Tài liệu Một số biện pháp chỉ đạo hiệu trưởng các trường thcs nâng cao chất lượng giáo dục ở huyện thường xuân

MỤC LỤC STT NỘI DUNG 1 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Mục lục 1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài 1.2. Mục đích nghiên cứu 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 3. Kết luận, kiến nghị 3.1. Kết luận 3.2. Kiến nghị 10. 11. 12. 13. 14. TRANG 1 1 1 1 2 2 2 3 4 11 12 12 13 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài Đại hội IX của Đảng đã khẳng định giáo dục và đào tạo cùng với khoa học-công nghệ là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Văn kiện Đại hội đã chỉ rõ: Phải tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện phát triển giáo dục; thực hiện chuẩn hoá, xã hội hoá; tiếp tục nâng cao chất lượng toàn diện; đổi mới nội dung phương pháp dạy học, hệ thống trường lớp, công tác quản lý giáo dục; chăm lo phát triển giáo dục mầm non, cũng cố thành tựu xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học, đẩy nhanh tiến độ phổ cập Trung học cơ sở, tăng nhanh tỷ lệ lao động được đào tạo trong xã hội; mở rộng hợp lý quy mô và làm chuyển biến rõ nét về chất lượng và hiệu quả giáo dục đại học; tạo điều kiện cho mọi người ở mọi lứa tuổi được học tập thường xuyên và suốt đời. Trường Trung học cơ sở là một cấp học trong hệ thống giáo dục quốc dân, là nơi vận dụng và triển khai các hoạt động giáo dục theo định hướng phát triển giáo dục và đào tạo của Đảng. Mục tiêu của trường Trung học cơ sở là nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, trong đó người Hiệu trưởng là hạt nhân chủ yếu ứng dụng khoa học quản lý, cải tiến các biện pháp quản lý để thực hiện mục tiêu quản lý của nhà trường. Như vậy người Hiệu trưởng phải có tinh thần trách nhiệm cao, biết cách quản lý toàn diện và khoa học, quản lý chuyên môn phù hợp, chặt chẽ và có biện pháp quản lý hữu hiệu, sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và kết quả học tập văn hoá nói riêng. Trong những năm qua, giáo dục huyện Thường Xuân đã có những bước khởi sắc, tuy nhiên chất lượng giáo dục vẫn chưa đạt dược như mong muốn. Từ thực tiễn công tác, bản thân đã từng làm Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở, nhận nhiệm vụ Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo Thường Xuân từ năm 2016, đứng trước nhiệm vụ được Thường trực Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện Thường Xuân giao, với trách nhiệm của người đứng đầu, Tôi rất băn khoăn, trăn trở tìm tòi các giải pháp, biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lượng giáo dục của huyện, trong đó đặc biệt quan tâm chất lượng giáo dục cấp học Trung học cơ sở, vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo Hiệu trưởng các trường Trung học cơ sở huyện Thường Xuân nâng cao chất lượng giáo dục”. 1.2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực tiễn công tác, từ đó đề ra một số biện pháp quản lý, chỉ đạo các Hiệu trưởng thực hiện nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cấp Trung học cơ sở ở huyện Thường Xuân. 1 1.3. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp chỉ đạo Hiệu trưởng quản lý công tác chuyên môn, nâng cao chất lượng giáo dục của các trường Trung học cơ sở ở huyện Thường Xuân từ năm học 2017-2018 đến năm học 2018-2019. 1.4. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết; + Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế; + Phương pháp thu thập thông tin; + Phương pháp thống kê. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Như chúng ta đã biết, giáo dục là lĩnh vực rộng, khó, ảnh hưởng và chịu ảnh hưởng của toàn xã hội, đòi hỏi người cán bộ quản lý không chỉ có kiến thức sâu rộng, có kinh nghiệm trong công tác quản lý, có tầm nhìn chiến lược, mà còn phải có cả nghệ thuật trong điều hành hoạt động thì mới mang lại hiệu quả cao. Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta đặc biệt coi trọng vị trí giáo dục con người, con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển. Thực hiện nhiệm vụ giáo dục không ai khác ngoài vai trò của của người thầy, người thầy quyết định sự thành bại của sự nghiệp giáo dục đào tạo. Không có thầy giỏi thì khó có trò giỏi. Chính vì thế để nâng cao chất lượng giảng dạy cho đội ngũ giáo viên thì phải xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, có phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp, vững vàng về chuyên môn, tinh thông về nghiệp vụ và chuẩn hóa về trình độ đào tạo. Nhà trường còn phải tạo ra được môi trường giáo dục thuận lợi cho họ phát huy cao nhất năng lực của mình để mỗi thầy giáo, cô giáo không ngừng tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, thường xuyên cập nhật những kiến thức mới, nâng cao tầm hiểu biết để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Chất lượng dạy và học là mục tiêu, nhiệm vụ, là mối quan tâm hàng đầu của Hiệu trưởng, chính vì vậy mong muốn là làm sao để người dạy truyền đạt được kiến thức một cách dễ dàng, người học nắm bắt được kiến thức đó trong thời gian ngắn nhất và do vậy càng lúc càng đặt ra những yêu cầu thiết yếu trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và cách đánh giá người học như thế nào là khách quan, công bằng, là động lực thúc đẩy. Nhà trường quan tâm chất lượng dạy học, phải làm sao người học thấy đó là động lực, mục tiêu phấn đấu như bữa cơm hàng ngày. Ai cũng biết rằng kiến thức chính là chìa khóa vạn năng để mở mọi cánh cửa ở tương lai và kiến thức chính là sự kế thừa thế hệ trước và sự phát triển của thế hệ nối tiếp sau. Qua kết quả thi đua ở các đơn vị trường, một bằng chứng khá hiển nhiên là đơn vị nào có Hiệu trưởng nhiệt tình, năng động, có uy tín đối với tập thể thì đơn vị đó sẽ luôn gặt hái thành công. Chính việc chỉ đạo đúng hướng, sự quan tâm đúng mức của thủ trưởng, việc khen thưởng kịp thời, chính xác đúng người, đúng việc đã tạo ra động lực phấn đấu, thu hút sự tham gia của mọi thành viên trong tập thể, làm cho phong trào thi đua phát triển cả chiều rộng lẫn bề sâu. Công tác quản lý hoạt động giáo dục của Hiệu trưởng 2 các trường Trung học cơ sở huyện Thường Xuân trong thời gian qua đã có nhiều cố gắng và đi vào nền nếp, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Việc quản lý còn mang nặng tính hành chính, giấy tờ, ít đi vào thực chất, thậm chí chưa bao quát hết các nội dung, chưa quản lý hoạt động giáo dục theo tinh thần đổi mới, chất lượng học sinh giữa các trường có sự chênh lệch. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm - Khái quát về huyện Thường Xuân Thường Xuân là một huyện miền núi, nằm ở phía Tây của tỉnh Thanh Hóa, cách Thành phố Thanh Hóa khoảng 60 km. Phía Bắc giáp huyện Lang Chánh, Ngọc Lặc; Phía Tây giáp huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An và huyện Sầm Tớ, tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào; Phía Đông giáp huyện Thọ Xuân, Triệu Sơn; Phía Nam giáp huyện Như Xuân và Như Thanh. Đường Hồ Chí Minh đi qua huyện dài gần 13 km, tỉnh lộ 507 dài 70 km, tuyến đường 47 từ trung tâm thị trấn huyện đi Bát Mọt dài 60 km. Toàn huyện có tổng diện tích tự nhiên 111.380,80 (ha), gồm 16 xã, 01 thị trấn với 143 thôn, bản và 05 khu phố, có 85.893 nhân khẩu. Thường Xuân có 18 trường THCS, 24 trường Tiểu học, 17 trường Mầm non. - Thực trạng chất lượng giáo dục của các trường Trung học cơ sở huyện Thường Xuân. Sau khi lên nhận nhiệm vụ là Trưởng phòng Giáo dục và Đào Thường Xuân năm 2016, Tôi đã điều tra, khảo sát chất lượng giáo dục của huyện Thường Xuân như sau: + Chất lượng học sinh đại trà Hạnh kiểm (%) Văn hóa đại trà (%) Năm học 2016-2017 Tốt Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu 85,2 13,7 1,1 0 5,3 40,2 51,7 2,8 + Chất lượng học sinh giỏi: Cấp huyện (HS) Năm học 2016-2017 Cấp tỉnh Giải nhất Giải nhì Giải ba Giải KK Giải nhất Giải nhì Giải ba Giải KK KVMN tỉnh Xếp hạng trong tỉnh 5 8 65 189 0 0 2 7 6 24 Xếp hạng + Điểm trung bình thi vào lớp 10 THPT năm học 2016-2017: 10,6 + Kết quả kiểm tra xếp loại các trường THCS: Loại tốt 13 trường; Loại khá 5 trường. 