Tài liệu Nghiên cứu chế tạo một số adduct và ứng dụng để đóng rắn nhựa epoxy

i Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O VIÖN KHOA HäC Vµ C¤NG NGHÖ VIÖT NAM VIÖN KHOA HäC VËT LIÖU HuúNH THÞ CóC NGHIªN CøU CHÕ T¹O MéT Sè ADDUCT Vµ øNG DôNG §Ó §ãNG R¾N NHùA EPOXY Chuyªn ngµnh : KHOA HäC VËT LIÖU M· sè : 62 44 50 10 LUËN ¸N TIÕN SÜ KHOA HäC VËT LIÖU NG−êI H−íNG DÉN KHOA HäC: GS.TS. NGUYÔN H÷U NIÕU GS.TSKH. TRÇN VÜNH DIÖU THµNH PHè Hå ChÝ Minh - 2005 ii LêI CAM §OAN T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu riªng cña t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc vµ ch−a tõng ®−îc ai c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh nµo kh¸c. iii MôC LôC Lêi cam ®oan Trang Môc lôc Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t Danh môc c¸c b¶ng Danh môc c¸c h×nh vÏ, ®å thÞ Më §ÇU ........................................................................................................... 1 CH−¬NG 1: TæNG QUAN VÒ DÇU §ËU NµNH EPOXY HãA (D§NE), NHùA EPOXY, S¬N EPOXY, C¸C THµNH TùU NGHIªN CøU TæNG HîP ADDUCT TRONG vµ NGOµI N−íC ............................. 3 1.1. Vµi nÐt vÒ dÇu thùc vËt - D§NE ................................................................ 3 1.1.1. Vµi nÐt vÒ dÇu thùc vËt ............................................................................. 3 1.1.2. DÇu ®Ëu nµnh epoxy ho¸ .......................................................................... 5 1.2. Nhùa epoxy ................................................................................................ 9 1.2.1. Ph¶n øng tæng hîp nhùa epoxy................................................................ 9 1 .2.2. Ph©n lo¹i nhùa ........................................................................................ 11 1.2.3. TÝnh chÊt cña nhùa epoxy ........................................................................ 12 1 .2.4. øng dông................................................................................................. 16 1.3. S¬n epoxy ................................................................................................... 16 1.3.1. Kh¸i niÖm chung ..................................................................................... 16 1.3.2. Nhùa epoxy este ...................................................................................... 18 1.3.3. S¬n epoxy r¾n .......................................................................................... 22 1.4.Tæng quan vÒ c¸c nghiªn cøu tæng hîp adduct ........................................ 25 CH−¬NG 2: PH−¬NG PH¸P NGHIªN CøU .......................................... 32 2.1. C¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch hãa häc ....................................................... 32 2.1.1. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l−îng nhãm epoxy....................................... 32 2.1.2. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l−îng nit¬ ................................................... 34 2.1.3. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chØ sè amin .......................................................... 35 iv 2.2. Ph−¬ng ph¸p tèi −u hãa thèng kª ............................................................ 35 2.3. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khèi l−îng ph©n tö trung b×nh cña polyme ....... 38 2.4. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch phæ hång ngo¹i .................................................. 38 2.5. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nhiÖt.................................................................... 38 2.6. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l−îng phÇn gel ............................................ 39 2.7. C¸c ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh th«ng sè kü thuËt cña s¬n ........................... 39 2.7.1. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é mÞn TCVN 2091-1993 .................................. 39 2.7.2. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian ch¶y (®é nhít qui −íc) b»ng phÔu ch¶y TCVN 2090-1993 ......................................................... 