1. MỞ ĐẦU.
1.1. Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết đất nước ta đã và đang trong thời kì phát triển công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và mở rông hội nhập Quốc tế. Vì vậy để hoà
nhập với xu thế phát triển đó, Đảng và Nhà nước ta đã đề ra mục tiêu chiến lược
“Giáo dục là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế xã hội”, nhằm
đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam trở thành những con người năng động, sáng tạo,
những con người tự tin có trách nhiệm, mang trong mình những phẩm chất tốt
đẹp tạo thành cốt lõi của nhân cách con người Việt Nam trong giai đoạn mới.
Để thực hiện chủ chương của Đảng, Bộ giáo dục và đào tạo đã và đang
triển khai đổi mới toàn diện và đồng bộ giáo dục và đào tạo, trong đó đặc biệt
chú ý đến việc đổi mới phương pháp dạy các môn học trong nhà trường. Vì vậy
chất lượng giáo dục là được đặt lên hàng đầu của hoạt động giáo dục. Chất
lượng giáo dục phản ánh mức độ thực hiện mục tiêu giáo dục, nội dung, phương
pháp giáo dục, quá trình tổ chức và thực hiện các hoạt động giáo dục. Chất
lượng giáo dục không tốt thì mục tiêu giáo dục sẽ không đạt được. Trong thời
gian gần đây, chất lượng giáo dục đã được sự quan tâm, chú ý của các cấp, các
ngành và mọi tầng lớp trong xã hội. Vì vậy, giáo dục ngày càng phát triển cả
quy mô, mạng lưới các cơ sở giáo dục cũng như phương thức giáo dục. Điều 15Luật giáo dục năm 2005 đã ghi: "Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo
đảm chất lượng giáo dục". Chính vì vậy, xây dựng và phát triển đội ngũ giáo
viên là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục và của tất cả các
nhà trường. Trong trường Tiểu học mỗi lớp học có một giáo viên vừa làm công
tác chủ nhiệm và dạy các môn học. Người giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất
quan trọng, họ là người dạy chủ yếu của từng lớp chịu trách nhiệm tổ chức, điều
hành, quản lý, đánh giá mọi hoạt động của học sinh trong lớp.
Trong thực tế quản lý ở các nhà trường, công tác chủ nhiệm lớp đã được
quan tâm nhưng chưa thường xuyên. Giáo viên chủ nhiệm chưa nhận thức đầy
đủ về công tác chủ nhiệm lớp, chỉ quan tâm tới các hoạt động bề nổi, chú ý tới
hoạt động học tập, vậy làm thế nào để cho tất cả các thầy cô giáo làm công tác
chủ nhiệm lớp và cán bộ quản lý mà đặc biệt là Phó Hiệu trưởng nhà trường
nhận thức đúng đắn, đầy đủ và có biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở
Tiểu học một cách phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường và đó cũng
là điều tôi luôn quan tâm trăn trở. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài “Phó Hiệu
trưởng với biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học Vạn
Xuân, Thường Xuân”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu thực tế công tác chủ nhiệm lớp của nhà trường, đề
xuất các giải pháp thực hiện, các biện pháp tổ chức thực hiện công tác chủ
nhiệm lớp, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục nền nếp tự quản cho học sinh, góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Những biện pháp quản lí, chỉ đạo đổi mới công tác chủ nhiệm lớp bằng
1
các giải pháp thực hiện, các biện pháp tổ chức thực hiện công tác chủ nhiệm lớp,
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tích cực ở trường Tiểu học Vạn Xuân.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
* Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: nghiên cứu các tài liệu quản lí giáo
dục ( Điều lệ trường Tiểu học và Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học...)
nhằm xây dựng cơ sở lí luận của sáng kiến.
* Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, thu thập các số liệu nhằm
nhận định khách quan thực trạng chỉ đạo đổi mới công tác chủ nhiệm lớp bằng
các biện pháp giáo dục nền nếp tự quản cho học sinh, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.
* Phương pháp thống kê, đối chiếu.
2. NỘI DUNG:
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Tiểu học là cấp học nền tảng của hệ thống giáo dục, là cấp học tạo những
cơ sở ban đầu cơ bản là bền vững cho các em học các bậc học trên. Chính vì vậy
mà đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức sư phạm cao đặc biệt là công tác
chủ nhiệm lớp mới nắm được đặc điểm tâm sinh lý, trình độ từng đối tượng học
sinh trong lớp để có hướng giảng dạy và giáo dục đạt kết quả phù hợp với yêu
cầu đổi mới của đất nước, đáp ứng mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nước
đề ra.
Để có biện pháp chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm tốt đòi hỏi Phó Hiệu trưởng
phải đánh giá đúng những thầy cô giáo có phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết với
nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Từ đó tham mưu cho Hiệu trưởng để chỉ
đạo giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững
học sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh và phối
hợp với giáo viên bộ môn, tổ chức Đội TNTP để giáo dục học sinh trong lớp
mình chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm phải tích cực nghiên cứu và ứng dụng
khoa học tâm lý - giáo dục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo viên chủ
