SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC NGA THỦY
NGA SƠN – THANH HÓA
Người thực hiện: Mai Thị Thanh
Chức vụ : Hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Nga Thủy
SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lí
THANH HÓA, NĂM 2017
0
MỤC LỤC
TÊN MỤC
TRANG
1. Mở đầu.
1
1.1. Lí do chọn đề tài.
1
1.2. Mục đích nghiên cứu
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu
3
2. Nội dung.
3
2.1. Cơ sở lí luận.
3
2.2. Thực trạng
4
2.3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh ở Trường Tiểu học Nga Thủy, Nga Sơn, Thanh Hóa.
6
2.3.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức của từng CBGV về giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh.
6
2. 3. 2. Xây dựng quy tắc ứng xử có văn hóa trong nhà trường.
6
2. 3. 3. Nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống trong các
môn học
8
2.3.4.Tổ chức giáo dục sức khỏe, hướng dẫn học sinh vui chơi
đúng cách, phòng tránh tai nạn thương tích.
2. 3.5. Tổ chức tốt giáo dục kĩ năng sống thông qua các hoạt động
Đội và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
10
2.3. 6. Phối hợp với các lực lương ngoài nhà trường nâng cao chất
lượng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
17
2. 3.7. Tăng cường cơ sở vật chất tạo dựng môi trường giáo dục
thân thiện.
18
3.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
18
3. Kết luận, kiến nghị.
19
11
3.1. Kết luận
19
3.2. Kiến nghị
20
1
1. Mở đầu.
1.1. Lí do chọn đề tài.
Hiện nay, ngành Giáo dục và Đào tạo cả nước đang tiếp tục triển khai
chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Mục tiêu tổng quát của của
Nghị quyết được xác định đó là: “Giáo dục và đào tạo là giáo dục con người
Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo
của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc
hiệu quả”.[5]
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn
nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng
yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ
thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ
XXI, mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống; đó là: “Học để biết, Học để
làm, Học để sống và Học để tự khẳng định mình ”. [4]
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân
tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc
sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại… Kĩ năng
sống đơn giản là tất cả điều cần thiết mà chúng ta phải biết để có được khả năng
thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Nhiều nghiên
cứu đã cho phép đi đến kết luận là trong các yếu tố quyết định sự thành công của
con người, kỹ năng sống đóng góp đến khoảng 85%. Vì vậy, kỹ năng sống sẽ là
hành trang không thể thiếu. Biết sống, làm việc, và thành đạt là ước mơ không
quá xa vời, là khát khao chính đáng của những ai biết trang bị cho mình những
Kĩ năng sống cần thiết và hữu ích. Kỹ năng sống tốt thúc đẩy thay đổi cách nhìn
nhận bản thân và thế giới, tạo dựng niềm tin, lòng tự trọng, thái độ tích cực và
động lực cho bản thân, tự mình quyết định số phận của mình. Kỹ năng sống giúp
giải phóng và vận dụng năng lực tiềm tàng trong mỗi con người để hoàn thiện
bản thân, tránh suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen trên hành
trình biến ước mơ thành hiện thực. Quá trình hội nhập với thế giới đòi hỏi phải
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ngoài kiến thức chuyên môn, yêu cầu về
các kỹ năng sống ngày càng trở nên quan trọng. Thiếu kỹ năng sống con người
dễ hành động tiêu cực, nông nổi. Giáo dục cần trang bị cho người học những kỹ
năng thiết yếu như ý thức về bản thân, làm chủ bản thân, đồng cảm, tôn trọng
người khác, biết cách hợp tác và giải quyết hợp lý các mâu thuẫn, xung đột.
Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao
tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình,
biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một
cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ
tại trường.
2
Kỹ năng sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái
độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Do đó, việc dạy trẻ kĩ năng sống là
điều rất cần thiết đặc biệt với trẻ tiểu học vì các em chính là chủ nhân tương lai
của đất nước, là những người sẽ quyết định sự phát triển của đất nước trong
những năm tới. Nếu không có kĩ năng sống các em sẽ không thể thực hiện tốt
trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và đất nước. Lứa tuổi học sinh
là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết
thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh
nghiệm sống, dễ bị lôi kéo kích động… Đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc
tế và cơ chế thị trường hiện nay, thế hệ trẻ hiện nay thường xuyên chịu tác động
đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực. Nếu không được giáo dục kĩ
năng sống, nếu thiếu kĩ năng sống các em dễ bị lôi kéo vào những hành vi tiêu
cực bạo lực, vào lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân
cách. Khi bắt đầu đi học cũng là lúc trẻ bắt đầu tiếp xúc với xã hội rất cần hoàn
thiện và phát triển các kĩ năng sống cho riêng mình. Chính những kĩ năng sống
các em tiếp nhận được những năm đầu tiên đi học sẽ theo các em suốt cả cuộc
sống sau này. Ngay từ Tiểu học các em đã có những kĩ năng tốt, cuộc sống sau
này sẽ rộng mở với các em hơn. Nếu ngược lại, sau này các em sẽ rất khó khăn
để sửa chữa những kĩ năng sống không tốt và gặp nhiều khó khăn trong cuộc
sống.[3].
Nhận thức rõ tầm quan trọng và sự cần thiết của việc giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh phổ thông nói chung, học sinh Tiểu học nói riêng, trong quá
trình chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ năm học, tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu:
“Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh ở trường Tiểu học Nga Thủy, Nga Sơn, Thanh Hóa”.
2.2. Mục đích nghiên cứu:
- Làm sáng tỏ cơ sở lí luận về công tác quản lí giáo dục nói chung và công
tác quản lí giáo dục ở trường tiểu học Nga Thủy nói riêng.
- Đánh giá thực trạng về biện pháp quản lí giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh của trường tiểu học Nga Thủy.
- Đề xuất và thử nghiệm các biện pháp quản lí Giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, hình thành nhân
cách tốt cho học sinh, thực hiện mục tiêu của giáo dục tiểu học, trên cơ sở đó rút
ra kết luận và khuyến nghị cần thiết.
2.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh trường tiểu học Nga Thủy, Nga Sơn, Thanh Hóa.
2.4. Phương pháp nghiên cứu:
2.4.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
- Tìm hiểu các khái niệm, thuật ngữ có liên quan.
- Nghiên cứu các văn bản, nghị quyêt, các tài liệu có liên quan đến sáng
kiến kinh nghiệm.
2.4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp quan sát.
3
- Phương pháp phỏng vấn.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm.
- Phương pháp thực nghiệm.
2. Nội dung.
2.1. Cơ sở lí luận.
Kĩ năng là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một
hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay công
việc nào đó phát sinh trong cuộc sống.
Kĩ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc
đáp ứng các nhu cầu cụ thể trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con
người. Kĩ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong bộ
não của con người. Kĩ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua
giáo dục hoặc rèn luyện của con người.
