PhÇn I : ®Æt vÊn ®Ò
I. lý do chän ®Ò tµi
Sù nghiÖp x©y dùng XHCN ë níc ta ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é ngµy cµng
cao, víi qui m« ngµy cµng lín vµ ®ang ®îc tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng
khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn nh vò b·o nã t¸c ®éng mét c¸ch toµn diÖn lªn mäi ®èi
tîng, thóc ®Èy sù tiÕn bé cña x· héi. Mét trong nh÷ng träng t©m cña sù ph¸t triÓn
®Êt níc lµ ®æi míi nÒn gi¸o dôc, ph¬ng híng gi¸o dôc cña ®¶ng, Nhµ níc vµ cña
ngµnh gi¸o dôc & ®µo t¹o trong thêi gian tríc m¾t còng nh l©u dµi lµ ®µo t¹o
nh÷ng con ngêi " Lao ®éng, tù chñ, s¸ng t¹o" cã n¨ng lùc thÝch øng víi nÒn kinh
tÕ thÞ trêng, cã n¨ng lùc gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò thêng gÆp, t×m ®îc viÖc lµm,
biÕt lËp nghiÖp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng mét ngµy tèt h¬n.
§Ó båi dìng cho häc sinh n¨ng lùc s¸ng t¹o, n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, lý
luËn d¹y häc hiÖn ®¹i kh¼ng ®Þnh: CÇn ph¶i ®a häc sinh vµo vÞ trÝ chñ thÓ ho¹t
®éng nhËn thøc, häc trong ho¹t ®éng. Häc sinh b»ng häat ®éng tù lùc, tÝch cùc cña
m×nh mµ chiÕm lÜnh kiÕn thøc . Qu¸ tr×nh nµy ®îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn sÏ gãp
phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cho häc sinh n¨ng lùc t duy s¸ng t¹o.
T¨ng cêng tÝnh tÝch cùc ph¸t triÓn t duy s¸ng t¹o cho häc sinh trong qu¸
tr×nh häc tËp lµ mét yªu cÇu rÊt cÇn thiÕt, ®ßi hái ngêi häc tÝch cùc, tù lùc tham
gia s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh nhËn thøc. Bé m«n Ho¸ häc ë phæ th«ng cã môc ®Ých
trang bÞ cho häc sinh hÖ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n, bao gåm c¸c kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o
chÊt, ph©n lo¹i chÊt vµ tÝnh chÊt cña chóng. ViÖc n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n
gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ë bËc phæ th«ng, chuÈn bÞ cho häc sinh tham
gia c¸c ho¹t ®«ng s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng sau nµy.
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých trªn, ngoµi hÖ thèng kiÕn thøc vÒ lý thuyÕt th× hÖ
thèng bµi tËp Ho¸ häc gi÷ mét vÞ trÝ vµ vai trß rÊt quan träng trong viÖc d¹y vµ häc
Ho¸ häc ë trêng phæ th«ng nãi chung, ®Æc biÖt lµ ë líp 8 trêng THCS nãi riªng.
Bµi tËp Ho¸ häc gióp ngêi gi¸o viªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc
sinh, Tõ ®ã ph©n lo¹i häc sinh ®Ó cã kÕ ho¹ch s¸t víi ®èi tîng. Qua nghiªn cøu bµi
tËp Ho¸ häc b¶n th©n t«i thÊy râ nhiÖm vô cña m×nh trong gi¶ng d¹y còng nh
trong viÖc gi¸o dôc häc sinh.
Ngêi gi¸o viªn d¹y Ho¸ häc muèn n¾m v÷ng ch¬ng tr×nh Ho¸ häc phæ
th«ng, th× ngoµi viÖc n¾m v÷ng néi dung ch¬ng tr×nh, ph¬ng gi¶ng d¹y cßn cÇn
n¾m v÷ng c¸c bµi tËp Ho¸ häc cña tõng ch¬ng, hÖ thèng c¸c bµi tËp c¬ b¶n nhÊt vµ
c¸ch gi¶i tæng qu¸t cho tõng d¹ng bµi tËp, biÕt sö dông bµi tËp phï hîp víi tõng
c«ng viÖc: LuyÖn tËp, kiÓm tra , nghiªn cøu... nh»m ®¸nh gi¸ tr×nh ®é n¾m v÷ng
-1-
kiÕn thøc cña häc sinh. Tõ ®ã cÇn ph¶i sö dông bµi tËp ë c¸c møc kh¸c nhau cho
tõng ®èi tîng häc sinh kh¸c nhau: Giái, Kh¸ , TB, YÕu.
Bµi häc vÒ ph¬ng tr×nh ho¸ häc (PTHH) vµ tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc
rÊt ®a d¹ng phong phó song víi nh÷ng nhËn thøc trªn, lµ mét gi¸o viªn gi¶ng d¹y
t¹i ®Þa bµn thÞ x· BØm S¬n cô thÓ lµ trêng THCS Xi M¨ng. T«i thÊy chÊt lîng ®èi tîng häc sinh ë ®©y cha ®ång ®Òu, mét sè häc sinh vËn dông kiÕn thøc ®îc häc ®Ó
gi¶i bµi to¸n Ho¸ häc cha ®îc thµnh th¹o. V× vËy muèn n©ng cao chÊt lîng ngêi
gi¸o viªn cÇn suy nghÜ t×m ra ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, c¸c bµi vÒ “PTHH” vµ “TÝnh
theo PTHH” vµ mét sè d¹ng bµi tËp Ho¸ häc phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña häc sinh,
nh»m ph¸t triÓn n¨ng lùc t duy, s¸ng t¹o vµ g©y høng thó häc tËp cho c¸c em.
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, víi mong muèn gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc
t×m tßi ph¬ng ph¸p d¹y häc thÝch hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña häc sinh,
nh»m ph¸t triÓn t duy cña häc sinh THCS gióp c¸c em tù lùc ho¹t ®éng t×m tßi
chiÕm lÜnh tri thøc, t¹o tiÒn ®Ò quan träng cho viÖc ph¸t triÓn t duy cña c¸c em ë
c¸c cÊp häc cao h¬n gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc ®µo t¹o cña ®Þa ph¬ng.
Nªn t«i ®· chän ®Ò tµi: " Híng dÉn häc sinh häc tËp vÒ PTHH vµ tÝnh
theo PTHH”
II. NhiÖm vô cña ®Ò tµi:
1, Nªu lªn ®îc c¬ së lý luËn cña viÖc gi¶ng d¹y vÒ PTHH vµ tÝnh theo
PTHH
2, TiÕn hµnh ®iÒu tra t×nh h×nh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña häc sinh 8, 9
ë trêng THCS .