nhiệm lớp và các nhiệm vụ khác. Đặc biệt phải có phẩm chất tâm lý của người
làm cha, làm mẹ, là người bạn lớn của học sinh, góp phần hình thành và phát
triển nhân cách của các em một cách có hiệu quả…
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
2.2.1. Vài nét về tình hình nhà trường.
Trường Tiểu học Vạn Xuân, đóng trên địa bàn hai thôn, khu chính đóng
trên địa bàn thôn Cang Khèn, khu lẻ đóng trên địa bàn thôn Hang Cáu xã Vạn
Xuân. Năm 2018 nhà trường đã được công nhận trường chuẩn quố gia mức độ 2,
xong về cơ sở vật chất của nhà trường cũng còn nhiều khó khăn, còn thiếu
phòng học và một số phòng chức năng. Năm học 2018 - 2019 trường có 29 cán
bộ giáo viên, trong đó: Quản lý: 03 đồng chí, 01 kế toán, 01 nhân viên Giáo
viên: 24 đồng chí, trong đó (1 giáo viên Ngoại ngữ, 02 giáo viên Âm nhạc, 02
giáo viên Mĩ thuật, 1 giáo viên Thể dục).
Trình độ đào tạo: 29/29 đồng chí có trình độ chuẩn và trên chuẩn, trong
đó: Đại học: 19 đồng chí, Cao đẳng: 05 đồng chí, trung cấp 05 đồng chí.
2
Tập thể giáo viên của trường luôn đoàn kết, có tinh thần trách nhiệm cao
trong công tác. Mấy năm gần đây, nhờ đi học thêm nâng cao trình độ và giảng
dạy đúc rút kinh nghiệm, chất lượng của đội ngũ giáo viên từng bước được nâng
lên. Năm học 2018 - 2019 trường có 443 học sinh được biên chế vào 17 lớp.
Khối
1
2
3
4
5
Tổng
Số lớp
4
3
3
3
3
17
Học sinh
116
93
80
78
76
443
2.2.2. Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học Vạn Xuân.
Công tác chủ nhiệm lớp đã và đang được nhà trường tiến hành thực hiện
từ nhiều năm nay. Nhà trường cũng đã coi đây là một việc làm thực sự cần thiết
để đưa nền nếp học tập của học sinh đi vào quỹ đạo của nhà trường. Một số giáo
viên đã thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp được giao xây dựng được lớp có nề
nếp tốt luôn dẫn đầu trong các phong trào thi đua của nhà trường. Chất lượng
của lớp nâng lên rõ rệt. Tuy vậy, trong thực tế vẫn còn một số giáo viên vẫn
chưa nhận thức hết được tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp, nên họ
thực sự chưa quan tâm nhiều còn hời hợt, coi đây là việc làm bắt buộc do yêu
cầu của Ban giám hiệu. Cũng có giáo viên lại quan niệm rằng: đối với giáo viên
thì chỉ cần giảng dạy cho tốt, công tác chủ nhiệm lớp chỉ là thứ yếu luôn bị xem
nhẹ. Có giáo viên lại cho rằng: Công tác chủ nhiệm lớp là quan trọng, cần thiết
nhưng lại tốn rất nhiều thời gian và cũng đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại chính vì
vậy công tác chủ nhiệm lớp đối với họ thực sự là khó khăn và cứng nhắc gây áp
lực cho học sinh. Bên cạnh đó lại có giáo viên chỉ quan tâm tới những học sinh
khá giỏi, những học sinh gia đình có điều kiện, ít quan tâm đến những học sinh
yếu, học sinh có điều kiện khó khăn.
Mặt khác, do khâu chỉ đạo đôn đốc kiểm tra công tác chủ nhiệm lớp của
Phó hiệu trưởng tham mưu chưa kịp thời nên có lúc còn thiếu chặt chẽ và chưa
đồng bộ nên dẫn đến công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả chưa cao.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
2.3.1. Các giải pháp thực hiện.
Thực tế đã chứng minh: Nếu lớp nào có giáo viên làm công tác chủ nhiệm
tốt thì nề nếp của lớp đó tốt, học sinh sẽ ngoan, chăm chỉ học tập và đạt kết quả
cao. Phó Hiệu trưởng là người tham mưu, giúp việc cho hiệu trưởng nên có vai
trò quyết định đến sự thành bại của công tác chủ nhiệm trong nhà trường. Vậy
Phó Hiệu trưởng phải làm gì ? Tham mưu cho Hiệu trưởng như thế nào? Cách
chỉ đạo ra sao để giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp? Từ thực trạng
trên, đểcông tác chủ nhiệm của nhà trường đạt hiệu quả tốt hơn, tôi đã mạnh dạn
cải tiến một số giải pháp làm như sau:
* Cần tham mưu kịp thời, chính xác cho Hiệu trưởng và xây dựng kế
3
hoạch cụ thể để chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác chủ nhiệm.
* Giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn, đầy đủ về vị trí, vai trò, chức
năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục học sinh
trong nhà trường Tiểu học.
* Chỉ đạo tốt công tác chủ nhiệm lớp và giúp giáo viên nắm được các nội
dung cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp bao gồm:
+ Cộng tác với tập thể học sinh.
+ Sự liên kết chặt chẽ của giáo viên chủ nhiệm lớp với các tổ chức, đoàn
thể trong các và ngoài nhà trường trong việc giáo dục học sinh.
* Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm làm công tác xây dựng nền nếp ở lớp chủ
nhiệm (nền nếp tự quản trong 15 phút đầu giờ, trong các giờ học trên lớp, các
hoạt động thể dục, múa hát sân trường, giờ sinh hoạt tập thể). Thực hiện nghiêm
túc nội quy nền nếp của nhà trường.
