Tài liệu Pháp luật về bảo hiểm tài sản ở việt nam từ thực tiễn thực hiện tại công ty bảo hiểm bsh duyên hải – hải phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ NGÀNH: LUẬT KINH TẾ PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM TÀI SẢN Ở VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM BSH DUYÊN HẢI – HẢI PHÒNG HỌ VÀ TÊN TÁC GIẢ: VŨ ĐÌNH HOÀNG HÀ NỘI – 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ NGÀNH: LUẬT KINH TẾ PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM TÀI SẢN Ở VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM BSH DUYÊN HẢI – HẢI PHÒNG VŨ ĐÌNH HOÀNG MÃ SỐ: 8380107 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ VĂN CƯƠNG HÀ NỘI – 2021 LỜI CAM ĐOAN Tôi là Vũ Đình Hoàng học viên lớp Luật Kinh Tế khóa 2018 - 2020 xin cam đoan đây là công trình độc lập của riêng tôi mà không sao chép từ bất kỳ nguồn tài liệu nào đã được công bố. Số liệu sử dụng phân tích trong luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn đầy đủ. Luận văn là kết quả nghiên cứu của tôi được thực hiện một cách khoa học, trung thực. Tôi xin chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của các nguồn số liệu nghiên cứu của mình. Tôi viết lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật – Trường Đại học Mở Hà Nội xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin trân trọng cám ơn. Hà Nội, ngày tháng năm 2022 NGƯỜI CAM ĐOAN Vũ Đình Hoàng DANH MỤC VIẾT TẮT TT KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 1 TNDS Trách nhiệm dân sự 2 DNBH Doanh nghiệp bảo hiểm 3 BH Bảo hiểm 4 KDBH Kinh doanh bảo hiểm 5 HĐBH Hợp đồng bảo hiểm 6 NĐBH Người được bảo hiểm MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1/Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................................................ 1 2.Tình hình nghiên cứu đề tài. .................................................................................................... 2 3.Đối tượng và phạmk vi nghiên cứu đề tài. .............................................................................. 4 3.1. Đối tượng nghiên cứu:....................................................................................................... 4 3.2.Phạm vi nghiên cứu của đề tài: .......................................................................................... 4 4.Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài. ................................................................................... 5 5.Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu. ................................................................... 5 6.Kết cấu của luận văn................................................................................................................. 6 Chương 1 .......................................................................................................... 7 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ Bảo hiểm TÀI SẢN ............................... 7 VÀ Pháp luật VỀ Bảo hiểm TÀI SẢN .......................................................... 7 1.1. Những vấn đề lý luận về bảo hiểm tài sản ......................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của bảo hiểm tài sản..................................................................... 7 1.1.2. Vai trò của bảo hiểm tài sản ......................................................................................... 13 1.2. Những vấn đề lý luận pháp luật về bảo hiểm tài sản ...................................................... 16 1.2.1. Khái niệm pháp luật về bảo hiểm tài sản ..................................................................... 16 1.2.2. Cấu trúc pháp luật về bảo hiểm tàik sản ...................................................................... 17 1.2.3. Các nguyên tắc pháp lý trong điều chỉnh quan hệ bảo hiểm tài sản. .................... 19 Kết luận chương 1 ...................................................................................................................... 25 Chương 2 ........................................................................................................ 26 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM TÀI SẢN Ở VIỆT NAM VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM BSH DUYÊN HẢI – HẢI PHÒNG ....................................................................... 26 2.1. Thực trạng pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam hiện nay .................................... 26 2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về bảo hiểm tài sản tại Công ty bảo hiểm BSH Duyên Hải - Hải Phòng .......................................................................................................................... 43 2.2.1. Khái quát về công ty Bảo hiểm BSH Duyên Hải - Hải Phòng .................................... 43 2.2.2.Tình hình hoạt động kinh doanh bảo hiểm nói chung và bảo hiểm tài sản nói riêng của Công ty bảo hiểm BSH Duyên Hải – Hải Phòng............................................................ 45 2.2.3.Những hạn chế, vướng mắc trong thực tiễn thi hành pháp luật về bảo hiểm tài sản tại Công ty bảo hiểm BSH Duyên Hải – Hải Phòng và nguyên nhân ....................................... 50 Kết luận chương 2 ...................................................................................................................... 61 Chương 3 ........................................................................................................ 62 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ..................... 