3, HÖ thèng bµi to¸n Ho¸ häc theo tõng d¹ng.
4, Bíc ®Çu sö dông viÖc ph©n lo¹i c¸c d¹ng bµi to¸n Ho¸ häc, nh»m gióp
cho häc sinh lÜnh héi c¸c kiÕn thøc mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ rÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp
hµnh ®éng vµ trÝ th«ng minh cña häc sinh.
III. §èi tîng nghiªn cøu:
Häc sinh khèi 8, 9 ë trêng THCS Xi M¨ng BØm S¬n
IV Môc ®Ých cña ®Ò tµi:
Híng dÉn häc sinh häc tËp, tù häc tËp vÒ PTHH vµ tÝnh theo PTHH Ho¸ häc
nh»m n©ng cao chÊt lîng häc tËp m«n ho¸ häc cña häc sinh THCS
V. Gi¶ thuyÕt khoa häc:
-2-
ViÖc híng dÉn häc sinh häc tËp vÒ PTHH vµ tÝnh theo PTHH sÏ ®¹t ®îc
hiÖu qu¶ cao vµ sÏ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc trÝ tuÖ cña häc sinh ë cÊp
häc cao h¬n khi gi¸o viªn sö sông linh ho¹t vµ hîp lý hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p
gi¶ng d¹y hiÖn ®¹i víi viÖc ph©n d¹ng bµi tËp ho¸ häc theo møc ®é cña tr×nh ®é t
duy cña häc sinh phï hîp víi ®èi tîng häc sinh THCS
VI. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong ®Ò tµi nµy t«i ®· vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc nh:
Ph©n tÝch lý thuyÕt, ®iÒu tra c¬ b¶n, tæng kÕt kinh nghiÖm s ph¹m vµ sö dông mét
sè ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc trong viÖc ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s ph¹m
v.v.. .
Tham kh¶o c¸c tµi liÖu ®· ®îc biªn so¹n vµ ph©n tÝch hÖ thèng c¸c d¹ng bµi
to¸n ho¸ häc theo néi dung ®· ®Ò ra.
Trªn c¬ së ®ã t«i ®· tr×nh bµy c¸c d¹ng bµi to¸n ho¸ häc ®· su tÇm vµ
nghiªn cøu ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng, trÝ tuÖ cña häc sinh.
VII. Thêi gian nghiªn cøu vµ thùc hiÖn SKKN:
Tõ th¸ng 9 n¨m 2005 ®Õn th¸ng 3 n¨m 2006
VIII. tµi liÖu vµ s¸ch tham kh¶o hç trî SKKN
1. S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Ho¸ häc líp 8, 9 hiÖn hµnh
2. ThiÕt kÕ bµi d¹y Ho¸ häc 8 vµ Ho¸ häc 9 – Cao Cù Gi¸c
3. C©u hái tr¾c nghiÖm vµ bµi tËp ho¸ häc líp 8 – Ng« Ngäc An
4. Bµi tËp ho¸ häc n©ng cao – NguyÔn Xu©n Trêng
5. Chuyªn ®Ò båi dìng thêng xuyªn chu kú III m«n Ho¸ häc
6.Thùc nghiÖm s ph¹m vÒ mol gi¶i to¸n ho¸ häc ë THCS – T¹p chÝ
nghiªn cøu Gi¸o dôc
-3-
PhÇn II : Néi dung ®Ò tµi
Ch¬ng 1 : Mét sè kh¸i niÖm
ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y PTHH vµ bµi to¸n tÝnh theo PTHH
A/
Néi dung ch¬ng tr×nh
Kh¸i niÖm vÒ PTHH vµ bµi to¸n tÝnh theo PTHH
I/ VÒ ch¬ng tr×nh
Bµi “ PTHH” , “ TÝnh theo PTHH” n»m ë ch¬ng tr×nh Ho¸ häc líp 8. PhÇn kiÕn
thøc nµy n»m chñ yÕu ë c¸c bµi
1/ TiÕt 23,23 Ph¬ng tr×nh ho¸ häc
2/ TiÕt: 32, 33 TÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc
II/ Kh¸i niÖm vÒ PTHH – Bµi to¸n tÝnh theo PTHH
1. Kh¸i niÖm vÒ PTHH :
Trong SGK kh«ng ®a ra kh¸i niÖm cô thÓ vÒ PTHH mµ chØ ®a ra kh¸i niÖm
th«ng qua ý nghÜa cña PTHH. Theo t«i chóng ta cã thÓ ®a ra kh¸i niÖm vÒ PTHH
nh sau: “ Ph¬ng tr×nh Ho¸ häc lµ dïng c¸c c«ng thøc ho¸ häc ®Ó biÓu diÔn mét
c¸ch ng¾n gän ph¶n øng ho¸ häc. Ph¬ng tr×nh ho¸ häc cho biÕt nh÷ng chÊt tham
gia, s¶n ph¶m t¹o thµnh, tØ lÖ vÒ sè mol, khèi lîng, thÓ tÝch mol chÊt khÝ trong
ph¶n øng ®ã”
VÝ dô: Tõ PTHH
Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
Cã thÓ cho chóng ta biÕt:
C¸c chÊt tham gia: Zn vµ HCl
C¸c s¶n phÈm t¹o thµnh: ZnCl2 ; H2
Tû lÖ hÖ sè ph¶n øng: 1 mol Zn : 2 mol HCl : 1 mol ZnCl2 : 1 mol H2
2. Kh¸i niÖm vÒ bµi to¸n tÝnh theo PTHH:
Dùa vµo ý nghÜa cña PTHH ®Ó tÝnh to¸n ®Þnh lîng vÒ c¸c chÊt. Hay nãi mét c¸ch
kh¸c: Tõ tû lÖ vÒ sè h¹t vi m« nguyªn tö , ph©n tö, rót ra ®îc vÒ tû lÖ vÒ sè mol,
khèi lîng, thÓ tÝch mol chÊt khÝ cña c¸c chÊt cã trong PTHH, tõ ®ã suy ra ®îc sè
mol, khèi lîng thÓ tÝch mol chÊt khÝ cÇn t×m.
B. gi¶ng d¹y vÒ PTHH vµ bµi to¸n tÝnh theo PTHH
-4-
Ph¬ng tr×nh ho¸ häc
I. Néi dung träng t©m kiÕn thøc SGK yªu cÇu
Gi¸o viªn cã nhiÖm vô gióp häc sinh viÕt thµnh th¹o ®îc c¸c PTHH ®¬n gi¶n.
