■ H A R V A R D
^ B U S I N
-------------------------- Y P r a s s
E S S
T V -V K H T C N N
STV
H
658.4
^
L107Đ
5
nh đao
Nhóm
■
2009
H
• Chọn thành viên nh óm
• Trao đổi mục tiêu
• Xác định vai trò
• Xây dựng sự tin
í,
<
i
Lãnh đạo nhóm
■
cẩm nang Bỏ túi
Bộ sách Cẩm nang Bỏ tú i cung cấp những giải phấp thiết
thực cho những thách thức thíủng gặp trong công việc hằng
7igàỵ cửa các nhà quản ỉý. M ỗi cuốn trong bộ sách này là
những công cụ tiện ích, những bài tự kiểm tra, những ví dụ
thực tiễn, giúp bạn nhậti biết diủỵc sức mạnh, điểm yếu củng
như cố điỢc kỹ năng phân tích sắc sảo. Dù bạn đang ở văn
phòng, trong cuộc họp hay đi trên điềng, những cuốh cẩm
nang bỏ túi này cũng sẽ giúp bạn giải quyết những khúc mắc
hằng ngày trong công việc đ ể có điứỵc tổc độ làm việc nhanh
hơn, hiểu biết nhiều hơn và công việc ngày càng hiệu quả.
Các cuô"n trong cùng bộ sách:
Viết trong kinh doanh
Kỹ năng thuyết trình
Điều hành cuộc họp
Kỹ năng huớng dẫn
Quản lý thờỉ gian
Đàm phấn hiệu CỊuả
Q m n lý dự án
Phản hồi ý kiến
LÃnh đạo con nguời
H iểu về tài chính
nhân sự
Harvard Business School Press
Lãnh đạo nhóm
■
Giải pháp chuyên nghiệp
cho các thách thức thường nhật
Dịch: N g u y ễ n Thu Hà
( m bản)
VIỆN KHOA HỌC
ĨÔCHỬCNHÀNưOC
THƯ VIỆN
PHÒNG ĐỌC
N H À XUẤT BẢN TRI THỨC
Bản dịch tiếng Việt © 2009 Công ty VNN Publishing
Địa chỉ: Số^ 2 Ngõ 3 Phố Vạn Phúc - Hà Nội
Tel: 046 2 7 3 13 9 0
Fax; 046 2731391
Email:
[email protected]
Website: www.vnnpublishing.com.vn
Cuốn sách được xuất bản bởi thỏa thuận chuyển nhượng bản
quyền giữa nhà xuất bản Harvard Business School, Hoa Kỳ
và Công ty VNN Publishing.
Leading Teams
Copyright® Harvard Business Schcx)! Publishing Corporation.
Published by arrangement with Harvard Business School Press.
MỤC LỤC
Lời mờ đẩu...............................................................................9
ThOng điập cùa chuyên gia: ................................................ 11
Phạm trù quản lý và lãnh đạo
Lãnh đạo nhóm: Những vân đề cơ bản
Nhóm là g ì? ...........................................................................19
Tổng q m n về định nghĩa nhóm, các dạng nhóm,
những lợi ích và vấn đề trong nhóm.
Nhận biết các loại n h ó m .......... ........................................ 21
Xác định những lợi ích của n h ó m ............... .......... .......23
Hiểu rỏ về những vấn đề trong n h ó m ............................ 24
lên k6' h09ch cho một nhóm hiệu quả...............................27
Hiểu về công việc của nhóm, những đặc điểm làm
nên m ột nhóm hiệu quả, làm th ế nào đ ể nhóm của
bạn giành đtpc thành công.
Hỉểu fõ công việc của n h ó m ..... ............ ............... ........28
Xác định những đ ặc điểm cúa một n h ó m ..................... 31
làm việc hiệu quả
Lập ra nhóm hiệu quả của chính bạn ............................ 34
5
Theo dõi những dấu hiệu của sự thất bại
............. . . . 3 7
Làm ỉlìế nào úể xây dựng một nhóm hiệu quả?................. 39
Lựa chọn những n g ié i có kỹ năng, kinh nghiệm
và thái độ phù hợp. Tác động vào những động lực
cơ bản ciỉa mõi cá nhân.
