Tài liệu Một số hình thức nâng cao chất lượng cho trẻ 4 5 tuổi làm quen với các tác phẩm văn học

Một sốố hình thức nâng cao châốt lượng cho tr ẻ 4-5 tu ổi làm quen v ới các tác phẩm văn học 1. Lý do chọn đềề tài: Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là tạo điềều kiện trẻ được ho ạt động, tìm hiểu vềề thiền nhiền, con vật, đấất nước… Củng cốấ các khái niệm thu lượm được băềng con đường cảm thụ và cung cấấp những hiểu biềất thú vị vềề đời sốấng. Tổ chức hướng dấẫn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn h ọc là nhi ệm vụ quan trọng ở trường mấềm non. Đó là sự dấẫn dăất m ở c ửacho con ng ười ngay từ những bước chập chững đấều tiền đi vào thềấ gi ới c ủa các giá tr ị phong phú chứa đựng trong tác phẩm nghệ thuật ngốn từ. Sự tiềấp xúc thường xuyền với tác phẩm văn học được chọn lọc seẫ phát triển ở trẻ ngốn ngữ, sự nhạy cảm thẩm myẫ, năng lực cảm thụ văn học những tốấ chấất ban đấều của năng khiềấu nghệ thuật. Tiềấp xúc với tác phẩm văn học được tiềấp xúc với vốấn từ tiềấng vi ệt h ọc cách phản ánh đúng, tích lũy vốấn từ ngữ nghệ thuật, học nh ững mấẫu cấu hoàn hảo sinh động, giàu sức biểu cảm. Qua đó trẻ yều mềấn chấn tr ọng tiềấng nói. Văn học còn góp phấền còn góp phấền phát triển trí tuệ, tình c ảm, đ ạo đ ức làm phong phú đời sốấng tinh thấền cho trẻ, Những ấấn tượng đẹp đeẫ vềề nh ững hình tượng nghệ thuật trong tác phẩm văn học seẫ thúc đẩy ham muốấn, sáng tạo nghệ thuật của trẻ, những bài thơ, những cấu truyện k ể, tranh veẫ, mố hình mố phỏng chính là sự thể hiện thềấ giới bền trong, là nhu cấều tự th ể hiện mình của trẻ. Cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn h ọc seẫ giúp tr ẻ phát triển kyẫ năng lời nói trong các hoạt động đời sốấng, m ở r ộng hi ểu biềất của trẻ vềề những mốấi quan hệ con người làm cho trẻ cảm nhận vẻ đẹp của tình người, của thiền nhiền, của những hình tượng th ẩm myẫ, giáo d ục tấm hốền và xấy dựng được thái độ đúng đăấn của trẻ vềề thềấ giới xung quanh. Nh ư chúng ta đã biềất trẻ nhỏ được lớn lền trong vòng tay yều th ương c ủa cha mẹ, qua những mẩu truyện ngăấn hay bài thơ trẻ đã được giáo dục đ ể hình thành nhấn cách con người. Là một người giáo viền hàng ngày trực tiềấp chăm sóc giáo d ục. Tối nhận thức rõ mục tiều của tác phẩm văn học là giúp tr ẻ em phát tri ển vềề thể chấất, tình cảm, trí tuệ, thẩm myẫ, hình thành những yềấu tốấ đấều tiền c ủa nhấn cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một, Hình thành ở trẻ em những chức năng tấm sinh lý, Năng lực và phẩm chấất mang tính nềền t ảng, nh ững kyẫ năng sốấng cấền thiềất, phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát tri ển tốấi đa những khả năng tiềềm ẩn, đặt nềền tảng cho việc học ở các cấấp h ọc tiềấp theo xuấất phát từ những vai trò cụ thể đó, cho nền hoạt động d ạy tr ẻ làm quen văn học là mốn học khống thể thiềấu trong chương trình chăm sóc giáo d ục trẻ trẻ vì vậy việc nấng cao chấất lương dạy trẻ 4-5 tuổi làm quen v ới tác phẩm văn học là vấấn đềề quan trọng trong đổi mới hình thức t ổ ch ức GDMN. Bản thấn tối là một giáo viền trực tiềấp chủ nhiệm lớp 4-5 tu ổi, đ ể nấng cao chấất lượng giáo dục trẻ nền tối chọn đềề tài “Một sốố hình thức nâng cao châốt lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với các tác ph ẩm văn h ọc ” để nghiền cứu. 2. Mục đích nghiền cứu: - Giáo viền giúp trẻ nhớ được một sốấ bài thơ, cấu truyện… biềất cách đ ọc th ơ, kể truyện diềẫn cảm. - Trẻ biềất nghe, hiểu và cảm thụ được tác phẩm văn học. - Trẻ biềất nhận xét, đánh giá các nhấn vật trong tác phẩm văn h ọc. - Hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốất đẹp, những c ảm xúc tích cực ( yều cái đẹp, tránh xa cái xấấu…) 3. Đốối tượng nghiền cứu: - Trẻ mấẫu giáo 4-5 tuổi A ( sốấ lượng 45 trẻ )và các hoạt động giáo d ục giúp nấng cao chấất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác ph ẩm văn h ọc. 4. Phương pháp nghiền cứu: + Phương pháp dùng lời. + Phương pháp đàm thoại. + Phương pháp trực quan. + Phương pháp thực hành. 5. Giới hạn nghiền cứu: - Nghiền cứu thực trạng và các hình thức để nấng cao chấất lượng cho tr ẻ 45 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. 