Tài liệu Hệ thống thông tin

Đ Ạ I H Ọ C Q U Ố C G IA H À N Ộ I TRƯ Ờ NG Đ Ạ I H Ọ C K H O A H Ọ C T ự N H IÊ N • • • • HỆ THỐNG THÔNQ TIN □ ĐẠI HỌC ouỔc OM HN nUNOT AM THễNOTIM-lH ư vi ẸN 004/35 V-GO HÀ NÔI -1999 DẠI f lỌC QUỐC GIA HÀ NỘI I IU ỜỈNt; DAI IIỌC KIIOA IIỤ( .......... r ụ NIIIIĨN - f j j .............. ... NCUYẺN VẢN VY HỆ THỐNG THÔNG TIN Ilà Nôi - í 999 Mử đổu Q u í í liìiili ịiliííl Iriổii lír Klto<ì lìọc nióy tính {Cotììpnlcr s!( (') (lốn 'Ị in họi {in fo intdtic) l ồ i C ô n g nghệ ílìòtiỊỊ fin iinfornidíion Tcchnoìogy) g ắ n liOn vứi viỌc giải q i i y ố t các VỐII clề I r ọ n g Iftiii c ủ a m ỏ i g i a tlo ạii , (ló Ih tính loán, \ứ lÝ thòntỊ fin, h ệ t ì ì ổ n g íh â n ỊỊ t in y<) (Í (1 pììiCotig liệ n . Chúng la clíHìg ờ giiú t l o ụ n Ịiliál Itidn niỌI c ó c l i inạiili m c c á c họ l l i ớ n g I h ổ i i g liii ( ir r r r ) v.^ (la p l i ư o i i g liỌn. - MỌ Ih rt ng IhOiig l iu liii h ọ c Ici m ộ t «íiig ( l ụ n g (l.ly (lủ vA tonii (liỌii nliíĩl c á c l l i à n h lựii (Mia c O n g Iigliộ liii h ọ c v h o m ộ i l ổ c h ứ c . N ó ịì^ llihnli (ựii l o lớĩi c ù a l ỉ n h v ự c ứiig ( l ụ n g lin h ọ c v à đ a n g c ó Iiliii c ^ u d ò i h ỏ i c ù a l l i Ị í c l i ỗ n n g i ì y n i Ọ t l ứ n . Mặc (lìi dà có nliiều liộ (hrtng tliỏng till (lược xAy cỉựng liôn lliựclế, c ó cn Itiộl bộ mỏn khoa học vể phAn lícli vh ihiếl kế r;1c hệ lliống ihôiig lin, nhung lỷ lệ " h ệ ílìòng thòng tin (ỉitợc .xày (ỉỉOìỊị tììùtììì côiim" cliira plìải lí^ Iilũềii: 7 5 % c á liỌ ( h ố n g thổiig lin lớii ctn lioồn tliànli nluíng hoại (lỌng yến kem, kliôiig (hổ giúp cho lổ chứr cláp ứng cUrực các mục liôu cliAÌ lưựng lổDg llìể cìia Iiììnli íị 1lti.3()0). Trong mỏt bíío cáo (liồii Ira của Liôii liiỌp tỊiiỏc ni('ñ tlAy clu) Ihấy: liíỉii liốl CÍÍC họ IhÁiip ihỏMn tin đưực xñy clựiig lioDg klni vực cỏng cộng Ỉ1 cỉtc mrức (lang phiít lri(5n (liì kh»''njĩ lioạl clỌng hụăc hoại (lỌiig khổng liiỌii (|iin. ' l í M l i ệ u nỉ > y I r ì i i l ì b í ^ y m ộ t c ỉ l c h k l i n i ( Ị i i á l v ề liÇ l l i ố n g l l i ỏ i i g f i n v h n l ú í n g ( l ổ l iCii (ỊIIÍIU ( l ế i i IIÓ. Nó g i ú p c á c C ííii Mgi r ìt i s u ( l ụ n g c í l c l'riig c l ụ i i g c ó bọ \iìii l i ( i ạ ! ( Ì Ọ n g l i n h ụ c , t n c s i n h v i C n \'ĩ\ i i l ii Í Mg n i ộ ( c . í i I i l n n b : u ) ( Ị u í í t v é h ọ I h O i ì g l l l ô n j i l i n , C(> n l i ü n g h i ổ i i b i ế l n i a u g l í n h l ổ i i g l l i ổ l u f t ' f c k h i cli s A u Vỉ«o l ừ n g l ì n h v ự c tÌM hụ<- t ' Ụ l l i ổ V à v ộ t i t l ụ M g n h ữ n g h i ể u b i ứ ì c h u n g n à y clổ l ổ c h i ’f c n g l i i ô n c ứ u , I l i e’ll k l i . H c á c c l ụ i i g l i i i h ọ c m Ọ I c á c h l ii Ọi i (ỊIIỎ Với khuôn khổ cùn mỌl thi liỌii giáp (lình Vỉ^ lliani kliảo, nội (liiiip kiiAnp lliô bao (Ịiiííl niội vấii clề cỏ Ihổ liôn qiian (lếu họ thỏng tlìổiig tin, vh cfiiig khAup, (ho' tli quá sAii vì\o từiig víín đề cụ lliể. 'PíM liộii cliắc chíin CÒII có nliũìigIhiOii sót, ifll mong sự góp ý cìiíì các bạn (lổng iigliiỌ|i v,^ đọc giả. IXjvS.rrS. N g u y ỗ ii v ă n V ỵ M ụ c lục IIỆ TĩiỐNCỈ TUÔNG TIN Cliirơng I. Kliỉíi Iiiệiii về liệ lliOiig tliôn g (ill 1.1. Ilệ Ihống và nghỉêii cứi«liệ (h ống I . l . I . Đ ị n l i n g h ĩ a h ệ lliốiig 1.1 .2. PliAii l oạ i c á c liỌ t h ố n g 1. 1.3. M ụ c liôii n g h i ê i ) c ứ u h ẹ t h ố n g 1 . 1.4. N ộ i d u n g ị)lifln lícli I\ 1ỘI h ệ lliốiig 1. 1.5. C á c c ổ n g c ụ vh Ịilurơiig p h í íp (lể D gh iêii c ứ u vh phíìii tícli h ệ I h ỗ n g 1.2. Ilệ fliO'ng (h ỏ n g fin 1. 2 . 1. Đ ị n h Iigliĩa h ệ I h ỏ n g l l i ô n g liu 1.2. 