Nhận biết vai trò của nhóm ............................................... 4 0
Lựa chọn các kiểu thành viên phù hợp với nhóm .......41
Nhửng lời khuyên để quản lý nhóm ả o ...... .................... 4 8
Làm thế nào để lãnh đạo nhóm ?............. ..........................53
H iểu rõ đ w c các giai đoạn trong tiến trình nhóm.
T hiết lập vai trò trưởng nhóm như một ng iú i định
hướng, huớng dẫn và kỉểu mẫu.
Nhận biết tiến trình của n h ó m .......................... .......... ...54
Tổ chức buổi gặp mặt khởi đ ộ n g ........... .......................... 55
Hãy làm cho các thành viên hiểu rõ v ề .......................... 58
mục tiêu của nhóm
Thiết lập các quy tắc căn bản ............................................59
C iả định vai trò trưởng nhóm .................... .......................63
Tăng cường giao tiếp trong nhóm ............... ...................... 66
Phát triển một nhóm đạt kết quả c a o ....... .....................76
Kiểm tra định kỳ tiến trình công việc ............................... 64
6
Lành đạo nhóm
Làm ỉhế nào để giải quyết các vân đề của nhóm?.........89
Nhanh chóng nhận ra những rắc rối và giải quyết
chúng một cách hiệu quả - từ rắc rôĩ do sai lầm trong
công tác lãnh đạo cho đến những xung đột giữữ các
cá nhãn có th ể ảnh hiêng xấu đến nhổm và nhiệm
vụ cửa nhóm.
G i ữ c h o nhóm đi đúng mục tiêu............................................ ..................90
Kiểm tra phong cách lãnh đạo của bạn ........................... 93
Giải quyết các va’n đề liên quan đ ế n .....................................................94
kết quả thực hiện công việc
Q uản lý xung đột.................... ........... .............................. 97
Hòa hợp các "bè phái" trong
Các bước giải quyết xung đột đối k h á n g .................... ..105
Xây dựng lại và củng cô" sự tận tâm với công việc ...109
Làm thế nào để đánh giá kết q u ả.................... .............1 1 5
thực hiện cồng việc
Đo lĩứ n g thành công dựa trên cả mục tiều và quấ
trình thực hiệĩi công việc của nhóm
Sử dụng những tiêu chuẩn đánh giá hỢp l ý ..............116
Lựa chọn phương pháp đánh giá .
................................. 18
Rà soát kết quả thực hiện công việc c ủ a .......................119
c á c cá nhân trong nhóm
Khen thưởng nhóm của b ạ n ...... ............... .................... 120
Mục lục
7
Lời khuyên và các cỗng cụ
Một sô' c6ng cụ để lãnh đạo nhóm.................................... 123
Kiểm tra bản thân............................................................. 141
Tất cả những khái niệm và định nghĩa hữu ích được
trình bày trong phần hướng dẫn này. H ãy thực
hiện việc đánh giá bản thân trxtôc và sau khi đọc
phần hướng dẫn này đ ể kiểm tra xem bạn có tiến
bộ không?
Tàỉ liệu tham khảo..................................... .......................149
Căc bài báo và sách tham khảo dành cho những
bạn đọc muốn tìm hiểu sâu hơn về chủ đề này.
Lời cảm ơn .................... ..................... ............................... 159
Ghi chú............................................... ............................ .....165
Dành cho ghi chép các ý tiề n g xuất hiện trong quá
trình ban đoc sách.
8
Lành đạo nhóm
LỜI MỞ ĐẨU
T
ro n g m ôi trư ờ n g là m việc ch u y ên n g h iệp v à đ ầ y
tùử\ cạnh tra n h n h ư h iệ n nay, làm v iệc n h ó m là
m ộ t k ỹ n ă n g bết sứ c cầ n thiết. Đ ôi khi, lã n h đ ạ o m ộ t
n h ó m có ă iể chứứi là cơ h ộ i q u an trọ n g trong n ấc th an g
s ự n g h iệ p củ a b ạn - cơ h ộ i đ ể k h ẳn g đ ịnh m ìn h v à tạo
ra ả n h h ư ở n g đ án g k ể tro n g công ty.
