1
Më §Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
§Ó ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, viÖc d¹y häc kh«ng cßn chØ bã hÑp víi viÖc truyÒn thô tri thøc, mµ cßn
ph¶i trang bÞ cho häc sinh kh¶ n¨ng t×m tßi kh¸m ph¸ tri thøc. C¸i cèt lâi
trong ho¹t ®éng häc cña häc sinh lµ lµm cho c¸c em võa ý thøc ®îc ®èi tîng
cÇn lÜnh héi, võa biÕt c¸ch chiÕm lÜnh c¸i lÜnh héi ®ã. ChÝnh tÝnh tÝch cùc nµy
cña häc sinh trong ho¹t ®éng häc quyÕt ®Þnh chÊt lîng häc tËp.
Nhµ s ph¹m §øc-Diestsrwer nhÊn m¹nh: “Ngêi thÇy gi¸o tåi lµ ngêi thÇy
gi¸o mang ch©n lý ®Õn s½n, cßn ngêi thÇy gi¸o giái lµ ngêi thÇy gi¸o biÕt d¹y
häc sinh ®i t×m ch©n lý”.
NghÞ quyÕt TW2 (kho¸ VIII,1997) kh¼ng ®Þnh: “...Ph¶i ®æi míi ph¬ng
ph¸p gi¸o dôc- ®µo t¹o kh¾c phôc lèi truyÒn thô mét chiÒu, rÌn luyÖn thµnh
nÕp t duy s¸ng t¹o cho ngêi häc, tõng bíc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn
hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh d¹y häc”.
LuËt Gi¸o dôc níc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam (n¨m 1998) quy
®Þnh: “...Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc phæ th«ng ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c,
chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh; phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng líp häc, m«n
häc, båi dìng ph¬ng ph¸p tù häc, rÌn luyÖn kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo
thùc tiÔn, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m ®em l¹i niÒm vui, høng thó häc tËp cho häc
sinh...”.
ë níc ta, c¸ch d¹y phæ biÕn hiÖn nay vÉn theo kiÓu thuyÕt tr×nh trµn lan;
thÇy nãi- trß nghe hoÆc gi¶ng gi¶i xen kÏ vấn ®¸p minh ho¹.
TÝnh tù gi¸c, tÝch cùc cña ngêi häc tõ l©u ®· trë thµnh mét nguyªn t¾c cña
gi¸o dôc. Nguyªn t¾c nµy b©y giê kh«ng míi nhng vÉn cha ®îc thùc hiÖn
trong c¸ch d¹y häc thÇy nãi - trß nghe.
M©u thuÉn gi÷a yªu cÇu ®µo t¹o con ngêi x©y dùng x· héi c«ng nghiÖp
hãa, hiÖn ®¹i hãa víi thùc tr¹ng l¹c hËu cña ph¬ng ph¸p d¹y häc To¸n ®· lµm
n¶y sinh vµ thóc ®Èy cuéc vËn ®éng ®æi míi PPDH To¸n víi ®Þnh híng ®æi
míi lµ tæ chøc cho ngêi häc häc tËp trong ho¹t ®éng vµ b»ng ho¹t ®éng, tù
gi¸c, tÝch cùc, s¸ng t¹o.
NhiÒu c«ng tr×nh cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi níc ®· nghiªn cøu vÒ tÝnh
tÝch cùc trong ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c
2
c«ng tr×nh nµy ®· bæ sung thªm lý luËn vÒ PPDH vµ ®· cã mét sè øng dông
vµo thùc tiÔn. Tuy nhiªn cha cã c«ng tr×nh nµo ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p s ph¹m cô
thÓ ®Ó vËn dông vµo d¹y häc m«n to¸n.
Lîng gi¸c lµ mét ph©n m«n cã nhiÒu thuËn lîi ®èi víi viÖc x©y dùng c¸c
biÖn ph¸p s ph¹m nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc sinh. Trong ch¬ng tr×nh H×nh häc líp 8 vµ líp 10 häc sinh ®· lµm quen víi c¸c tû sè lîng
gi¸c cña gãc h×nh häc, nhng bé m«n lîng gi¸c ®îc tËp trung chñ yÕu ë ch¬ng
tr×nh líp 11 THPT.
V× nh÷ng lý do trªn ®©y chóng t«i chän ®Ò tµi nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ:
“Mét sè biÖn ph¸p s ph¹m nh»m tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc
sinh trong d¹y häc gi¶i bµi tËp to¸n phÇn lîng gi¸c líp 11 THPT”.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Môc ®Ých nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ hÖ thèng hãa c¬ së lý luËn vÒ tÝnh
tÝch cùc ho¹t ®éng häc tËp. Tõ ®ã, x©y dùng c¸c biÖn ph¸p s ph¹m nh»m lµm
râ kh¶ n¨ng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh líp 11 trong d¹y häc
lîng gi¸c.
3. NhiÖm vô nghiªn cøu
3.1. Nghiªn cøu c¬ së lý luËn, ph©n tÝch b¶n chÊt vµ h×nh thøc cña PPDH
ph¸t huy tÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc sinh.
3.2. Nh÷ng ®Þnh híng c¬ b¶n lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn
biÖn ph¸p s ph¹m.
3.3. X©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p s ph¹m nh»m tÝch cùc ho¸ ho¹t
®éng häc tËp cña häc sinh trong d¹y häc gi¶i bµi tËp to¸n phÇn lîng gi¸c líp
11 THPT.
3.4. Thùc nghiÖm s ph¹m.
4. Gi¶ thuyÕt khoa häc
Trªn c¬ së t«n träng néi dung ch¬ng tr×nh SGK §¹i sè vµ Gi¶i tÝch líp 11,
nÕu x©y dùng ®îc mét sè biÖn ph¸p s ph¹m thÝch hîp nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch
cùc häc tËp cña häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y häc gi¶i bµi tËp to¸n phÇn lîng
gi¸c th× cã thÓ gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng häc m«n To¸n ë trêng THPT.
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
5.1. Nghiªn cøu lý luËn: t×m hiÓu, nghiªn cøu c¸c tµi liÖu trong vµ ngoµi níc vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi luËn v¨n.
3
5.2. §iÒu tra, quan s¸t: dù giê, quan s¸t viÖc d¹y cña gi¸o viªn vµ viÖc häc
cña häc sinh THPT.
5.3. Thùc nghiÖm s ph¹m: tiÕn hµnh d¹y thùc nghiÖm mét sè tiÕt ë c¸c trêng THPT ®Ó xÐt tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña ®Ò tµi.
6. §ãng gãp cña luËn v¨n
6.1. VÒ mÆt lý luËn:
6.1.1. Lµm râ ®îc ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc häc tËp cña
häc sinh.
6.1.2. §Ò ra ®îc nh÷ng ®Þnh híng vµ biÖn ph¸p s ph¹m cô thÓ nhằm tÝch
cùc hãa ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh.
6.2. VÒ mÆt thùc tiÔn:
LuËn v¨n cã thÓ dïng tµi liÖu tham kh¶o cho gi¸o viªn To¸n ë trêng
THPT.
4
7. CÊu tróc luËn v¨n
Më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
3. NhiÖm vô nghiªn cøu
4. Gi¶ thiÕt khoa häc
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
6. §ãng gãp cña luËn v¨n
Ch¬ng 1: Mét sè c¬ së lý luËn ®Ó x©y dựng c¸c biÖn ph¸p s ph¹m
nh»m tÝch cùc hãa ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh
1.1. Ho¹t ®éng.
1.2. TÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc sinh.
1.3. Ho¹t ®éng trong häc tËp.
1.4. VÒ PPDH ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh.
1.5. D¹y häc gi¶i bµi tËp.
Ch¬ng 2: C¸c biÖn ph¸p s ph¹m nh»m tÝch cùc hãa ho¹t ®éng häc tËp
cña häc sinh trong d¹y häc gi¶i bµi tËp To¸n lîng gi¸c líp 11 THPT.
2.1. §Þnh híng x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p.
2.2. C¸c biÖn ph¸p s ph¹m nh»m tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc
sinh trong d¹y häc gi¶i bµi tËp To¸n lîng gi¸c líp 11 THPT.
Ch¬ng 3: Thùc nghiÖm s ph¹m
3.1. Môc ®Ých thùc nghiÖm
3.2. Tæ chøc thùc nghiÖm
3.3. Néi dung thùc nghiÖm
3.4. KÕt qu¶ thùc nghiÖm
KÕt luËn
Tµi liÖu tham kh¶o
Ch¬ng 1
C¬ së lý luËn ®Ó x©y dùng c¸c biÖn ph¸p s ph¹m nh»m
tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh
1.1. Ho¹t ®éng
Ho¹t ®éng lµ mét kh¸i niÖm cña t©m lý häc hiÖn ®¹i. Mét ho¹t ®éng bao
giê còng nh»m vµo mét ®èi tîng nhÊt ®Þnh. Hai ho¹t ®éng kh¸c nhau ®îc
5
ph©n biÖt bëi hai ®èi tîng kh¸c nhau. Vµ ®èi tîng lµ ®éng c¬ thùc sù cña ho¹t
®éng.
