ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------
BÙI MINH QUỐC
HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC KINH DOANH
DỊCH VỤ VIỄN THÔNG
CHO TẬP ĐOÀN BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT
NAM – CHI NHÁNH HƢNG YÊN ĐẾN NĂM 2020
LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN TRỊ CÔNG NGHỆ VÀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP
Hà Nội - 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------
BÙI MINH QUỐC
HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC KINH DOANH
DỊCH VỤ VIỄN THÔNG
CHO TẬP ĐOÀN BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT
NAM – CHI NHÁNH HƢNG YÊN ĐẾN NĂM 2020
Chuyên ngành: Quản trị Công nghệ và Phát triển doanh nghiệp
Mã số: Chuyên ngành thí điểm
LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN TRỊ CÔNG NGHỆ VÀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NHÂM PHONG TUÂN
Hà Nội - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Hoạch định chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ
viễn thông cho Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh H ƣng
Yên đến năm 2020” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn
khoa học của Ts. Nhâm Phong Tuân Những tài liệu, số liệu sử dụng cho Luận văn
này đƣợc thu thập từ thực tế và phục vụ nghiên cứu đúng mục đích. Các giải pháp,
kiến nghị trong Luận văn là do tôi tự tìm hiểu, phân tích và đúc rút một cách trung
thực, phù hợp với tình hình thực tế.
Tác giả luận văn
Bùi Minh Quốc
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới TS.Nhâm Phong Tuân ngƣời đã hết sức
tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn và định hƣớng cho tôi chọn đề tài nghiên cứu, cơ sở lý
luận cũng nhƣ khảo sát thực tế trong quá trình thực hiện viết luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo tại Khoa Quản trị Kinh doanh –
Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã dạy dỗ tôi, cung cấp cho tôi
những kiến thức trong suốt quá trình học tập để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin đƣợc gửi lời cảm ơn tới các đồng nghiệp đang cùng công tác
với tôi tại Tập đoàn vƣu chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh H ƣng Yên.
Những ngƣời đã cho tôi nhiều lời khuyên quý báu, đã cung cấp cho tôi những tài
liệu, thông tin, tạo điều kiện cho tôi nghiên cứu, tham khảo các tài liệu phục vụ cho
bản luận văn.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn với gia đình tôi, đã động viên, khuyến
khích, tạo điều kiện tốt nhất về thời gian, vật chất và tinh thần để tôi có thể hoàn
thành tốt bài luận văn này.
MỤC LỤC
Danh mục chữ viết tắt................................................................................................ i
Danh mục bảng biểu................................................................................................. ii
Danh mục hình vẽ....................................................................................................iii
PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1
Chƣơng 1 TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN
LƢỢC KINH DOANH............................................................................................. 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu......................................................................... 5
1.2. Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lƣợc kinh doanh........................................... 6
1.2.1. Chiến lược kinh doanh................................................................................. 6
1.2.2. Hoạch định chiến lược kinh doanh.............................................................. 9
1.3. Qui trình hoạch định chiến lƣợc....................................................................... 12
1.3.1. Xác định mục tiêu chiến lược..................................................................... 12
1.3.2. Phân tích môi trường kinh doanh bên trong và bên ngoài doanh nghiệp .. 14
1.3.3. Phân tích và lựa chọn chiến lược.............................................................. 19
1.4. Kinh nghiệm hoạch định chiến lƣợc kinh doanhcủa một số doanh nghiệp dịch
vụ viễn thông tại Việt Nam và trên thế giới............................................................ 25
1.4.1. Tập đoàn Điện tử Viễn thông Hàn Quốc (Korea Telecom – KT)...............25
1.4.2. Tập đoàn viễn thông Trung Quốc.............................................................. 26
1.4.3. Kinh nghiệm hoạch định chiến lược kinh doanh của Tập đoàn Viễn thông
Quân đội (Viettel)................................................................................................ 28
1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho tập đoàn bưu chính viễn thông chi nhánh Hưng
Yên....................................................................................................................... 29
Chƣơng 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................... 32
2.1. Qui trình thực hiện nghiên cứu......................................................................... 32