2. PliAii loại h ộ t l i ố n g l l i ô n g liii 1.2 .3 . C á c l i l i ế p CỘII clối vó i h ộ lli ốii g I h ổ i i g liii 1.2 .4 . M ỗ i l iê n h ệ g i ữ a c á c h ệ lliố iig I h ỏ i i g (¡11 ChinmỊ' 2. 'rổ chức, (|IIỈUI lý và hệ (h ố n g lliôiiị» (in 2.1. T ổ eliức và liệ í Iiốiiị ; IIiôiiị; liii 2 . 1. 1. Địnli Iighĩa về lổ chức 2 . 1.2. Sự giống khác Iihnii giữn các lổ chức 2 . 1.3. S ự l;ìc d ộ n g {|iin lại giTra l ổ c h ứ c vh liộ I h ô n g ( h ổ n g lin 2 . 1.4. Các m ỏ hình lổ chức 2 . 1 Nhrrng gợi ý về lổ cliức cho viộc xAytlựng hệ thrtng tliỏiig lin 2.2. Qiiảii lý liMMìg iiiỌt lổ cliũc 2 .2 .1. Những mô tả cổ cliển về quản lý 2 . 2 . 2 . M ô hìiili híiiih vi 2 . 2 . 3 . Q i i á liì nli i:i q i i y ế l d ị n li 2.2.4. MO liính la qiiyếỉ tlịnli cn nliAn 2 . 2 . 5 . M ô lììiih l a cỊiiyết clịiili ItoMg l ổ c l i ứ c 2 . 2 . 6 . N l i ữ u g g ự ị ý v ề q u ả n lý c h o v i ô c xAy (lựiig lìệ t i l i n g ỉíìổ iip tin C liu ơiig 111. Cik' chức Iiilng kỹ (liiiật của cỏ n g Iigliệ (liỏng (in 3.1. riiiêl l)Ị pliổn cứiig 3 . 1.1. CYìc b ộ pỉiẠii CÍÍII lliồiili cỉin l ìì áy líiih 3 . 1.2. C á c ll i ế h ộ i n á y l í n h 3.1.3. CPU v h b ộ n iiơ 3 . 1 . 4 . C á c Ih iế t bị n g o ạ i vi 3.2. IMián inciii 3 . 2 . 1 . D ị n h Iigliĩa vh pliAii l o ại pliíỉn lìiổni 3 .2 .2 . I’liñn mổm liệ llìống 3 . 2 . 3 . N g ổ n n g ữ l ộ p trìiih vh c l ì ư ơ n g l iì nl i (lịch 3.2 .4 . 1’h.in m ỏm ứng (lụng 3.2 .5 . C ôn g Iigliệ phổn mổin 3.2. T ổ ch ứ c và qu ản iỷ (lĩr liệii 3 . 2 . 1. C d c l i l i ế p CỘII (lữ liệii I ro tig m ỏ l n r t ĩ n g I m y ể n llirtng 3 . 2 . 2 . C á c l i é p c á n d ữ liệii I ro tig i n ô i trưíVng hiộii tại 3 . 2 . 3 . C ư sờ d ữ liệii vh k h o (hì liệu 3 . 2 . 4 . Các m ỏ h ì n h d ữ liệu 3 . 2 . 5 . X u h i í ứ n g pli.lt I r i ể n cỉia c ơ s ử (lữ liệii 3 .3 . T r u y ề n lliỏiig 3 . 3 . 1. Sự phái Iriểii cna tm yền lliỏiìg 3 . 3 . 2 . C á c loại m ạ n g t r i i y ồ n I h ỏ i i g 3 . 3 . 3 . Cỉliép Iiối vh c l u i ắ n 3 . 3 . 4 . Những á p d ụ n g k i ế n ( n í c llìông tin Iiiỏi C liin rn g 4. IMiál Iriển và (Ịiiiin lý hệ th ố n g lliô n g lin 4.1. (.'ác ịỊÌiiỉ (lonii plint triển một m ộ liệ lliố n g lliô n g lin 4 . 1. 1. ỉ ộ p k ê h o ạ c h d ự á n 4 . 1 . 2 . p í i ñ n tícii h ệ lliố íig 4.1.3. 'ĩhiếl kế ỉiệ thốiig 4 . 1.4. Thiếl IẠ|) c á c c h ư ơ n g I r ì n h 4 . 1.5. Chi (lặt vh clìiiyổn (!ổi hộ íhốiig 4 . 1.6. VẠii lihiih vh b ì ìo n ì 4.2. C á c Ịỉliươiig piiổp phát triển Iiiột liệ th ố n g (liồn g fin 4 . 2 . 1 . Ị^hiriyiig Ị)li.1p v ò n g (lòti I n i y ồ i i llirtng 4 . 2 . 2 . Pl iưííiig p l i ñ p I h m b a il inñii 4 . 2 . 3 . I’ỉ iir ơ ng p h á p s ử (lụng pliíỉn n i ổ i n ( t ổ n g g ó i 4 . 2 . 4 . P l i ư í m g pháp phíít I r i ể n liệ I h ố n g h ằ i i g iigưíVi s ừ ( l ụ n g c iiố i c ù n g 4 .2 .5 . Phương pháp (hiiô bao 4.3 . XAy (lựiiỊ« lliàiili cỏ iig iiệ (liỏiiỊỊ Ihỏiiị* lin 4 . 3 . 1 . K h il i Iii ộ m v ề h ộ ị l ì ố n g tli ổii g liii đưíX' xAy ( l ự n g t h h n l i c ô n g 4 . 3 . 2 . Qiiíiiỉ Iiiôni đ ú n g clắn vồ p h á t liiổii n i ỏ l h ệ l l i ố n g l l i ỏ n g liii 4.3.3. Vai fiò cùa pliñn tích và Ihiôì kế 4 . 3 . 4 . ( ’cic g i ả i p h á p c h o vA'n đ ề p l iđ n m ồ m 4 . 3 . 5 . Q u ả n lý q u á ( l ì n h plidl Iriển h ệ ( h ố n g 4. 5. Kl iía f a i l l i xft hội l i o n g liệ íliốiií* í l i ổ n g (in và việc qii ỏii lý chiiiiR 4 . 4 . 1. 'ĩiến bộ tioiig cỏng iigỉiỌ lliỏng lili vồ Iiliírng vấii (lổ xiì hội ph:íl sịnli. 4.4.2. Năni kỉiía cạiili xà liội (lộl ra IroMg (liéii kiộn xã liội lliỏiig lin . 4 . 4 . 