BiÕt c¸c bíc lËp mét PTHH gåm:
Bíc 1: LËp s¬ ®å ph¶n øng hãa häc
Bíc 2: Chän hÖ sè c©n b»ng PTHH
Bíc 3: KÕt thóc viÖc viÕt PTHH
II. Néi dung ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cô thÓ
§èi víi bµi gi¶ng vÒ PTHH ®©y lµ mét bµi häc hÕt søc quan träng ®èi víi
ch¬ng tr×nh ho¸ häc ë phæ th«ng. §Ó häc sinh dÔ tiÕp thu vµ n¾m v÷ng kiÕn thøc
mét c¸ch ch¾c ch¾n, theo t«i chóng ta cÇn cã m« h×nh vÒ PTHH vÏ phãng to ®Ó
minh ho¹ ( trang 55 SGK ) cho bµi d¹y, ®ång thêi khi d¹y gi¸o viªn ph¶i lu«n ph¸t
vÊn häc sinh ®Ó c¸c em “ ®éng n·o suy nghÜ” vµ tù t×m tßi lÊy kiÕn thøc. Sau ®©y
t«i ®a ra ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña m×nh ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao trong n¨m häc
võa qua:
Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y
PhÇn kiÕn thøc cÇn truyÒn ®¹t
I / LËp PTHH
1/ Ph¬ng tr×nh ho¸ häc
* GV: LÊy mét vÝ dô cô thÓ viÕt lªn VD: §èt ch¸y hoµn toµn khÝ hi®ro
b¶ng:
trong khÝ oxi s¶n phÈm t¹o thµnh lµ níc. ViÕt PTHH x¶y ra ?
- Yªu cÇu häc sinh viÕt s¬ ®å ch÷
S¬ ®å ch÷: H®ro +Oxi Níc
- Yªu cÇu häc sinh viÕt s¬ ®å ph¶n S¬ ®å ph¶n øng:
øng
H2 + O2 ----> H2O
- GV: Híng dÉn HS quan s¸t s¬ ®å
c©n “lý tëng” nhËn xÐt vÒ sù th¨ng
b»ng cña c©n tõ ®ã nhËn xÐt vÒ sè
nguyªn tö cña tõng nguyªn tè
- HS th¶o luËn theo nhãm ®a ra nhËn
xÐt
- Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh chän hÖ C©n b»ng PTHH
sè ®Ó c©n b»ng PTHH
2H2 + O2 t 2H2O
- Hoµn thiÖn PTHH b»ng c¸ch ®¸nh
mòi tªn
0
2, C¸c bíc lËp PTHH
-5-
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tù nªu ra
c¸c bíc lËp PTHH
LÊy vÝ dô minh ho¹
Bíc 1: ViÕt s¬ ®å cña ph¶n øng
Al + O2 ---> Al2O3
Bíc 2: Chän hÖ sè c©n b»ng sè
nguyªn tö cña tõng nguyªn tè
Al + O2 ---> 2Al2O3
Gi¸o viªn cÇn lu ý häc sinh
- Bá qua ®éng t¸c viÕt ®i viÕt l¹i mét
s¬ ®å nhiÒu lÇn, khi viÕt PTHH c©n Bíc 3: ViÕt PTHH
b»ng PTHH vµo ngay s¬ ®å ph¶n øng 4Al + 3O2 2Al2O3
- CÇn lu ý häc sinh c¸ch c©n b»ng vµ
viÕt c¸c hÖ sè c©n b»ng ®óng theo qui
®Þnh
- NÕu PTHH cã nhãm nguyªn tö th×
c©n b»ng theo nhãm nguyªn tö
II/ ý nghÜa cña PTHH
VÝ dô: Cho PTHH sau:
GV: LÊy vÝ dô vµ yªn cÇu häc sinh Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
nªu ý nghÜa cña PTHH theo d¹ng ®iÒn PTHH trªn cho biÕt:
khuyÕt sau
- C¸c chÊt tham gia ph¶n øng
lµ: .......................
- Cø ............nguyªn tö Zn tham gia
ph¶n øng th× cÇn ®Õn .......... ph©n tö
HCl vµ t¹o thµnh ........... ph©n tö
ZnCl2 ; ........... ph©n tö H2
Tö ®ã gi¸o viªn yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u
hái : nªu ý nghÜa cña PTHH ?
VÝ dô : §èt ch¸y mét mÉu Mg trong
Gi¸o viªn cã thÓ ®a ra mét PTHH khÝ O2 sau ph¶n øng thu ®îc MgO.
kh¸c ®Ó yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi theo ViÕt PTHH , nªu ý nghÜa cña PTHH ?
yªu cÇu
CÇn lu ý: Bµi PTHH ®îc ph©n phèi 2 tiÕt d¹y do ®ã gi¸o viªn cã ®ñ thêi gian ®Ó
®a c¸c vÝ dô vµo gióp häc sinh luyÖn tËp. Nªn d¹y xong phÇn nµo ta ®a c¸c vÝ dô
luyÖn tËp ®Õn ®ã ®Ó cñng cè tõng phÇn kiÕn thøc
Bµi to¸n tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc
I. Néi dung kiÕn thøc träng t©m s¸ch gi¸o khoa yªu cÇu
- Dùa vµo hÖ sè trong PTHH suy ra tû lÖ sè mol cña c¸c chÊt cÇn t×m. LËp ®îc mèi
quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i lîng mµ ®Çu bµi yªu cÇu, tõ ®ã rót ra kÕt qu¶ cña bµi to¸n.
-6-
- Gióp häc sinh biÕt c¸ch tÝnh lîng chÊt, khi biÕt lîng chÊt kh¸c trong PTHH.
- Cñng cè rÌn luyÖn ®îc kh¶ n¨ng viÕt PTHH, vËn dông kh¸i niÖm vÒ mol, cñng
cè kh¶ n¨ng tÝnh to¸n, chuyÓn ®æi gi÷a sè mol vµ lîng chÊt
II. §Ò xuÊt ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc
§©y lµ d¹ng bµi tËp ®Þnh lîng c¬ b¶n vµ quan träng cña Ho¸ häc. Bµi häc nµy
phÇn liªn quan ®Õn nhiÒu kiÕn thøc trong Ho¸ häc. §Î tËn dông thêi gian mµ hiÖu
qu¶ tiÕp thu bµi cña häc sinh ®¹t ®îc cao chóng ta nªn sö dông ph¬ng ph¸p ph¸t
vÊn nªu vÊn ®Ò kÕt hîp víi kh¶ n¨ng ®µm tho¹i gîi më cña häc sinh, kÕt hîp hÕt
kh¶ n¨ng t duy t¸i hiÖn ®Ó vËn dông nã vµo bµi häc. Cô thÓ nh sau:
-7-
Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y
* GV: LÊy vÝ dô vÒ mét PTHH
- Yªu cÇu häc sinh nªu lªn ý nghÜa
cña PTHH ®ã
- LËp ra ®îc tû lÖ sè mol cña c¸c
chÊt
* GV: §Æt c©u hái “ Tõ hÖ sè cña
PTHH cho ta biÕt ®iÒu g× ?”