3 - Nguyên nhân: Bản thân đã điều tra, khảo sát và tìm ra một số nguyên nhân dẫn đến chất lượng giáo dục cấp Trung học cơ sở của huyện Thường Xuân chưa cao là: + Quản lý chương trình và thực hiện kế hoạch giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa tốt. + Quản lý quy chế chuyên môn còn lỏng lẻo, chưa chặt chẽ. + Tổ chức dự giờ thăm lớp chưa thường xuyên, chưa hiệu quả, mang nặng tính hình thức. + Chưa động viên quan tâm đến giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, kém. + Đổi mới phương pháp giảng dạy còn chậm, ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ. + Quan hệ, thông tin và phối hợp qua lại gữa nhà trường và gia đình chưa thường xuyên, hiệu quả. 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Dưới ánh sáng của Nghị quyết TW 2 khoá VIII, Nghị quyết Đại hội IX của Đảng và Nghị quyết 40 của Quốc hội về đổi mới chương trình giáo dục bậc phổ thông. Tôi thấy rằng người Hiệu trưởng trong giai đoạn hiện nay phải thực sự có trình độ, có tinh thần trách nhiệm, tâm huyết với nghề nghiệp và phải có biện pháp quản lý chuyên môn phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, thì chất lượng giáo dục của nhà trường mới được tăng lên. Đứng trước những thực trạng đã nêu trên và lý luận về giáo dục đã nghiên cứu tôi đã thực hiện một số giải pháp chỉ đạo Hiệu trưởng nâng cao chất lượng giáo dục các trường Trung học cơ sở trong huyện Thường Xuân như: * Biện pháp 1: Quản lý chương trình và thực hiện kế hoạch giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc chương trình học cả về nội dung phương pháp và các hình thức tổ chức, kế hoạch học tập là điều kiện cơ bản trước tiên để thực hiện mục tiêu giáo dục. Đây là vấn đề có tính pháp lệnh, bắt buộc, song thực tế hiện nay ở các trường Trung học cơ sở miền núi nhiều Hiệu trưởng quản lý chưa chặt chẽ. Do đó, dẫn đến hậu quả chất lượng học tập của học sinh còn thấp. Để chỉ đạo thực hiện đầy đủ và đúng chương trình quy định, yêu cầu Hiệu trưởng phải chỉ đạo chặt chẽ giáo viên, các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch và thực hiện kế hoạch giảng dạy của từng bộ môn, từng tổ, từng lớp trong hàng tuần, hàng tháng, học kỳ và cả năm học. Hiệu trưởng phải thường xuyên theo dõi và kiểm tra tiến độ chương trình quy định cho các môn học, theo dõi việc thực hiện các tiết theo đúng thời khoá biểu. Chỉ đạo chương trình dạy học thông qua thời khoá biểu lên lớp là một phương tiện cốt yếu cũng cố và giữ vững kỹ luật lao động, đưa hoạt động nhà trường vào trạng thái nhịp nhàng góp phần tích cực vào việc cũng cố xây dựng nền nếp nhà trường, tạo đà cho việc nâng cao chất lượng dạy và học. Việc chỉ đạo thực hiện chương trình nghiêm túc sẽ mang lại kết quả tốt. Hiệu trưởng phải biết lựa chọn các chuyên đề của hội 4 đồng giáo dục, làm cho giáo viên và các tổ chức này thực sự quan tâm và coi trọng tính pháp chế của chương trình quy định, từ đó cố gắng nổ lực trong việc nghiên cứu các vấn đề mới và khó của chương trình, trao đổi và học tập kinh nghiệm, bồi dưỡng nâng cao trình độ và nghiệp vụ của giáo viên. Đó là cơ sở để Hiệu trưởng tổ chức phong trào thi đua hai tốt trong nhà trường. * Biện pháp 2: Quản lý chặt quy chế chuyên môn Quản lý chặt quy chế chuyên môn là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác quản lý của nhà trường, của người Hiệu trưởng. Nền nếp dạy và học, chất lượng và hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào giải pháp này. Như vậy Hiệu trưởng quản lý chặt chẽ quy chế chuyên