* Chỉ đạo tốt việc tổ chức và thực hiện các hoạt động ngoài giờ lên lớp
của giáo viên chủ nhiệm lớp (hội diễn văn nghệ nhân ngày lễ, các hoạt động vui
chơi giải trí, thể dục thể thao, các trò chơi dân gian, các hoạt động đền ơn đáp
nghĩa).
* Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng chỉ đạo công tác trang trí,
sắp xếp lớp học của giáo viên chủ nhiệm lớp.
* Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng thường xuyên chỉ đạo việc
kiểm tra, đánh giá công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
2.3.2 Các biện pháp tổ chức thực hiện.
* Cần tham mưu kịp thời, chính xác cho Hiệu trưởng và xây dựng kế
hoạch cụ thể để chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác chủ nhiệm.
Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng
chương trình kế hoạch tốt là coi như đã thắng lợi. Thực tế cho thấy rằng làm
việc theo kế hoạch là làm đúng theo dự định, đi theo tuần tự thời gian không
chồng chéo, không bỏ sót công việc thì công việc suôn sẻ và đạt được kết quả
cao. Muốn giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm trước hết phải làm tốt công việc
xây dựng kế hoạch.
- Xây dựng kế hoạch phải dựa trên kế hoạch chung của nhà trường và kế
hoạch công tác của liên đội trong nhà trường.
- Lập danh sách cán bộ lớp nhằm để nắm vững bộ máy của lớp và để phân
công công việc cho phù hợp.
- Hướng dẫn giáo viên trình tự, phương pháp trong quá trình lập kế hoạch
chủ nhiệm vào sổ riêng của mình (vì không dùng sổ kế hoạch chủ nhiệm theo
qui định).
Ví dụ: Những mặt mạnh và thuận lợi về mọi mặt: Đạo đức, văn hoá, văn
nghệ... kinh tế - xã hội nơi khu vực học sinh lớp mình cư trú, mức độ quan tâm
giáo dục con cái... Những mặt yếu và hạn chế của lớp.
- Đặc điểm chủ quan (khó khăn - thuận lợi).
- Đặc điểm khách quan (cơ hội - thách thức).
Nguồn thông tin để xây dựng: Chỉ thị thực hiện kế hoạch năm học của Bộ
4
Giáo dục, nhiệm vụ năm học của Sở Giáo dục, kế hoạch năm học của trường và
đặc điểm riêng của từng lớp.
Từ đặc điểm tình hình đó giáo viên đề ra các mục tiêu phấn đấu của lớp
mình về các mặt giáo dục đạo đức, giáo dục văn hoá, giáo dục ngoài giờ lên lớp
và các hoạt động khác.
2.3.3. Phó Hiệu trưởng thường xuyên nâng cao nhận thức cho mình và
cho giáo viên về công tác chủ nhiệm lớp.
Để chỉ đạo tốt công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường hơn ai hết người
Phó Hiệu trưởng phải nhận thức một cách đầy đủ và đúng đắn về công tác chủ
nhiệm lớp, chính vì vậy người Phó Hiệu trưởng phải thường xuyên học và tự
học, nghiên cứu kỹ các văn bản, quy định, quy chế của nhà nước về giáo dục và
đào tạo.
- Phó Hiệu trưởng thường xuyên nâng cao nhận thức của giáo viên về
công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường.
+ Trong các buổi họp hội đồng, họp tổ chuyên môn Phó hiệu trưởng cần
làm cho giáo viên nắm được vị trí, mục tiêu, vai trò của công tác chủ nhiệm lớp
trong giáo dục học sinh. Cần đầu tư mua thêm các tài liệu nói về công tác chủ
nhiệm lớp ở trường Tiểu học để giáo viên tham khảo.
+ Giúp giáo viên nắm được những nội dung cơ bản của công tác chủ
nhiệm lớp trong trường Tiểu học.
Với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học và yêu cầu đặt ra của mục
tiêu giáo dục bậc tiểu học mà công tác chủ nhiệm lớp là rất cần thiết và quan
trọng đối với người giáo viên Tiểu học. Nội dung công tác chủ nhiệm lớp bao
gồm:
* Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp (công tác với tập thể học sinh).
Với các yêu cầu sau: Tìm hiểu phân loại đối tượng học sinh của lớp mình
được phân công chủ nhiệm về lý lịch, hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm sinh lý
của từng em, nhất là những đặc điểm nổi bật về tính cách, năng khiếu hay hạn
chế,.... phong tục tập quán, dân trí, dân cư ở địa điểm trường đóng.
* Xây dựng và phát triển tập thể học sinh lớp chủ nhiệm thành một tập thể
lớp tự quản tốt với nòng cốt là đội ngũ cán sự lớp (Hội tự quản).
* Xây dựng nền nếp học tập và các nền nếp khác của học sinh. Tổ chức
các phong trào thi đua một cách tự giác, tích cực theo các chủ đề của năm học.
Giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh, giáo dục lao động, hướng nghiệp cho
học sinh, tổ chức các hoạt động vui chơi rèn luyện thể lực bảo vệ sức khỏe cho
tập thể học sinh. Để làm tốt nội dung này, Phó Hiệu trưởng cần giúp giáo viên
chủ nhiệm xác định rõ nhiệm vụ của mình là “Tập hợp học sinh thành một tập
thể biết đoàn kết yêu thương giúp đỡ nhau để cùng phấn đấu vì một mục tiêu
chung là xây dựng tập thể lớp trở thành môi trường và phương tiện giáo dục”.