HS tr¶ lêi tù ®a ra kÕt luËn tõ ®ã
gi¸o viªn ®i vµo c¸c kiÕn thøc
chÝnh cña bµi häc
PhÇn kiÕn thøc cÇn truyÒn thô
NhËn xÐt
a. VÝ dô: Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
Tû lÖ:
1mol Zn : 2molHCl : 1mol ZnCl2 : 1mol H2
b. NhËn xÐt: Tõ hÖ sè cña PTHH cho ta
biÕt tû lÖ vÒ sè mol cña c¸c chÊt trong
PTHH ®ã
I/ B»ng c¸ch nµo t×m ®îc khèi lîng chÊt
tham gia vµ s¶n phÈm ?
* GV: LÊy vÝ dô
VÝ dô1: Cho 6,5 gam kÏm ph¶n øng hoµn
toµn víi dd HCl .
a. ViÕt PTHH x¶y ra
b. TÝnh khèi lîng ZnCl2 ®îc t¹o thµnh
- Bíc 1: GV yªu cÇu häc sinh viÕt
vµ c©n b»ng PTHH
- Bíc 2: §æi c¸c d÷ kiÖn cña bµi
to¸n ra sè mol
- Bíc 3: LËp tû lÖ vÒ sè mol cña
c¸c chÊt cho vµ t×m
Gi¶i
a. PTHH: Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
n Zn =
6,5
= 0,1 mol
65
Ta cã tû lÖ:
1mol Zn : 1mol ZnCl2
0,1 mol Zn : 0,1 mol ZnCl2
- Bíc 4: TÝnh to¸n theo yªu cÇu
=> mZnCl 2 = 0,1.136 = 13,6 g
cña bµi to¸n
- Bíc 5: Tr¶ lêi vµ ghi ®¸p sè
§¸p sè: mZnCl 2 = 13,6 g
VÝ dô 2: Ngêi ta cho mét lîng kÏm ph¶n
øng hoµn toµn víi dd HCl. Sau ph¶n øng
thu ®îc 4,48 lÝt H2 ë §KTC.
TÝnh khèi lîng kÏm ®· bÞ hoµ tan ?
Gi¶i
Tæ chøc häc sinh th¶o luËn theo
nhãm, kÕt hîp víi vÊn ®¸p giîi më
cña gi¸o viªn
a. PTHH: Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
-8-
- Bíc 1: GV yªu cÇu häc sinh viÕt
vµ c©n b»ng PTHH
4, 48
2=
n
H
22, 4 = 0,2 mol
- Bíc 2: §æi c¸c d÷ kiÖn cña bµi
to¸n ra sè mol
- Bíc 3: LËp tû lÖ vÒ sè mol cña Ta cã tû lÖ:
c¸c chÊt cho vµ t×m
1mol Zn : 1mol H2
0,2 mol
: 0,2 mol H2
- Bíc 4: TÝnh to¸n theo yªu cÇu => mZn = 0,2.65 = 13 gam
cña bµi to¸n
- Bíc 5: Tr¶ lêi vµ ghi ®¸p sè
§¸p sè: mZn = 13 gam
II. B»ng c¸ch nµo cã thÓ t×m ®îc thÓ tÝch
chÊt khÝ tham gia vµ s¶n phÈm ?
VÝ dô 1: Ngêi ta ®èt ch¸y hoµn toµn mét lîng S trong khÝ O2 sinh ra SO2
S + O2 SO2
H·y tÝnh thÓ tÝch SO2 ( §KTC)sinh ra nÕu
cã 4 gam O2 tham gia ph¶n øng
- Bíc 1: GV yªu cÇu häc sinh viÕt
Gi¶i
vµ c©n b»ng PTHH
PTHH:
S + O2 SO2
- Bíc 2: TÝnh sè mol O2
4
2=
n
O
- Bíc 3: LËp tû lÖ vÒ sè mol cña
32 = 0,125mol
c¸c chÊt cho vµ t×m
Ta cã tû lÖ:
1mol O2
: 1mol SO2
- Bíc 4: TÝnh thÓ tÝch ë §KTC cña
0,125 mol O2 : 0,125 mol SO2
SO2
- Bíc 5: Tr¶ lêi vµ ghi ®¸p sè
VËy VSO 2 = 0,125.22,4 = 2,8 lÝt
VÝ dô 2: H·y t×m thÓ tÝch O2 (§KTC) cÇn
dïng ®Ó ®èt ch¸y hÕt lîng S mµ sau ph¶n
Gîi ý häc sinh tù lµm vÝ dô sau ®ã,
øng thu ®îc 4,48 lÝt SO2 (§KTC) ?
GV : Híng dÉn häc sinh gi¶i t¬ng
Gi¶i
tù vÝ dô 1
PTHH:
S + O2 SO2
4, 48
n SO 2 = 22, 4 = 0,2mol
-9-
Ta cã tû lÖ:
1mol O2
: 1mol SO2
0,2 mol O2 : 0,2 mol SO2
VËy VO 2 = 0,2.22,4 = 4,48lÝt
* CÇn chó ý: Khi gi¶ng d¹y phÇn kiÕn thøc nµy gi¸o viªn cÇn lµm râ ®îc c¸c bíc
gi¶i mét bµi to¸n cô thÓ, gîi ý, híng dÉn häc sinh tù gi¶i, gi¸o viªn theo dâi gi¸m
s¸t viÖc lµm cña häc sinh, gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c cña häc sinh, ®Ó gióp c¸c em
tù chñ kiÕn thøc, tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch chñ ®éng khån thô ®éng
Ch¬ng 2: ph©n lo¹i mét sè d¹ng Bµi to¸n tÝnh theo PTHH
Mét sè ®Ò bµi tËp tham kh¶o
Ph©n lo¹i bµi to¸n tÝnh theo PTHH
- 10 -
C¸c d¹ng bµi to¸n ho¸ häc ë THCS nh×n chung míi chØ mang tÝnh chÊt giíi
thiÖu, ®ang ë møc ®é yªu cÇu vÒ kh¶ n¨ng tÝnh to¸n, t duy cha cao. Nhng nã còng
mang ®Çy ®ñ sù phèi kÕt hîp gi÷a c¸c m«n khoa häc tù nhiªn, thùc nghiÖm vµ c¶
lý thuyÕt trong ®ã.Theo t«i chóng ta cã thÓ ph©n d¹ng bµi to¸n tÝnh theo PTHH ë
Ho¸ häc THCS thµnh c¸c d¹ng nhá nh sau ®Ó gi¸o viªn dÔ truyÒn ®¹t vµ híng dÉn
gi¶i bµi tËp cho häc sinh mét c¸ch ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt
I. d¹ng 1: Bµi to¸n dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng
VÝ dô : Cã mét hçn hîp gåm ACO3 vµ BCO3 ( A,B lµ 2 kim lo¹i ho¸ trÞ
II). Hoµ tan hÕt m gam hçn hîp nµy cÇn dïng 300 ml dd HCl 1M. Sau
ph¶n øng thu ®îc V lÝt CO2 ( §KTC) vµ dd D, c« c¹n dd D thu ®îc 30,1
gam muèi khan.