môn là hết sức cần thiết trong các nhà trường Trung học cơ sở hiện nay, nó tạo ra nền tảng vững chắc về mặt sư phạm (Trật tự, kỷ cương, bầu không khí sư phạm lành mạnh, mọi người tích cực, tự giác, có tinh thần dân chủ hợp tác) là cơ sở quan trọng trong việc nâng cao kết quả học sinh. Người Hiệu trưởng phải nghiên cứu đầy đủ nội dung quy chế chuyên môn: - Thực hiện những quy định về nền nếp chuyên môn do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. - Văn bản quy định về nề nếp dạy và học. - Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh. - Quy chế lên lớp, lưu ban, khen thưởng, kỷ luật và xét tốt nghiệp hết cấp; - Các quy định, nội quy riêng của nhà trường nhằm bổ sung một cách tích cực, hiệu quả cho việc thực hiện tốt quy chế chuyên môn. - Tổ chức cho học sinh cũng như cha mẹ học sinh nắm vững các quy chế có liên quan tới việc thực hiện tốt nền nếp học tập của học sinh, trách nhiệm của gia đình trong việc phối hợp với nhà trường giúp học sinh thực hiện tốt nền nếp học tập. - Để tổ chức thực hiện tốt nội dung trên trong nhà trường, người Hiệu trưởng phải tổ chức cho cán bộ, giáo viên học tập, trao đổi thảo luận và rút kinh nghiệm trong việc thực hiện quy chế chuyên môn cần phải được quán triệt và đề ra biện pháp khắc phục. Kịp thời biểu dương, khen thưởng giáo viên làm tốt và xử lý những giáo viên cố ý làm sai quy chế chuyên môn làm ảnh hưởng xấu đến nhà trường. - Đưa nội dung thực hiện quy chế chuyên môn làm tiêu chí chính trong phong trào thi đua dạy tốt – học tốt từng tháng, học kỳ và cả năm học đối giáo viên và tổ chuyên môn. - Chỉ đạo giáo viên làm kế hoạch bộ môn, kế hoạch chủ nhiệm, kế hoạch dự giờ thăm lớp, cách sử dụng sổ ghi tên ghi điểm, sổ đầu bài, sổ điểm cá nhân, học tập quy chế cho điểm, thống nhất cách đánh giá xếp loại học tập của học sinh theo quy chế; cách ra đề, duyệt đề kiểm tra, chấm và trả bài kiểm tra cho học sinh ... 5 - Hiệu trưởng lập kế hoạch theo dõi hồ sơ, sổ sách chuyên môn. Trong phạm vi, thời gian giới hạn nào đó có thể giao cho tổ trưởng chuyên môn theo dõi, Đây là nội dung quan trọng trong việc cũng cố và xây dựng nề nếp dạy và học. + Hiệu trưởng theo dõi hồ sơ sổ sách của giáo viên, của học sinh và các loại hồ sơ chung của lớp, của trường. + Hiệu trưởng xây dựng nề nếp sinh hoạt chuyên môn: Sinh hoạt theo định kỳ đã quy định; Tổ chức có hiệu quả các buổi sinh hoạt nhằm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, trao đổi kinh nghiệm trong giảng dạy. + Hiệu trưởng xây dựng nề nếp sinh hoạt trong học sinh: Theo dõi việc thực hiện các buổi sinh hoạt lớp do giáo viên chủ nhiệm tổ chức. Lập kế hoạch cho lớp sinh hoạt trao đổi kinh nghiệm học tập, giúp đỡ học sinh yếu kém, bồi dưỡng học sinh giỏi, sinh hoạt theo chủ đề các môn học... Tổ chức việc kiểm theo dõi việc thực hiện quy chế chuyên môn: Kiểm tra toàn diện việc thực hiện các quy chế chuyên môn do Bộ giáo dục và Đào tạo quy định bằng các hình thức như kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ đối với từng đối tượng, qua kiểm tra, đánh giá chính xác, khách quan, công bằng và có biện pháp xử lý, điều chỉnh. Kết hợp việc kiểm tra của Hiệu trưởng với tự kiểm tra tổ chức chuyên môn, các tập thể lớp hoặc tổ chức kiểm tra lẫn nhau trong việc thực hiện quy chế chuyên môn. Tổ chức sơ kết, tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm, khen thưởng kịp thời, đồng thời quán triệt và nêu phương hướng, tiếp tục triển khai thực hiện trong thời gian tới * Biện pháp 3: Tổ chức thăm lớp dự giờ - Mục đích và ý nghĩa của việc dự giờ thăm lớp: Việc tổ chức dự giờ thăm lớp nhằm quản lý chuyên môn chặt chẽ hơn, qua dự giờ thăm lớp người Hiệu trưởng có điều kiện theo dõi, đánh giá, điều chỉnh và rút kinh nghiệm trong hoạt động dạy của giáo viên. Tạo điều kiện cho giáo viên học tập, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp dạy học. Qua dự giờ thăm lớp là khâu quản lý quan trọng trong việc tổ chức phong trào thi đua hai tốt trong nhà trường. Dự giờ thăm lớp hoạt động thực tiển để giáo viên tự đối chiếu mình với người khác, phát huy ưu điểm và khắc phục những mặt hạn chế, từ đó bản thân tự điều chỉnh và hoàn thiện nhân cách sư phạm của người giáo viên, tạo ra bầu không khí sư phạm bình đẳng, dân chủ, thông cảm và hiểu biết lẫn nhau, giúp đỡ nhau trong công tác chuyên môn để cùng hoàn thiện nhiệm vụ. Mặt khác dự giờ thăm lớp là nhân tố kích thích nhu cầu, động cơ học tập của học sinh, tạo ra tính tích cực trong hoạt động học tập của học sinh và tập thể lớp. 6 - Tổ chức chỉ đạo việc dự giờ thăm lớp: Việc giự giờ thăm lớp nhằm mục tiêu quản lý chuyên môn chặt chẽ, do vậy phải tiến hành một cách có tổ chức, có kế hoạch theo một quy trình chặt chẽ trên cơ sở nắm chắc về số lượng, chất lượng, tư tưởng chính chính trị - đạo đức, năng lực, sở trường, hoàn cảnh đặc biệt của giáo viên và học sinh. Lập kế hoạch cho từng thời gian, xây dựng quy chế cụ thể đảm bảo khoa học phù hợp với thực tế nhà trường và có tính khả thi. Tổ chức chức giáo viên học tập quy chế, phổ biến kế hoạch hoạt động thể hiện rõ mục đích ý nghĩa, nội dung và yêu cầu phải đạt được, thông qua Hội nghị cán bộ, viên chức; họp hội đồng giáo dục, sinh hoạt tổ chuyên môn, các tổ chức trong nhà trường ... Quan tâm xây dựng tổ chuyên môn vững mạnh toàn diện, chỉ đạo các tổ xây dựng kế hoạch, cá nhân đăng ký kế hoạch. Hiệu trưởng nhà trường duyệt kế hoạch và tập chung chỉ đạo thường xuyên theo tiến độ và quỹ thời gian của năm học. Hiệu trưởng phải chủ động tổ chức các hình thức dự giờ: Có báo trước, không báo trước hoặc đăng ký của giáo viên, việc tổ chức dự giờ theo các hình thức này có thể cá nhân Hiệu trưởng, tổ chức đích thân dự giờ hoặc tổ chức lực lượng giáo viên giỏi có kinh nghiệm, các thành viên trong tổ chuyên môn cùng dự. Sau dự giờ thăm lớp phải đánh giá kết quả dạy học một cách công khai, công bằng và chính xác theo mục đích ý nghĩa của nó. Trên cơ sở phân loại giáo viên trong trường, Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn phải tổ chức dự giờ thăm lớp, bồi dưỡng từng mặt cho từng loại giáo viên trong trường: Bồi dưỡng theo trình độ đào tạo, theo từng mặt mạnh, mặt yếu, về phương pháp, kỹ năng sư phạm. Hình thức dự giờ thăm lớp rất đa dạng và phong phú, do đó người Hiệu trưởng phải lên kế hoạch cụ thể cho từng đối tượng, quy định dự giờ, số môn cần dự trong tuần, trong tháng, theo dõi đánh giá từng cá nhân cả về thực hiện kế hoạch và mức độ chuyển biến để có biện pháp chỉ đạo cụ thể hơn. Để khơi dậy và phát huy tinh thần tự giác tích cực, chủ động, ý thức phấn đấu vươn lên của từng giáo viên và tập thể hội đồng sư phạm nhà trường, người Hiệu trưởng cần phải quan tâm xây dựng tổ chuyên môn, bồi dưỡng tổ trưởng vững mạnh toàn diện, phát huy vai trò chủ động và tự quản của môn, của nhóm chuyên môn. Mặt khác phải quán triệt và đề cao kỹ luật lao động, kỹ luật chuyên môn trong việc thực hiên các quy chế chuyên môn, động viên khen thưởng kịp thời những giáo viên thực hiện tốt nội dung chuyên môn. * Biện pháp 4: Bồi dưỡng học sinh khá giỏi và học sinh yếu kém - Mục đích: Tạo nên một không khí phong trào thi đua dạy tốt – học tốt, vừa chú trọng nâng cao chất lượng đại trà, vừa quan tâm tới chất lượng mũi nhọn, làm nòng cốt xây dựng gương điển hình. Làm cho từng học sinh nắm vững nội dung kiến thức cơ bản phổ thông, đồng thời bồi dưỡng những học sinh có năng lực vận dụng, sáng tạo và để phát 7 huy năng lực cá nhân, làm gương thúc đẩy phong trào học tập của học sinh từng lớp và cả trường. Thông qua công tác bồi dưỡng để nâng cao phẩm chất, năng lực của giáo viên, tình cảm giữa giáo viên và học sinh gắn bó hơn, giáo viên có điều kiện hiểu biết đặc điểm tâm sinh lý học sinh. - Quy trình