Tài liệu Hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ hợp long

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- HOÀNG THỊ DUYÊN HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ HỢP LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- HOÀNG THỊ DUYÊN HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ HỢP LONG Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: T.S. NGUYỄN THỊ THANH HẢI XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2016 LỜI CAM KẾT Tôi xin cam đoan rằng công trình nghiên cứu này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thị Thanh Hải. Những đánh giá và phân tích nêu ra trong luận văn hoàn toàn mang tính nghiên cứu khoa học. Các số liệu nêu ra trong luận văn là trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị, các tài liệu tham khảo có nguồn trích dẫn rõ ràng. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này không sao chép của bất kì luận văn nào và không được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trước đây. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung của luận văn. Ngƣời thực hiện Hoàng Thị Duyên LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn cô giáo -TS. Nguyễn Thị Thanh Hải đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và truyền đạt nhiều ý kiến quý báu để giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin có lời cảm ơn chân thành nhất đến Quý Thầy, Cô Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã truyền đạt nhiều kiến thức của các môn cơ sở, đó là nền tảng giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình hoàn thành luận văn. Hà Nội, ngày 28 tháng 11 năm 2016 Học viên Hoàng Thị Duyên MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT..............................................................................i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU................................................................................ ii DANH MỤC HÌNH VẼ.............................................................................................iii PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI SẢN VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu................................................................... 4 1.2. Tổng quan về tài sản trong doanh nghiệp..................................................... 6 1.2.1. Khái niệm tài sản của doanh nghiệp...................................................... 6 1.2.2. Phân loại tài sản của doanh nghiệp........................................................ 7 1.2.3. Nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp........................................ 10 1.3. Hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp............................................... 13 1.3.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp........................13 1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp.......14 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp . 20 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN 2.1. Phương pháp nghiên cứu đề tài..................................................................... 27 2.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu................................................................. 27 2.1.2. Phương pháp xử lý số liệu...................................................................... 27 2.2. Thiết kế nghiên cứu....................................................................................... 31 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ HỢP LONG 3.1. Khái quát chung về công ty cổ phần công nghệ Hợp Long...........................34 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty....................................... 34 3.1.2. Ngành nghề kinh doanh.......................................................................... 35 3.1.3. Đặc điểm hoạt động của công ty cổ phần công nghệ Hợp Long..........35 3.1.4. Tình hình tài chính chủ yếu của công ty................................................. 37 3.2. Thực trạng tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long............................................................................................................. 41 3.2.1. Thực trạng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long..................41 3.2.2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long................................................................................................. 50 3.3. So sánh một số chỉ tiêu cơ bản giữa công ty cổ phần công nghệ Hợp Long và một số đối thủ cạnh tranh........................................................................................ 