Tài liệu Skkn hướng dẫn tạo trình chiếu bằng file pdf dựa vào phần mền vietex 2.8

A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Lời mở đầu: Giáo dục và Đào tạo Việt Nam trong những năm qua đã kịp tiếp cận với xu thế chung của thời đại. Nghị quyết Trung ương II đã chỉ rõ: "Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn thành nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo thời gian tự học cho học sinh, sinh viên...". Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tạo ra các trang trình chiếu nhằm phục vụ việc giảng dạy cũng như thực hiện các hoạt động ngoại khóa cho học sinh ngày càng đóng vai trò quan trọng. Trong sáng kiến kinh nghiệm tôi sẽ đi vào việc hướng dẫn tạo những trình chiếu bằng file pdf dựa vào phần mềm VieTex 2.8. II. Thực trạng của vấn đề: Lâu nay để thực hiện giảng dạy bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin phải tạo các trang trình chiếu thì đa số giáo viên nghĩ ngay đến việc sử dụng chương trình Microsoft Power Point. Chương trình này tuy dễ sử dụng nhưng sẽ phải tốn rất nhiều thời gian, công sức mới hoàn thành được các trang trình chiếu, đặc biệt là khi có hình vẽ và các công thức toán. Không những thế, các trang trình chiếu này sẽ không đẹp và không thể hiện tính chuyên nghiệp khi trình bày. Hiện nay có nhiều phần mềm tạo trình chiếu đẹp mắt hơn, ít tốn thời gian hơn đồng thời mang lại sự tiện lợi cho người sử dụng. Từ thực tế giảng dạy, trải qua quá trình tìm tòi và nghiên cứu, nhằm góp phần nâng hiệu quả việc sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học, đặc biệt nhằm giúp cho việc tạo các trang trình chiếu được dễ dàng hơn đối với giáo viên, nhất là đối với các giáo viên dạy môn khoa học tự nhiên. Và cũng để góp phần mở rộng thêm hướng tiếp cận, khai thác và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy 1 hoc, thông qua một số lần thử nghiệm tương đối thành công, tôi xin được mạnh dạn đề xuất một sáng kiến, đó là: “Hướng dẫn tạo trình chiếu bằng file pdf dựa vào phần mềm VieTex 2.8”. III. Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu việc tạo trình chiếu bằng phần mềm VieTeX 2.8 bằng cách hướng dẫn với những ví dụ cụ thể nhằm làm cho người đọc dễ tiếp cận. IV. Đối tượng nghiên cứu: Trong sáng kiến kinh nghiệm này chỉ hướng dẫn việc tạo trình chiếu đối với môn toán, đối với việc tạo các trình chiếu khác trình bày tương tự. V. Phương pháp nghiên cứu: +) Tìm hiểu phần mềm VieTeX 2.8. +) Tìm hiểu phần mềm MiKTeX 2.8. +) Nghiên cứu cách trình chiếu bằng file pdf. +) Xây dựng ví dụ để minh họa. 2 B. PHẦN NỘI DUNG I. Yêu cầu đối với máy tính: Để tạo được trang trình chiếu bằng file pdf yêu cầu máy tính phải cài đặt các phần mềm sau: +) Phần mềm đọc file pdf ( Ví dụ như: Foxit Reader 2.3 hoặc Adobe Reader…). +) Phần mềm MiKTeX 2.8. +) Phần mềm VieTeX 2.8. Phần mềm MiKTeX 2.8, VieTeX 2.8 và các tài liệu tham khảo có thể tìm thấy ở các trang Web sau: http://nhdien.wordpress.com/ http://www.ctan.org http://vntex.org ftp://www.ctan.org ftp://ctan.tug.org …vv. II. Tạo trang trình chiếu: 1. Bắt đầu như thế nào? Màn hình giao diện của VieTeX 2.8 sau khi cài đặt xong như sau: Hình 1: Màn hình giao diện của VieTeX 2.8. 3 Phần khai báo cơ bản cho trình chiếu như sau: \documentclass[10pt,dvipsnames,table,orient=landscape,clock]{beamer} \usetheme{Madrid} %\usepackage{amsmath,amssymb,amsthm,extsizes, array,tabularx,longtable,multicol} %\usepackage[mathscr]{eucal} \usepackage[utf8]{vietnam} \usepackage{listings} \usepackage{graphicx,picinpar} \usepackage[mathscr]{eucal}. Trong đó có các gói lệnh về phông chữ, cỡ chữ, hình vẽ … Hình 2: Các gói lệnh cơ bản để tạo trang trình chiếu. 