Vậy vì sao phải rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh ? Vì khi trẻ bắt đầu đi
học tiểu học, các em được học thêm những điều chưa hề có trong sáu năm đầu
đời. Các em chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt động chủ đạo là học, chắc
chắn trẻ không tránh khỏi bỡ ngỡ vì thế phải chuẩn bị cho các em tâm thế sẵn
sàng đi học. Việc rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học cũng được bắt đầu từ
những buổi đầu các em đến trường. Đối với học sinh tiểu học việc hình thành
các kĩ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng
đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của các em.
Đặc điểm nhân cách của trẻ tiểu học gồm có: tính cách, nhu cầu, nhận
thức, tình cảm, sự phát triển của năng khiếu. Sự nhận thức của trẻ ảnh hưởng rất
lớn đến phát triển nhân cách, ảnh hưởng đến sự hình thành và rèn luyện kỹ năng
sống. Sự nhận thức đúng đắn sẽ giúp trẻ có được kiến thức vận dụng trong cuộc
sống, sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử phù hợp với yêu cầu chuẩn mực xã hội. Một
đặc điểm quan trọng trong lứa tuổi tiểu học là tính hay bắt chước. Tính bắt
chước là con dao "hai lưỡi", vì trẻ em bắt chước cái tốt cũng nhiều, cái xấu cũng
lắm. Những tính cách, hành vi xung quanh là môi trường ảnh hưởng trực tiếp
đến tính cách, hành vi ứng xử của trẻ. Ở trường, các em thường bắt chước những
cử chỉ, tác phong của thầy giáo, cô giáo mình và các hành vi ứng xử của bạn bè,
tập thể nhóm bạn, tổ, lớp. Chính vì vậy, hoạt động tập thể cũng ảnh hưởng
không ít đến việc hình thành, phát triển nhân cách, rèn luyện kỹ năng sống của
trẻ.
Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam đang hội nhập với các nước trên thế
giới từng bước phát triển vươn lên. Những mặt tốt của xã hội được phát triển
mạnh song những vẫn đề mặt trái của xã hội cũng xuất hiện nhiều ảnh hưởng
đến sự tồn tại, phát triển của mỗi tập thể, cá nhân trong đó có một bộ phận là
học sinh tiểu học. Theo guồng quay của xã hội, một số gia đình bố mẹ chỉ mải lo
đến làm kinh tế, quên mất gia đình là chiếc nôi của trẻ, quên đi cần tạo sự đầm
ấm trong gia đình, người lớn phải gương mẫu, quan tâm dạy dỗ trẻ. Một số gia
đình phó mặc việc dạy dỗ trẻ cho nhà trường. Cũng có nhiều gia đình có điều
4
kiện kinh tế, quá chiều chuộng con dẫn đến trẻ thiếu sự sáng tạo, luôn ỷ lại, phụ
thuộc vào người lớn; mỗi khi gặp tình huống trong thực tế lúng túng không biết
xử lí thế nào, hạn chế trong việc tự bảo vệ bản thân mình.
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em có cách sống
tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em các hành vi
theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người
học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, thái độ và kĩ năng phù hợp. Bên cạnh
học các môn văn hóa, nếu trẻ được chú ý giáo dục đạo đức, được rèn kỹ năng
sống, biết phân biệt cái tốt, cái xấu, biết từ chối cám dỗ, biết ứng xử, biết tự
quyết định đúng trong một số tình huống thì chính trẻ sẽ là người tác động tốt
đến gia đình và xã hội.[6].
2.2. Thực trạng việc rèn kỹ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học Nga
Thủy, Nga Sơn, Thanh Hóa.
Về phía nhà trường:
Năm học 2016-2017, nhà trường có 14 lớp với tổng số 381 học sinh. Trường đã
được công nhận trường chuẩn Quốc gia mức độ 2. Nhiều năm liền trường đat
danh hiệu Tập thể Lao động Xuất sắc và Tập thể Lao động Tiên tiến cấp huyện.
Trong hoạt động chuyên môn, nhà trường thường xuyên nghiên cứu, cải tiến
nâng cao chất lượng giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh,
không ngừng đổi mới PPDH phù hợp với nội dung chương trình. Và đặc biệt
chú trọng đến việc "Rèn kỹ năng sống" cho học sinh. Nhà trường coi đây là
một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu giáo
dục. Chính vì thế ngay sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung giáo dục
kỹ năng sống lồng ghép vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp, nhà trường tiến hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về
việc tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Đẩy mạnh thực hiện
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Yêu cầu
mỗi thầy, cô giáo cần tâm huyết, trách nhiệm hơn trong việc giáo dục đạo đức,
nhân cách cho học sinh. Mỗi giáo viên trong nhà trường không chỉ nâng cao
chất lượng chuyên môn nghiệp vụ, mà còn thường xuyên quan tâm đến đời
sống, tâm tư tình cảm của học sinh. Yêu cầu là như vậy nhưng kết quả của việc
rèn kĩ năng sống cho HS chưa thực sự đáp ứng với yêu cầu của xã hội hiện nay.
Về phía giáo viên:
- Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên chưa đầu tư
thời gian tìm tòi nghiên cứu các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt
động rèn kĩ năng sống nên chưa tạo được sự hứng thú học tập cho học sinh.
- Vẫn còn một bộ phận GV chưa nắm chắc về nội dung giáo dục kĩ năng sống theo
từng khối lớp, chưa biết vâṇ dụng từ những kế hoạch định hướng chung của nhà
trường để đưa vào kế hoạch cụ thể rèn kĩ năng sống cho học sinh của lớp mình.
- Giáo viên thường tập trung lo lắng cho những em có những vấn đề về hành vi
và khả năng tâ ̣p trung kém. Những học sinh này thường không có khả năng chờ
đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và không biết làm việc theo nhóm, điều
5
này làm cho HS không thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy. Vì vậy,
giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian đầu tư để giúp HS có được những kĩ
năng sống.
Về phía học sinh:
- Học sinh chỉ chú trọng học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống
trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn
nhau.
- Một bộ phận học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô
giáo, ít sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động.
- Kỹ năng giao tiếp hạn chế, vẫn còn hiện tượng nói tục, chửi bậy ở một số học
sinh.
Về phía phụ huynh:
- Đa số phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức.Có phụ
huynh nóng vô ̣i trong viê ̣c dạy con; họ chỉ chú trọng đến việc dạy con mình
biết đọc, biết viết, hoặc biết làm toán mà không cần quan tâm đến việc con học
được kĩ năng sống nào khi đến trường.
- Phụ huynh học sinh chỉ khuyến khích các con tìm tòi kiến thức mà quên
hướng cho con em mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách
ứng xử trong gia đình.