chỉ đạo thực hiện: + Nắm vững chủ trương, định hướng nhiệm vụ năm học của cấp trên, đặc biệt là yêu cầu nâng cao kết quả học tập của học sinh. Hiệu trưởng, ban giám hiệu nhà trường phải nắm vững được yêu cầu, mục tiêu nhiệm vụ năm học để quán triệt sâu sắc, rộng rãi đến toàn thể cán bộ giáo viên, học sinh và nhân dân để nâng cao ý thức trách nhiệm và sự quyết tâm cao trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ năm học. Có như vậy, mỗi cán bộ giáo viên, học sinh mới định hướng và đặt ra kế hoạch sát thực cho bản thân trong công tác giảng dạy của mình. Trong từng học kỳ, từng tháng đề ra được nội dung, mục tiêu cụ thể để phấn đấu khắc phục yếu kém, phát huy kết quả, ưu điểm đã đạt được, rút kinh nghiệm trong lãnh đạo điều hành công việc một cách cụ thể tránh tình trạng chung chung. + Triển khai thực hiện: Sau khi thống nhất chủ chương, kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tế của từng môn, từng đối tượng học sinh, từng khối lớp, tiến hành triển khai thực hiện. Khảo sát đánh giá thực trạng chất lượng học tập của học sinh đầu năm học, mức độ chuyển biến sau từng tháng, từng học kỳ. Phân tích nguyên nhân và các điều kiện tạo ra kết quả đó. Lựa chọn đối tượng giáo viên thực hiện kế hoạch bồi dưỡng học sinh khá giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém. Lập quy trình tổ chức chỉ đạo cần phải được bàn bạc thống nhất, phân công thực hiện, chỉ đạo, chuẩn bị các điều kiện cần và đủ cho quá trình thực hiện. Đặc biệt quan tâm tới khâu kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh đảm bảo khách quan, công bằng chính xác để có biện pháp chỉ đạo sát thực, kịp thời ở các mốc thời gian. Sơ kết từng giai đoạn ngắn để kịp thời rút kinh nghiệm. Tổng kết đánh giá chung, đánh giá kết quả học tập của từng đối tượng, phân loại và khen thưởng cho cho giáo viên và học sinh có nhiều cố gắng trong công tác bồi dưỡng. * Biện pháp 5: Chỉ đạo cải tiến phương pháp giảng dạy Học sinh miền núi có đặc điểm nhút nhát, tự ti hay mặc cảm, đây là cái khó trong việc giảng dạy các bộ môn văn hoá cho học sinh. Phần lớn học sinh quen tư duy cụ thể, nhận thức chậm, chính vì vậy đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp dạy phù hợp. 8 Do vậy phương pháp giảng dạy phải được cải tiến, đặc biệt là những môn học khó như các môn khoa học tự nhiên nhằm động viên khích tạo động lực cho học sinh học tập. Công tác chỉ đạo chuyên môn được Hiệu trưởng rất quan tâm về vấn đề cải tiến phương pháp giảng dạy và xem là một trong nội dung chính trong chỉ đạo chuyên môn, giáo viên nhà trường đã cố gắng sử dụng tổng hợp các phương pháp dạy học ở từng môn học, tiết học cho phù hợp với trình độ tiếp thu của học sinh, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. Tuy nhiên, việc cải tiến phương pháp giảng dạy của giáo viên nhà trường hiện nay vẫn còn ít ỏi, chưa thực sự bắt nguồn từ cái học sinh cần và yêu cầu đổi mới của công tác giáo dục. Vì vậy, việc cải tiến phương pháp giảng dạy ở các trường hiện nay đang trở thành yêu cầu bức xúc cần phải được quán triệt, chỉ đạo thực hiện. - Mục đích: + Phát huy tính chủ động, tích cực hoạt động nhận thức của học sinh, tức là làm cho học sinh được học tập trong hoạt động và bằng hoạt động chủ động sáng tạo. Từng bước xoá bỏ các đặc điểm nhút nhát, tự ti, mặc cảm, để các em có điều kiện học hỏi, giúp đỡ và so sánh để đánh giá đúng về mình, giúp các em có điều kiện mỡ mang nhận thức và tiếp thu vững vàng. + Giáo viên phải tự học, tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức chuyên môn, khả năng hoạt động chí tuệ và ứng xử sư phạm, năng lực quản lý, điều khiển giờ học theo yêu câu đổi mới phương pháp giảng dạy sao cho: Hoạt động của thầy và trò phối hợp nhịp nhàng, trò được hoạt động, thầy kiểm soát được các hoạt động của trò, trò cũng tự đánh giá và biết điều chỉnh hoạt động của mình...từ đó nâng cao kết quả học tập của học sinh. - Chỉ đạo việc cải tiến phương pháp giảng dạy Giáo dục không phát triển cô lập mà đang chịu tác động của cơ chế thi trường, đời sống giáo viên khó khăn, xu hướng thương mại hoá, thực dụng hóa, ở miền núi có xu hướng qua loa... là trở ngại cho việc cải tiến phương pháp giảng dạy. Vì vậy, số đông giáo viên chưa có động lực mạnh mẽ để có tâm huyết và đầu tư làm việc này. Quy trình chỉ đạo cải tiến phương pháp giảng dạy có thể thực hiện theo các bước sau đây : + Dự thảo chương trình hoạt động cải tiến phương pháp giảng dạy trong nhà trường. + Tổ chức hội thảo trong tổ chuyên môn, toạ đàm, thảo luận trong hội đồng sư phạm và tập thể học sinh để thống nhất chương trình hoạt động. Bước này phải thực hiện nghiêm túc trước khai giảng năm học. + Tổ chức chỉ đạo phong trào thi đua theo tiến độ năm học. Coi trọng chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn ở các tổ, tổ trưởng phải sâu sát, tăng cường chỉ đạo dự giờ để troa đổi rút kinh nghiệm, giúp đỡ những giáo viên có giờ dạy chưa đạt để nâng cao chất lượng dạy học, kiên quyết xoá bỏ kiểu dạy học “đọc chép” “dạy chay” làm cho học sinh hoàn toàn thụ động trong toàn bộ tiết học. 9 Trong quá trình chỉ đạo thực hiện phải coi trọng bồi dưỡng giáo viên cần về nhận thức, nội dung, chương trình dạy học cải tiến, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, tạo động cơ học tập và quan tâm xây dựng các điều kiện để tạo ra khả năng thực thi hiệu quả. Cuối kỳ, cuối năm và hàng tháng có sơ kết và đánh giá kết quả phong trào thi đua, động viên khen thưởng và rút kinh nghiệm, nêu phương hướng cho thời gian tới. * Biện pháp 6: Tăng cường mối quan hệ, thông tin và phối hợp qua lại gữa nhà trường và gia đình Mối quan hệ thông tin và phối kết hợp giữa nhà trường và gia đình ở các trường Trung học cơ sở miền núi hiện nay chưa chặt chẽ, thường xuyên liên tục và chưa phối hợp nhịp nhàng và ăn khớp với nhau. Đa số các gia đình chưa quan tâm theo dõi, kiểm tra đôn đốc và tạo điều kiện cho con em học tập, việc học tập của con em gần như khoán trắng cho nhà trường. Hiệu trưởng chưa có biện pháp nhằm tăng cường mối quan hệ, thông tin đầy đủ và phối hợp giữa nhà trường với gia đình. Vì vậy, chưa thúc đẩy được tinh thần tự học của học sinh, chưa kiểm soát được việc học ở trường và ở nhà. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến kết quả học tập của học sinh còn hạn chế. Thực trạng công tác quản lý hiện nay và vấn đề học tập của học sinh yêu cầu các nhà trường phải làm tốt các giải pháp sau: Thông tin của nhà trường cung cấp cho cha mẹ học sinh bằng nhiều hình thức theo quy mô, quy trình để tạo ra mối quan hệ thường xuyên với gia đình: - Thông qua sổ liên lạc, sổ điểm, phiếu học kỳ, chứng nhận học lực ... - Trao đổi thông báo qua các cuộc họp định kỳ với cha mẹ học sinh ở các khối lớp. - Gặp riêng trao đổi với cha mẹ học sinh trong trường hợp cần thiết bàn bạc với hội cha mẹ học sinh. - Đến thăm gia đình học sinh cá biệt, khó khăn. - Tổ chức các cuộc hội nghị cha mẹ học sinh. - Tăng cường mối quan hệ, thông tin giữa nhà trường và gia đình bằng các hình thức tổ chức tiếp xúc thường xuyên đều đặn với cha mẹ học sinh thông qua các hình thức phù hợp với thực tế và theo thời điểm năm học. Tăng cường công tác trao đổi qua hình thức sử dụng công nghệ thông tin bằng tin nhắn smas.edu và vn.edu. - Chuẩn bị bước vào năm học mới nhà trường thông bào kết quả năm học trước, kết quả ôn tập, bổ túc kiến thức trong tháng 8 trước khai giảng năm học mới của nhà trường. - Họp mặt đại biểu cha mẹ học sinh thông qua dự thảo năm học của nhà trường và lấy ý kiến, đồng thời thảo luận nội quy chế của nhà trường để thống nhất chỉ đạo, phối hợp với cha mẹ trong công tác giáo dục. 10 - Ngày khai giảng tổ chức tốt ngày toàn dân đưa trẻ đến trường, Hiệu trưởng sắp xếp và