6. Phạm vi và kềố hoạch nghiền cứu: Đềề tài được nghiền cứu từ tháng 07 năm 2013 đềấn tháng 05 năm 2014. - Tháng 7 năm 2013: Nghiền cứu lý luận của đềề tài - Tháng 8 năm 2013: Nghiền cứu thực trạng và các hình th ức nấng cao chấất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. - Từ tháng 9 năm 2013 : Đưa các hình thức đã nghiền cứu áp dụng vào thực tiềẫn để nấng cao chấất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác ph ẩm văn học. PHẦẦN II: NỘI DUNG 1.Cơ sở lý luận của đềề tài: Như chúng ta đã biềất làm quen văn học là tạo điềều ki ện cho tr ẻ phát triển ngốn ngữ nhăềm rèn luyện phát triển ở trẻ các kyẫ năng nghe, nói… cấền thiềất để giao tiềấp với mọi người xung quanh. Việc cho trẻ làm quen với kyẫ năng nghe,đọc,nói…. nhăềm phát tri ển ở trẻ sự hứng thú, say mề đọc thơ, đọc truyện… Nhăềm rèn luyện sự chú ý, khả năng ghi nhớ có chủ định, phát triển vốấn từ cho trẻ, giúp tr ẻ biềất diềẫn đ ạt rõ ràng, mạch lạc. Nhăềm phát huy tính tích cực sáng tạo c ủa tr ẻ t ạo mối trường và cơ hội để trẻ hoạt động tích cực và chủ động để trẻ có th ể tiềấp nhậntoàn diện và thích hợp từ nhận thức đềấn nhận xét đánh giá và cao h ơn là biềất cái hay, cái đẹp của tác phẩm, tạo c ơ hội để tr ẻ nói ý c ủa mình, th ể hiện cảm xúc của mình, nghe ý của bạn, nghe ý c ủa cố giáo giúp cho hi ểu biềất của trẻ phong phú hơn. Qua tác phẩm vui, giản dị, dềẫ hiểu, phù hợp với tấm lý trẻ thì hứng thú của trẻ seẫ được thỏa mãn, trẻ seẫ nhìn nhận cuộc sốấng rực rỡ, phong phú, mới lạ trẻ seẫ tạo ra sức để thích ứng với đòi hỏi của cố giáo trong khi làm quen với tác phẩm văn học giúp trẻ có khả năng phản ánh, mố t ả cu ộc sốấng đa dạng và độc đáo, tác phẩm bốềi dưỡng tình cảm trong sáng , lành mạnh đốềng thời phải nấng cao nhận thức cho trẻ. Vậy cố giáo cấền t ạo cho tr ẻ có nhiềều cơ hội được tiềấp xúc và làm quen với các tác phẩm văn học nh ư: Nghe cố kể truyện, đọc thơ, trẻ tự đóngkịch, xem phim hoạt hình, chơi các trò chơi… Làm quen với tác phẩm văn học còn bao hàm cả cống vi ệc đọc kể diềẫn cảm: Cố là người đọc kể sử dụng săấc thái của mình và các phương ti ện đ ọc kể biểu cảm khác nhau làm cho tác phẩm văn học cấất tiềấng nói t ạo cho tác phẩm văn học một bức tranh ấm thanh thích ứng giúp các em dềẫ hi ểu n ội dung, nhìn thấấy được các hình tượng, các khung c ảnh, các tình tiềất và phát triển ngốn ngữ biểu cảm cho trẻ, giúp trẻ biềất nhận, đánh giá và phán đoán tác phẩm. Tác phẩm văn học thể hiện, hiện thực cuộc sốấng băềng hình t ượng nghệ thuật, băềng sức mạnh của tính hình tượng, sự bi ểu c ảm c ủa ngốn ngữ, những hình tượng con người, con vật… bức tranh thiền nhiền đ ược veẫ nền băềng ngốn ngữ đã tác động mạnh meẫ đềấn trẻ. Sức mạnh của tác phẩm văn học thật vố cùng to lớn. trong quá trình cho tr ẻ tiềấp xúc với tác phẩm băềng tài năng sư phạm cùng với nghệ thu ật đọc và k ể truyện văn học. Cố giáo ở trường Mấềm Non seẫ hướng trẻ vào nh ững v ẻ đ ẹp nội dung và nghệ thuật, tác phẩm gấy ấấn tượng đấều tiền cho trẻ vềề hình tượng nghệ thuật được xấy dựng băềng ngốn ngữ dấn tộc. Đốấi với trẻ mấẫu giáo 4-5 tuổi ở giai đoạn này c ảm nh ận th ẩm myẫ đã có một bước phát triển trong tiềấp nhận văn học, sự tiềấp nhận tác phẩm đấềy đ ủ, hoàn thiện hơn, biểu hiện trước tiền là sự hiểu biềất những cấu truy ện c ổ tích, bài thơ, những đoạn văn xuối hay và sự làm giàu tình c ảm qua quá trình tích lũy hình tượng nghệ thuật. 2. Thực trạng vâốn đềề: 2.1. Thuận lợi: Được sự quan tấm của chính quyềền địa phương, Phòng giáo d ục và đào tạo Yền Lạc cũng như ban giám hiệu nhà trường đã ch ỉ đ ạo sát sao vềề chuyền mốn đấều tư cơ sở vật chấất, trang thiềất bị dạy học tương đốấi đấềy đ ủ. Lớp học được trang bị 01 máy tính qua đó khi cho tr ẻ làm quen v ới tác phẩm văn học, trẻ trực tiềấp được quan sát các hình ảnh tĩnh, hình ảnh đ ộng, lăấng nghe ấm thanh và cảm nhận sấu hơn, hứng thú hơn với tác ph ẩm văn học. Trẻ mạnh dạn tự tin, hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động làm quen với văn học. Phụ huynh luốn quan tấm chu đáo đềấn việc chăm sóc và giáo d ục tr ẻ t ạo điềều kiện thuận lợi trong việc kềất hợp giáo dục giữa gia đình và nhà tr ường. Là một giáo viền được phấn cống phụ trách lớp 4-5 tuổi A b ản thấn tối luốn nhiệt tình, yều nghềề, mềấn trẻ, được trải nghiệm, cọ sát với thực