- Một bộ phận phụ huynh giao tiếp trong gia đình vẫn còn hạn chế, xưng hô
chưa chuẩn mực nên các em bắt chước xưng hô chưa đúng. Đồng thời có phụ
huynh chiều chuô ̣ng con cái khiến trẻ không có kĩ năng tự phục vụ, phụ huynh
chỉ chú ý đến khâu chăm con ăn uống mà không chú ý đến dạy con mình cần
ăn, uống như thế nào, sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống thế nào
cho đúng? Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó? Những đồ dùng
đó để làm gì?....
Tóm lại: Nguyên nhân về cơ bản vẫn là do các em còn thiếu hụt kĩ năng sống.
Để xác minh điều đó, khi dự giờ, tôi tiến hành khảo sát qua quan sát học sinh
thực hành thảo luận nhóm cũng như quan sát các em chơi trò chơi ở học sinh
khối lớp 3,4, 5 thu được kết quả như sau:
Tổng số học sinh được khảo sát : 230 em
Mức độ đạt được
Đạt yêu
Chưa đạt
Kỹ năng sống
Tốt
Khá
cầu
yêu cầu
S
SL %
SL
%
%
SL
%
L
Kĩ năng giao tiếp
50 21.7 65 28.3 70 30.4
45 19.5
Kĩ năng phòng chống tai nan thương
55
tích.
Kĩ năng xử lý tình huống
45
Kĩ năng thể hiện sự tự tin
Kĩ năng tự phục vụ…
23.9
70
30.4 65
28.3
40
17.4
19.5
43 18.7
60 26.0
68
72
65
29.6 75
31.3 76
28.3 70
32.6
33.0
30.4
42
39
35
18.2
16.9
15.2
6
Qua thống kê khảo sát đã cho thấy số học sinh có kỹ năng sống ở mức độ
tốt và khá còn chiếm tỷ lệ thấp, số học sinh có kỹ năng sống chưa đạt yêu cầu
chiếm tỷ lệ cao.
2.3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kí năng sống cho học
sinh ở trường Tiểu học Nga Thủy, Nga Sơn, Thanh Hóa.
2.3.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cán bộ giáo viên về giáo dục
kĩ năng sống.
- Triển khai đầy đủ các văn bản, hướng dẫn của Sở GD & ĐT Thanh Hóa,
Phòng GD & ĐT Nga Sơn về thực hiện giáo dục kĩ năng sống tại các cơ sở giáo
dục phổ thông.
- Thông qua sinh hoạt chuyên môn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thể hiện ở các nội dung sau :
+ Kĩ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội.
+ Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ.
+ Giáo dục kĩ năng sống nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông.
+ Đội ngũ giáo viên là bộ phận không thể thiếu trong quá trình giáo dục và
rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
- Tiếp tục nâng cao nhận thức trong đội ngũ để giáo viên xác định giáo
dục kĩ năng sống là một trong 5 nội dung chủ yếu của phong trào thi đua“ Xây
dựng trường học thân thiên, học sinh tích cực.”
Tóm lại : Đây là một nội dung hết sức quan trọng. Bởi vì, có tuyên truyền
tốt thì mỗi giáo viên mới ý thức được trách nhiệm cũng như vai trò của mình
trong giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả, mới giúp học sinh nhận
thức đúng và hành động đúng, từ đó các em mới tự giác trong học tập và rèn
luyện, hình thành và phát triển nhân cách tốt. Giáo dục kĩ năng sống chỉ thật sự
có hiệu quả khi người thầy có tâm huyết, sự kiên nhẫn và phải có thời gian.
2.3.2. Xây dựng quy tắc ứng xử có văn hoá trong nhà trường.
Để xác lập quy tắc, quy định hành vi ứng xử trong nhà trường, thiết lập
mối quan hệ giữaThầy –Thầy; Thầy – Trò; Trò – Trò; Giáo viên – Phụ huynh
thân thiện, gần gũi, chúng tôi xác định quy tắc ứng xử, xưng hô có văn hoá trong
nhà trường là một phần của “lễ” “Tiên học lễ, hậu học văn”. Muốn hành lễ phải
có những quy tắc, phép tắc ứng xử phù hợp. Để làm được điều này, vai trò của
nhà trường rất quan trọng. Chính nhà trường sẽ quyết định vấn đề này. Chào như
thế nào? thưa như thế nào? xưng hô ra sao ?….Nhà trường sẽ lựa chọn và quy
định dựa trên những chuẩn mực chung về đạo đức của xã hội.
Muốn học sinh giao tiếp và ứng xử có văn hoá, trước hết thầy, cô giáo phải
gương mẫu, phải chuẩn mực trong từng lời nói, cử chỉ trước học sinh.Trong giao
tiếp với mọi người phải gần gũi, thân thiện vì mỗi lời thầy cô giáo có tác động
trực tiếp đến học sinh nhất là học sinh tiểu học các em rất dễ bắt chước làm theo.
Đối với trẻ tiểu học, ngoài cha mẹ, thầy cô giáo có vị trí hết sức quan trọng và
7
có sức tác động rất lớn đối với trẻ. Có thể nói rằng hình ảnh các thầy cô giáo ở
tiểu học là hình ảnh khó phai mờ nhất trong tâm trí học sinh. Đối với học sinh
tiểu học, người giáo viên là thần tượng, là tấm gương soi lớn nhất, là lí tưởng
nhất. Học trò tiểu học là một bản sao của các thầy cô giáo. Trong rất nhiều
trường hợp điều thầy nói là chân lí, điều thầy làm là chuẩn mực. Học sinh tiểu
học rất tin vào lời dặn dò, vào việc làm của giáo viên hơn cả điều in trong sách,
hơn cả điều cha mẹ dặn dò khuyên nhủ. Vì vậy, nhà trường đã phát động phong
trào “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo’’.
Nhà trường yêu cầu mỗi giáo viên có thái độ trung thực, thẳng thắn trong
cách đối xử với học sinh, phải công bằng và đặc biệt khi đứng trước học sinh,
giáo viên phải thực sự gương mẫu từ cách ăn mặc đến cử chỉ, lời nói.
Việc xây dựng chuẩn mực về lời nói, hành vi trong giao tiếp, ứng xử một
cách mẫu mực trong trường học được đơn vị chúng tôi coi trọng và quy định cụ
thể như sau:
* Xưng hô giữa các đồng nghiệp trong nhà trường: GV trong giao tiếp
xưng hô thầy/cô + tên, khi cần phải giới thiệu thì thầy / cô + tên+ chức danh.