bố trí để giáo viên chủ nhiệm từng lớp gặp mặt cha mẹ học sinh để phổ biến nội quy, quy định của nhà trường và bàn kế hoạch phối hợp thông tin qua lại giữa nhà trường và gia đình tạo điều kiện cho con em học tập tốt nhất. - Giữa học kỳ I tiến hành họp cha mẹ học sinh theo khối lớp để thông báo kết quả học tập, rèn luyện sau 2 tháng đầu năm. Bàn biện pháp quản lý và phối hợp giáo dục học sinh ở gia đình và nhà trường. Hoặc qua sổ liên lạc phiếu thông báo kết quả học tập. nhưng Hiệu trưởng nên quan tâm đến cách ghi lời phê của giáo viên khi thông báo cho cha mẹ học sinh, nội dung lời phê phải cụ thể rõ ràng, tránh chung chung - Cuối kỳ có thể họp cha mẹ học sinh hoặc dùng hình thức thông báo băng phiếu học tập, sổ liên lạc, ghi rõ điểm số kết quả học tập các môn học, có lời nhận xét và đề nghị các nội dung cần phối hợp. - Cuối năm học tổ chức họp cha mẹ học sinh để thông báo kết quả học tập và rèn luyện trong một năm và bàn kế hoạch ôn tập, rèn luyện trong hè. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm Sau khi áp dụng đề tài này tôi thấy chất lượng giáo dục của các trường Trung học cơ sở huyện Thường Xuân được nâng lên rõ rệt, cụ thể như sau: + Chất lượng học sinh đại trà: Hạnh kiểm (%) Văn hóa đại trà (%) Năm học Tốt Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu 2017-2018 88,4 9,8 1,0 0,8 5,8 45,6 48,4 2,0 Học kì I, 2018-2019 92,0 7,7 0,3 0 6,2 46,7 45,9 1,2 + Chất lượng học sinh giỏi: Cấp huyện (HS) Năm học Cấp tỉnh (HS) Giải nhất Giải nhì Giải ba Giải KK 2017-2018 9 19 60 196 2018-2019 15 30 89 253 Giải nhất Xếp hạng Xếp hạng trong tỉnh Giải nhì Giải ba Giải KK 0 2 5 9 4 20 1 6 8 13 3 16 KVMN tỉnh + Trung bình điểm thi vào lớp 10 THPT năm học 2017-2018: 13,8 điểm; năm học 2018-2019: dự báo là 15,5 điểm (số liệu qua nhiều lần tổ chức khảo sát). + Kết quả kiểm tra xếp loại các trường Trung học cơ sở năm 2017-2018, 2018-2019: Loại tốt 18/18 trường. 11 3. KẾT LUẬN Thường Xuân là huyện miền núi nghèo thuộc tỉnh Thanh Hoá, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp. Trong những năm gần đây, đặc biệt từ khi có Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII của Ban chấp hành Trung ương Đảng và Nghị quyết Trung ương khoá IX của Đảng cùng với sự quan tâm của Thường trực Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân huyện Thường Xuân, với sự sáng tạo, quyết liệt, nỗ lực của bản thân để chỉ đạo các trường học, công tác giáo dục cấp Trung học cơ sở đã có bước phát triển đáng kể về quy mô số lượng và chất lượng. Những giải pháp trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, giải pháp này là cơ sở, tiền đề cho giải pháp kia. Để từng bước nâng cao chất lượng giáo dục của các trường Trung học cơ sở, đòi hỏi các giải pháp được nghiên cứu trong mối quan hệ tổng thể trên cơ sở vận dụng khai thác thế mạnh riêng phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và của nhà trường. Những giải pháp trên sẽ góp phần khai thông, khắc phục sự trì trệ, yếu kém trong công tác quản lý của Hiệu trưởng các trường Trung học cơ sở hiện nay. Tuy nhiên, người quản lý phải biết dựa vào đặc điểm, điều kiện của địa phương của từng vùng, từng nhà trường để tham khảo và tìm ra những biện pháp cụ thể sát thực cho mình trong công tác quản lý. Trên cơ sở thực tiễn công tác được vận dụng vào nghiên cứu thực tiễn tôi khẳng định những giải pháp đưa ra ở đây đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục các trường Trung học cơ sở huyện Thường Xuân. Với sự cầu thị, tôi nhận thấy đề tài không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, kính mong nhận được sự góp ý của Hội đồng sáng kiến kinh nghiệm, Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa và đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hóa, ngày 15 tháng 4 năm 2019 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Lâm Anh Tuấn 12 13