3 . ' H u r ơ i i g 1(ỈI 1 vi\ s ự líim (lụĩig h ệ lliAng lliOng (ÌM. 4.3.4. Al l (ohii h ệ I h ỏ t i g vồ c ỏ i ì g viỌc k i ổ m I m , k i ể m ?;o;íl h ệ l l i ố n p 4.4.5. Kiổiìi (Oíìn hộ Ihóng Clnĩơng I. KIIÁl NIỆM V Ề ỉ l ậ T í l Ó N G TỈÍỒNO TIN í • I • H ẻ tliOiig vù Iigliỉêii cứu hê tiiốiii; I . I . I Điiiỉi Iigỉũa vổ liC Uiỏna. Điiili Iigliía. CV) Iihiổii clịiih ugliĩn kliíìc nliau vồ h ọ ihrtng. Dirt'ñ (lAy Ih niẠl \ hi (lịiili ngliìa (ron g s ô đó: - !IỌ I h ố n g lì\ IIIỘI lẠp h ự p c í í c pliAii l ử c ổ (Ịiinii ỈIÔ b ồ n l i o n ^ v ỏ i n l i a n ' - IIỌ lliố ĩig c ó Ihổ (l( g ồ i n : + 'ĩ l)|) liợp cá c pliÀii lừ (khỏiig phí\ii biột híUi cliấl cùn nó) + íiựp cííc mối qiinn l)ệ giữa ciíc ịiliAii fừ tló (cííc (Ịiiíni liỌ có Iiliiổii (líiiip lÁI k h á c Iiliau. c ỏ (hể kổ ra m ộ l vài thing Iiluí c á c (ỊIIÍÍII họ c ơ liọ<-. íiñnjj luựiig, Ihỏiig lin v h c;íc qiinn hô khíìc làng biiỌc bửi: kinh lố. ihAn liíni, ph;í|i liiộl \'ì\ có thổ xác clinli (|UH các iuụ( nlnr; Số lượng, cliií^u hifc'tnj» Ví\ cirờiij> (lọ c ủ a c l u i n g ) ^ 'ỉ ọ o Ihruili niỌl i h ổ i h ố i i p Iihốl ilổ c ú d ư ợ c nhfriig c l n í c nriiig liny m ụ c liổM (f'Tin chính IIÓ h;iy (liíực ct)ti ngiíìiii g:ín olu)) C'i’in họ thỏnp . N l i í í ( ạ o ihiMíli iiiỌl Ihổ l l i ố i i g nliAl niì\ h ọ l l i ố n g c ó ( l ư ợ c c á c (!iíc l í n h mĩ i lirn^ phriii từ I i ô i i g rẽ k h ổ n g Ihổ c ó thrực. C á c ( l ộ c l í n h Iihy g ọ i lí\ c á c í ỉ ậ c l í n í t / r ồ i . U Ị n l i Iighĩa n ì\ y c ó ihổ ( l ư ợ c x e m là (.lÀy tlìi vỉ\ kh;u nliAl. V í d u: Iihiồti c;íc lìỌ I h ố i i g I r o n g lĩtili v ự c vẠ( lý, siiili vHI, c A n p iiglíỌ lỉiỌii l io i ig xH h()i l(ì!^i ngưíyi tin lAÌ (ỊUCII lliiiộc; n h ư liỌ lli ốii g niặl liời vổi r.-K- lir^iili liitl) cùít n ó , c á c liộ (liổMg I r o n g iigliỌc h ế hiốii (lÃii lưa, c á c cơ lliổ c ot i ng(rời (liiÀn lioì\n, liCii li(»!Í..), liỌ tliỏn;! cAiip liỌ IIìÁnp k i n h lố xH liỌi Iih ư c ó c c ơ (Ịiinn (ili'i mnVc. c:íc íổ e li ứ c kiiili cloíiiih.. . MỌl ( l ị n h n g h ĩ a k h á c x c m liỌ ( li An g nlur mỌI (|iiá l i ì n l i x ử lý: l l ệ t h ól i f f If) ÍỘỊÌ Ìì('>)1 ( á c Ịìììiíìì l ừ c ó lỊìịttìì h ệ (Ịtid l ạ i v ó i lìììilìl c ù ì ì g l i o ọ t (ỉộllỊị llHÓllịỊ fỉt'n Ịtlộí IIỊIIC firii ( lnniỉỊ iliônỊỊ <ỊU0 v i ệ c í i r p n h ộ i i ( á c ( hh t v<)o V() s ả n si n l ì 1(1 ( á c (ỉnu !(ỉ nh«) n i ọ í MỌI h ệ Miốnp nlnr vỌy (fược pọi (ỊtK Ĩ t ỉ i n l t ( l i i i y r n f1ôi ( ỉ i i ợ r t ỏ ( l i ử ( h ệ lìu h ìg (Iợ n g (D in < n n i( s y s íe n i) . ' I i o i i g Ihực lô c ó lổ n lại líít n h i ề u h ệ ( h ố n g clỌiig. 'Ptoiig sA' nỉ^y. c ó c á c họ l l i ố n g sail XIIÍII Iiih ( ĩ d n v ờ n ị ì i r p ì ơ ) c n a n ó lỉ^ n p u y ô n vỌI liỌu, Iiring lư(íiip. (lír liỌii V¡'| sức Iigiíời chrực s ử (lụiig c h o các hoạt dông xír lý... ( Vic q t u i ítin h xù ìý { ư ì o c i c s s i t ì g ) nliir c. ic (ỊUíl Irìiih sAn xnA(, ctổiig lioá vh (lị ho:í cíi:» sin h \ AI, tniih ííiili loíín liCii lìióy. ỉ ) ( t u r a ị O ì t l Ị ì t d ) cìia liỌ lliOíng Ih c á c SÍỈM pliẢm n i A i c ii n g , CÍÍC (lịch vụ, s ự I5ĩiì lliny (lổi liì^inn lii ợng ổ xi Vỉí CÍÌC lioiiíc iKMig m á n . In C':U' b:ìn kc h o n c h kinh lố. . . (') Acoíĩ, Rti iscll I linng 661-671 'lo vvnids a System (if Syslciiis ('niiceỊils''Management Science. Vol 17 Nn l'’7l N h i ể u hộ l l i ỏ n g c ò n h a o h à m liíii lliồnlì |)hÀii i l ặ c hici là llihiih pliÀn Ịìhỏn h ồ i ựcctlhu k) vì\ Ihỉ^iili ịiliÀn kiểm soáị {control). M ộ l họ lliAíỉg c ó liiú lliì\nh |)liÀii I ià y y ụ i lì\ ìtê IhòiiịỊ xi-hec-nê-iic. N ó là ho c ó (1;ụ: l í n h íụ ván (Ịôfif>{\clf /ni»iifoi im>) vh tự (liểit í hỉiiii (S('ỉf-I egiildíing). C á c liô l l ì ố n g k i n h lô x ã h ộ i ĩ h i i ộ c loại h ệ lli An g nhy. ^ riiiỉn hổi c h í n h \h nhrriig (lữ liộii v é s ự lioạl ( l ộ n g củíì hộ (liỏiig c n n g crtp I h o h ộ p h í m k i d n i s o á i . CliẢ ng liạii, (lonnli s ố h á n lìhiìg Ih p h ả n h ổ i c h o ng i rờ i (Ịiiâii lý ( r o n g hộ l l i ỏ n g k i n h ( l o a n h i h ư í í n g m ạ i . K icm s o á t là s ự s o S ííiih , ( liíiili g iá c í í c p h ả n h ổ i (lổ x á c t lịn h x cn i liỌ i h ố M ị i lio it l i l ộ n g liướiiịỉ (lến I i m c li ê u n l u r I h ế n h o vồ (liồii chỉiil i c á c l.