61 3.4. Đánh giá thực trạng hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long............................................................................................................. 65 3.4.1. Những kết quả đạt được.......................................................................... 65 3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân...................................................................... 66 CHƢƠNG 4:MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NẤNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ HỢP LONG 4.1. Định hướng phát triển của công ty trong thời gian tới................................ 70 4.2. Giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long................................................................................... 72 4.2.1. Chủ động xây dựng kế hoạch huy động và sử dụng vốn hợp lý trên cơ sở xác định cơ cấu vốn tối ưu................................................................................ 72 4.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn........................73 4.2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định..........................77 4.2.4. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định dự án...................................80 4.2.5. Thực hiện các chiến lược thị trường, tìm kiếm thị trường mới, sản phẩm mới và đẩy nhanh tiêu thụ sản phẩm....................................................... 81 4.2.6. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.................................................. 82 4.2.7. Thiết lập bộ máy quản lý tài sản riêng biệt............................................. 83 4.2.8. Hoàn thiện công tác phân tích tài chính doanh nghiệp........................83 4.3. Một số kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước........................................... 84 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Bả 1 Bảng 2 Bảng 3 Bảng 4 Bảng 5 Bảng 6 Bảng 7 Bảng 8 Bảng 9 Bảng 10 Bảng ii DANH MỤC HÌNH VẼ STT Biểu 1 Hình 3 2 Hình 3 3 Hình 3 iii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Để tiến hành hoạt động kinh doanh, bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng cần phải có tài sản. Tài sản là tiền đề cần thiết không thể thiếu cho việc hình thành và phát triển sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp. Vì thế nhiệm vụ đặt ra cho các nhà quản trị doanh nghiệp là phải sử dụng tài sản một cách có hiệu quả. Sử dụng tài sản có hiệu quả có nghĩa là làm cho tài sản được đưa vào sử dụng hợp lý để kiếm lợi cao nhất, đồng thời luôn tìm các nguồn tài trợ, tăng tài sản hiện có để mở rộng sản xuất kinh doanh cả về chất và lượng, đảm bảo mục tiêu mà các doanh nghiệp đề ra. Quản lý và sử dụng tài sản có hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp khẳng định vị trí vững chắc của mình trên thị trường. Trong thời kỳ kinh tế mở cửa và hội nhập như hiện nay các doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội và thách thức không nhỏ. Doanh nghiệp có thể nắm bắt được nhiều cơ hội tốt như vay từ các tổ chức tín dụng trong nước và nước ngoài, tiếp cận công nghệ hiện đại, trình độ tiên tiến…nhưng cũng phải đối mặt với những thách thức không nhỏ như cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài có tiềm lực tài chính hùng mạnh, trang bị cơ sở vật chất và máy móc hiện đại. Vấn đề đặt ra không chỉ là tồn tại mà còn phát triển. Phát triển trong sự cạnh tranh gay gắt. Nhiều doanh nghiệp có thể tồn tại được song hiệu quả hoạt động kinh doanh chưa cao. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do sự yếu kém trong việc quản lý và sử dụng tài sản. Vấn đề đặt ra là doanh nghiệp cần có biện pháp gì để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản? Trong thời gian vừa qua, ngoài những kết quả đã đạt được, công ty cổ phần công nghệ Hợp Long vẫn còn bộc lộ một số hạn trong công tác quản lý tài sản như một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản chưa cao, hàng tồn kho nhiều, khả năng thanh toán tức thời kém...Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long” làm luận văn nghiên cứu của mình. 1 2. Câu hỏi nghiên cứu Khung lý thuyết nào dùng cho đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản tại doanh nghiệp? Thực trạng hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần công nghệ Hợp Long? Công ty đã đạt được kết quả và những hạn chế gì trong việc sử dụng tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản? Nguyên nhân của những hạn chế đó là gì? Cần những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần công nghệ Hợp Long? 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Phân tích, đánh giá hiệu quả hoạt động sử dụng tài sản của Công ty cổ phần công nghệ Hợp Long, tìm ra những nhân tố là nguyên nhân hạn chế từ đó đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản của Công ty. Nhiệm vụ nghiên cứu Làm rõ cơ sở lý luận về tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp. Phân tích và đánh giá thực trạng sử dụng tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần công nghệ Hợp Long. Tìm nguyên nhân gây ra hạn chế hiệu quả sử dụng tài sản của công ty. Đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần công nghệ Hợp Long. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu: Hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long giai đoạn 2013- 2015. 2 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục viết tắt, danh mục bảng và tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 4 chương. Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về t quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và thiết kế luận văn. Chương 3: Thực trạng hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ ph Hợp Long. Chương 4: Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử tại Công 3 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI SẢN VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Khi xem xét đánh giá hiệu quả quản lý tài chính, có một yếu tố quan trọng không thể không đề cập đến đó là tình hình quản lý và sử dụng tài sản của doanh nghiệp, bởi nó là một trong những nguyên nhân làm gia tăng giá trị doanh nghiệp. Hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu của các nhà quản trị tài chính. Phân tích lý thuyết và thực nghiệm về hiệu quả sử dụng tài sản cho đến nay đã được nghiên cứu rất nhiều. Xuất phát từ yêu cầu thực tế, trong tình trạng nhiều doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán và hiệu quả quản lý các nguồn lực tài chính chưa cao. Ở Việt Nam, đề tài hiệu quả sử dụng tài sản trong các doanh nghiệp cũng thu hút nhiều nghiên cứu của các bậc thạc sĩ và tiến sĩ. Có thể kể đến các tác phẩm tiêu biểu sau: “Hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần than Vàng Danh- Vinacomin”, Luận văn thạc sỹ 2015, lưu tại Đại học Kinh tế- Đại học Quốc Gia Hà Nội của tác giả Nguyễn Thị Thuỷ. Tác giả đã xây dựng được khung lý thuyết về tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản nhưng đưa ra các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản chưa chính xác như hệ số hao mòn tài sản cố định... Tác giả Phan Hồng Mai trong “Quản lý tài sản tại các công ty cổ phần ngành xây dựng niêm yết ở Việt Nam”, luận án tiến sĩ kinh tế năm 2012, lưu tại Đại học Kinh tế quốc dân, Trong đó tác giả đã hệ thống hoá cơ sở lý luận về tài sản tại doanh nghiệp. Bằng các phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng, tác giả đã phân tích thực trạng quản lý và sử dụng tài sản tại 104 Công ty cổ phần ngành xây dựng niêm yết tại Việt Nam từ năm 2006 đến năm 2010 thông qua các chỉ tiêu về tiền mặt, nợ phải thu, hàng tồn kho và tài sản cố địnhtừ đó đưa ra khuyến nghị bằng những giải pháp tăng cường quản lý tài sản bằng cách ứng dụng mô hình Miller- Orr vào quản lý ngân quỹ, sử dụng kết hợp phần mềm trong quản lý công nợ, hàng tồn kho và tài sản cố định. 4 “Hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty xăng dầu khu vực 1”, Luận văn thạc sĩ 2015 lưu tại Đại học Kinh tế- Đại học Quốc Gia Hà Nội của tác giả Trần Thị Thu Hương được thực hiện với phương pháp nghiên cứu khoa học, kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, bên cạnh đó tác giả cũng đã so sánh được một số chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp với các chỉ tiêu cùng ngành làm cho nghiên cứu có sự thuyết phục cao, luận văn đã góp phần phân tích và đánh giá thực trạng sử dụng tài sản tại công ty xăng dầu khu vực 1 song chưa phân định rõ ràng từng kết quả, hạn chế, có sự nhầm lẫn giữa kết quả, hạn chế với nguyên nhân đạt được kết