2.2 Nguồn dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu.......................................................... 33
2.3. Phƣơng pháp thu thập và xử lý thông tin......................................................... 34
2.4. Phƣơng pháp phân tích.................................................................................... 34
Chƣơng 3 PHÂN TÍCH CÁC CĂN CỨ HOẠCH ĐỊCH CHIẾN LƢỢC KINH
DOANH DỊCH VỤ VIỄN THÔNG CỦA VNPT HƢNG YÊN.............................36
3.1 Tổng quan về VNPT chi nhánh Hƣng Yên....................................................... 36
3.1.1 Giới thiệu chung về VNPT chi nhánh Hưng Yên......................................... 36
3.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của VNPT Hưng Yên............................... 38
3.1.3 Chức năng, nhiệm vụ và lĩnh vực kinh doanh............................................. 40
3.1.4 Sơ đồ cơ cấu tổ chức hiện nay của VNPT Hưng Yên..................................42
3.1.5 Đánh giá kết quả kinh doanh của VNPT Hưng Yên....................................47
3.2 Phân tích môi trƣờng kinh doanh bên ngoài Tập đoàn Viễn thông Việt Nam –
Chi nhánh Hƣng Yên.............................................................................................. 52
3.2.1 Phân tích môi trường vĩ mô........................................................................ 52
3.2.2 Phân tích môi trường vi mô........................................................................ 57
3.3 Phân tích các yếu tố bên trong Tập đoàn Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh
Hƣng Yên............................................................................................................... 60
3.3.1 Hoạt động tài chính.................................................................................... 60
3.3.2 Nguồn nhân lực.......................................................................................... 62
3.3.3 Sản phẩm và dịch vụ Viễn thông của Tập đoàn Viễn thông Việt Nam – Chi
nhánh Hưng Yên.................................................................................................. 63
3.3.4 Hoạt động Marketing.................................................................................. 64
3.4 Phân tích SWOT............................................................................................... 65
3.4.1 Phân tích cơ hội và thách thức................................................................... 65
3.4.2 Phân tích Điểm mạnh và điểm yếu.............................................................. 66
Chƣơng 4 ĐỀ XUẤT CHIẾN LƢỢC KINH DOANH DỊCH VỤ VIỄN THÔNG
CỦA VNPT HƢNG YÊN ĐẾN NĂM 2020.......................................................... 72
4.1 Quan điểm phát triển của VNPT Hƣng Yên đến năm 2020.............................. 72
4.2 Xác định sứ mệnh và mục tiêu.......................................................................... 72
4.3. Lựa chọn chiến lƣợc kinh doanh cho VNPT Hƣng Yên..................................74
4.3.1 Lựa chọn chiến lược kinh doanh................................................................. 74
4.3.2 Nội dung chiến lược.................................................................................... 75
4.4 Các giải pháp để thực hiện chiến lƣợc.............................................................. 76
4.4.1. Thực hiện chiến lược phát triển nguồn nhân lực.......................................76
4.4.2 Chiến lược đổi mới công nghệ, trang thiết bị............................................. 78
4.4.3 Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ viễn thông...........................79
4.4.4 Nhóm giải pháp nâng cao năng lực quản lý điều hành............................... 79
KẾT LUẬN............................................................................................................. 81
Tài liệu tham khảo................................................................................................... 82
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
i
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
1
2
3
4
5
ii
DANH MỤC HÌNH VẼ
STT
1
2
3
4
5
6
7
iii
PHẦN MỞ ĐẦU
1.
Tính cấp thiết của đề tài và câu hỏi nghiên cứu
Trong điều kiện kinh tế và môi trƣờng kinh doanh hiện tại của doanh nghiệp
Việt Nam, hơn lúc nào hết, việc xây dựng chiến lƣợc kinh doanh và thất bại là thực
hiện chiến lƣợc một cách nhất quán trở nên quan trọng, có ý nghĩa sống còn với
nhiều doanh nghiệp.
Thực tế cho thấy, trong giai đoạn kinh tế khó khăn, số doanh nghiệp thua lỗ cao,
trong đó có cả các doanh nghiệp quy mô lớn, thậm chí, nhiều tập đoàn kinh tế nhà nƣớc
cũng trở nên yếu sứ đi rất nhiều, khi những lĩnh vực đầu tƣ (ngoài ngành chính) bị ảnh
hƣởng bởi các quyết định đầu tƣ dàn trải, không đƣợc kiểm soát. Tuy nhiên, bức tranh u
ám trên đã đƣợc dự báo trƣớc, khi các chuyên gia kinh tế không nhìn thấy sự bài bản, nhất
quán trong xây dựng, hoạch định chiến lƣợc, cũng nhƣ cách thức thực hiện chiến lƣợc đó.