* Xưng hô giữa giáo viên với học sinh : Dùng cách xưng hô phổ biến nhất
biểu hiện mối quan hệ xã hội giữa hai chủ thể giao tiếp trong quá trình dạy học
là : “Thầy”, “Cô” – “Em”
* Xưng hô giữa học sinh với học sinh: ngay tuần đầu của năm học, chúng
tôi cho học sinh học tập nội quy trường, lớp trong đó có nội dung quy định xưng
hô trong giao tiếp giữa học sinh với nhau như sau: học sinh học lớp lớn xưng với
các em lớp nhỏ hơn mình là anh/chị. Nếu cùng khối lớp xưng là bạn/ mình/ hoặc
gọi tên. Nếu lớp nhỏ hơn thì xưng bằng em.Trong giao tiếp phải luôn có cử chỉ
thân thiện, sử dụng “Lời hay, ý đẹp”, không nói tục, chửi bậy. Phải đoàn kết bạn
bè, quan tâm giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, giữ bình tĩnh trong giao tiếp, khi có
vướng mắc, thấy những biều hiện khác thường phải thưa với thầy/ cô để giải
quyết. Nghiêm cấm mọi hành vi trêu chọc, gây gỗ, đánh nhau làm mất đoàn kết
trong và ngoài nhà trường.
Chúng tôi giao nhiệm vụ rèn luyện cách xưng hô, ứng xử văn minh, lịch
sự trong giao tiếp đối với học sinh là một nhiệm vụ của mỗi giáo viên, đặc biệt
là giáo viên chủ nhiệm. Điều này không tách rời bài giảng, bởi khi dạy học, giáo
viên không chỉ dạy kiến thức mà còn phải giáo dục nhân cách cho học sinh
nhằm đảm bảo mục tiêu đào tạo thế hệ trẻ thành những con người giỏi về năng
lực, tốt về đạo đức.
Phát động các tổ chức đoàn thể như đoàn thanh niên, công đoàn, Đội thiếu
niên thực hiện nghiêm túc quy tắc ứng xử văn minh, lịch sự trong nhà trường.
Thực hiện phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt” trong học sinh.
Tóm lại: Để học sinh thực hiện tốt các quy tắc ứng xử, trước hết đội ngũ
giáo viên phải nhận thức đúng và thực hiện tốt, phải là tấm gương sáng cho học
sinh noi theo. Trong quá trình chỉ đạo các hoạt động giáo dục trong nhà trường,
chúng tôi luôn có kế hoạch cụ thể, bám sát vào nhiệm vụ của ngành và điều kiện
8
cụ thể của nhà trường. Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, toạ đàm, hội
thảo ... chúng tôi đã làm cho giáo viên nhận thức được hình ảnh của người thầy
là một chuẩn mực về đạo đức, tác phong, lối sống. Người giáo viên phải biết tự
hào về nghề nghiệp của mình, xây dựng cho mình tình cảm yêu nghề, mến trẻ,
say mê công việc khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ và để xứng
đáng như lời dạy của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: Người thầy giáo phải
“khuôn vàng, thước ngọc” là “Tấm gương cho học sinh noi theo”.
2.3.3. Nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống trong các môn học
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường được thực hiện thông
qua dạy các môn học Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên và Xã hội (khối 1,2,3)
Khoa học ( lớp 4,5) nhưng không phải lồng ghép, tích hợp thêm kĩ năng sống
vào nội dung các môn học mà đó là việc sử dụng các phương pháp và kĩ thuật
dạy học tích cực để tạo điều kiện, cơ hội cho học sinh được thực hành, trải
nghiệm kĩ năng sống trong quá trình học tập. Để thực hiện tốt được điều này,
chúng tôi đã tiến hành thực hiện như sau:
Nội dung giáo dục kỹ năng sống được chúng tôi chỉ đạo đưa vào sinh hoạt
tổ chuyên môn ngay từ đầu năm học. Yêu cầu giáo viên đi sâu thảo luận, trao
đổi kinh nghiệm trong việc vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực
có tác dụng giáo dục kĩ năng sống để cùng nhau vận dụng.
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong các môn học: Tiếng Việt; Đạo
đức; Khoa học ( lớp 4,5); TN và XH ( lớp 1,2,3) có hiệu quả thì giáo viên phải
có sự đầu tư trong việc xây dựng kế hoạch bài học, đồng thời đòi hỏi người
quản lí phải giám sát chặt chẽ việc thực hiện các quy định về giáo dục kĩ năng
sống trong các môn học của giáo viên thông qua việc kí duyệt kế hoạch bài học
và dự giờ thăm lớp.
Trong chương trình môn Tiếng Việt có nhiều bài học có thể giáo dục kĩ
năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp xã hội, như: Viết tự thuật, Lập
danh sách học sinh, Lập thời khóa biểu, Viết thiệp chúc Tết, Viết thư, Điền vào
giấy tờ in sẵn, Viết đơn, làm báo cáo hoạt động, Làm biên bản cuộc họp, Làm
biên bản vụ việc, Làm biên bản vụ việc. Giới thiệu địa phương, Kể chuyện được
chứng kiến hoặc tham gia,... được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp. Để
hình thành những kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh qua môn
Tiếng Việt, BGH chúng tôi đã chỉ đạo giáo viên cần phải vận dụng nhiều
phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như:
Thực hành giao tiếp, trò chơi học tập, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề,
phương pháp tổ chức hoạt động nhóm, phương pháp hỏi đáp,....Thông qua các
hoạt động học tập, được phát huy trải nghiệm, rèn kĩ năng hợp tác, bày tỏ ý kiến
cá nhân, đóng vai,... Học sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành nhiều kĩ năng
sống cần thiết.
Việc giáo dục kĩ năng sống trong môn Tiếng Việt ở Tiểu học nhằm giúp học
sinh bước đầu hình thành và rèn luyện cho học sinh các kĩ năng sống cần thiết,
phù hợp với lứa tuổi, giúp các em nhận biết được những giá trị tốt đẹp trong
9
cuộc sống, biết tự nhìn nhận, đánh giá đúng về bản thân để các em tự tin, tự
trọng và không ngừng vươn lên trong cuộc sống; biết ứng xử phù hợp trong các
mối quan hệ với người thân, với cộng đồng và với môi trường tự nhiên; biết
sống tích cực, chủ động trong mọi điều kiện, hoàn cảnh.
Ở môn Đạo đức, chương trình môn đạo bao gồm một hệ thống các chuẩn
mực hành vi đạo đức và pháp luật xã hội cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh
Tiểu học trong các mối quan hệ của các em với bản thân, với người khác, với
công việc, với cộng đồng, đất nước, nhân loại và với môi trường tự nhiên. Bản
thân nội dung môn Đạo đức đã chứa đựng nhiều nội dung liên quan đến kĩ năng
sống như: kĩ năng giao tiếp, ứng xử (với ông bà, cha mẹ, anh chị em, bạn bè,
thầy cô giáo và mọi người xung quanh); kĩ năng bày tỏ ý kiến của bản thân, kĩ
năng ra quyết định và giải quyết vấn đề phù hợp với lứa tuổi (trong các tình
huống đạo đức ở gia đình, nhà trường và xã hội); kĩ năng giữ gìn vệ sinh cá
nhân, kĩ năng tự phục vụ và quản lí thời gian, kĩ năng thu thập và xử lí thông tin
về các vấn đề trong thực tiễn đời sống ở nhà trường, ở cộng đồng có liên quan
đến chuẩn mực hành vi đạo đức,...