a. TÝnh m ?
b. T×m V ?
Híng gi¶i
- Bíc 1: Yªu cÇu häc sinh viÕt PTHH
- Bíc 2: X¸c ®Þnh khèi lîng chÊt tham
gia, chÊt t¹o thµnh
+ TÝnh sè mol HCl suy ra khèi lîng
Lêi gi¶i
ACO3 + 2HCl ACl2 + CO2 + H2O
BCO3 + 2HCl BCl2 + CO2 + H2O
nHCl = 0,3.1 = 0,3 mol
mHCl= 0,3.36,5 = 10,95 g
+ LËp tû lÖ quan hÖ tÝnh sè mol CO2 vµ
Theo PTHH: nHCl = 2n CO 2 = 2n H 2 O
H2O tõ ®ã tÝnh ra khèi lîng cña 2 chÊt
trªn
n CO 2 = n H 2 O = 0,15 mol
m CO = 0,15.44 = 6,6 g
m H O = 0,15.18 = 2,7 g
2
2
Bíc 3: ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ta
lîng ®Ó tÝnh theo yªu cÇu bµi to¸n
cã:
Bíc 4: Tr¶ lêi ®¸p sè
m = mBCl 2 + mACl 2 + m H 2 O+ m CO 2 - mHCl
a. m = 30,1 + 2,7 + 6,6 – 10,95 = 28,45
g
b. V CO 2 = 0,15.22,4 = 3,36 lÝt
II. D¹ng 2: D¹ng bµi to¸n tÝnh theo PTHH hiÖu suÊt ®¹t 100%
- 11 -
T×m sè mol cña chÊt A theo sè mol x¸c ®Þnh cña 1 chÊt bÊt kú
trong PTHH
VÝ dô: TÝnh sè mol Na2O t¹o thµnh nÕu cã 0,2 mol Na bÞ ®èt ch¸y
Nghiªn cøu ®Çu bµi: TÝnh sè mol Na 2O dùa vµo tû lÖ sè mol gi÷a sè
mol Na vµ sè mol Na2O trong PTHH.
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt PTHH x¶y ra
Lêi gi¶i
4Na + O2 2 Na2O
Bíc 2: X¸c ®Þnh tû lÖ sè mol gi÷a chÊt 4mol
2mol
cho vµ chÊt t×m
Bíc 3: TÝnh n chÊt cÇn t×m
0,2 mol
0,1 mol
Bíc 4: tr¶ lêi
Cã 0,1 mol Na2O
T×m sè g cña chÊt A theo sè mol x¸c ®Þnh cña 1 chÊt bÊt kú trong
PTHH
VÝ dô: TÝnh sè gam CH4 bÞ ®èt ch¸y .BiÕt r»ng cÇn dïng hÕt 0,5 mol O 2
vµ s¶n phÈm t¹o thµnh lµ CO2 vµ H2O ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt PTHH x¶y ra
CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O
Bíc 2: X¸c ®Þnh tû lÖ sè mol gi÷a chÊt 1mol
2mol
cho vµ chÊt t×m
Bíc 3: TÝnh n chÊt cÇn t×m
0,25 mol 0,5 mol
Bíc 4: Tr¶ lêi
m CH4 = 0,25.16 = 4g
T×m thÓ tÝch khÝ tham gia hoÆc t¹o thµnh
VÝ dô: TÝnh thÓ tÝch khÝ H2 ®îc t¹o thµnh ë §KTC khi cho 2,8 g Fe t¸c
dông víi dd HCl d ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh ®æi ra sè
mol Fe
- 12 -
Lêi gi¶i
nFe =
2,8
0,05mol
56
Bíc 2: TÝnh sè mol H2
ViÕt PTHH
T×m sè mol H2
Bíc 3: TÝnh thÓ tÝch cña H2
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
1mol
1mol
0,05 mol
0,05mol
Bíc 4: Tr¶ lêi
V H 2 = 0,05.22,4 = 1,12lÝt
Cã 1,12 lÝt H2 sinh ra
Bµi to¸n khèi lîng chÊt cßn d
VÝ dô: Ngêi ta cho 4,48 lÝt H2 ®i qua bét 24gCuO nung nãng. TÝnh
khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc sau ph¶n øng. BiÕt ph¶n øng s¶y ra hoµn
toµn ?
Gi¶i
H2 + CuO Cu + H2O
PTHH:
n H2 =
4,48
22,4
=0,2 mol ;
n CuO =
24
80
=0,3 mol
Theo PTHH tû lÖ ph¶n øng gi÷a H2 vµ CuO lµ 1: 1.
