Tài liệu Huong dan ki nang ve bieu do

BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG : Caùc ví duï minh hoïa cuï theå cho vieäc choïn loaïi vaø daïng bieåu ñoà : Ví duï 1 : Cho baûng soá lieäu sau: Baûng cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc (% GDP tính theo giaù hieän haønh ) : Khu vöïc saûn xuaát 1985 1990 1995 Noâng-Laâm-Ngö 40,2 38,7 27,2 Coâng nghieäp-xaây döïng 27,3 22,7 28,8 Dòch vuï 32,5 38,6 44,0 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc qua moät soá naêm treân Ví duï 2 :Cho baûng soá lieäu sau : Baûng toång saûn phaåm trong nöôùc phaân theo ngaønh kinh teá (%) : Khu vöïc saûn xuaát 1985 1989 1990 1995 1996 1997 1998 Noâng-Laâm-Ngö 40,2 42,1 38,7 27,2 27,2 26,2 25,8 Coâng nghieäp-xaây döïng 27,3 22,9 22,7 28,8 30,7 31,2 32,5 Dòch vuï 32,5 35,0 38,6 44,0 42,1 42,6 41,7 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän cô bieåu ñoà coät khoâng chæ theå hieän 3 coät choàng caáu toång saûn phaåm trong nöôùc töø 1985 -1998 trong thôøi gian 3 naêm cuûa 1 loaïi ñaïi löôïng… Ví duï 1 ta choïn bieåu ñoà hình troøn : 3 Neân ôû ñaây bieåu ñoà hình troøn laø hôïp lí nhaát . hình troøn theå hieän 3 naêm 1985/1990/1995 ÔÛ ví duï 2, ta laïi choïn bieåu ñoà mieàn , chöù ,ñaët ngang nhau, baùn kính 3 hình troøn khaùc khoâng phaûi bieåu ñoà troøn…Tröôùc heát bieåu ñoà nhau . Lí do choïn : theå hieän cô caáu cuûa moät troøn khoâng theå hieän nhieàu naêm, khoâng theå toång theå qua 3 naêm, soá lieäu %, coù 3 loaïi hieän ñöôïc ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa cô caáu bieåu ñoà theå hieän cô caáu (hình coät ,hình toång saûn phaåm qua nhieàu naêm; bieåu ñoà troøn ,mieàn ),bieåu ñoà mieàn khoâng hôïp lí ,vì mieàn vöøa theå hieän ñöôïc cô caáu toång saûn khoâng yeâu caàu theå hieän ñoäng thaùi phaùt trieån, phaåm trong töøng naêm laïi vöøa theå hieän maët khaùc bieåu ñoà mieàn khoâng theå veõ ñöôïc ôû ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa toång saûn phaåm qua soá lieäu thôøi gian chæ coù 3 naêm (4 naêm trôû thôøi gian, vöøa ñuùng vôùi baûng soá lieäu laïi vöøa leân) ,chæ coøn bieåu ñoà coät vaø bieåu ñoà troøn thì phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ñeà baøi . Ví duï 3 : Cho baûng soá lieäu sau : Baûng caùn caân xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam thôøi kyø1989 -1999 (Trieäu Ruùp - Ñoâ la) : ( Sgk Ñòa lí lôùp 12 -trang 51 ) : Naêm Toång soá Xuaát khaåu Nhaäp khaåu Caùn caân xuaát nhaäp khaåu 1989 4511,8 1946,0 2565,8 - 619,8 1990 5156,4 2404,0 2725,4 - 384,4 1992 5121,4 2580,2 2540,7 + 40,0 1995 13604,3 5448,9 8155,4 - 2706,5 1999 23162,0 11540,0 11622,0 - 82,0 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát bieåu hieän caùc giaù trò toång soá , xuaát khaåu ,nhaäp khaåu vaøo caùc naêm 1989 -1990 -1992 -1995 vaø 1999 . Ví duï 4 : Cho baûng soá lieäu sau : Page 1 Baûng toång trò giaù xuaát ,nhaäp khaåu Vieät Nam thôøi kyø 1985 -2000 (Trieäu Ruùp Ñoâ la ) : ( Taäp baûn ñoà Ñòa lí lôùp 12 - trang 21 ) : Naêm Toång soá Xuaát khaåu Nhaäp khaåu 1985 2555,9 698,5 1857,4 1988 3795,0 1038,0 2757,0 1990 5156,4 2404,0 2752,4 1992 5121,4 2580,7 2540,7 1994 9880,1 4054,3 5825,8 1996 18399,5 7255,9 11143,6 1998 20859,9 9360,3 11499,6 1999 23162,0 11540,0 11622,0 2000 29508,0 14308,0 15200,0 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän söï thay ñoåi giaù trò xuaát , nhaäp khaåu thôøi kyø 1985 -2000 ôû nöôùc ta . Ví duï 3 ta choïn bieåu ñoà coät nhoùm ( Toång baûng soá lieäu vaø vöøa phuø hôïp vôùi yeâu caàu soá + xuaát + nhaäp cuûa töøng naêm ) laø thích cuûa ñeà baøi, caùc loaïi khaùc khoâng thích hôïp nhaát vì coù 3 ñaïi löôïng , giaù trò tuyeät hôïp .Neáu choïn bieåu ñoà coät nhoùm thì laïi ñoái ,muoán so saùnh töông quan ñoä lôùn qua khoâng thích hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ñeà baøi . töøng naêm (1989/1990/1992/1995/1999) ,vöøa  Löu yù : qua 4 ví duï so saùnh ôû treân phuø hôïp vôùi baûng soá lieäu vaø vöøa phuø hôïp vaø treân thöïc teá , coù theå baûng soá lieäu -vôùi caùc vôùi yeâu caàu cuûa ñeà baøi . döõ lieäu trong baûng gaàn gioáng nhau ,thì ta ÔÛ ví duï 4 ta choïn loaïi bieåu ñoà mieàn laø phaûi chuù yù so saùnh ñaëc ñieåm caùc loaïi , daïng ñuùng nhaát vì noù theå hieän caû cô caáu xuaát bieåu ñoà ; chuù yù nhieàu ñeán phaàn chöõ vieát š ,nhaäp trong toång giaù trò xuaát nhaäp khaåu vaø yeâu caàu cuûa ñeà baøi, caùch ghi soá thôøi gian söï thay ñoåi cuûa toång giaù trò naøy qua thôøi ( naêm ) töø ñoù loaïi boû daàn caùc loaïi khoâng gian (töø 1985 ñeán 2000 ) ; vöøa phuø hôïp vôùi thích hôïp ñeå choïn loaïi ,daïng bieåu ñoà ñuùng 2.3. Caùch thöïc hieän nhanh vieäc veõ caùc loaïi bieåu ñoà :  Bieåu ñoà coät ñôn ( chia vaø khoâng chia 1 . Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) :  Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,xaùc ñònh tæ khoaûng caùch naêm ) , coät nhoùm khoâng chia leä thích hôïp vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ, treân khoaûng caùch naêm ,bieåu ñoà coät choàng khoâng truïc tung ghi giaù trò nhoû nhaát (0) ôû goùc toïa chia khoaûng caùch naêm ; coù theå khoâng duøng ñoä , ghi giaù trò lôùn nhaát ( trong baûng soá lieäu ) heä truïc toïa ñoä . ôû phaàn cuoái cuûa truïc ,sau ñoù chia caùc giaù trò  Sau khi ñaõ chia treân 2 truïc xong , caên chaün (10/20/30/40; hoaëc 50/100/150/200) cöù vaøo soá lieäu trong baûng soá lieäu cuûa .Treân truïc hoaønh ghi soá naêm ñaàu tieân ôû goùc töøng naêm töông öùng laàn löôït duøng caùc daáu toïa ñoä , naêm cuoái trong baûng soá lieäu ôû phaàn chaám ghi nhôù ,sau ñoù duøng caùc daáu chaám cuoái cuûa truïc ,sau ñoù chia khoaûng caùch naêm cuûa caùc naêm laøm trung ñieåm cuûa caùc ñoaïn töông öùng . thaúng ñeå ñònh kích thöôùc cuûa caùc coät ( kích  Caên cöù vaøo soá lieäu cuûa töøng naêm thöôùc caùc coät baèng nhau š thích hôïp nhaát laø töông öùng laàn löôït duøng caùc daáu chaám ghi 1 oâ li giaáy vôû ) . nhôù ,sau ñoù gaïch noái caùc daáu chaám laïi vôùi 3 . Bieåu ñoà troøn : nhau ñeå taïo thaønh ñöôøng .  