ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỤ NHIÊN
t a ----------
N G U Y ỄN TUỆ
C ơ SỞ DỮ LIỆU
(T À I L IỆ U T H A M K H ẢO )
Hà Nội 1999
IVIỤC L Ụ C
Chưonụ
1 : N h ặ | ) i n ỏ i i VC c ư s ớ d ữ l i C u v à c á c h ọ t h o i m tỉiónư , t i n
1.1 Tin học q uàn lý
1.2 Khái niệm về cơ sờ dữ liệu
1.2.1 Đ ịnh n ah ĩa
1.2.2 C ác tiêu ch u án vé m ột cơ sớ dữ liệu
1.2.3 C ác hệ q uản tri cơ sở dữ liệu
1.3 N hững vấn đề đ Ịt ra củ a việc thiết kẶiĩnột cơ sờ dữ liệu
1.3.1 M ức khái niệm
1.3.2 M ức cài d ịt ìôgic
1.3.3 M ớc vặt
lý
1.4 Các phần lứ dể xày đựiig m ột cư sớ dữ liệu
1.4.1 M ò hìn h
1.4.2 Phucfng pháp
1.4.3 Các cỏns; cụ
1.5 Các k iể u cơ sờ dữ liệu
Q iư ơ n e 2: N h ữ n s khái niệm cần thiết để xây dựng một hệ thống thôna tin
tự độn g hoá
2.1 N hững khái niệm của th ế giới nhàn thức được
2.1.1 C ác thực thể
2.1.2 Sự kết hợp giữa các thực thể
2.1.3 C ác d Ịc trưng của thực thể và kết hợp
2.2 K hông g ian củ a cơ sở dữ liệu
2.2.1 Sự lựa ch ọ n các thực th ể từ th ế siớ i thực
2.2.2 K h ò n e g ian cơ sở d ữ liệu
2.2.3 Thực thế thiết k ế
2.2.4 Các kiêu thực thể
2.2.5 Các kiểu liên kết giữa các thực thế
2.2 .6 Sự khác nhau giữa đ ic trưne; và liẽn kếl
2.2.7 T ầm quan trọ n ạ cù a thời gian trong mm ột cơ sở dữ liệu
2.2.8 Kiiái n iệm về s"ự kiện
"
2.2.9 Khái niẹm định danh
2.3 K hái n iệm về sổ các kiéu thục thể
2.4 Sự lựa chọn các kiểu thực thể tưcmg ứne vớimức lợi ích cho X! nghiệp
2.5 Các tiêu chuẩn để xâv dựng m ột m ò hình dữ liệu
2.6 Sơ đồ thiết k ế
2.7 Các giai đ oạn m ô hình hoá
Qiưcfng 3: Các cấu trúc cơ bản của dữ liệu
3.1 T huộc tính
3.1.1 Đ ịnh n ghĩa thuộc tính
3.1.2 N e ữ nghĩa củ a thuộc tính
3.1.3 Các loại thuộc tính
3.2 Q uan hệ
3.2.1 Đ ịnh n g h ĩa
3.2.2 Phép toán trên các quon hệ
3.3 Phụ th u ộ c hàm
3.3.1 Đ inh nghĩa
2
2
3
3
4
4
4
4
5
5
5
6
7
8
8
8
8
9
9
9
9
10
10
11
12
12
12
14
15
16
17
18
19
19
20
20
2í
21
22
25
25
3.3.2 Phụ thuộc hàm và hàm
3.3.3 Các loại phụ thuộc hàm
3.3.4 Các tính chất của các phụ rhuỏc hì\m
3.3.5 Đồ Ihị các phụ thuộc hàm
3.4 Các phụ thuộc hàm đa ưì
_
C hươns 4; Các mô h'lnh dữ liệu
4.1 Đ iểm qua một số m ô hình
4 .2 M õ hình quan hệ
4.2.1 Các dạng chuẩn của các quan hệ
4.2.2 Dạng chuẩn thứ nhất
4.2.3 Dạng chuẩn thứ hai
4.2.4 Dạna chuẩn thứ ba
4.2.5 Dạng chuíin Boyce- Codd
4 .2.6 Dạniỉ chuẩn thứ tu
4.2.7 Dạng chuẩn thứ năm
4.3 M ô hình quan hệ-thực thể
4.3.1 Cac quan hệ thực íhể
4.3.2 Sơ đó các quan hệ thực thế
4.3.3 Phàn loại các quan hệ thực thể
4.4 T ổng hợp các khái niệm về mô hình
4.4.1 Đối với các thuộ tính
4-4.2 Đối với các quan hệ thực thể
4.5 Trình bày mộc sơ đồ quan hệ thực thể dưới quan niệm quan hệ
Chưcmg 5; N hững ràne buộc toàn vẹn
5.1 Hệ th ố n s toàn vẹn
5.1.1 Q iứ c năng của hệ thống toàn vẹn
5.1.2 Cái đúng và cái gẩn như đúng
5.1.3 Các d ạn a khác nhau của ràng buộc toàn vẹn
5.1.4 Phản loại các ràng buộc toàn vẹn
5.1.5 Các hành độnạ ngầm định
,
5.2 M ò tà các ràne buộc toàn vẹn
5.2.1 Các ràn e buộc đơn 2Ìủn
5.2.2 Các ràng buộc phức tạp
5.3 Các quv lắc loàn vẹn
C hươn? 6; Tính động của các hậ thống thòng tin
6.1 Các quy tắc tính toán
6.2 Các kiểu tính toán
6.3 Phàn loại chức nãng của các quan hệ ihực thể
6.4 Phân loại chức năng của cơ sở dữ liệu
- Qìưcmg 7; Phương pháp thiết kế m ột sơ đồ quan hệ
7.1 C ác phươne pháp ihiết kế
7.2 Phân tích tư liệu của xí n sh iệp
7.3 X ác định các phụ thuộc hàm
7.4 Phươna pháp chuẩn hoa các quan iiệ
7.4 Phưcms pháp tìm bao đóns và phu tói thiếu cùa đồ thị
Q iư ơ n c 8: Các cõng cụ 2Ìúp dỡ thiết kế
8.1 Các cò n a cu tự độnẹ hoá
8.2 Các từ diòn
8.3 Hệ quàn lý các từ điển
26
26
27
28
29
.