VËy CuO d : 0,3 - 0,2 = 0,1 mol . Sè mol Cu ®îc sinh ra lµ 0,2 mol
mCuO = 0,1 .80 = 8 g, mCu = 0,2.64 = 12,8 g
VËy khèi lîng chÊt r¾n sau ph¶n øng lµ: 8 + 12,8 ; 20,8 g
III. D¹ng 3: Khèi lîng mol trung b×nh
T×m c¸c nguyªn tè cha biÕt
Bµi to¸n vÒ t×m nguyªn tè ho¸ häc hoÆc c¸c chÊt cha biÕt
D¹ng bµi to¸n nµy ta hay gÆp nhiÒu trong bµi tËp Ho¸ häc THCS
- §a d¹ng bµi to¸n vÒ d¹ng t×m khèi lîng mol:
M=
m
n
- §a d¹ng bµi to¸n vÒ d¹ng khèi lîng mol trung b×nh cña hçn hîp
m m
A
B
M = n n
A
B
MA < M < MB
- 13 -
VÝ dô 1: Hoµ tan hoµn toµn 13 gam mét kim lo¹i cã ho¸ trÞ II b»ng dd
axit HCl. Sau khi kÕt thóc ph¶n øng ngêi ta thu ®îc 4,48 lit H2 ( ë
§KTC). T×m kim lo¹i cha biÕt ®ã?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh viÕt PTHH Gi¶ sö kim lo¹i cha biÕt ®ã lµ R
- Ta cã PTHH
Bíc 2: - TÝnh sè mol H2
R + 2HCl RCl2 + H2
- T×m sè mol R
4, 48
nH 2 = 22, 4 = 0,2 mol
Bíc 3: TÝnh MR
Bíc 4: Tr¶ lêi
1mol R
0,2 mol
1mol H2
0,2mol
13
MR = 0, 2 = 65. VËy R lµ Zn
VÝ dô 2: Dùa vµo khèi lîng mol trung b×nh
Hoµ tan hoµn toµn 19,3 gam hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i A vµ B( chØ cã
m×nh A tan, MA > MB ) cïng ho¸ trÞ II cã khèi lîng nguyªn tö sÊp xØ
b»ng nhau, b»ng dd axit HCl d. Sau ph¶n øng thu ®îc 2,24 lÝt khÝ H2
( ®ktc).
X¸c ®Þnh 2 kim lo¹i nãi trªn? BiÕt sè mol cña A b»ng nöa sè mol
cña B.
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh viÕt PTHH - Ta cã PTHH
A + 2HCl ACl2 + H2
Bíc 2: - TÝnh sè mol H2
2, 24
2=
n
H
- T×m sè mol A
22, 4 = 0,1 mol
- TÝnh tæng sè mol hçn hîp
1mol A
1mol H2
0,1 mol
0,1mol
nB = 0,1.2 = 0,2 mol
nhh = 0,1 + 0,2 = 0,3 mol
Bíc 3: TÝnh
hh
M
- 14 -
Bíc 4: Híng dÉn häc sinh lËp bÊt
m mB
¸p dông c«ng thøc : M = A
®¼ng thøc xÐt kho¶ng
nA nB
19,3
Bíc 5: Yªu cÇu häc sinh ®a ra kÕt Ta cã:
M = 0,3 = 64,3 gam
qu¶
Hay :
MB < 64,3< MA
VËy A lµ Zn, B lµ Cu
IV. d¹ng 4: Bµi to¸n sö dông s¬ ®å hîp thøc
D¹ng bµi to¸n nµy hay gÆp nhÊt lµ ch¬ng tr×nh Ho¸ häc líp 9. Thêng trong
d¹ng bµi to¸n cã c¸c chuçi ph¶n øng kÕ tiÕp nhau. GV híng dÉn häc sinh gi¶i bµi
to¸n theo s¬ ®å hîp thøc, gióp lêi gi¶i ng¾n gän häc sinh dÔ hiÓu, biÕn bµi to¸n tõ
phøc t¹p trë nªn ®¬n gi¶n
* Cô thÓ:
- ViÕt vµ c©n b»ng s¬ ®å hîp thøc ®óng
- LËp ®îc tû lÖ quan hÖ gi÷a c¸c chÊt ®Ò bµi cho vµ chÊt ®Ò bµi yªu cÇu
VÝ dô : Ngêi ta ®èt ch¸y hoµn toµn mét lîng Fe trong khÝ Cl2. Sau ph¶n
øng hoµ tan s¶n phÈm r¾n vµo níc råi cho ph¶n øng víi dd NaOH d
thu ®îc mét kÕt tña n©u, ®á. §em kÕt tña nung ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi
lîng kh«ng ®æi th× thu ®îc 32 gam mét oxit.
a. TÝnh khèi lîng Fe ban ®Çu ?
b. TÝnh thÓ tÝch NaOH 2M tèi thiÓu cÇn dïng ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh viÕt - Ta cã PTHH
PTHH
2Fe + 3Cl2 t 2FeCl3
0
Bíc 2: - TÝnh sè mol Fe2O3
(1)
FeCl3 + 3NaOH 3NaCl + Fe(OH)3 (2)
2Fe(OH)3 t Fe2O3 + 3H2O
0
32
nFe 2 O 3 = 160 = 0,2 mol
Bíc 3: LËp s¬ ®å hîp thøc
Ta cã s¬ ®å hîp thøc:
2Fe Fe2O3
Bíc 4 : LËp tû lÖ vÒ sè mol theo s¬
2 mol Fe : 1 mol Fe2O3
®å hîp thøc
- 15 -
(3)
Bíc 4: TÝnh theo yªu cÇu bµi to¸n
0,4 mol
0,2 mol
a, VËy khèi lîng cña Fe lµ:
56.0,4 = 22,4 gam
b, Theo c¸c PTHH ta tÝnh ®îc sè mol cña
FeCl3 = 0,4 mol. Theo ph¶n øng (2)
1mol FeCl3 : 3 mol NaOH
0,4 mol
: 1,2 mol
VNaOH =
1, 2
2
= 0,6 lÝt
V. d¹ng 5:
Bµi to¸n vÒ hçn hîp
§èi víi d¹ng bµi to¸n hçn hîp th× thêng ta ph¶i híng dÉn häc sinh lËp ph¬ng tr×nh hoÆc hÖ ph¬ng tr×nh ®Ó t×m ra c¸c ®¹i lîng cÇn t×m
VÝ dô 1: Hoµ tan mét lîng hçn hîp 19,46 g gåm Mg, Al, Zn ( trong ®ã
sè g cña Mg b»ng sè gam Al) b»ng mét lîng dd HCl 2M .Sau ph¶n øng
thu ®îc 16,352 lÝt H2 ( §KTC).
a, TÝnh sè gam mçi kim lo¹i ®· dïng ?
b, TÝnh thÓ tÝch dd HCl cÇn dïng ®Ó hoµ tan toµn bé s¶n ph¶m trªn,
biÕt ngêi ta sö dông d 10% ?