quả. “Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản của công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà”, Luận văn thạc sĩ 2014 lưu tại Đại học Kinh tế- Đại học Quốc Gia Hà Nội của tác giả Nguyễn Thị Thanh Loan đã chỉ rõ khái niệm, cách phân loại và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản, có sự so sánh các chỉ tiêu của doanh nghiệp với chỉ tiêu ngành, song việc sử dụng các thuật ngữ chưa có sự nhất quán như vốn, tài sản bởi đó là hai phạm trù khác nhau, vốn là biểu hiện bằng tiền của tài sản, hay nói cách khác nó là thước đo giá trị của tài sản. Hầu hết các nghiên cứu của các tác giả chưa nêu ra được kinh nghiệm quản lý và sử dụng tài sản của các doanh nghiệp tại Việt Nam hoặc của thế giới để rút ra bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý tài sản của đơn vị mình. Dựa trên các nghiên cứu hiện tại về hiệu quả sử dụng tài sản Việt Nam, có rất nhiều khoảng trống để học viên lựa chọn đề tài này nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý tài sản cũng như nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản trong các doanh nghiệp như: Hoàn thiện cơ sở lý luận về tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại doanh nghiệp, chỉ ra bộ chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản, có sự so sánh chỉ số tài chính với các đối thủ cạnh tranh cùng ngành, cùng quy mô, địa bàn hoạt động. Phân tích thực trạng sử dụng tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty từ đó tìm ra nguyên nhân gây ra hạn chế trong công tác quản lý và sử dụng tài sản. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty. Lựa chọn những vấn đề nghiên cứu mà các nghiên cứu trước đây chưa đề cập đến hoặc nghiên cứu dưới các góc độ khác nhau. Bài nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích định tính, phân tích định lượng, tổng hợp, so 5 sánh để thu thập các dữ liệu và sử dụng những dữ liệu đã thu thập được để phân tích thực trạng hoạt động quản lý tài sản, hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp, từ đó chỉ ra những hạn chế trong công tác quản lý tài sản để đưa ra những giải pháp khắc phục hạn chế đó nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần công nghệ Hợp Long. 1.2. Tổng quan về tài sản t 1.2.1. Khái niệm tài sản của doanh n Tài sản là một thuật ngữ quen thuộc đối với bất kỳ ai, đó là vấn đề trọng tâm của các quan hệ xã hội nói chung và trong quan hệ pháp luật nói riêng. Tài sản tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, phong phú và đa dạng, vì vậy đã có rất nhiều quan điểm về tài sản có thể kể đến như: Theo Hội đồng biên soạn Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam, “tài sản là thuật ngữ kế toán kinh doanh chỉ tất cả những gì có giá trị tiền tệ thuộc sở hữu của một cá nhân, một đơn vị hoặc của nhà nước; có thể được dùng để trả nợ, sản xuất ra hàng hoá hay tạo ra lợi nhuận bằng cách nào đó. Một tài sản có ba đặc tính không thể thiếu: lợi nhuận kinh tế có thể xảy ra trong tương lai; do một thực thể hợp pháp kiểm soát; thu được kết quả ngay từ hợp đồng kinh doanh hoặc giao dịch đầu tiên” Thống nhất với quan điểm trên, Bộ Tài chính Việt Nam quy định: “tài sản là những nguồn lực doanh nghiệp kiểm soát được và dự tính đem lại lợi ích kinh tế trong tương lai cho doanh nghiệp”. Các “nguồn lực” này có thể được biểu hiện dưới hình thái vật chất cụ thể như máy móc, nhà xưởng hoặc không như bản quyền, bằng phát minh, sáng chế. Khả năng “kiểm soát” của doanh nghiệp đối với tài sản xuất phát từ quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng lâu dài dựa trên các hợp đồng thuê tài chính “Lợi ích kinh tế trong tương lai” của tài sản là tiềm năng làm tăng nguồn tiền và các khoản tương đương tiền của doanh nghiệp hoặc làm giảm bớt các khoản tiền mà doanh nghiệp phải chi ra. Những quy định này tương đồng với chuẩn mực kế toán quốc tế hiện hành. Theo chuẩn mực kế toán số 1- Chuẩn mực chung (ban hành và công bố theo quyết định số 165/2002/QĐ- BTC ngày 31/12/2002 của Bộ trưởng bộ tài chính). Tài sản được biểu hiện dưới hình thái vật chất như nhà xưởng, máy móc, thiết bị, vật tư, 6 hàng hoá hoặc không thể hiện dưới hình thái vật chất như bản quyền, bằng sáng chế nhưng phải thu được lợi ích kinh tế trong tương lai và thuộc quyền kiểm soát của doanh nghiệp, tài sản của doanh nghiệp còn được bao gồm các tài sản không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng doanh nghiệp kiểm