Môû khaåu ñoä com -pa choïn (r) baùn kính ñeå xaùc ñònh tæ leä cuûa hình troøn sao cho töông 2 .Bieåu ñoà coät:  Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc , xaùc ñònh tæ öùng vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ ,sau ñoù keû leä thích hôïp vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ ,sau ñoù ñöôøng baùn kính qui ñònh ôû tia 12 h (giôø) chia treân truïc tung ,truïc hoaønh töông töï nhö treân maët ñoàng hoà giaây ) . bieåu ñoà ñöôøng . Page 2  Caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ ñöôïc chuyeån ñoåi ,xöû lí ( soá lieäu thoâ  soá töông ñoái %  soá ñoä (0) - soá ño löôïng giaùc ,sau ñoù laàn löôït veõ : ñaïi löôïng naøo coù giaù trò lôùn veõ tröôùc ,ñaïi löôïng naøo coù giaù trò nhoû veõ sau (veõ laàn löôït theo chieàu quay cuûa kim ñoàng hoà ) .  Ñaët 0(0) cuûa thöôùc ño ñoä vaøo ñöôøng (r) caên cöù vaøo soá ñoä cuûa ñaïi löôïng ñaàu tieân treân thöôùc ño ñoä chaám ngoaøi ñöôøng troøn ñeå ghi nhôù, sau ñoù noái chaám vaøo taâm cuûa ñöôøng troøn.Dòch chuyeån thöôùc ño ñoä ñeán ñöôøng vöøa veõ ñeå veõ tieáp cho ñaïi löôïng thöù 2 , töông töï cho ñaïi löôïng thöù 3 ,thöù 4… 4 . Bieåu ñoà keát hôïp ( coät + ñöôøng ) :  Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,veõ 2 truïc tung vaø chia treân 2 truïc töông töï nhö bieåu ñoà ñoà thò,chia khoaûng caùch naêm treân truïc hoaønh, chia giaù trò treân truïc tung cho ñaïi löôïng coät vaø ñaïi löôïng ñöôøng vôùi caùc ñôn vò khaùc nhau: ví duï giaù trò coät coù ñôn vò laø 10 ,thì giaù trò ñöôøng coù ñôn vò laø 5 ( nhö vaäy coät vaø ñöôøng seõ coù söï keát hôïp vôùi nhau ) .  Caên cöù vaøo soá lieäu trong baûng ,veõ giaù trò coät tröôùc, giaù trò - ñöôøng sau, caùch veõ töông töï nhö caùch veõ bieåu ñoà coät vaø veõ bieåu ñoà ñöôøng . 5 . Bieåu ñoà mieàn :  Veõ 1 hình chöõ nhaät naèm ngang ( caïnh chieàu doïc = 4, caïnh chieàu ngang = 6 ) , xaùc ñònh tæ leä töông öùng vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ , chia 0 % ôû goác toïa ñoä,100 % ôû cuoái truïc tung; chia naêm ñaàu tieân ôû goác toïa ñoä , naêm cuoái cuøng ôû cuoái truïc hoaønh ,chia khoaûng caùch naêm töø naêm ñaàu ñeán naêm cuoái .  Caên cöù vaøo soá lieäu % ñaõ cho hoaëc soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi töø soá lieäu thoâ sang soá % ,laàn löôït veõ ñaïi löôïng thöù 1 töø döôùi leân ,sau ñoù veõ ñaïi löôïng thöù 3 töø treân xuoáng (cô caáu coù 3 thaønh phaàn ), ( cô caáu coù 4 thaønh phaàn , veõ laàn löôït ñaïi löôïng thöù 1,thöù 2 töø döôùi leân , ñaïi löôïng thöù 4 töø treân xuoáng ) .Caùch veõ caùc giaù trò cuûa töøng ñaïi löôïng qua caùc naêm töông töï nhö caùch veõ ñoái vôùi bieåu ñoà ñöôøng duøng caùc chaám ghi nhôù sau ñoù noái caùc chaám laïi vôùi nhau ) . 