Gi¶i
PTHH: Mg + 2HCl MgCl2 + H2
2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2
Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
Gäi a,b,c lµ sè mol lÇn lît cña Mg; Al; Zn a,b,c 0
Theo c¸c PTHH trªn ta cã: Sè mol H2 lµ:( a + 3/2b + c) =
16,351
0,73mol
22,4
Ta cã c¸c ph¬ng tr×nh vÒ khèi lîng cña hçn hîp:
24a + 27b + 65c = 19,46
24a = 27b
KÕt hîp l¹i ta cã hÖ:
( a + 3/2b + c) = 0,73
24a + 27b + 65c = 19,46
24a = 27b
Gi¶i hÖ ra ta ®îc: a = 0,27 , b = 0,24 , c = 0,1
VËy mMg = 0,27.24 = 6,48 g; mAl = 27.0,24 = 6,48 g mZn = 0,1.65 = 6,5 g
- 16 -
b, Sè mol HCl tham gia ph¶n øng b»ng 2a + 3b + 2c = 1,46. VËy thÓ tÝch dd HCl
cÇn ®Ó hoµ tan hçn hîp lµ: 1,46 : 2 = 0,73 lÝt.
Do ®ã thÓ tÝch HCl theo ®Ò bµi sÏ lµ : 0,73 + 0,073 = 0,803 lÝt
VÝ dô 2: Cã mét hçn hîp gåm 60% Fe2O3 vµ 40% CuO . Ngêi ta dïng
H2(d) ®Ó khö 20g hçn hîp ®ã.
a,TÝnh khãi lîng Fe vµ Cu thu ®îc sau ph¶n øng?
b, TÝnh sè mol H2 ®· tham gia ph¶n øng ?
§¸p sè: a, mFe = 10,5 g; mCu = 6,4 g
b, 0,352 mol H2
Vi. d¹ng 6 :
Bµi to¸n hiÖu suÊt ph¶n øng
1/ Bµi to¸n tÝnh khèi lîng chÊt ban ®Çu hoÆc khèi lîng chÊt
t¹o thµnh khi biÕt hiÖu suÊt
D¹ng bµi to¸n nµy ta cÇn híng dÉn häc sinh gi¶i b×nh thêng nh cha biÕt hiÖu suÊt
ph¶n øng. Sau ®ã bµi to¸n yªu cÇu:
TÝnh khèi lîng s¶n phÈm th×:
Khèi lîng tÝnh theo ph¬ng tr×nh
Khèi lîng s¶n phÈm =
xH
100%
TÝnh khèi lîng chÊt tham gia th×:
-
Khèi lîng tÝnh theo ph¬ng tr×nh
Khèi lîng chÊt tham gia =
x 100%
H
VÝ dô: Nung 120 g CaCO3 lªn ®Õn 1000 C . TÝnh khèi lîng v«i s«ng
thu ®îc, biÕt H = 80%.
0
PTHH:
CaCO3
n CaCO 3 =
0
t
120
100
Gi¶i
CaO + CO2
= 1,2 mol Theo PTHH ta cã sè mol CaO ®îc t¹o thµnh lµ
1,2 mol mCaO = 1,2 .56 = 67,2 g . HiÖu suÊt H = 80% = 0,8
VËy khèi lîng thùc tÕ thu ®îc CaO lµ: 67,2.0,8 = 53,76 g
2/ Bµi to¸n tÝnh hiÖu suÊt cña ph¶n øng:
Khèi lîng tÝnh theo ph¬ng tr×nh
- 17 -
Ta cã : H =
x100%
Khèi lîng thùc tÕ thu ®îc
VÝ dô: Ngêi ta khö 16g CuO b»ng khÝ H2 . Sau ph¶n øng ngêi ta thu ®îc
12g Cu . TÝnh hiÖu suÊt khö CuO ?
Gi¶i
PTHH:
n CuO =
H2 + CuO
16
80
0
t
Cu + H2O
= 0,2 mol theo PTHH sè mol Cu t¹o thµnh lµ: 0,2 mol
mCu = 0,2.64 = 12,8 g
H=
12
12,8
100% 95 %
Mét sè bµi to¸n tæng hîp
TÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc
( Tù gi¶i )
I. Tr¾c nghiÖm:
Bµi 1: Cho lîng c¸c chÊt sau
a, 0,15 mol ph©n tö CO2
b, 0,2 mol ph©n tö CaCO3
c, 0,12 mol ph©n tö O2
d, 0,25 mol ph©n tö NaCl
Sè ph©n tö trong nh÷ng lîng chÊt trªn lÇn lît lµ
A. 0,9.1023 ; 1,3.1023 ; 0,072. 1023 ; 1,5. 1023
B. 0,8. 1023 ; 1,2. 1023; 0,72. 1023 ; 1,5. 1023
C. 0,9. 1023 ; 1,4. 1023; 0,72. 1023 ; 1,5. 1023
D. 0,9. 1023 ; 1,2. 1023; 0,72. 1023 ; 1,5. 1023
Bµi 2: Cho lîng c¸c chÊt sau:
a, 0,25 mol ph©n tö N2
b, 0,5 mol ph©n tö O2
c, 0,75 mol ph©n tö Cl2
d, 1 mol ph©n tö O3
ThÓ tÝch ë ®ktc cña nh÷ng lîng chÊt trªn lÇn lît lµ:
A. 5,6 lÝt; 11,2 lÝt; 16,8 lÝt vµ 22,4 lÝt
B. 11,2 lÝt; 11,2 lÝt; 16,8 lÝt vµ 22,4 lÝt
C. 5,6 lÝt; 5,6 lÝt; 16,8 lÝt vµ 22,4 lÝt
D. 5,6 lÝt; 11,2 lÝt; 0,56 lÝt vµ 11,2 lÝt
Bµi 3: NÕu cho 16,25 g Zn tham gia ph¶n øng th× khèi lîng HCl cÇn dïng lµ
bao nhiªu ?
- 18 -
A. 18,25 g
B. 18,1 g
C. 18,3 g
D. 15g
Bµi 4: a, TÝnh CM cña dd thu ®îc nÕu nh ngêi ta cho thªm H2O vµo 400g dd
NaOH 20% §Ó t¹o ra 3l dd míi?
b, Cho 40 ml dd NaOH 1M vµo 60 ml dd KOH 0,5 M. Nåmg ®é mol
cña mçi chÊt trong dd lÇn lît lµ:
A. 0,2M vµ 0,3 M;
B. 0,3M vµ 0,4 M
C. 0,4M vµ 0,1 M
D. 0,4M vµ 0,3 M
H·y gi¶i thÝch sù lùa chän
Bµi 5: Nung 1 tÊn ®Ê v«i ( chøa 90% CaCO3). sau ph¶n øng ngêi ta thu ®îc
0,4032 tÊn CaO. HiÖu suÊt cña ph¶n øng lµ:
A. 80%
B. 85%
C. 90%
D. 95%
Bµi 6: Cho mét miÕng Mg vµo dd Cu(NO3)2 2M d sau mét thêi gian lÊy miÕng
Mg ra, röa s¹ch, sÊy kh« c©n l¹i thÊy khèi lîng t¨ng thªm 8 gam
ThÓ tÝch cña dd Cu(NO3)2 2M tham gia ph¶n øng lµ:
A. 0, 5 lÝt
B. 0,1 lÝt
C. 400 ml
D. 600 ml
II. Tù luËn
Bµi 1: Trén 10 lÝt N2 víi 40 lÝt H2 råi nung nãng mét thêi gian ë ®iÒu kiÖn thÝch
hîp. Sau mét thêi gian ®a vÒ ®iÒu kiÖn vµ ¸p suÊt ban ®Çu thÊy thu ®îc 48 lÝt hçn
hîp gåm N2; H2; NH3.