Khả năng giáo dục kĩ năng sống của môn Đạo đức không những thể hiện
ở nội dung môn học mà còn được thể hiện ở phương pháp dạy học đặc trưng của
môn học. Để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình cảm, niềm
tin, hành vi và thói quen của học sinh thì yêu cầu giáo viên phải sử dụng các
phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, học sinh sẽ được tạo cơ hội để thực
hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Qua việc
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong môn đạo đức, giúp các em biết sống và
ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ với người thân trong gia đình, với thầy
cô, bạn bè và những người xung quanh; với cộng đồng, quê hương đất nước với
môi trường tự nhiên. Từ đó, giúp các em bước đầu biết sống tích cực, chủ động,
có mục đích, có kế hoạch, tự trong, tự tin, có kỉ luật biết hợp tác,giản dị, tiết
kiệm, gọn gàng, ngăn nắp, vệ sinh, nói lời đẹp, biết chăm sóc bố mẹ, ông bà,
giúp đỡ, chia sẻ với bạn…
Do các đặc trưng trên nên có thể khẳng định Đạo đức là môn học có vai trò
to lớn trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học.
Ở môn Tự nhiên và xã hội (Lớp 1,2&3) hay môn Khoa học (Lớp 4&5) giúp
học sinh tìm hiểu các kiến thức khoa học đơn giản, cơ bản về con người và sức
khỏe, về tự nhiên, con người với thế giới tự nhiên; chú trọng đến việc hình thành
và phát triển các kĩ năng như quan sát, dự đoán, nêu thắc mắc, đặt câu hỏi, tìm
kiếm thông tin, phân tích, so sánh để giải đáp thắc mắc,... đặc biệt chú trọng đến
kĩ năng vận dụng kiến thức để ứng xử thích hợp trong cuộc sống.
Với những đặc điểm về đối tượng và phương pháp nghiên cứu như vậy,
môn Tự nhiên và xã hội hay môn Khoa học ở Tiểu học có khả năng lớn trong
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Giáo dục kĩ năng sống là mục tiêu quan
trọng trong dạy học môn Tự nhiên và xã hội hay môn Khoa học. Thực hiện tốt
giáo dục kĩ năng sống trong dạy học môn này sẽ góp phần chuyển kiến thức
10
thành thái độ và hành vi tích cực, phù hợp; giúp học sinh có thể xử trí có hiệu
quả các tình huống thực tế trong cuộc sống; giúp cho việc học tập môn Tự nhiên
và xã hội hay môn Khoa học có ý nghĩa; mặt khác giúp các em nắm vững các
kiến thức khoa học.
Nói tóm lại việc giáo dục kĩ năng sống trong các môn học là vô cùng quan
trọng. Yêu cầu mọi giáo viên phải tuân thủ và thục hiện tốt theo quy định của
chương trình đã đề ra.
2.3.4.Tổ chức giáo dục sức khỏe, hướng dẫn học sinh vui chơi đúng cách,
phòng tránh tai nạn thương tích.
Giáo dục sức khỏe, phòng chống tai nạn thương tích cho học sinh là nghĩa
vụ và trách nhiệm của nhà trường đối với các em học sinh và cha mẹ của các em.
Một số nội dung trọng tâm được nhà trường đặc biệt quan tâm thực hiện giáo dục
các em trong các năm qua đó là:
Trường tiểu học Nga Thuỷ nằm ngay cạnh tuyến đường liên huyện do đó
tôi xác định nội dung quan trọng hàng đầu để thực hiện tốt phong trào đó là thực
hiện an toàn khu vực cổng trường. Vì vậy tôi tập trung thực hiện các biện pháp
cụ thể sau:
Qui định tất cả học sinh đi xe đạp khi ra khu vực cổng trường giờ tan học
không được chạy xe mà phải dắt xe qua khu vực đông người mới được phép lên
xe đi. Không đi bộ tràn ra lòng lề đường khi tan học. Giao cho tổng phụ trách
Đội và giáo viên chủ nhiệm triển khai thực hiện.
Thành lập đội trật tự cổng trường: hàng ngày các em có trách nhiệm nhắc
nhở mọi người thực hiện hành vi ứng xử văn hóa, chấp hành an toàn giao thông,
không làm ùn tắc cổng trường.
Giao cho bảo vệ trực tiếp thường trực và thực hiện công tác ổn định trật tự
giao thông khu vực cổng trường vào giờ đưa, rước học sinh.
Ngoài ra, tôi cũng đã chỉ đạo Đội TNTP Hồ Chí Minh nhà trường thực
hiện chương trình phát thanh măng non “Chúng em với an toàn giao thông" (mỗi
tuần 02 lần) vào giờ tan trường để nhắc nhở học sinh và phụ huynh cùng thực
hiện.
Nhờ thực hiện các biện pháp trên mà trong năm học khu vực cổng trường
an toàn, không có tai nạn giao thông xảy ra.
Ngoài việc chú trọng thực hiện nội dung trên thì nhà trường cũng thường
xuyên hướng dẫn các em kỹ năng vui chơi, sinh hoạt đúng cách để không để xảy
ra tai nạn. Công việc này được giao cho Tổng phụ trách Đội và giáo viên chủ
nhiệm phối hợp tuyên truyền, hướng dẫn, nhắc nhở các em thực hiện.
Ví dụ: Nhắc nhở học sinh không sờ tay vào lỗ ổ cắm điện; không leo lên
lan can của nhà cao tầng; không xô đẩy nhau khi đi lên xuống cầu thang; không
chơi dao, kéo và các đồ vật sắc nhọn …..
Ngoài ra, hàng tháng thì Hội chữ thập đỏ phối hợp cùng với tổng phụ trách
Đội, giáo viên chủ nhiệm thực hiện việc tuyên truyền, giáo dục sức khỏe như:
11
tuyên truyền về bệnh cúm H1N1, H5N1; dịch tay chân miệng; phòng tránh đuối
nước; mặc quần áo phù hợp với thời tiết… với các hình thức như tuyên truyền
dưới cờ, trong sinh hoạt Đội, sinh hoạt sao, tổ chức tập huấn 5 kỹ thuật sơ cấp
cứu, phát tờ rơi …. cho học sinh. Chính qua việc thực hiện nội dung này giúp các
em có một lượng kiến thức nhất định giúp các em có thể bảo vệ sức khỏe của cá
nhân.
