Tài liệu Nâng cao tính tích cực của học sinh thông qua nội dung học môn thể thao tự chọn bóng chuyền

A. ®Æt vÊn ®Ò I. lêi më ®Çu. Trong giai ®o¹n hiÖn nay ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®ang nç lùc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh trong ho¹t ®éng häc tËp nh»m phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i. VÊn ®Ò nµy ®· ®Æt ra yªu cÇu cÊp thiÕt ®èi víi ngêi gi¸o viªn lµ ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc: Gi¸o viªn lµ ngêi híng dÉn chØ ®¹o ®iÒu khiÓn häc sinh ®i t×m kiÕn thøc míi, vËn dông kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiÔn. ChÝnh v× vËy häc sinh ph¶i lµ ngêi tù gi¸c, chñ ®éng, t×m tßi, ph¸t hiÖn c¸c kiÕn thøc míi mét c¸ch linh ho¹t, s¸ng t¹o vµo thùc tiÔn cuéc sèng th«ng qua sù dÉn d¾t ®iÒu khiÓn cña gi¸o viªn trong tiÕt d¹y. Do vËy viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p d¹y häc sao cho phï hîp víi thùc tiÔn vµ ph¸t huy ®îc sù yªu thÝch m«n häc ®èi víi häc sinh lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng, ®ã còng lµ mét nghÖ thuËt s ph¹m cña ngêi gi¸o viªn. Gi¸o dôc thÓ chÊt trong trêng phæ th«ng lµ mét bé phËn cña nÒn gi¸o dôc tiÕn bé, lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi nãi chung vµ c«ng cuéc x©y dùng x· héi chñ nghÜa nãi riªng. Gi¸o dôc thÓ chÊt cßn mang l¹i cho thÕ hÖ trÎ cuéc sèng vui t¬i, lµnh m¹nh vµ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c mÆt gi¸o dôc kh¸c nh gi¸o dôc ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, lao ®éng, thÈm mÜ. Gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n thÓ dôc trong nhµ trêng trung häc c¬ së lµ mét m«n häc quan träng xuyªn xuèt ch¬ng tr×nh, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn thÓ lùc chung, ph¸t triÓn c¸c tè chÊt vÒ søc nhanh, søc m¹nh, søc bÒn, ®é linh ho¹t vµ khÐo lÐo. Do ®ã nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ t×m ra ph¬ng ph¸p phï hîp ®Ó n©ng cao chÊt lîng D¹y vµ Häc, thùc hiÖn tèt vai trß nhiÖm vô cña m«n häc lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn vÒ thÓ lùc vµ trÝ tuÖ häc sinh. Qua thùc tÕ c¨n cø vµo yªu cÇu gi¶ng d¹y, häc tËp vµ tr×nh ®é tËp luyÖn cña häc sinh hiÖn nay cã thÓ nh×n nhËn r»ng: ViÖc häc theo c¸c chñ ®Ò m«n thÓ thao tù chän ®èi víi häc sinh cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. §Æc biÖt lµ häc sinh miÒn nói khi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ d¹y häc cßn nhiÒu thiÕu thèn, nªn viÖc vËn dông c¸c chñ ®Ò tù chän m«n thÓ dôc vµo qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu vµ së thÝch cña häc sinh cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. II. thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. 1. Thùc tr¹ng. 