T u y n h iên , b ạn sẽ p h ả i đ ô l m ặ t vớ i n h iề u vâ"n đề,
n h ư làm th ế nào đ ể tạo được m ộ t n h ó m h o ạt đ ộ n g h iệ u
quả^ b ao g ồ m to à n n h ữ n g ngư ờ i tài n ă n g v à cá từứ\
n tạn h ? Làm ử iế n ào đ ể b ạ n có thể d u n g hòa và tận d ụ n g
tố ỉ đ a k h ả n áng c ủ a từ n g th à n h viên? Bạn sẽ lãn h đạo
h ọ n h ư ứ iế nào? K ể cả khi b ạ n đã quen với việc làm việc
c h u n g tro n g nhóm , b ạ n sẽ n h ậ n ra rằng lã n h đ ạ o m ộ t
n h ó m là công việc k h ô n g h ề đơ n giản ch ú t nào.
E hing vớ i tên g ọ i cẩ m nang Bỏ túi, cuốn sách Lãnh đạo
nhóm sẽ cu n g cằp cho b ạ n ìấì cả n h ữ n g kỹ n ă n g tììuộc
p h ạ m trủ nhóm , từ k h â u tu y ể n th à n h v iên cho n h ó m
đ ế n phư cíng p h á p lãĩứ \ đ ạ o m ọ i ngư ờ i, c u ố i c ù n g là
đ á n h g iá h iệ u quả công việc
V ớ i Lãnh đạc nhóm, b ạ n sẽ được tran g bị n h ữ n g k iến
th ứ c từ cơ b ả n tới th ự c tế như: T h ế n à o là m ộ t rừióm .
lê n k ế h o ạ c h cho n h ó m , xây d ự n g n h ó m , lã n h đ ạ o
n h ó m , g iải q u y ế t cô n g v iệc và đ á n h giá k ết q u ả cư ôl
cù n g . V ới n h ữ n g v í d ụ th ự c tế, sin h đ ộ n g k èm th eo
n h ữ n g lời k h u y ê n củ a các c h u y ê n gia, b ạ n sè r ú t ra
được n h ữ n g b à i h ọ c b ổ ích cho m ìn h v à m ở ra cá ch g iả i
q u y ế t tìn h h u ô n g tro n g từ n g trư ờ n g h ợ p cụ thể.
Lãnh đạo nhóm là c u ô n sách th u ộ c bộ cẩ m nang Bỏ túi
- Bộ sách đ ộ c q u y ề n k h a i th ác v à x u ấ t b ả n củ a V N N
P u b lis h in g tro n g th ỏ a th u ậ n hỢp tá c vớ i Harvard
Business School Press, bao g ồ m các cu ô n như : Đàm phán
hiệu quả, Qìiản lý thời gian, Kỹ năng hướng dẫn nhân sự,
K ỹ nãng th u yết trình, V iết trong kinh doanh, Đ iều hành
cuộc họp, Quản ỉý dự án...
H y v ọ n g , v ớ i Lãnh đạo Nhóm, b ạ n sẽ k h ố n g còn phải
b ỡ n g ỡ h a y khó x ử v ớ i n h ữ n g v â n đề th ư ờ n g g ặp khi
p h ả i p h ụ trá c h m ộ t đ ộ i n g ữ làm việc theo nhóm . Và bạn
sẽ th â y rằn g , lãn h đ ạ o n h ó m cũ n g k h ô n g quá khó khán
n ế u b ạ n là ngư ời ch ịu khó lắng n g h e và rú t kinh nghiệm.
Với n h ữ n g k ết q u ả th u đư ợc, b ạ n sẽ từ ng bước tự khẩng
đ ịn h khả n á n g v à v ị th ế c ủ a m ìn h trong tổ chức.
H â n h ạ n h g iớ i th iệ u c ù n g b ạ n đ ọ c
V N N P u b lish h g !