Tóm lại: Qua việc giáo dục sức khỏe, hướng dẫn các em vui chơi đúng
cách, phòng chống tai nạn thương tích thì các em đã tiếp thu và thực hiện khá tốt
các nội dung giáo dục. Trong các năm học vừa qua không xảy ra tai nạn thương
tích nghiêm trọng trong trường; các em chấp hành khá tốt Luật giao thông; từng
bước có hiểu biết và biết cách bảo vệ sức khỏe của bản thân …
2.3.5. Tổ chức tốt việc giáo dục kĩ năng sống thông qua các hoạt động Đội
và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
2.3.5.1. Nâng cao vai trò của Đội thiếu niên, Tổng phụ trách.
Để hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả thì vai trò của
người phụ trách Đội, đặc biệt là tổng phụ trách Đội là rất quan trọng. Ban giám
hiệu nhà trường đã chỉ đạo đồng chí tổng phụ trách Đội lên kế hoạch tổ chức các
hoạt động trong nhà trường sao cho phong phú đa dạng, đúng chủ điểm, phù hợp
với học sinh. Ngay từ đầu năm học, ban giám hiệu đã lập và duyệt kế hoạch hoạt
động, đề ra tiêu chí thi đua, chỉ đạo cho đồng chí tổng phụ trách triển khai đến
từng lớp chi đội, sao nhi đồng, từng cá nhân để các em đăng kí thực hiện. Yêu cầu
các em thực hiện nghiêm túc các nề nếp, nội quy của trường lớp, như: không đi
học muộn, chăm sóc công trình măng non, thể dục giữa giờ, múa hát tập thể...Ban
giám hiệu nhà trường còn đặc biệt chú trọng tới tiêu chí 3 không: “ không ăn quà
vặt, không vứt rác bừa bãi, không nói tục chửi bậy”. Các hoạt động của Đội trong
năm học gắn với các phong trào như “ Nói lời hay, làm việc tốt” phong trào
‘‘Nghìn việc tốt’, “Mua, đọc và làm theo báo đội”, “giữ gìn vệ sinh trường lớp”,
phong trào‘‘Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực’’ hoặc qua chủ
điểm từng tháng, với các ngày lễ lớn 20/11, ngày thành lập Đảng 3-2; ngày quốc
tế phụ nữ 8/3, ngày sinh nhật Bác 19/5,... Các hoạt động nhân đạo Đội và Hội
CTĐ phát động ‘Lá lành đùm lá rách”“ Tết vì người nghèo”, ủng hộ giúp đỡ bạn
nghèo, đồng bào bị thiên tai lũ lụt, ủng hộ các bạn ở vùng sâu, vùng xa , vùng núi,
vùng khó khăn, giao lưu văn nghệ với TT nghệ thuật tình thưong…Thông qua các
hoạt động nhằm giáo dục các em về truyền thống của Đội đồng thời tạo môi
trường thuận lợi cho các em luyện tập, thực hành những điều tốt, những việc làm
nhân ái, những chuẩn mực đạo đức đã học trong sách vở và thực tế các em đã
được làm trong cuộc sống.
12
Hình ảnh quyên góp ủng hộ Tết vì người nghèo năm 2017, nhà trường đã vận
động toàn thể CBGV và Học sinh tham gia, với tổng số tiền quyên góp được gần
10 triệu đồng và tổ chức trao quà tết cho 63 học sinh có hoàn cảnh khó khăn
nhân dịp tết Nguyên đán Đinh Dậu. Suất quà cao nhất là 2 000 000đ trao cho
học sinh Thịnh Hà Long học sinh lớp 5B.
Hình ảnh GV và HS
nhà trường tham
gia giao lưu văn
nghệ với đoàn nghệ
thuật tình thương
và quyên góp ủng
hộ đoàn với tổng số
tiền trên 3 triệu
đồng.
2.3.5.2. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp.
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp là phương thức giáo dục có hiệu quả mà không bị gò bó, cứng nhắc.
13
Thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm tác động đến học sỉnh rèn
luyện thêm một số hành vi đạo đức như: Giữ gìn trật tự nơi công cộng, tinh thần
giúp đỡ bạn bè, khả năng giao tiếp, tạo điều kiện cho các em tự tin, mạnh dạn
khi tiếp xúc nơi đông người, giúp các em còn rụt rè sẽ vui vẻ, linh hoạt hoà nhập
cùng với tập thể, bạn bè. Thông qua các hoạt động tập thể, các em sẽ được vận
dụng vốn kiến thức, ngôn ngữ đó vào để giải quyết những vấn đề trong đời sống.
Giúp các em có hướng nhận thức, biết điều chỉnh hành vi đạo đức lối sống cho
mình. Hiểu biết về truyền thống văn hoá đấu tranh cách mạng của quê hương đất
nước, về Bác Hồ, về Đảng. Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và nhiệm vụ
của người học sinh. Ban giám hiệu nhà trường đã lập kế hoạch cụ thể từng tháng
về các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp gắn với các ngày lễ lớn. Các chủ đề
hoạt động theo quy định của phân phối chương trình chúng tôi thường xuyên
kiểm tra việc soạn, giảng các tiết sinh hoạt tập thể, các tiết hoạt động ngoài giờ
lên lớp theo chủ đề, chủ điểm,... Bên cạnh đó, mỗi hoạt động chúng tôi đều lưu ý
giáo viên tổng phụ trách và giáo viên chủ nhiệm lồng ghép nội dung giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh.
Trong năm học vừa qua, việc tổ chức các hoạt động tập thể ở nhà trường đã
diễn ra rất hiệu quả. Các giờ sinh hoạt tập thể, các hoạt động với quy mô nhỏ ở
khối lớp chúng tôi yêu cầu giáo viên chủ nhiệm soạn và lên kế hoach như một
bài giảng của giờ học chính khóa. Hình thức tổ chức các hoạt động chúng tôi
cho phép giáo viên có thể linh hoạt lựa chọn sao cho vẫn đảm bảo được mục tiêu
giáo dục, đồng thời vẫn tạo điều kiện để học sinh thư giãn sau những ngày học
căng thẳng. Với quy mô cấp trường nhà trường đã tổ chức được các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp sau:
-Tháng 9 tổ chức “Tết Trung thu và rước đèn ông sao”
Mục tiêu hoạt động:
+ Góp phần củng cố kiến thức, kĩ năng các môn học;
+ Phát triển tính chủ động, tích cực học tập của học sinh;
+ Tạo không khí thi đua vui tươi, phấn khởi trong học tập;
+ GDKNS: Rèn kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ra quyết định cho học sinh, học
sinh được thể hiện năng khiếu và sự hiểu biết của mình.