* Xây dựng các chỉ tiêu phấn đấu thi đua của năm học và các biện pháp tổ
chức thực hiện kế hoạch.
* Tổ chức thực hịên kế hoạch chủ nhiệm lớp theo những nội dung trong
kế hoạch đã xây dựng. Lưu ý trong quá trình thực hiện kế hoạch cần được rút
5
kinh nghiệm và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết.
* Đánh giá kết quả giáo dục học sinh của lớp chủ nhiệm.
2.3.4. Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng phân công giáo viên
chủ nhiệm một cách linh hoạt, sáng tạo phù hợp với năng lực và điều kiện của
từng giáo viên.
Ở trường Tiểu học, việc phân công giáo viên chính là việc sắp xếp, bố trí
giáo viên phụ trách lớp, đây là một việc làm hết sức quan trọng. Phân công như
thế nào để phát huy dược hết khả năng sáng tạo của giáo viên trong công tác
giảng dạy. Do đó đòi hỏi người Phó Hiệu trưởng phải tham mưu cho Hiệu
trưởng thật thận trọng khoa học và chính xác.
- Các căn cứ để tham mưu cho hiệu trưởng phân công giáo viên:
+ Cá tính của từng giáo viên.
+ Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực sư phạm của từng giáo viên.
+ Kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
+ Nguyện vọng của từng cá nhân giáo viên.
Khi phân công giáo viên chủ nhiệm lớp, Phó Hiệu trưởng cần phải tuân thủ một
số nguyên tắc sau:
- Tuân thủ định mức lao động của nhà nước và các quy định về nhiệm vụ
và quyền hạn của giáo viên trong luật giáo dục, điều lệ trường Tiểu học và các
văn bản hướng dẫn thực hiện của ngành, các cấp quản lý.
- Phù hợp với trình độ được đào tạo của giáo viên.
- Xuất phát từ yêu cầu đảm bảo chất lượng đào tạo và lợi ích của học sinh.
- Đảm bảo tính kế thừa, sự ổn định của phân công trong một thời gian
nhất định.
- Cần quan tâm đúng mức đến diều kiện, hoàn cảnh gia đình, nguyện
vọng, cá nhân của từng giáo viên và phải đảm bảo khách quan công bằng, phù
hợp với nhà trường. Tránh tình trạng chọn lớp.
+ Một số cách phân công giáo viên chủ nhiệm lớp mà tôi đã áp dụng trong
các năm học gần đây:
- Phân công chuyên: Mỗi giáo viên phụ trách một lớp nhất định. Cách
phân công này giúp giáo viên có thể nâng cao chất lượng giáo dục của khối lớp,
ổn định tổ chức và chuyên môn nhưng sẽ hạn chế việc tự học, tự bồi dưỡng để
nâng cao kiến thức cho giáo viên.
- Phân công theo lớp từ lớp 1 đến lớp 5: Cách phân công này thuận lợi
cho giáo viên trong việc giáo dục học sinh, cô trò hiểu và gắn bó với nhau.
Nhưng nếu giáo viên không tự đổi mới phương pháp giáo dục sẽ làm cho học
sinh nhàm chán và sẽ khó khăn cho giáo viên trong việc giảng dạy vì khó có
những giáo viên dạy tốt cả 5 lớp liên tục.
- Phân công ưu tiên: Tham mưu cho Hiệu trưởng để phân công những
giáo viên có kinh nghiệm, giáo viên giỏi ba lớp đầu cấp và cuối cấp. Trong
trường Tiểu học khối lớp 1 và khối lớp 4, lớp 5 là ba khối lớp giáo viên rất ngại
bởi vì lớp 1 là lớp học đầu cấp, lần đầu tiên học sinh được làm quen với hoạt
động học. Học sinh chuyển từ hoạt động chủ đạo từ vui chơi sang học tập chính
6
vì vậy làm công tác chủ nhiệm và dạy học ở khối lớp này rất khó khăn. Ở khối
lớp 4+ 5 đây là hai lớp cuối cấp và gần cuối cấp làm công tác chủ nhiệm và
giảng dạy ở hai khối lớp này cũng gặp không ít khó khăn. Bước sang lớp 4 học
sinh bắt đầu chuyển sang một giai đoạn mới. Việc xây dựng tập thể tự quản
cũng có các yêu cầu cao hơn ở lớp dưới. Đến lớp 5 là lớp cuối cấp, chuẩn bị
hành trang để các em học sinh chuẩn bị bước vào học Trung học cơ sở. Vì vậy
cần phải chuẩn bị cho các em tâm thế và ý thức tổ chức kỷ luật cao hơn để các
em có thể bước vào học Trung học cơ sở một cách tự tin nhất. Chính vì vậy cần
quan tâm đến ba khối lớp này đề ra các biện pháp có hiệu quả thực hiện tốt công
tác chủ nhiệm lớp.
Để thực hiện tốt quy chế dân chủ trong trường học và tạo được tâm lý
thoải mái cho cán bộ giáo viên khi bước vào năm học mới. Khi tiến hành phân
công giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện theo quy trình sau:
- Yêu cầu cá nhân giáo viên đề đạt nguyện vọng (cuối mỗi năm học).
- Tổ chuyên môn trao đổi bàn bạc đánh giá năng lực của giáo viên từ năm
học trước để đưa ra cách phân công có lý, có tính đảm bảo thực hiện tốt nhất
mục tiêu của nhà trường.