+ VÒ phÝa ®èi tîng: §éng c¬ ®îc thÓ hiÖn thµnh c¸c nhu cÇu.C¸c nhu cÇu
®ã ®îc sinh thµnh tõ mét ®èi tîng ban ®Çu cßn trõu tîng, ngµy cµng ph¸t triÓn
râ rµng, cô thÓ h¬n vµ ®îc chèt l¹i ë hÖ thèng c¸c môc ®Ých. Mçi môc ®Ých, l¹i
ph¶i tho¶ m·n mét loạt c¸c ®iÒu kiÖn (hay cßn gäi c¸c ph¬ng tiÖn). Mối quan
hÖ biÖn chøng gi÷a môc ®Ých vµ ®iÒu kiÖn ®îc coi lµ nhiÖm vô.
+ VÒ phÝa chñ thÓ: chñ thÓ dïng søc c¨ng cơ b¾p, thÇn kinh, n¨ng lùc, kinh
nghiÖm thùc tiÔn, ®Ó tháa m·n ®éng c¬ gäi lµ ho¹t ®éng. Qu¸ tr×nh chiÕm lÜnh
từng môc ®Ých gäi lµ hµnh ®éng. Mçi ®iÒu kiÖn ®Ó ®¹t tõng môc ®Ých, l¹i quy
®Þnh c¸ch thøc hµnh ®éng gäi lµ thao t¸c.
Nh÷ng ®iÒu m« t¶ trªn cã thÓ biÓu diÔn bëi s¬ ®å sau:
PhÝa ®èi tîng
PhÝa chñ thÓ
§éng c¬
Ho¹t ®éng
Môc ®Ých
Hµnh ®éng
NhiÖm vô
§iÒu kiÖn
Thao t¸c
(ph¬ng tiÖn)
T¸c gi¶ NguyÔn Tµi §øc ®· ®¸nh gi¸ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a hµnh
®éng vµ thao t¸c: Hµnh ®éng lµ qu¸ tr×nh hiÖn thùc hãa môc ®Ých (t¹o ra ®îc
s¶n phÈm), cßn thao t¸c l¹i do ®iÒu kiÖn quy ®Þnh. Nh vËy sù kh¸c nhau gi÷a
môc ®Ých vµ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh lµ sù kh¸c nhau gi÷a hµnh ®éng vµ thao t¸c.
Nhng sù kh¸c nhau ®ã chØ lµ t¬ng ®èi, bëi ®Ó ®¹t mét môc ®Ých ta cã thÓ dïng
nh÷ng ph¬ng tiÖn kh¸c nhau. Khi ®ã, hµnh ®éng chØ thay ®æi vÒ mÆt kü thuËt
tøc lµ c¬ cÊu thao t¸c, chứ kh«ng hÒ thay ®æi b¶n chÊt (vÉn lµm ra cïng mét
s¶n phÈm).
VÒ mÆt t©m lý, hµnh ®éng sinh ra thao t¸c, nhng thao t¸c l¹i kh«ng ph¶i lµ
phÇn riªng lÎ cña hµnh ®éng. Sau khi ®îc h×nh thµnh thao t¸c cã kh¶ n¨ng tån
t¹i ®éc lËp vµ cã thÓ tham gia vµo nhiÒu hµnh ®éng. Ho¹t ®éng cã biÓu hiÖn
bªn ngoµi lµ hµnh vi. V× vËy, hai ph¹m trï nµy hỗ trợ cho nhau; trong ®ã ho¹t
6
®éng bao gåm c¶ hµnh vi lÉn t©m lý ý thøc (tøc lµ c¶ c«ng việc cña tay ch©n
vµ cña n·o). Sù ph©n tÝch trªn gióp ta nhËn ®îc nh÷ng ý nghÜa quan träng sau:
- Thùc chÊt cña ph¬ng thøc Gi¸o dôc lµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng liªn tôc cho
trÎ em theo mét chuçi c¸c thao t¸c, trong c¬ cÊu cã sù tham gia cña ®éng c¬
vµ nhiÖm vô cña tõng ngêi.
- V× hµnh ®éng sinh ra thao t¸c nªn trong gi¸o dôc ta cã thÓ huÊn luyÖn
gi¸n tiÕp thao t¸c th«ng qua hµnh ®éng.
- Gi¸o viªn nªn biÕt râ mét ®èi tîng lóc nµo lµ môc ®Ých cÇn ®¹t, lóc nµo
lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t môc ®Ých kh¸c.
1.2. Ho¹t ®éng häc tËp
1.2.1. Qu¸ tr×nh d¹y häc lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt, biÖn chøng gi÷a ho¹t ®éng
d¹y cña thÇy vµ ho¹t ®éng häc cña trß, trong ®ã ho¹t ®éng häc lµ trung t©m.
a) §èi tîng cña ho¹t ®éng d¹y lµ nh©n c¸ch cña häc sinh víi hÖ thèng môc
®Ých c¬ b¶n ®îc s¾p xÕp theo thø tù: th¸i ®é, kü n¨ng, kiÕn thøc. §Ó thùc hiÖn
®îc chØnh thÓ môc ®Ých ®ã cÇn mét lo¹t c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng thay ®æi theo sao
cho phï hîp nh: néi dung thay ®æi sao cho ph¶i híng vµo häc sinh; qu¸ tr×nh
häc tËp ®îc tæ chøc sao cho ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong m«i
trêng ph¶i ®¶m b¶o cã dông ý s ph¹m; ph¬ng tiÖn d¹y häc ngµy cµng ®îc
hiÖn ®¹i hãa;... chñ thÓ (gi¸o viªn) tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng t¬ng øng nh ®iÒu
khiÓn qu¸ tr×nh x©y dùng kiÕn thøc, vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ, «n tËp,
kiÓm tra, ®¸nh gi¸...
b) Ho¹t ®éng häc lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng cña con ngêi do ®ã nã
còng tu©n theo cÊu tróc tæng qu¸t cña mét ho¹t ®éng nãi chung vµ ë ®©y chØ
bµn ®Õn hoạt động häc cña häc sinh. Häc sinh tiÕn hµnh ho¹t ®éng nµy nh»m
lÜnh héi c¸c kinh nghiÖm x· héi, ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng nh÷ng tri thøc, kü
n¨ng. Theo t¸c gi¶ Ph¹m Minh H¹c cã thÓ cã hai c¸ch häc, do ®ã cã hai d¹ng
ho¹t ®éng kh¸c nhau: c¸ch thø nhÊt nh»m n¾m lÊy c¸c kinh nghiÖm, kü n¨ng
míi xem nh lµ môc ®Ých trùc tiÕp; c¸ch thø hai nh»m tiÕp thu c¸c kinh nghiÖm
vµ kü n¨ng trong khi thùc hiÖn c¸c môc ®Ých kh¸c. Th«ng thêng viÖc häc cña
häc sinh ®îc diÔn ra theo c¶ hai c¸ch, cßn ho¹t ®éng häc mµ ta nãi ë ®©y lµ
ho¹t ®éng cã môc ®Ých theo c¸ch thø nhÊt.
Mét sè khÝa c¹nh c¬ b¶n cña ho¹t ®éng häc tËp:
- VÒ cÊu tróc ho¹t ®éng:
+ §éng c¬: N¾m lÊy tri thøc, kü n¨ng, kü x¶o hay tù hoµn thiÖn b¶n th©n.
7
+ Môc ®Ých: Häc sinh ph¶i vît ra khái giíi h¹n nh÷ng kiÕn thøc ®· cã
cña m×nh ®Ó ®¹t tíi nh÷ng c¸i mµ c¸c em cha cã. V× thÕ nhiÖm vô häc tËp thêng ®îc ®Ò ra díi h×nh thøc “bµi to¸n” cã vÊn ®Ò.
+ Häc sinh gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô cña m×nh nhê vµo c¸c hµnh ®éng
häc tËp cô thÓ nh: t¸ch c¸c vÊn ®Ò tõ nhiÖm vô; v¹ch ph¬ng híng gi¶i quyÕt
trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c mèi quan hÖ trong tµi liÖu häc tËp; m« h×nh hãa, cô
thÓ hãa c¸c mối quan hÖ ®ã; kiÓm tra tiÕn tr×nh vµ kÕt qu¶ häc tËp.