41 2.7.3. Ph−¬ng ph¸p gia c«ng mµng TCVN 2094 –1993 .................................. 42 2.7.4. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é phñ TCVN 2095 –1993 ................................ 43 2.7.5. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm l−îng r¾n .................................................... 44 2.7.6. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é kh« vµ thêi gian kh« TCVN 2096-1993......... 45 2.8. C¸c ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tÝnh chÊt c¬ lý cña mµng phñ ...................... 45 2.8.1. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é bÒn va ®Ëp ..................................................... 45 2.8.2. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é bÒn uèn dÎo .................................................... 46 2.8.3. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é cøng ............................................................... 47 2.8.4. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é b¸m dÝnh ....................................................... 48 2.8.5. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é bÒn mµi mßn................................................... 49 2.8.6. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é bÒn Ðp d·n (Cuping test) ................................ 50 2.8.7. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é bÒn cµo x−íc .................................................. 50 2.8.8. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é thÊm n−íc ....................................................... 50 2.9. Ph−¬ng ph¸p thö trong tñ solarbox.......................................................... 51 2.10. Ph−¬ng ph¸p ph¬i mÉu tù nhiªn ............................................................ 51 2.11. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tæn thÊt khèi l−îng............................................ 51 2.12. Ph−¬ng ph¸p mï s−¬ng muèi ................................................................. 52 2.13. Ph−¬ng ph¸p tæng trë ®iÖn hãa .............................................................. 53 2.14. Ph−¬ng ph¸p kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö .......................................................... 59 2.15. Nguån vµ chØ tiªu kü thuËt nguyªn liÖu, hãa chÊt sö dông ................... 59 v CH−¬NG 3: NH÷NG KÕT QU¶ THùC NGHIÖM Vµ BµN LUËN 66 3.1. Kh¶o s¸t ph¶n øng tæng hîp adduct ......................................................... 66 3.1.1. Qu¸ tr×nh tæng hîp adduct tõ D§NE vµ dietylentriamin (DETA) (ADDUCT AED) ........................................................................ 66 3.1.2. Qu¸ tr×nh tæng hîp adduct tõ der 331 vµ deta (ADDUCT ADE2) .... 77 3.2. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña hÖ bét mµu ®Õn tÝnh chÊt b¶o vÖ cña mµng s¬n. .................................................................................................... 87 3.2.1. Kh¶o s¸t ¶nh h−ëng cña hÖ bét kÏm ........................................................ 87 3.2.2. Kh¶o s¸t ¶nh h−ëng cña hÖ bét mµu oxyt s¾t vµ bét talc......................... 97 3.2.3. Kh¶o s¸t ¶nh h−ëng cña hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t ................. 110 3.2.4. Kh¶o s¸t ¶nh h−ëng cña hÖ bét mµu photphat kÏm vµ oxyt s¾t ............... 122 3.2.5. Mét sè h×nh ¶nh kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt (SEM) tiªu biÓu cña c¸c mÉu s¬n ....................................................................................... 134 3.3. Kh¶o s¸t mét sè s¬n thÞ tr−êng vµ so s¸nh víi mét sè mÉu tiªu biÓu cña c¸c hÖ s¬n nghiªn cøu...................................................................................135 3.3.1. C¸c th«ng sè kü thuËt .............................................................................. 135 3.3.2. TÝnh chÊt c¬ lý sau 7 ngµy vµ sau 144 giê trong solarbox...................... 136 3.3.3.Thö nghiÖm mï s−¬ng muèi .................................................................... 137 3.3.4. §o tæng trë ®iÖn hãa ................................................................................ 