Thậm chí, nhiều doanh nghiệp mắc phải những sai lầm trong quá trình xây dựng chiến
lƣợc, nhƣ thiếu tầm nhìn, sứ mệnh không rõ ràng, không chú trọng xây dựng năng lực cốt
lõi. Kèm theo đó còn là những quyết định đầu tƣ theo phong trào, không kiên định với
định hƣớng ngành nghề kinh doanh chính, do đó, doanh nghệp đã bị thua lỗ do không
kiểm soát đƣợc các danh mục đầu tƣ…. Vì thế, có thể xem nhiều
doanh nghiệp có đề ra chiến lƣợc kinh doanh nhƣng không làm theo hoặc chiến
lƣợc kinh doanh sơ sài, không nghiên cứu kỹ lƣỡng cũng có thể xem nhƣ không có
chiến lƣợc kinh doanh. Điều đó, đồng nghĩa với việc, trong những năm qua, rất
nhiều doanh nghiệp Việt Nam không có chiến lƣợc kinh doanh. Và, đó chính là
nguyên nhân dẫn đến thất bại của doanh nghiệp.
Ngày 07/11/2006, Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức
thƣơng mại thế giới (WTO). Đánh dấu một bƣớc tiến lớn trong quá trình hội nhập
với kinh tế quốc tế của Việt Nam. Hội nhập kinh tế quốc tế sẽ mở ra nhiều cơ hội
nhƣng cũng không ít các thách thức. Một chiến lƣợc kinh doanh đƣợc xây dựng và
kiểm soát tốt sẽ là chìa khóa thành công cho doanh nghiệp Việt trong môi tr ƣờng
cạnh tranh khốc liệt. Trong bối cảnh đó các doanh nghiệp sẽ khó tồn tại và phát
1
triển bền vững nếu không có một chiến lƣợc phát triển tổng thể dài hạn cùng một
chiến lƣợc cạnh tranh hữu hiệu.
Việt Nam đƣợc đánh giá là một thị trƣờng viễn thông tiềm năng, có nhiều cơ
hội để kinh doanh và phát triển, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và quốc tế hóa
mọi mặt đời sống diễn ra ngày càng sâu rộng, ngày càng nhiều các doanh nghiêp ̣
viễn thông Việt Nam đƣơc ̣ cấp giấy phep xây dƣng ̣ ha ̣tầng mang ̣ vàcung cấp dich ̣
vụ. Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) nói chung cũng nhƣ VNPT
Hƣng Yên nói riêng, sẽ đứng trƣớc nhiều thách thức và cơ hội mới. Trong bối cảnh
đó, việc đánh giá tác động của hội nhập kinh tế quốc tế tới hoạt động sản xuất kinh
doanh, điều chỉnh và xây dựng chiến lƣợc kinh doanh phù hợp trở nên bức thiết đối
với tất cả các ngành.Việc hội nhập quốc tế đồng nghĩa với các chính sách bảo hộdần
đƣợc dỡbỏ, cùng với cơ chế chính sách mở cửa , thúc đây cạnh tranh trong toàn nền
kinh tếnói chung vàngành viên thông nói riêng . Sự cạnh tranh kinh doanh các sản
phâm dịch vụ trong lĩnh vực viễn thông của thị trƣờng trong nƣớc sẽ xuất hiện yếu
tố cạnh tranh nƣớc ngoài, đa ̃ làm cho tinh̀ hinh̀ canh ̣ tranh trên thi trƣợ̀ng viễn thông
ngày càng gay gắt , làm phong phú thêm thêm các lựa chọn cho khách hàng tr ƣớc
khi quyết đinh ̣ sƣ dung ̣ dich ̣ vu ̣cua nha cung cấp nao . Đểt hành công trong kinh
̉
doanh, giữ vững vai trò doanh nghiệp viễn thông chủ đạo ở Việt Nam, hơn lúc nào
hết, hoạch định chiến lƣợc và nâng cao năng lực cạnh tranh là một nhu cầu cấp
thiết, có ý nghĩa sống còn cho sự phát triển và thành công của doanh nghiệp.