1 - HiÖn nay do yªu cÇu ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¸o dôc vµ yªu cÇu häc tËp mµ ®ßi hái häc sinh ph¶i cã thÓ lùc ®Ó tiÕp thu tèt c¸c bµi häc trªn líp vµ n©ng cao n¨ng lùc tù häc, tù nghiªn cøu . - §Ó giê d¹y ®¹t hiÓu qu¶ cao gi¸o viªn cÇn n¾m v÷ng vÒ t©m, sinh lý løa tuæi häc sinh. - CÇn t×m hiÓu râ thÓ tr¹ng cña tõng häc sinh ®Ó ®a ra nh÷ng ph¬ng ph¸p luyÖn tËp phï hîp cho häc sinh ®¹t kÕt qu¶ tèt nhÊt. - Häc sinh THPT ®ang bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn víi tèc ®é rÊt nhanh c¶ vÒ h×nh th¸i, tè chÊt thÓ lùc còng nh chøc phËn cña c¸c hÖ c¬ quan trong c¬ thÓ. Lóc nµy TDTT, dinh dìng cã t¸c dông cùc kú quan träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn toµn diÖn c¬ thÓ. - Gi¸o viªn cÇn t×m hiÓu vµ häc tËp nh÷ng ph¬ng ph¸p luyÖn tËp tiªn tiÕn ®Ó ¸p dông trong giê d¹y. 2. KÕt qu¶ - HiÖu qu¶ cña thùc tr¹ng trªn. Qua thêi gian c«ng t¸c t¹i trêng THPT Th¹ch Thµnh III t«i thÊy c¸c em nhËn thøc cha s©u s¾c vÒ viÖc rÌn luyÖn th©n thÓ, cha ph¸t huy hÕt c¸c tè chÊt vËn ®éng cña b¶n th©n. - Häc sinh cha thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña ngêi häc. ý thøc tæ chøc kü luËt cha cao, cha nhËn thøc ®îc ý nghÜa, tÇm quan träng cña m«n häc víi sù ph¸t triÓn cña trÝ tuÖ cho b¶n th©n, coi m«n häc lµ m«n phô, do ®ã luyÖn tËp víi tinh thÇn cha cao, thùc hiÖn cha tèt c¸c yªu cÇu cña gi¸o viªn ®a ra, häc cã tÝnh chÊt ®èi phã. - C¸c nhiÖm vô gi¸o dôc thÓ chÊt trong nhµ trêng cha thùc sù ®îc quan t©m ®Çu t, mét sè néi dung gÆp khã kh¨n vÒ dông cô, trang thiÕt bÞ d¹y häc. ë løa tuæi nµy c¬ thÓ c¸c em yªu cÇu mét lîng vËn ®éng cao mét yªu cÇu mang tÝnh chÊt sinh häc: bëi v× vËn ®éng sÏ gióp cho qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt trong ®ã dÆc biÖt lµ qu¸ tr×nh ®ång hãa diÔn ra trong c¬ thÓ nhanh h¬n, m¹nh h¬n, mµ ®ã chÝnh lµ c¬ së ®Ó c¸c em ph¸t triÓn. - VÒ trang thiÕt bÞ dông cô d¹y häc cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña bé m«n, mét sè trang thiÕt bÞ cÊp kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng vµ sè lîng. Do ®ã c¸c ho¹t ®éng thÓ thao vµ trß ch¬i bÞ h¹n chÕ cho nªn giê häc trë nªn buån tÎ vµ nhµm ch¸n. - Mét sè néi dung häc ®îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn ë c¸c khèi häc dÉn ®Õn häc sinh kh«ng luyÖn tËp tÝch cùc ®Ó n©ng cao kü thuËt vµ thµnh tÝch mµ chØ xem ®ã lµ ®· biÕt, ®· ®îc häc. 2 - Häc sinh cha chÞu khã tù häc, tù tËp luyÖn thªm ë nhµ, cha mÑ häc sinh cha quan t©m s¸t xao ®Õn viÖc häc tËp, rÌn luyÖn cña c¸c em. Tõ nh÷ng thùc tr¹ng trªn ®Ó viÖc gi¸o dôc thÓ chÊt trong nhµ trêng ®¹t hiÖu qu¶ cao ngoµi viÖc d¹y häc theo ch¬ng tr×nh quy ®Þnh cña Bé GD-§T cÇn tæ chøc híng dÉn häc sinh tËp luyÖn ph¸t triÓn c¸c tè chÊt vËn ®éng, ph¸t huy n¨ng lùc së trêng cña b¶n th©n, rÌn luyÖn tÝnh tæ chøc, kû luËt. V× vËy, t«i ®· m¹nh d¹n c¶i tiÕn néi dung ph¬ng ph¸p d¹y häc ®ã lµ: “N©ng cao tÝnh tÝch cùc cña häc sinh th«ng qua néi dung häc m«n thÓ thao tù chän Bãng ChuyÒn”. Nh»m môc ®Ých n©ng cao chÊt lîng D¹y - Häc, thóc ®Èy phong trµo rÌn luyÖn th©n thÓ häc sinh trong nhµ trêng. B. gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I . c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn. - Nghiªn cøu c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh vµ ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh d¹y häc bé m«n, c¸c yÕu tè vÒ t©m - sinh lý, c¸c ho¹t ®éng cña ngêi d¹y, ngêi häc. - Ph¬ng ph¸p tæ chøc giê häc, nguyªn lÝ kÜ thuËt ®éng t¸c. - Quan s¸t ®iÒu hµnh trùc tiÕp qua giê häc, t×m hiÓu ®iÒu tra c¸c h×nh thøc tËp luyÖn cña häc sinh. - Mét sè h×nh thøc tËp luyÖn theo chñ ®Ò tù chän m«n bãng chuyÒn . - BiÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc häc theo c¸c chñ ®Ò tù chän bãng chuyÒn cña häc sinh - Tham kh¶o c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn m«n Bãng ChuyÒn vµ kinh nghiÖm cña ®ång nghiÖp . - KiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña häc sinh qua tõng giai ®o¹n, tõng chu kú tËp luyÖn. Tõ ®ã t×m ra c¸c nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸c yÕu tè h¹n chÕ, ph¸t huy c¸c m¹nh mÆt, tÝch cùc ®Ó n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y vµ häc tËp. II. C¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn. Trong ch¬ng tr×nh d¹y häc ë trêng THPT Th¹ch Thµnh III nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®a c¸c chñ ®Ò tù chän vµo qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña häc sinh mét phÇn dµnh cho viÖc b¸m s¸t, n©ng cao kiÕn thøc m«n häc, phÇn kh¸c dµnh cho viÖc cung cÊp mét sè néi dung míi theo yªu cÇu cña ngêi häc. D¹y häc theo c¸c chñ ®Ò tù chän ®· trë thµnh h×nh thøc d¹y häc cã tÝnh ph¸p quy cÇn ®îc nghiªn cøu thùc nghiÖm vµ triÓn khai ë møc ®é hîp lý cïng víi c¸c h×nh thøc d¹y häc kh¸c ®îc quy ®Þnh trong trêng häc. 3 C¨n cø môc tiªu m«n häc ë trêng THPT Th¹ch Thµnh III, ®Æc ®iÓm m«n häc, trang thiÕt bÞ cña nhµ trêng hiÖn nay nªn chØ cã lo¹i chñ ®Ò ®¸p øng, híng dÉn häc sinh häc tËp rÌn luyÖn mét sè m«n TDTT theo yªu cÇu vµ nguyÖn väng cña häc sinh. Muèn thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu cña ®Ò tµi lµ : “N©ng cao tÝnh tÝch cùc cña häc sinh th«ng qua néi dung häc m«n thÓ thao tù chän Bãng ChuyÒn””. CÇn chó ý ®Õn ®Æc diÓm t©m sinh lý løa tuæi häc sinh THPT vµ phong trµo tù häc, tù rÌn luyÖn cña häc sinh ë tr êng còng nh ë ®Þa ph¬ng. Môc ®Ých cña viÖc d¹y häc theo c¸c chñ ®Ò tù chän m«n thÓ dôc ë trêng THPT lµ bæ xung vµ khai th¸c s©u néi dung ch¬ng tr×nh b¾t buéc cña bé GD - §T ban hµnh. T¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng häc sinh cã nhu cÇu tËp luyÖn ph¸t triÓn n¨ng khiÕu vÒ TDTT. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸c m«n thÓ thao kh¸c nhau nhng do ®iÒu kiÖn cë së vËt chÊt cña nhµ trêng cßn h¹n chÕ, kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu vµ nguyÖn väng cña häc sinh nªn t«i chØ ®a ra mét chñ ®Ò tù chän mµ c¸c em yªu thÝch lµ: Bãng ChuyÒn. Sè lîng häc sinh tham gia tËp luyÖn lµ 68 em. Thêi gian thùc hiÖn lµ 12 tiÕt lo¹i chñ ®Ò: §¸p øng. C¬ së ®Çu tiªn ®¸nh gi¸ n¨ng lùc hiÖn t¹i cña häc sinh lµ kÕt qu¶ kiÓm tra ban ®Çu. Víi néi dung kiÓm tra ph¸t bãng thÊp tay chÝnh diÖn. §èi tîng häc sinh khèi 11 trêng THPT Th¹ch Thµnh III gåm 68 em. KÕt qu¶ nh sau: - Sè häc sinh kh«ng ®¹t yªu cÇu : 40 em = 58,8% - Sè häc sinh ®¹t yªu cÇu : 17 em = 25% - Sè häc sinh ®¹t lo¹i kh¸ : 11 em = 16,2% - Sè häc sinh ®¹t lo¹i giái : kh«ng cã Th«ng qua kÕt qu¶ kiÓm tra ban ®Çu cho thÊy n¨ng lùc vÒ Bãng ChuyÒn cña häc sinh trêng THPT Th¹ch Thµnh III cßn rÊt h¹n chÕ, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu m«n häc. Dùa vµo kÕt qu¶ trªn cã thÓ kh¸i qu¸t mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng trªn: - Do møc ®é ph©n ho¸ vÒ m«n häc cha s©u. - Do viÖc triÓn khai häc tù chän m«n thÓ dôc ë nhµ trêng cha ®îc thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ. - Do