138 KÕT LUËN ....................................................................................................... 141 KIÕN NGHÞ....................................................................................................... 142 C¸C C¤NG TR×NH §· C¤NG Bè LI£N QUAN §ÕN LUËN ¸N ............ 143 TµI LIÖU THAM KH¶O ................................................................................ 144 PHô LôC vi DANH MôC C¸C CH÷ VIÕT T¾T AED : Adduct tæng hîp tõ dÇu ®Ëu nµnh epoxy hãa vµ dietylentriamin. ADE2 : Adduct tæng hîp tõ nhùa epoxy DER 331vµ dietylentriamin. AED2 : Tæ hîp 2 adduct AED ÷ ADE2 ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau. AN : Acrylonitril. DETA : Dietylentriamin. D§NE : DÇu ®Ëu nµnh epoxy hãa. DPP hay bisphenol A : 4,4’ dioxyphenylpropan. §LH : §−¬ng l−îng hydro ho¹t ®éng. EA : ChÊt ®ãng r¾n tæng hîp tõ nhùa epoxy vµ amoniac. EDA : Etylendiamin. ECH : Epiclohydrin. EDENOL : Tªn th−¬ng m¹i cña dÇu ®Ëu nµnh epoxy hãa cña h·ng Henkel. HLE : Hµm l−îng nhãm epoxy. HLPG : Hµm l−îng phÇn gel. KGYT : Kh«ng gian yÕu tè. KLPT : Khèi l−îng ph©n tö. MEEDA : Monoxyanetyletylendiamin. METETA : Monoxyanetyltrietylentetramin. MXDETA : Monoxyanetyldietylentriamin. PTL : PhÇn träng l−îng. TETA : Trietylentetramin. TLS : Träng l−îng s¬n. UP-0633M : Monoxyanetyldietylentriamin. vii DANH MôC C¸C B¶NG 1. B¶ng 1.1: Thµnh phÇn chÊt bÐo cña dÇu ®Ëu nµnh. 2. B¶ng 1.2: C¸c ®Æc tÝnh kü thuËt cña nhùa epoxy. 3. B¶ng 1.3: Th«ng sè kü thuËt cña mét sè nhùa epoxy th«ng dông. 4. B¶ng 1.4: Nhùa epoxy r¾n th−¬ng m¹i hãa dïng cho s¬n phñ bÒ mÆt. 5. B¶ng 1.5: Nhùa epoxy láng th−¬ng m¹i hãa dïng cho s¬n phñ bÒ mÆt. 6. B¶ng 1.6: Este träng l−îng ph©n tö cao tõ nhùa epoxy láng xóc t¸c tr−íc. 7. B¶ng 1.7: Nhùa epoxy este dÇu ng¾n m¹ch tõ nhùa epoxy láng. 8. B¶ng 1.8: B¶ng so s¸nh gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i chÊt ®ãng r¾n. 9. B¶ng 1.9: So s¸nh c¸c ®Æc tÝnh chung tõ c¸c lo¹i t¸c nh©n ®ãng r¾n. 10. B¶ng 1.10: §Æc tÝnh cña s¶n phÈm. 11. B¶ng 1.11: TÝnh chÊt c¬ lý cña mµng s¬n trªn c¬ së nhùa ED-20 ®ãng r¾n b»ng c¸c chÊt ®ãng r¾n kh¸c nhau ë nhiÖt ®é phßng sau 10 ngµy. 12. B¶ng 1.12: ¶nh h−ëng cña tû lÖ cÊu tö ph¶n øng ®Õn hiÖu suÊt ph¶n øng. 13. B¶ng 1.13: ¶nh h−ëng cña thêi gian ®Õn hiÖu suÊt ph¶n øng. 14. B¶ng 1.14: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña mµng vecni. 15. B¶ng 1.15: C¸c ®Æc tÝnh cña c¸c chÊt ®ãng r¾n d¹ng adduct. 16. B¶ng 1.16: Mét sè tÝnh chÊt c¬ lý cña mµng s¬n ®ãng r¾n ë nhiÖt ®é th−êng. 17. B¶ng 2.1: §Æc tÝnh kü thuËt cña nhùa DER 331 vµ DER 671. 18. B¶ng 2.2: C¸c ®Æc ®iÓm kü thuËt cña bét mµu cromat kÏm vµng chanh vµ cromat kÏm baz¬. 19. B¶ng 3.1: Ma trËn ho¹ch ®Þnh víi biÕn ¶o. 20. B¶ng 3. 2: C¸c gi¸ trÞ thu ®−îc khi thùc hiÖn thÝ nghiÖm ë t©m ph−¬ng ¸n 21. B¶ng 3. 3.a: C¸c sè liÖu kiÓm ®Þnh tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh y1. 22. B¶ng 3.3.b: C¸c sè liÖu kiÓm ®Þnh tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh ŷ 2 . 23. B¶ng 3.3.c: Ma trËn kÕ ho¹ch thÝ nghiÖm më réng. 24. B¶ng 3.3.d: KiÓm tra tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh y2 víi c¸c hÖ sè t−¬ng t¸c bËc 2. viii 25. B¶ng 3.4: Mét sè tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña adduct tõ EDENOLvµ DETA (AED). 26. B¶ng 3.5: Kh¶ n¨ng ®ãng r¾n cña adduct EDENOL-DETA (AED). 27. B¶ng 3.6: Ma trËn ho¹ch ®Þnh víi biÕn ¶o 28. B¶ng 3.7: C¸c gi¸ trÞ thu ®−îc khi thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm ë t©m ph−¬ng ¸n 29. B¶ng 3.8.a: C¸c sè liÖu kiÓm ®Þnh tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh y1 30. B¶ng 3.8.b: Ma trËn kÕ ho¹ch thÝ nghiÖm më réng 31. B¶ng 3.8.c: KiÓm tra tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh y1 víi c¸c hÖ sè t−¬ng t¸c ®«i 32. B¶ng 3.9.a: C¸c sè liÖu kiÓm ®Þnh tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh y2 33. B¶ng 3.9.b: Ma trËn kÕ ho¹ch thÝ nghiÖm më réng 34. B¶ng 3.9.c: KiÓm tra tÝnh t−¬ng thÝch cña ph−¬ng tr×nh y2 víi c¸c hÖ sè t−¬ng t¸c ®«i 35. B¶ng 3.10: Kh¶ n¨ng ®ãng r¾n cña c¸c tæ hîp adduct AED2 36. B¶ng 3.11: TÝnh chÊt c¬ lý cña mµng vecni trªn c¬ së nhùa DER 331 ®ãng r¾n b»ng c¸c chÊt ®ãng r¾n kh¸c nhau ë nhiÖt ®é 80 0 C trong 6 giê vµ nhiÖt ®é phßng sau 7 ngµy. 37. B¶ng 3.12: C¸c th«ng sè kü thuËt cña hÖ s¬n bét mµu kÏm 38. B¶ng 3.13: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña c¸c mÉu s¬n kÏm . 