát, trò chơi... thì việc kết hợp sử dụng âm nhạc
trong giờ học góp phần tạo cho trẻ có cảm xúc với các đối tượng.
Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ
nắm được công việc, ý nghĩa của công việc đó, yếu quý người lao động... kết
hợp cho trẻ nghe bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của Hoàng Văn Yến.
Khi dạy đề tài “Chú bộ đội” nghe bài “Cháu thương chú bộ đội”, “Làm
chú bộ đội”, “Gác trăng” của Nguyễn Trí Tân... Nhằm giúp trẻ hiểu được trong
10
đêm trung thu đó các chú bộ đội phải đứng gác giữ cho Tổ quốc được thanh
bình để các em thiếu nhi được “Rước đèn trong đêm trăng”.
Cũng như những môn học khác, giáo dục âm nhạc cho trẻ thông qua các
môn học đã góp phần củng cố kiến thức cho từng môn học bài học, đồng thời
góp phần củng cố các kỹ năng âm nhạc cho trẻ như: Hát rõ lời, thuộc lời, đúng
giai điệu, vần điệu, đúng nhịp điệu và mạnh dạn tự tin khi vận động cùng âm
nhạc. Từ đó trẻ đã tích lũy được nhiều kiến thức về âm nhạc, yêu âm nhạc hơn,
thích được hát các bài hát trong chương trình và khi vào bài học trẻ rất hào hứng
và tiếp thu rất nhanh. Có thể nói, âm nhạc trong các môn học khác có tác dụng
hai chiều rất hiệu quả.
* Đối với hoạt động tạo hình:
Giáo dục âm nhạc trong giờ tạo hình ngoài việc trẻ thực hành, cô mở máy
cho trẻ nghe nhiều bài hát có nội dung tương đối phù hợp với đề tài đó, thì ở đây
ngoài nội dung trên tôi đã tổ chức nhiều tiết ở trên lớp với nội dung là cho trẻ
nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài và dạy vào phần hướng dẫn, đàm
thoại trước khi trẻ thực hành. Sau đó từ nội dung bài hát giáo viên kết hợp đàm
thoại như: Vẽ hoa, nghe hát bài “Màu hoa” rồi cô cùng trẻ trò chuyện về các
loại hoa trong bài hát.
+ Trong bài hát các con vừa nghe những bông hoa đó có màu gì?
+ Ngoài những bông hoa đủ màu sắc đó thì bài hát còn có gì nữa ( nhiều
lá, nhiều cây...)….
Những câu hỏi đàm thoại đó giúp trẻ có thêm một số ý tưởng trong quá
trình vẽ để có sản phẩm sáng tạo.
Giaó dục Âm nhạc thông qua giờ hoạt động chơi ngoài trời:
Hoạt động chơi ngoài trời cũng cần cho trẻ làm quen với âm nhạc, hát
những bài có nội dung theo đề tài hoặc giáo dục cho trẻ thông qua các bài như:
"Quan sát vườn hoa trong sân trường".
11
Bé chăm sóc vườn hoa của lớp.
Sau khi quan sát xong cô cho trẻ hát bài "Màu hoa" Qua đó trẻ sẽ được
củng cố lại bài hát cũ hoặc làm quen với bài hát mới. Giáo dục các cháu trồng
hoa có ý thức chăm sóc và bảo vệ hoa. Hình thành cho trẻ tình yêu thiên nhiên
cuộc sống... Cùng trẻ trò chuyện về bài hát, giải thích cho trẻ về nội dung lời ca,
có âm nhạc nhận thấy trẻ thích hẳn lên, vui thú, làm cho hoạt động thêm nhẹ
nhàng, thoải mái. Từ đó nhận thấy trẻ rất thích được dạo chơi, trẻ nhanh nhẹn
hào hứng tham gia vào các hoạt động, còn giúp trẻ củng cố lại kiến thức đã học
hoặc làm quen với bài hát mới giúp trẻ vào giờ học âm nhạc được dễ dàng, tự tin
hoà mình cùng cô. Nhận thấy bước đầu trẻ có khả năng phát triển về âm nhạc.