4 2. Thiết kế trình chiếu: Phần này tôi sẽ đi sâu vào việc hướng dẫn thiết kế trình chiếu đối với một số phần trong bài: “Phương trình bậc hai với hệ số thực” trong chương trình giải tích 12 chuẩn. Mục đích để người dùng có cái nhìn trực quan trong việc tạo trang trình chiếu bằng file pdf dựa vào phần mềm VieTeX 2.8. Cụ thể qua các bước như sau: Bước 1: Xây dựng trang thông tin bài dạy +) Mở trang trình chiếu như hình 2. +) Xây dựng trang thứ nhất bằng các lệnh như sau: \institute[]{TRƯỜNG THPT 3 CẨM THỦY \\ Tổ: Toán -Tin} \title{\bf PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI VỚI HỆ SỐ THỰC} \author{BÙI VĂN TRÍ} \date{17/05/2012} \begin{document} \transblindshorizontal \setlength{\baselineskip}{14truept} \frame{\maketitle} \end{document} Phần này chứa các nội dung về tên cơ quan, tổ chuyên môn, tên bài dạy, tác giả bài dạy, ngày dạy, kích cỡ về font chữ…vv. Khi đó trong trang VieTeX 2.8 sẽ hiện lên như sau: 5 Hình 3: Phần thông tin cho bài dạy trong VieTeX 2.8. Bước 2: Chạy chương trình Ấn vào biểu tượng (Bên trái biểu tượng ) để xuất ra file pdf (Có thể thực hiện bằng việc ấn phím F10). Khi chương trình chạy xong sẽ xuất hiện một file pdf trên màn hình. Ấn tổ hợp phím Alt + 2 (Hoặc vào View rồi vào Full Screen) màn hình trình chiếu sẽ xuất hiện. 6 Hình 4: Hình ảnh màn hình trình chiếu. Bước 3: Xây dựng các trang cho nội dung bài học: Trên đây tôi đã giới thiệu những nội dung cơ bản để tạo trình chiếu và thực hiện trình chiếu. Phần này giới thiệu việc tạo trình chiếu cho một số nội dung của bài học như sau: 2.1 Kiểm tra bài cũ Tiếp theo hình 3 ta hực hiện bằng các lệnh sau: \begin{frame} \frametitle{Kiểm tra bài cũ } %\pause \begin{itemize} 7 \item Thực hiện phép chia số phức sau $$\frac{2+i}{3-2i} $$ \pause \item Tìm nghịch đảo của số phức $\frac{1}{z}$ biết $z=\sqrt{2}-3i$ \end{itemize} \end{frame} Trong phần trên ta thấy rằng một trang trình chiếu được bắt đầu bằng lệnh \begin{frame} và kết thúc bằng lệnh \end{frame}. Phần nội dung trình chiếu trình bày ở giữa hai lệnh đó. Lệnh \pause để dừng việc trình chiếu (Phần sau đó chỉ xuất hiện khi ta ấn phím Enter). Lệnh \begin{itemize} sau đó đến lệnh \item để ghi chỉ mục và được kết thúc bằng lệnh \end{itemize}. Lệnh \frametitle{ } dùng để ghi tiêu đề. Sau khi tiến hành các lệnh như ở trên ta quay về bước 2. Khi thực hiện trình chiếu sẽ như sau: Hình5: Hình ảnh trình chiếu được dừng lại bởi lệnh \pause. 8 Tiếp tục ấn phím Enter toàn bộ trang trình chiếu sẽ xuất hiện Hình 6: Màn hình trình chiếu phần kiểm tra bài cũ. 2.2 Bài mới 2.2.1 Căn bậc hai của số thực âm Tiếp tục trình bày trong VieTeX 2.8 như sau: \begin{frame} \frametitle{\bf 1. Căn bậc hai của số thực âm} %\pause \begin{itemize} \item \textcolor[rgb]{0.0,0.50,0.5}{ Thế nào là căn bậc hai của số thực dương a? }\\ \pause 9 \item \textcolor[rgb]{0.0,0.50,0.5}{Tìm các căn bậc hai của $-2;-4;-9$? }\\ \pause \item \textcolor[rgb]{0.0,0.50,0.5}{Tìm các căn bậc hai của của số thực $a$ âm?}\\ \end{itemize} \end{frame} Phần thiết kế ở trên tương tự với phần kiểm tra bài cũ, tuy nhiên vẫn có một số sự khác biệt. Cụ thể việc đưa vào lệnh \textcolor[rgb]{0.0,0.50,0.5}{} nhằm tạo màu cho phần văn bản trình chiếu. 