31
33
34
35
33
36
36
37
38
40
41
42
47
50
50
50
51
53
53
53
54
55
55
55
55
. 57
’ 58
60
60
62
64
65
65
65
66
66
69
78
78
79
Cỉiưoìig 1
NHẬP MÒN V Ể C ơ S ỏ DỮ LIỆU VÀ C Á C HỆ THỐNG THÒNG TIN
1.1. Tin h<)c quản lý.
Sau hơii 4 0 năm tồn tại, tin học đã có nhữ nạ bước phát triển nhanh chóng và có nhiểu áp>
dụn£ trong nhiều ĩĩn h vực khác nhau. N uười ta đã nói đến tin học khoa học, tir. học
quản ỉý, tin học văn p h ò n g...N hữ ng tèn đó k h ò n e phÀi là những idioa học khác nhau, đó)
ch ỉ là những ng àn h cù a khoa h<>c tiĩi học áp d ụ n ẹ vào tìrniỊ ch u y ên m ồn. Tin học quàr. lý
!à ngành áp dụiig cú a tin học và việc quàn Iv.
T rong lĩnh vực phầii m ém . có tổn tại hai loại vâiì đê tin lìỌC iổii, dó là;
- P hàn tích
và chirứi lÝ các thuật (.oán.
- Phân tích
và cấu irúc hoá các lã ều dữ liộu.
Hai lĩnh vực này có m Ịt trong tất cả các phương pháp tin học nhưng nói chung đó là ^ai
lĩnh vực rất khác nhau.
V í dụ: T in
học klioa học có liên quan đến các thuậi toán phức tạp nhưriii
liệu sử dụjìu lại. rál đưn gián (aiiuyên. ihực, veclư.
các kiểu dữ
m a Irận...-). N uưực ỉại tin học uuủn lý
lièn quan đến các th u ật toán ràt àvTn eiản nhưiig các kiểu dữ liệu lại phức tạp (khcch
hàng, cán bộ, đại
1.2. Kháỉ niệm về cơ sử dữ liệu.
1,2.1 Định nghĩa
Sinh ra từ những năm 60, các cơ sớ dữ iiệi! đã có m ốt sự phát trên m ạnh mẽ - Khái
niệm nàv được đinh n u h iã niiicu !án bane nhiêu cách khác nhau, sau đâỵ là một trong
các địiứi nsihTa đó;
Đ i n k n ự h u i : M ộí Cíí s ó dừ iiọu !à m oi uip h(Tp dữ iiệu cùa niọi xí n ch iệ p , diK;jc ỉmi d ữ
Irong m aý tính, duực nhiổu ngum sừ diine và cách tổ chưc cù a nó di^TC chi phối bằT^
một mỏ hình «lữ !iẻu.
Từ “ xí 1’i ih iệ p ” ỏ òầv đươc liiếii là ĩên chuHii ciio íiiôt CO' quan :nộ[ Iilià raáy. ;ĩ.ột
IV. m;;i ;i'_íi;iiiZ học... MỎI 00 yc i.)0 iiỌ:i kh;ic vứ: !7;Ộ! ::ịị;;:; hàiỉi; liữ iiẹu. Ni:à:i ìúrd
d ữ l i ộ ỉ i là l á n h i í p c ; i c :h;'-ìnu ! Ì n i i a i -jifr ÌH T IL' m : i v ỉ ỉ r . h C(i iiỏTì q u n n i i c ’n m ò ! ! ĩ n h v r c
khnn h ọ r
k ; r ,r ; rõ h o ì r \ ; i n l',nn r h o o rn .-'h .].1V . ỉ ũ r,h ;U c o rh:- dir>'«:
V i' ù ụ ;
- Một ng;in híing dữ liệu có tên là ■' Iliuốc" C(i li(Jn qunn dốn t;\'t ca các thú thuốc cùng
vứi tất cả c;ic cl\c tính cũn nó. NpAn h.'tng dó (hf tác, ,\ử Iv cnc lộp hựp (iữ liộii lạo nèn cơ sớ. Đ ốnẹ thời nó đ;im báo sự nr.
toàn và bí một của các clữ !iộu trong một môi Irưòng có nhiéu íigưừi sử dụng có yỏu c:ìu
khóc nhau có thổ tác dộng dổng lh- Xem thêm -