2.4. Hoaøn thieän moät bieåu ñoà :  Moãi moät bieåu ñoà thoâng thöôøng goàm coù 3 phaàn : - Teân cuûa bieåu ñoà. - Phaàn thöïc hieän veõ . - Chuù giaûi cho bieåu ñoà.  Teân cuûa bieåu ñoà thöôøng naèm treân bieåu ñoà ,vieát chöõ in ñöùng, vieát 2 doøng, doøng ñaàu tieân ghi noäi dung cuûa bieåu ñoà vaø ñòa ñieåm ( phaïm vi khoâng gian ); doøng thöù 2 ghi thôøi gian. Löu yù neân ghi ngaén goïn, chính giöõa bieåu ñoà . Ví duï : BIEÅU ÑOÀ - GIA TAÊNG DAÂN SOÁ - VIEÄT NAM ( 1930 - 1998 ) - “Gia taêng daân soá” : laø : noäi dung theå hieän cuûa bieåu ñoà - “ Vieät Nam “ : laø : ñòa ñieåm (phaïm vi khoâng gian ) - “1930 - 1998 “ : laø : thôøi gian .  Phaàn thöïc hieän veõ, yeâu caàu thöïc hieän ñaày ñuû caùc noäi dung sau : - Ñoái vôùi bieåu ñoà ñoà thò ,treân truïc tung ghi : teân ñaïi löôïng ( Soá daân , saûn löôïng luùa ,bình quaân saûn löôïng luùa, dieän tích ,……… ñôn vò tính (trieäu ngöôøi ,trieäu taán,kg/ng, nghìn ha,…).Treân truïc hoaønh ghi ñôn vò naêm ,vôùi ñaày ñuû caùc naêm ( coù chia khoaûng caùch naêm ). Treân ñöôøng ñoà thò ,öùng vôùi caùc naêm , ghi caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng ( coù theå laø soá % hoaëc laø soá tuyeät ñoái tuyø theo soá lieäu ñaõ cho ) . - Ñoái vôùi bieåu ñoà coät ,treân truïc tung vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà - ñoà thò ; treân ñaàu moãi coät ghi caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng (soá tuyeät ñoái hoaëc soá %) . - Ñoái vôùi bieåu ñoà hình troøn ,trong moãi dieän tích hình reõ quaït ,ghi caùc trò soá cho töøng ñaïi löôïng theo giaù trò % ; ví duï : 56 %, 32% , 27 % …Ghi soá chæ thôøi gian (naêm) xuoáng döôùi hình troøn . - Ñoái vôùi bieåu ñoà keát hôïp ,ta laøm töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà - ñoà thò vaø bieåu ñoà coät ( chuù yù ghi caû 2 trò soá cho 2 ñaïi löôïng laø ñöôøng vaø coät ) . - Ñoái vôùi bieåu ñoà mieàn ,treân truïc tung vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö bieåu ñoà - ñoà thò ,trong bieåu ñoà mieàn treân caùc ñöôøng - ñoà thò ta ghi caùc trò soá ( giaù trò %) cho taát caû caùc ñaïi löôïng Page 3  Phaàn chuù giaûi cho bieåu ñoà ,yeâu caàu thöïc hieän nhö sau : - Ñuùng quy ñònh cho töøng loaïi bieåu ñoà : Ví duï : +/ : bieåu ñoà ñöôøng . +/ : bieåu ñoà troøn . +/ : bieåu ñoà coät . +/ : bieåu ñoà keát hôïp ( coät + ñöôøng ) . +/ : bieåu ñoà mieàn . - Coù bao nhieâu ñaïi löôïng thì coù baáy nhieâu kí hieäu töông öùng , caùc kí hieäu phaûi baèng nhau veà kích thöôùc , ñöôïc saép xeáp thöù töï töø treân xuoáng döôùi thaúng haøng vôùi nhau . - Caùc kí hieäu luoân luoân coù chöõ vieát ñi keøm ñeå laøm roõ kí hieäu ; ví duï : : saûn löôïng löông thöïc qua caùc naêm . : soá daân qua caùc naêm . - Caùc kí hieäu caàn söû duïng maøu saéc hoaëc gaïch neàn ñeå phaân bieät caùc ñaïi löôïng khaùc nhau ,caùc kí hieäu ôû baûng chuù giaûi phaûi töông öùng vôùi kí hieäu theå hieän trong bieåu ñoà . : Caùc ví duï minh hoïa