10
Lành đạo nhóm
hông điệp của chuyên gia:
Phạm trù Quản iỷ và Lãnh đạo
H
ẳ n b ạ n đ ã từ n g th a m d ự h o ạ t đ ộ n g c ủ a m ộ t
n h ó m n à o đ ó , v à tro n g suô"t quá trìn h m ọ i việc
d iễ n ra, trong lò n g b ạ n đ ầ y b ự c bội với n h ữ n g suy nghĩ:
"ĐS đến lúc bắt tay vào việc rồi đây" hay "Giá mà anh ta
đuu ra đuợc một quyết định rõ ràng"'. C uôi cùng, đ ế n lúc
ch ín h b ạ n là n g ư ờ i n ắ m g iữ v ai trò lãn h đ ạo n h ó m , m ộ t
cơ h ộ i q u an trọ n g đ ể b ạ n có th ể tạo ra ả n h h ư ở n g đ á n g
k ể đ ế n tổ chứ c c ủ a m ìn h , B ạn lu ô n m o n g m u ô n tạo
d ự n g được m ộ t n h ó m là m việc h iệ u quả từ n h ữ n g cá
n h â n riê n g lẻ. G iờ đ â y , b ạ n sẽ làm n h ữ n g gì? Bỗng
n h iê n , b ạ n n h ậ n th â y rằ n g lã n h đ ạo m ộ t n h ó m k h ô n g
h ề đ ơ n g iản c h ú t nào.
T ro n g các b à i tậ p , khi tôi y ê u cầu m ọi ngư ờ i v iết ra
tấ t cả n h ữ n g từ m ô tả k in h n g h iệm của họ khi th am gia
h o ạ t d ộ n g tro n g m ộ t n h ó m , n h ữ n g từ đ ầ u tiê n thư ờng
là "thâ"t vọng"^ '"xung đ ộ t" h a y ''q u á cầu toàn". N h ư n g
liền sa u đó c ũ n g th ư ờ n g là n h ữ n g từ n h ư "'thành tự u ".
11
"ch ia sẻ c h iế n th ắn g ", "v u i v ẻ '' h ay th ậ m chí là ''h ồ hởi''.
M ộ t đ ộ i n g ũ là m việc có th ể tạo n ẽ n m ộ t k h ô n g gian
h ế t sứ c th o ả i m ái, nơ i tậ p tru n g sự sô i n ổ i, n ă n g lượng
v à đ e m lạ i k ế t q u ả cao n h ấ t, h o ặc ngư ợ c lại, k h ô n g khí
là m v iệc c ủ a m ộ t n h ó m c ũ n g có th ể g iô n g n h ư m ộ t sa
m ạ c v ô tậ n . V ậy đ iề u g ì làm n ê n s ự k h ác b iệ t này?
T h ự c ra , c h ẳ n g g iô n g n h ư y ê u c ầ u c ủ a n g à n h khoa
h ọ c tê n lử a (m ộ t n g à n h đ ò i h ỏ i p h ả i có tư chấi s á n g tạo
cao), bâ't c ứ ai c ũ n g có k h ả n ă n g lã n h đ ạ o th à n h công
m ộ t n h ó m . Đ iề u b ạ n cầ n chừử\ là sự h iể u b iế t rõ ràng
v ề p h ư ơ n g th ứ c h o ạ t đ ộ n g củ a m ộ t n h ó m (Ví d ụ n h ư
n h ó m k h á c b iệ t v ớ i các cá n h â n n h ư th ế nào?), sự tậ n
tâ m x em x é t đ ể k ế t n ô l các chi tiết, sự th ô n g cảm , lòng
k iê n n h ẫ n , từ ih k iê n trì. V à tấ t n h iên , cả n h ữ n g kỹ năng
g iú p b ạ n có th ể v ư ợ t q u a được n h ữ n g k hó k h ă n đ ã được
d ự đ o á n trước.
C u ô n c ẩ m n a n g n à y sẽ m a n g đ ế n cho b ạ n iấì cả
n h ữ n g đ iề u trê n , v à th ậ m chí c ò n g iú p b ạ n th ấ y được
b ằ n g cá ch n à o v à tro n g trư ờ n g hỢp n à o có th ể sử dung
trí tu ệ c ả m x ú c củ a chừứi m ìn h c ă n cứ v à o b ô l cảnh cụ
tíiể củ a n h ó m . T rước k h i b ạ n xem x é t c u ô n sách này/ tôi
m u ố n n h ấ n m ạ n h đ ế n m ộ t v à i đ iể m m ấ u ch ố t để hiểu
v ề lã n h đ ạ o n h ó m .