*Giáo dục âm nhạc thông qua giờ chơi hoạt động ở các góc:
Việc cho trẻ vận động theo nhạc ở hoạt động góc chủ yếu giúp trẻ biết
hưởng ứng cảm xúc bằng chính những phản ứng của cơ thể sao cho phù hợp với
nhịp điệu âm nhạc, không nhất thiết yêu cầu trẻ phải vận động giống như cô.
2. Giúp trẻ sử dụng sáng tạo và đa dạng các loại đồ dùng, dụng cụ âm
nhạc và trang phục biểu diễn gây hứng thú cho trẻ
Có thể cho rằng, giúp trẻ sáng tạo đa dạng các loại nhạc cụ âm nhạc và
trang phục biểu diễn cho trẻ thực hiện các hoạt động giáo dục âm nhạc là điều
kiện thiết yếu mà trong các hoạt động âm nhạc nào cũng đều phải có. Nó là yếu
tố đầu tiên để các khả năng phát triển trí tuệ âm nhạc của trẻ bay xa hơn trong
thế giới âm nhạc của trẻ thơ. Các loại dụng cụ âm nhạc nó cũng chính là những
thần tượng để thu hút trẻ tham gia các hoạt động học tập một cách bền vững và
toàn diện hơn.
Để làm được điều này, tôi đã nghiên cứu sưu tầm các nguyên vật liệu cần
thiết sẵn có ở địa phương, cùng với sự trợ giúp của phụ huynh như: Lõi giấy vệ
12
sinh, các hộp bánh kẹo, các túi, lon, hũ đựng đồ, đựng thức ăn, báo cũ, tạp chí,
vỏ hộp sữa, đặc biệt là một số nguyên vật liệu của các dân tộc vùng miền núi
như…Muỗng dừa, nứa, luồng, tre, đá, sỏi to nhỏ….Đây chính là một kho
nguyên liệu vô cùng phong phú tiết kiệm, hiệu quả, không mất tiền mua, để cô
và trẻ có thể làm, tạo ra các loại dụng cụ âm nhạc phong phú, đa dạng, đặc biệt
mang đến cho trẻ được tiếp cận với nhiều dụng cụ âm nhạc mang bản sắc văn
hóa dân tộc.
Ví dụ như: Lon bia có thể làm thành cái “Đàn lắc”, phát ra những âm
thanh sinh động lôi cuốn trẻ.
Gậy thể dục để làm “Đàn T rưng” tôi đã nghiên cứu tạo ra cây đàn, cùng
trẻ cắt dán trang trí thật đẹp thành bộ đàn T rưng và đưa ra thử nghiệm được
đồng nghiệp đánh giá cao, đặc biệt khi sử dụng các cháu đã rất thích thú, hào
hứng đó là: Tôi cho cháu dùng que gõ và từng chiếc gậy thể dục đã tạo ra
những âm thanh khác nhau thực sự đã tạo được cảm xúc mới lạ đến với trẻ.
Rồi các loại “Đá to, nhỏ” có màu sắc tự nhiên khác nhau tôi đã gắn kết
thành bộ “Đàn đá” khi gõ vào đã tạo thành những âm thanh to nhỏ kết hợp hài
hòa cùng với lời ca của cô và trẻ một cách tự nhiên và không bị gò bó khi tổ
chức thực hiện…
Các hộp bánh tôi đã cho trẻ cắt dán thành các “Bộ trống” to nhỏ đủ
màu sắc.
Bên cạnh đó những đồ dùng thực sự mang bản sắn văn hóa dân tộc vừa có
ý nghĩa giáo dục trẻ giữ gìn bản sắc văn hóa âm nhạc dân tộc vừa tạo nguồn cảm
hứng âm nhạc đến với trẻ. Ngoài việc tạo ra các loại đồ dùng có tính chất đặc
trưng riêng của dân tộc, thì những đồ dùng thông dụng, quen thuộc, gần gủi
hàng ngày để giúp trẻ cùng tạo ra các sản phẩm âm nhạc.