cuï theå cho vieäc choïn - veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà trong chöông trình SGK ñòa lí lôùp 12 BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 24 * Xaùc ñònh : daïng bieåu ñoà coät ñôn : so saùnh 1 ñaïi löôïng ( tæ leä ngöôøi bieát ñoïc - bieát vieát ) cuûa caùc thaønh phaàn ( Vieät Nam, Trung Quoác, Inñoâneâxia,....) trong 1 naêm ( 1999 ) * Caùch veõ : - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) - Chia giaù trò ôû truïc tung ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò 100% ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia 10 khoaûng caùch ñeàu nhau, 1 khoaûng caùch = 10% ( ghi tæ leä ñaõ chia beân traùi truïc doïc ). - Chia ñeàu khoaûng caùch ôû truïc ngang : chia 6 khoaûng caùch ñeàu nhau, ½ khoaûng caùch = 1 coät = 1 quoác gia ( ghi teân quoác gia ôû beân döôùi truïc ngang ). - Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ) - Choïn kí hieäu cho coät ( 1 ñaïi löôïng neân cuøng 1 loaïi kí hieäu ) - Vieát teân vaø laäp chuù giaûi cho bieåu ñoà ( theo quy ñònh ) BIEÅU ÑOÀ TÆ LEÄ BIEÁT ÑOÏC - BIEÁT VIEÁT CUÛA VIEÄT NAM VÔÙI MOÄT SOÁ NÖÔÙC ( 1999 ) 100 92 82.9 85 91.4 85.7 80 53.5 60 40 20 0 VIEÄT NAM T.QUOÁC INÑO BAØI TAÄP III - SGK - TRANG 53 * Xaùc ñònh daïng bieåu ñoà coät nhoùm so saùnh 3 ñaïi löôïng ( toång soá, soá xuaát, soá nhaäp khaåu ) qua caùc naêm ( 1989,1990,1992,1995,1999 ) * Caùch veõ : - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) MALAI AÁN ÑOÄ XINGAPO - Chia giaù trò ôû truïc tung ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia 12 khoaûng caùch, 1 khoaûng caùch = 2000 ( ghi tæ leä ñaõ chia beân traùi truïc doïc ). - Chia ñeàu khoaûng caùch ôû truïc ngang : chia 5 khoaûng caùch ñeàu nhau, ½ khoaûng caùch = 3 coät = 1 1 naêm ( ghi soá naêm ôû beân döôùi truïc ngang ). - Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ) - Choïn kí hieäu cho coät ( 3 ñaïi löôïng neân duøng 3 loaïi kí hieäu ñeå phaân bieät ) - Vieát teân vaø laäp chuù giaûi cho bieåu ñoà ( theo quy ñònh ) BIEÅU ÑOÀ GIAÙ TRÒ TOÅNG SOÁ - XUAÁT KHAÅU - NHAÄP KHAÅU VIEÄT NAM ( 1989/1990/1992/1995/1999 ) 23162 25000 5448.9 8155.4 15000 0 1990 BAØI TAÄP III - SGK - TRANG 62 * Hoïc sinh laøm töông töï theo caùc böôùc veõ bieåu ñoà coät nhoùm * giaùo vieân kieåm tra vaø chænh söûa cho hoïc sinh. BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 40 * Xaùc ñònh daïng bieåu ñoà keát hôïp giöõa coät vaø ñöôøng .Veõ 2 ñaïi löôïng khaùc nhau treân cuøng moät bieåu ñoà ( dieän tích, saûn löôïng ) * Caùch veõ : 1992 2540.7 2580.2 5121.4 2725.4 5156.4 1989 2404 2565.8 1946 4511.8 10000 5000 11540 11622 13604.3 20000 1995 1999 BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 68 * Hoïc sinh laøm töông töï theo caùc böôùc veõ bieåu ñoà coät nhoùm. * giaùo vieân kieåm tra vaø chænh söûa cho hoïc sinh. - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) - Chia giaù trò ôû truïc tung