T rư ớ c tiên , trê n cư ơng v ị m ộ t n g ư ờ i lãiứ i đ ạ o nhòm,
b ạ n p h ả i đ iề u c h ỉn h h a i lo ại trá c h n h iệ m k h á khác biệt
12
Lành đạo nhóm
v ớ i nh au : B ạn p h ả i Q u ả n lý và Lãnh đ ạo. Q u ả n lý là
trá c h n h iệ m đ iề u p h ô i, đ á n h giá và đ ịn h h ư ớ n g nỗ lực
c ủ a cả n h ó m “ lu ô n lu ô n g iữ cho các th à n h v iê n chú
tâ m đ ế n v ấ n đ ề k h i c ầ n th iết, đ ể ý đ ế n th ờ i h ạ n v à
n h ữ n g k ế t q u ả đ ạ t đư ợc n ế u n h ư chúng g iữ v ai trò quan
trọ n g . K h ô n g m ộ t a i m u ô n lãn g ph í th ờ i g ian , v ì th ế
b ạ n c ầ n p h ả i đ ơ n g iả n h ó a m ọ i việc đ ể g iú p các th à n h
v iê n cổ n g h iế n h ế t m ình. Q u ả n lý m ộ t n h ó m h iệ u q u ả
có th ể g iú p c ủ n g cô' v à thúc đ ẩ y tm h ứ ỉần củ a các th àn h
v iên , c h ứ n g tỏ cho m ọ i ngư ờ i th ây rằ n g m ụ c đ ích cuối
c ù n g c ủ a n h ó m x ứ n g đ á n g đ ể các th à n h v iê n cam k ết
n ỗ lực h ế t m ìn h .
N h ư n g q u ả n lý k h ô n g h o à n to àn giông vớ i lã n h đạo.
L ãn h đ ạ o là h ư ớ n g d ẫ n m ọi người. Đ iều đ ó cổ n g h ĩa là
b ạ n p h ả i lắ n g n g h e, q u a n sá t và gây ả n h h ư ở n g tớ i các
cá n h â n c ũ n g n h ư đ ộ n g cơ củ a cả nhóm . N ó liên q u an
đ ế n việc là m cho m ỗ i thàiứ i v iên của n h ó m cảm th ây nỗ
lực v à h iệ u q u ả c ô n g việc củ a họ đư ợc ghi n h â n , h ò a
hỢp tấ t cả các th à n h p h ầ n v à tạo d ự n g n h â n thứ c cho
các th à n h v iê n v ề v iệc họ đ a n g làm gì và tại sao họ lại
p h ả i là m n h ư v ậ y ? L ãn h đ ạ o là th ủ c đ ẩ y m ộ t n h ó m
kiên trì v ư ợ t q u a x u n g đ ộ t và k h ú c m ắc đ ể có ứ \ể đ ạ t
được n h ữ n g m ụ c đ ích cao hơn. Đ iều đó cũ n g có n g h ĩa
b ạ n p h ả i b iế t ca n th iệp đ ú n g lúc đ ể đ ư a n h ó m củ a m ìn h
q u ay lạ i đ ú n g co n đ ư ờ n g p h ả i đi.
Thông điệp của chuyên gia
13
N g o à i h ai trác h n h iệ m q u ả n lý v à lã n h đ ạo , h ầ u h ế t
các trư ở n g n h ó m c ũ n g p h ả i ch ú ý đ ế n trá c h n h iệ m tlhứ
b a c ủ a m ình: Là m ộ t c h u y ê n gia về n ộ i d u n g n h iệ m V7U.
M ộ t tro n g n h ữ n g th á c h th ứ c lớ n n h ấ t m à các trư ở ‘ng
n h ó m p h ả i đ ô l m ặ t chừửi là việc: L àm th ế n à o đ ể đó ng
g ó p về m ặ t c h u y ê n m ô n m à k h ô n g đ ể kỳ v ọ n g v à sở
th ích củ a b ả n th â n á p đ ả o công v iệc c ủ a n h ó m . N ế u sự
á p đ ả o đ ó xảy ra, b ạ n sẽ th ấ y nỗ lực c ủ a các th à n h v iê n
k h ác sẽ g iảm sú t. Vì v ậy , b ạ n p h ả i rấ t cẩ n th ậ n với trá c h
n h iệ m k há t ế n h ị n ày.