Xuất phát từ lý thuyết và thực tế trên, tôi đã quyết định lựa chọn Đề tài
"Hoạch định chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông cho Tập đoàn B ƣu
chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên đến năm 2020" làm luận
văn thạc sĩ chuyên ngành Quản trị Công nghệ và Phát triển doanh nghiệp tại
Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Đề tài tập trung trả lời câu hỏi: Chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông nào
phù hợp với Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh H ƣng Yên đến
năm 2020.
2
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Từ nghiên cứu thực trạng chiến lƣợc kinh doanh tại Tập đoàn B ƣu chính
Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên, luận văn tiến hành hoạch định chiến
lƣợc kinh doanh tại Công ty đến năm 2020.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
1)
Hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về chiến lƣợc kinh doanh và hoạch định
chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông.
2)
Phân tích, đánh giá thực trạng chiến lƣợc kinh doanh của Công ty trong
những năm qua nhằm xác định các nguyên nhân ảnh h ƣởng làm hạn chế sự,
ngăn chặn việc đạt đƣợc các mục tiêu kinh doanh của Tập đoàn Bƣu chính Viễn
thông Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên.
3)
Hoạch định chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông cho Tập đoàn Bƣu
chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên đến năm 2020.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạch định chiến lƣợc kinh doanh tại Tập đoàn Bƣu
chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: Luận văn nghiên cứu đánh giá những yếu tố bên trong, bên ngoài,
làm căn cứ giúp hoạch định chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông cho tập đoàn
Bƣu chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh H ƣng Yên đến năm 2020, đặc biệt
trong bối cảnh Tập đoàn đang tiến hành tái cơ cấu.
- Về không gian: Luận văn đƣợc tiến hành nghiên cứu tại Tập đoàn Bƣu chính
Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên.
-
Về thời gian:
+) Nghiên cứu thực trạng: Khảo sát thực tế trong các năm từ 2013 đến 2015.
+) Thực hiện đề tài: Để phục vụ cho việc phân tích trong nghiên cứu, dữ liệu
về hoạt động kinh doanh dịch vụ Viễn thông tại Tập đoàn B ƣu chính Viễn thông
Việt Nam – Chi nhánh Hƣng Yên đƣợc tác giả thu thập từ năm 2010 đến 2015, thời
3
gian tiến hành thực hiện nghiên cứu từ 03/2015 đến 09/2015.
4
Những đóng góp của luận văn
Thứ nhất, luận văn đã giúp hệ thống hóa và luận giải một số cơ sở lý luận
liên quan đến hoạch định chiến lƣợc cạnh tranh. Trên cơ sở tổng quản lý thuyết, đề
xuất mô hình phân tích, đánh giá thực trạng hoạch định chiến l ƣợc kinh doanh dịch
vụ viễn thông của tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh H ƣng
Yên đến năm 2020.
Thức hai, trên cơ sở kết quả phân tích về thực trạng hoạch định chiến l ƣợc
của Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam – Chi nhánh H ƣng Yên trong giai
đoạn 2012-2015, luận văn đƣa ra các đánh giá, kết luận về những điểm mạnh cũng
nhƣ hạn chế trong năng lực cạnh của VNPT Hƣng Yên trong thời gian qua.
Trên cơ sở đánh giá, phân tích trên, luận văn đã đề xuất một số kiến nghị,
giải pháp nhằm hoàn thiện và đƣa ra chiến lƣợc kinh doanh phù hợp cho VNPT
Hƣng Yên trong thời gian tới.