39. B¶ng 3.14: KÕt qu¶ thö nghiÖm c¸c mÉu s¬n kÏm sau 720 giê mï muèi. 40. B¶ng 3.15: KÕt qu¶ xö lý tæng trë ®iÖn hãa c¸c mÉu s¬n kÏm. 41. B¶ng 3.16: C«ng thøc s¬n lãt cña hÖ bét mµu oxyt s¾t vµ bét talc. 42. B¶ng 3.17: C«ng thøc s¬n phñ kh«ng biÕn tÝnh cña hÖ bét mµu oxyt s¾t vµ bét talc. 43. B¶ng 3.18: C«ng thøc s¬n phñ cã biÕn tÝnh cña hÖ bét mµu oxyt s¾t vµ bét talc. 44. B¶ng 3.19: C¸c th«ng sè kü thuËt cña hÖ s¬n oxyt s¾t vµ bét talc. 45. B¶ng 3.20: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña mµng s¬n hÖ oxyt s¾t vµ bét talc 46. Baûng 3.21: Keát quaû thöû nghieäm muø muoái caùc maãu sôn hÖ oxyt s¾t-bét talc. 47. B¶ng 3.22: KÕt qu¶ xö lý tæng trë ®iÖn hãa c¸c mÉu s¬n lãt hÖ oxyt s¾t - bét talc. ix 48. B¶ng 3.23: C¸c th«ng sè kü thuËt cña c¸c mÉu s¬n lãt, s¬n phñ kh«ng biÕn tÝnh vµ cã biÕn tÝnh hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t. 49. B¶ng 3.24: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña c¸c mÉu s¬n lãt , s¬n phñ kh«ng biÕn tÝnh vµ cã biÕn tÝnh hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t. 50. B¶ng 3.25: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña c¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t sau khi solarbox vµ ph¬i mÉu tù nhiªn. 51. B¶ng 3.26: KÕt qu¶ thö nghiÖm gia tèc mï s−¬ng muèi 720 h cña c¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t. 52. B¶ng 3.27: KÕt qu¶ xö lý tæng trë cña c¸c mÉu s¬n lãt hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t. 53. B¶ng 3.28: C¸c th«ng sè kü thuËt cña c¸c mÉu s¬n lãt, s¬n phñ kh«ng biÕn tÝnh vµ s¬n phñ cã biÕn tÝnh trªn hÖ bét mµu photphat kÏm vµ oxyt s¾t. 54. B¶ng 3.29: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña c¸c mÉu s¬n lãt, s¬n phñ kh«ng biÕn tÝnh vµ s¬n phñ cã biÕn tÝnh trªn hÖ bét mµu photphat kÏm vµ oxyt s¾t. 55. B¶ng 3.30 : C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña c¸c mÉu s¬n lãt, s¬n phñ kh«ng biÕn tÝnh vµ s¬n phñ cã biÕn tÝnh sau solarbox vµ ph¬i mÉu tù nhiªn. 56. B¶ng 3.31: KÕt qu¶ mï s−¬ng muèi cña hÖ bét mµu photphat kÏm vµ oxyt s¾t. 57. B¶ng 3.32: KÕt qu¶ xö lý tæng trë cña hÖ bét mµu photphat kÏm vµ oxyt s¾t. 58. B¶ng 3.33: C¸c th«ng sè kü thuËt cña c¸c hÖ s¬n. 59. B¶ng 3.34: C¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña s¬n thÞ tr−êng vµ cña c¸c hÖ s¬n nghiªn cøu. 60. B¶ng 3.35: KÕt qu¶ thö nghiÖm mï s−¬ng muèi c¸c hÖ s¬n. 61. B¶ng 3.36: KÕt qu¶ ®o tæng trë c¸c hÖ s¬n. x DANH MôC C¸C H×NH VÏ Vµ §å THÞ 1. H×nh 2.1 : M¹ch t−¬ng ®−¬ng cho ph¶n øng ®iÖn hãa bÞ khèng chÕ bëi chuyÓn ®iÖn tÝch (Rct→ ∝). 2. H×nh 2.2 : M¹ch t−¬ng ®−¬ng víi hÖ ®iÖn hãa cã kh¶ n¨ng ph©n cùc do ®iÖn trë dung dÞch, ®iÖn dung líp kÐp, qu¸ tr×nh chuyÓn ®iÖn tÝch vµ qu¸ tr×nh khuÕch t¸n. 3. H×nh 2.3 : Tæng trë ZW t−¬ng ®−¬ng CW vµ RW. 4. H×nh 2.4 : S¬ ®å t−¬ng ®−¬ng cña b×nh ®iÖn ph©n. 5. H×nh 2.5 : Tæng trë trªn mÆt ph¼ng phøc. 6. H×nh 2.6 : Phæ Nyquist khi qu¸ tr×nh ®iÖn cùc gåm hai giai ®o¹n 7. H×nh 2.7 : Phæ Nyquist khi cã sù hÊp phô 8. H×nh 2.8 : Phæ Nyquist khi cã sù thô ®éng 9. H×nh 2.9 : M¹ch t−¬ng ®−¬ng cña hÖ dung dÞch ®iÖn ly -líp phñ - thÐp. 10. H×nh 3. 1 : Ph¶n øng tæng hîp adduct AED. 11. H×nh 3.2 : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña adduct AED. 12. H×nh 3.2.a : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña nhùa DER 331 vµ adduct AED 13. H×nh 3.2.b : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña nhùa Epon 1001 vµ adduct AED 14. H×nh 3.4 : Gi¶n ®å DSC cña Epon 828 víi Versamit 125 (1), TETA (2), Adduct 828 - DETA (3), DETA (4). 15. H×nh 3.5 : Ph¶n øng tæng hîp ADE2. 16. H×nh 3.6.a : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña DER 331 vµ ADE2 17. H×nh 3.6.b : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña DER 331 vµ AED2 3÷ 7 18. H×nh 3.6.c : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña DER 331 vµ ADE 2 4÷ 6 19. H×nh 3.6.d : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña DER 331 vµ ADE2 5÷ 5 20. H×nh 3.6.e : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña DER 331 vµ AED2 6÷4 21. H×nh 3.6.f : Gi¶n ®å ph©n tÝch nhiÖt cña DER 331 vµ AED2 7÷3 xi 22. H×nh 3.7 : ¶nh h−ëng cña c¸c chÊt ®ãng r¾n kh¸c nhau ®Õn hµm l−îng phÇn gel cña nhùa epoxy ë nhiÖt ®é phßng. 