Ví dụ: Tôi cho trẻ phối hợp với các nhóm tạo hình trang trí váy áo, làm
mặt nạ hóa trang…để tổ chức buổi biểu diễn...Trẻ vô cùng sung sướng và thích
thú khi được tham gia làm đồ dùng do chính trẻ tạo ra để thực hiện các hoạt
động âm nhạc. Khi có được những đồ dùng âm nhạc do cô và trẻ hoặc tự làm ra,
các cháu sẽ cảm thấy yêu quí trân trọng và hứng thú hơn rất nhiều so với các đồ
chơi mua sẵn. Đây cũng là một hình thức dạy cho trẻ biết yêu quí sức lao động
ngay khi còn bé.
Bên cạnh đó kích thích tính tò mò, ham hiểu biết về thế giới âm nhạc, tôi
đã lôi cuốn trẻ vào góc chơi âm nhạc, tôi chú ý thay đổi chất liệu, những thiết bị
tạo âm thanh khác nhau, tạo điều kiện cho trẻ được thể hiện những ý tưởng,
mong muốn của trẻ, đặc biệt phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên kết với
nhau. Khuyến khích trẻ tự làm hay cùng trẻ trang trí một số đồ dùng đồ chơi để
để các sản phẩm của âm nhạc của trẻ thơ ngày thêm hấp dẫn và phong phú.
Có thể khẳng định rằng, việc giúp trẻ sáng tạo và sử dung đa dạng các loại
đồ dùng, dụng cụ âm nhạc và trang phục biểu diễn trẻ đã được trải nghiệm thông
qua các dụng cụ âm nhạc, mỗi dụng cụ trẻ đã được khắc sâu về tính chất, ý
nghĩa khi sử dụng hiệu quả đã nâng lên rõ rệt.
3. Cải biên, vận dụng linh hoạt sáng tạo một số trò chơi phục vụ âm nhạc:
13
“Học mà chơi, chơi mà học” đó là một sự khẳng định. Có thể nói “chơi” là
một phần không thể thiếu đối với trẻ mầm non. Thông qua chơi trẻ học và lĩnh
hội được nhiều kiến thức về thế giới xung quanh, trẻ thấy được cái hay, cái đẹp
trong cuộc sống. Đối với trẻ thơ, được hoạt động với âm nhạc thông qua các trò
chơi là một biện pháp hữu hiệu nhất. Trò chơi đã trở thành phương tịên để đem
đến cho trẻ các yếu tố diễn tả của nghệ thuật sinh động, nó có tác dụng mạnh mẽ
nhưng lại đến với trẻ một cách nhẹ nhàng, thoả mái.
Hiện nay, trò chơi âm nhạc được coi là một trong các hình thức vận động
theo nhạc của chương trình giáo dục âm nhạc Mầm non. Nó có vai trò quan
trọng giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát
triển năng khiếu âm nhạc. Các yếu tố đó góp phần làm cho trẻ cảm thụ âm nhạc.
* Trò chơi: “ Giai điệu vui nhộn ”
Trò chơi này giúp trẻ củng cố kiến thức về tên bài hát và củng cố lại giai
điệu bài hát đã học, đồng thời tạo cho trẻ sự tập trung chú ý lắng nghe và nhanh
nhẹn, linh hoạt, trả lời rõ ràng, chính xác tên bài hát.
- Chuẩn bị: nền nhạc có các bài hát trong chương trình mà trẻ đã được
học trên power point,
- Cách chơi: Cô mở cho trẻ nghe giai điệu bài hát, 2 đội rung chuông
giành quyền trả lời bằng cách nói rõ tên bài hát vừa nghe, nếu đúng mỗi trẻ
trong đội được tặng một bông hoa, nếu sai quyền trả lời thuộc về đội bạn.
Ví dụ: Cho trẻ nghe giai điệu “ Lá xanh vẫy vẫy như gọi em đi nhanh đi
nhanh...” thì trẻ phải nêu được đó là bài hát “Lá xanh”( thuộc chủ đề thế giới
thực vật).
Ví dụ: Trong chủ đề nhánh: “Một số phương tiện Giao thông”; Với đề
tài: Vận động theo nhịp bài: “Đi đường em nhớ”, sáng tác Hoàng Văn Yến;
Nghe hát “Anh phi công ơi” ST của Xuân Giao; Trò chơi “Nghe nhạc đoán
tên bài hát”.