tềấ, được h ọc tập và đào tạo qua trường lớp, luốn tìm tòi học hỏi và rút ra kinh nghi ệm cho bản thấn. Có giọng kể hay, truyềền cảm, năấm chăấc phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Bản thấn tối đã năấm chăấc các hình thức cho trẻ LQV tác phẩm văn h ọc nh ư: - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua các giờ hoạt động chung. - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua các hoạt động khác. - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua góc thư viện c ủa bé. - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua việc kể truyện sáng tạo -Hình thức cho trẻ LQV văn học qua tuyền truyềền với phụ huynh…. 2.2.Khó khăn: Một sốấ trẻ chưa qua lớp mấẫu giáo 3 - 4 tuổi nền còn nhút nhát, ch ậm chạp, bỡ ngỡ, thiềấu tự tin khi tham gia vào các ho ạt động nhấất là mốn h ọc làm quen với tác phẩm văn học. Khả năng nhận thức của học sinh khống đốềng đềều có cháu tiềấp thu nhanh, có cháu tiềấp thu chậm. Tranh ảnh phục vụ cho mốn học còn hạn chềấ Giáo viền chưa thường xuyền sử dụng các đốề dùng tr ực quan đ ể làm cho giời học thềm sinh động. Trẻ ít được tham gia vào các hoạt động đóng k ịch theo n ội dung các cấu truyện. Trẻ chưa biềất kể chuyện sáng tạo và kể chuyện theo tranh. Giáo viền chưa thay đổi địa điểm để cho trẻ làm quen v ới các tác ph ẩm văn học phù hợp với địa điểm khống gian. Sự quan tấm của gia đình dành cho các cháu là khống đốềng đềều, 100% phụ huynh là nống thốn. Một sốấ phụ huynh đi làm ăn xa đ ể các cháu ở nhà với anh chị hoặc ống bà đã già, nền việc phốấi h ợp v ới ph ụ huynh còn nhiềều hạn chềấ. 2.3. Kếốt quả khảo sát ban đâầu: Kềất quả điềều tra trền trẻ khi chưa áp dụng các phương pháp, hình th ức m ới để nấng cao chấất lượng trẻ 4-5 tuổi LQV tác phẩm văn học thì tỷ lệ tr ẻ hào hứng tham gia vào hoạt động văn học của lớp tối còn thấấp, C ụ th ể nh ư sau: Khả năng trẻ Sốấ trẻ Trẻ thích nghe và biềất đọc diềẫn cảm Trẻ thuộc nhiềều, nhanh các tác phẩm văn học Trẻ diềẫn đạt ngốn ngữ tốất lượngXềấp loại Tốất Khá Đạt Chưa đạt 45 21= 47% 15= 33% 4=9% 5=11% 45 20=44% 13=29% 7=16% 5=11% 45 18=40% 10=22% 10=22% 7=16% Qua bảng khảo sát ta thấấy: Tỉ lệ trẻ xềấp loại tốấ ở các khả năng còn thấấp, chưa đạt 50% tổng sốấ học sinh. Tỉ lệ trẻ đạt và ch ưa đ ạt còn ở t ỉ l ệ cao( trềm 10%. Chấất lượng của trẻ trong việc làm quen tác ph ẩm văn h ọc là chưa đốềng đềều. 3. Các giải pháp, hình thức để nâng cao châốt lượng cho trẻ 4-5 tu ổi làm quen tác phẩm văn học. Muốấn đạt được kềất quả cao trong việc nấng cao chấất lượng cho tr ẻ mấẫu giáo làm quen với các tác phẩm văn học thì trước hềất cố giáo cấền ph ải yều văn học, say mề văn học, thích học hỏi, tìm tòi khám phá nh ững cái hay cái đẹp trong tác phẩm văn học, giúp trẻ hiểu nội dung, giá tr ị c ủa tác ph ẩm. Biềất kềất hợp giữa thực tềấ và những chi tiềất hư cấấu c ủa tác ph ẩm ph ải có s ự tác động qua lại giữa người truyềền thụ và người tiềấp thu. Đ ọc kyẫ tác ph ẩm đó nghiền cứu để hiểu biềất ý tứ của tác phẩm, hiểu được hàm ẩn c ủa tác gi ả muốấn gửi vào mốẫi nội dung, suy nghĩ, tìm tòi để ch ọn l ựa tác ph ẩm lền l ớp, chọn hình thức phù hợp nhấất, dềẫ dàng giúp trẻ hiểu được những giá tr ị đích thực của tác phẩm. Việc nghiền cứu và thử nghiệm các hình thức được diềẫn ra song song trong suốất quá trình thực hiện đềề tài. Các tác phẩm văn h ọc cho tr ẻ làm quen trong hoạt động này thường năềm trong chương trình có n ội dung phù h ợp với chủ đềề đang thực hiện. Trong quá trình nghiền c ứu tối đã s ử d ụng m ột sốấ hình thức đẻ nấng cao chấất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen v ới tác phẩm văn học để làm giàu, củng cốấ vốấn từ, hình thành vi ệc phát ấm, luy ện phát ấm đúng hình thành nhịp điệu của ngốn ngữ để phát huy tác dụng nhiềều mặt đềấn việc giáo dục trẻ, trong quá trình cho trẻ tiềấp xúc với tác ph ẩm văn học cố giáo cấền tạo cho trẻ yều thích khám phá lời hay, ý đẹp, h ứng thú khi tiềấp nhận các bài thơ, cấu chuyện… vì vậy muốấn t ạo cho tr ẻ lòng yều thích văn học dựa trền cơ sở hình thức mới phát huy tính tích c ực đ ể phát tri ển ngốn ngữ cho trẻ như sau: 3.1. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các gi ờ ho ạt đ ộng chung: 3.1.1.Giờ học cho trẻ làm quen với văn học: Đấy là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học. Các tác ph ẩm văn h ọc cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường năềm trong ch ương trình, có nội dung phù hợp với chủ đềề đang thực hiện. Thời gian c ủa ho ạt đ ộng này thường khống nhiềều; khoảng từ 25đềấn 30phút. Vì vậy trong gi ờ ho ạt đ ộng này tối sử dụng rấất nhiềều hình thức khác nhau đềề gấy hứng thú cho tr ẻ giúp trẻ nhanh chóng hiểu nội dung truyện, nhớ truyện, thuộc thơ và đọc k ể diềẫn cảm. Tối đã thực hiện như sau: · Sử dụng đốầ dùng trực quan * Đốề dùng trực quan dùng để giới thiệu bài VD1: Truyện “Hai anh em gà con” - Chủ đềề “Gia đình”, tối l ựa ch ọn hình th ức sử dụng hình ảnhminh hoạ. +Chuẩn bị slide hình ảnh gà, vịt tĩnh và động. Giới thi ệu v ới tr ẻ “Xin chào các bạn, các bạn hãy lăấng nghe và đoán xem tối là ai nhé ! “ M ẹ ơi! V ịt con vừa ăn bánh mỳ với chúng con. Mẹ hãy nói đi con chia cho V ịt ăn cùng có được khống? ” + Vậy đốấ các bạn tớ là ai? VD2: Truyện “Chú dề đen” - Chủ đềề “Động vật”, sử dụng hình thức rốấi tay đ ể giới thiệu truyện: Tay trái của cố là rốấi chó sói, tay phải là rốấi dề trăấngcố nói gi ọng chó sói và cử động tay trái phù hợp với ngữ điệu kể: +“Dề kía mày đi đấu? + Trền đấều mày có gì? + Dưới chấn mày có gì? + Bấy giờ mày hãy trả lời tao trái tim mày thềấ nào?… + Các conhãy đoán xem đó là cấu nói c ủa nhấn v ật nào? ở trong cấu truy ện gì? Ởcấu truyện “Hai anh em gà con” tối sử dụng hình thức đó vì con Gà, con V ịt là những con vật nuối trong gia đình rấất gấền gũi v ới tr ẻ nền rấất dềẫ dàng nhận ra đó là Gà convà từ đó cố dấẫn dăất để bước vào k ể cấu truy ện “Hai anh em gà con”. Còn truyện “Chú Dề đen” tối đã cho trẻ làm quen ho ạt đ ộng khác từ hốm trước nền trẻ đã năấm được nội dung cấu truyện. Vì vậy tối đã sử dụng chính những nhấn vật trong truyện và kể trích m ột cấu nói c ủa Chó Sóiđể hỏi trẻ vềề tền nhấn vật và tền truyện từ đó dấẫn dăất để kể l ại truy ện giúp trẻ thuộc truyện. Sau giờ hoạt động chung này trẻ đã thuộc truyện cố đã tổ chức cho trẻ tập đóng kịch và hình thức sử d ụng đốề dùng tr ực quan trong hoạt động này là mũ, trang phục và sấn khấấu. Việc thay đ ổi hình th ức khi cho trẻ làm quen cùng một tác phẩm văn học đã đem l ại kềất quả cao cho cố và trẻ. *Đốề dùng trực quan còn là hình thức sử dụng để gi ảng gi ải t ừ khó Thường mốẫi bài thơ, cấu truyện lại đem đềấn cho trẻ một vài từ m ới và cố seẫ giải thích cho trẻ để trẻ hiểu ý nghĩa của từ mới đó. VD1: Thơ “Hoa cúc vàng” - Chủ đềề “Tềất và mùa xuấn” Trong bài th ơ này có t ừ “Gom năấng vàng” trong cấu thơ: “Cúc gom năấng vàng vào trong lá biềấc” Tối đã để một sốấ đốề dung, đốề chơi trền bàn khi đọc đềấn cấu th ơ “Cúc gom năấng vàng” đốềng thời dung tay gom đốề dung, đốề ch ơi l ại m ột chốẫtối làm v ới tr ẻ “Gom năấng vàng”giốấng như cố và các con hay gom đốề dung, đốề ch ơi hang ngày. VD2: Truyện “Truyện sự tích bánh chưng, bánh dày” - Ch ủ đềề “Tềất và mùa xuấn”sử dụng đốề dùng trực quan là sa bàn và rốấi. M ở đấều cấu truy ện là: “Ngày xưa, ở nước ta, trong sốấ các con của vua Hùng V ương thứ sáu có m ột người con tền là Lang Liều. Các hoàng tử khác đềều văn hay, võ gi ỏi, nh ưng lại khống thích lao động chấn lấấm tay bùn chỉ riềng có hoàng t ử Lang Lieu là chăm chỉ thích nghềề trốềng trọt. Chàng đem vợ con vềề quề vỡ n ương, cuốấc bãi cùng bà con nống dấn trốềng lúa gạo, hoa màu. Cố giải thích từ “Vỡ nương” băềng cách chỉ vào hình ảnh nơi đấất hoang ch ưa có ai khai phá. Cố nói: “Vỡ nương”là làm những khu đấất ch ưa có ng ười trong hoa màu.Như vậy, đốề dùng trực quan seẫ giúp cố giảng gi ải đượct ừ khó, còn trẻ seẫhiểu được ý nghĩa từ khó đó. * Đốề dùng trực quan giúp trẻ kể lại tác phẩm: Khi tiềấn hành dạy trẻ kể lại chuyện seẫ có rấất nhiềều hình th ức: k ể theo cố, kểtoàn bộ cấu chuyện kể theo vai,kể chuyện theo tranh được trẻthích thú. VD1: Truyện “Sự tích cấy vú sữa- Chủ đềề “Thềấ giới thực vật” + Tranh 1: Cậu bé đang ham chơi thả diềều, người m ẹ đang ngốềi buốền ch ờ con. + Tranh 2: Cậu bé đang đói rét và mẹ bề noi c ơm. + Tranh 3: Ngối nhà và cậu bé đang quỳ dưới gốấc cấy. + Tranh 4: Cậu bé đang ăn quả vú sữa. Lấền 1: cố treo tranh theo thứ tự từ đấều đềấn cuốấi lền bảng. Tr ẻ nhìn tranh ch