62 PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM TÀI SẢN Ở VIỆT NAM........................... 62 3.1. Những định hướng cơ bản trong hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam hiện nay. ...................................................................................................................................... 62 3.2. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam ............................. 63 Kết luận chương 3 ...................................................................................................................... 75 KẾT LUẬN .................................................................................................... 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 77 MỞ ĐẦU k 1/ Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài. k k k k k k k k k Trong quá trình phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa, con người phải đối mặt k k k k k k k k k k k k k k k k với hàng loạt các rủi ro. Có những rủi ro chỉ gây ra thiệt hại nhỏ nhưng cũng có những k rủi ro gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng cả về vật chất và tinh thần. Tài sản của các k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tổ chức, cá nhân là một trong những đối tượng có nguy cơ rủi ro mà chúng ta cần quan k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tâm vì khi rủi ro xảy ra, làm tổn thất đáng kể, thậm chí là vô cùng nghiêm trọng phải k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k mất rất nhiều thời gian, công sức tiền của để phục hồi. k k k k k k k k k k k Ở Việt Nam, thời gian gần đây nhiều rủi ro về tài sản đã xảy ra, gây thiệt hại lớn k k k k k k k k k k k k k k k k k k về vật chất cho chủ sở hữu tài sản. Rủi ro có thể xảy ra ở bất cứ lúc nào, bất cứ đâu. k Nếu xảy ra rủi ro đối với tài sản có giá trị, việc khắc phục hậu quả là vô cùng khó khăn, k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đối với doanh nghiệp có thể dẫn tới phá sản.Trên thực tế, khi gặp rủi ro đối với tài sản k k k k k k k k k k k k k k k k k k của mình không phải cơ quan, tổ chức, cá nhân nào cũng có điều kiện, năng lực tài k k k k k k k k k k k k k k k k k k chính để khắc phục thiệt hại, khôi phục hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh trở lại k k k k k k k k k k k k k k k k k k bình thường. Để giảm thiểu thiệt hại do rủi ro khách quan gây ra, nhiều biện pháp k k k k k k k k k k k k k k k k phòng chống ngăn chặn và hạn chế rủi ro cho tài sản đã được thực hiện. Một trong k k k k k k k k k k k k k k k k k những biện pháp để khắc phục hậu quả do rủi ro gây ra và đem lại những hiệu quả nhất k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k định đó là bảo hiểm tài sản. k k k k k k Việc mua bảo hiểm tài sản là cách chuyển giao rủi ro dễ dàng và hiệu quả nhất k k k k k k k k k k k k k k k k với các tổ chức, cá nhân. k k k k k Tại Hải Phòng, những năm gần đây kinh tế tiếp tục tăng trưởng ở mức cao, thu k k k k k k k k k k k k k k k k hút đầu tư nhiều tập đoàn lớn trong và ngoài nước, các kết cấu về hạ tầng cơ bản đang k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k được hoàn thiện đồng bộ; quốc phòng, an ninh được giữ vững; các hoạt động đối ngoại k k k k k k k k k k k k k k k k k được triển khai tích cực, toàn diện, góp phần chủ động hội nhập quốc tế, mở rộng k k k k k k k k k k k k k k k k k không gian kinh tế, tăng cường liên kết vùng. Việc kinh tế tại Hải Phòng đã có bước k k k k k k k k k k k k k k k k k k phát triển mạnh mẽ, song hành cùng nó là những giải pháp đồng bộ bảo đảm sự phát k k k k k k k k k k k k k k k k k k triển kinh tế xã hội được an toàn, bền vững trong đó có biện pháp tăng cường hoạt động k k k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm tài sản, giúp cho người dân và doanh nghiệp nâng cao nhận thức của mình k trong công tác phòng ngừa rủi ro, đẩy nhanh công tác giám định, từ đó tạo điều kiện để k k k k k k k k k k k k k k k k k k 1 k k k k k k k k k k k k k k k các doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường nhanh chóng kịp thời, đầy đủ hơn, giúp các k k k k k k k k k k k k k k k k doanh nghiệp, cá nhân khôi phục đời sống, sản xuất kinh doanh, góp phần bảo đảm trật k k k k k k k k k tự an toàn xã hội, môi trường đầu tư tốt hơn. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Là cán bộ làm việc tại Công ty bảo hiểm BHS Duyên Hải – Hải Phòng, qua thực k k k k k k k k k k k k k k k k tế công tác cho thấy, trong giai đoạn hiện nay hành lang pháp lý về bảo hiểm tài sản k k k k k k k k k k k k k k k k k đang từng bước được hoàn thiện, tuy nhiên vẫn còn bộc lộ nhiều điểm hạn chế, bất cập k k k k k k k k k k k k k gây ra khó khăn trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Do đó, việc nghiên cứu những vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng pháp luật và k k k k k k k k k k k k k k k k k thực tiễn thi hành pháp luật về bảo hiểm thương mại nói chung và bảo hiểm tài sản nói k k k k k k k k k k k k k riêng để tìm ra nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế, bất cập trong các quy định của k k k k k k k k k k k k k k k k k k k pháp luật và quá trình thực thi pháp luật bảo hiểm tài sản ở nước ta hiện nay, Đồng thời k k k k k k k k k k k k k k k k chỉ ra những giải pháp để hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm tài sản ở Việt Nam hiện nay là rất cần thiết. Do vậy, tôi đã lựa chọn đề tài: k k k k k k k k k k k k k k k k k k k “Pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam từ thực tiễn thực hiện tại công ty Bảo k k k k k k k k k k k k k k k k hiểm BSH Duyên Hải – Hải Phòng” làm đề tài luận văn thạc sĩ với mong muốn góp k k k k k k k k k k k k k k k k k k k phần vào việc hoàn thiện pháp luật và đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả thực k k k k k k k k k k k k k k k k thi