- Ban giám hiệu dựa trên cở sở đó để quyết định phân công. Ở mỗi cách
phân công đều có những điểm mạnh, điểm yếu đan xen. Vì vậy Phó Hiệu trưởng
phải tham mưu cho Hiệu trưởng trong các cách phân công cho phù hợp với tình
hình cụ thể đội ngũ giáo viên của nhà trường.
2.3.5. Phó Hiệu trưởng tổ chức chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thực hiện
công tác chủ nhiệm lớp.
- Chỉ đạo việc điều tra phân loại học sinh: Ngay từ khi nhận lớp, Phó Hiệu
trưởng yêu cầu giáo viên chủ nhiệm lớp điều tra cơ bản học sinh của lớp mình
phụ trách dưới các hình thức: nghiên cứu lý lịch, nắm bắt hoàn cảnh thực tế của
gia đình học sinh. Tìm hiểu qua giáo viên chủ nhiệm lớp dưới để nắm được tình
hình học tập của học sinh và đặc điểm tâm lý của học sinh. Việc tìm hiểu học
sinh có thể chia làm 3 giai đoạn.
+ Giai đoạn 1: Tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh nói chung
trong lớp và cá nhân từng học sinh.
+ Giai đoạn 2: Theo dõi và kiểm tra tính đúng đắn của sự phân loại đối
tượng giáo dục ở giai đoạn 1. Nếu chưa chính xác cần có sự điều chỉnh cho
chính xác và phân loại tiếp.
+ Giai đoạn 3: Đây là giai đoạn hoàn chỉnh sự phân loại học sinh. Giai
đoạn này giáo viên tiến hành với các hình thức quan sát học sinh qua các hoạt
động, qua kết quả học tập rèn luyện, qua sự đánh giá của tập thể. Khi tìm hiểu
và phân loại học sinh, giáo viên phải biết phân chia hợp lý từng thời kỳ để có
được những thông tin đầy đủ nhất chính xác nhất về học sinh để giáo viên chủ
nhiệm có những biện pháp tác động phù hợp với từng đối tượng học sinh để đạt
hiệu quả giáo dục.
- Phó Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể học sinh
tự quản, trong việc sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoài
7
giờ lên lớp... Một trong những nguyên tắc giáo dục là giáo dục bằng tập thể và
thông qua tập thể. Vì vậy xây dựng tập thể học sinh tự quản là một trong những
nội dung rất quan trọng trong công tác chủ nhiệm lớp. Phó hiệu trưởng cần chỉ
đạo giáo viên căn cứ vào lứa tuổi, trình độ phát triển của lớp mình để có phương
pháp xây dựng cho phù hợp.
Hình ảnh: Thầy Phó Hiệu trưởng đến dự và chỉ đạo giờ sinh hoạt tập thể lớp 5B.
Yêu cầu đặt ra là phải lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp đủ uy tín và năng lực
tự quản lớp. Giáo viên hướng dẫn cho lớp lựa chọn bầu chọn những học sinh có
năng lực làm cán sự lớp.
- Chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm bồi dưỡng cho tập thể lớp về các yêu
cầu của tập thể lớp tự quản: tự quản trong giờ học trên lớp, tự quản trong 15 phút
đầu giờ, tự quản trong giờ truy bài, tự quản trong giờ sinh hoạt tập thể hàng tuần.
- Phó Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên
lớp nhằm tăng cường giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh. Các nhà tâm lý
học đã khẳng định : “ Nhân cách được hình thành và phát triển trong hoạt động
và bằng hoạt động”. Vì vậy để hình thành và phát triển nhân cách của học sinh
Tiểu học một cách toàn diện ngoài việc đến trường các em được học văn hoá
đầy đủ cần chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm lớp tổ chức nhiều hình thức hoạt
động phong phú đa dạng như các hoạt động lao động, hoạt động vui chơi giải trí,
hoạt động thể dục thể thao, hoạt động văn hoá văn nghệ như các trò chơi dân
gian (kéo co, kéo cưa lừa xẻ....), các hoạt động xã hội các hoạt động đền ơn đáp
nghĩa. Thông qua việc thực hiện các hoạt động này để học sinh được củng cố, bổ
sung mở rộng vốn tri thức đã học, phát triển óc thẩm mỹ, tăng cường thể chất,
nhận thức về xã hội, xây dựng ý thức của người công dân có tình yêu quê hương
đất nước và thêm yêu con người. Từ đó hình thành cho học sinh tinh thần, thái
độ tích cực, tính đoàn kết, ý thức về lẽ sống “ mình vì mọi người”.
8
Hình ảnh: Học sinh thi kéo co và dọn vệ sinh đền thờ Cầm Bá Hiển
2.3.6. Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng chỉ đạo sự phối hợp
của giáo viên chủ nhiệm với các lực lượng giáo dục trong và ngoài trường làm
tốt Công tác giáo dục nhân cách cho học sinh.
Nội dung công tác chủ nhiệm lớp vừa phong phú vừa phức tạp đòi hỏi
người giáo viên Tiểu học phải nhận thức đúng đắn về vị trí tầm quan trọng, cũng
như nội dung, hình thức, phương pháp để tổ chức tốt công tác chủ nhiệm lớp để
góp phần vào việc hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Bởi vậy trong quá trình
làm công tác chủ nhiệm lớp người giáo viên phải có sự phối kết hợp với các tổ
chức trong nhà trường, với đồng nghiệp đặc biệt là đội Thiếu niên Tiền phong
Hồ Chí Minh và giáo viên làm Tổng phụ trách Đội để giúp học sinh thực hiện
tốt 5 điều Bác Hồ dạy.