ỉ vào hình ảnh trong tranh và kể tương ứng với nội dung trong tranh. Lấền 2: cố thay đổi trình tự các bức tranh, trẻ kể từ đấều đềấn cuốấi cấu chuy ện nhưng phải chỉ vào đúng bức tranh tương ứng sau đó săấp xềấp l ại cho đúng trình tự các bức tranh rốềi kể lại. Hình thức kể lại truyện theo tranh rấất có hiệu quả vì khi trẻ nhìn vào các bức tranh trẻ seẫ hình dung ra diềẫn biềấn cấu chuy ện m ột cách đấềy đ ủ t ừ đó có thể kể lại truyện mà khống bị nhấềm lấẫn. Qua những ví dụminh hoạ ở trền, tối thấấy hình thức s ử d ụng đốề dùng tr ực quan trong giờ hoạt động cho trẻ làm quen với văn học là hình th ức rấất c ơ bản giúp giáo viền đạt được mục đích của giờ hoạt động. · Lựa chọn địa điểm dạy trẻ: Ví dụ:Dạy các tác phẩm có nội dung nói vềề thiền nhiền tươi đ ẹp nh ư bài“Hoa cúc vàng”, “Ngối nhà”…cố giáo có thể tổ chức tiềất học ở ngoài v ườntr ường, ngoài sấn trường, Còn những tác phẩm có nội dung trang nghiềm nh ư nói vềề lãnh tụ, tổ quốấc cố nền tổ chức tiềất học ở trong lớp, cho tr ẻ ngốềi ghềấ... nh ư thơ“Ảnh Bác”“ Bác Hốề của em”…. · Dạy trẻ đóng kịch theo nội dung các tác phẩm văn học Cùng với các loại hình nghệ thuật khác như hội họa, ấm nhạc,đóng kịch cũng là một loại hình nghệ thuật được trẻ em rấất yều thích, nó có ý nghĩa giáo dục toàn diện cho trẻ, trẻ khống chỉ biềấn thành ng ười l ớn mà còn phải hóa thấn thành các nhấn vật với nội tấm phong phú, ph ức t ạp v ới những cá tính khác biệt vừa là hành động thực tề vừa là ảo. Đ ể đóng đ ược vai này trẻ phải trải qua quá trình lao động nghệ thu ật nh ư ng ười ngh ệ sĩ. Kềất quả của trò chơi đóng kịch có một ý nghĩa quan trọng chính nh ững yều cấều đặt ra trong suốất quá trình đòi hỏi trẻ phải phát huy cao đ ộ s ự ho ạt động của các chức năng tấm lý như: Ngốn ng ữ, bi ểu t ượng, trí nh ớ, t ư duy…, như vậy trò chơi tác động với trẻ ở tấất cả các lĩnh vực phát tri ển, nó giúp trẻ tích lũy kinh nghiệm sốấng qua trải nghiệm các nhi ệm v ụ trong tác phẩm, nó ảnh hưởng trực tiềấp tới sự phát triển ngốn ngữ và phát tri ển xúc cảm, tình cảm thẩm myẫ. Qua trò chơi đóng kịch trẻ lĩnh hội được ngốn ngữ giàu hình ảnh, h ọc đ ược giọng nói diềẫn cảm, rõ ràng, các biểu tượng thẩm myẫ và óc sáng tạo trong giáo dục thẩm myẫ. Việc phát triển trí tưởng tượng cho các em chiềấm m ột v ị trí đặc biệt. Trí tưởng tượng là một tiềền đềề căn b ản c ủa giáo d ục ngh ệ thuật, khống có trí tưởng tượng của trẻ seẫ ít thấấy tác động c ủa nghệ thu ật một lĩnh vực có khả năng ảnh hưởng sấu săấc đềấn quá trình hình thành đ ời sốấng nội tấm của con người. Trẻ seẫ học được ở đó lòng dũng c ảm, tính trung thực, tình yều quề hương đấất nước, yều những điềều thi ện, bềnh v ực k ẻ yềấu, lền án những cái xấấu. cái ác… Trước tiền cố giáo phải cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học mà tr ẻ đ ược đóng kịch tạo cảm giác thoải mái, tinh thấền tập thể hòa đốềng với b ạn bè cũng là hình thức phát triển ngốn ngữ, phát triển trí nhớ nhăềm khăấc sấu tác phẩm văn học cho trẻ, ngốn ngữ đốấi thoại của nhấn vật, con v ật trong n ội dung cấu truyện đốềng thời giúp trẻ thể hiện tình c ảm, săấc thái, ng ữ đi ệu… Khi dạy trẻ đóng kịch cố giáo phải hướng dấẫn và cùng làm v ới tr ẻ vềề cách hóa trang và bốấ trí sấn khấấu. Ví dụ: Trong truyện “Chú Dề Đen” cho trẻ đàm thoại vềề nội dung truyện: + Trong truyện có những nhấn vật nào? + Dề trăấng là nhấn vật có tính cách như thềấ nào? + Dề đen là nhấn vật có tính cách như thềấ nào? + Chó sói là nhấn vật như thềấ nào? + Vì sao Dề trăấng lại bị chó Sói ăn thịt? + Dề đen có bị chó Sói ăn thịt khống? ; + Vì sao? Cho trẻ chọn vai mình thích cố giáo giúp trẻ tận dụng c ảnh sấn khấấu, cố làm người dấẫn truyện hoặc một trẻ khác làm người dấẫn truy ện. Sau đó cố hướng dấẫn cho trẻ vào vai thể hiện tính cách nhấn vật. Với hình thức này trẻ rấất thích học và đạt kềất quả trền trẻ cao. 3.1.2.Các giờ hoạt động chung khác: Với phương pháp dạy tích hợp, nhiềều nội dung được lốềng nghép trong 1 gi ờ hoạt động chung. Việc vận dụng một sốấ phương pháp, hình thức d ạy truyềền thốấng và kềất hợp phương pháp giáo dục mấềm non m ới để phát huy tính tích cực của trẻ nhăềm giúp trẻ cảm thụ văn học và cảm xúc của mình.Cho tr ẻ làm quen với văn học khống chỉ được tiềấn hành