+ C¸c hµnh ®éng trªn ®îc thùc hiÖn bëi c¸c thao t¸c t duy ®Æc trng nh
ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh, ®èi chiÕu, quy n¹p, suy luËn l«gÝc,...Tuy nhiªn
toµn bé qu¸ tr×nh nµy kh«ng tù diÔn ra mµ ®ßi hái ph¶i cã ®iÒu kiÖn lµ sù kÝch
thÝch nhÊt ®Þnh trong c¸c giai ®o¹n: ph¸t hiÖn vÊn ®Ò; nhËn thÊy cã m©u thuÉn,
h×nh thµnh ®éng c¬; t×m tßi vµ kh¸i qu¸t hãa;...
- VÒ h×nh thøc: ho¹t ®éng häc ®iÓn h×nh cã thÓ ®îc diÔn ra trong thêi gian
trªn líp, mµ ë ®ã gi¸o viªn thùc hiÖn vai trß chØ ®¹o, híng dÉn hoÆc trong thêi
gian ho¹t ®éng ®éc lËp trªn líp, khi lµm bµi tËp ë nhµ.
c) Ho¹t ®éng d¹y vµ ho¹t ®éng häc cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt, chÆt chÏ,
tr×nh tù c¸c bíc trong ho¹t ®éng häc hoµn toµn thèng nhÊt víi tr×nh tù c¸c bíc
trong ho¹t ®éng d¹y - nÕu gi¸o viªn v¹ch ra nhiÖm vô, c¸c hµnh ®éng häc tËp
s¾p tíi cña häc sinh b»ng c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp vµ kÝch thÝch chóng th× häc
sinh sÏ tiÕp nhËn c¸c nhiÖm vô ®ã, thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng häc tËp ®Ò ra; nÕu
gi¸o viªn kiÓm tra hµnh ®éng cña häc sinh vµ ®iÒu chØnh hµnh ®éng d¹y cña
m×nh th× díi ¶nh hëng cña gi¸o viªn, häc sinh còng ®iÒu chØnh hµnh ®éng cña
m×nh;...Sù thèng nhÊt cña qu¸ tr×nh d¹y vµ häc ®îc thÓ hiÖn ë sù t¬ng øng gi÷a
c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng cña c¶ thÇy lÉn trß. Sù thèng nhÊt nµy t¹o nªn mét
hiÖn tîng hoµn chØnh mµ ta gäi lµ qu¸ tr×nh d¹y häc. KÕt qu¶ cña sù thèng
nhÊt lµ ë chç häc sinh n¾m kiÕn thøc theo c¸c møc ®é:
- ý thøc ®îc vÊn ®Ò (v¹ch ®îc néi dung, cã biÓu tîng chung nhÊt vÒ sù
kiÖn, n¾m ®îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña sù kiÖn ®ã)
- N¾m ®îc vÊn ®Ò (v¹ch ®îc b¶n chÊt bªn trong cña c¸c hiÖn tîng vµ mçi
quan hÖ gi÷a chóng)
- s¸ng tá vÊn ®Ò (biÕt c¸ch t×m ra lèi tho¸t khi gÆp khã kh¨n). ChØ cã sù
kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a nh÷ng t¸c ®éng, ®iÒu khiÓn bªn ngoµi cña gi¸o viªn - t¹o
m«i trêng häc tËp (h×nh thøc tæ chøc d¹y häc, ph¬ng thøc hµnh ®éng, ph¬ng
tiÖn vËt chÊt, th¸i ®é t×nh c¶m cña thÇy,...) - víi sức c¨ng th¼ng trÝ tuÖ bªn
8
trong cña häc sinh nh»m thÝch nghi víi m«i trêng ®ã, míi cã thÓ t¹o nªn c¬ së
cho viÖc häc tËp cã kÕt qu¶.
1.2.2. Ho¹t ®éng häc to¸n cña häc sinh lµ ho¹t ®éng nh»m lÜnh héi c¸c tri
thøc, kh¸i niÖm, kü n¨ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò to¸n häc. Nã bao gåm viÖc
®Þnh híng t×m tßi, lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn, b¶n th©n ho¹t ®éng vµ kiÓm tra hiÖu
qu¶ cña nã. VÊn ®Ò t©m lý chñ yÕu ë ®©y lµ høng thó t×m tßi, lßng ham hiÓu
biÕt vµ mong muèn hoµn thiÖn b¶n th©n - nÕu sù høng thó kh«ng ®îc h×nh
thµnh th× b¶n th©n sù lÜnh héi sÏ diÔn ra thÊp h¬n nhiÒu so víi tiÒm n¨ng s½n
cã ở häc sinh.
§éng c¬ häc to¸n ®óng ®¾n vµ phï hîp ph¶i g¾n liÒn víi néi dung to¸n
häc, nghÜa lµ n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm, ®Þnh lý, hÖ qu¶ quy luËt ph¸t triÓn to¸n
häc, kü n¨ng ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, kü n¨ng øng dông To¸n häc vµo
thùc tiÔn,... §éng c¬ nµy l¹i ®îc cô thÓ hãa thµnh tõng nhiÖm vô häc tËp cña
ho¹t ®éng häc To¸n. §Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô ®ã, häc sinh ph¶i tiÕn hµnh mét
lo¹t c¸c hµnh ®éng víi c¸c thao t¸c t¬ng øng vµ ®îc diÔn ra theo c¸c giai ®o¹n
sau:
- TiÕp nhËn nhiÖm vô ®Ò ra ch¬ng tr×nh hµnh ®éng.
- Thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng vµ c¸c thao t¸c t¬ng øng.
- §iÒu chØnh ho¹t ®éng häc To¸n díi sù chØ ®¹o, híng dÉn cña gi¸o viªn,
cña sù tù ®iÒu chØnh vµ tù kiÓm tra cña b¶n th©n.
- Ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ thu ®îc cña ho¹t ®éng häc, tõ ®ã dÇn h×nh thµnh
®îc ph¬ng ph¸p häc tËp cã hiÖu qu¶ cho m×nh.
1.2.3. Ho¹t ®éng gi¶i to¸n.
Trong ho¹t ®éng g¶i to¸n, hµnh ®éng dù ®o¸n chiÕm vÞ trÝ trung t©m, nã
xuÊt hiÖn sau khi ®· hiÓu kü ®Ò bµi, ph¶i dù ®o¸n giíi h¹n ph¹m vi ®i t×m lêi
gi¶i. TiÕp theo trong t duy diÔn ra hai hµnh ®éng trÝ tuÖ: ®éng viªn vµ tæ chøc
kiÕn thøc. §éng viªn thêng b¾t ®Çu b»ng thao t¸c nhËn biÕt mét sè yÕu tè nµo
®ã chøa ®ùng trong bµi To¸n vµ ®îc tiÕp tôc b»ng thao t¸c nhí l¹i nh÷ng yÕu
tè kh¸c ®· quen thuéc vµ cã liªn quan tíi yÕu tè võa nhËn biÕt. Hµnh ®éng tæ
chøc bao hµm trong nã thao t¸c bæ sung vµ nhãm l¹i. Hµnh ®éng t¸ch biÖt mét
chi tiÕt, mét bé phËn ra khái c¸i tæng thÓ bao quanh nã nh»m tËp trung chó ý
vµo chi tiÕt, bé phËn ®ã. Hµnh ®éng kÕt hîp l¹i liªn kÕt nh÷ng chi tiÕt, bé phËn
®· ®îc xem xÐt l¹i víi nhau trong c¸i toµn thÓ.
9
Cã thÓ sử dông s¬ ®å cña G. P«lia ®Ó biÓu thÞ mçi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c
thµnh tè trªn:
T¸ch biÖt
NhËn biÕt
§éng viªn
Nhí l¹i
Nhãm l¹i
Dù ®o¸n
Tæ chøc
Bæ sung
KÕt hîp
(DÉn theo NguyÔn Lan Ph¬ng 2000)
Trong ®ã hµnh ®éng dù ®o¸n ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m cña h×nh vu«ng; c¸c
cÆp hµnh ®éng trÝ tuÖ ®èi lËp nhưng thèng nhÊt nh:®éng viªn -tæ chøc, t¸ch
biÖt -kÕt hîp ®îc ®Æt ë c¸c ®Ønh ®èi nhau cña h×nh vu«ng; c¸c thao t¸c trÝ tuÖ
®îc ®Æt trªn c¸c c¹nh cña h×nh vu«ng Êy.
C¬ chÕ cña ho¹t ®éng ®îc tãm t¾t nh sau: tõ nh÷ng chi tiÕt ®îc ®éng viªn
®i ®Õn c¸i toµn thÓ cã tæ chøc, tõ mét tæ chøc, tõ mét chi tiÕt ph©n biÖt, ®îc
t¸ch ra ®Ó nghiªn cøu råi l¹i ®îc liªn kÕt l¹i víi nhau cã thÓ dÉn ®Õn viÖc thay
®æi quan niÖm cña ngêi gi¶i bµi to¸n. Cßn c¸c thao t¸c trÝ tuÖ sÏ xuÊt hiÖn khi
ngêi gi¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nhËn thøc
Trong qu¸ tr×nh gi¶i to¸n, cø mét lÇn trÝ tuÖ vËn hµnh theo c¬ chÕ trªn, lµ
mét lÇn ngêi gi¶i to¸n l¹i nh×n bµi to¸n ë c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau. TÊt nhiªn
sÏ cã lÇn kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kh«ng ®em l¹i lêi gi¶i cña bµi to¸n, nhng ®ã
còng lµ bæ Ých bëi ta lo¹i bá ®îc mét con ®êng vµ h¬n thÕ n÷a, häc sinh l¹i
mét lÇn n÷a ®îc rÌn luyÖn n¨ng lùc gi¶i to¸n
1.3. TÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc sinh
I. F. Kharlamop kh¼ng ®Þnh: “Häc tËp lµ qu¸ tr×nh nhËn thøc tÝch cùc”, ë
®ã tÝnh tÝch cùc kh«ng chØ tån t¹i nh mét tr¹ng th¸i, mét nÐt tÝnh c¸ch cô thÓ
mµ nã cßn lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh t duy, lµ môc ®Ých cÇn ®¹t cña qu¸ tr×nh
d¹y häc vµ nã cã t¸c dông n©ng cao kh«ng ngõng hiÖu qu¶ häc tËp cña häc
sinh.
10
Theo tõ ®iÓn TiÕng ViÖt, tÝch cùc lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn cã t¸c dông
kh¼ng ®Þnh vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn. Trong ho¹t ®éng häc tËp, nã diÔn ra ë
nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau: tri gi¸c tµi liÖu,th«ng hiÓu tµi liÖu,ghi nhí,luyÖn
tËp,vËn dông,kh¸i qu¸t,... vµ ®îc thÓ hiÖn ë nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng,phong
phó.
+ Xóc c¶m häc tËp: thÓ hiÖn ë niÒm vui, sèt s¾ng thùc hiÖn yªu cÇu cña
gi¸o viªn.
+ Chó ý: thÓ hiÖn ë viÖc l¾ng nghe vµ dâi theo mäi hµnh ®éng cña gi¸o
viªn, thùc hiÖn chu ®¸o, nhanh gän, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c yªu cÇu ®ã.
+ Sù nç lùc cña ý chÝ: ThÓ hiÖn ë sù kiªn tr×, nhÉn n¹i vît khã kh¨n khi
gi¶i quyÕt nhiÖm vô nhËn thøc.
+ Cã hµnh vi, cö chØ khÈn tr¬ng khi thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng t duy.
+ KÕt qu¶ lÜnh héi: nhanh, ®óng, t¸i hiÖn ®îc khi cÇn, vËn dông ®îc khi
gÆp t×nh huèng míi.
§Æc biÖt, tÝnh tÝch cùc häc tËp cã mối quan hÖ nh©n qu¶ víi c¸c phÈm
chÊt, nh©n c¸ch cña ngêi häc nh:
+ TÝnh tù gi¸c: ®ã lµ sù tù nhËn thøc ®îc nhu cÇu häc tËp cña m×nh vµ cã
gi¸ trÞ thóc ®Èy ho¹t ®éng cã kÕt qu¶.
+ TÝnh ®éc lËp cña t duy: ®ã lµ sù ph©n tÝch, t×m hiÓu, gi¶i quyÕt c¸c
nhiÖm vô nhËn thøc, ®©y lµ biÓu hiÖn cao cña tÝnh tÝch cùc.
+ TÝnh chñ ®éng: ThÓ hiÖn ë viÖc lµm chñ c¸c hµnh ®éng trong toµn bé
hoÆc trong tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh nhËn thøc nh ®Æt ra nhiÖm vô, lËp kÕ
ho¹ch thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã,... lóc nµy tÝnh tÝch cùc ®ãng vai trß nh mét tiÒn
®Ò cÇn thiÕt.
+ TÝnh s¸ng t¹o: ThÓ hiÖn khi chñ thÓ nhËn thøc t×m ra c¸i míi, c¸ch gi¶i
quyÕt míi, kh«ng bÞ phô thuéc vµo c¸i ®· cã. §©y lµ møc ®é biÓu hiÖn cao
nhÊt cña tÝnh tÝch cùc.
+ §éng c¬ häc tËp: lµ nguån t¹o ra tÝnh tÝch cùc häc tËp vµ khi ®· h×nh
thµnh th× tÝnh tÝch cùc l¹i cã gi¸ trÞ nh mét ®éng c¬ thóc dôc ho¹t ®éng. Song
gi÷a chóng cã sù kh¸c biÖt c¬ b¶n: ®éng c¬ lµ ®èi tîng cña ho¹t ®éng, lµ thuéc
tÝnh cña nh©n c¸ch, cßn tÝnh tÝch cùc l¹i lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn lµm nÒn
cho ho¹t ®éng diÔn ra cã hiÖu qu¶ vµ cã thuéc tÝnh thiªn vÒ mÆt c¶m xóc.
Nh vËy nãi vÒ tÝnh tÝch cùc, ngêi ta thêng ®¸nh gi¸ ë cÊp ®é c¸ nh©n ngêi
häc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc ®Ých d¹y häc chung.Mét c¸ch kh¸i qu¸t, I.
11
F. Kharlamop: “TÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng nhËn thøc lµ tr¹ng th¸i ho¹t
®éng cña häc sinh, ®îc ®Æc trng bëi kh¸t väng häc tËp, sù cè g¾ng trÝ tuÖ víi
nghÞ lùc cao trong qu¸ tr×nh n¾m v÷ng kiÕn thøc cho chÝnh m×nh”.
G. I. Sukina ®· chia tÝnh tÝch cùc ra lµm ba cÊp ®é:
- TÝnh tÝch cùc b¾t chíc t¸i hiÖn: XuÊt hiÖn do t¸c ®éng kÝch thÝch bªn
ngoµi (yªu cÇu cña gi¸o viªn), trong trêng hîp nµy, ngêi häc thao t¸c trªn ®èi
tîng, b¾t chíc theo mÉu hoÆc m« h×nh cña gi¸o viªn, nh»m chuyÓn ®èi tîng tõ
ngoµi vµo trong theo c¬ chÕ: “Ho¹t ®éng bªn ngoµi vµ bªn trong cã cïng cÊu
tróc”. Nhê ®ã, kinh nghiÖm ho¹t ®éng ®îc tÝch luü th«ng qua kinh nghiÖm cña
ngêi kh¸c.
- TÝnh tÝch cùc t×m tßi: ®i liÒn víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i niÖm, gi¶i
quyÕt c¸c t×nh huèng nhËn thøc, t×m tßi c¸c ph¬ng thøc hµnh ®éng trªn c¬ së
cã tÝnh tù gi¸c, cã sù tham gia cña ®éng c¬, nhu cÇu, høng thó vµ ý chÝ cña
häc sinh. Lo¹i nµy xuÊt hiÖn kh«ng chØ do yªu cÇu cña gi¸o viªn mµ cßn hoµn
toµn tù ph¸t trong qu¸ tr×nh nhËn thøc. Nã tån t¹i kh«ng chØ ë d¹ng tr¹ng th¸i,
c¶m xóc mµ cßn ë d¹ng thuéc tÝnh bÒn v÷ng cña ho¹t ®éng. ë møc ®é nµy tÝnh
®éc lËp cao h¬n møc trªn, cho phÐp häc sinh tiÕp nhËn nhiÖm vô vµ tù t×m cho
m×nh ph¬ng tiÖn thùc hiÖn.
- TÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o: thÓ hiÖn khi chñ thÓ nhËn thøc tù t×m tßi kiÕn thøc
míi, tù t×m ra ph¬ng thøc hµnh ®éng riªng vµ trë thµnh phÈm chÊt bÒn v÷ng
cña c¸ nh©n.
Nhµ Gi¸o dôc häc X« viÕt V. A. Radumovski ®· m« t¶ trùc quan ®Þnh tÝnh
møc ®é tÝch cùc cña häc sinh khi ®Æt tríc mét t×nh huèng cã vÊn ®Ò nãi riªng
hoÆc mét nhiÖm vô cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nãi chung nh sau:
T = N (KCT - K§C)
(*)
T:
N:
KCT :
K§C :
Møc ®é tÝch cùc cña häc sinh
Nhu cÇu nhËn thøc cña häc sinh
KiÕn thøc kü n¨ng cÇn thiÕt
KiÕn thøc kü n¨ng ®· cã.
C«ng thøc (*) trªn ®©y cã thÓ t¶ vµ lý gi¶i c¸c ®iÒu kiÖn n¶y sinh vµ møc
®é tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc.
- TÝnh tÝch cùc cña häc sinh sÏ kh«ng n¶y sinh khi kh«ng cã nhu cÇu nhËn
thøc (N= 0) hoÆc khi kiÕn thøc, kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thuéc
12
vïng ph¸t triÓn thùc t¹i (theo c¸ch gäi cña L. X. Vg«tsky) cña häc sinh. §Æc
biÖt, nÕu KCT < K§C th× tÝnh tÝch cùc cña häc sinh biÕn thµnh thô ®éng.
NÕu cã sù kh¸c biÖt qu¸ lín gi÷a KCT vµ K§C th× còng kh«ng xuÊt hiÖn nhu
cÇu (N 0) vµ do ®ã còng kh«ng n¶y sinh tÝnh tÝch cùc cña häc sinh.
V× vËy, theo t¸c gi¶, d¹y häc cÇn ph¶i ®¶m b¶o t¬ng quan tèi u tøc lµ KCT
ph¶i thuéc vïng ph¸t triÓn gÇn nhÊt cña häc sinh. Khi ®ã, nhu cÇu nhËn thøc
cña häc sinh cµng lín th× møc ®é tÝch cùc cµng cao. Hay nãi c¸ch kh¸c møc
®é tÝch cùc cña häc sinh phô thuéc vµo møc hÊp dÉn, l«i cuèn cña ®Ò tµi, c¸ch
t¹o t×nh huèng tµi t×nh cña gi¸o viªn.
C«ng thøc (*) kh«ng chØ diÔn t¶ mèi t¬ng quan phô thuéc mét chiÒu cña
møc ®é tÝch cùc mµ cßn nãi lªn mèi t¬ng quan ngîc l¹i - møc ®é tÝch cùc cña
häc sinh khi ®· h×nh thµnh vµ æn ®Þnh ë møc cao th× nhu cÇu nhËn thøc cña
häc sinh còng t¨ng hoÆc ®«i khi cho phÐp níi réng kho¶ng c¸ch gi÷a K CT vµ
K§C.
C«ng thøc (*) tuy ®· m« t¶ lý gi¶i ®îc c¸c ®iÒu kiÖn n¶y sinh h×nh thµnh
vµ møc ®é tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc, nhng kh«ng cho phÐp x¸c ®Þnh
c¸c trë ng¹i c¬ b¶n khi triÓn khai.
T¸c gi¶ TrÇn LuËn nhËn ®Þnh: C¸c t¸c gi¶ SGK thêng tr×nh bµy néi dung
häc vÊn theo c¸ch hay nhÊt, dÔ hiÓu nhÊt (hiÖu K CT -K§C tèi u, KCT lu«n thuéc
vïng ph¸t triÓn gÇn nhÊt, nh÷ng trêng hîp ®Æc biÖt chñ yÕu c«ng nhËn), nhng
nã thêng Ýt trïng hîp víi híng suy nghÜ cña häc sinh.
§Ó cã thÓ ®éc lËp chiÕm lÜnh mét tri thøc míi nµo ®ã díi sù híng dÉn vµ
tæ chøc cña gi¸o viªn, cÇn trang bÞ cho häc sinh c¸c tri thøc ph¬ng ph¸p, c¸c
thñ ph¸p nhËn thøc thÝch hîp. Tuy nhiªn, hiÖn nay c¸c tri thøc nµy cha ®îc
ph¶n ¸nh mét c¸ch cã ý thøc vµ cã hÖ thèng, chóng ®îc h×nh thµnh ë häc sinh
chñ yÕu lµ tù ph¸t.
Tõ ®ã, t¸c gi¶ më réng c«ng thøc (*) vÒ d¹ng.
T =N{(KCT - K§C) + (TPCT - TP§C)}
(**)
TPCT; TP§C lÇn lît lµ c¸c tri thøc ph¬ng ph¸p, thñ ph¸p ho¹t ®éng nhËn
thøc cÇn thiÕt vµ ®· cã cña häc sinh..
C«ng thøc (**) kh«ng chØ gîi ý cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c trë ng¹i c¬ b¶n khi
triÓn khai mµ cßn gîi ý vïng t×m kiÕm con ®êng kh¾c phôc.
Qua ph©n tÝch vÒ lý luËn vµ ®óc kÕt thùc tiÔn vÒ d¹y häc chóng t«i ®· kÕt
hîp c«ng thøc (*) vµ (**) nh sau:
13
T = N(KCTTPCT - K§CTP§C)
§Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i
ph¸p mang tÝnh ®ång bé, tõ môc ®Ých ®Õn néi dung, tõ s¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch
cña gi¸o viªn ®Õn trang thiÕt bÞ trêng líp,...®Òu ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn hÕt søc
thuËn lîi cho viÖc häc c¸ nh©n, häc nhãm.
To¸n häc cã tÝnh trõu tîng cao, “c¸i trõu tîng t¸ch ra khái mäi chÊt liÖu
cña ®èi tîng” vµ “chØ gi÷ l¹i nh÷ng quan hÖ sè lîng vµ h×nh d¹ng kh«ng gian
tøc lµ chØ nh÷ng quan hÖ vÒ cÊu tróc mµ th«i”. Nh÷ng quan hÖ, cÊu tróc nµy
(cã tÝnh têng minh) ®· gióp cho qu¸ tr×nh d¹y, häc to¸n mang tÝnh ho¹t ®éng.
V× thÕ mµ b¶n th©n m«n to¸n cã ý chñ ®¹o vµ høa hÑn kh¶ n¨ng tÝch cùc ho¸
ho¹t ®éng häc tËp cao.
TÝnh trõu tîng chØ che lÊp chø kh«ng hÒ lµm mÊt tÝnh thùc tiÔn cña to¸n
häc bëi nã b¾t nguån tõ thùc tiÔn vµ l¹i cã øng dông réng r·i trong thùc
tiÔn.ChÝnh v× thÕ, ®· khiÕn ngêi häc cã ®îc niÒm kh¸t khao muèn n¾m v÷ng
vµ lµm chñ nã, cã ®îc nh÷ng nç lùc trÝ tuÖ ®Ó cè g¾ng lÜnh héi, t×m tßi vµ s¸ng
t¹o tri thøc cho m×nh.
Ngêi ta thêng xem xÐt To¸n häc theo ph¬ng diÖn, nÕu nh×n vµo kÕt qu¶ ®¹t
®îc th× nã lµ khoa häc suy diÔn, víi tÝnh l«gÝc næi bËt; nÕu nh×n vµo qu¸ tr×nh
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, th× ph¬ng ph¸p cña nã gåm c¸c giai ®o¹n: mß mÉm,
dù ®o¸n, thùc nghiÖm, quy n¹p,...
Nh vËy, m«n To¸n cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi häc ®îc tham
gia ho¹t ®éng häc tËp mét c¸ch tèi ®a theo ph¬ng thøc tù nhËn thøc, tù ph¸t
triÓn, tù kiÓm tra vµ tù ®¸nh gi¸ bëi b¶n th©n ph¬ng ph¸p nghiªn cøu To¸n häc
®· bao gåm c¸c giai ®o¹n ®ã. Hay nãi c¸ch kh¸c d¹y häc m«n To¸n cã thÓ
®¶m b¶o ®îc tÝnh ho¹t ®éng cao, thÝch hîp cho viÖc ph¸t huy b¶n tÝnh s½n
sµng cña chñ thÓ häc tËp.
A. A. stoliar kh¼ng ®Þnh: “Gi¸o dôc To¸n häc kh«ng thÓ cho phÐp häc
sinh ®îc tù do lùa chän gi÷a ho¹t ®éng t duy tÝch cùc vµ sù häc thuéc lßng
®¬n gi¶n, mµ ph¶i x¸c ®Þnh d¹y häc To¸n nh lµ d¹y häc tÝch cùc”. ë ®ã tÝnh
tÝch cùc ®îc t¸c gi¶ hiÓu theo hai b×nh diÖn:
+ TÝnh tÝch cùc theo nghÜa réng: vÒ c¬ b¶n kh«ng kh¸c tÝnh tÝch cùc trong
c¸c m«n häc kh¸c.
+ TÝnh tÝch cùc theo nghÜa hÑp: lµ tÝnh tÝch cùc ®Æc thï cÇn thiÕt cho ho¹t
®éng t duy cña mét cÊu tróc x¸c ®Þnh vèn cã cña To¸n häc (thêng gäi lµ ho¹t
®éng to¸n häc).
14
T¸c gi¶ cho r»ng, nÕu häc sinh béc lé tÝnh tÝch cùc theo nghÜa hÑp th× còng
béc lé tÝnh tÝch cùc theo nghÜa réng. Nhng ngîc l¹i cha ch¾c ®· ®óng. Quan
®iÓm ho¹t ®éng trong d¹y häc To¸n ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng t tëng:
* cho häc sinh thùc hiÖn vµ luyÖn tËp nh÷ng ho¹t ®éng vµ ho¹t ®éng
thµnh phÇn t¬ng thÝch víi néi dung vµ môc ®Ých d¹y häc.
* G©y ®éng c¬ vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng.
* TruyÒn thô tri thøc, ®Æc biÖt lµ tri thøc ph¬ng ph¸p, nh lµ ph¬ng tiÖn
vµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng.
* Ph©n bËc ho¹t ®éng, lµm chç dùa cho viÖc ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh d¹y häc.
1.4. VÒ PPDH ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh
Nhµ t©m lý häc I. X. Iakimanxkai cho r»ng, nhµ trêng cÇn ph¶i trang bÞ
cho häc sinh hai hÖ thèng tri thøc:
1) VÒ hiÖn thùc ®èi tîng.
2) VÒ néi dung, c¸ch thøc thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng trÝ tuÖ, ®¶m b¶o
viÖc n¾m v÷ng c¸c tri thøc khoa häc vÒ hiÖn thùc ®èi tîng ®ã.
C¸c tri thøc lo¹i mét ®îc ph¶n ¸nh trong SGK, cßn tri thøc lo¹i hai ®îc
h×nh thµnh chñ yÕu ë häc sinh b»ng con ®êng tù ph¸t. ë ®ã tri thøc lo¹i hai lµ
c¸c thñ ph¸p cña häc tËp nh:tri thøc l«gÝc (ph©n tÝch, so s¸nh, kh¸i qu¸t, ph©n
lo¹i,...); tri thøc tæ chøc hîp lý c¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc kh¸c nhau;...
I. Ia. lecne cßn thªm vµo ®ã hai hÖ thèng n÷a: kinh nghiÖm ho¹t ®éng
s¸ng t¹o vµ kinh nghiÖm vÒ th¸i ®é, t×nh c¶m.
C¸c nhµ t©m lý d¹y häc P. I. Pitcaixtui, B. I. C«r«tiaiv kh¼ng ®Þnh: t¬ng
øng víi hai lo¹i ho¹t ®éng nhËn thøc t¸i t¹o vµ t×m tßi, s¸ng t¹o cña häc sinh
th× cã hai lo¹i th«ng tin vµ dù ®o¸n.Th«ng tin t¸i hiÖn lµ nh÷ng tri thøc ®îc
häc sinh lÜnh héi ë d¹ng cã s½n, th«ng qua viÖc ghi nhËn vµ t¸i hiÖn l¹i.th«ng
tin dù ®o¸n lµ c¸c tri thøc häc tËp ®îc häc sinh kh«i phôc l¹i b»ng c¸ch thiÕt
kÕ, t×m kiÕm vµ kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña ®iÒu dù ®o¸n. Trong khi ho¹t ®éng
t¸i hiÖn chØ cã duy nhÊt mét ph¬ng ¸n vµ viÖc thùc hiÖn nã chÝnh x¸c lu«n dÉn
®Õn kÕt qu¶, th× ho¹t ®éng t×m tßi vµ s¸ng t¹o l¹i dùa vµo nh÷ng th«ng tin Èn
tµng, cha têng minh. Häc sinh sÏ kiÓm tra ®iÒu dù ®o¸n trªn c¬ së t×m kiÕm vµ
lùa chän ph¬ng ¸n cã kh¶ n¨ng nhÊt trong hÖ thèng kiÕn thøc ®· cã cña m×nh
vµ do ®ã nhiÒu ph¬ng ¸n cha ®îc kiÓm tra nªn thêng cã kh¶ n¨ng kÕt qu¶ dù
®o¸n vµ thu nhËn kh¸c nhau.
15
§Æc biÖt c¸c t¸c gi¶ ®· ®Ò xuÊt c¸ch x¸c ®Þnh “Møc ®é t×m tßi, s¸ng t¹o
th«ng qua tØ sè gi÷a sè lîng c¸c th«ng tin dù ®o¸n víi tæng sè c¸c th«ng tin
cÇn lÜnh héi trong mét ®¬n vÞ thêi gian lµ giê häc”. Tû sè nµy sÏ dao ®éng tõ 0
®Õn 1; nÕu mäi th«ng tin ®Òu ®îc lÜnh héi ë d¹ng cã s½n th× tû sè nµy tiÕn dÇn
tíi 0; tØ sè cµng lín th× møc ®é s¸ng t¹o cµng t¨ng vµ ®ång thêi kh¶ n¨ng gÆp
sai sãt còng t¨ng theo (v× tæng sè c¸c ph¬ng ¸n cha ®îc kiÓm tra còng t¨ng),
ngîc l¹i khi tû sè gi¶m, møc ®é s¸ng t¹o gi¶m vµ sai sãt còng gi¶m. Vµ hä
kh¼ng ®Þnh: thÝch hîp víi dù ®o¸n lµ nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh mèi quan hÖ
gi÷a c¸c hiÖn tîng vµ qu¸ tr×nh gi÷a c¸c c¸ch thøc vµ thñ ph¸p ph¸t hiÖn ra
chóng, gi÷a l«gÝc gi¶i quyÕt tu©n theo quy luËt nh:nguyªn nh©n vµ hÖ qu¶; t¬ng tù; quy n¹p vµ suy diÔn.
Qua ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh, ®Ó ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh th×
hÖ thèng tri thøc vÒ ph¬ng thøc hµnh ®éng, biÖn ph¸p häc tËp vµ kinh nghiÖm
ho¹t ®éng cÇn ph¶i d¹y cho häc sinh, chø kh«ng nªn chØ chê chóng h×nh thµnh
mét c¸ch tù ph¸t.
Khi bµn vÒ ho¹t ®éng häc tËp, chóng ta h·y xÐt b¶n chÊt vµ hiÖn tîng cña
ph¬ng ph¸p d¹y häc (PPDH).
+ VÒ b¶n chÊt: PPDH lµ cÊu tróc cã tÝnh tù gi¸c tham gia vµo tiÕn tr×nh
d¹y häc, lµm cho néi dung d¹y häc tån t¹i vµ vËn ®éng trong mèi quan hÖ biÖn
chøng víi nhau.
+ VÒ hiÖn tîng: PPDH lµ sù vËn ®éng cã ®Þnh híng do gi¸o viªn x¸c
®Þnh, ®îc h×nh thµnh bëi yÕu tè kh¸ch quan lµ ®Æc ®iÓm ®a d¹ng cña néi dung,
môc tiªu, tr×nh ®é häc vÊn, h×nh thøc tæ chøc, ph¬ng tiÖn d¹y häc... vµ bÞ phô
thuéc vµo yÕu tè chñ quan cña thÇy gi¸o (phong c¸ch,n¨ng lùc chuyªn m«n,
nghÖ thuËt s ph¹m).
PPDH ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc sÏ ®îc hiÓu tõ c¸ch tiÕp cËn néi dung
d¹y häc víi quan ®iÓm biÖn chøng vÒ b¶n chÊt vµ hiÖn tîng cña nã. Bëi lÏ ph¬ng ph¸p sÏ kh«ng cã nghÜa nÕu t¸ch rêi khái néi dung, ®ång thêi ph¬ng ph¸p
còng lµ ph¹m trï cã tÝnh hai mÆt (hiÖn tîng, b¶n chÊt) vµ lu«n chuyÓn ho¸
phøc t¹p.
Víi t c¸ch lµ yÕu tè cÊu thµnh cña ho¹t ®éng d¹y häc, mét PPDH cô thÓ
võa bÞ phô thuéc vµo yÕu tè kh¸ch quan cña néi dung d¹y häc,nhng l¹i lu«n lµ
yÕu tè chñ quan,lµ l«gÝc chñ quan cña nhµ gi¸o - hä nhËn biÕt, thiÕt kÕ thùc
thi, ®iÒu chØnh vµ x¸c ®Þnh ph¬ng tiÖn t¬ng øng nh»m g©y ¶nh hëng tèt ®Õn
16
ho¹t ®éng häc tËp, ®Õn sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña häc sinh.V× thÕ mçi mét
ph¬ng ph¸p ®Òu cã chøc n¨ng ®iÒu hµnh toµn bé qu¸ tr×nh d¹y häc, tøc lµ nã
sÏ quy ®Þnh c¸ch thøc chiÕm lÜnh kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña häc
sinh.
Cã hai c¸ch chiÕm lÜnh kiÕn thøc:
+ T¸i hiÖn kiÕn thøc: §Þnh híng ®Õn ho¹t ®éng t¸i t¹o, ®îc x©y dùng trªn
c¬ së häc sinh lÜnh héi c¸c tiªu chuÈn, h×nh mÉu cã s½n.
+ T×m kiÕm kiÕn thøc: §Þnh híng ®Õn ho¹t ®éng c¶i t¹o tÝch cùc, dÉn ®Õn
viÖc “ph¸t minh” kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng
NÕu c¸ch mét chiÕm u thÕ trong mét PPDH cô thÓ nµo th× PPDH ®ã cã thÓ
®îc xem lµ Ýt tÝch cùc, bëi c¸c kiÕn thøc cho s½n cã tÝnh ¸p ®Æt cao ®èi víi qu¸
tr×nh häc, nã kiÓm so¸t ngêi häc tõ bªn ngoµi nªn Ýt cã kh¶ n¨ng kÝch thÝch t¹o
ho¹t ®éng mét c¸ch thùc sù (chØ ghi nhí, t¸i hiÖn). Vµ tr¹ng th¸i tinh thÇn t¬ng thÝch cña tÝnh tÝch cùc lµ b¾t chíc, t¸i hiÖn.
ë c¸ch hai, kiÕn thøc xuÊt hiÖn tríc häc sinh lóc ®Çu chØ lµ nh÷ng th«ng
tin dù ®o¸n - b¶n th©n nã ®· cã t¸c dông gîi ý vµ khuyÕn khÝch ngêi häc tù
m×nh nç lùc kiÓm tra ®iÒu dù ®o¸n.Qu¸ tr×nh häc tËp diÔn ra theo kiÓu t×m
kiÕm, ph¸t hiÖn, khai th¸c, biÕn ®æi,... vµ ngêi häc tù kiÕn t¹o kiÕn thøc, kü
n¨ng t¬ng thÝch víi kinh nghiÖm vµ b¶n chÊt cña m×nh. Do ®ã, qu¸ tr×nh mang
b¶n chÊt ho¹t ®éng, ngêi häc trë thµnh chñ thÓ tÝch cùc h¬n vµ nÕu nã chiÕm u
thÕ trong mét PPDH nµo th× ph¬ng ph¸p ®ã ®îc xem lµ tÝch cùc h¬n, nhng
còng v× thÕ mµ hÖ sè sai sãt, møc ®é khã kh¨n còng lín h¬n.
Tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o gióp häc sinh lÜnh héi ®îc ®Çy ®ñ lîng kiÕn thøc
quy ®Þnh trong mét ®¬n vÞ thêi gian (giê häc) th× kh«ng thÓ chØ vËn dông m¸y
mãc mét c¸ch d¹y häc nµo mµ ph¶i kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn chóng víi nhau,
trong ®ã c¸ch thø hai ph¶i chiÕm u thÕ.
Song viÖc sö dông tréi h¬n c¸ch d¹y nµo chØ cho phÐp ta gi¶ ®Þnh vÒ hiÖu
qu¶, cßn muèn ®¸nh gi¸ nã cã thùc sù tÝch cùc hay kh«ng th× ph¶i xem xÐt
tÝnh s½n sµng häc tËp cña häc sinh n÷a. TÝnh s½n sµng cã quan hÖ h÷u c¬ víi
hai thµnh tè:
1) Kh¶ n¨ng häc tËp so víi mét nhiÖm vô nhËn thøc nµo ®ã.
2) ThiÖn ý ®èi víi nhiÖm vô ®ã
NÕu cã kh¶ n¨ng, thiÕu thiÖn ý th× häc sinh kh«ng s½n sµng häc tËp cã
thiÖn ý mµ kh¶ n¨ng l¹i cha ngang tÇm nhiÖm vô th× hä còng kh«ng biÕt ho¹t
17
®éng.Do ®ã, muèn häc sinh trë thµnh chñ thÓ ®Ých thùc trong ho¹t ®éng cña
hä th× vai trß cña gi¸o viªn lµ ph¶i dùa vµo sù nhËn biÕt, hiÓu ®îc hai mÆt cña
tÝnh s½n sµng ®Ó sö dông PPDH cho thÝch hîp.
Tãm l¹i, PPDH nµo ®¶m b¶o phèi hîp nhuÇn nhuyÔn hai c¸ch d¹y t¸i hiÖn
vµ t×m kiÕm kiÕn thøc, trong ®ã tËn dông c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸ch thø hai
chiÕm u thÕ, ®ång thêi kÕt hîp hµi hßa víi tÝnh s½n sµng häc t©p cña häc sinh,
nhê ®ã h×nh thµnh ®îc c¸c ph¬ng thøc hµnh ®éng vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng
cho c¸c em.
Thùc tiÔn d¹y häc cho thÊy, khã cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc PPDH nµo lµ thùc
sù tèi u trong viÖc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, còng nh PPDH nµo lµ
hoµn toµn v« gi¸ trÞ. Mçi mét ph¬ng ph¸p ®Òu cã kh¶ n¨ng tÝch cùc hãa ho¹t
®éng häc tËp cña häc sinh khÝa c¹nh nµy, khÝa c¹nh kh¸c, miÔn sao ngêi thÇy
ph¶i chñ ®éng s¸ng t¹o vµ dµnh nhiÒu t©m huyÕt cho ho¹t ®éng cña m×nh.
Nh÷ng nguyªn t¾c ®Æc trng tÝnh tÝch cùc cña mét PPDH.
Nguyªn t¾c 1: T¸c ®éng qua l¹i
Nguyªn t¾c nµy thÓ hiÖn sù t¬ng t¸c gi÷a c¸c nh©n tè bªn ngoµi (m«i trêng) víi nh©n tè bªn trong ngêi häc (môc ®Ých, nhu cÇu, n¨ng lùc,...) nã t¸c
®éng trùc tiÕp tíi tõng ngêi häc, g©y ra th¸i ®é (ph¶n øng) vµ hµnh ®éng ®¸p
l¹i cña tõng häc sinh.
Muèn thùc hiÖn ®îc nguyªn t¾c t¸c ®éng qua l¹i, gi¸o viªn ph¶i nhËn biÕt
vµ chuÈn bÞ tríc c¸c t×nh huèng cã thÓ x¶y ra, ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p ®em
ra sö dông, s½n sµng biÕn ®æi s¸ng t¹o tiÕn tr×nh giê häc trªn c¬ së ®¸nh gi¸
nh÷ng c¶m xóc, t×nh c¶m, høng thó vµ sù chó ý cña häc sinh ë trªn líp.
§Æc trng nµy ph¶n ¸nh mét trong nh÷ng mÆt n¨ng ®éng cña ph¬ng ph¸p,
®ã lµ tÝnh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña d¹y häc, tÝnh tÝch cùc cña ngêi d¹y vµ
®Æc biÖt lµ tÝnh tÝch cùc cña ngêi häc. Nã ®îc ®Æt t¬ng lËp víi sù ®¬n ®iÖu, phô
thuéc mét chiÒu cña häc sinh vµo thÇy gi¸o vµ m«i trêng.
Nguyªn t¾c 2: Tham gia hîp t¸c.
Nguyªn t¾c nµy ®îc xem lµ c¸ch tiÕn hµnh, tæ chøc giê häc víi c¬ së
kh¸ch quan lµ tÝnh s½n sµng häc tËp cña häc sinh. Tham gia hîp t¸c ®îc diÔn
ra theo ba cÊp ®é:
1) Häc sinh chØ tham gia khi ®îc gi¸o viªn gîi ý vµ chØ dÉn
2) Sù tham gia cña häc sinh cã tÝnh chñ ®éng, tù gi¸c.
18
3) Gi¸o viªn vµ häc sinh tham gia vµo qu¸ tr×nh häc tËp víi vai trß
b×nh ®¼ng nh nhau.
Nguyªn t¾c 3: TÝnh cã vÊn ®Ò cao trong d¹y häc.
Nguyªn t¾c nµy dùa trªn nghiªn cøu cña L. X. Vg«txki: Mçi ®øa trÎ cã
“vïng ph¸t triÓn gÇn nhÊt” vµ ý kiÕn L. X. X«lovaytrich: “ViÖc d¹y dç chØ cã
t¸c dông tèt khi nã ®i tríc sù ph¸t triÓn mét chót”. Muèn vËy vÊn ®Ò häc tËp
ph¶i ®îc thiÕt kÕ, x©y dùng ë møc ®é ®ñ ®Ó kÝch thÝch ho¹t ®éng nhËn thøc
cña häc sinh theo ý ®Þnh cña thÇy gi¸o, tøc lµ thuéc vïng ph¸t triÓn gÇn nhÊt
cña häc sinh.
Tãm l¹i, PPDH nµo ®¶m b¶o mét hoÆc nhiÒu ®Æc trng trªn ®Òu cã thÓ ®îc
xem lµ PPDH ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc. NÕu tréi vÒ nguyªn t¾c t¸c ®éng qua
l¹i, x¸c ®Þnh mét qu¸ tr×nh häc mang tÝnh ho¹t ®éng; nÕu tréi vÒ tham gia hîp
t¸c th× l¹i nghiªng vÒ biÓu thÞ mÆt quan hÖ trong giao tiÕp, trong hµnh ®éng
cña ho¹t ®éng; khi ®Æc trng tÝnh vÊn ®Ò tréi h¬n th× PPDH l¹i quyÕt ®Þnh qu¸
tr×nh häc tËp mang tÝnh trÝ tuÖ nhËn thøc. Vµ sù kÕt hîp gi÷a chóng cã vai trß
quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña qu¸ tr×nh häc tËp.
1.5. D¹y häc gi¶i bµi tËp
1.5.1. VÞ trÝ vµ chøc n¨ng cña bµi tËp to¸n häc.
ë trêng phæ th«ng, d¹y To¸n lµ d¹y ho¹t ®éng to¸n häc cho häc sinh trong
®ã gi¶i to¸n lµ h×nh thøc chñ yÕu. Do vËy d¹y bµi tËp to¸n cã vÞ trÝ quan träng
trong d¹y häc To¸n nh»m ®¹t nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau thÓ hiÖn ë c¸c chøc
n¨ng:
1) Chøc n¨ng d¹y häc:
- Bµi tËp nh»m cñng cè, rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt
®· häc. Qua ®ã häc sinh hiÓu s©u h¬n vµ biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc
vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng cô thÓ.
- Cã khi bµi tËp l¹i lµ mét ®Þnh lý, mµ v× lý do nµo ®ã kh«ng ®a vµo lý thuyÕt.
Cho nªn qua viÖc gi¶i bµi tËp häc sinh më réng ®îc tÇm hiÓu biÕt cña m×nh.
2) Chøc n¨ng gi¸o dôc:
Qua viÖc gi¶i bµi tËp mµ h×nh thµnh cho häc sinh thÕ giíi quan duy vËt
biÖn chøng, høng thó häc tËp, niÒm tin vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña ngêi lao
®éng míi.
3) Chøc n¨ng ph¸t triÓn:
19
Bµi tËp nh»m ph¸t triÓn n¨ng lùc t duy cho häc sinh, ®Æc biÖt lµ rÌn luyÖn
nh÷ng thao t¸c trÝ tôª, h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt cña t duy khoa häc.
4) Chøc n¨ng kiÓm tra:
Bµi tËp nh»m ®¸nh gi¸ møc ®é, kÕt qu¶ d¹y häc, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ®éc
lËp häc to¸n vµ tr×nh ®é ph¸t trÓn cña häc sinh.
1.5.2. Nh÷ng yªu cÇu chñ yÕu cña lêi gi¶i bµi tËp.
- Lêi gi¶i kh«ng cã sai lÇm.
Häc sinh ph¹m sai lÇm trong khi gi¶i bµi tËp thêng do ba nguyªn
nh©n sau:
+ Sai sãt vÒ kiÕn thøc to¸n häc, tøc lµ hiÓu sai ®Þnh nghÜa cña kh¸i
niÖm, gi¶ thiÕt hay kÕt luËn cña ®Þnh lý,...
+ Sai sãt vÒ ph¬ng ph¸p suy luËn.
+ Sai sãt do tÝnh sai, sö dông ký hiÖu, ng«n ng÷ diÔn ®¹t hay do h×nh
vÏ sai.
- Lêi gi¶i ph¶i cã c¬ së lý luËn.
- Lêi gi¶i ph¶i ®Çy ®ñ.
- Lêi gi¶i ®¬n gi¶n nhÊt.
1.5.3. D¹y häc sinh ph¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp to¸n.
Bµi tËp to¸n häc rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. ViÖc gi¶i bµi tËp lµ mét yªu
cÇu quan träng ®èi víi mäi häc sinh. Cã thÓ chia bµi tËp to¸n häc ra lµm hai
lo¹i:
a) Lo¹i cã s½n thuËt to¸n.
§Ó gi¶i lo¹i nµy häc sinh ph¶i n¾m v÷ng c¸c quy t¾c gi¶i ®· häc rÌn luyÖn
kü n¨ng, kü x¶o. §©y lµ c¬ së quan träng ®Ó gi¶i c¸c bµi to¸n phøc t¹p h¬n.
Yªu cÇu cho häc sinh lµ:
- N¾m v÷ng quy t¾c gi¶i ®· häc.
- NhËn d¹ng ®óng bµi to¸n
- Gi¶i theo quy t¾c ®· häc mét c¸ch thµnh th¹o
b) Lo¹i cha cã s½n thuËt to¸n.
Lo¹i bµi tËp nµy chiÕm sè lîng kh¸ lín trong s¸ch gi¸o khoa vµ g©y cho
häc sinh kh«ng Ýt khã kh¨n dÉn ®Õn t©m lý sî vµ ng¹i, thiÕu tù tin vµo kh¶
n¨ng cña m×nh. §©y lµ mét trë ng¹i lín cho ý chÝ tiÕn thñ v¬n lªn trong häc
tËp cña häc sinh. Do vËy khi d¹y häc sinh gi¶i bµi tËp, kh«ng chØ ®¬n thuÇn
20
cung cÊp lêi gi¶i mµ quan träng h¬n lµ: D¹y cho häc sinh biÕt c¸ch suy nghÜ
t×m ra con ®êng hîp lý ®Ó gi¶i bµi to¸n.
1.6. KÕt luËn ch¬ng 1
Qua phÇn c¬ së lý luËn ®· tr×nh bµy chøng tá ngêi thÇy gi¸o cã kh¶ n¨ng
x©y dùng ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p s ph¹m nh»m tÝch cùc hãa ho¹t ®éng häc tËp cu¶
häc sinh nÕu hä n¾m v÷ng ®îc cÊu tróc l«gic cña néi dung day häc vµ ®Æc trng
c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc. V× vËy cã thÓ nãi gi¶
thuyÕt khoa häc cña ®Ò tµi lµ cã thÓ chÊp nhËn ®îc vÒ mÆt lý thuyÕt.
Ch¬ng 2
C¸c bIÖn ph¸p s ph¹m nh»m tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng
häc tËp cña häc sinh trong d¹y häc gi¶i bµi tËp to¸n
phÇn lîng gi¸c líp 11 THPT
2.1 §Þnh híng x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p.
2.1.1. §Þnh híng 1: HÖ thèng c¸c biÖn ph¸p thÓ hiÖn râ ý tëng tÝch cùc
ho¸ ®éng häc tËp cña häc sinh.
D¹y häc nh»m tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp, dùa trªn nguyªn t¾c "ph¸t
huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c vµ s¸ng t¹o cña häc sinh". Thùc chÊt ®ã lµ qu¸ tr×nh
tæ chøc, híng dÉn häc sinh tù t×m hiÓu, ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn c¬
së tù gi¸c vµ ®îc tù do, ®îc t¹o kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó chñ ®éng trong ho¹t
®éng häc tËp cña hä. ë ®©y, muèn nhÊn m¹nh ®Õn vai trß trung t©m cña ngêi
häc, cña ho¹t ®éng häc vµ ®ång thêi chØ râ vai trß quan träng cña thÇy trong
toµn bé qu¸ tr×nh d¹y häc.
T¸c gi¶ NguyÔn B¸ Kim ®· chØ râ bèn yªu cÇu:
- X¸c lËp vÞ trÝ chñ thÓ cña ngêi häc, ®¶m b¶o tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc, s¸ng
t¹o cña ho¹t ®éng häc tËp;
- D¹y häc ph¶i dùa trªn sù nghiªn cøu t¸c ®éng cña nh÷ng quan niÖm vµ
kiÕn thøc s½n cã cña ngêi häc, nh»m khai th¸c nh÷ng mÆt thuËn lîi, h¹n chÕ
- Xem thêm -
.DOC 
77 
480 
92 