Với trò chơi này, tôi chia lớp thành 3 đội và 3 đội trưởng sẽ được mặc 3
chiếc áo: Màu đỏ, Màu xanh và màu vàng. Tôi mời 3 đội trưởng lên bốc thăm
số thứ tự tham gia của đội mình, tôi đã chuẩn bị 3 lá thăm với mã số 01, 02, 03
cho trẻ bốc. Sau khi bốc thăm, trẻ về vị trí của đội mình và cả 3 đội cùng bước
vào 2 vòng thi. Vòng thi thứ nhất được mang tên “So tài”: Các đội cùng được
lắng nghe 5 giai điệu của 5 bài hát khác nhau về chủ đề phương tiện giao thông,
mỗi giai điệu, các đội có 10 giây suy nghĩ trả lời. Đội nào nhanh sẽ lắc xắc xô
dành quyền trả lời, một câu trả lời đúng tương ứng với 2 hoa và trả lời sai bị trừ
1 hoa và quyền trả lời thuộc về đội bạn. Tôi đã đánh đàn cho trẻ nghe bất kỳ
một câu đầu - Câu cuối - hay câu giữa của một bài hát để giúp trẻ liên tưởng,
suy nghĩ tìm ra tên bài hát và thể hiện lại bài hát đó. Vòng thi thứ hai được
mang tên “Ai nhanh nhất”: Ở phần thi này, các đội sẽ thi độc lập với nhau, mỗi
đội có 3 giai điệu thân quen, mỗi giai điệu các bạn có 10 giây để suy nghĩ tìm ra
câu trả lời. Nếu 1 câu trả lời đúng các bạn đựơc 3 hoa, còn trả lời sai các bạn bị
trừ 1 hoa. Nếu không có câu trả lời, các bạn ra tín hiệu chuyển sang câu sau.
Đội thắng cuộc là đội có số hoa nhiều nhất ở cả 2 vòng thi và tất nhiên đội
đó sẽ được nhận một phần quà từ phía Ban tổ chức.
* Trò chơi “hát theo tranh ”:
14
Nhằm giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, nhanh nhẹn, phản xạ tốt qua các
hiệu lệnh.
Ví dụ: Trong chủ đề: Trường mầm non, với đề tài: Vận động “ Vườn
trường mùa thu”; Nghe hát: “Đi học”; Trò chơi: “Hát theo tranh”. Ở phần trò
chơi âm nhạc nếu cô cứ đưa tranh ra cho trẻ quan sát và hát về Trường mầm non
thì tôi tin chắc rằng sẽ rất cứng nhắc và nhàm chán,thay vào đó tôi đã tổ chức
cho trẻ chơi “Trò chơi âm nhạc”. Tôi đóng vai là người dẫn chương trình tổ
chức trò chơi.
Tôi đã chuẩn bị 6 miếng ghép, trong đó có 4 miếng ghép có hình ảnh vẽ về
các hoạt động của trờng mầm non( Cô giáo, đu quay, quả bóng, khung cảnh trường mầm non) và 2 miếng ghép trắng. Mỗi miếng ghép tương ứng với một ô số
1, 2, 3, 4, 5, 6. Tôi chia lớp thàng 2 đội và đặt tên cho mỗi đội, nhiệm vụ của
mỗi đội là: Mỗi đội có 5 giây để suy nghĩ chọn cho mình một miếng ghép mà cả
đội yêu thích, nếu là miếng ghép trắng thì đội đó mất lợt chơi, còn nếu miếng
ghép có hình vẽ thì các bạn có thêm 10 giây để suy nghĩ tìm ra một bài hát có
nội dung tương ứng với nội dung hình vẽ đó. (các bạn sẽ múa hát vận động lại
bái hát đó) và đội bạn hưởng hứng bằng cách vỗ tay theo nhịp bài hát. Mỗi
miếng ghép đúng các bạn được nhận 2 hoa. Còn nếu trong 10 giây các bạn
không có câu trả lời thì quyên trả lại thuộc về đội bạn, Sau đó tôi mời hai đội tr ưởng 2 đội sẽ lên oản tù tì để tìm ra đội được thi trước. Với hình thức trò chơi
này sẽ tạo cho trẻ rất nhiều hứng thú, những tràng pháo tay của trẻ vang lên khi
trẻ lật được bức tranh có hình vẽ và những tiếng thở dài nuối tiếc khi miếng
ghép trắng được mở ra. Sự hấp dẫn ấy đã cuốn hút trẻ chơi và sự tập trung cao
độ của cả đội để sớm tím ra đáp án.