-ic (lẠtfg lôn IK) n h ồ i u (líil (lếu i m i c liỏii m o i i g n i t i ố n k h i CÍỈII Ihiôì. M ọ i h ộ I h ố n g k h ỏ n g t ổ n lại I r o n g (rố iìg kliAiig, Dìà liiỏn lổti lại và liíiạl (lẠn^ỉ inAí I r o n g Iiiỏl ntói infờìig{lnvii (ynìcnt). NỐII IIIỘI h ộ l l i ố n g lồ Ihìiiih (ỉựí/c g o i là c ủ a m ộ l liộ l l i ố n g kliiíc lốfn Ik ^h , h ệ ÍÌIỐIÌỊỊ t ' o n { x i i h . \ y s t ( 'H i ) k h i «tó Iiổ c ủ n liỌ I h ố i i g lớii. I l ộ l l i ố n g 1(V|1 l i« n k l iA n g k ò liỌ I h ố n g i l u ợ c xél là m ỏ i liư ời iịi c ủ a n ó . M()( hô I h ố n g pliOn l í u h với niAi ( i ư à i t ^ hay vứi hộ ih ỏ M g k h á c n hờ vho líu ili g iớ i ( h o i i n d t Ị i y ) 111:1 n ó . Mội s ố hệ thốiig c ó llid c ó crùiig inỏl ĩiiỏi hư(Vng. Mộl vhi hộ lliốiiịĩ liniig s ố (l() có (h ổ liỏ ii hộ với m ỏ i In rờ n g và Iih ữ n g liộ llirt iig k h á c (Ịiiri n i n ì ì f>iói li.ty t :'h - ị > i ( ỉ o ( l i ệ u { ¡ n t c i f(t( c ) M òi h ường r R V ► Kiểinso^l I I , I I \ \ \ . / / .. ............................/ / i’liaĩi I1A1 '.......... I ........... ' r\iZ 'ÍÌa.I I 1 ! I I Raiilì g i ớ i c ủ a h ộ ihrtng I IỘ thống khác liìiili I . I . I l o ạ l ( l ộ n g c ủ a h ộ I h rt n g m ờ , c ó d i ế u k h i ể n l ỉ ệ íh ấ tig m ỏ iO Ịunì Systenì) lồ liệ Ihòng c ổ l.lc (lộng qua l:ũ với các họ lliống kh.ic (liiiổc niAi (nrờng. Nếii ĨÌIỘI hộ IhốDg c ó sự lino đổi Iihrriig ( á i v à o vh ( á i r a với iiìAi liư("íiig Ihì có lliổ nổi lÀiìg nó liôii hệ với iiiAi liưíVng (]iin các Ị ỊÌd o d iện v à o - n i ị ì i ì p i i Ị - O u p n l liií('i f(U (-). Nến inộl hộ lliống có klin Iiĩiiig lliay bnii 1I1ÍÌ11 4 i n ì n h h a y t li a y clổi Iirồi t n r ờ n g d ể l ổ n tại thì IIÓ d ư ợ c g ọ i !í^ h ệ (hỏng íh ích n gh i { A d a p tiv e Svsíenỉ) C á c c ơ q u a n Iilì.h nưdrc h a y cííc l ổ c h ứ c kiiili ( l o a n h Ihnliftiig v í d ụ c o n c ủ a i n ộ f x à h ộ i . Cli íii h x ã h ộ i lí^ m ổ i IrưíVng c ủ a cÌKÍng. liệ Ihrtiip cliiVc nhí^ )nf(V đ ế n lưọt m ì n l i lại b a o g ổ i ii c á c b ộ pỉiộii - c á c ỈIỘ t l ì ổ n g c o n - Iihir c:ìc n ọ , Cík: vụ. v i ộ n , c á c p h ò n g , ba n ,. .C l H Í ii g c O n g Ih hộ llirtiig m ở . V ì r ằ n g , cíl c c«y (ỊUÍIII p h n i liíio d ổ i l l i ổ n p liu Ví\ l à m v i ộ c vứi cilc cơ {|iiaii kliííc. C á c ( l o a n h iighiỌị) pliAi m n n iipiiyOn VỘI liộu , h n n g lioá (ừ thị Inrtíiig Víí c i m g cAp s ả n phíỉiìi, (lịch v ụ c ù n inìiilí líi iliỊ ỉlường, ( ỉ i a tlìiili vì\ cííc (ổ clu'íc k i n h l ế x ã liộ 1.^ c á c h ộ l l i ố n g ( h í c h n p l ii , vì c h i í n p pliíìi ( h a y d ổ i nhii CÀII CỈIÍI in ìn li clổ lliícli n g h ị với k l iả Iiĩuig c u n g ứ n g sAii |iliíỉni c ñíí xiì h ộ i . N l ũ r n g (lặc l n r n g cìin I11ỘI họ (liỏiig c h o p l i c p n h ộ n b i ế l clược lìệ lliốiip ừ nln'fiip llu'yi ( l i ể m k h ó c lìlinii (lư ợc g ụ i Ih írợ ng íh á i c ù a n ó . Đ ổ i vứi n h ữ n g họ llirtng v ộn d ô n g I r o i ig k h ổ n g g i a n , vị Irí c ù n IIÓ I r o n g k l i ỏ n g g i a n c ỏ I h ể x e i n In (líỊng Ihííi c ù n IK) l ĩ ỗ i i ( | u ỹ ( l ạ o . b. M ổ t