pháp luật bảo hiểm tài sản ở Việt Nam hiện nay. k k k k k k k 2. Tình hình nghiên cứu đề tài. k k k k k k Pháp luật bảo hiểm tài sản là vấn đề mang tính thời sự của truyền thông, đang k nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các nhà hoạch định chính sách, các nhà k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k nghiên cứu và được nhiều doanh nghiệp và người dân quan tâm. k k k k k k k k Với tư cách là một bên chủ thể tham gia trong quan hệ pháp luật bảo hiểm tài sản k k k k k k k k k k k k k k k đồng thời với tư cách là thương nhân tham gia thị trường bảo hiểm để thu lợi nhuận thì k k k k k k k k k k k k k k k k k k k các doanh nghiệp bảo hiểm đều phát triển các website, tờ rơi tiếp thị để quảng bá, giới k k k k k k k k k k k k k k k k k k thiệu chính sách bảo hiểm nói chung và bảo hiểm tài sản nói riêng đến với các doanh k k k k k k k k k k k k k k nghiệp và người dân trong thị trường bảo hiểm. k k k k k k k k Đến nay, việc nghiên cứu về pháp luật bảo hiểm tài sản dưới góc độ pháp lý chủ k k k k k k k k k k k k k k yếu tập trung ở những hội thảo, tọa đàm hay những báo cáo, tổng kết tình hình triển k k k k k k k k k k 2 k k k k k k k k khai và kết quả của hoạt động của bảo hiểm tài sản. Công trình nghiên cứu có liên quan k k k k đến đề tài như: k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ (2015): “Hoàn thiện pháp luật nhằm bảo vệ k k k k k k k k k k k k k k quyền lợi của người được bảo hiểm trong kinh doanh bảo hiểm”. Chủ nhiệm đề tài: TS. k k k k k k k k k k k k k k k k k k Võ Đình Toàn - Viện Khoa học Pháp lý – Bộ Tư pháp. k k k k k k k k k k k k k - Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Luật kinh tế (2017) của Trịnh Thị Minh “Pháp k k k k k k k k k k k k k k k luật về bảo hiểm vật chất xe cơ giới ở Việt Nam”; Trường Đại học Mở Hà Nội, k k k k k k k k k k k k k k k k - Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Luật kinh tế (2019) của Vũ Trọng Tuân; “Pháp k k k k k k k k k k k k k k k k luật về bảo hiểm cháy, nổ ở Việt Nam – từ thực tiễn tại thành phố Hải Phòng” Trường k k k k k k k k k k k k k k k k k Đại học Mở Hà Nội, k k k k - Phí Thị Quỳnh Nga (2016); “Những bất cập của điều khoản loại trừ trách k k k k k k k k k k k k k k nhiệm bảo hiểm trong luật kinh doanh bảo hiểm”. Tạp chí Nghiên cứu lập pháp k k k k số10/2006: tr 51-55; k k k k k k k k k k k k k k k - Nguyễn Như Tiến (2016); “Thị trường bảo hiểm Việt Nam cơ hội và thách thức k k k k k k k k k k k k k k k k trong quá trình hội nhập”. Lý luận Chính trị; k k k k k k k k k - Phạm Văn Tuyết, (2007); Sách “Bảo hiểm và kinh doanh bảo hiểm theo pháp k k k k k k k k k k k k k k luật Việt Nam; Nxb Tư pháp; k k k k - Lê Thị Thảo, (T11/2010). “Vai trò và trách nhiệm của đại lý bảo hiểm trong k k k k k k k k k k k k k k k k hoạt động kinh doanh bảo hiểm”. Tạp chí Nghiên cứu lập pháp 21(182): tr 51-54; k k k k k k k k k k k k k k - Nguyễn Mậu Tuân, (2008). “Bảo hiểm trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp k k k k k k k k k k k k k k k quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta”. Tạp chí Lý luận chính trị số 2: tr 75-77; k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Trần Vũ Hải, tháng 9/2008. “Các nội dung chưa hợp lý trong Luật kinh doanh k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm”. Tạp chí Nghiên cứu lập pháp số 14 (130): tr 34-38; k k k k k k k k k k k k Các công trình nghiên cứu nêu trên mới chỉ tập trung khai thác các vấn đề về k k k k k k k k k k k k k k k k k chung về pháp luật kinh doanh hoặc hướng tới đối tượng bảo hiểm tài sản cụ thể, bởi k k k k k k k k k k k k k k k k vậy các công trình nghiên cứu về bảo hiểm tài sản mới chỉ dừng lại ở những đề cập sơ k lược thông qua một số vụ việc cụ thể hoặc chỉ đề cập đến một vài khía cạnh mà không k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đề cập một cách tổng thể có hệ thống. k k k k k k k k k 3 k k k k k k k k k k k k k k k Tính đến thời điểm hiện nay đã có một số công trình nghiên cứu về pháp luật bảo k k k k k k k k k k k k k k k k k hiểm tài sản cũng như thực tiễn thi hành pháp luật bảo hiểm tài sản ở Việt Nam như: k k k k k k k k k k k k Luận án tiến sĩ: “Xây dựng và phát triển pháp luật bảo hiểm tài sản tại Việt Nam", tác k giả Nguyễn Thị Thủy. Công trình khoa học này có đề cập khá toàn diện đến các vấn đề k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k về bảo hiểm tài sản, tuy nhiên công trình này được thực hiện trên nền tảng của Luật k k k k k k k k k k k k k k k k k k kinh doanh bảo hiểm năm 2000, trước khi Luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật kinh k k k k k k k k k k k k k k k k doanh năm 2010, nên có nhiều nội dung lạc hậu, thực tiễn thi hành có phát sinh nhiều k k k k k k k k k k k k k k k k k k vấn đề mới trong những năm gần đây chưa được cập nhật. Ngoài công trình khoa học k k k k k k k k k k k k k k k k k kể trên còn có công trình khác như: Bài viết “Các yếu tố chi phối quy định của pháp luật k k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm tài sản” đăng trên tạp chí khoa học số 4, năm 2016; “Chống trục lợi bảo hiểm k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tài sản trong Luật Kinh doanh bảo hiểm'" của tác giả Nguyễn Thị Thủy đăng trên tạp k chí nghiên cứu luật pháp số 09/2016... và nhiều bài viết liên quan. Tuy nhiên, các bài k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k viết này cũng chỉ đề cập sâu về một số vấn đề trong bảo hiểm tài sản, chứ không làm rõ k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tất cả nội dung trong pháp luật bảo hiểm tài sản. Có thể khẳng định, những công trình k khoa học nêu trên là tài liệu tham khảo hữu ích, giúp tác giả có thêm