trong gi ờ thơ, truyện mà nó còn được dạy thống qua các giờ hoạt động chung khác như tạo hình, ấm nhạc, tìm hiểu mối trường xung quanh… giáo viền có th ể c ủng cốấ ho ặc m ở rộng kiềấn thức vềề văn học cho trẻ. ở những hoạt động chung này, các tác phẩm văn học seẫ đềấn với trẻ qua hình thức giới thiệu bài ho ặc c ủng cốấ bài. VD1: Khi cho trẻ veẫ vềề thềấ giới thực vậtđềề tài theo ý thích ở giờ tạo hình cố có thể cho trẻ đọc bài thơ “Bó hoa tặng cố” để giới thiệu bài và gấy h ứng thú cũng như để gợi ý đềề tài cho trẻ. VD2: hay ở giờ ấm nhạc khi dạy trẻ hát bài “Cố giáo miềền xuối”, cuốấi tiềất h ọc cố cùng trẻ có thể đọc bài thơ “Bàn tay cố giáo”, hay với bài hát “Bà th ương em” cố có thể đọc cho trẻ nghe bài thơ “Giữa vong gió th ơm”, VD3:Còn ở giờ cho trẻ tìm hiểu vềề mối trường xung quanh trong gi ờ cho tr ẻ “Trò chuyện, tìm hiểu vềề một sốấ loài hoa” – Chủ đềề “Thực v ật” ở phấền giáo dục cố có thể đọc cho trẻ nghe bài thơ “Hoa kềất trái!”, hay gi ờ“Trò chuy ện vềề gia đình của bé” – Chủ đềề gia đình cố đ ọc bài th ơ “Gi ữa vòng gió th ơm” đ ể giáo dục trẻ phải biềất hiềấu thảo, lềẫ phép với ống bà, cha m ẹ, ngoài ra cố có thể thay băềng bài thơ khác: “Lấấytăm cho bà”, “Mẹ và cố”, “M ẹ và con”. Ho ặc trong giờ “Trò chuyện vềề một sốấ ngành nghềề”, đốấi với nghềề giáo viền cố đ ọc cho bài thơ “Chiềấc cấều mới” hay bài thơ “Ước m ơ c ủa tý” có th ể gi ới thi ệu cho trẻ rấất nhiềều nghềề: Thợ nềề, thợ mỏ, thợ hàn, thấềy thuốấc, cố nuối. Còn gi ờ “Cho trẻ làm quen với một sốấ luật lệ giao thống”. Khi kềất thúc ho ạt đ ộng cố đọc cho trẻ nghe bài thơ “Giúp bà” ở giờ “Trò chuyện vềề một sốấ con v ậtnuối trong gia đình” cố cho trẻ đọc bài thơ “Mèo đi cấu cá”. Nh ư v ậy, cho tr ẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung là hình th ức rấất c ơ b ản đ ể giúp trẻ đạt được những kĩ năng cấền thiềất khi b ước vao l ớp m ột. 3.2. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các ho ạt đ ộng ngoài giờ: Với trẻ mấềm non, hoạt động chung chiềấmmột thời gian rấất ngăấnso v ới th ời gian của các hoạt động khác. Do đó tối đã tận d ụng th ời gian đón tr ẻ, tr ả trẻ, hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi hay trong ho ạt đ ộng chuy ển tiềấp để giới thiệu hay ốn luyện các bài thơ, bài đốềng dao, cấu truy ện. Hình thức cho trẻ ốn tập là đọc hoặc kể lại tác phẩm cho trẻ nghe, sau đó cho tr ẻ đọc hoặc kể lại, giáo viền theo dõi, sửa sai cho trẻ để trẻ thể hiện đúng, diềẫn cảm. Muốấn cho việc ốn luyện của trẻ hấấp dấẫn, tr ẻ h ứng thú tham gia, giáo viền nền tổ chức ốn luyện dưới hình thức trò chơi: đoán tền, đóng k ịch hay thi biểu diềẫn giữa các cá nhấn, các tổ theo những đềề tài khác nhau nh ư “Cháu hãy đọc các bài thơ viềất vềề Bác Hốề”, “Cháu hãy đọc nh ững bài th ơ viềất vềề các loài hoa…”, hai tổ thi đua đọc các bài th ơ viềất vềề nh ững ng ười thấn trong gia đình hay vềề trường lớp mấẫu giáo của bé. Một hình thức cũng khá hấấp dấẫn là cho trẻ làm quen v ới văn h ọc theo các chủ đềề găấn liềền với việc tổ chức các ngày hội, ngày lềẫ: ngày 8/3, 1/6, 20/11, 22/12, tềất nguyền đán… Cố giáo tổ chức cho các cháu trong l ớp, trong các buổi liền hoan văn nghệ, trong đó có thể kể truyện, đọc th ơ, đóng k ịch các tác phẩm văn học. Hình thức này thu hút được nhiềều trẻ tham gia luy ện t ập, biểu diềẫn. Nó có tác dụng động viền, cổ vũ cho các cháu khá gi ỏi, đốềng th ời cũng khuyềấn khích các cháu yềấu, nhút nhát tham gia vào các ho ạt đ ộng ngh ệ thuật. Để việc tổ chức các ngày hội, ngày lềẫ có kềất qu ả, cố giáo cấền có kềấ hoạch luyện tập trước cho trẻ, khống nền để sát ngày tổ chức m ới băất tr ẻ luyện tập liền tục khiềấn trẻ mệt mỏi, chán nản. Sau một thời gian luy ện t ập cho tấất cả trong lớp, giáo viền lựa chọn một sốấ cháu có kh ả năng h ơn cho luyện tập thềm để tiềấn hành biểu diềẫn cho cả lớp xem hoặc thi diềẫn gi ữa các lớp trong trường. Và tối đã áp dụng hình thức này khi dạy tr ẻ đóng “Chú dề đen”, tiềất mục này của cố cháu lớp tối sau khi thi với các lớp khác trong khốấi đã được chọn để biểu diềẫn trong dịp tổng kềất năm học cùng các anh chị l ớp lớn và các em mấẫu giáo bé. 3.3.Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua góc thư viện: Theo hình thức đổi mới và giáo dục mấềm non mới trong lớp tối đã xấy d ựng được góc thư viện phù hợp theo từng chủ đềề, góc thư việncó đủ ánh sáng, có kề bàn, có các loại truyện tranh, sách tranh cho trẻ và cố cùng làm. ở nh ững thời gian ngoài giờ hoạt động chung, cố giáo gợi ý để các cháu t ự lấấy truy ện tranh ra kể lại cho nhau nghe. Đốấi với những truyện tranh mới, cố giáo tổ chức kể cho từng nhóm tr ẻ nghe vào các thời điểm khác nhau. Lúc đấều, cố để cho tr ẻ t ự tìm hi ểu n ội dung của các hình ảnh trong truyện tranh, sau đó cố dùng cấu hỏi gợi ý đ ể h ướng sự chú ý của trẻ vào những hình ảnh chủ yềấu của b ức tranh, rốềi d ọc đo ạn truyện dưới tranh. Đọc xong truyện lại cho trẻ xem tranh m ột lấền n ữa. Với những truyện tranh trẻ đã được làm quen nhiềều lấền cố có th ể đềề ngh ị lấền lượt các trẻ kể lại nội dung của từng bức tranh. Ngoài ra cố có th ể kích thích phát triển tư duy cho trẻ băềng cách kể chuyện sáng tạo theo tranh. Sau mốẫi tiềất học trẻ được tái tạo củng cốấ lại kiềấn thức đã học c ảm nh ận c ủa trẻ qua các góc chơi, ngay từ đấều tối đã sưu tấềm tranh ảnh phù h ợp v ới chương trình để trưng bày ở góc thư viện các loại tranh ảnh tạp chí, các loại đốề chơi băềng nhựa, các loại rốấi que, rốấi bóng… và s ưu tấềm v ải v ụn có màu săấc đẹp để khấu các con rốấi theo nội dung bài th ơ, cấu truy ện, hay tranh ảnh veẫ có nội dung phù hợp với nội dung bài thơ, cấu truy ện t ạo nền góc thư viện đa dạng và phong phú, sau khi học mốn làm quen văn h ọc tối đưa trẻ vào chơi góc thư viện tối cho trẻ lật sách xem các hình ảnh trong truyện và kể lại truyện theo tranh… Từ đó cho trẻ biềất tự lấấy sách, tranh truyện ra xem và gọi tền từng nhấn vật trong truyện. C ứ nh ư v ậy, văn h ọc seẫ đềấn với trẻ hăềng ngày để củng cốấ, khăấc sấu những gì mà tr ẻ đã đ ược h ọc. Góc văn học thực sự seẫ thu hút trẻ, giúp trẻ tiềấp xúc với văn h ọc m ột cách t ự giác nềấu cố giáo thường xuyền thay đổi các loại truyện m ới, tranh m ới phù hợp với chủ đềề đang thực hiện kềất hợp với việc cùng trẻ làm sách, tranh theo chủ đềề. Hình thức này giúp trẻ rấất thoải mái khi làm quen v ới các tác phẩm văn học, trẻ hứng thú với sách truyện, kích thích tư duy c ủa tr ẻ nhăềm hình thành những kyẫ năng giúp trẻ học đọc sau này. 3.4.Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua việc kếố truy ện sáng tạo: Hình thức này rấất có tác dụng kích thích tư duy c ủa tr ẻ đốềng th ời cũng giúp trẻ phát triển ngốn ngữ, phát triển năng lực tri giác c ụ th ểxuấất phát từ một sự việc hiện tượng diềẫn ra xung quanh trẻ hay một chuyện bấất ch ợt xảy ra, cũng có thể là chuyện bịa cố gợi ý, khuyềấn khích tr ẻ k ể l ại s ự vi ệc hay cấu chuyện đó theo cách trình bày của một tác phẩm văn học hay s ử dụng cách nói vấền những cấu nói ngăấn để tạo thành bài th ơ ngăấn. VD1: Trẻ bấất chợt khoe với cố hốm chủ nhật được bốấ m ẹ cho đi ch ơi cống viền xem các con thú và trẻ tỏ ra rấất thích. Từ đó cố gợi m ở, đ ặt các cấu h ỏi cho trẻ tralời vềề tiềấn trình của buổi đi chơi, những cảm nhận c ủa tr ẻ khi nhìn thấấy các con vật trong cống viền, cho tr ẻ tả đ ặc đi ểm n ổi b ật c ủacác con vật mà trẻ thích. Sau đó cố giúp trẻ liền kềất các diềẫn biềấnđó l ại đ ể k ể thành một cấu chuyện, cho trẻ đặt tền cấu chuyện của mình. VD2: Qua một sự việc có thật cố dựng thành một cấu chuyện đ ể k ể cho trẻ nghe: Cố thấấy 1 bạn trong lớp mình mặc một chiềấc áo m ới cố liềền k ể cho trẻ nghe cấu chuyện “Chiềấc áo mới”, trong đó có nều tền và đ ặc đi ểm củabạn đó cũng như của chiềấc áo mới để trẻ nhận ra đó là cấu chuy ện k ể vềề bạn “Hốm qua Lancùng mẹ đi siều thị để mua hàng. Trong siều th ị có rấất nhiềều thứ: đốề chơi, bánh kẹo, hoa quả, thực phẩm, đốề dùng trong gia đình và nhiềều thứ khác nữa. Khi đềấn chốẫ bán quấền áo trẻ em, mẹ lật từng chiềấc áo ra xem rốềi chọn một chiềấc áo phống màu hốềng hay màu… rấất đ ẹp đ ưa cho Lan và hỏi “con có thích chiềấc áo này khống”. Lan thích quá liềền reo lền “con thích mẹ ạ!”. Mẹ cho Lan mặc thử thấấy rấất vừa, mẹ bảo “Mẹ seẫ mua chiềấc áo này cho con, con hãy để mẹ cởi chiềấc áo này ra và tr ả tiềền cho cố bán hàng đã nhé!. Vì thích chiềấc áo mới quá Lan khống cho mẹ c ởi, cố bán hàng liềền g ọi Lan đềấn và bảo “Cháu đã chơi trò chơi bán hàng bao giờ chưa?”