23. H×nh 3.8: ¶nh h−ëng cña c¸c chÊt ®ãng r¾n kh¸c nhau ®Õn hµm l−îng phÇn gel cña nhùa epoxy ë nhiÖt ®é cao (800C). 24. H×nh 3.9 : ¶nh h−ëng cña c¸c tæ hîp AED2 ®Õn hµm l−îng phÇn gel cña nhùa epoxy ë nhiÖt ®é phßng. 25. H×nh 3.10 : ¶nh h−ëng cña c¸c tæ hîp AED2 ®Õn hµm l−îng phÇn gel cña nhùa epoxy ë nhiÖt ®é cao (800C). 26. H×nh 3.11 : S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¬n chèng ¨n mßn. 27. H×nh 3.12.a: Tæn thÊt khèi l−îng cña c¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu kÏm trong m«i tr−êng HNO3 5%. 28. H×nh 3.12.b: Tæn thÊt khèi l−îng cña c¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu kÏm trong m«i tr−êng H2SO4 30%. 29. H×nh 3.12.c: Tæn thÊt khèi l−îng cña c¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu kÏm trong m«i tr−êng HCl 10%. 30. H×nh 3.12.d: Tæn thÊt khèi l−îng cña c¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu kÏm trong m«i tr−êng NaOH 30%. 31. H×nh 3.13 : C¸c mÉu s¬n kÏm sau mï muèi 720 giê 32. H×nh 3.13.a: Phæ Nyquist cña 25%Zn 1 líp. 33. H×nh 3.13.b: Phæ Nyquist cña 45%Zn 1 líp. 34. H×nh 3.13.c: Phæ Nyquist cña 65%Zn 1 líp. 35. H×nh 3.13.d: Phæ Nyquist cña 85%Zn 1 líp. 36. H×nh 3.13.e: Phæ Nyquist cña 90%Zn 1 líp. 37. H×nh 3.13.f: Phæ Nyquist cña 95%Zn 1 líp. 38. H×nh 3.15.a1: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n lãt oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng HNO3 5%. 39. H×nh 3.15.a2: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n phñ oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng HNO3 5%. 40. H×nh 3.15.b1: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n lãt oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng H2SO4 30%. xii 41. H×nh 3.15.b2: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n phñ oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng H2SO4 30%. 42. H×nh 3.15.c1: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n lãt oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng HCl 10%. 43. H×nh 3.15.c2: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n phñ oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng HCl 10%. 44. H×nh 3.15.d1: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n lãt oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng NaOH 30%. 45. H×nh 3.15.d2: Tæn thÊt khèi l−îng hÖ s¬n phñ oxyt s¾t vµ bét talc trong m«i tr−êng NaOH 30%. 46. H×nh 3.16 : C¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu oxyt s¾t vµ bét talc sau mï muèi 720 giê. 47. H×nh 3.17.a: Phæ tæng trë ®iÖn hãa cña mÉu s¬n lãt 70% Fe2O3 mét líp. 48. H×nh 3.17.b: Phæ tæng trë ®iÖn hãa cña mÉu s¬n lãt 70% Fe2O3 hai líp. 49. H×nh 3.17.c: Phæ tæng trë ®iÖn hãa cña mÉu s¬n lãt 90% Fe2O3 mét líp. 50. H×nh 3.17.d: Phæ tæng trë ®iÖn hãa cña mÉu s¬n lãt 90% Fe2O3 hai líp. 51. H×nh 3.17.e: Phæ tæng trë ®iÖn hãa cña mÉu s¬n lãt 100% Fe2O3 mét líp. 52. H×nh 3.17.f: Phæ tæng trë ®iÖn hãa cña mÉu s¬n lãt 100% Fe2O3 hai líp. 53. H×nh 3.18.a1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt cromat kÏm trong m«i tr−êng HNO3 5%. 54. H×nh 3.18.a2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ cromat kÏm trong m«i tr−êng HNO3 5%. 55. H×nh 3.18.b1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt cromat kÏm trong m«i tr−êng H2SO4 5%. 56. H×nh 3.18.b2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ cromat kÏm trong m«i tr−êng H2SO4 5%. 57. H×nh 3.18.c1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt cromat kÏm trong m«i tr−êng HCl 5%. 58. H×nh 3.18.c2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ cromat kÏm trong m«i tr−êng HCl 5%. xiii 59. H×nh 3.18.d1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt cromat kÏm trong m«i tr−êng NaOH 5%. 60. H×nh 3.18.d2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ cromat kÏm trong m«i tr−êng NaOH 5%. 61. H×nh 3.18.e1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt cromat kÏm trong m«i tr−êng NaCl 5%. 62. H×nh 3.18.e2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ cromat kÏm trong m«i tr−êng NaCl 5%. 