4. Luôn thay đổi nội dung hình thức tổ chức hoạt động giáo dục âm
nhạc nhẹ nhàng, linh hoạt gây hứng thú cho trẻ.
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm lý lứ a tuổi của trẻ tuổi mẫu giáo (5-6
tuổi) thì khả năng chú ý, ghi nhớ có chủ định chưa cao. Trẻ chỉ có thể tập trung
tối đa 30 đến 35 phút, trẻ thường dễ chịu ảnh hưởng tác động từ bên ngoài, (ngồi
không ngay ngắn trong khi học, mất trật tự, không kiềm chế các hoạt động cá
nhân…). Trong khi đó việc trẻ tập trung, ghi nhớ có chủ địch và gây hứng thú
trong giờ hoạt động học tập là rất quan trọng. Vì vậy tôi nhận thấy rằng nếu
không thay đổi các phương pháp dạy học và làm mới hình thức tổ chức các hoạt
động giáo dục âm nhạc để tăng cường niềm đam mê hứng thú ở trẻ, trẻ sẽ không
hứng thú trong giờ học dẫn đến trẻ dễ nhàm chán và hiệu quả cao trong giờ học
không cao. Tôi suy nghĩ cần phải thay đổi các hình thức vào bài sao cho sinh
động, hấp dẫn bằng những câu nói nhẹ nhàng, nét mặt vui tươi, sử dụng các trò
chơi tạo tình huống gây hứng thú để thu hút sự chú ý của trẻ vào hoạt động giáo
dục âm nhạc nhẹ nhàng sinh động.
15
Ngoài việc chuẩn bị môi trường, đồ dùng, dụng cụ, mô hình cho một hoạt
động âm nhạc thành công, qua tiết tôi đã dạy mẫu được đồng nghiệp đánh giá
cao về hình thức tổ chức.
Ví dụ : Chủ đề “Thế giới động vật” khi dạy hát qua bài hát “Chị ong nâu
và em bé”, tôi và trẻ đã hóa trang, đóng vai chị ong nâu và những em bé cùng
với lời dẫn dắt gây ấn tượng đẹp cho trẻ khi vào hoạt động như: “Tôi là chị ong,
mầu nâu của đất, mang đậm tình thương, cùng với bé xinh, dung dinh cành lá,
che bé vào lòng, ôi sao ấm thế…” Vừa giới thiệu tôi vừa thể hiện cử chỉ âu yếm
cánh ong như một chiếc lá che cho bé và đã gây được sự hứng thú, gắn bó cùng
trẻ với cô và trẻ đã cảm nhận thực sự khi bắt đầu tổ chức hoạt âm nhạc.
Hoặc với chủ đề “Nghề nghiệp”
NDTT: Nghe hát: Đường cày đảm đang
NDKH: Ôn vận động: Lớn lên cháu lái máy cày
TC:
Tai ai tinh
Tôi sử dụng các đạo cụ, mỗi đạo cụ này đều có những tên gọi đáng yêu
như: Bác “quang gánh”, Chị “cày bừa”, em “liềm”,…cùng với lời dẫn dắt nhẹ
nhàng, gần gủi của cô, sự ngây thơ ngộ nghĩnh đã mang lại sự mới mẻ và thu hút
chú ý, hứng thú của trẻ vào hoạt động một cách tự tin.