5
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng
Chƣơng 1: Tổng quan và Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lƣợc kinh doanh.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Phân tích căn cứ hoạch định chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông
tập đoàn viễn thông Việt Nam chi nhánh Hƣng Yên
Chƣơng 4: Đề xuất chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông Tập đoàn viễn thông
Việt Nam chi nhánh Hƣng Yên
4
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN L ƢỢC
KINH DOANH
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Ngày nay, các doanh nghiệp Việt ngày càng chú trọng đến công tác hoạch
định chiến lƣợc kinh doanh, coi đó nhƣ là kim chỉ nam cho toàn bộ hoạt động sản
xuất kinh doanh tại doanh nghiệp. Chiến lƣợc kinh doanh trở thành một chủ đề
nóng đƣợc nhiều học giả, nhà nghiên cứu tập trung phân tích. Tuy nhiên, việc
nghiên cứu chiến lƣợc cạnh tranh ở mỗi giai đoạn là không giống nhau. Trải qua
hơn 20 năm đổi mới, đất nƣớc ta ngày càng hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế
giới. Chiến lƣợc kinh doanh, năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững trở thành
những thuật ngữ ngày càng thông dụng và đƣợc sử dụng rộng rãi trong các thành
phần kinh tế.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt từ khi Việt Nam trở thành
thành viên chính thức của tổ chức thƣơng mại thế giới WTO, vấn đề chiến l ƣợc
kinh doanh, đặc biệt chiến lƣợc kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông ngày càng có
vai trò quan trọng trong việc tăng cƣờng năng lực cạnh trành và phát triển bền vững
của doanh nghiệp. Một số nghiên cứu tiêu biểu liên quan đến chiến lƣợc kinh doanh
dịch vụ viễn thông có thể kể đến: “Mô hình lựa chọn chiến l ƣợc cạnh tranh của
doanh nghiệp Bƣu chính Viễn thông” tháng 3/2004 và “Một số giải pháp chủ yếu
nhằm hoàn thiện môi trƣờng cạnh tranh của doanh nghiệp Bƣu chính Viễn thông”
tháng 2/2005. Hoặc “Một số biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng công
ty Bƣu chính viễn thông Việt Nam trong cung cấp dịch vụ viễn thông” tháng
4/2005. Tuy nhiên, những nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở phân tích và giải quyết
những vấn đề riêng lẻ trong chiến lƣợc.Chƣa có nhiều nghiên cứu tập trung vào
hoạch định chiến lƣợc cho doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ viễn thông trong thời
kỳ mới. Đặc biệt chƣa có một nghiên cứu nào liên quan đến hoạch định chiến l ƣợc
kinh doanh dịch vụ viễn thông cho tập đoàn bƣu chính viễn thông Việt Nam chi
nhánh Hƣng Yên. Do đó, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài “hoạch định chiến l ƣợc
5
kinh doanh dịch vụ viễn thông của tập đoàn Bƣu chính Viễn thông chi nhánh Hƣng
Yên”. Luận văn khi đƣợc thực hiện sẽ giúp hệ thống hóa lý luận liên quan đến
hoạch định chiến lƣợc kinh doanh đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông.
Qua việc phân tích những căn cứ dùng để hoạch định chiến l ƣợc kinh doanh của
doanh nghiệp, tác giả đã hoạch định chiến lƣợc kinh doanh dịch vụ viễn thông của
VNPT Hƣng Yên đến năm 2020 và đề xuất những giải pháp nhằm đạt đ ƣợc những
chiến lƣợc đã lựa chọn.
1.2. Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lƣợc kinh doanh
1.2.1. Chiến lược kinh doanh
1.2.1.1. Khái niệm chiến lược kinh doanh
Khái niệm chiến lƣợc có từ thời Hy Lạp cổ đại. Thuật ngữ này vốn có nguồn
gốc sâu xa từ quân sự, xuất phát từ “strategos” nghĩa là vai trò của vị t ƣớng trong quân
đội. Sau đó, nó phát triển thành “Nghệ thuật của tướng lĩnh” nói đến các kỹ năng hành
xử và tâm lý của tƣớng lĩnh. Đến khoảng năm 330 tr ƣớc công nguyên, tức là thời
Alexander Đại đế chiến lƣợc dùng để chỉ kỹ năng quản trị để khai thác các lực l ƣợng
để đè bẹp đối phƣơng và tạo dựng hệ thống thống trị toàn cục. Trong lịch sử loài
ngƣời, rất nhiều các nhà lý luận quân sự nh ƣ Tôn Tử, Alexander, Clausewitz,
Napoleon, Stonewall Jackson, Douglas MacArthur đã đề cập và viết về chiến l ƣợc trên
nhiều góc độ khác nhau. Luận điểm cơ bản của chiến l ƣợc là một bên đối ph ƣơng có
thể đè bẹp đối thủ, thậm chí là đối thủ mạnh hơn, đông hơn - nếu họ có thể dẫn dắt thế
trận và đƣa đối thủ vào trận địa thuận lợi cho việc triển khai các khả năng của mình.