63. H×nh 3.19: C¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu cromat kÏm vµ oxyt s¾t sau mï muèi 720 giê. 64. H×nh 3.20.a: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 25% ZnCrO4 mét líp. 65. H×nh 3.20.b: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 25% ZnCrO4 hai líp. 66. H×nh 3.20.c: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 30% ZnCrO4 mét líp. 67. H×nh 3.20.d: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 30% ZnCrO4 hai líp. 68. H×nh 3.20.e: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 35% ZnCrO4 mét líp. 69. H×nh 3.20.f: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 35% ZnCrO4 hai líp. 70. H×nh 3.21.a1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt photphat kÏm trong m«i tr−êng HNO3 5%. 71. H×nh 3.21.a2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ photphat kÏm trong m«i tr−êng HNO3 5%. 72. H×nh 3.21.b1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt photphat kÏm trong m«i tr−êng H2SO4 5%. 73. H×nh 3.21.b2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ photphat kÏm trong m«i tr−êng H2SO4 5%. 74. H×nh 3.21.c1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt photphat kÏm trong m«i tr−êng HCl 5%. 75. H×nh 3.21.c2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ photphat kÏm trong m«i tr−êng HCl 5%. 76. H×nh 3.21.d1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt photphat kÏm trong m«i tr−êng NaOH 5%. xiv 77. H×nh 3.21.d2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ photphat kÏm trong m«i tr−êng NaOH 5%. 78. H×nh 3.21.e1: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n lãt photphat kÏm trong m«i tr−êng NaCl 5%. 79. H×nh 3.21.e2: Tæn thÊt khèi l−îng cña hÖ s¬n phñ photphat kÏm trong m«i tr−êng NaCl 5%. 80. H×nh 3.22: C¸c mÉu s¬n hÖ bét mµu photphat kÏm vµ oxyt s¾t sau khi mï s−¬ng muèi 720 giê. 81. H×nh 3.22.a: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 40% Zn3(PO4)2 mét líp. 82. H×nh 3.22.b: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 40% Zn3(PO4)2 hai líp. 83. H×nh 3.22.c: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 45% Zn3(PO4)2 mét líp. 84. H×nh 3.22.d: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 45% Zn3(PO4)2 mét líp. 85. H×nh 3.22.e: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 45% Zn3(PO4)2 hai líp. 86. H×nh 3.22.f: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 50% Zn3(PO4)2 mét líp. 87. H×nh 3.22.g: Phæ ®å tæng trë ®iÖn hãa Nyquist cña mÉu 50% Zn3(PO4)2 hai líp. 88. H×nh 3.23.a: MÉu s¬n 95% Zn tr−íc khi ph¬i mÉu tù nhiªn. 89. H×nh 3.23.b: MÉu s¬n 65%Zn sau khi ph¬i mÉu tù nhiªn 12 th¸ng. 90. H×nh 3.23.c: MÉu s¬n 95%Zn sau khi ph¬i mÉu tù nhiªn 12 th¸ng. 91. H×nh 3.23.d: MÉu s¬n 90% Fe2O3 sau khi ph¬i mÉu tù nhiªn 12 th¸ng. 92. H×nh 3.23.e: MÉu s¬n 35%ZnCrO4 sau khi ph¬i mÉu tù nhiªn 12 th¸ng. 93. H×nh 3.23.f: MÉu s¬n 45%Zn3(PO4)2 sau khi ph¬i mÉu tù nhiªn 12 th¸ng. 94. H×nh 3.25: C¸c mÉu s¬n thÞ tr−êng: ¸ §«ng, Mika, Philip sau mï muèi 720 giê. 95. H×nh 3.26.a: Phæ tæng trë Nyquist cña mÉu s¬n ¸ §«ng mét líp. 96. H×nh 3.26.b: Phæ tæng trë Nyquist cña mÉu s¬n ¸ §«ng hai líp. 97. H×nh 3.26.c: Phæ tæng trë Nyquist cña mÉu s¬n Mika mét líp. 98. H×nh 3.26.d: Phæ tæng trë Nyquist cña mÉu s¬n Mika hai líp. 99. H×nh 3.26.e: Phæ tæng trë Nyquist cña mÉu s¬n Philip mét líp. 100. H×nh 3.26.f: Phæ tæng trë Nyquist cña mÉu s¬n Philip hai líp. 1 Më §ÇU Nhùa epoxy ®· ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c b»ng s¸ng chÕ cña Schlack vµo n¨m 1933. N¨m 1938 Pierre Castan- nhµ hãa häc ng−êi Thôy Sü ®· tæng hîp ®−îc nhùa epoxy vµ ®−a ¸p dông vµo c«ng nghiÖp [41], [71]. Tõ ®ã ®Õn nay, kho¶ng h¬n 50 n¨m, nhùa epoxy ®· ®−îc th−¬ng m¹i hãa vµ ®−îc sö dông trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nh− chÕ t¹o m¸y, ®ãng tµu biÓn, chÕ t¹o «-t«, ®Æc biÖt trong c«ng nghÖ cao-®iÖn vµ ®iÖn tö, c«ng nghiÖp hµng kh«ng vµ vò trô,... Nhùa epoxy khi ch−a ®ãng r¾n lµ lo¹i nhùa nhiÖt dÎo, tan tèt trong c¸c dung m«i h÷u c¬, cã thÓ biÕn tÝnh víi c¸c lo¹i nhùa kh¸c nh− phenol-formaldehyt, urªformaldehyt, polyamit, polysunfit,... Nhùa epoxy cã thÓ chuyÓn sang m¹ng l−íi kh«ng gian ba chiÒu