nhiều thông tin k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k phục vụ cho việc nghiên cứu của mình. Do vậy, việc lựa chọn đề tài “Pháp luật về bảo k k k k k k k k k k k k k k k k k hiểm tài sản ở Việt Nam từ thực tiễn thực hiện tại công ty Bảo hiểm BSH Duyên Hải – k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Hải Phòng" để làm luận văn thạc sĩ là cần thiết và không bị trùng lặp về nội dung với k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k bất kỳ một công trình nào đã được công bố hiện nay. k k k k k k k k k k k 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài. k k k k k k k k k 3.1. Đối tượng nghiên cứu: k k k k Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quan điểm, lý luận về bảo hiểm tài sản và k k k k k k k k k k k k k k k k k các quy định của pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam; Thực tiễn thi hành pháp luật k k k k k k k k k k k k về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam hiện nay mà cụ thể tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên k k k k k k k k k k k k k k k k Hải – Hải Phòng. k k k 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài: k k k k k k k Bảo hiểm tài sản là đối tượng của nhiều ngành khoa học khác nhau. Trong khuôn k k k k k k k k k k k k k khổ của luận văn này, tác giả không nghiên cứu, phân tích dưới góc độ kinh tế, tài k k k k k k k k k k k k k k k k k k chính, thương mại mà chỉ nghiên cứu dưới góc độ pháp lý. Trong đó tập trung vào nội k k k k k k k k 4 k k k k k k k k k k k dung vào bộ phận pháp luật bảo hiểm tài sản và hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm tài sản trong thực tế từ đó để đưa ra một số đề xuất kiến nghị nhằm hoàn thiện k k k k k k k k k k k k k k k k k k k pháp luật bảo hiểm tài sản ở Việt Nam. k k k k Luận văn tập trung nghiên cứu các nội dung sau: k k k k k k k k k k - Nghiên cứu khái quát về bảo hiểm tài sản gồm: Khái niệm, đặc điểm, vai trò k k k k k k k k k k k k k k k của bảo hiểm tài sản. k k k k k - Nghiên cứu các quy định của pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam và việc k áp dụng các quy định của pháp luật bảo hiểm tài sản tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên k k k k k k k k k k k k Hải – Hải Phòng. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Về không gian: Nghiên cứu pháp luật bảo hiểm tài sản ở Việt Nam đặc biệt k k k k k k k k k k k k k trong phạm vi thành phố Hải Phòng và cụ thể tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên Hải – k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Hải Phòng nơi tác giả luận văn đang công tác. k k k k k k k k k - Về thời gian: Số liệu khảo sát thực tiễn từ năm 2011 đến nay, đặc biệt từ sau k k k k k k k k k k k k k k k k k k k khi Nghị định 73/2016/NĐ-CP có hiệu lực thi hành. k k k k k k k k 4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài. k k k k k k k k Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là: Phân tích, làm rõ các vấn đề lý luận và thực k k k k k k k k k k k k k k k k k k tiễn về bảo hiểm tài sản, pháp luật điều chỉnh về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam để qua đó, k k k k k k k k k k k k k k k k tìm ra giải pháp hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam nhằm nâng cao k k k k k k k k k k k k k k k k k hiệu quả khi triển khai trong thực tế. k k k k k k k Để thực hiện được mục đích trên, đề tài đặt ra các nhiệm vụ cụ thể sau: k k k k k k k k k k k k k k k k - Nghiên cứu được những vấn đề lý luận cơ bản về bảo hiểm tài sản và pháp luật k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm tài sản để góp phần hoàn thiện các quy định pháp luật về bảo hiểm tài sản ở k k k k k k k k k k k k k k Việt Nam. k - Phân tích, đánh giá được thực tiễn thi hành pháp luật bảo hiểm tài sản nói chung k k k k k k k k k k k k k k và tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên Hải – Hải Phòng nói riêng, từ đó chỉ rõ những k k k k k k k k k k k k k k k k k k k nguyên nhân của hạn chế ảnh hưởng tới hiệu quả thực thi pháp luật bảo hiểm tài sản ở k k k k k k k k k k k k k k địa phương và toàn quốc. k k k k - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam. k k k k k k k k k k k k 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu. k k k k k k k 5 k k k k k Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Máck k k k k k k k k k k k k k Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật, về xây dựng nhà nước pháp k k k k k k k k k k k k k k k k k k quyền xã hội chủ nghĩa, trong đó có pháp luật về kinh doanh bảo hiểm nói chung và bảo k k k k k hiểm tài sản nói riêng. k k k k k k k k k k k k k Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu trong đó chủ yếu là các k k k k k k k k k k k k k k k k k phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp thống kê, khảo sát thực tế, kết hợp k k k k k k k k k k k k k k k k k phương pháp luật học so sánh để làm rõ thực trạng các quy định của pháp luật hiện hành k k k k k k k k k k k k k k và thực tiễn thực hiện pháp luật về bảo hiểm tài sản tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên k k k k k k k k k k k k k k k k Hải – Hải Phòng từ đó đưa ra các ý kiến đánh giá, nhận xét và rút ra kết luận khoa học, k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đặc biệt là những điểm còn tồn tại của hệ thống pháp luật hiện hành điều chỉnh quan hệ k k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm tài sản ở nước ta hiện nay, làm cơ sở để đưa ra các giải pháp hoàn thiện pháp k k k k k k k k k k k k k k k k k k k luật và các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp k k k k k k k k k k k k k k k k k k luật bảo hiểm tài sản ở Việt Nam nói chung và tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên Hải – k k k k k k k k k k k k k k k k k Hải Phòng nói riêng. k k k 6. Kết cấu của luận văn. k k k k k Để giải quyết được các yêu cầu mà đề tài đặt ra, ngoài phần mở đầu, kết luận và k danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn được trình bày với kết cấu gồm 3 chương như k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận về bảo hiểm tài sản và pháp luật về bảo hiểm tài k k k k k k k k k k k k k sản. Chương 2: Thực trạng pháp luật bảo hiểm tài sản ở Việt Nam hiện nay và thực k k k k k k k k k k k k tiễn thực hiện pháp luật bảo hiểm tại Công ty Bảo hiểm BSH Duyên Hải – Hải Phòng. k k k k k k k k k k k k k k k k Chương 3: Định hướng và các giải pháp hoàn thiện pháp luật, bảo đảm thực hiện k k k k k k pháp luật về bảo hiểm tài sản ở Việt Nam. k k k k k k k k 6 k k k k k k k k k Chương 1 k NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ Bảo hiểm TÀI SẢN k k k k k k k VÀ Pháp luật VỀ Bảo hiểm TÀI SẢN k k k 1.1. Những vấn đề lý luận về bảo hiểm tài sản k k 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của bảo hiểm tài sản k k k k k k Trong đời sống kinh tế - xã hội, bảo hiểm nói chung và bảo hiểm tài sản nói k riêng ngày một giữ vai trò thực sự cần thiết bởi sự tồn tại khách quan và ngày một có k k k k k k k k k k k xu hướng tăng lên của các loại rủi ro. Những sự kiện như tai nạn, sự cố bất ngờ, ngẫu k k k k k k k k k k k k k nhiên xảy ra, gây thiệt hại về tài sản và con người, tác động trực tiếp đến hoạt động sản k k k k k k k k k k k xuất kinh doanh nói riêng và các hoạt động khác của con người nói chung. Hậu quả tiêu k cực của những sự kiện trên là những thiệt hại về vật chất và tinh thần khó khắc phục, k k k k k k k k k k k k k k thậm chí có khi không thể khắc phục. Nhằm đối phó với các rủi ro có thể xảy ra trong k k k k k k k k k k k k k k đời sống dân sự cũng như các hoạt động sản xuất kinh doanh, con người đã áp dụng k k k k k k nhiều biện pháp khác nhau nhằm hạn chế, khắc phục những hậu quả do rủi ro, trong đó k k k k k k k k k k k k k k k có giải pháp về bảo hiểm. Các nhà quản lý rủi ro đã đưa ra nhiều biện pháp để đối phó k k k k k k k k k k với rủi ro cũng như hậu quả của nó, nhưng tựu chung lại có hai nhóm biện pháp điển k k k k k k k k hình là kiểm soát rủi ro và tài trợ rủi ro, cụ thể: k - Nhóm các biện pháp kiểm soát rủi ro: k k k k k k k k + Tránh rủi ro (risk advoidance): Đây là biện pháp này được sử dụng khá thường k k k k k k k k k k k k k k xuyên trong cuộc sống. Với nội dung là “loại trừ” các nguy cơ có thể gây ra rủi ro, biện k k k k pháp này cũng sẽ có thể đạt được hiệu quả với sự cẩn trọng. Tuy nhiên, nó cũng sẽ có k k sự hạn chế là làm cho con người lúc nào cũng có tâm lý e dè, và người ta cũng đã tự k k k k loại trừ đi các cơ hội. k k k k k k k k k k k k k k k k k + Ngăn ngừa, hạn chế rủi ro (risk prevention): bằng cách đưa ra những biện k k k k k k k k k k b k k k k pháp nhằm đề phòng, ngăn ngừa, hạn chế rủi ro và các hậu quả. Chẳng hạn, để bảo vệ k k k k k k k k k k k k k k tài sản của mình, các cá nhân, tổ chức sử dụng các hệ thống phòng cháy, chữa cháy, hệ k k k k k k k k k k k k k k k thống bảo vệ, … Các biện pháp này cũng không thể ngăn chặn hết được các rủi ro, bởi k k k k k k k k k k k k k một trong các tính chất của rủi ro là tính không lường trước được. k k k k k k k k k k k - Nhóm các biện pháp tài trợ rủi ro: k k k k k k k k 7 k k k k k k k k + Tự khắc phục rủi ro (risk assumption): có thể được diễn giải đơn giản là việc k k k k k k k k k k người gặp phải rủi ro tự chấp nhận, tự khắc phục khoản tổn thất do rủi ro đó gây ra. Nói k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k cách khác, nội dung của biện pháp này là việc các cá nhân, tổ chức sẽ dự trữ một k k k k k k k k khoản tiền nhất định để nếu có rủi ro xảy ra thì dùng khoản tiền đó để bù đắp, giải k quyết hậu quả gây ra. Nó còn được gọi là tự bảo hiểm (self insurance). Tuy nhiên, biện k pháp này cũng sẽ có điểm hạn chế là không phải cá nhân, tổ chức nào cũng có, hoặc có k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đủ năng lực để dự trữ về tài chính để bù đắp tổn thất hoặc là đối với những rủi ro mang k k k k k k k k k k k k tính thảm hoạ thì điều này càng trở nên khó khăn hơn. k k k + Chuyển nhượng rủi ro (risk transfer): nội dung của biện pháp này là trước khi k k k k k k k k k k rủi ro xảy ra, nếu tự thấy mình không thể gánh chịu được hậu quả của rủi ro thì họ tìm k k k k k k k k k k k k k cách san sẻ rủi ro đó bằng cách chuyển nhượng rủi ro cho người khác bằng cách đóng k một khoản tiền. Biện pháp đó chính là bảo hiểm. Có thể nói đây biện pháp tối ưu trong k các biện pháp đối phó và kiểm soát rủi ro bởi rất nhiều ưu điểm. Thực tiễn ra đời và sự k phát triển mạnh mẽ của ngành bảo hiểm trong thời gian gần đây đã chứng minh cho k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k điều này. k Sự tồn tại khách quan của các loại rủi ro trong đời sống đặt ra đòi hỏi phải có k k k k k k k k k những biện pháp đối phó với rủi ro và đã cho thấy sự cần thiết của vấn đề chuyển k k k k k k k k k k k k k k nhượng rủi ro hay chính là bảo hiểm. Giải pháp đối phó với rủi ro này đã tạo sự an k toàn trong cuộc sống cũng như trong kinh doanh và tự thân nó cũng vẫn sẽ là một k ngành kinh doanh có tỷ lệ thành công cao. Cá nhân, tổ chức tham gia bảo hiểm đóng k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k góp vào Quỹ bảo hiểm tập trung theo một chế độ thống nhất (Quỹ dự trữ tập trung k mang tính cộng đồng). Quỹ này được lập bằng tiền do những tổ chức, cá nhân có cùng k khả năng gặp những biến cố nào đó đóng góp, tạo lập quỹ. Nó được sử dụng để phòng k ngừa, bù đắp những tổn thất cho các