Hay khi dạy bài hát "Anh tý sún" trong chủ đề bản thân tôi cho trẻ xem một
đoạn video anh tý sún lười đánh răng đến thăm các bạn nhỏ và kể cho các bạn nghe
câu chuyện "Gấu con bị đau răng" trẻ rất thích thú và tích cực tham gia hoạt động
đồng thời còn giáo dục trẻ biết giữ gìn và vệ sinh răng miệng hàng ngày..
Có thể thấy rằng, việc tổ chức các hoạt động học nhẹ nhàng linh hoạt
không chỉ gây được hứng thú và khuyến khích trẻ tham gia động mà chúng ta
còn có thể kết hợp rèn các kỹ năng âm nhạc cho trẻ được tốt hơn, trẻ có thể hát
chính xác, đúng giai điệu, kích thích trẻ say mê hơn với âm nhạc. Hơn thế nữa
trong hoạt động giáo dục âm nhạc dành cho trẻ mẫu giáo không chỉ dạy trẻ biết
ca hát mà còn dạy trẻ biết lắng nghe và cảm nhận được các tác phẩm âm nhạc
khác nhau qua việc nghe cô hát các bài hát. Tuy nhiên khi tôi đã truyền tải đến
trẻ một tác phẩm âm nhạc hay một bài hát nào đó mà cô giáo không gây được
hứng thú hoặc ấn tượng cho trẻ thì vô hình dung chúng ta lại gây cho trẻ sự
16
nhàm chám và thờ ơ trước một tác phẩm nghệ thuật. Chính vì vậy việc vận dụng
sáng tạo và linh hoạt khi cho trẻ nghe hát cũng rất quan trọng, không những trẻ
hứng thú mà khả năng ghi nhớ ở trẻ sẽ khắc sâu hơn về các tác phẩm âm nhạc.
Không những thế việc lựa chọn các bài hát cho trẻ nghe phù hợp với nội
dung, chủ đề cũng rất quan trọng vì nó giúp cho chúng ta có thể dẫn dắt tới nội
dung trọng tâm của giờ dạy một cách logic, đồng thời giúp trẻ khắc sâu kiến
thức và cảm nhận nội dung tinh tế hơn.
5.Ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động giáo dục âm nhạc
nhằm nhằm phát huy tài năng, trí tuệ cho trẻ.
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ
thông tin giáo án điện tử vào các hoạt động giáo dục trong trường Mầm non là
hết sức cần thiết và bổ ích trong sự hình thành nhận thức và phát triển toàn diện
ở trẻ. Điều cần đặc biệt quan tâm đó là sử dụng giáo án điện tử vào tổ chức các
hoạt động cho trẻ sẽ phát huy tiềm năng về trí tuệ, giúp trẻ linh hoạt hơn, nhạy
bén hơn, thông minh hơn trong nhiều lĩnh vực, trẻ sẽ được khám phá những điều
mới lạ, kích thích sự tò mò sáng tạo của trẻ. Mặt khác việc sử dụng giáo án điện
tử vào tổ chức các hoạt động cho trẻ sẽ làm tăng thêm sự phong phú, hấp dẫn,
thu hút trẻ tích cực tham gia các hoạt động mà không phải gò bó, trẻ rất dễ tiếp
thu dễ nhớ, khắc sâu hơn, chủ động hơn. Đây có thể coi là một phương pháp ưu
việt vừa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, vừa thực hiện được nguyên lý
giáo dục "Dạy học lấy trẻ làm trung tâm" một cách có hiệu quả nhất.
Hay nói một cách thực tế khi tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ như: Cô hát
cho trẻ nghe, trẻ bắt chước cô… Đã trở nên quá quen thuộc, đơn điệu đối với trẻ,
trẻ rất dễ nhàm chán nên hiệu quả giờ học không cao. Còn khi tôi đưa vào vận dụng
công nghệ thông tin giaó án điện tử vào các hoạt động âm nhạc tôi cảm nhận rõ nét
nhất khi bắt đầu tổ chức đó là sự hứng thú, tính tích cực, tự tin ở trẻ.