khi sö dông c¸c chÊt ®ãng r¾n nãng nh− anhydrit phtalic, anhydrit maleic,.... hay c¸c chÊt ®ãng r¾n nguéi nh− amin m¹ch th¼ng, polyamit,... Sau khi ®ãng r¾n, nhùa epoxy cã mét lo¹t tÝnh chÊt quý b¸u nh− ®é b¸m dÝnh tèt víi nhiÒu lo¹i vËt liÖu, bÒn hãa häc, bÒn c¬ häc, bÒn nhiÖt vµ ®é c¸ch ®iÖn cao. Nhùa epoxy lµ mét trong nh÷ng polyme nhiÖt r¾n quan träng nhÊt, cã øng dông réng r·i lµm keo d¸n kÕt cÊu, lµm nhùa nÒn ®Ó chÕ t¹o nhiÒu lo¹i vËt liÖu compozit quan träng, lµm mµng phñ b¶o vÖ [49], [80], nh−ng nh−îc ®iÓm lín nhÊt cña nhùa epoxy lµ tÝnh gißn, dÔ vì nøt. Amin lµ chÊt ®ãng r¾n truyÒn thèng cho nhùa epoxy, chóng ®−îc sö dông réng r·i nhê nh÷ng −u ®iÓm næi bËt nh− láng, ®é nhít thÊp vµ ®ãng r¾n nhanh ë nhiÖt ®é th−êng. Tuy nhiªn, vËt liÖu trªn c¬ së nhùa epoxy ®ãng r¾n b»ng amin ngoµi nh−îc ®iÓm gißn, cßn cã ®éc tÝnh cao, dÔ hót Èm vµ bÞ cacbamat hãa trong kh«ng khÝ lµm cho bÒ mÆt bÞ mê ®ôc [13], [54]. §Ó kh¾c phôc, ngoµi viÖc biÕn ®æi cÊu tróc cña nhùa epoxy hay dïng chÊt hãa dÎo ph©n tö l−îng thÊp, nhiÒu t¸c gi¶ ®· chó ý ®Õn viÖc biÕn tÝnh chÊt ®ãng r¾n hoÆc tæng hîp nh÷ng chÊt ®ãng r¾n míi mang l¹i tÝnh mÒm dÎo cho nhùa epoxy [42], [43], [44], [64], [78], [82]. Trªn c¬ së ®ã, t¸c gi¶ luËn ¸n ®· sö dông dÇu ®Ëu nµnh epoxy hãa (D§NE)- b¶n chÊt võa lµ chÊt æn ®Þnh võa lµ chÊt hãa dÎo ®Ó tæng hîp adduct AED tõ D§NE vµ dietylentriamin (DETA) vµ phèi trén víi mét adduct ADE 2 kh¸c, ®−îc tæng hîp tõ nhùa DER 331 vµ DETA, ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau, nh»m t×m kiÕm hÖ ®ãng r¾n míi 2 cho nhùa epoxy vµ t×m c¸ch øng dông hÖ ®ãng r¾n nµy, trªn c¬ së kh¶o s¸t c¸c hÖ bét mµu th«ng dông kh¸c nhau [3],[9] vµo lÜnh vùc s¬n phñ chèng ¨n mßn- lÜnh vùc tiªu thô kho¶ng gÇn 50% l−îng nhùa epoxy s¶n xuÊt ra trªn thÕ giíi- ®Ó gãp phÇn b¶o vÖ kim lo¹i khái ¨n mßn, mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ò tµi luËn ¸n cã tªn: “Nghiªn Nghiªn cøu chÕ t¹o mét sè adduct vµ øng dông ®Ó ®ãng r¾n nhùa epoxy” epoxy bao gåm c¸c néi dung chÝnh sau: 1-Nghiªn cøu tæng hîp c¸c adduct: - Adduct AED tõ D§NE vµ DETA. - Adduct ADE 2 tõ nhùa DER 331 vµ DETA. 2- Kh¶o s¸t kh¶ n¨ng ®ãng r¾n vµ tÝnh chÊt c¬ lý cña mµng vecni ë c¸c tû lÖ tæ hîp adduct ®ãng r¾n kh¸c nhau. 3- Nghiªn cøu kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn cña tû lÖ ®ãng r¾n tèi −u trªn c¬ së c¸c hÖ bét mµu: oxyt s¾t-bét talc, cromat kÏm-oxyt s¾t, photphat kÏm-oxyt s¾t vµ s¬n epoxy giµu kÏm. 4- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau nh−: - Kh¶o s¸t tÝnh chÊt c¬ lý: ®é bÒn uèn, bÒn va ®Ëp, bÒn mµi mßn,... - Kh¶o s¸t gia tèc trong tñ solarbox vµ tñ mï s−¬ng muèi. - Ph¬i mÉu tù nhiªn. - Tæn thÊt khèi l−îng trong c¸c m«i tr−êng kh¸c nhau. - Tæng trë ®iÖn hãa, kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt (SEM). 3 CH−¬NG 1 TæNG QUAN VÒ DÇU §ËU NµNH EPOXY HãA, NHùA EPOXY, S¬N EPOXY, C¸C THµNH TùU NGHIªN CøU TæNG HîP ADDUCT TRONG vµ NGOµI N−íC 1.1. Vµi nÐt vÒ dÇu thùc vËtvËt- dÇu ®Ëu nµnh epoxy hãa (D§NE): 1.1.1. Vµi nÐt vÒ dÇu thùc vËt: 1.1.1.1. §Þnh nghÜa: DÇu thùc vËt lµ lo¹i chÊt bÐo cã nguån gèc thùc vËt víi thµnh phÇn chÝnh lµ trieste cña glyxerin víi axit bÐo cã c«ng thøc tæng qu¸t nh− sau: O H 2C O C O R1 HC O C R2 O H 2C O C R3 Víi R1, R2, R3 lµ nh÷ng gèc cña c¸c axit bÐo kh¸c nhau. DÇu thùc vËt th« cßn chøa mét Ýt chÊt kh«ng thuéc lo¹i triglyxerit. Ngoµi ra dÇu th« còng cã thÓ chøa mét sè t¹p chÊt nh−: phosphatit, s¸p, sterol, hydrocacbon, s¾c tè, c¸c chÊt chèng oxy hãa nh− tocopherol. 1.1.1.2. Ph©n lo¹i dÇu: Cã thÓ ph©n lo¹i dÇu thùc vËt theo b¶n chÊt vµ hçn hîp axit bÐo t¹o thµnh glyxerit hoÆc dùa vµo chØ sè iot [26]. a-Ph©n lo¹i dùa trªn b¶n chÊt vµ hçn hîp axit bÐo: gåm c¸c nhãm sau: ♦Nhãm axit lauric: gåm dÇu dõa, dÇu cä. C¸c dÇu nÇy cã chØ sè iot thÊp, chØ sè xµ phßng hãa cao. ♦Nhãm b¬ thùc vËt: chÊt bÐo quan träng nhÊt lµ b¬ cacao lÊy tõ c©y cacao. Thµnh phÇn axit bÐo chñ yÕu trong b¬ cacao còng lµ axit palmitic, stearic vµ oleic. 