soát được và thu được lợi ích kinh tế trong tương lai, như tài sản thuê tài chính, hoặc có những tài sản thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp và thu được lợi ích kinh tế trong tương lai nhưng có thể không được kiểm soát về mặt pháp lý như bí quyết kỹ thuật thu được từ hoạt động triển khai có thể thoả mãn các điều kiện trong định nghĩa về tài sản, khi các bí quyết đó còn giữ được bí mật và doanh nghiệp còn thu được lợi ích kinh tế. Tài sản của doanh nghiệp được hình thành từ các giao dịch hoặc sự kiện đã qua như góp vốn, mua sắm, tự sản xuất, được cấp, được biếu tặng. Các giao dịch hoặc các sự kiện dự kiên sẽ phát sinh trong tương lai nhưng không làm tăng tài sản. Như vậy có thể hiểu tài sản của doanh nghiệp là tất cả các nguồn lực có thực, hữu hình hoặc vô hình gồm các vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định, có khả năng mang lại lợi ích cho doanh nghiệp đó. Đặc tính này cũng quyết định tầm quan trọng của tài sản đối với hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp lớn hay nhỏ, không thể tồn tại và phát triển lâu dài nếu không có tài sản. Chính vì vậy, cần thực hiện quản lý tài sản để những tài sản đó đem lại lợi ích cao nhất cho chủ sở hữu doanh nghiệp. 1.2.2. Phân loại tài sản của doanh nghiệp Tuỳ theo yêu cầu quản lý khác nhau của từng doanh nghiệp mà tài sản có thể được phân loại theo những tiêu thức khác nhau. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn, tác giả tìm hiểu sâu hơn về cách phân loại tài sản theo kết cấu bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp. Theo tiêu thức này tài sản của doanh nghiệp được chia thành tài sản ngắn hạn (TSNH) và tài sản dài hạn (TSDH). Việc phân loại như trên sẽ cho thấy rõ tốc độ luân chuyển của các loại tài sản trong doanh nghiệp 1.2.2.1. Tài sản ngắn hạn 7 Tài sản ngắn hạn là những tài sản có thời gian sử dụng, thu hồi và luân chuyển giá trị trong vòng một năm hoặc trong một chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp. Tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp bao gồm: Tiền và các khoản tương đương tiền: tiền được hiểu là tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và tiền đang chuyển. Các khoản tương đương tiền là các khoản đầu tư ngắn hạn không quá 3 tháng, có khả năng chuyển đổi dễ dàng thành tiền và không có nhiều rủi ro trong chuyển đổi thành tiền. Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn: Bao gồm các khoản đầu tư chứng khoán có kỳ hạn thu hồi dưới một năm hoặc trong một chu kỳ kinh doanh (như tín phiếu kho bạc, kỳ phiếu ngân hàng) hoặc chứng khoán mua vào, bán ra (cổ phiếu, trái phiếu) để kiếm lời và các loại đầu tư tài chính khác không quá một năm. Các khoản phải thu ngắn hạn: Là các khoản phải thu ngắn hạn của khách hàng, phải thu nội bộ ngắn hạn và các khoản phải thu ngắn hạn khác có thời hạn thu hồi hoặc thanh toán dưới một năm. Hàng tồn kho: Bao gồm toàn bộ hàng hoá vật liệu, nguyên liệu đang tồn tại ở các kho, quầy hàng hoặc trong xưởng như: nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, vật liệu bổ trợ, nhiên liệu, thành phẩm, sảm phẩm dở dang và bán thành phẩm, công cụ dụng cụ... Tài sản ngắn hạn khác: bao gồm các khoản tạm ứng, chi phí chờ kết chuyển... 1.2.2.2. Tài sản dài hạn Tài sản dài hạn là những tài sản mà thời gian sử dụng, thu hồi luân chuyển lớn hơn một năm hoặc một chu kỳ kinh doanh. Tài sản dài hạn của doanh nghiệp gồm: Các khoản phải thu dài hạn: Là các khoản phải thu dài hạn của khách hàng, phải thu nội bộ dài hạn và các khoản phải thu dài hạn khác có thời hạn thu hồi hoặc thanh toán trên một năm. Tài sản cố định: Là những tài sản có giá trị lớn, có thời gian sử dụng dài cho các hoạt động của doanh nghiệp và phải thoả mãn đồng thời ba điều kiện dưới đây: 8 + Có khả năng thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó. + Có thời gian sử dụng trên một năm trở lên. + từ ba Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách tin cậy và có giá trị mươi triệu đồng trở lên. Do giữ vị trí then chốt và đặc điểm vận động của tài sản cố định tuân theo tính quy luật riêng, nên việc quản lý tài sản cố định được coi là một trọng điểm của công tác quản lý tài chính doanh nghiệp.  