løa tuæi c¸c em cßn cha ®îc tham gia vµo c¸c phong trµo TDTT ë ®Þa ph¬ng. 4 - Do ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, dông cô, s©n tËp cña nhµ trêng cßn nhiÒu h¹n chÕ. - Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n, ngoµi viÖc ®i häc c¸c em cßn ph¶i gióp ®ì gia ®×nh t¨ng gia s¶n xuÊt, nªn thêi gian tËp luyÖn ngoµi giê cßn Ýt. Tõ nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®Ó n©ng cao chÊt lîng m«n häc, ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ rÌn luyÖn th©n thÓ vµ ph¸t huy ®îc n¨ng khiÕu cña häc sinh. Tríc hÕt ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm t©m sinh lý løa tuæi häc sinh ®Ó ®a ra c¸c bµi tËp vµ lîng vËn ®éng sao cho phï hîp cã hiÖu qu¶. C¸c bµi tËp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nguyªn t¾c vµ hÖ thèng. Ph¬ng ph¸p tËp luyÖn ph¶i ®a d¹ng, phong phó tr¸nh sù nhµm ch¸n, ®¬n ®iÖu thêng thÊy trong tËp luyÖn TDTT, gióp häc sinh cã høng thó tËp luyÖn. Díi ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh nghiªn cøu ®îc ®a vµo ®Ò tµi nµy. 1. Ph©n lo¹i ®èi tîng tËp luyÖn. C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra, qua theo dâi trùc tiÕp häc sinh tËp luyÖn. T«i ph©n lo¹i ®èi tîng tËp luyÖn nh sau: - §èi tîng häc sinh ®· ®îc tiÕp xóc víi bãng chuyÒn ë ®Þa bµn sinh sèng. - §èi tîng häc sinh cha ®îc tiÕp xóc víi bãng chuyÒn bao giê. - §èi tîng häc sinh cã chiÒu cao vµ thÓ lùc tèt. - §èi tîng häc sinh thÊp nhng cã søc bËt tèt, ph¶n x¹ nhanh. 2. C¸c bµi tËp vÒ t thÕ chuÈn bÞ vµ di chuyÓn. T thÕ chuÈn bÞ vµ di chuyÓn lµ nh÷ng kü thuËt c¬ b¶n lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c kü thuËt ®¸nh bãng trong tËp luyÖn vµ thi ®Êu. + T thÕ chuÈn bÞ: Lµ t thÕ ®øng cña ®Êu thñ trªn s©n thuËn lîi, hîp lý nhÊt ®Ó quan s¸t, ph¸n ®o¸n tèt, di ®éng kÞp thêi theo mäi híng tíi c¸c vÞ trÝ cÇn thiÕt trªn s©n. §øng hai ch©n réng b»ng vai hoÆc ®øng ch©n tríc chan sau, ch©n h¬i kiÔng, hai ®Çu gèi híng vµo trong khuþu gèi võa ph¶i hîp lý. Th©n ngêi gËp, hai tay co tù nhiªn c¼ng tay gÇn nh song song víi ®ïi, m¾t theo dâi bãng vµ x¸c ®Þnh ®iÓm r¬i cña bãng, tõ ®ã x¸c ®Þnh nhiÖm vô trong nh÷ng t×nh huèng cô thÓ. + Di chuyÓn: Lµ ph¬ng ph¸p cña ®Êu thñ rêi tõ vÞ trÝ nµy ®Õn vÞ trÝ kh¸c. Lµ kh©u trung gian nèi gi÷a t thÕ chuÈn bÞ vµ t thÕ ®¸nh bãng. Cã c¸c ®éng t¸c di chuyÓn nh sau: - Di chuyÓn bíc thêng. 5 - Di chuyÓn bíc lít. - Di chuyÓn bíc nh¶y. - Di chuyÓn bíc chÐo. - Di chuyÓn bíc xo¹c. - §éng t¸c l¨n ng·, bay c¸ nh¶y ®ì bãng. C¸c bµi tËp nµy ®îc thùc hiÖn lÆp l¹i nhiÒu lÇn vµo ®Çu c¸c buæi tËp. VËn dông mét c¸ch linh ho¹t, bµi b¶n, ®óng ph¬ng ph¸p khoa häc. 3. TËp c¸c kü thuËt c¬ b¶n vÒ Bãng ChuyÒn. a) Kü thuËt chuyÒn bãng cao tay. Lµ kü thuËt chñ yÕu dïng nh÷ng ngãn tay ®Ó chuyÒn bãng ®i. Cã rÊt nhiÒu kü thuËt chuyÒn bãng cao tay nh: + ChuyÒn bãng cao tay b»ng hai tay tríc mÆt. + ChuyÒn lËt sau ®Çu. + Nh¶y chuyÒn bãng. + Ng· chuyÒn bãng vµ chuyÒn bíc 2. Nhng ®èi víi häc sinh THPT kü thuËt chuyÒn bãng cao tay b»ng hai tay tríc mÆt ®îc sö dông chñ yÕu v× mét trong nh÷ng kü thuËt c¬ b¶n nhÊt cña bãng chuyÒn ®îc sö dông nhiÒu trong thi ®Êu. *Kü thuËt chuyÒn bãng cao tay b»ng hai tay tríc mÆt: + T thÕ chuÈn