s ố t í n h clìố t c ơ bảii c ỉ i a lìô t h ố n g - Tíiili Iiliấl tlìổ ( t a o Ihííiih hệ Ihỏng) t h ể hiệii ờ c h õ : + P l u i m vị v à q i i y m ô h ệ í l i ô n g ( lu ự c x á c ilỊnli Iihií n i ộ l (hổ I h ố n g nliAI vìì kliAiip I h c lli ay d ổ i Iro iig Iihrrng cliồii k iệ ii uhAt clịnli. + T ạ o ra d ặ c líiili c h u n g ilổ tlạl IIIỊIC liôii liny c h ứ c MíUig c ù a n ó i n à cát; b ộ pliẠii h o ị ỉ c pliAii (ử c ỉ i a IIỔ k h ô n g I h ể c ó dirợc. - rinh lổ c l i ứ c c ỏ tlĩứ b ũ c h H ệ t hrtíig Ih m ộ ( liệ lliAng c o n c ù n hô i h ố n g UVn h(tn (iiíun l i o i i p mAi nưiNnn iiỉV) cló) Ví\ c l i ú í h IIÓ lại c ó c á c liệ ỉ i i ổ n g c o n ( c á c b ọ pliẠn, cílc lliinih pliiin cìin IIÓ). + C ó s ự s ắ p x ế p , ( ị u a n liộ íli ứ h ộ c giffi» cilc pliAn (ừ h ợ p llihnli xél l li co m ộ l liìiih l ự l ia y qiiaii h ộ Mồo đ ó . + T ừ d ó , viCc pliíln biọi h ọ lliOiig Ví\ pliổii CÒI 1 lại iigoi\i IIÓ g ọ i lí^ ìììòi tỉ uÝỉtỉỊỉ, plìAii bi ột n ó với c d c h ệ ( o n - lì^ c ñ n Ih iếl klii tig l ii ê n c ứ u h ộ l l i ỏ n g - l í i i h cOíu t i ú c : Cli ínl i CỐII l n í c c n a h ệ I h ô i i g x á c c l i i i h (lặc l í n h liny c ư c h ố vộ n h h i ih c ủ a n ó Vỉ\ q i i y ế l clịnli c á c m ụ c l iê u lìih n ó d ạ i đ ế n . Cííu t r ú c b a o g ổ i n : + C d c plifln l ừ + O íc niốl C ÍÍII Ihí^nli liCn họ giư;i V ỉ\ c đ c h Sỉip xếị) c h ú n g ((lậl lự) chiíng(l(Kii hìĩili, s ố híựng, cưiVnp (lộ) C ấ u li ú c c ó ( h ể x e m xét ờ c á c m ứ c : + CỐII I r ú c l ò n g : íf r n ổ i (Ịiiaii liệ, Cirì/Iig ílộ l á c đ ộ n g y ế u , c ó (hổ lliny (lí^i (cííc lổ chức phường hội). + C ấ u l n ì c c li ặ l : ngược lại (bọ i n á y c l i i ế c cl ổ n g líồ, H ộ l l i ố n g c ó CỐII Irúc chặt llurìnig g ọ i hẹ liiỉỉn lìOíHi,) là ì i ệ í ì ì ổ ì ì g c ó c ấ u i n ổ lả n ó b ằ n g c ô i i g c ụ toíín l iọ c ( g ụ i là l ì ì n l ì l ì ì ứ c Ì ì o á d ư ợ c ) t r i h ' vh c ó kh ả n ă n g vSự i h a y (lí^i cfl'ii l n í c c ó ll i ể l ạ o r a n l u ì n g dcỊc (íiih m ớ i ( s ứ c í r ồ i Iii ổ i) c ù a h ệ íhốiig i n h liộ l l i ố n g cfi k i i ỏ n g lliể c ó ctirực, h o ặ c c ó lliể i lñ n (lếiì p h á v ỡ h ệ I h ổ n g cO. V í (lụ; k i i n cií (tiig vh ll i n n (lổ đ ể u c ấ u t ạ o tìr c í i n g c . i c phAii l ử C’á c - h o n , n h i í n g k h . i c lìhaii v ể eft'll I n k : n ê n c h ú n g c ổ I i h n n p l í n h c h ấ l k h . i c n h a u : K i m c ư t y n p vA c ù n g r ắ n , c ó (rliể d ù n g I h m l ư ỡ i í l n o c ñ l (lié p. N g ư ợ c lại, I h a n (1d k liAiig c ó đ ư ợ c t í n h íìó. Cấu Irúc hộ llìốn g gới hạn Iiliững năng lực c ó Hiổ c ó cỉin nó. T ỉiay (1(^i cấu liúc tlAi) tlếiỉ Iiluìng lliay đ ổ i cỊunii (rọiig cỉiii hộ lliỏn g. Vì vẠy, Ih.iy (lổi crtii liút' <|ii:in Irọng hơn việc thay đ ổ i ch ứ c năng, nhưng k h ó khăn ỉiơn. - T í n h biến đ ổ i t h e o t h ò i g i a n , k l i ỏ i i g g i a n + C’ñ c ỉiệ l liố iig l u ồ n l l i a y đ ổ i í h e o llu'ïi gi.'iii, k h ô n g g i a n n h i r i n ộ l q u y ||IÍ)1 liốM lu)á. S ự k h á c nh.iii c l i ỉ Ih l ố c (ìộ t l i a y đ ổ i c ủ a n i ỏ i liộ ( h ô n g vh k h ả Iiăi ig (lể nhẠn lìiốl í l ư ự c s ự lli ay đ ổ i (lổ. + S ự I h n y đ ổ i h i ỏ n c ó m ố i liâii h ệ n g ư ợ c l i o n g h ô I h ố u g : ( l á c ( l ộ i i g nhAti - (|iifi) D ố i với liệ t h ố n g k ỉ n h l ê \ ẫ h ộ i - rínii liưỏiig muc úàu l ỉ ộ I h ố n g k i n h f ế x a h ộ i l u ô n c ổ m ụ c liôii, vồ c á c m ụ c liôii Ih đ a ( l ạ n g vñ c ó (hổ c ó n h i ổ u m ụ c (iô u. CYic i m i c l i ô u Iihy Ihirìyiig b ị c h i p h ố i b ờ i c n c I i h ó n ì c o lợi ú li kliííc Iihíiii và h ệ l l i ố n g I h ư ò n g