1, TÝnh thÓ tÝch NH3 t¹o thµnh ?
2, TÝnh hiÖu suÊt tæng hîp NH3 ?
Bµi 2: Ngêi ta hoµ tan hoµn toµn 9,52 g hçn hîp A gåm: Fe; Fe2O3 ; Fe3O4
b»ng 850 ml dd HCl 0,4 M. Ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc 2,24 lÝt H2 (§KTC). TÝnh
% khèi lîng tõng chÊt trong A. X¸c ®Þnh nång ®é CM c¸c chÊt cã trong D ( BiÕt
thÓ tÝch kh«ng ®æi).
Bµi 3: Hçn hîp gåm Na vµ mét kim lo¹i A ho¸ trÞ I ( A chØ cã thÓ lµ K hoÆc Li).
LÊy 3,7 g hçn hîp trªn t¸c dông víi lîng níc d lµm tho¸t ra 0,15 mol H2
( §KTC) . X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i A
Bµi 4: Cho m g hçn hîp CuO vµ FeO t¸c dông víi H 2 t¸c dông víi H2 ë nhiÖt ®é
thÝch hîp. Hái nÕu thu ®îc 29,6g hçn hîp 2 kim lo¹i trong ®ã Fe nhiÒu h¬n Cu lµ
4 g th× cÇn dïng bao nhiªu lÝt H2 ë §KTC vµ khèi lîng m lµ bao nhiªu ?
Bµi 5: KÏm «xit ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nung bôi kÏm víi kh«ng khÝ trong lß
®Æc biÖt. TÝnh lîng bôi kÏm cÇn dïng ®Ó ®iÒu chÕ ®îc 40,5 kg kÏm «xit. BiÕt r»ng
bôi kÏm chøa 2 % t¹p chÊt?
Bµi 6: TÝnh hiÖu suÊt toµn bé qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ H2SO4 tõ FeS2. BiÕt r»ng tõ 12 tÊn
FeS2 th× ®iÒu chÕ ®îc 30 tÊn dd H2SO4 49 %
- 19 -
Bµi 7: Nung nãng 12 gam hçn hîp bét s¾t vµ bét lu huúnh trong ®iÒu kiÖn kh«ng
cã kh«ng khÝ, khi ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc hçn hîp chÊt r¾n, ®em hoµ tan lîng
chÊt r¾n nµy b»ng dd HCl d lµm tho¸t ra 2,8 lÝt khÝ duy nhÊt H2S ( ë ®ktc ) vµ cßn
l¹i chÊt r¾n kh«ng tan trong axit.
TÝnh khèi lîng mçi chÊt trong hçn hîp ®Çu vµ hçn hîp chÊt r¾n sau ph¶n
øng ?
Bµi 8: Cho 20,8 gam hçn hîp gåm FeS vµ FeS2 vµo b×nh kÝn chøa kh«ng khÝ d,
nung nãng ®Ó FeS vµ FeS2 ch¸y hoµn toµn. Sau ph¶n øng thÊy sè mol khÝ trong
b×nh gi¶m 0,15 mol.
TÝnh % vÒ khèi lîng c¸c chÊt trong hçn hîp ®Çu ?
Bµi 9: Sôc tõ tõ a mol khÝ SO2 vµo b mol dd NaOH. BiÖn luËn c¸c s¶n phÈm t¹o
thµnh theo a vµ b ?
Bµi 10: Ngêi ta hoµ tan hoµn toµn 9,52 gam hçn hîp A gåm ( Fe, Fe2O3, Fe3O4 )
b»ng 850 ml dd HCl ( võa ®ñ ). Ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc 2,24 lÝt H2 (§KTC) vµ
dd D
1. TÝnh % khèi lîng tõng chÊt trong A
2. Cho dd D t¸c dông víi dd NaOH d. Sau ph¶n øng thu ®îc kÕt tña C. Läc kÕt
tña röa s¹ch ®Ó l©u ngoµi kh«ng khÝ råi ®em nung ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng
kh«ng ®æi thu ®îc chÊt r¾n E. TÝnh khèi lîng cña E.
PhÇn III KÕt luËn chung
Ho¸ häc nãi chung PTHH vµ tÝnh theo PTHH nãi riªng ®ãng vai trß hÕt søc
quan träng trong viÖc häc tËp Ho¸ häc, nã gióp häc sinh ph¸t triÓn t duy s¸ng t¹o,
®ång thêi nã gãp phÇn quan träng trong viÖc «n luyÖn kiÕn thøc cò, bæ sung thªm
nh÷ng phÇn thiÕu sãt vÒ lý thuyÕt vµ thùc hµnh trong ho¸ häc.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y M«n Ho¸ häc t¹i trêng THCS còng gÆp kh«ng Ýt
khã kh¨n trong viÖc gióp c¸c em häc sinh lµm c¸c d¹ng bµi tËp Ho¸ häc liªn quan
®Õn PTHH vµ tÝnh theo PTHH, song víi lßng yªu nghÒ, sù tËn t©m c«ng viÖc cïng
víi mét sè kinh nghiÖm Ýt ái cña b¶n th©n vµ sù gióp ®ì cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
T«i ®· lu«n biÕt kÕt hîp gi÷a hai mÆt :"Lý luËn d¹y häc Ho¸ häc vµ thùc tiÔn ®øng
líp cña gi¸o viªn". ChÝnh v× vËy kh«ng nh÷ng tõng bíc lµm cho ®Ò tµi hoµn thiÖn
h¬n vÒ mÆt lý thuyÕt, mÆt lý luËn d¹y häc mµ lµm cho nã cã t¸c dông trong thùc
tiÔn d¹y vµ häc Ho¸ häc ë trêng THCS.
I . KÕt qu¶ cña ®Ò tµi
* KÕt qu¶ cô thÓ nh sau:
- 20 -
- Xem thêm -