2.2.2 Phương trình bậc hai với hệ số thực a. Công thức nghiệm Phần này trình bày tiếp theo trong VieTeX 2.8 như hình sau: Hình 7: Tạo trang trình chiếu công thức nghiệm của phương trình bậc hai. 10 Sau đây là màn hình các trang trình chiếu ứng với việc tạo trang trình chiếu bằng VieTeX 2.8 trong hình 7. Hình 8: Trình chiếu được tạm dừng trước lệnh \pause thứ nhất. Hình 9: Trình chiếu được tạm dừng trước lệnh \pause thứ hai. 11 Hình 10: Trình chiếu cuối cùng trong tạo trang trình chiếu ở hình 7. * Dưới đây là phần kết thúc của việc tạo trình chiếu \begin{frame} \begin{center} \textcolor[rgb]{0.0,0.50,0.0}{\bf XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !} \end{center} \end{frame} \end{document} Việc thiết kế trình chiếu ở đây chỉ mang tính minh họa, qua đó người dùng có thể tự thiết kế được trình chiếu phù hợp với môn học mà mình giảng dạy. Do vậy, tác giả không đi sâu vào việc trình bày tất cả nội dung của bài dạy. 12 C. KẾT LUẬN SÁNG KIẾN Khi áp dụng sáng kiến này vào dạy thử nghiệm ở các lớp 12A2; 12A4; 12A8 trong năm học 2011 - 2012, cũng như áp dụng trong việc tạo ra các trang trình chiếu nhằm phục vụ các hoạt động khoa học khác của tôi tại trường THPT 3 Cẩm Thuỷ kết quả đạt được như sau: I. Về phía giáo viên - Đã dễ dàng hơn trong việc tạo các trang trình chiếu một cách chuyên nghiệp nhằm phục vụ hoạt động giảng dạy bộ môn toán. Cụ thể: Nếu trình chiếu bằng Power Point người dùng rất khó khăn trong việc trình bày các công thức toán (Phải đánh công thức từ Word sau đó copy và dán sang Power Point để chỉnh sửa vì vậy rất bất cập), nhưng với VieTeX 2.8 bạn có thể thực hiện trực tiếp một cách đơn giản. - Xét ở một góc độ nào đó, đây là tài liệu tham khảo tốt cho tất cả giáo viên nhằm tạo ra các trình chiếu phù hợp với yêu cầu giảng dạy của cá nhân nhằm nâng cao chất lượng các bản trình chiếu, tiết kiệm thời gian, công sức. - VieTeX 2.8 là một tài liệu mà bạn sẽ bị “hút hồn” với những tính năng siêu việt của nó đặc biệt trong việc soạn thảo các công thức toán học. Những gì tôi giới thiệu ở đây chỉ là nghiên cứu một phần nhỏ trong đó. Hãy tiếp cận tài liệu này, nó sẽ rất hữu dụng đối với bạn. II. Về phía học sinh - Học sinh được tiếp cận được các sản phẩm công nghệ tiên tiến, hiện đại mà tin học mang lại cho quá trình học tập của mình. - Trình chiếu được trình bày một cách đẹp đẽ, gọn gàng. Do vậy, học sinh dễ tiếp cận bài học hơn, kết quả học tập được nâng cao hơn. Ngoài file của sáng kiến kinh nghiệm này, tôi gửi kèm theo sáng kiến này hai file pdf trình chiếu và một file tex để người đọc tiện theo dõi và thực hành. Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do thời gian có hạn, kinh nghiệm nghiên cứu và ứng 13 dụng sáng kiến còn hạn chế, không liên tục và mang tính đại trà nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót và mang tính chủ quan. Tác giả đề tài mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy cô để sáng kiến được hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến đóng góp, thắc mắc của quý thầy cô và các bạn xin gửi vào địa chỉ gmail: [email protected] hoặc theo số điện thoại 0936.814.811 ./. 14 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sách Giải tích 12 (chuẩn), Trần Văn Hạo (Tổng chủ biên) - Vũ Tuấn - Lê Thị Thiên Hương - Nguyễn Tiến Tài - Cấn Văn Tuất, Nhà xuất bản giáo dục năm 2009. 2. Các trang Web: http://nhdien.wordpress.com/ http://www.ctan.org http://vntex.org ftp://www.ctan.org ftp://ctan.tug.org http://tailieu.vn/xem-tai-lieu/tai-lieu-ngan-gon-gioi-thieu-ve-latex.251616.html. 15