M ộ t tro n g n h ữ n g q u a n n iệ m sai lầ m p h ổ b iến c ủ a
m ọ i ngư ờ i về n h ó m là: N h ữ n g đ ó n g g ó p có tữứ\ tiêu cực
m à h ọ n h ậ n tììấy (cho d ù đó chỉ là s ự th iế u só t h a ặ c
k h ô n g h o à n th à n h n h iệ m v ụ ) là do sự th iế u h o à n th iệ n
tro n g tm h cách c ủ a các th à n h v iê n tro n g n h ó m . Đ ôi k h i
đ iề u n à y là đ ú n g , n h ư n g n ó i c h u n g , h à n h v i củ a các
th à n h v iên tro n g n h ó m th ư ờ n g b ị chi p h ô i bở i v ai trò và
trá c h n h iệ m c ủ a h ọ tro n g tổ chức. Bởi v ậ y , m â u chô't
c ủ a việc lã n h đ ạ o là p h ả i th â u h iể u đ ư ợ c v a i trò củ a
từ n g th à n h v iên , sa u đó g iứ p h ọ n h ậ n th ứ c được y êu
cầ u cũ n g n h ư lợi ích ctia b ả n th â n sẽ đ ư ợ c đ á p ứng n h ư
th ế n ào , n ế u h ọ đ ó n g g ó p công sức h iệ u q u ả cho nhóm .
H ã y lu ô n g h i n h ớ rằ n g , các lứ ió m đ ư ợ c th à n h lập đ ể
tạo ra m ộ t s ả n p h ẩ m b ằ n g nỗ lực c h u n g củ a tấ t cả m ọi
n g ư ờ i, Đ ừ n g đ ể m ọ i n g ư ờ i tro n g n h ó m c ủ a b ạ n n ghĩ
14
Lânh đạo nhóm
rằ n g h ọ chỉ đơn th u ầ n chia sẻ sức lao đ ộ n g m à không
có k ế hoạch hoặc thời g ian kết nốì công việc củ a từ n g
cá n h â n đ ể tạo ra k ết q u ả n h ư m ong đợi. Là m ộ t ngư ời
lãn h đạo, hãy lu ô n tập tru n g v ào việc tập hỢp n h ữ n g nỗ
lực v à h iểu biết củ a từ n g th à n h v iên đ ể tạo ra m ộ t kết
q u ả th à n h công.
C u ô ì cùng/ là m ộ t trư ở n g n h ó m , h ã y lu ô n n h ớ tậ n
hư ở ng/ chia sẻ s ự p h ấ n khích v à niềm vu i ch u n g tro n g
ch iến th ắn g củ a cả n h ó m .
A n n e D on n ello n ^ Chuyên gia Cô' vấn
^ Anne Donnellon là Giáo sư giảng dạy tại Trường Đại
học Babson ở Wellesley, Massachusetts. Bà chuyên giảng
dạy về nhóm làm việc chức năng chéo, đàm phán hay tạo
dựng tổ chức trong các khóa học MBA và chương trình
quản lý giáo dục. Donnellon là tác giả của cuôn sách:
Team Talk: The Poĩuer of Language iu Team Dỵĩĩamics (TD:
GiciO tiếp nhóm; Sức mạnh của ngôn ngử trong động lực
nhóm ), Nhà xuâ"t bản Harvard Busiĩtess School, 1996 và
nhiều tài liệu giảng d ạy khác, bà là chuyên gia cố vấn
nhiều kinh nghiệm quý giá và những íời khuyên hữu ích
về vầ'n dề này.
Thông điệp cũa chuyên gia
15
Lãnh đạo Nhóm:
■
Những vân để cơ bản
VIỆN KHOA HỌC
TỒCHƯCNHANTOC
THƯ VIỆN
PHÒNG ĐỌC
Nhóm là gì?
19