bÞ: Sau khi x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ, ®iÓm r¬i cña bãng còng nh ®Æc ®iÓm tÝnh n¨ng cña nã, ngêi chuyÒn nhanh chãng æn ®Þnh t thÕ chuyÒn bãng. Ngêi chuyÒn ë t thÕ trung b×nh, hai ch©n réng b»ng vai hoÆc ch©n tríc ch©n sau, h¬i khuþu gèi, th©n trªn th¼ng, hãp bông, m¾t quan s¸t bãng, hai tay d¬ cao trªn ®Çu tríc mÆt ë tÇm thÝch hîp ®Ó chuyÒn bãng. + §éng t¸c chuyÒn bãng: Khi chuyÒn bãng, hai ch©n ®¹p ®Êt, duçi khíp gèi ®Ó t¹o lùc, träng t©m c¬ thÓ ®îc n©ng lªn cao. Lóc nµy duçi c¸c khíp khuûu tay, gËp cæ tay nhanh c¸c ngãn tay bËt ®Èy bãng ®i. Träng lîng c¬ thÓ dån vµo ch©n tríc. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng cña c¬ thÓ ®Ó chuyÒn bãng lµ sù phèi hîp nhÞp nhµng, liªn tôc gi÷a c¸c bé phËn c¬ thÓ cã tÝnh kÕ tiÕp vµ liªn tôc. H×nh tay khi chuyÒn lµ mét h×nh tói bao quanh ë phÝa sau vµ díi bãng, c¸c ngãn tay dµn t¬ng ®èi ®Òu trªn bÒ mÆt cña bãng. Trong mét bµn tay ®iÓm tiÕp xóc gi÷a c¸c ngãn tay vµ bãng kh«ng gièng nhau: - Ngãn c¸i tiÕp xóc b»ng bÒ mÆt phÇn trong ®èt 2 vµ 1. - Ngãn trá tiÕp xóc nhiÒu nhÊt, gÇn nh hÕt bÒ mÆt phÇn trong cña 3 ®èt vµ phÇn trai tay. 6 - Ngãn gi÷a tiÕp xóc b»ng bÒ mÆt phÇn trong cña hai ®èt vµ mét phÇn cña ®èt 1. - Ngãn ®eo nhÉn tiÕp xóc b»ng bÒ mÆt phÇn trong cña ®èt 3 vµ mét phÇn cña ®èt 2. - Ngãn ót tiÕp xóc mét phÇn nhá bÒ mÆt trong cña ®èt 3. Khi chuyÒn bãng ch©n ®¹p ®Êt, duçi c¸c khíp ®Ó t¹o lùc ®ång thêi träng t©m c¬ thÓ còng n©ng lªn, gËp cæ tay nhanh, c¸c ngãn tay bËt ®Èy tÝch cùc vµo bãng, träng t©m c¬ thÓ dån vµo ch©n tríc. VÝ dô: TËp chuyÒn bãng cao tay b»ng hai tay tríc mÆt. Gi¸o viªn ®a ra nh÷ng c©u hái vÒ giai ®o¹n chuÈn bÞ, giai ®o¹n chuyÒn bãng (vÞ trÝ c¸c ngãn tay tiÕp xóc bãng, t thÕ th©n ngêi, träng t©m c¬ thÓ), giai ®o¹n kÕt thóc. Häc sinh ghi vµo vë häc tËp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®îc, sau ®ã gi¸o viªn ®a ra nh÷ng bµi tËp thùc hµnh cho c¸ nh©n, bµi tËp cho nhãm vµ bµi tËp cho c¶ líp. b) Kü thuËt ®Öm bãng. Lµ kü thuËt c¬ b¶n cña bãng chuyÒn. Trong thi ®Êu ®Öm bãng chñ yÕu ®Ó phßng thñ. §Öm bãng cã c¸c kü thuËt c¬ b¶n sau: - §Öm bãng b»ng hai tay. - §Öm bãng b»ng mét tay. - §Öm lËt qua ®Çu. - L¨n ng· cøu bãng. §èi víi häc sinh THPT kü thuËt ®Öm bãng b»ng hai tay ®îc sö dông chñ yÕu. *kü thuËt ®Öm bãng b»ng hai tay: + T thÕ chuÈn bÞ: §øng ë t thÕ trung b×nh thÊp, hai ch©n réng b»ng vai hoÆc ch©n tríc ch©n sau, hai tay co tù nhiªn ë bªn sên, m¾t quan s¸t bãng, th©n ngêi h¬i gËp. Khi x¸c ®Þnh ®îc ®iÓm r¬i cña bãng vµ tÇm thÝch hîp th× ®a tay ra ®ãn bãng. Hai tay duçi th¼ng, hai bµn tay ®Æt chÐo nhau vµ n¾m l¹i, bµn tay nä bäc lÊy bµn tay kia, hai ngãn c¸i song song kÒ s¸t nhau. + §éng t¸c ®¸nh bãng: Bãng ®Õn ngang h«ng, c¸ch th©n ngêi kho¶ng gÇn mét c¸nh tay th× thùc hiÖn ®Öm bãng. Lóc nµy ch©n ®¹p ®Êt, duçi khíp gèi ®a träng t©m c¬ thÓ lªn cao. Hai tay chuyÓn ®éng tõ díi lªn ®Ó ®¸nh bãng, khi ch¹m bãng th× gËp cæ tay xuèng díi lµm c¨ng c¸c nhãm c¬ c¼ng tay. Yªu cÇu hai tay th¼ng, ch¾c, b»ng, th©n ngêi h¬i lao vÒ tríc. 7 + KÕt thóc: Khi bãng rêi khái tay, hai ch©n tiÕp tôc duçi, tay n©ng theo híng bãng ®i mét ®o¹n ng¾n råi nhanh chãng trë vÒ t thÕ chuÈn bÞ ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn ®éng t¸c tiÕp theo. VÝ dô: TËp ®Öm bãng b»ng hai tay. Sau khi gi¸o viªn híng dÉn cho häc sinh ®äc vµ nghiªn cøu vÒ kü thuËt ®Öm bãng b»ng hai tay. Häc sinh ghi vµo vë häc tËp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®îc. Sau ®ã gi¸o viªn ®a ra c¸c bµi tËp cho häc sinh tËp luyÖn: - TËp m« pháng t thÕ ®Öm bãng. - T¹i chç thùc hiÖn kü thuËt ®Öm bãng( kh«ng cã bãng) - Di chuyÓn sang tr¸i, sang ph¶i ®Öm bãng( kh«ng cã bãng) - Di chuyÓn tiÕn, lïi ®Öm bãng( kh«ng cã bãng) - Mét b¹n tung b¹n kia ®Öm tr¶ l¹i - Hai b¹n cïng di chuyÓn ®Öm bãng cho nhau - Mét b¹n gâ bãng nhÑ b¹n kia ®Öm tr¶ l¹i, sau ®ã ®ái vÞ trÝ cho nhau. - TËp trong s©n bãng chuyÒn, b¹n ë vÞ trÝ sè 3 tung bãng ®Õn c¸c vÞ trÝ sè 1, sè 5, sè 6. Bãng ®Õn vÞ trÝ nµo th× ngêi ®ã ®Öm bãng tr¶ l¹i vÞ trÝ sè 3 (h×nh vÏ). 3 6 5 1 Sau khi häc sinh tËp nh÷ng bµi tËp trªn, gi¸o viªn híng dÉn cho häc sinh tËp luyÖn thªm ë nhµ ®Ó hoµn thµnh tèt môc tiªu cña bµi tËp. §Õn buæi tËp sau tríc khi häc bµi míi gi¸o viªn kiÓm tra mét sè häc sinh kiÕn thøc vÒ nh÷ng kü thuËt ®· häc ®Ó n¾m b¾t ®îc møc ®é tiÕp thu cña häc sinh. Kü thuËt ph¸t bãng: Ph¸t bãng kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ ®a bãng sang s©n ®èi ph¬ng, mµ cßn mang tÝnh tÊn c«ng, ph¸t bãng cã uy lùc sÏ g©y khã kh¨n cho ®èi ph¬ng hoÆc dµnh ®iÓm trùc tiÕp. Ph¸t bãng cã c¸c kü thuËt c¬ b¶n sau: - Ph¸t bãng thÊp tay chÝnh diÖn. - Ph¸t bãng thÊp tay nghiªng m×nh. - Ph¸t bãng cao tay chÝnh diÖn. - Ph¸t bãng cao tay nghiªng m×nh. 8 §èi víi häc sinh THPT chñ yÕu häc kü thuËt ph¸t bãng cao tay chÝnh diÖn. * Kü thuËt ph¸t bãng cao tay chÝnh diÖn: + T thÕ chuÈn bÞ: Ngêi ph¸t bãng ®øng sau ®êng biªn ngang, ch©n cïng bªn víi tay cÇm bãng ®Ó ë sau, th©n ngêi ng¶ vÒ tríc, ch©n h¬i khuþu gèi, tay ®¸nh bãng duçi th¼ng ®Ó phÝa sau, lßng bµn tay híng bãng. + §éng t¸c ph¸t bãng: Tay cÇm bãng tung bãng lªn cao kho¶ng 70 - 90cm h¬i chÕch vÒ tríc, khi bãng r¬i ®Õn võa tÇm th× ®¸nh vµo gi÷a vµ sau bãng, ®¸nh bãng b»ng lßng bµn tay. Sau khi bãng rêi khái tay th× nhanh chãng bíc vµo s©n ®Ó chuÈn bÞ thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c tiÕp theo. VÝ dô: TËp kü thuËt ph¸t bãng cao tay chÝnh diÖn. Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ®äc vµ t×m hiÓu kü thuËt ph¸t bãng cao tay chÝnh diÖn. Häc sinh ghi vµo vë häc tËp nh÷ng kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®îc. Sau ®ã gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tËp kü thuËt ph¸t bãng thÊp tay chÝnh diÖn theo c¸c bµi tËp sau: - TËp t thÕ chuÈn bÞ vµ c¸ch tung bãng. - TËp ph¸t bãng vµo têng. - TËp ph¸t bãng qua líi. - Ph¸t bãng qua líi vµo c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau. Ngoµi viÖc híng dÉn häc sinh tËp luyÖn trªn líp, gi¸o viªn cÇn híng dÉn vµ giao bµi tËp cho häc sinh vÒ nhµ tù häc, tù tËp luyÖn thªm ®Õn ®Çu buæi tËp sau kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. 