h ư ớ i i g l l i c o lợi ícli c ủ n n l ió i iì c ó k h ả n ă n g c h i p hrti. C ' h n n g liiiii, lợi ícli g i ữ a g ứ i c h ủ Ví^ nliTriig ngư('íi l ồ m c ỏ n g lồ klií lc Iilìoii. (ìiíìii ( liủ liiAn lurớiitỊ cỉíc h ệ l l i ổ i i g k i n h cloai ih h o ạ i đ Ạ i i g c ó lợi iihAÌ c l i o m ì n h . ■ Tíiili Ỉliícỉi ntìhi v à línli V I 'r o n g c á c h ệ i h r t n g x ã h ộ i c ổ c o n ngiííNi, VI li liệ l l i ố i i g p h ứ c (ap) - Đổ c ó ỉliể lííc (lộng ICII họ Ihỏng mộl CỈÍCÍ1 c ó hiệu qiin - Đ ổ liohn Ihiện hộ I h ố n g liay k ế Iilifriig h ọ ỉ l i ố n g nulri I'liy (linộc Ví^o mỏi loại liệ lliống vồ vho m ục liêu ngliiẽii cứu niTi In C«1 lliể sờ dụng CÍÍC pluknìg |)híip Víi cổiig cụ khílc Iihaii clổ nghiên cứii liệ tliống \ ì\ c ó ihể llni tlưực kếl (ỊUỎ lốt nhAt. • • • -4 N ổ i đ u i ì g Iiglìiẽii c ứ u m ố t h ố t l i ố i i g V i ệ c ngliiÔM c ứ u mỌl h ệ t h ố n g b n o g ổ i n h a i g i a i (loạ ii: l i ế p cẠn liỌ l l i ố n g vi\ |)híín (ích h ệ tli ố ii g . - T ií’p ( ận hệ tììôììỉị: ( ổ n g I h ể c iìc li fh irc vh p h ư ơ n g p h á p liiộn (lổ íli (lốii h i ^ n b i ế t ( l ú n g (lôi l ư ự i i g (lirực n g h i ê n crr ii(clược x e n i Iilur m ộ i h ộ I h ố i i g ) I li O n g llnii'yng l i ế p CỘI) h ộ í l i ố n g (lựn l i ô n n h ú n g q u n n cliểin nlìAÌ tlịiìli. C'lií’u i p h a n liOp CỘII íií cni clinng clến Ciíi riông, từ Irôii xurtng,.. - Phíìn tíclì hệ thóiif*: là v i ệ c s ử t U i n g CÍÍC phưcyiig p l i n p vh c A n g c ụ (lổ n h ộ n tlnVc' \h lìiOii b i ế l (lirực h ô l l» ốn g, ÍÌIIÌ c í í c giAi p h á p g i ả i q i i y ế l c á c VỐII t!é plnVc líiịi (líỊI ra c h o liệ l l i ố i i g (Urực n g h i ê n c ứ u N ổi du n g pliAii tích liC tliổiig b ao g ổ i n : - P hàn tú h ÌÌÌÌỊC tiên : x á c t l Ị n h n i ộ l c á c h c l i í i i h x á c vồ clđy d ù m ụ c lií^n n i h họ t h ố i i g crtn đ ạ ( d ế i i Vỉ> c f i n g Ih m ụ c liôii i n h clììi Uiổ i n o u g i m i ổ ii . T r o n g lliực lố, m ụ c t i ê u c ì i a lìệ l l i ổ n g k h O n g p l iả i liiổii r õ r h n g . - P hàn tích p ììu n ì 17 Ví) lììôi trườỉìg CIUỈ h ệ thông'. X á c tlịnh phạm vị họ Ihốiig CÍỈI1 ngliiôn cứu liôii quan (lến v iệ c clạl dược Itiục liêu ờ trêiì. - Vììcìn lí( h củi! ti úr: Xỉlc định các pliÀii lư, các m ối quaii hệ cìia hệ Ihỏng. Đ ó 1;^ n h r m g d ặ c I r ư n g q i ia ii l i ọ i i g Iilĩấl c ủ í i lìệ t l i ố n g . - Phàn tích t á c ngnồn lự c \’â tác (lộng c ù a nó: C ổ i i c ó c á c m ụ c l i ê u . Đ ó l à Iiliữiig n g u ổ i i l ự c I ih o ? kliả n ă n g k h a i n g u ồ n l ự c cổ ii (lổ (lạt q u y m ô vi\ i n ứ c d ọ tác d ộ n g c ủ a n ó lôĩi hệ lliốiig? - P hàn fí< h tôtìỊỊ lìọ]) toờìì hệ tììôiì^'. clổ lliAy dược nliữiig dặc lúilì liồi c ỏ Ihể cìia liệ Ihống khi n ó vận hhnlì. 1. ỉ .5. Các c ố n g cu và pỉnrơiìg |?háp để ngỉiíêii cứu vă phñn tích hê tliốiìg - Nhiổii phiritng pliắp, c ô n g cu klìác nliau được sử (lụng để nghiên cứu hô Ihổng liiỳ llìUỘc vì\o lừng l(ífp hệ (hống cụ Ihổ , vào imic liôti Iigliiôn cứu vh (uỳ lluiộc k h ả I i ă n g c ù a Iigiíò(i lìg lìi ô n CỨII. - M ột Iro iìg ríliftiig phương pli.lp quan l i o n g nliAI (lể Iighìôii c rn i liộ lliốnp là phương plinp inổ hìiili liod. Ý lirciíng cnn pliirơng pháp inrt hình hoá Ih klìAiig nghiôii cứu tníc liếp (tối lượng mh lliAiig (|iia viộc nghìổi) cứu inộl (lỏi lưưng kliííc "lươiig lự" hay Ih "liìiih Ẫnh" của IU) lìih c ó thể sử ilụiìg dược cá c cỏnị'. ('ii khoa học. Kêì qiin ngliiôn cửu Irôiì m ỏ hình dược áịi (lụng vho c h o (tối )ir'íiiịj Ihực lế. K iểm tra mức (lộ phù liỢ|> .... __________________ Hệ thống (hực -------- ► M ô hình X d iin h ^ K iểm n g h iệm Kết quả Iighiổiì đánli gi<1 cirn m ỏ hình IPmlì 1.2. S(!