*Sử dụng giáo án điện tử - trình chiếu Power point
Có thể nói ứng dụng của công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non nói
chung và giáo dục trẻ em 5 - 6 tuổi nói riêng đã tạo ra một biến đổi về chất trong
hiệu quả giảng dạy của ngành học mầm non, tạo ra môi trường giáo dục mang
tính tương tác cao giữa cô giáo và học sinh, các tiết học trở nên sống động, hứng
thú, lôi cuốn trẻ vào trong từng hoạt động và đạt hiệu quả cao trong quá trình
dạy học đa giác quan cho trẻ.
Khi tổ chức hoạt động âm nhạc, nếu như chúng ta chỉ dừng lại ở việc cho
trẻ quan sát tranh ảnh, mô hình được lặp lại nhiều lần … thì giờ dạy sẽ trở nên
đơn điệu, hiệu quả giờ dạy sẽ không cao, khả năng hứng thú của trẻ cũng bị hạn
chế. Thay vào đó, tôi đã soạn giảng giáo án điện tử, trình chiếu phần mềm
power point, các Slide hình ảnh thật, sống động, màu sắc cùng với những hiệu
ứng và những âm thanh sôi động sẽ tạo cảm giác cho trẻ như đang được xem
17
phim hoạt hình. Giờ dạy trở nên sôi động, nhẹ nhàng hơn, việc cung cấp kiến
thức cho trẻ sẽ không hề khó khăn nữa…
Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới thực vật, với đề tài: Vận động theo nhịp bài hát:
“Hoa trường em” sáng tác: Dương Hưng Bang; Nghe hát: “Hoa trong vườn”
(Dân ca Thanh Hoá); Trò chơi: Tai ai thính
Với tiết học này, trước khi vào giờ học, tôi chuẩn bị và cho trẻ xem 1
đoạn clip về vườn hoa trường mầm non (Cô và trẻ đang chăm sóc cho hoa, lồng
giai điệu thân quen “Hoa trường em”). Với những hình ảnh đó trẻ rất chăm chú
xem. Cô cùng trẻ trò chuyện về vườn hoa sân trường, giáo dục trẻ biết chăm sóc,
tưới nước cho hoa…. và từ đó cô dẫn dắt trẻ vào bài học một cách nhẹ nhàng.
Qua việc đưa ra một số hình thức như trên, vận dụng vào quá trình giảng
dạy, tôi nhận thấy trẻ rất hứng thú, hào hứng trong giờ hoạt động âm nhạc. Từ
đó trẻ phát huy được các kỹ năng âm nhạc như: Hát đúng lời, đúng giai điệu,
nhịp điệu, biết vận động theo nhịp, phách, tiết tấu và các yêu cầu khác của âm
nhạc được nâng cao hơn.
6. Làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh trong việc nâng cao chất
lượng giáo dục âm nhạc:
Như chúng ta biết chăm sóc giáo dục trẻ là một nhiệm vụ vô cùng quan
trọng của bậc học mầm non và không chỉ vậy mà còn là nhiệm vụ chung của
toàn xã hội. Dù có thực hiện chăm sóc giáo dục giáo viên nổ lực cố gắng mà
không có sự phối hợp với gia đình thì hiệu quả giáo dục sẽ không cao.
Vì vậy chúng ta phải tạo sự thống nhất giữa gia đình và nhà trường về
việc thống nhất các nội dung, phương pháp cách thức tổ chức tránh được những
mâu thuẫn về giáo dục trẻ giữa gia đình và nhà trường về hình thành thói quen
và các phẩm chất, nhân tố trẻ. Để thực hiện công tác phối kết hợp với các bậc
cha mẹ ở các buổi họp phụ huynh tôi đã thực hiện công tác tuyên truyền tới các
bậc phụ huynh của bé, thống nhất một số biện pháp giáo dục nâng cao chất
lượng giảnh dạy môn âm nhạc. Thông qua các buổi họp phụ huynh cũng như các
buổi đón trả trẻ tôi đã vận động cha mẹ học sinh huy động nguồn phế liệu tái sử
dụng làm đồ dùng dạy học phục vụ cho hoạt động giáo dục âm nhạc.
Ví dụ: - Từ những lá cây rụng tôi có thể làm thành các bộ trang phục
phục vụ cho biểu diễn âm nhạc.