. Lan liềền tr ả lời rấất lềẫ phép “Thưa cố, cháu đã chơi trò chơi bán hàng ở lớp rốềi ạ!”. Cố bán hàng nói tiềấp “Cháu ngoan quá, thể cháu biềất phải trả tiềền sau khi mua hàng khống ? ”. “Có ạ! Lan trả lời rấất to làm cho mấấy bác mua hàng ở đấấy đềều quay lại nhìn. Lan xấấu hổ quá, liềền lấấy tay che miệng. Cố bán hàng m ỉm c ười v ới Lan rốềi nói “Thềấ bấy giờ cháu có đốềng ý cởi áo ra cho m ẹ xem giá tiềền rốềi tr ả tiềền cho cố khống ? – “Có ạ!”, Lan nói chỉ đủ cho m ẹ và cố bán hàng nghe thấấy. Quay sang mẹ, Lanbảo “Mẹ ơi, ở chốẫ đống người khống nền ch ạy nh ảy, nói to mẹ nhỉ”. Mẹ xoa đấều Lanrốềi trả tiềền cho cố bán hàng. Hốm sau Lanmặc chiềấc áo mới đềấn lớp, cố và các bạn đềều khen Lanm ặc chiềấc áo phống màu hốềng trống rấất đẹp. Cố giáo dặn Lanphải gi ữ chiềấc áo luốn s ạch seẫ để luốn là chiềấc áo mới.” Đấy là một hình thức m ới, vi ệc th ử nghi ệm còn chưa đốềng đềều, hình thức này seẫ còn tiềấp tục được nghiền c ứu trong th ời gian tiềấp theo. 3.5.Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua tuyến truyếần v ới ph ụ huynh: Hình thức này tối đã thực hiện băềng cách in nh ững t ờ r ơi các bài th ơ, cấu truyện để trong góc “Cha mẹ cấền biềất” để cha mẹ cùng phốấi h ợp v ới các cố giúp trẻ ốn luyện khi ở nhà. Những bài thơ, cấu truyện này được thay đổi theo chủ đềề và được in thành nhiềều bản để nhiềều phụ huynh được biềấtvà để hình thức này có hiệu qu ả, tối đã giới thiệu cho họ trong buổi họp phụ huynh đấều năm, phốấi hợp cùng ban đại diện phụ huynh lớp đánh máy các bài thơ, cấu truyện trong mốẫi ch ủ đềề để rốềi phố tố thành nhiềều bản và phụ huynh các cháu có thể lấấy mang vềề đ ể đọc, kể cho trẻ nghe. Ngoài ra tối còn viềất báo cáovà tr ực tiềấp trao đ ổi v ới bốấ mẹ trẻ tích cực tham gia sáng tác, sưu tấềm thơ, truyện để hưởng ứng cu ộc thi “Bé mấềm non với văn học”, động viền trẻ cùng bốấ m ẹ tham gia cu ộc thi này. Qua việc tuyền truyềền này, nhiềều phụ huynh đã tích cực tham gia hàng ngày, khi có những bài thơ, cấu truyện mới được gửi đềấn, tối lại đọc cho tr ẻ nghe, tuyền dương khích lệ trẻ để trẻ hứng thú với việc cùng bốấ mẹ sáng tác, s ưu tấềm thơ, truyện. Sau quá trình nghiền cứu và thực hiện đềề tài, tối thấấytrẻ lớp tối rấất thích nghe kể truyện, đọc thơ, biềất đọc thơ diềẫn cảm, thuộc nhiềều truy ện và k ể rấất hay. 4. Kềốt quả thực hiện: Sau quá trình nghiền cứu và thực hiện đềề tài, qua các tiềất d ạy tr ực tiềấp trền lớp, trẻ lớp tối rấất hào hứng tham gia hoạt động học tập, trẻ rấất thích nghe kể truyện, đọc thơ, biềất đọc thơ diềẫn cảm, thuộc nhiềều truyện và k ể rấất hay, Ngốn ngữ của trẻ rõ ràng, mạch lạc hơn, trẻ hứng thú tham gia đóng k ịch các nhấn vật trong truyện, tự tin mạnh dạn hơn nhiềều so với tr ước đấy. Vi ệc hình thành ở trẻ khả năng cảm thụ văn học, trẻ đã bộc lộ cảm xúc c ủa mình khi nghe đọc thơ, kể truyện, diềẫn kịch… cho mọi ng ười cùng nghe và xem. Qua đó hình thành ở trẻ lòng yều thiền ,gia đình, yều quề h ương, đấất n ước, yều ống bà, bốấ mẹ, yều cảnh vật gấền gũi xung quanh tr ẻ, yều nh ững vi ệc làm tốất, biềất phề phán những việc làm xấấu. Để thấấy rõ kềấ kềất quả này tối đã lập biểu bảng so sánh đ ể kh ảo sát trong tổng giai đoạn: * Đốối với trẻ: Khả năng trẻ Trẻ thích nghe và biềất đọc diềẫn cảm Trẻ thuộc nhiềều, nhanh các tác phẩm văn học Sốấ lượngXềấp loại trẻ Tốất 45 36= 80% 4= 9% 5=11% 0 45 34=76% 7=16% 4=8 % 0 38=85 % 5=11% 2=4% 0 Trẻ diềẫn đạt ngốn ngữ tốất 45 Khá Đạt Chưa đạt Qua kềất quảkhảosát lấền 2 đốấi chiềấu với kềất quả khảo sát ban đấều ta thấấy : tỉ lệ trẻ xềấp loại tốất ở các khả năng đạt từ 76% đềấn 85%, đó là t ỉ l ệ rấất cao (tăng khoảng gấấp đối so với lấền 1). Đốềng thời, tỉ lệ trẻ đạt cũng gi ảm đáng kể- chỉ còn 4% đềấn 10% ( giảm khoảng một nửa so với lấền 1). T ỉ l ệ ch ưa đ ạt khống còn trẻ nào, Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động làm quen với văn h ọc nhanh thuộc truyện, thuộc thơ, biềất đọc kể diềẫn cảm, kyẫ năng giao tiềấp, phát tri ển ngốn ngữ mạch lạc có nhiềều tiềấn bộ. Nhiềều cháu có năng khiềấunh ư các cháu: 1. Ngố Phương Thảo 3. Hoàng Trà My 5. Hoàng Tiềấn Đạt 7. Nguyềẫn Thị Minh Lan *Đốối với cha mẹ trẻ: 2. Ngố Ngọc Ánh 4.Ngố Đức Mạnh 6. Cao Minh Anh 8. Nguyềẫn Yềấn Trang…