4 ♦Nhãm axit oleic vµ linoleic gåm dÇu phéng, dÇu mÌ, dÇu b¾p, dÇu oliu, axit bÐo no th−êng d−íi 20%. C¸c lo¹i dÇu naøy dïng trong thùc phÈm. ♦Nhãm axit linolenic: §©y lµ nhãm dÇu dËu nµnh, dÇu lanh, dÇu cao su. Axit bÐo gåm axit oleic, linoleic, linolenic. DÇu lanh chøa nhiÒu axit linolenic nhÊt (3567%), dÇu ®Ëu nµnh vµ dÇu cao su cã Ýt h¬n (2-13% vµ 20- 23%). C¸c dÇu naøy dÔ bÞ oxy hãa trïng hîp vµ ®−îc sö dông chñ yÕu trong c«ng nghiÖp s¬n, vecni, mùc in. ♦Nhãm axit bÐo cã nèi ®«i liªn hîp, ®iÓn h×nh lµ dÇu trÈu, axit bÐo quan träng lµ axit α- eleostearic. DÇu trÈu dÔ bÞ oxy hãa trïng hîp vµ ®−îc dïng trong ngµnh s¬n, vecni. ♦Nhãm hydroxyaxit: ®¹i diÖn lµ dÇu thÇu dÇu. Axit bÐo chñ yÕu lµ axit ricinoleic. DÇu thÇu dÇu chñ yÕu ®−îc sö dông trong c«ng nghiÖp s¬n, keo, vecni, chÊt thÊm −ít, t¹o nhò. b-Ph©n lo¹i dÇu dùa trªn chØ sè iot: ♦DÇu kh«ng kh«: chØ sè iot thÊp d−íi 95 (dÇu dõa, dÇu phéng, dÇu oliu, dÇu cä). Lo¹i nµy kh«ng ®−îc sö dông trong c«ng nghiÖp s¬n, vecni mµ chñ yÕu dïng trong thùc phÈm vµ chÊt tÈy giÆt. ♦DÇu b¸n kh«: chØ sè iot tõ 95 - 130 (dÇu ®Ëu nµnh, dÇu cao su, dÇu b«ng, dÇu mÌ, dÇu h−íng d−¬ng) cã thÓ dïng trong thùc phÈm vµ trong c«ng nghiÖp s¬n, vecni, mùc in. ♦DÇu kh«: chØ sè iot trªn 130 (dÇu lanh, dÇu trÈu) ®−îc sö dông trong c«ng nghiÖp s¬n, vecni, keo, mùc in. 1.1.1.3. Mét sè ph¶n øng hãa häc cña dÇu thùc vËt: a-Ph¶n øng thñy ph©n t¹o axit bÐo: Glyxerit + H2O → Glyxerin + axit bÐo Tèc ®é ph¶n øng t¨ng theo nhiÖt ®é vµ thay ®æi theo nång ®é c¸c chÊt ph¶n øng. VËy dÇu cµng Èm, nhiÖt ®é cµng cao th× ®é axit cña dÇu cµng t¨ng nhanh. b-Ph¶n øng oxi ho¸: Qu¸ tr×nh oxi ho¸ x¶y ra trong dÇu rÊt phøc t¹p, c¸c axit bÐo bÞ oxi ho¸ t¹o thµnh c¸c andehit, xeton, epoxy. 5 ë nhiÖt ®é th−êng, oxy kh«ng khÝ t¸c dông chñ yÕu vµo c¸c axit tù do vµ c¸c axit liªn kÕt trong glyxerit cã nhiÒu nèi ®«i t¹o thµnh hydropeoxit. ë nhiÖt ®é 500C, sù oxi ho¸ diÔn ra nhanh h¬n, kh«ng chØ ë axit bÐo chøa nhiÒu nèi ®«i mµ ngay c¶ axit bÐo cã mét nèi ®«i vµ axit no còng bÞ oxy hãa. 1.1.2. DÇu ®Ëu nµnh epoxy ho¸: 1.1.2.1. §Þnh nghÜa: DÇu ®Ëu nµnh epoxy hãa (D§NE) ®−îc t¹o thµnh tõ dÇu ®Ëu nµnh tiÕn hµnh epoxy hãa c¸c nèi ®«i trong gèc R ®Ó t¹o thµnh nhãm epoxy: HC CH O Cã thÓ cã nhiÒu h¬n hay Ýt h¬n 3 nhãm epoxy trong ph©n tö D§NE. VÝ dô: O H 2C O HC O C O (CH2)7 C (CH 2)7 O CH H H CH2 C C CH CH CH (CH2)7 CH CH2 O CH2 CH CH C2H5 CH3 O H 2C O C (CH2)7 CH CH CH (CH2)4 CH3 O O 1.1.2.2. Thµnh phÇn chÝnh cña dÇu: gåm cã: • Thµnh phÇn hãa häc cña dÇu ®Ëu nµnh, % [10],[11]: - DÇu :18 ÷ 22 - Protit :29 ÷ 50 - Xenluloza :2,8 ÷ 6,8 - ChÊt hßa tan kh«ng cã nit¬ :2,7 ÷ 12 - ChÊt tro :3,3 ÷ 6,4 • Thµnh phÇn chÊt bÐo cña dÇu ®Ëu nµnh: [25], [56] B¶ng 1.1: Thµnh phÇn chÊt bÐo cña dÇu ®Ëu nµnh 6 Tªn gäi C«ng thøc cÊu t¹o T0nc 0 ( C) T0s«I (0C)/¸p Tû suÊt(mmHg) träng g/cm Hµm 3 l−îng, % Axit bÐo no Axit myristic CH3(CH2)12COOH 58 0,3 Axit palmitic CH3(CH2)14COOH 63 271/100 0,849 7-10 Axit stearic CH3(CH2)16COOH 70 291/100 0,847 3÷6 Axit arachidic CH3(CH2)13COOH 75,4 0,3-0,9 Axit bÐo kh«ng no Axit oleic CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH 14 285/100 0,900 0,3-0,9 Axit linoleic C5H11CH=CHCH2CH=CH(CH2)7COOH -9,5 288/15 0,903 28÷57 Axit linolenic CH3(CH2CH=CH)3(CH2)7COOH -11 230/17 0,914 2 - 10 §©y lµ lo¹i dÇu b¸n kh« cã chØ sè iot: 120÷141, chØ sè xµ phßng hãa: 189 ÷195 vµ nhiÖt ®é nãng ch¶y: -20 ÷ - 23 0C. 1.1.1.3. C¸c ph−¬ng ph¸p epoxy ho¸ dÇu thùc vËt: B¶n th©n c¸c lo¹i dÇu cã chøa nèi ®«i, do ®ã cã thÓ ph¶n øng epoxy hãa víi c¸c t¸c nh©n epoxy hãa lµ c¸c peraxit nh−: axit perbenzoic, axit performic, axit permonophtalic, axit perclobenzoic. ♦Axit peraxetic: ®−îc dïng réng r·i v× nã cã hiÖu suÊt epoxy hãa cao, kh¶ n¨ng æn ®Þnh ®¸ng kÓ ë nhiÖt ®é th−êng, tèc ®é më vßng epoxy thÊp, cã thÓ dïng trong m«i tr−êng ®ång thÓ hay dÞ thÓ. ♦Axit perbenzoic: lµ t¸c nh©n epoxy hãa hiÖu qu¶ nhÊt nh−ng kh«ng kinh tÕ vµ rÊt ®éc. ♦Axit performic: tèc ®é epoxy hãa cao h¬n axit peraxetic nªn ®iÒu kiÖn ph¶n øng ph¶i ®−îc ®iÒu khiÓn cÈn thËn ®Ó tr¸nh mÊt nhãm epoxy do më vßng epoxy bëi axit perfomic (axit m¹nh). Ph¶n øng epoxy hãa th−êng tiÕn hµnh trong c¸c dung m«i benzen, toluen, clorofom, etylaxetat. C¸c dung m«i kh«ng ph©n cùc th−êng cã ®é chuyÓn hãa cao h¬n c¸c dung m«i cã cùc. M«i tr−êng mµ sù më vßng epoxy t−¬ng ®èi thÊp lµ: benzen, hexan, cloroform, etylaxetat. a- Qu¸ tr×nh epoxy hãa dÇu ®Ëu b»ng axit peraxetic: