Tài liệu Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “ MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ÂM NHẠC CHO TRẺ 5- 6 TUỔI ” I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. Cơ sở lí luận: Như chúng ta đã biết, “trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai”, trẻ em là mầm non tương lai của đất nước, là đối tượng được cả xã hội quan tâm. Việc tạo cho trẻ có một tâm hồn tươi sáng, một tấm lòng vị tha hết sức quan trọng trong quá trình phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy, trong những năm qua nền Giáo Dục nước nhà đã có nhiều sự đổi mới, cải tiến về phương pháp cũng như hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục trong đó có giáo dục âm nhạc. Bởi vì giáo dục âm nhạc có ý nghĩa hết sức to lớn trong quá trình trẻ học tập ở trường Mầm non, là cái nôi đầu tiên đào tạo nhân cách làm người của trẻ, là môn học giúp trẻ cảm nhận hết cái hay, cái đẹp của sự vật hện tượng xung quanh và khám phá những điều mới lạ trong cuộc sống, là phương tiện tích cực trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ ở nhiều mặt: Thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ, ngôn ngữ, thể chất... Thực tế cho ta thấy rằng: Trẻ em ở lứa tuổi Mầm non rất nhạy cảm đối với âm nhạc, trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động có âm nhạc. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức thẩm mĩ cho trẻ, giúp trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Giáo dục âm nhạc còn mang đến cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu Tổ Quốc, tình yêu thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể: Đó là tính tổ chức kĩ luật, tính tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Thông qua hoạt động âm nhạc, trẻ được chơi, được học, được sống chan hòa với lời ca, tiếng hát, điệu múa nhịp nhàng uyển chuyển cùng với các trang phục của các vùng miền và dụng cụ âm nhạc, tiếng đàn, tiếng trống...sẽ khiến tâm hồn trẻ thơ say mê, yêu đời, lạc quan hơn. Mặt khác, âm nhạc còn là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc nãy sinh từ quá trình lao động của con 1 người, và gắn liền với con người ngay từ khi mới cất tiếng khóc chào đời. Những khúc hát ru, những bài hát dân ca, những điệu hò ví dặm, những khúc hát giao duyên là cội nguồn của nghệ thuật âm nhạc, là cơ sở cho sự sáng tạo của các nhạc sỹ, nghệ sỹ, là phương tiện giúp con người diển tả thế giới nội tâm, những rung cảm tế nhị của niềm vui hay đau khổ, những khát vọng hướng tới tương lai... Âm nhạc đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu được trong đời sống con người, đặc biệt là đối với trẻ mầm non, âm nhạc đã đi vào lòng trẻ thơ ngay từ thủa còn nằm trong nôi, khi nghe tiếng ru ầu ơ của Bà, của Mẹ là các cảm xúc của trẻ đã được hình thành, lớn lên trẻ sẽ dần dần cảm nhận hết cái hay, cái đẹp của cuộc sống, mang đến cho trẻ những tình cảm yêu thương gần gũi giữa mọi người và sự vật hiện tượng xung quanh. 2. Cơ sở thực tiển: Thế giới âm nhạc của trẻ Mầm non rất đa dạng và phong phú, được thực hiện thông qua các hoạt động như: Ca hát, nghe hát, vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc. Cùng với chủ trương đổi mới về phương pháp cũng như hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục của Bộ Giáo Dục thì giáo dục âm nhạc cũng đã có những bước cải tiến để phù hợp với yêu cầu của chương trình chăm sóc- giáo dục trẻ hiện nay, đặc biệt là với trẻ 5- 6 tuổi. Để góp phần nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc và tạo cho trẻ có một tâm thế thoải mái, vui tươi, thể hiện một cách say sưa qua lời ca tiếng hát thì rất cần đến sự sáng tạo của giáo viên, những người trực tiếp giảng dạy trẻ. Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới các hình thức tổ chức giáo dục, các chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên đã tạo được những thành công lớn đối với việc nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên mầm non cũng như nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc đối với trẻ, giúp trẻ có kĩ năng nhuần nhuyễn về ca hát, nhảy múa theo từng giai điệu, tiết tấu của bài hát. Từ đó trẻ có ham muốn đến với âm nhạc một cách hứng thú, tự nhiên. Bên cạnh những cái đạt được ở trên thì cũng còn nhiều mặt hạn chế như: Một số giáo viên chưa nắm bắt được đặc trưng phương pháp bộ môn, khả năng 2 hát cũng như thể hiện tính truyền cảm của âm nhạc chưa tốt, chưa truyền tải hết giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của tác phẩm đến với trẻ. Mặt khác một số trẻ hát còn mang tính tự do, truyền khẩu, hát sai nhạc, phát âm chưa tốt, rụt rè nhút nhát, ngại đứng trước đám đông. Từ những thực tế đó bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở để tìm ra những biện pháp giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực, hứng thú, không gò bó mà vẫn lĩnh hội được kiến thức một cách trọn vẹn. Hiểu được điều đó, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi”, với mong muốn giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt, đặc biệt là phát triển thẩm mĩ. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1.Thực trạng của địa phương và nhà trường: a. Thuận lợi: + Được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Sở- Phòng Giáo Dục cũng như chính quyền địa phương trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ của nhà trường. + Ban giám hiệu luôn quan tâm đến công tác giảng dạy của giáo viên nên đã tham mưu, đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi như: Máy chiếu, đàn, đầu đĩa, ti vi, các loại đồ dùng âm nhạc, các trang phục dân tộc. Tạo được ấn tượng cho các cháu khi tham gia hoạt động âm nhạc. + Bản thân là một giáo viên luôn có lòng nhiệt huyết, yêu nghề mến trẻ, đã được dự nhiều chuyên đề nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc, dự giờ dạy mẫu cũng như tham gia học tập chương trình bồi dưỡng thường xuyên, tham gia dự thi giáo viên dạy giỏi các cấp nên đã có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt hoạt động giáo dục trẻ. + Các cháu thường được tham gia biểu diễn văn nghệ ở trường, ở xã trong các ngày hội, ngày lễ cũng như các cuộc thi nên đã tạo được lòng tin nơi phụ huynh, chính quyền địa phương, tạo cho trẻ có được sự hào hứng tham gia các hoạt động âm nhạc. b. Khó khăn: 3 + Trường lớp tuy đã được xây mới nhưng vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu dạy và học của cô và trẻ, chưa có phòng hoạt động âm nhạc cho trẻ. + Số giáo viên biết sử dụng đàn piano còn rất ít, nếu biết thì cũng đang ở mức độ thấp, chưa thành thạo. + Mức độ cảm thụ âm nhạc của trẻ không đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát, phát âm chưa chuẩn. + Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học hành của trẻ, chưa có sự phối hợp với giáo viên trong công tác chăm sóc- giáo dục trẻ. 2. Các biện pháp thực hiện: Biện pháp 1: Khảo sát đầu năm: Bản thân tôi hiểu được tầm quan trọng của bộ môn âm nhạc đối với trẻ, hiểu được ý nghĩa của việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động âm nhạc trong việc nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng trẻ, nắm được tâm sinh lí và khả năng cảm thụ âm nhạc của từng trẻ để từ đó xây dựng cho mình những biện pháp giáo dục phù hợp. Kết quả khảo sát đầu năm cho thấy: Tổng số trẻ: 30 cháu trong đó: Những kĩ năng hình thành ở trẻ Số trẻ tự tin, mạnh dạn trước mọi người Số trẻ yêu thích hoạt động âm nhạc 17 cháu chiếm tỉ lệ 57% Khả năng hát múa, vận động theo nhạc Trước khi thực hiện 19 cháu chiếm tỉ lệ 63% 20 cháu chiếm tỉ lệ 67% Từ kết quả trên cho thấy khả năng cảm thụ âm nhạc cuả các cháu không đồng đều, rất nhiều cháu chưa có hứng thú khi đến với bộ môn âm nhạc và có những cháu giọng hát chưa chuẩn, hát sai nhạc, không rõ lời. Nắm được tình chung của lớp nên tôi đã chịu khó suy nghĩ để tìm ra biện pháp hay, bổ ích nhằm giúp trẻ thấy được tầm quan trọng của bộ môn âm nhạc. Biện pháp 2: Trau dồi chuyên môn nghiệp vụ: Bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật đòi hỏi giáo viên phải thường xuyên đổi mới, cải tiến phương pháp cũng như hình thức tổ chức 4 các hoạt động giáo dục ở trên tiết dạy và ở mọi lúc mọi nơi sao cho tất cả trẻ đều được tham gia một cách thoải mái, hứng thú và lĩnh hội kiến thức trọn vẹn. Chính vì thế bản thân tôi đã không ngừng học hỏi, nghiên cứu tìm tòi tài liệu có liên quan như: Tạp chí giáo dục âm nhạc mầm non, xem trên vô tuyến, các loại sách giáo dục âm nhạc, các tài liệu chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên. Đặc biệt là không ngừng nghiên cứu sách “ Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non” cho trẻ 5- 6 tuổi của nhà xuất bản giáo dục Việt nam. Khi đã có tài liệu nghiên cứu giúp tôi có kiến thức vững vàng hơn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ. Ngoài việc đầu tư cho nghiên cứu tài liệu thì tôi còn tham mưu với ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn để tổ chức sinh hoạt tổ, trao đổi với nhau về các phương pháp dạy học tích cực và đổi mới, tổ chức dạy thể nghiệm bộ môn âm nhạc cho đồng nghiệp dự giờ, tham gia đóng góp ý kiến để xây dựng tiết dạy có hiệu quả. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động: * Đổi mới phương pháp: Quá trình đổi mới phương pháp dạy trẻ làm quen với bộ môn âm nhạc đòi hỏi người giáo viên phải biết linh hoạt, sáng tạo khi sữ dụng các nhóm phương pháp trong một tiết dạy để phù hợp với điều kiện thực tế của trường lớp và trình độ nhận thức cũng như mức độ hứng thú của trẻ. Ví dụ: ở chủ đề “Tết và mùa xuân” có bài hát “Mùa xuân” thì trước khi tiến hành vào hoạt động chung, tôi phải xác định được khả năng hát của trẻ đến đâu, trẻ đã thuộc hết chưa, đã hát đúng nhịp chưa. Nếu đa số trẻ đã thuộc thì trên tiết dạy tôi chú trọng đến việc giúp trẻ hát kết hợp vận động theo nhạc, tổ chức cho trẻ thi đua theo tổ, nhóm đan xen nhau hoặc tổ hát tổ vận động... Trong khi dẫn dắt trẻ đến với hoạt động âm nhạc thì tôi chú ý phát hiện ra những cháu có năng khiếu âm nhạc như: hát đúng nhạc, biết thể hiện tình cảm điệu bộ qua bài hát để bồi dưỡng thêm cho cháu. Mặt khác tôi cũng chú ý đến những cháu rụt rè nhút nhát, hát sai nhạc để khuyến khích và luyện tập thêm cho cháu ở mọi lúc mọi nơi. 5 Một phương pháp khá thành công và đã được tôi áp dụng đó là phương pháp dùng tình cảm khích lệ và nêu gương. Những trẻ được cô và các bạn khen, tuyên dương sẽ có thêm tự tin, mạnh dạn và có sự hào hứng mong chờ để được tham gia vào hoạt động âm nhạc ở những lần sau. Mặt khác với những trẻ yếu tôi cũng tìm cách động viên để trẻ không hụt hẩng mà sẽ cố gắng để được bằng các bạn khác bằng cách khuyến khích trẻ đó lên biểu diễn hát múa cho cả lớp xem hoặc hát riêng cho cô nghe... Trước khi tiến hành cho trẻ đến với hoạt động âm nhạc thì tôi suy nghĩ lựa chọn các dạng vận động minh họa phù hợp với nhịp điệu và nội dung của bài hát nhằm giúp trẻ cảm nhận hết giá trị nghệ thuật của bài hát. Ví dụ: - Ở chủ đề “Nghề nghiệp” với nội dung bài hát “Cháu yêu cô chú công nhân” thì tôi cần chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng như phách tre, trống lắc để cho trẻ sữ dụng kết hợp với đệm đàn của cô giúp cho trẻ thể hiện tình cảm của mình với cô chú công nhân được tốt hơn... - Ở chủ đề “Gia đình” với nội dung trong tâm là hát- vận động bài “Múa cho mẹ xem” thì tôi lại chú ý lựa chọn các động tác múa minh họa nhẹ nhàng tình cảm, thể hiện được tình cảm của trẻ dành cho Mẹ: Câu 1: Hai bàn tay của em đây em múa cho mẹ xem: Hai tay đưa sang phải, tay thấp tay cao cuộn cổ tay kết hợp nhún kí chân sau đó đổi bên Câu 2: Hai bàn tay của em như hai con bướm xinh xinh. Hai tay dang rộng bằng vai vẫy lên làm cánh bướm, nhún chân. Câu 3: Khi em giơ tay lên là bướm xinh bay múa. Tay phải từ từ đưa lên cao cuộn cổ tay sau đó đưa tay trái lên, nhún chân. Câu 4: Khi em đưa tay xuống là con bướm đậu trên cành hồng. Hai tay từ từ hạ xuống, bắt chéo nhau trước mặt sau đó uốn cong và đưa lên đầu kết hợp nhún chân. * Đổi mới hình thức: 6 -Trong chủ đề tôi thay đổi các hình thức mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn , kích thích sự sáng tạo và nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. Khuyến khích trẻ tự nghĩ ra các hình thức khác nhau để tạo ra âm thanh từ các bộ phận khác nhau của cơ thể, từ các nguyên vật liệu thiên nhiên, vận động theo nhạc các bài hát yêu thích và tự nghĩ ra cách vận động theo nhạc của riêng mình... - Thường xuyên đổi mới hình thức để giúp trẻ thấy giờ học luôn mới lạ, hấp dẫn, điều đó rất quan trọng để kích thích sự tò mò, phấn khởi ở trẻ. Vì vậy mà các tiết học hình thức phải thay đổi thường xuyên. Ví dụ: Có tiết tôi đưa phần nghe hát lên đầu rồi mới đến phần hát và vận động theo nhạc, cuối cùng là phần trò chơi. Nhưng cũng có tiết tôi lại đưa phần trò chơi lên đầu hoặc phần hát lên đầu rồi mới đến các phần khác. Và xen kẽ giữa các phần thì tôi lại chọn cách tích hợp các nội dung khác như đọc thơ, ca dao, đồng dao, tục ngữ...phù hợp chủ đề và nhận thức của trẻ để tạo cho tiết dạy sự lưu loát, trôi chảy, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức trọn vẹn. - Ngoài ra, việc lựa chọn đội hình cho trẻ hoạt động trong tiết dạy cũng rất quan trọng vì trẻ 5- 6 tuổi rất thích hoạt động nhưng cũng chóng mệt mỏi, nhàm chán. Chính vì vậy tôi đã suy nghĩ bố trí đội hình phù hợp với nội dung bài hát và cách vận động của bài đó, đảm bảo được sự nhịp nhàng giữa động và tĩnh Ví dụ: Khi trẻ đang chơi tự do, cô cho trẻ nghe nhạc bài “Cả nhà thương nhau” để lại gần gũi bên cô, cô và trẻ cùng trò chuyện về gia đình...sau đó trẻ đọc đồng dao “Đi cầu đi quán” về đội hình chữ u để hát múa bài “Múa cho mẹ xem”. Tiếp theo trẻ đọc thơ “yêu mẹ” đi về 3 hàng ngang để nghe cô hát và chơi trò chơi... Biện pháp 4: Luyện giọng hát cho cô và trẻ. * Luyện giọng hát: Muốn tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ đạt kết quả cao thì đòi hỏi người giáo viên phải có sự rèn luyện, trước hết là luyện cho mình có một giọng hát nhẹ nhàng truyền cảm, hát đúng nhạc, đúng nhịp, đúng giai điệu, cao độ và trường độ. Nhưng để làm được điều đó thì rất cần sự chịu khó và phải luyện tập 7 thường xuyên với nhiều hình thức khác nhau như: tự tập hát một mình, hát theo băng, hát tập thể, hát cho đồng nghiệp nghe và góp ý. Tôi đã lựa chọn và luyện tập những bài hát có nội dung phản ánh về trường lớp mầm non, gia đình của bé, các nghành nghề quen thuộc, thế giới thực vật, động vật, mùa xuân, tết cổ truyền, các loại phương tiện giao thông, về quê hương đất nước và Bác Hồ...đó là những bài hát có giai điệu vui tươi, trong sáng, ngộ nghĩnh, tình cảm tha thiết , tiết tấu phù hợp. Kết hợp với nét mặt, cử chỉ điệu bộ phù hợp nội dung bài hát để giúp trẻ cảm nhận hết giá trị nghệ thuật của bài hát đó. Mặt khác, tôi còn thường xuyên luyện tập các bài hát dân ca của các vùng miền, các bài hát ru trong và ngoài chương trình để có thể hát cho trẻ nghe. * Luyện giọng hát cho trẻ: Để luyện cho trẻ có giọng hát rõ ràng, đúng nhạc, truyền cảm cũng như khả năng biểu diễn tự tin mạnh dạn trước đám đông thì trong các tiết học tôi rất chú ý, quan sát để phát hiện ra những trẻ có năng khiếu để bồi dưỡng thêm cũng như phát hiện ra những trẻ chưa có năng khiếu để có kế hoạch rèn luyện thêm cho trẻ đó. Tôi đã rèn luyện cho các cháu bằng nhiều cách như: Cho trẻ hát theo cô, hát theo băng, tự hát một mình, hát đối đáp với bạn, hát theo tiếng đệm đàn của cô, hát xướng âm bài hát đó... * Luyện đàn: Mỗi tiết dạy hoạt động âm nhạc mà không có tiếng đàn thì tiết dạy chưa thành công. Vì vậy phần đệm đàn ở đây có vai trò hết sức quan trọng, nó góp phần vào việc tạo hứng thú, phát triển tai nghe và cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Chính vì lẽ đó mà tôi luôn quan tâm đến việc luyện đàn và sử dụng đàn piano bằng cách học thuộc các nốt nhạc của bài hát, nắm được bài hát đó viết ở nhịp nào, phách nào, nhanh hay chậm, từ đó sẽ luyện tập đánh nốt nhạc trên phím đàn. Nhờ chịu khó luyện tập nên bản thân tôi đã có thể tự mình đánh đàn cho trẻ nghe trong tiết dạy và ở mọi lúc mọi nơi, đa số các cháu rất thích và hào hứng khi được nghe đàn. Biện pháp 5: Dùng thủ thuật để gây hứng thú cho trẻ: 8 Dùng thủ thuật, tạo cảm xúc chính là phần mở đầu và hết sức quan trọng để lôi cuốn, thu hút trẻ có sự hào hứng tham gia vào các hoạt động trong tiết học đó. Hiểu như thế nên tôi đã tìm ra những cách tạo cảm xúc khác nhau tùy vào nội dung của bài hát và nội dung chủ đề đang tiến hành cho trẻ khám phá. Ví dụ: Khi dạy trẻ bài hát “Ngày vui của bé” thuộc chủ đề “Trường mầm non thân yêu” thì tôi chuẩn bị mô hình về trường mầm non có cổng, hàng rào, cây xanh, có đồ chơi ngoài trời, có các phòng học...Khi bắt đầu đến giờ dạy tôi làm người dẫn chương trình và nói: Xin chào các bạn nhỏ yêu quý, hôm nay là một ngày đẹp trời, các bạn ở trường Mầm non Hoa Sen muốn mời chúng ta đến tham quan trường đấy. Nào mời các bạn lên đường...cho trẻ đi cùng cô trong tiếng nhạc bài “Ngày vui của bé”... Ví dụ: Khi dạy trẻ bài hát “mùa xuân” thuộc chủ đề “Tết và mùa xuân” thì đầu tiên tôi cho trẻ lắng nghe tiếng chim hót và xem trên màn hình máy chiếu một số cảnh về mùa muân và giới thiệu: Chúng ta vừa được thưởng thức giọng hót rất hay của các loại chim, được ngắm nhìn vẽ đẹp của các loại Hoa đào, Hoa mai, Hoa cúc...và nhìn những khung cảnh ấy có khến các con liên tưởng đến mùa gì không?..còn cô lại nghĩ ngay đến mùa xuân, mùa của hoa trái sinh sôi, chim chóc kéo về làm tổ, cô còn nhớ đến một bài hát rất hay ca ngợi về mùa xuân đó là bài hát “Mùa xuân”... Với những cách tạo cảm xúc khác nhau, phù hợp chủ đề, tôi đã mang đến cho trẻ những cảm nhận ban đầu về nội dung của bài hát, giúp trẻ tham gia vào giờ học vui tươi, phấn khởi, đạt kết quả cao. Mặt khác phần chuẩn bị cũng hết sức quan trọng trong sự thành công của tiết dạy. Để chuẩn bị tốt cho giờ hoạt động âm nhạc, tôi thường chú ý đến các yếu tố sau: + Trang phục cho cô và trẻ phù hợp nội dung bài hát. + Đồ dùng phục vụ giờ dạy: Máy chiếu, đầu đĩa, mũ múa, hoa múa, sân khấu, phách tre, trống lắc, đàn... + Phòng học rộng rãi, thoáng mát. + Lựa chon nội dung tích hợp và bài hát ngoài chương trình phù hợp.... * Sử dụng đồ dùng trực quan: 9 Muốn nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi đạt kết quả cao và đưa các cháu vào tiết học một cách tự nhiên, không gượng ép thì tôi luôn tìm tòi sử dụng và sáng tạo ra các đồ dùng phục vụ bộ môn âm nhạc như: + Làm các loại mũ múa về các con vật, các loại hoa, hoa múa, xắc xô, trống, quạt...từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. + Làm các mô hình như: mô hình trường mầm non, lăng Bác Hồ...để phục vụ cho việc tham quan của trẻ. + Cho trẻ cùng trang trí góc hoạt động nghệ thuật trong từng chủ đề. Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin: Cùng với sự đổi mới, công nghiệp hóa- hiện đại hóa Đất nước đòi hỏi con người phải đa năng, phải sáng tạo. Ngày nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động chăm sóc- giáo dục trẻ cũng đã được phổ biến rộng rải, gây được sự chú ý, hào hứng của trẻ, làm cho trẻ thích khám phá những điều bí ẩn đang còn chờ đợi mình phía trước. Việc sữ dụng máy chiếu trong hoạt động giáo dục âm nhạc rất cần sự tinh tế và đan xen giữa các hoạt động dạy hát- vận động, nghe hát và trò chơi âm nhạc. Tôi đã phải nghiên cứu để làm sao đưa được những hình ảnh cho trẻ quan sát lúc nào cho phù hợp. Ví dụ: Trong chủ đề “thế giới động vật”, với bài hát- vận động “Gà trống, mèo con và cún con”: Tôi đã cho trẻ xem trên màn hình các hình ảnh gà trống, con mèo và con cún sau đó cùng trò chuyện về các con vật và bắt chước tiếng kêu của chúng. Tiếp theo tôi đố trẻ có bài hát gì nói về các con vật này... Hoặc khi cho trẻ nghe hát bài “Màu áo chú bộ đội” thì tôi cho trẻ xem hình ảnh các chú Bộ đội hành quân ...để giới thiệu bài hát... Khi đến phần trò chơi âm nhạc: “Hát theo hình vẽ” thì tôi cho trẻ tự chọn hình ảnh, đoán tên bài hát trên màn hình và hát được bài hát đó... Qua nhiều lần sữ dụng máy chiếu vào trong hoạt động âm nhạc, tôi nhận thấy có sự tiến bộ rõ rệt trong việc gây được sự hứng thú và chú ý của trẻ, góp phần nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc đối với trẻ. 10 Biện pháp 7: Dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi: Muốn nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ thì dạy trẻ trên tiết học thôi chưa đủ mà phải dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi khi đó mới giúp trẻ lĩnh hội kiến thức đầy đủ và bồi dưỡng được năng khiếu cho trẻ. * Giờ đón trẻ: Tôi cho trẻ được nghe băng hoặc xem trên ti vi các bài hát, bản nhạc, điệu múa phù hợp chủ đề đang dạy. Cũng có thể cho trẻ làm quen với các bài hát sắp được học giúp cho trẻ quen dần với tiết tấu và lời của bài hát, điều đó giúp tôi thuận tiện hơn trong việc cho trẻ làm quen với bài hát đó. Ví dụ: Trong chủ đề “Các loại phương tiện giao thông”: khi đã đón trẻ xong, tôi cho trẻ xem băng và nghe bài hát “Em đi qua ngã tư đường phố”, “Đèn đỏ đèn xanh”... * Giờ thể dục sáng: Tôi đã lựa chọn và kết hợp các bài hát, bản nhạc không lời phù hợp chủ đề và các động tác tập thể dục, những bài hát vui tươi, khỏe khoắn giúp trẻ có được giờ thể dục sáng thật vui vẽ, sảng khoái, phấn chấn, giúp trẻ vận động nhịp nhàng với nhịp điệu bài hát, phát triển tai nghe kết hợp các bộ phận trên cơ thể. Ví dụ: Trong chủ đề “thế giới động vật” tôi chọn các bài hát “Đàn gà con”, “Dậy đi thôi”, “Tiếng chú gà trống gọi”... * Giờ hoạt động ngoài trời: khi cho trẻ tham quan, hoạt động ngoài trời, tôi kết hợp cho trẻ nghe nhạc hoặc hát các bài hát có nội dung phù hợp và có tính giáo dục cao: Ví dụ: Khi cho trẻ quan sát vườn hoa sân trường tôi cho trẻ hát bài “Hoa trường em”, “Màu hoa”...để tăng thêm phần hứng thú cho trẻ khi quan sát và từ đó giáo dục trẻ biết yêu quý, bảo vệ và chăm sóc các loại hoa... Tôi cũng thường xuyên tổ chức các cuộc thi ở ngoài trời như :Bé hát dân ca, tiếng hát hoạ mi...để giúp trẻ tự tin trước đám đông và rèn luyện giọng hát cho trẻ. * Giờ hoạt động góc: Đây chính là khoảng thời gian trẻ được tự do thể hiện năng khiêú âm nhạc của mình. Chính vì thế tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ phát huy năng khiếu như: Trẻ làm cô giáo dạy các bạn múa, trẻ biểu diễn văn 11 nghệ, trẻ hát thi với nhau xem ai có giọng ca hay nhất...tôi cho trẻ tự do sữ dụng các loại nhạc cụ và trang phục để biểu diễn, làm cho trẻ cảm thấy mình đã chững chạc, thành công hơn. * Giờ ăn trưa: Trong khi trẻ ăn, tôi mở nhẹ các bản nhạc có lời ca du dương, tha thiết mang tính giáo dục với trẻ như “lòng mẹ”, “chỉ có một trên đời”, “ba ngọn nến lung linh” * Hoạt động chiều: Tôi thường tổ chức cho trẻ ôn lại các bài hát đã học hoặc làm quen với bài hát mới, qua đó rèn luyện cho trẻ có giọng hát hay hơn và giúp trẻ luyện các động tác múa dẻo dai, phù hợp nhịp điệu bài hát. Đây cũng là cơ hội để trẻ học hỏi lẫn nhau, làm cho tình đoàn kết của trẻ được nâng lên. * Ở các buổi liên hoan văn nghệ đóng- mở chủ đề hoặc các ngày hội ngày lễ như “Ngày 20/11”, “Ngày 8/3”...tôi đều tạo cho trẻ có cơ hội được biển diễn và cho trẻ cùng trang trí sân khấu, chuẩn bị cờ nơ, hoa để trẻ thấy được sự cần thiết của âm nhạc đối với đời sống của chúng ta. Biện pháp 8: Công tác tuyên truyền: Âm nhạc đối với trẻ là nhu cầu không thể thiếu được hàng ngày, vì thế tôi đã trực tiếp trao đổi với phụ huynh đóng góp kinh phí mua đồ dùng, đồ chơi. Nhắc nhở nhụ huynh về nhà cho trẻ mạnh dạn hát múa cho cả nhà xem, hát ru cho trẻ nghe những bài hát có nội dung giáo dục tốt. Tuyền truyền phụ huynh sưu tầm băng đĩa, đóng góp các phế liệu để cô làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ... Trong các ngày hội ngày lễ nhà trường tổ chức liên hoan văn nghệ , tôi mạnh dạn mời phụ huynh tham gia cổ vũ cho trẻ, xem trẻ hát múa. Khi phụ huynh thấy con em mình biểu diễn trên sân khấu đẹp ra sao, hát hay, múa dẻo như thế nào thì lòng tin nơi phụ huynh đối với cô giáo sẽ được tăng lên. Từ đó phụ huynh sẽ có mối liện hệ mật thiết và có sự thống nhất với nhà trường trong công tác chăm sóc- giáo dục trẻ. 3. Kết quả đạt được: Với những biện pháp đã thực hiện ở trên, tôi đã thành công trong việc tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi. Khi lên lớp, tôi vững vàng tự tin hơn và gây được sự hào hứng nơi trẻ. 12 Kết quả cho thấy Tổng số trẻ: 30 cháu. Trong đó: Những kĩ năng hình thành ở trẻ Số trẻ tự tin, mạnh dạn trước mọi người Số trẻ yêu thích hoạt động âm nhạc Khả năng hát múa, vận động theo nhạc Sau khi thực hiện 29 cháu đạt tỷ lệ 97% 30 cháu đạt tỷ lệ 100% 27 cháu đạt tỷ lệ 90% Từ kết quả trên cho thấy các cháu trong lớp đã có sự tiến bộ rõ rệt, đa số trẻ đã tự tin và mạnh dạn khi tham gia biểu diễn văn nghệ cũng như yêu thích các bài hát, điệu múa mà cô giáo đã tập cho. - Các cháu đã thuộc các bài hát trong và ngoài chương trình. Đồng thời khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ được nâng cao, thể hiện qua từng giai điệu, tiết tấu và cách sử dụng dụng cụ âm nhạc. - Trong quá trình dạy trẻ tôi đã phát hiện và bồi dưỡng được một số trẻ có năng khiếu ca hát để tham gia vào đội văn nghệ của nhà trường, tham gia vào các cuộc thi, các ngày hội.... Mặt khác những cháu hát chưa đúng nhạc nay đã có tiến bộ hơn rất nhiều. - Tôi đã tạo được niềm tin nơi phụ huynh, hầu hết các bậc phụ huynh đã quan tâm hơn đến việc học hành của trẻ, thường xuyên đóng góp nguyên vật liệu và kinh phí để mua sắm đồ dùng đồ chơi. - Bản thân tôi đã luyện được giọng hát hay, đúng nhạc và truyền cảm, thu hút trẻ. - Tôi đã được Ban giám hiệu và đồng nghiệp đánh giá cao trong các tiết dạy mẫu về bộ môn âm nhạc. 4. Bài học kinh nghiệm: Qua một thời gian dài nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo và thực hiện thành công các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi, bản thân tôi rút ra được một số kinh nghiệm như sau: + Trước hết