beân traùi : 8 khoaûng caùch = 400.000 ha theå hieän dieän tích ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia giaù trò ôû truïc tung beân phaûi : 9 khoaûng caùch = 450.000 taán theå hieän saûn löôïng ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc doïc ). Chia 2 ñaïi löôïng naøy cheânh nhau ( ñaïi löôïng laø ñöôøng coù giaù trò nhoû hôn ) - Khoaûng caùch cuûa coät ñaàu tieân vaø coät cuoái cuøng caùch truïc tung laø 1 cm . - Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ) - Veõ caùc giaù trò ñöôøng theo ñieåm giöõa cuûa caùc coät ( veõ theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ) BIEÅU ÑOÀ DIEÃN BIEÁN DIEÄN TÍCH VAØ SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHE VIEÄT NAM ( 1980-1998 ) BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 35 * Xaùc ñònh : bieåu ñoà daïng 3 ñöôøng theå hieän ñoäng thaùi phaùt trieån ( söï gia taêng daân soá saûn löôïng luùa - saûn löôïng luùa bình quaân treân ñaàu ngöôøi ) qua thôøi gan ( 1981 - 1999 ) * Caùch veõ : - Xöû lí soá lieäu : + Tính saûn löôïng luùa bình quaân / ngöôøi Coâng thöùc tính : saûn löôïng : soá daân x 1.000 ( kg / ngöôøi ) + Tính tæ leä phaàn traêm ( laáy naêm goác 1981 = 100% ) : chuyeån 3 ñaïi löôïng sang soá % . - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vaø chia treân 2 truïc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) BAØI TAÄP III - SGK TRANG 50 + Troïc doïc : chia tæ leä % , chia 6 khoaûng caùch ñeàu nhau : 1 khoaûng caùch = 50% X 6 = 300 % . + Truïc ngang chia khoaûng caùch naêm . - Veõ : xaùc ñònh ñieåm moác xuaát phaùt cuûa 3 ñöôøng taïi naêm 1981=100%, sau ñoù caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi sang soá % laàn löôït veõ cho ñaïi löôïng soá daân , ñeán saûn löôïng luùa vaø saûn löôïng luùa / ngöôøi. - Choïn kí hieäu cho 3 ñöôøng khaùc nhau ( 3 ñaïi löôïng khaùc nhau ) - Ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ). * Xaùc ñònh bieåu ñoà hình troøn bieåu hieän cô caáu thaønh phaàn ( khoái löôïng haøng hoaù phaân theo loaïi hình vaän chuyeån ) qua 3 naêm . * Caùch veõ : - Xöû lí soá lieäu : chuyeån töø soá % sang soá ñoä ( 100% = 360 o š 1% = 3.6 o ) Naêm Ñöôøng saét Ñöôøng oâ toâ Ñöôøng soâng Ñöôøng bieån o o o 1989 20.2 195.8 109.8 34.2o 1995 18.4o 232.2o 83.5o 25.9o 1999 14.8o 233.6o 78.5o 33.1o - Veõ 3 bieåu ñoà hình troøn cho 3 naêm ( maëc ñònh vôùi 3 baùn kính khaùc nhau : 1989<1995<1999 : neáu coù giaù trò toång soá laø soá tuyeät ñoái thì phaûi söû duïng coâng thöùc tính baùn kính : S= n.r 2 ) - Veõ 3 hình troøn ñaët ngang nhau ,ñöôøng r chuaån ôû truïc ñöùng qua taâm ñöôøng troøn ( tia 12 giôø ) - Caên cöù vaøo soá ñoä laàn löôït veõ caùc giaù trò lôùn tröôùc, nhoû sau, veõ theo chieàu quay cuûa kim ñoàng hoà ( söû duïng thöôùc ño ñoä ). - Ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ). BIEÅU ÑOÀ KHOÁI LÖÔÏNG HAØNG HOÙA VAÄN CHUYEÅN CUÛA CAÙC LOAÏI HÌNH ( 1989/1995/1999 )