tổ chức, cá nhân tham gia lập quỹ khi có sự kiện k k k k k k k k , k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm xuất hiện. Phương thức tạo lập và sử dụng quỹ này trên nguyên tắc “lấy số k đông bù cho số ít” nên nó mang tính kinh tế, tính xã hội cao. Bởi vì: Giúp cho người k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tham gia bảo hiểm khắc phục nhanh chóng những thiệt hại, đảm bảo cho quá trình sản k xuất và đời sống phát triển bình thường. Mỗi cá nhân hàng năm chỉ phải chi ra một k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k lượng tiền nhỏ đóng phí bảo hiểm, không ảnh hưởng quá nhiều đến đời sống của họ còn k k k k k k k k k 8 k k k k k trong khi các doanh nghiệp kinh doanh thì phí bảo hiểm là một chi phí xã hội cần thiết k k k k k k k k k k k k nó được hạch toán vào giá thành sản phẩm. Trường hợp nếu rủi ro xảy ra thì người k k k k k k k k k k k k k k k k tham gia bảo hiểm sẽ được chi trả toàn bộ hay một phần thiệt hại, đối với doanh nghiệp k k k k k k k k k k thì vốn kinh doanh được bảo toàn. Bảo hiểm có thể đáp ứng một cách đầy đủ với mọi k k k k k k k k k k k k k k k nhu cầu đa dạng của mọi tổ chức, cá nhân trong xã hội. k k k k k k k k k k Dưới góc độ kinh tế tài chính thì bảo hiểm là phương pháp lập quỹ dự trữ bằng k k k k k k k k k k k k k k k tiền do những tổ chức, cá nhân có cùng khả năng gặp những sự cố nào đó đóng góp và k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k để từ quỹ đó sử dụng để phòng ngừa và bù đắp những tổn thất cho những tổ chức, cá k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k nhân tham gia lập quỹ khi họ gặp những rủi ro bảo hiểm hoặc để thực hiện những chính k k k k k k k k k k k k k k k k k k k sách xã hội. k k k Có nhiều loại hình bảo hiểm: k k k k k - Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm: có thể phân loại bảo hiểm thành các dạng như k k k k k k k k bảo hiểm tài sản, bảo hiểm con người, bảo hiểm trách nhiệm dân sự (TNDS); k k k k k k k k k k - Căn cứ vào tính chất pháp lý: có thể phân loại bảo hiểm thành: bảo hiểm bắt k k k k k k buộc và bảo hiểm tự nguyện; k k k k k k k k k k - Căn cứ vào tính chất, phương thức, mục đích sử dụng các loại quỹ bảo hiểm k k k k k k k ,k k k k k tập trung mang tính cộng đồng, chia bảo hiểm thành hai loại: k k k k k k k k k k k k k k k k k + Bảo hiểm không mang tính kinh doanh (Bảo hiểm phi thương mại): do nhà k k k k k k k k k k k k k k nước thực hiện nhằm thực hiện chính sách kinh tế xã hội. Mục đích của hoạt động bảo k k k k k k k k k k k k k k k k k k hiểm này không đặt ra mục tiêu kinh doanh lấy lợi nhuận. Loại hình bảo hiểm phi k k k k k k k k k k k k k k k k k k thương mại theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay có thể kể đến là bảo hiểm k xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tiền gửi … k k k k k k k k k k k k k k k k + Bảo hiểm có tính kinh doanh (Bảo hiểm thương mại): đây là loại hình bảo k k k k k k k k k k k k hiểm do doanh nghiệp bảo hiểm thực hiện thông qua việc lập quỹ bảo hiểm từ nguồn k k k k k k k k k k k k k k k k thu phí bảo hiểm của các tổ chức, cá nhân tham gia, sau đó quỹ này được sử dụng để k bồi thường, chi trả cho các trường hợp thuộc diện được bảo hiểm khi có sự kiện bảo k hiểm. Nền kinh tế hàng hoá càng phát triển, dẫn đến nhu cầu bảo hiểm ngày càng đòi k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k hỏi đa dạng, con người đã đã xây dựng các quỹ dự trữ bảo hiểm khác nhau và lúc này, k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm không chỉ đơn thuần là tấm lá chắn cho sự phát triển kinh tế và ổn định đời k k k k k k k k k 9 k k k k k k k k k k sống, mà còn thực sự trở thành một lĩnh vực kinh doanh đặc biệt để kiếm tìm lợi nhuận k k k k k k k k cho các doanh nghiệp bảo hiểm. k k k k k k k k k k k k k k k kk Điều 7 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 đã quy định bảo hiểm tài sản là một k k k k k k k k k k k k k k loại bảo hiểm thương mại thuộc nhóm bảo hiểm phi nhân thọ. Theo đó, phía công ty k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm sẽ tiến hành thu phí bảo hiểm của bên mua bảo hiểm và cam kết bồi thường k k k k k k k k k k k k k k k k k k cho bên được bảo hiểm khi tài sản bảo hiểm gặp rủi ro trong phạm vi bảo hiểm dẫn đến k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tổn thất. k Bảo hiểm tài sản: có thể hiểu đơn giản là loại bảo hiểm dành cho các đối tượng k k k k k k k k k là tài sản. Theo quy định tại BLDS năm 2015 thì tài sản bao gồm: “Vật có thực, tiền, k k k k k k k k k k k k k k k k k giấy tờ trị giá được bằng tiền và các quyền tài sản”. Tài sản được bảo hiểm gồm: vật có k k k k k k k k k k k thực như nhà cửa, máy móc, phương tiện vận tải, các loại hàng hoá, súc vật, mùa màng..., tiền, giấy tờ trị giá được bằng tiền và các quyền tài sản. Thông thường thì tài k k k sản là đối tượng cuả hợp đồng bảo hiểm là những tài sản đáp ứng các tiêu chí như: Phải k k k k k k k k k k k k k k k k k k k là tài sản có thể xác định được chính xác giá trị; Giá trị tài sản thường là tương đối lớn; k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Tài sản tồn tại trên thực tế và có nguy cơ bị rủi ro xâm hại; k k k k k k k k k k k k k k k k Vào năm 1681, nhà kinh tế Nicholas Barbon và mười một cộng sự đã thành lập k công ty bảo hiểm hỏa hoạn đầu tiên với tên gọi "Insurance Office for Houses", ở phía k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k sau Sàn giao dịch Hoàng gia để bảo hiểm gạch và nhà khung1. Với sự thành công đầu k k k k k k k k k k k k k k k k k k k tiên của liên doanh này, nhiều công ty tương tự đã được thành lập trong những thập kỷ k k k k k k k k k k k k k k k k k k sau đó. Mỗi công ty sử dụng sở cứu