Quy mô hoạt động: Tổ chức chung toàn trường
Kết quả: Nhà trường đã tổ chức thành công theo các mục tiêu đã đề ra.
- Tháng 10 năm 2016 nhà trường đã tổ chức cho giáo viên và học sinh tham
gia giao lưu văn nghệ chào mừng 60 năm thành lập Đảng bộ xã Nga Thủy và
được xếp giải nhất.
- Tháng 11 năm 2016 nhà trường đã tổ chức hội thi văn nghệ - Thời trang;
thi làm báo tường, báo ảnh… cấp trường chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam
nhằm phát huy truyền thông ‘Tôn sư trong đạo’’, “Uống nước nhớ nguồn’’; “
Ăn quả, nhớ kẻ trồng cây”. Qua hội thi, các em có cơ hội được thể hiện tình cảm
và năng khiếu cũng như khả năng giao tiếp của mình với nhiều hình thức: Múa,
hát, biểu diễn thời trang, các điệu nhảy, tự sáng tác thơ về mái trường, về thầy
cô giáo. …Bồi dưỡng tình cảm thầy trò và tình yêu quê hương đất nước trong
14
các em. Đồng thời qua giao lưu học sinh cũng được trao dồi thêm vốn sống,
mạnh dạn, tự tin, biết hòa nhập và các hoạt động có tính tập thể cao.
Phần biểu diễn thời trang đạt giải nhất (lớp 4C) và tiết mục” Cô ơi”lớp 5C đạt
giải nhất hội thi văn nghệ nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/2017.
Tổ chức cho học sinh tham gia các trò chơi dân gian luôn được nhà
trường chú trọng. Trò chơi dân gian có tác dụng rất bổ ích đối với mỗi học sinh,
không chỉ rèn luyện cho các em khoẻ mạnh về thể chất, kĩ năng ứng xử hợp lý
các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, mà còn góp
phần giáo dục học sinh về tinh thần tập thể, tinh thần kỉ luật, ý chí vươn lên
giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh, sức dẻo dai và sức chịu đựng
của con người, khả năng ứng xử văn hoá, tính tự lập, chủ động, sự phán đoán, óc
tư duy sáng tạo, đặc biệt là biết yêu thương con người, yêu thiên nhiên cuộc
sống xung quanh mình, góp phần ngăn chặn không va chạm với những trò chơi
trực tuyến bạo lực và các tệ nạn xã hội khác. Để tổ chức tốt và phát huy tác dụng
của trò chơi dân gian trong nhà trường, Kế hoạch chỉ đạo hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp, nội dung tổ chức các trò chơi dân gian trong các buổi sinh
hoạt của Đội, các tiết hoạt động tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi
sinh hoạt theo chủ điểm từng tháng hoặc sau phần nghi lễ trong ngày khai giảng
năm học mới, kỉ niệm các ngày lễ lớn trong năm…là nội dung bắt buộc không
thể thiếu khi lên kế hoạch tổ chức thực hiện. Khi tham gia chơi giúp học sinh
thư giãn, bớt căng thẳng sau những giờ học văn hoá.
15
Trò chơi dân gian “Kéo co” dành cho học sinh lớp 4,5 và trò chơi “Đổ nước
vào chai” dành cho học sinh lớp 1,2,3.
2.3.5.3 Giáo dục kỹ năng sống thông qua lao động
Hiện nay, số đông học sinh được sinh ra và lớn lên trong gia đình ít con,
điều kiện kinh tế khá giả. Đặc biệt xã Nga Thủy một bộ phận nhân dân kinh tế
phát triển rất nhanh từ nguồn thu nhập buôn bán. Vì vậy, các em được bố mẹ
nuông chiều, ít được tham gia các hoạt động lao động phù hợp lứa tuổi. Điều
này được minh chứng bởi việc quét trực nhật, lau chùi sắp xếp bàn ghế trong lớp
học, quét vệ sinh sân trường. chăm sóc bồn hoa cây cảnh phụ huynh sẵn sàng
bỏ tiền thuê bảo vệ trường làm thay, cũng công việc tương tự ở gia đình ông bà,
bố mẹ, anh chị làm hộ. Đó chính là nguyên nhân học sinh không có ý thức lao
động lành mạnh, không hiểu được giá trị của lao động, các em thờ ơ khi được
giao nhiệm vụ. Trước thực trạng trên, năm học 2016 – 2017, nội dung lao động
vệ sinh được chúng tôi chú trọng, giao cho giáo viên chủ nhiệm trực tiếp điều
hành hướng dẫn, tập cho học sinh lao động từ việc đơn giản đến phức tạp tuỳ
theo mức độ và lứa tuổi, với mục tiêu dần dần hình thành trong các em thực hiện
nhiệm vụ một cách có ý thức trách nhiệm. Quét vệ sinh lớp học, lau chùi bàn
ghế học sinh phải tự tay thực hiện hàng ngày vào đầu buổi học, nội dung này
được đội Cờ đỏ theo dõi đánh giá chấm điểm đưa vào bình xét xếp loại lớp cuối
tuần. Lao động vệ sinh chung được ban lao động phân công và theo dõi, tuỳ theo
mức độ hoàn thành công việc hàng tuần để chấm điểm xếp loại theo tháng.
Công việc cụ thể như sau :
Khối 1, 2: Nhặt lá.
Khối 3: Quét sân trường.
16
Khối 4: Trồng và chăm
sóc bồn hoa, vườn thuốc
nam.
Khối
Khối 5: Chăm sóc tượng
đài liệt sĩ ở địa phương.
đài liệt sĩ ở địa phương.
Tổ chức tốt hoạt động lao động công ích có tác dụng giáo dục và rèn luyện
cho các em biết yêu quý người lao động. yêu quý sản phẩm do lao động làm ra,
hình thành ở các em kĩ năng, ý thức tham gia và hợp tác thực hiện công việc
được giao…Hoạt động này có tác dụng giúp em thích nghi với cuộc sống để sau
này dù có đi đâu, rơi vào hoàn cảnh nào các em vẫn có thể thích nghi được nhờ
các em biết lao động.
Tóm lại:
Những hoạt động ngoài giờ lên lớp dù lớn hay nhỏ đều phải có mục đích,
nội dung yêu cầu cụ thể, để tránh những hậu quả xấu có thể xảy ra cho hoạt
động ngoài giờ lên lớp. Các hoạt động đó có ý nghĩa hết sức quan trọng trong
việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy, lãnh đạo nhà trường cần quan
tâm, chỉ đạo đúng mức đến hoạt động này.