Hiện nay có rất nhiều định nghĩa khác nhau về chiến lƣợc, sự khác nhau giữa
các định nghĩa thƣờng là do quan điểm của mỗi tác giả. Năm 1962, Alfred Chandler
một trong những nhà khởi xƣớng và phát triển lý thuyết về quản trị chiến lƣợc đã
định nghĩa:“Chiến lược là sự xác định các mục tiêu và mục đích dài hạn của một tổ
chức và sự chấp nhận chuỗi các hành động cũng như phân bổ nguồn lực cần thiết
để thực hiện các mục tiêu này”.
6
Năm 1980, James B. Quinn đã định nghĩa có tính khái quát hơn: “Chiến lược
là một dạng thức hay là một kế hoạch phối hợp các mục tiêu chính, các chính sách
và các hành động thành một tổng thể kết dính lại với nhau”.
Sau đó năm 1999 Johnson và Schole định nghĩa lại chiến l ƣợc trong điều
kiện môi trƣờng có rất nhiều thay đổi nhanh chóng:“ Chiến lược là định hướng và
phạm vi của một tổ chức trong dài hạn, nhằm đạt được lợi thế cho tổ chức thông
qua cấu hình các nguồn lực của nó trong bối cảnh của môi trường thay đổi, để đáp
ứng nhu cầu của thị trường và thoả mãn kỳ vọng của các bên hữu quan”.
Ngoài cách tiếp cận kiểu truyền thống nhƣ trên, nhiều tổ chức kinh doanh
tiếp cận chiến lƣợc theo cách mới: Chiến lƣợc kinh doanh là kế hoạch kiểm soát và
sử dụng nguồn lực, tài sản, tài chính nhằm mục đích nâng cao và bảo đảm những
quyền lợi thiết yếu của mình. Kenneth Andrews là ngƣời đầu tiên đ ƣa ra các ý
tƣởng nổi bật này trong cuốn sách kinh điển “The Cencept of Corporate Strategy”.
Theo ông, chiến lƣợc là những gì mà một tổ chức phải làm dựa trên những điểm
mạnh và yếu của mình trong bổi cảnh có những cơ hội và cả những mối đe dọa.
Dù tiếp cận theo cách nào thì bản chất của chiến l ƣợc vẫn là phác thảo hình
ảnh tƣơng lai của doanh nghiệp trong lĩnh vực hoạt động và khả năng khai thác.
Theo cách hiểu này, thuật ngữ chiến lƣợc dùng theo 3 ý nghĩa phổ biến nhất:
Xác lập mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp.
Đƣa ra các chƣơng trình hành động tổng quát.
Lựa chọn các phƣơng án hành động, triển khai phân bổ nguồn lực để thực
hiện mục tiêu đó.
Ngày nay, hệ thống chiến lƣợc đang đƣợc nghiên cứu ở Việt Nam hiện nay
bao gồm: chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, chiến l ƣợc phát triển
các ngành và lĩnh vực, chiến lƣợc phát triển các lãnh thổ (vùng lớn, vùng kinh tế
trọng điểm, tỉnh, thành phố), chiến lƣợc kinh doanh của doanh nghiệp. Giữa các
chiến lƣợc đó có mối quan hệ hữu cơ, chặt chẽ với nhau.
Có thể nói việc xây dựng và thực hiện chiến lƣợc thực sự đã trở thành một
nhiệm vụ hàng đầu và là một nội dung, chức năng quan trọng của quản trị doanh
7
nghiệp, nó đang đƣợc áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp. Quan điểm phổ
biến hiện nay cho rằng: “Chiến lược là nghệ thuật phối hợp các hoạt động và điều
kiển chúng nhằm đạt tới mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp”. Coi chiến lƣợc là
một quá trình quản trị đã tiến tới quản trị doanh nghiệp bằng tƣ duy chiến l ƣợc với
quan điểm: Chiến lƣợc hay chƣa đủ, mà phải có khả năng tổ chức, thực hiện tốt
mới đảm bảo cho doanh nghiệp thành công. Quản trị doanh nghiệp mang tầm chiến
lƣợc. Đây chính là quan điểm tiếp cận đến quản trị chiến lƣợc phổ biến hiện nay.