- Thu gom long bia, lon nước ngọt làm thành các bộ đàn gõ đẹp mắt…
18
- Thu gom các họp bánh to nhỏ đã sử dụng hết làm thành các bộ trống to
nhỏ cho trẻ hoạt động học âm nhạc.
- Thu gom các ống nứa cũng có thể làm được các bộ sáo tuyệt, đàn T rưng
đẹp phục vụ cho giảng dạy âm nhạc. …
Liên lạc thường xuyên với phụ huynh để trao đổi thông tin liên quan tới
giáo dục bộ môn âm nhạc ở tại gia đình. Thông báo cho phụ huynh biết trẻ đang
học hát bài gì, đang học đến chủ đề nào để phụ huynh cho trẻ nghe nhạc các bài
hát theo chủ đề cô đang dạy từ đó trẻ sẽ được tiếp cận âm nhạc mọi lúc mọi nơi.
Chú trọng lôi cuốn các thành viên trong gia đình, đặc biệt những phụ
huynh có năng khiếu âm nhạc tham gia vào các cuộc thi các cuộc vận động do
nhà trường phát động thi đua. Phối hợp với phụ huynh tham gia trong việc tổ
chức văn nghệ ngày lễ, ngày hội, tổ chức sinh nhât cho trẻ…
Phụ huynh cùng giáo viên làm các đồ dùng tự tạo từ các nguyên liệu phế
liệu mà phụ huynh mang khuyên góp. Và để mọi phụ huynh đều đóng góp ngày
công. Qua các cuộc họp phụ huynh tôi đã nhờ cô hiệu trưởng nêu tên, tuyên
dương những phụ huynh tham gia tích cực làm đồ dùng dạy học âm nhạc và
trang trí lớp học cùng tôi để động viên phụ huynh và cũng là để kêu gọi tinh
thần tự giác nhiệt tình của các phụ huynh tham gia mọi hoạt động với nhà
trường tốt hơn.
Ngoài ra cần phối hợp với phụ huynh tham mưu ban giám hiệu huy động
nguồn lực xây dựng phòng âm nhạc, các thiết bị phục vụ cho môn học…
II. Hiệu uả của sáng kiến kinh nghiệm
Sau khi sử dụng một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục
âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi. Gần một năm học trôi qua bản thân tôi nhận
thấy một điều rất đáng mừng. Trẻ lớp tôi bạo dạn, tự tin hơn rất nhiều, điều ấy
được khẳng định qua cuộc thi : “ Bé khỏe – bé tài năng”. Các bé do tôi luyện tập
đã đạt giải nhất trong hội thi cấp trường. Hội thi “ Bé khỏe- bé tài năng” cấp
huyện do tôi phụ trách cũng đã đạt giải 3. Các bé cũng rất bạo dạn tham gia hội
thi cùng cô: Hội thi “ Giáo viên chăm sóc nuôi dưỡng giỏi”. Và qua các buổi
giao lưu văn nghệ của Thị Trấn học sinh lớp tôi phụ trách luyện tập cũng được
khen ngợi qua các tiết mục văn nghệ giao lưu. Tôi nhận thấy trẻ hứng thú, hào
hứng khi giờ học âm nhạc đã đến, trẻ tiếp thu kiến thức một cách thoải mái, các
kỹ năng âm nhạc của trẻ đã tiến bộ rõ rệt. Trẻ yêu thích hoạt động âm nhạc,
thích múa hát tham gia biểu diễn văn nghệ. Trẻ nhanh nhẹn, mạnh rạn, không
còn rụt rè, nhút nhát. Những cháu nói ngọng đã nói tương đối chuẩn, những
cháu cảm thụ âm nhạc còn hạn chế thì nay mức độ cảm thụ âm nhạc được tăng
lên. Điều đáng mừng là các cháu đã thực sự yêu âm nhạc, có sự sáng tạo vận
dụng các kỹ năng âm nhạc, có kiến thức thật sự về âm nhạc từ đó trẻ biết yêu cái
đẹp, cái thanh cao của con người và cảnh vật xung quanh.
19
- Xem thêm -
.DOCX 
24 
3 
70 