í (lồ ng u yên lắc lioíU (lông của pliương pliáịi m ổ hình lioií Cííc phươiìg plìííp lìiỏ hình hoá liải ra Irôii inỌI (lải rất rông llieo cácli phAii lo.ii lừ (lơn giỏii clếii plii'rc lạp, lìr cụ (hổ (lốn liìru lirợiig, ỉừ sự m ỏ lả iigAii húng tlốii m úc hìiilì Ihức íioá cao. Cdc pliirơiig |)lìỉíp IIIỔ hìiili lìod bằng c ô n g cụ i D í í i i liọc ttvrợc xcin Ih liình llíức c ó imrc Íiírn urựng ciUì, hìiih Ihức lu)á cno vh c ó vai liò cực kỳ qnaii trong. N hờ đặc línli Iihy, cííc phương plidp nồy đã được (liía vào m áy líiili vh liờ (liílnh nlìững c ô iig cụ sắc béii lio iig cđc ứng (lụng, dặc l)iệl lioiig lin h ọ c Một c á ch phfln loại các m ô hình cna R. E. Sliaiiiion ([ 11): a. M ổ lììnli VỘI lý Cụ (hể. b. M ỏ hình c ó kích lliirổc lỷ lộ Đ ơn giảiì Trừii iượiig c. hình tương (ự (1. M ô Innlì (rò chơi c ó (liổii kliiổn e. M ô lùiili m ỏ phòng Irên m áy lính Phức íạp f. M ô hình toíín học 1«2. l ỉ ẽ tỉiOiig thông tin 1.2 . 1. Đinh Iiglila hổ lliổiig tiiOiig liii a. + C á c c l i ii l i I i g ỉ i i a . Có mỌt s ố (lịĩili ugliĩa về hộ thỏiig íhỏiig lin sau clAy: Hệ lliống (hông lii) là IIIỘ I liộ IhOng SỪ clụiig cOiig ngliỌ tliổng tin (lổ (lui lliộp. Iiưyéii, lirii liữ, xừ lý và liiểii lliỊ thổng (in clirợc sử (lụng fioiig mội h:iy níiiòn quá (lìiih iigliiỌp vụ (|4J(r.2) + Ilệ Ihổng lliỏng (iii là ITIỘI lỌị) hợp các lliủ lục (Urực lổ chức (lổ vẠn li!Uili v;'» cuiig cíĩịì lliỏng íiĩi hỗ liự cho tổ chứcị I2Ị. + llệ (hỏng (hồng (iii Ih lìiộl lộp gổni COII ngưòi, các lluì lục Vỉ^ các ngnÀii lực (1(5 lliii Ihộp, cluiyổn clổi Ví\ pliíìii phổi Ihỏug lin trong (ổ cliirc|9) + V ổ ĨÌIỘI k ỹ (hiiộl, liC Ihồ iig Ihổ iig lin tlirực x d c ilịnli nlìir M1ỘI l ộp lì«|> c:k' iliMuli ịị Iiíỉii chrực l ổ c h ứ c đ ể llìU íỉiộp, x ừ lý, luii l i ữ vì\ pliAii p h ố i tliổiig liii liÀ iM.y viỌc' ra q u y ế t dịnli Vỉ\ k i ể m SOÍÍI (ro n g m ộ f l ổ c h ứ c . N g d ồ i cỉ1c c h ứ c nñiig kò liCii. n ó c ò n r ó Ihổ g i ú p ngirìyi (]iiản lý ịìhnii tích Cỉk: v ấ n tlề, c h o p h é p iihÌM lliHy (Inợc niỌI c á c h l iự c cỊnnĩi nliftng (lỏi (ưựiig p h ứ c (ạ|>, l ạ o in CÍÍC SÍMI pliÂnì m ớ i (| 7| nr, ). ■ . . . (Yic (lịnh Iigliiiĩ liỏii (lổii Iiliíic («'íi rúc chức Iirnip v é lliAnp tin cùn liC lliÁiig v:'j imic liôii là phục vụ lổ chức, Iihưiig tlịnli ngliĩn ciiới cíiDg gíin với clịiih Iiphin t luiM^ cìia họ Ihrtng lnKtì và cho niộl inổ lA (My (lủ h(rii. Ỉ1. llô lliỏHR tliỏiiR tiii cỊuảii lý {M;»() g ổ i n cn Iihílng n g ư ờ i l i o n g tnỌI lổ ( hik' lòiii việc (lôn họ ll iô n g Ih ỏiig (in, n l u ì n g ngirừi cOiig t:íc phAu lích vò lliici kc l l i r r i ’. Cliínlí Xíìc lK#ti liệ t b ỏ n g Ihỏiig lin ( | u ả n lý Ih liộ lliỏiig (liAtig lii) c u n inỌI lổ cUúc{On>(tniz<ỉíi(>ỉitiỊ Svs ícìỉi- ¡S). Vì vỌy c ó tlịnli n g h ĩ a : H ệ fhànị> (iii tịỉitìn lÝ ì<) .Sĩf p ì ì ó l t i i í ’fi \ () s ử ( li li lí h ệ ihôììỊỉ, í liô ỉìg íifỊ c ó l i i ậ í nj.i Của hộ jỊifmg jIjOng J ÌL llủ lL lý ViỌc m ỏ lả liỌ lliỏng (hỏng liii (Ịiiản lý niộ( cỉícli íirờiig lìiinli (heo (Ịunti (liổiìi hc Ihỏiig (gổiii c:;k' Ịiliổn lử, c:íc mỏi qiiaii liỌ) líí kliAng llid, (lo ??ự (In (lụnỊ! cùn c;ìc (ịunii hệ clưực lliiếl lộp iKHìg mỗi hộ lliống lliổiig liii cụ vì «;ự kíiOng nhÌM lliA'y của Iiliiồii inỏi liOn họ (rong hệ (liốiig vỏn chỉ (lirực hình lli.'inli khi nó lioạl (lộng. Cho Iiôn, người In chỉ có Ihổ IIÔII ra các yếu lỏ cấu lhỉ>nỉi ciìa nó. Nỗiii yổii lố cấu (liỉii)h của (Ịiinn lý xcl ở liạng Ihái iTnh líi; 77//V/ h ị íitì h ọ c ( m á y tíiili, c á c lliiếl b ị , c á c tniyềti,...