người giáo viên phải có lòng nhiệt huyết, yêu nghề mến trẻ, phải có kế hoạch tích lũy lâu dài, thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng và nghiên 13 cứu để nắm vững phương pháp, hình thức tổ chức, nắm được yêu cầu cần đạt và trình độ nhận thức của trẻ. + Phải kiên trì tập luyện để có giọng hát hay, truyền cảm, hát đúng nhạc, rõ lời cũng như khả năng sử dụng đàn piano thành thạo. Khi hát phải biết thể hiện được sắc thái, điệu bộ của từng bài, tác phong cử chỉ phải hấp dẫn lôi cuốn trẻ. + Trong các tiết dạy hoạt động âm nhạc phải biết lựa chọn, lồng ghép, tích hợp các hoạt động giáo dục khác như: Văn học, Thể dục, Môi trường xung quanh... một cách phù hợp. + Cần cho trẻ làm quen âm nhạc ở mọi lúc mọi nơi để trẻ cảm nhận được giai điệu của bài hát, thích tham gia vào hoạt động âm nhạc. + Phải tích cực đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc để phát huy tính tích cực, sáng tạo nhằm nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. + Luôn lấy trẻ làm trung tâm của mọi hoạt động và biết động viên khích lệ trẻ kịp thời giúp cho trẻ cảm thấy mạnh dạn, tự tin và thành công khi biễu diễn trước đám đông. + Luôn trau dồi, sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi; Phải biết xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động âm nhạc một cách đa dạng, phong phú, để thu hút sự chú ý của trẻ ; luôn luôn làm mới góc nghệ thuật. + Cần làm tốt công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh để có sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. + Cần tổ chức các hội thi để giáo viên và trẻ được tham gia nhằm nâng cao khả năng ca hát cho cô và trẻ. III. KẾT LUẬN: Giáo dục âm nhạc cho các cháu lứa tuổi mầm non là một vấn đề mới và khó, nó gắn liền với con người từ khi chào đời cho đến lúc từ giã cuộc sống. Những tác phẩm âm nhạc được nghe từ thủa bé thường để lại những dấu ấn sâu sắc và khá lâu dài trong tình cảm và nhận thức của con người. Âm nhạc có một sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm 14 của con người. Đối với trẻ 5- 6 tuổi thì âm nhạc trước khi là một đối tượng thẩm mĩ, nó còn là đối tượng của giáo dục vì vậy giáo viên phải biết sáng tạo và vận dụng linh hoạt các nhóm phương pháp cũng như biết đổi mới hình thức tổ chức giáo dục nhằm nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. Từ những vốn kinh nghiệm tích lũy ấy, tôi đã áp dụng vào lớp của mình một cách có hiệu quả, nhằm hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, đó là sự phát triển về thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và ngôn ngữ trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Góp phần vào việc đào tạo thế hệ trẻ cho tương lai năng động, sáng tạo với một tâm hồn lạc quan yêu đời, tự tin vào cuộc sống... IV: KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT: - Để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi cũng như phục vụ tốt cho các hoạt động nghệ thuật của nhà trường, tôi đề nghị các cấp các nghành và chính quyền địa phương quan tâm hơn nữa, tạo mọi điều kiện tốt nhất để xây dựng thêm cơ sở vật chất, xây dựng phòng cho hoạt động nghệ thuật, mua sắm thêm một số đồ dùng phục vụ cho bộ môn âm nhạc… - Cần tăng cường mở thêm các lớp tập huấn để bồi dưỡng năng khiếu đánh đàn và múa hát cho giáo viên Mầm non. - Cần mở thêm các buổi chuyên đề về bộ môn âm nhạc để giáo viên học hỏi, đúc rút kinh nghiệm. Trên đây là những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã đúc rút được trong thời gian giảng dạy ở trường Mầm non, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của hội đồng khoa học các cấp để kinh nghiệm trên có sự hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! 15