hỏa của riêng mình để ngăn chặn, giảm thiểu thiệt k k k k k k k k k k k k k k k k k k hại từ việc gây nhầm lẫn đối với các tài sản được bảo hiểm bởi họ. Công ty bảo hiểm tài k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k sản đầu tiên hiện nay vẫn còn được thành lập vào năm 1710 với tên gọi “Văn phòng k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Lửa Mặt Trời” thông qua nhiều vụ sáp nhập và mua lại là RSA Insurance Group2. k k k k k k k k k k k k k k k Các hình thức bồi thường dành cho bảo hiểm tài sản: trả tiền mặt bằng giá trị, k k k k k k thay thế, sửa chữa tài sản nếu có khả năng. k 1 2 k, k k k k k k k k k k k k k k k Giáo trình Bảo hiểm ngành kế toán doanh nghiệp, trường Cao đẳng kinh tế kỹ thuật TP. HCM Giáo trình Bảo hiểm ngành kế toán doanh nghiệp, trường Cao đẳng kinh tế kỹ thuật TP. HCM 10 k k k k Các điều kiện bồi thường thường được quy định rõ ràng trong hợp đồng bảo k k k k k k k k k k k k k k k hiểm, nên khách hàng cần chú ý đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng để nắm rõ k k k k k k k k k k k k k k k k k quyền và nghĩa vụ của mình, tránh gặp các rắc rối không mong muốn sau này. k k k k k k k k k k k k k k k *Quyền lợi bảo hiểm tài sản Bảo hiểm tài sản là một sản phẩm được ký kết giữa doanh nghiệp bảo hiểm và k bên mua, trong đó doanh nghiệp cam kết bồi thường cho bên mua khi có tổn thất xảy ra k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đối với tài sản được bảo hiểm với điều kiện bên mua đã thực hiện đóng phí đầy đủ. Như k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k vậy, quyền lợi bảo hiểm tài sản thì cá nhân, tổ chức mua bảo hiểm được đền bù cho rủi k k k k k k k k k k k k k k k k k ro tổn thất đối với tài sản được bảo hiểm. k k k k k k k k k Số tiền bảo hiểm là số tiền mà bên mua bảo hiểm yêu cầu bảo hiểm cho tài sản k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đó được xác định trong hợp đồng bảo hiểm. Căn cứ để người mua và công ty bảo hiểm k k k k k k k k k k k k k k k k k k k thỏa thuận số tiền bảo hiểm chính là giá trị tài sản được bảo hiểm, cụ thể: (i) Với tài sản k k k k k k k k k k k k k k k k k mới thì giá trị bảo hiểm được xác định bằng giá mua mới trên thị trường cộng với chi k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k phí lắp đặt, vận chuyển; (ii) Với tài sản đã sử dụng, giá trị bảo hiểm của tài sản có thể k k k k k k k k k k k k k k k k k k xác định bằng giá trị đánh giá lại do hội đồng định giá hoặc chuyên gia giám định đưa k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k ra, hoặc theo giá trị còn lại (nguyên giá trừ đi khấu hao). k k k k k k k k k k k k *Các loại bảo hiểm tài sản: k k k k k Hiện nay bảo hiểm tài sản được chia thành nhiều loại khác nhau theo tính chất k k k k k k k k k k k k k k k k của tài sản, mỗi loại lại có nhiều gói sản phẩm tùy theo nhu cầu của người sử dụng. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Bảo hiểm nhà xưởng: “Bảo hiểm tài sản nhà xưởng là rủi ro tổn thất của người k được bảo hiểm sẽ được chi trả bồi thường trở lại những nhà xưởng đó theo đúng giá trị k của nó mà công ty bảo hiểm bồi thường bằng hình thức sửa chữa, xây dựng lại nhà k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k xưởng đó trở lại hiện trạng gần như cũ hoặc hình thức bằng cách bồi thường bằng tiền k k k k k k k k k k k k k k k k k k (thường được áp dụng) trước tại thời điểm xảy ra tổn thất”3. k k k k k k k k k k k - Bảo hiểm hàng hóa: “Bảo hiểm hàng hóa là một cam kết bồi thường trong đó k k k k k k k k k k k k k k k k người bảo hiểm sẽ bồi thường cho người được bảo hiểm trong trường hợp hàng hóa vận k k k k k k k k k k k k k k k k Giáo trình Bảo hiểm thương mại, ĐH Kinh tế quốc dân, Nguyễn Văn Định và Nguyễn Thị Hải Đường (đồng chủ biên). 3 11 k k chuyển bị tổn thất, hư hỏng do rủi ro gây ra (những rủi ro này được quy định trong hợp k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k đồng bảo hiểm) và để được bảo hiểm, bạn phải trả một khoản phí gọi là phí bảo hiểm”4. k k k k k k k k k k k k k k k k Không ai có thể đoán được trước những rủi ro, bảo hiểm hàng hóa sẽ giúp bảo k k k k k k k k k k k k k k k k vệ và giảm thiểu những thiệt hại do rủi ro mang lại như hàng hóa bị hư hỏng, cháy nổ, k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k bão lụt, gió lốc, hàng hóa bị đâm vào vật thể khác… Mua bảo hiểm hàng hóa sẽ giúp k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k giảm thiểu các tổn thất ở mức thấp nhất khi có sự cố xảy ra. k k k k k k k k k k k k k k Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển thường được chia thành 2 loại như sau: k k k k k k k k k k k k k + Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển nội địa: đây là loại bảo hiểm cho đối tượng là k k k k k k k k k hàng hóa trong việc vận chuyển hàng hóa đó trong nước. k k k k k k k +Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu: Hàng hóa có thể được vận chuyển bằng k k k k k k k k k k k k k đường bộ, đường thủy, đường hàng không, đường sắt để đáp ứng nhu cầu của thương k k k k k k k k mại quốc tế và bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu thường giữ vai trò như một điều kiện k k k k k k k k k k k k cần thiết trong các hợp đồng kinh doanh quốc tế. k k k k k k k k k Ngoài việc bảo hiểm cho hàng hóa vận chuyển thì còn có sản phẩm bảo hiểm k k k k k k k k k k k k k k k k hàng hóa lưu kho. Bởi quá trình lưu trữ hàng hóa trong kho, những rủi ro gây thiệt hại k k k k k k k k k về hàng hóa có thể xảy ra bất cứ lúc nào. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k - Bảo hiểm tài sản kỹ thuật: Bảo hiểm tài sản kỹ thuật doanh nghiệp là loại bảo k k k k k k k k k k k k k k k k k hiểm giúp bảo vệ tài sản cho doanh nghiệp và giảm thiểu thiệt hại khi có sự cố xảy ra. k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Hiện có 2 loại hình bảo hiểm tài sản kỹ thuật là bắt buộc và tự nguyện. k k k k k k k k k k k k k k k k * Đặc điểm bảo hiểm tài sản k k k k k k - Đối tượng bảo hiểm là tài sản: nghĩa là vật có thực, tiền, các giấy tờ trị giá k k k k k k k k k k k k k k k k k được bằng tiền và các quyền về tài sản theo quy định của BLDS. Đặc điểm này giúp k k k k k k k k chúng ta phân biệt BHTS với bảo hiểm con người và bảo hiểm TNDS. Đối tượng của bảo hiểm con người là tính mạng, sức khỏe của con người; còn đối tượng của bảo hiểm TNDS là bên thứ ba khi xảy ra tai nạn, kể cả người nước ngoài sử dụng xe cơ giới lưu thông trên lãnh thổ của Việt Nam. Giáo trình Bảo hiểm thương mại, ĐH Kinh tế quốc dân, Nguyễn Văn Định và Nguyễn Thị Hải Đường (đồng chủ biên). 4 12 - Bên mua bảo hiểm chứng minh được quyền lợi được bảo hiểm. Chủ thể tham k k k k k k k k k k k k gia mua bảo hiểm tài sản sẽ được đền bù toàn bộ chi phí theo giá trị hợp đồng bảo hiểm và thiệt hại thực tế của tài sản và vật chất theo hợp đồng bảo hiểm quy định. Còn đối với bảo hiểm con người thì còn tùy thuộc trường hợp mà sẽ được hưởng quyền lợi bảo hiểm theo giá trị hợp đồng hoặc có thể được nhận lại số tiền tích lũy hàng năm cùng với lãi suất đi kèm theo quy định của hợp đồng bảo hiểm. - Quan hệ bảo hiểm tài sản là quan hệ bồi thường (mang tính chất đền bù). k k k k k k k k k k k - Trách nhiệm bồi thường hay chi trả bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm k k k k k k k k k k (DNBH) gắn liền với phạm vi giá trị của tài sản được bảo hiểm tại thời điểm và nơi xảy k k k k k k k k k k k k k k k k ra tổn thất. k k - Phí bảo hiểm được tính theo tỷ lệ % trên giá trị của tài sản bảo hiểm. k k k k k k k k k k k k k k k k k -Trách nhiệm trả tiền bồi thường bảo hiểm của DNBH phát sinh khi có sự kiện k k k k k k k k k k k k k k k k bảo hiểm xảy ra. k k k -Trong bảo hiểm tài sản việc áp dụng chế định chuyển yêu cầu đòi bồi hoàn là k k k k k k k k k k k k k k k k k bắt buộc. k Từ những luận giải và phân tích trên, tác giả đưa ra khái niệm bảo hiểm tài sản là “một loại hình bảo hiểm có đối tượng được bảo hiểm là tài sản, theo đó, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ cam kết bồi thường cho bên được bảo hiểm khi có tổn thất xảy ra đối với tài sản được bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm, với điều kiện bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm đúng thỏa thuận”. Theo cách phân loại dựa vào đối tượng bảo hiểm thì có thể chia bảo hiểm thành bảo hiểm con người, bảo hiểm tài sản và bảo hiểm TNDS. So với bảo hiểm con người và bảo hiểm TNDS thì bảo hiểm tài sản có những điểm đặc thù, như: đối tượng; tính chất tự nguyện; có tính chất bồi thường và đặc điểm tài sản phải tồn tại trên thực tế. k 1.1.2. Vai trò của bảo hiểm tài sản k k k k 13 Giúp các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân phòng ngừa những rủi ro có thể bất ngờ k k k k k k k k k k k k k k k k xảy đến trong tương lai mà không thể nào dự báo trước được nhằm hạn chế tổn thất, k k k k k k k k k k k k k k k k k k k bảo toàn vốn sản xuất kinh doanh và ổn định đời sống của người tham gia bảo hiểm5. k k k k k k k k k k k k k k k k k Tùy vào mức bảo hiểm mà người mua bảo hiểm tham gia mà các khoản bồi k thường có thể lên đến tổng toàn bộ giá trị tài sản bị thiệt hại của họ. Điều này phần nào k giúp người mua bảo hiểm san sẻ gánh nặng tài chính và những áp lực phải đối mặt và k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k có thể yên tâm tập trung khắc phục hậu quả sau khi xảy ra rủi ro. k k k k k k k k k k k k k k k Tác dụng và vai trò của bảo hiểm được thể hiện cụ thể như sau: k k k k k k k k k k k k k k k Trong mối quan hệ giữa kinh tế thương mại với bảo hiểm thì không thể không kể k k k k k k k đến vai trò không thể thiếu của bảo hiểm đối với sự phát triển của nền kinh tế. Tác k k k k k k k k k k k k k k k dụng của bảo hiểm thể hiện trên nhiều phương diện. Bảo hiểm không chỉ giúp cá nhân, k k k k k k k k k k tổ chức có thể bù đắp thiệt hại, khắc phục tổn thất, bảo hiểm còn sử dụng hiệu quả k những khoản tiền nhàn rỗi. Cũng nhờ bảo hiểm mà ngân sách nhà nước hàng năm có k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k nguồn đóng góp không nhỏ, trong cuộc sống, công tác đề phòng và hạn chế tổn thất k k k k k k k k k k k k k k k k k được tăng cường…6. k k Bù đắp thiệt hại, khắc phục tổn thất: k k k k k k k k Bù đắp thiệt hại, khắc phục tổn thất là tác dụng chủ yếu của bảo hiểm và cũng k xuất phát chính từ nhu cầu này mà bảo hiểm đã ra đời. Các công ty bảo hiểm là cung k cấp các loại dịch vụ đặc biệt nhằm khôi phục vật chất, tài chính như trước khi xảy ra rủi k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k ro. k Việc mua bảo hiểm của các cá nhân, tổ chức cho phép họ chuyển rủi ro tới các k k k k k k k k k k k k k k k k k k công ty bảo hiểm. Các cá nhân khắc phục được khó khăn về tài chính, dễ dàng ổn định k cuộc sống hơn, giữ cho chu kỳ sản xuất – kinh doanh không bị gián đoạn dẫn đến phá k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k sản khi gặp thiệt hại quá nặng nề (Nguyễn Tiến Hùng, 2008). k k k k k k k k k Tăng cường công tác đề phòng và hạn chế tổn thất: k k k k k k k k k k Giải quyết các hậu quả của rủi ro, bảo hiểm còn góp phần thực hiện một nội k dung trong các biện pháp kiểm soát rủi ro. Đó là đề phòng và hạn chế tới mức thấp nhất k k k 5 6 k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k Nguyễn Tiến Hùng (2008), Nguyên lý và thực hành bảo hiểm, NXB Tài chính Nguyễn Tiến Hùng (2008), Nguyên lý và thực hành bảo hiểm, NXB Tài chính 14 k k k k k k k k k