4. TËp n©ng cao. Khi häc sinh ®· tiÕp thu ®îc c¸c ®éng t¸c kü thuËt b¾t ®Çu vËn dông ®a vµo c¸c bµi tËp cô thÓ, c¸c bµi tËp lÆp l¹i víi cêng ®é t¨ng dÇn ®Òu dùa trªn kh¶ n¨ng øng dông cña häc sinh tõ c¸c bµi tËp bæ trî, t thÕ c¬ b¶n. Sau ®ã vÒ nhµ ghi l¹i vµo vë häc tËp. + TËp chuyÒn bãng cao tay b»ng hai tay tríc mÆt. - T¹i chç tËp t thÕ h×nh tay, cÇn chó ý vÞ trÝ vµ tÇm chuyÒn. - §øng ë t thÕ chuyÒn thùc hiÖn ®Èy bãng ®i, chó ý h×nh tay khi tiÕp xóc bãng vµ ®é ho·n xung. - ChuyÒn bãng theo h×nh tam gi¸c. - Phèi hîp chuyÒn thÊp tay vµ cao tay tõ c¸c vÞ trÝ trªn s©n. - TËp phèi hîp chuyÒn chiÕn thuËt vµ chuyÒn bíc 2. + TËp ®Öm bãng b»ng hai tay. 9 - TËp t thÕ vµ h×nh tay khi ®Öm bãng. - Di ®éng c¸c bíc, c¸c híng ®Öm bãng ®i. - TËp ®ì ph¸t bãng. - TËp phèi hîp chiÕn thuËt vµ ®Öm bãng ®iÒu chØnh ®Õn c¸c vÞ trÝ trªn s©n. + TËp kü thuËt ph¸t bãng thÊp tay chÝnh diÖn. - TËp t thÕ chuÈn bÞ khi ph¸t bãng - TËp tung bãng, chó ý ®é chuÈn x¸c vÒ tÇm tung vµ ®iÓm r¬i. - TËp ph¸t bãng qua líi ë khu vùc gi÷a s©n vµ kÐo dµi dÇn cù ly ®Õn khu ph¸t bãng - Ph¸t bãng thay ®æi tÝnh n¨ng nh : bãng bay, bãng xo¸y. - Ph¸t bãng theo ®iÒu kiÖn kh¸ch quan. + TËp thÓ lùc: - Lîng vËn ®éng cã t¸c dông trùc tiÕp, tÝch cùc n©ng cao tr×nh ®é cña ngêi tËp. - Tæ chøc s¾p xÕp hîp lý tõng bµi tËp víi thùc tÕ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc. - T¨ng cêng c¸c nhãm bµi tËp, mËt ®é bµi tËp. - T¨ng cêng khèi lîng bµi tËp, tèc ®é, ®é khã vµ sè lÇn ®éng t¸c. - TËp c¸c ®éng t¸c bËt nh¶y, l¨n ng· trong thi ®Êu. Khi ®· hoµn thµnh tèt c¸c bµi tËp, gi¸o viªn cã thÓ yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ë møc cao h¬n hoÆc tËp víi nh÷ng bµi tËp míi khã h¬n. §ång thêi híng dÉn häc sinh lµm quen víi chiÕn thuËt trong thi ®Êu bãng chuyÒn, ®Ó häc sinh thÓ hiÖn ®îc kü thuËt bãng chuyÒn ®· häc. Qua mçi lÇn thi ®Êu gi¸o viªn ph¶i nªu lªn nh÷ng yªu cÇu cÇn ph¶i ®¹t ®îc ®Ó häc sinh cã ý thøc thùc hiÖn kü thuËt vµ chiÕn thuËt. §Ó häc sinh n¾m b¾t vµ thùc hiÖn tèt chiÕn thuËt bãng chuyÒn, tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i gi¶ng d¹y ph©n ®o¹n, sau ®ã míi phèi hîp. B¾t ®Çu b»ng chiÕn thuËt c¸ nh©n, khi häc sinh ®· n¾m ®îc chiÕn thuËt c¸ nh©n sau ®ã chuyÓn sang phèi hîp nhãm vµ toµn ®éi. + TËp chiÕn thuËt ph¸t bãng . - Ph¸t vµo ®Êu thñ ®ì bíc 1 kÐm. - Ph¸t vµo vÞ trÝ ngêi chuyÒn 2. - Ph¸t vµo khu vùc trèng trªn s©n, khe hë gi÷a hai ngêi. - Ph¸t vµo vÞ trÝ ®an chuyÒn 2. Ngoµi viÖc tËp luyÖn nh÷ng kü thuËt c¬ b¶n vÒ bãng chuyÒn vµ chiÕn thuËt trong thi ®Êu, gi¸o viªn cÇn cung cÊp cho häc sinh mét sè kiÕn thøc vÒ luËt bãng chuyÒn. 10 - LuËt vÒ s©n b·i, dông cô. - LuËt vÒ thÓ thøc thi ®Êu bãng chuyÒn. - LuËt vÒ lçi sai vÞ trÝ. - LuËt thay ngêi. - LuËt vÒ hµnh vi ®¹o ®øc cña cÇu thñ thi ®Êu trªn s©n. 5. Tæ chøc kiÓm tra ®Þnh kú vµ kiÓm tra thi ®Êu. Tæ chøc kiÓm tra thi ®Êu lµ c¸ch thøc ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tËp luyÖn cña häc sinh qua mét thêi gian tËp luyÖn. Ph¬ng thøc kiÓm tra lµ thêng xuyªn tæ chøc thi ®Êu. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nh©n ngµy lÔ lín, c¸c dÞp tæ chøc ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua, c¸c héi thi thÓ thao, héi khoÎ. §©y lµ biÖn ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ gãp phÇn khuyÕn khÝch häc sinh tham gia tËp luyÖn. C. kÕt luËn I. kÕt qu¶ nghiªn cøu. Sau mét thêi gian tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ ¸p dông thùc nghiÖm, qua kiÓm tra víi ®èi tîng nghiªn cøu ®· nªu trong ®Ò tµi, kÕt qu¶ kiÓm tra bíc ®Çu cho thÊy: *LÇn kiÓm tra thø nhÊt: Néi dung ph¸t bãng thÊp tay chÝnh diÖn. - Lo¹i giái : 8 em = 11,8% - Lo¹i kh¸ : 27 em = 39,7% - Lo¹i ®¹t : 31 em = 45,6% - Lo¹i cha ®¹t: 2 em = 2,9 % *LÇn kiÓm tra thø hai: Néi dung kiÓm tra ph¸t bãng thÊp tay chÝnh diÖn. - Lo¹i giái : 15 em = 22% - Lo¹i kh¸ : 35 em = 51,5% - Lo¹i ®¹t : 18 em = 26,5% - Lo¹i cha ®¹t : Kh«ng cã. Nh vËy qua hai lÇn kiÓm tra trªn cïng mét ®èi tîng kÕt qu¶ t¨ng lªn râ rÖt, kh«ng cßn häc sinh cha ®¹t yªu cÇu, sè häc sinh kh¸ giái t¨ng cao. Ngoµi ra cßn ph¸t hiÖn ®îc mét sè em häc sinh cã n¨ng khiÕu vÒ TDTT ®Ó tiÕp tôc båi dìng lµm nÒn t¶ng cho phong trµo TDTT ë ®Þa ph¬ng vµ cã thÓ tiÕp tôc båi dìng ®Ó dù thi vµo c¸c trêng n¨ng khiÕu. §Æc biÖt ®· thóc ®Èy ®îc phong trµo tù rÌn luyÖn th©n thÓ häc sinh trong nhµ trêng còng nh phong trµo TDTT ë ®Þa ph¬ng. II. bµi häc kinh nghiÖm. 11 - VËn dông c¸c chñ ®Ò m«n thÓ thao tù chän vµo qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ë trêng THCS cßn lµ vÊn ®Ò rÊt míi. Trªn ®©y chØ lµ mét chñ ®Ò mang tÝnh ®Æc thï cña bé m«n, ®Æc ®iÓm t×nh h×nh c¬ së vËt chÊt cña nhµ trêng vµ tÝnh truyÒn thèng cña ®Þa ph¬ng. - Muèn thùc hiÖn ®îc kÕ ho¹ch d¹y häc, tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i híng dÉn häc sinh t×m hiÓu kü môc tiªu cña chñ ®Ò. - Häc sinh ph¶i ghi l¹i toµn bé nh÷ng kiÕn thøc mµ gi¸o viªn híng dÉn theo c¸ch hiÓu cña m×nh vµo vë häc tËp. - §Ó n©ng cao n¨ng lùc cña häc sinh, ngoµi viÖc khuyÕn khÝch c¸c em thêng xuyªn tham gia tËp luyÖn thªm ngoµi giê. Gi¸o viªn cÇn ph¶i ®a ra ®îc c¸c bµi tËp mét c¸ch hÖ thèng, bµi b¶n, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc. Tu©n thñ mét c¸ch chÆt chÏ vµ vËn dông s¸ng t¹o c¸c nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p tËp luyÖn sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lÝ løa tuæi, giíi tÝnh vµ tr×nh ®é tËp luyÖn cña häc sinh. IIi. kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt. 1. KiÕn nghÞ. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc øng dông kÕt qu¶ nghiªn cøu vµo thùc tiÔn rÊt cÇn sù quan t©m ®Çu t cña ngµnh gi¸o dôc vÒ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ tËp luyÖn, vÒ tµi liÖu tham kh¶o vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®éng viªn kÞp thêi ®èi víi nh÷ng häc sinh cã thµnh tÝch cao trong häc tËp còng nh trong c¸c ®ît tham gia héi thi TDTT. 2. §Ò xuÊt. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn vÒ khoa häc TDTT. Ngoµi c«ng viÖc gi¶ng d¹y, gi¸o viªn ph¶i kh«ng ngõng häc hái n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. Nhng vÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt hiÖn nay lµ tµi liÖu tù häc tù båi dìng. §ång thêi cÇn ph¶i thêng xuyªn tæ chøc c¸c héi nghÞ trao ®æi, häc hái kinh nghiÖm cña ®ång nghiÖp, héi nghÞ khoa häc, tËp huÊn ®Ó gi¸o viªn ®îc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. Trªn ®©y lµ nh÷ng ®óc kÕt kinh nghiÖm cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. RÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña ®ång nghiÖp ®Ó gióp ®ì t«i ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Th¹ch Thµnh , ngµy 27/04/2011 Ngêi viÕt 12 TrÞnh Anh TuÊn 13