Phân loại tài sản cố định Có rất nhiều tiêu thức phân loại TSCĐ, trong luận văn tác giả phân loại TSCĐ theo hình thái biểu hiện và công dụng kinh tế: Theo tiêu thức phân loại này, tài sản cố định của doanh nghiệp được chia thành TSCĐ hữu hình và TSCĐ vô hình. + TSCĐ hữu hình: là những tài sản có hình thái vật chất cụ thể do doanh nghiệp sử dụng cho hoạt động kinh doanh như, bao gồm: nhà cửa vật kiến trúc; máy móc thiết bị; phương tiện vận tải, truyền dẫn; thiết bị dụng cụ quản lý… + TSCĐ vô hình: là những tài sản không có hình thái vật chất nhưng xác định được giá trị, do doanh nghiệp quản lý và sử dụng trong các hoạt động kinh doanh, cung cấp dịch vụ hoặc cho các đối tượng khác thuê phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ vô hình như: quyền sử dụng đất, bằng phát minh sáng chế, bản quyền… Cách phân loại này giúp doanh nghiệp thấy được cơ cấu đầu tư vào TSCĐ theo hình thái biểu hiện, có biện pháp quản lý phù hợp, là căn cứ để ra quyết định đầu tư hoặc điều chỉnh cơ cấu đầu tư cho phù hợp và có hiệu quả. Bất động sản đầu tư: Là những bất động sản gồm: quyền sử dụng đất, nhà hoặc một phần của nhà hoặc cả nhà và đất, cơ sở hạ tầng do người chủ sở hữu hoặc người đi thuê tài sản theo hợp đồng thuê tài chính nắm giữ nhằm mục đích thu lợi từ việc cho thuê hoặc chờ tăng giá mà không phải để sử dụng trong sản xuất, cung cấp hàng hoá, dịch vụ hay cho các mục đích quản lý hoặc bán trong kỳ hoạt động kinh doanh thông thường. 9 Một bất động sản đầu tư được ghi nhận là tài sản phải thoả mãn đồng thời hai điều kiện sau: - Có khả năng thu được lợi ích kinh tế trong tương lai. - Nguyên giá của bất động sản đầu tư phải được xác định một cách đáng tin cậy. - Nguyên giá của bất động sản đầu tư bao gồm giá mua và các chi phí liên quan trực tiếp như: phí dịch vụ tư vấn luật pháp liên quan, thuế trước bạ và các chi phí giao dịch liên quan khác. Tài sản tài chính dài hạn: là các khoản đầu tư vào việc mua bán các chứng khoán có thời hạn thu hồi trên một năm hoặc góp vốn liên doanh bằng tiền, bằng hiện vật, mua cổ phiếu có thời hạn thu hồi vốn trong thời gian trên một năm và các loại đầu tư khác vượt quá thời hạn trên một năm. Có thể nói tài sản tài chính dài hạn là các khoản vốn mà các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh ngoài hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong thời hạn trên một năm nhằm tạo ra nguồn lợi tức lâu dài cho doanh nghiệp. Tài sản dài hạn khác, bao gồm: Chi phí trả trước dài hạn, tài sản thuế thu nhập hoãn lại, tài sản dài hạn khác. 1.2.3. Nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp Trên thực tế hiện nay, tài sản được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Để tìm nguồn tài trợ tài sản một cách thích hợp và hiệu quả cần có sự phân loại nguồn vốn. Tùy theo các tiêu thức nhất định mà nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp được phân chia thành các loại khác nhau. Thông thường trong công tác quản lý thường sử dụng một số tiêu thức sau: 1.2.3.1. Căn cứ vào tính chất sở hữu Dựa vào tiêu thức này có thể chia nguồn vốn của doanh nghiệp thành hai loại: vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. 10 Nợ phải trả Tài sản Vốn chủ sở hữu -Vốn chủ sở hữu: Là phần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, bao gồm số vốn chủ sở hữu bỏ ra và phần bổ sung từ kết quả kinh doanh. Vốn chủ sở hữu tại một thời điểm có thể được xác định bằng công thức sau: Vốn chủ sở hữu = Giá trị tổng tài sản – Nợ phải trả Nguồn vốn chủ sở hữu thể hiện quyền tự chủ về tài chính của doanh nghiệp nên tỷ trọng của nó trong tổng nguồn vốn càng lớn thì chứng tỏ sự độc lập về mặt tài chính của doanh nghiệp càng cao. Tuy nhiên khi nguồn vốn này bị hạn chế thì doanh nghiệp phải đi vay để đáp ứng nhu cầu cho hoạt động SXKD. -Nợ phải trả là thể hiện bằng tiền những nghĩa vụ mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải thanh toán cho các tác nhân kinh tế khác như: nợ vay, các khoản phải trả cho người bán, cho Nhà nước, cho người lao động trong doanh nghiệp… Để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh đạt hiệu quả cao, thông thường một doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn: vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Sự kết hợp giữa hai nguồn này phụ thuộc vào đặc điểm của ngành mà doanh nghiệp hoạt động, tùy thuộc vào quyết định của người quản lý trên cơ sở xem xét tình hình kinh doanh và tài chính của doanh nghiệp. 1.2.3.2. Căn cứ vào thời gian huy động Căn cứ vào tiêu thức này có thể chia nguồn vốn của doanh nghiệp ra làm hai loại: Nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời Tài sản ngắn hạn Tài sản dài hạn