- Phối hợp với tổng phụ trách đội xây dựng kế hoạch, chương trình và tổ
chức các hoạt động Đội, Sao nhi đồng.
Hoạt động Đội và Sao nhi đồng là hoạt động không thể thiếu được trong
nhà trường Tiểu học, nó góp phần vào việc giáo dục và phát triển nhân cách toàn
diện của học sinh. Chính vì vậy, người giáo viên chủ nhiệm lớp cũng là người
phụ trách chi đội. Giáo viên tổng phụ trách đội có vai trò đặc biệt quan trọng
trong hoạt động đội. Họ vừa là nhà tổ chức các hoạt động vừa là chuyên gia về
công tác Đội. Do vậy Hiệu trưởng cần chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm lớp phải
phối hợp chặt chẽ với tổng phụ trách đội trong việc tổ chức các hoạt động của
chi đội lớp mình. Chính vì vậy Phó Hiệu trưởng phải tham mưu cho Hiệu trưởng
chỉ đạo giáo viên Tổng phụ trách Đội trong việc xây dựng nội dung, kế hoạch
công tác đội phù hợp với học sinh và tình hình của nhà trường.
9
Hình ảnh: Học sinh tham quan phòng truyền thống.
- Phó Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp chặt chẽ với
các giáo viên khác trong nhà trường để giáo dục học sinh.
Để nắm được các thông tin về học sinh của lớp mình được chính xác giáo
viên chủ nhiệm lớp cần phối hợp với các giáo viên khác trong nhà trường từ đó
để có những biện pháp giáo dục kịp thời, phù hợp tác động tới học sinh để quá
trình giáo dục không đi lệch hướng. Có thể tham khảo ý kiến đồng nghiệp để tìm
ra những biện pháp hữu hiệu cho công tác giáo dục học sinh. Để tạo điều kiện
cho giáo viên có thể trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, Phó Hiệu trưởng
cần có biện pháp động viên những giáo viên có kinh nghiệm giúp đỡ những giáo
viên mới thiếu kinh nghiệm để cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ.
- Phó Hiệu trưởng chỉ đạo, hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm phối hợp với
cha mẹ học sinh trong việc giáo dục học sinh.
Gia đình và nhà trường là hai môi trường giáo dục gần gũi nhất của học
sinh. Vì vậy ảnh hưởng của gia đình tới việc giáo dục học sinh rất lớn. Giáo
viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ, cộng tác với cha mẹ học sinh. Ngay từ
đầu năm học, nhà trường kiện toàn lại ban đại diện cha mẹ học sinh, tổ chức
cho giáo viên chủ nhiệm lớp dự họp với ban đại diện cha mẹ học sinh; các
giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm phải tham mưu cho cha mẹ học sinh về
nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục giúp cha mẹ học sinh hiểu rõ
mục đích và nội dung giáo dục của bậc Tiểu học nói chung và mỗi khối lớp
nói riêng. Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên thông báo kịp thời kết quả học
tập và rèn luyện của từng học sinh đến gia đình qua sổ liên lạc. Ban giám hiệu
lên kế hoạch và động viên giáo viên chủ nhiệm đi thăm một số gia đình học
sinh đặc biệt là những gia đình học sinh có hoàn cảnh khó khăn để có biện
pháp phối hợp kịp thời trong việc giáo dục học sinh. Việc làm này của giáo
viên chủ nhiệm giúp cho mối quan hệ giữa phụ huynh và nhà trường gần gũi
nhau làm cho gia đình học sinh có thiện chí cùng giúp đỡ giáo viên hoàn
thành nhiệm vụ.
10
Tăng cường hoạt động của Công đoàn, ban nữ công quan tâm đến tâm tư
tình cảm của giáo viên để giáo viên làm tốt nhiệm vụ được phân công.
Hình ảnh: Hội nghị phụ huynh.
2.3.7. Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng chỉ đạo công tác
trang trí, sắp xếp lớp học của giáo viên chủ nhiệm lớp.
- Công tác trang trí lớp học của giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học rất
phong phú nhưng cũng rất phức tạp, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải thật nhiệt
tình và tâm huyết. Tư vấn công tác trang trí lớp của giáo viên chủ nhiệm lớp là việc
làm vô cùng quan trọng và cần thiết của người Phó hiệu trưởng.
- Cần quan tâm tạo mọi điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm tự nghiên cứu
về công tác trang trí lớp theo qui định chung.
- Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng để tổ chức cho giáo viên đi tham
quan các trường dự án dạy học theo mô hình mới VNEN để học hỏi và đúc rút về cách
thức trang trí lớp học. Để làm tốt công tác này điều hết sức cần thiết là Hiệu trưởng
cần phải đề ra kế hoạch, nội dung phù hợp với thực tiễn của nhà trường.
Một số hình ảnh trang trí lớp học ở trường Tiểu học Vạn Xuân.