1.2.1.2. Vai trò của chiến lược kinh doanh
Trong cơ chế thị trƣờng hiện nay, việc xây dựng, thực hiện chiến l ƣợc kinh
doanh có ý nghĩa quan trọng với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vai trò
của chiến lƣợc đối với doanh nghiệp đƣợc thể hiện trên các khía cạnh sau:
Chiến lƣợc kinh doanh giúp cho doanh nghiệp nhận rõ đƣợc mục đích, hƣớng
đi của mình trong tƣơng lai làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Chiến lƣợc đóng vai trò định hƣớng hoạt động trong dài hạn của doanh nghiệp, nó
là cơ sở vững chắc cho việc triển khai các hoạt động tác nghiệp. Sự thiếu vắng chiến
lƣợc hoặc chiến lƣợc đƣợc thiết lập không rõ ràng, không có luận cứ vững chắc sẽ
làm cho hoạt động của doanh nghiệp mất phƣơng h ƣớng, có nhiều vấn đề nảy sinh
chỉ thấy trƣớc mắt mà không gắn đƣợc với dài hạn hoặc chỉ thấy cục bộ mà không
thấy đƣợc vai trò của cục bộ trong toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Chiến l ƣợc
kinh doanh giúp doanh nghiệp nắm bắt và tận dụng các cơ hội kinh doanh, đồng
thời có các biện pháp chủ động đối phó với những nguy cơ, mối đe dọa trên th ƣơng
trƣờng kinh doanh.
Chiến lƣợc kinh doanh góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực, tăng
cƣờng vị thế của doanh nghiệp, đảm bảo cho doanh nghiệp phát triển liên tục và bền
vững. Chiến lƣợc kinh doanh tạo ra các căn cứ vững chắc cho doanh nghiệp đề ra các
quyết định phù hợp với sự biến động của thị tr ƣờng. Nó tạo ra cơ sở vững chắc cho các
hoạt động nghiên cứu và triển khai, đầu t ƣ phát triển, đào tạo bồi d ƣỡng nhân sự, hoạt
động mở rộng thị trƣờng và phát triển sản phâm. Trong thực tế phần lớn các sai lầm
trong đầu tƣ, công nghệ, thị trƣờng … đều xuất phát từ chỗ xây
8
dựng chiến lƣợc hoặc có sự sai lệch trong xác định mục tiêu chiến l ƣợc. Cội nguồn
thành công hay thất bại phụ thuộc vào một trong những yếu tố quan trọng là doanh
nghiệp có chiến lƣợc nhƣ thế nào.
1.2.2. Hoạch định chiến lược kinh doanh
Quá trình chiến lƣợc là một quá trình phức tạp và liên tục. Chỉ cần một thay
đổi nhỏ tại một trong những bƣớc công việc chính cũng dẫn tới sự thay đổi trong
một vài hoặc tất cả các công việc khác. Do đó, quá trình quản trị chiến l ƣợc d ƣờng
nhƣ không bao giờ có điểm dừng.
Quá trình quản trị chiến lƣợc thƣờng đƣợc nghiên cứu và sử dụng thông qua
các mô hình.Mô hình quản trị chiến lƣợc F.David đƣợc chấp nhận rộng rãi nhất.
Mô hình này không đảm bảo sự thành công nhƣng nó cung cấp một cách rõ ràng và
cơ bản phƣơng pháp tiếp cận trong việc thiệt lập, thực thi và đánh giá chiến l ƣợc.
Mối quan hệ giữa các bƣớc công việc trong quản trị chiến l ƣợc đ ƣợc biểu diễn
trong mô hình sau:
Hình 1.1. Mô hình về quản trị chiến lƣợc của F.David
(Nguồn: Fred R. David, Khái luận về quản trị chiến lược, Nxb Lao
động)
9
- Xem thêm -