17
2.3.6. Phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường nâng cao chất lượng
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Nhận thức được mối quan hệ nhà trường - gia đình và xã hội, Ban giám
hiệu chúng tôi đã thường xuyên phối kết hợp với cha mẹ học sinh, các tổ chức
xã hội, tổ chức đoàn thể cập nhật thông tin, phản ánh tìm biện pháp giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động thiết thực của địa phương như:
thực hiện an toàn giao thông, giữ vệ sinh đường làng, ngõ xóm…
Vai trò của gia đình trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phải
được đặc biệt coi trọng. Vì cha mẹ là người trực tiếp uốn nắn, răn dạy con em từ
lời ăn tiếng nói đến cách ứng xử trong đời sống thường ngày. Từ đó, xây dựng
và hình thành trong các em thói quen ứng xử có văn hoá ngay từ trong gia đình.
Vì vậy, chúng tôi chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp chủ động phối hợp với gia
đình phụ huynh học sinh như sau:
Mỗi năm học chúng tôi tổ chức họp phụ huynh các lớp 3 lần và họp ban đại
diện chi hội phụ huynh các lớp 3-4 lần/ năm. Các thành viên của chi hội được
mời cùng tham dự các hoạt động của nhà trường: dự các hội thi cấp trường, hoạt
động ngoại khóa, kỉ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, khen thưởng sơ kết
học kì I và tổng kết II, trao quà cho học sinh nghèo vượt khó, thăm hỏi học sinh
ốm đau. ..Có thể nói, chúng tôi đã phát huy được tinh thần trách nhiệm của cha
mẹ học sinh với nhà trường, tạo sự gần gũi giữa gia đình và nhà trường, qua đó
đôi bên dễ dàng nắm bắt được thông tin hai chiều có kế hoạch, biện pháp giáo
dục kĩ năng sông cho học sinh rất hiệu quả. Đối với những học sinh có cá tính,
giáo viên cần trao đổi cụ thể với gia đình để nắm bắt tâm lý của từng em, kết
hợp với gia đình có những biện pháp cụ thể để giáo dục các em.
Trong năm học, nhà trường có kế hoạch phối kết hợp với các lực lượng xã
hội như tổ chức các buổi nói chuyện và mời công an phường cùng tham dự
tuyên truyền về phòng chống tội phạm và các tệ nan xã hội đặc biệt là tệ nạn ma
túy, cờ bạc…nhằm giáo dục cho các em tránh xa các tệ nạn đó. Tuyên truyền
cho các em thực hiện không đốt pháo và các chất gây nổ, không mua và không
sử dụng những trò chơi nguy hiểm: súng nước, kiếm, dao,… Phối hợp với các
đoàn thể của xã ( Đoàn thanh niên, tổ dân phố, Hội phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc...)
tổ chức cho các em lao động, tổng vệ sinh đường làng, ngõ xóm. Qua đó giáo
dục học sinh ý thức giữ gìn và bảo vệ cảnh quan môi trường trong lành. Trong
dịp nghỉ, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên tổ chức các hoạt động vui chơi, thể dục
thể thao, văn nghệ, tổ chức trại hè nhằm phát triển nhân cách, giúp các em trở
thành con người phát triển toàn diện.
Tóm lại: Trong công tác chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong
nhà trường, người cán bộ quản lý cần phải biết kết hợp nhiều biện pháp, tiến
hành một cách thường xuyên, liên tục, lâu dài thì mới từng bước đạt được mục
tiêu, kế hoạch của năm học, tạo ra những chuyển biến sâu sắc về nhận thức của
học sinh. Học sinh ngoan, học tập chăm chỉ, có kĩ năng sống tốt sẽ góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.
18
2.3.7. Tăng cường cơ sở vật chất tạo dựng môi trường giáo dục thân thiện,
an toàn.
Để tạo điều kiện tốt nhất cho thực hiện nhiệm vụ dạy học và giáo dục,
ngay từ đầu năm học chúng tôi đã xây dựng kế hoạch đầu tư và tham mưu với
địa phương, làm công tác xã hội hóa để tu sửu bổ sung CSVC, trang thiết bị dạy
học với mục tiêu tạo dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hứng thú cho
học sinh học tập, vui chơi như:
+ Lát gạch toàn bộ sân trường, xây mới khu vệ sinh cho giáo viên, tu sử khu vệ
sinh học sinh, trang trí lớp học, xây dựng và tu bổ hệ thống bồn hoa, cây cảnh,
vườn thuốc nam,…tạo cho quang cảnh nhà trường khang trang, sạch đẹp.
+ Lập kế hoạch mua sắm bổ sung trang thiết bị dạy học như tu sửa phòng máy vi
tính, mua máy chiếu, bổ sung tài liệu liên quan đến giáo dục kĩ năng sống, tài
liệu hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tài liệu về An
toàn giao thông,…
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Hiệu quả đào tạo, giáo dục kĩ năng sống không đo đếm được bằng những
con số chính xác, cụ thể nhưng được biểu hiện cụ thể thông qua nề nếp sinh
hoạt, học tập; qua giao tiếp, qua dự giờ thăm lớp mà tôi cùng giáo viên và phụ
huynh được chứng kiến.
Khảo sát cuối năm về một số kĩ năng cơ bản đối với học sinh khối lớp
3,4,5 (Qua dự giờ, quan sát các em chơi trong các tiết học, tiết hoạt động ngoại
khóa, các buổi sinh hoạt Đội sao) kết quả đạt được như sau :
Tổng số học sinh được kháo sát: 230 em.
Kỹ năng sống
Kĩ năng giao tiếp
Kĩ năng phòng chống tai nạn thương
tích.
Kĩ năng xử lý tình huống
Kĩ năng thể hiện sự tự tin
Kĩ năng tự phục vụ…
Tốt
Mức độ đạt được
Đạt yêu
Khá
cầu
Chưa đạt
yêu cầu
SL
70
%
30.4
SL
90
% SL
39.1 70
% SL
30.4 0
%
0
65
28.3
85
36.9
34.8
0
80
0
60 26.0 75 32.6 95 41.3 0
0
55 23.9 80 34.8 95 41.3 0
0
80 34.8 75 32.6 75 32.6 0
0
So sánh kết đạt được cuối năm với đầu năm cho thấy quá trình chỉ đạo thực
hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đã mang lại hiệu quả rõ rệt: Đó là học
sinh đã có có thái độ và hành vi tích cực, có khả năng nhìn nhận vấn đề, giải
quyết tình huống theo hướng tích cực, biết thích nghi với từng hoàn cảnh cụ thể;
có tinh thần tự chủ, có cách suy nghĩ, thái độ và hành vi tích cực; hình thành lối
sống lành mạnh, có đạo đức, có văn hóa, giao tiếp hiệu quả với mọi đối tượng.
Các em đã tích cực tham gia hoạt động văn hóa, nghệ thuật, hoạt động xã hội,
hoạt động ngoại khóa, hoạt động tham quan, dã ngoại; qua các hoạt động đoàn,
đội, …
19
- Xem thêm -
.DOC 
23 
2 
148 