11
2.3.8. Phó Hiệu trưởng tham mưu cho Hiệu trưởng thường xuyên chỉ đạo
việc kiểm tra, đánh giá công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
- Kiểm tra, đánh giá là khâu cuối cùng trong chu trình quản lí của người
Hiệu trưởng nhưng nó cũng rất quan trọng trong cách nhận xét xếp loại của Phó
Hiệu trưởng. Kiểm tra để đánh giá chất lượng công tác chủ nhiệm của từng giáo
viên của Phó Hiệu trưởng là giúp hiệu trưởng nắm được tình hình công việc một
cách kịp thời, thấy được những ưu khuyết điểm trong quá trình thực hiện qua đó
uốn nắn, động viên hay sửa chữa những sai sót trong công tác chủ nhiệm lớp của
giáo viên.
- Ngay từ đầu năm học phải tham mưu cho Hiệu trưởng cho xây dựng và
thống nhất tiêu chí đánh giá công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên trong hội
đồng sư phạm. Việc kiểm tra đánh giá sẽ được Hiệu trưởng tiến hành thường
xuyên, liêntục trong suốt năm học. Tôi đã tham mưu cho Hiệu trưởng áp dụng
một số hình thức kiểm tra như sau:
- Kiểm tra gián tiếp qua báo cáo kiểm tra của giáo viên tổng phụ trách
Đội, qua đánh giá của tổ chuyên môn, qua công tác trực ban hằng tuần của các
giáo viên chủ nhiệm.
- Kiểm tra công tác trang trí lớp học, kiểm tra biên bản sinh hoạt lớp, sổ
theo dõi thi đua của đội cờ đỏ.
- Kiểm tra công tác tự quản của lớp giáo viên phụ trách trong 15 phút đầu
giờ, dự giờ sinh hoạt lớp vào thứ 6 hàng tuần qua đó đánh giá được khả năng tự
quản của tập thể lớp.
- Kiểm tra nề nếp của lớp qua dự giờ thăm lớp với chuyên môn. Trong khi
dự giờ Ban giám hiệu theo dõi nề nếp học tập của lớp, kiểm tra việc sử dụng đồ
dùng học tập của học sinh, kiểm tra công tác giữ gìn sách vở - phong trào vở
sạch chữ đẹp, vệ sinh thân thể, kỉ luật giờ học của học sinh trong lớp.
- Tổ chức cho tổ chuyên môn kiểm tra và giáo viên tự kiểm tra chéo để rút
kinh nghiệm.
- Kiểm tra các hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm của liên đội qua
việc tổ chức hội thi văn nghệ, báo tường, thể dục thể thao, thi tìm hiểu lịch sử
của Đội, ...
Kiểm tra, đánh giá là một việc làm không thể thiếu trong chu trình quản lí
vì đây là hoạt động vô cùng quan trọng, nó quyết định việc thúc đẩy phong trào
trong nhà trường. Vì vậy sau mỗi lần kiểm tra Phó hiệu trưởng phải có nhận xét,
đánh giá dựa trên những tiêu chuẩn đã được hội đồng sư phạm thống nhất để
trình lên Hiệu trưởng và từ đây Hiệu trưởng đánh giá một cách khách quan công
bằng đủ sức thuyết phục đối với giáo viên và học sinh. Việc kiểm tra được thực
hiện thường xuyên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của năm học.
Kiểm tra đánh giá luôn đi đôi với việc động viên khen thưởng và điều
chỉnh kế hoạch chỉ đạo với giúp đỡ giáo viên thục hiện kế hoạch. Việc động
viên khen thưởng hay phê bình, kỉ luật phải chú ý đến tập thể lớp và cá nhân.
Việc khen thưởng phải đúng đối tượng đảm bảo: Khen đúng người, đúng việc.
Có như thế khen thưởng và kỉ luật mới có tác dụng giáo dục.
12
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
* Những kết quả đạt được trong hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng
nghiệp và nhà trường qua thống kê sau.
Bảng 1: Kết quả xếp loại công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên trong năm
học 2016- 2017.
Ghi
Xếp loại công tác chủ nhiệm lớp
Năm học
Tổng
chú
số
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
GVCN
2016-2017
17
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
6
35,3
7
41,2
4
23,5
0
0
Năm học 2016 - 2017 nhờ mạnh dạn đưa ra một số giải pháp chỉ đạo kết
quả thu được như sau.
Bảng 2: Kết quả xếp loại công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên trong năm
học 2017 - 2018 (tính đến hết tháng 3 học kì II).
Năm học
2017- 2018
Tổng
Xếp loại công tác chủ nhiệm lớp
số
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
GVCN
17
SL % SL %
SL %
SL %
10 58,8 7 41,2
0
0
0
0
Ghi
chú
So sánh kết quả xếp loại công tác chủ nhiệm lớp năm 2016 - 2017 với
năm học 2017- 2018 ta nhận thấy công tác chủ nhiệm lớp của trường đã được
nâng lên rõ rệt.
Đội ngũ giáo viên đã nhận thức một cách đầy đủ đúng đắn hơn về công
tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường giáo viên đã xác định đúng vai trò, chức
năng của công tác chủ nhiệm lớp trong việc giáo dục học sinh.
Công tác chủ nhiệm lớp đã được giáo viên thực hiện một cách có kế
hoạch, có chương trình cụ thể. Giáo viên không còn lúng túng trong việc xây
dựng kế hoạch. Hoạt động tự quản của học sinh đã đi vào nề nếp, sinh hoạt 15
phút đầu giờ đã có chuyển biến tích cực. Tiết sinh hoạt tập thể được giáo viên tổ
chức có nội dung, có chiều sâu hơn. Năng lực, kĩ năng công tác chủ nhiệm lớp
của giáo viên được nâng lên từng bước, số giáo viên được xếp loại tốt về công
tác chủ nhiệm lớp ngày càng nhiều, năm học 2017 - 2018 (tính đến hết tháng 3
học kì II) trường có 7/17 giáo viên được xếp loại tốt về công tác chủ nhiệm lớp.
Việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp được tổ chức thường xuyên hơn,
học sinh và giáo viên tham gia tự giác hơn, tích cực hơn, có hiệu quả hơn. Tuy
vậy số giáo viên có năng lực tổ chức các hoạt động tập thể còn ít, khả năng văn
13
nghệ của giáo viên chủ nhiệm còn hạn chế.
Công tác kiểm tra, đánh giá của Ban lãnh đao được chấn chỉnh, việc đánh
giá xếp loại được sát hơn thể hiện sự công khai, khách quan trong đánh
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận.
Để làm tốt công tác chỉ đạo chủ nhiệm thì trong quá trình tham mưu cho
Hiệu trưởng, người Phó Hiệu trưởng phải xác định được vấn đề bồi dưỡng nâng
cao năng lực công tác chủ nhiệm lớp là một việc làm cần thiết trong nhà trường
Tiểu học cần phải được tiến hành thường xuyên, liên tục. Phó Hiệu trưởng phải
căn cứ vào tình hình cụ thể đội ngũ giáo viên, điều kiện cụ thể của nhà trường
lựa chọn phương thức chỉ đạo phù hợp để tham mưu cho Hiệu trưởng để đem
lại hiệu quả như mong muốn.
* Trong quá trình chỉ đạo cần:
Có biện pháp, động viên, khích lệ tinh thần tự giác, lòng tự trọng nghề
nghiệp của giáo viên. Từ đó mỗi giáo viên sẽ phát huy tinh thần tự học, tự
nghiên cứu để chuẩn bị cho mình những kiến thức toàn diện vững chắc giúp cho
sự nghiệp dạy chữ dạy người đạt hiệu quả cao.
Tăng cường chỉ đạo xây dựng cơ sở vật chất của nhà trường, tạo mọi điều kiện
tranh thủ mọi nguồn lực để hỗ trợ giáo viên thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp.
Coi trọng công tác chỉ đạo giáo viên tổng phụ trách đội, tổ chức tốt các
phong trào thi đua trong năm học. Tích cực bồi dưỡng kĩ năng, phương pháp
công tác đội, kĩ năng tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp cho các giáo viên
làm công tác chủ nhiệm lớp.
Bồi dưỡng nâng cao năng lực công tác chủ nhiệm lớp cho đội ngũ giáo
viên phải chú ý đến việc kiểm tra, đánh giá khen thưởng, động viên kịp thời tạo
không khí phấn khởi, thoải mái để khích lệ hoạt động công tác chủ nhiệm lớp.
Phó Hiệu trưởng cần không ngừng học tập nâng cao năng lực quản lí, sâu sát với
hoạt động công tác chủ nhiệm lớp, luôn năng động sáng tạo trong chỉ đạo tổ
chức các hoạt động trong công tác chủ nhiệm lớp đặc biệt là khả năng điều hành,
kiểm tra đánh giá các hoạt động, các phong trào thi đua...
Việc bồi dưỡng công tác chủ nhiệm lớp cho đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ
cấp thiết của mỗi nhà trường trong giai đoạn hiện nay, nhằm đáp ứng với mục
tiêu của nhà trường, yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học. Việc đúc rút kinh
nghiệm quản lí nhằm nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp là nhiệm vụ
trọng tâm, là việc làm thiết thực nhất của Phó Hiệu trưởng trường học để hoàn
thành mục tiêu giáo dục.
Trên đây là kinh nghiệm bước đầu trong 2 năm thực tế chỉ đạo bồi dưỡng
nâng cao công tác chủ nhiệm lớp cho đội ngũ giáo viên trường Tiểu học Vạn
Xuân . Mong rằng đó là những việc làm thiết thực góp phần đúc rút những kinh
nghiệm có hiệu quả trong quản lí nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả của công
tác giáo dục trong giai đoạn hiện nay ở trường Tiểu học Vạn Xuân.
3.2. Kiến nghị.
Để chỉ đạo công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học Vạn Xuân thực hiện
14
tốt hơn tôi đưa ra một số đề xuất nhỏ:
Đối với nhà trường cần bồi dưỡng giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp
và cần mở cuộc hội thảo chuyên đề về công tác chủ nhiệm lớp. Tổ chức thi giáo
viên chủ nhiệm giỏi cấp trường và có chế độ khen thưởng, tôn vinh giáo viên
chủ nhiệm giỏi tạo động lực nghề nghiệp cho giáo viên.
Từ những việc làm và số liệu thực tế ở nhà trường, tôi mạnh dạn viết sáng
kiến kinh nghiệm này. Tuy nhiên vì sự hiểu biết còn nhiều hạn chế, kinh nghiệm
trong công tác quản lý trường Tiểu học chưa nhiều nên không tránh khỏi những
thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý của đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thanh Hóa, ngày 04 tháng 3 năm 2019
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không
sao chép nội dung của người khác.
Người thực hiện
Khương Bá Trình
15
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Luật giáo dục năm 2005.
- Tài liệu quản lý giáo dục.
- Điều lệ trường Tiểu học và chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học.
- Tham khảo tài liệu trên mạng Internet.
16
- Xem thêm -
.DOC 
16 
37 
88 