- phÀn cứng), c á c i h iio iiíỊ t r i n h (Ị)h.lii mổin) , ( l ữ l i ệ u , tìủ ỉ tii( -(fiiy t r ì n h \’â ( Oìì /ìíỊiròi (I I0|li.24 ). V i ộ c liỏii kôì giữ n c á c (lũếl l)ị I m i i g niộl l l i n T b ằ n g cYic (lAy (!Aii In Iihữnp inrti liôn hộ c ủ a liộ Ihrtng c ổ lliổ nliìii lliAy (lược. N g ư ợ c ìiỊÌ, c á c m ố i liốn kốf piữ;i pliÀn l('rn c á c yếu l ố liêu h ê n lại k l i ỏ n g íliổ Iihìii lliấy (lưực, vì c h ú n g r l i ỉ tl ư ợc h ì n h ihồnỉi v.ì (liỗii ra k h i h ệ (li ống lioạí tlộiig. C l i ầ n g hạii Iiliir v iệ c lấ y (lữ liộii (ìr c á c C(I s ờ tlữ liệii v h o m á y (lể xỉí lý, viôc Iriiyổii (lữ liộu di x a h h n g I r ă m cAy số. v i ệ c l ư u (n ì (lữ l i ệ u lêii c á c tliiêì bi từ.. . Cií u n ố i Cỏix^cụ Phần cứng i ’hd» inềiii --------▼— ---------------y Nhân lỏ' NliAn lực Dữ liệu ... . I hn ÍIIC Con Iigưòi ............. ... r 'Ihiếl lAp Hình 1.3. Các bộ phận cấii của l ỉ T r r Sơ ilổ (rên (lAy còn mang ý ngliĩa Iriôì liọc cnii nó: ///< liíơiiíỊ 1(10 (tộiiỊỊ b:u> jĩÀm COII ngưòi cùng vứi kỹ nniig, kiến Ihức (lirợc lổ chức lại llìAiig (]iia c:íc cỊiiy líic vò Ihù Jục ciìa qiiản lý, lổ cliức, khi kế( hợp vỏị c â n ịỊ c ụ I d o d ộ n ị ị In c:íc Ihiếl l)Ị rủn cAiig Iighê Ihôiig tin lác ilông lêii (lồ l tifợnị> l n o i ỉ ộ n g Ih cííc (lữ liệu sẽ clio ra sản píiắin lliỏiig lin - (lổ chính li\ snii phíỉm cití) liỌ Ihốiig. Nôn xem con H|ỉir('n \'ì\ cilc lliiốl bị Ih iiliAn tố c ó tnrức, Ihì cỏn g viỌc xAy (lựiig ỈIT1’Ĩ’ chính líi lạn in cnc |ilu1ni mém, lì\ lổ cliức các dữ liộu vh xAy tlựng lụi CMC Ihiốl cliế hoại đông cn:i l(S chức biổu liiộii í|iia c.ic (liiì (ỊIC vh (Ịiiy (nc vổ lổ c h ứ c V.'| (ỊiiAii lý. T l i h i i h pl u in c á c ílìủ t ụ c , c /íc Ỉ Ị I I Y t r i n h (]iinn lý liổn q i i a n clìSI c l i ẽ (lốn t :íc <|ii:í liì nl i x ử lý, ỈƯII c l u i ) ' ể n vh b i ể u tliỗii UiAiig lin. T r o i i g n li i ồ n Irưòriiíỉ h ợ p c h ú n p (lã b a o h à m t r o i ì g n ộ i d u n g lí\m v i ệ c c ủ a c á c c l n r í n i g liìiilì, h o ặ c I r o n g lioạl đ ộ i i g c u lltó c ủ a c o n iigiícVi k h i l à m v i ệ c t r o n g h ệ I h ố n g . Tny Iihiôii v i ệ c h ì n h (hrrc n l i ư m ộ t l á c h r i ê n g Mìộl c ; k h p h ắ i i liohii lohii c ổ n lliiếl xél vồ m ặ í c ấ n I n íc . T r ô n (Ịiiaii (!iổin xAy ( lự ng h ệ ll iố n g , s ự 1116 lả li ô n (1í\y Ih e ò n lliiốỉ. N ó g i ú p clit» viỌc (lịnh hưíìriìg (|iid liìiili pliAn lícli, lliiốl k ố hộ íliÁng. 'I'uy Iiliiỏn, s ự n i ồ líí Iiìiy \ì\ c l n ía (tủ. c đ i i tli sAii pliAii lí c h liộ ĩ h ố n g c u lliể m ớ i c ổ (lược s ự lìiổii hiếl (l.ly (lù vổ hộ l ỉ iố n g lliực và c l i o plicị) xí\y d ự ii g c ơ s ở clữ liộii, c á c c h ư ơ n g hìiili \ ì ì viộc b ố li í c ó c llihnh pli.iti k ể trôn I r o n g liộ ( h ố n g ll iỏ n g lin.. Đ i ề u (tó n ó i lên rniig, liộ llìỏiig tin Iroiig lưítiig lai cỉia IVIỘI lổ cl iứ c c ò n c h ư n (tược clịiili liìiili, c h ừ n g Iiho IIÓ c ò n cl ìư a (lưưc lliiôì kế. <:íc in 1.2.2. FliAn loai li6 tliO'iig tliOiig till CÓ nli iểu cđclì plirtu loại cếìc hộ lliốiig Ihrtng liu. Snii (líìy nôii ra m ộ l srt Cìlrh pliAii loại. 1.2.2. í . riìAii loa i t h e o c li ư c Iiăiig n. H ố thOiig lư d ổ i i g v ă n p l m i m t o r f i c c A u l o m n l i o i i S y s l e m - O A S ) 1IÔ Ihông lự íiy ở pliòiu' 1’iÍM vó. .. 'I l o n g c á c hoạt (lộ np nh y , m ụ c liổii, nliiỌm vụ, CÍÍC Ini MgnyOii li> (11 x;k' ílỊnh li ư ớ c Vî'i cAii liiic l õ ĩíìiig. IIÀu n h ư lổ chirc n;u) c í ln g c ó Iiliíhig lioíil (lôiip, cÀM (ICn ỉiỌ ( h ỏ n g ihiiỌc loại xử lý giíU) (lỊcli. N ó lì> họ ihôiií» c i ín g crtp Iiliiòii (li'f liỌii iiliAI c h o C ỈÍC h ệ t l i ó n g k ỉ i á c l í o n g l ổ c h ứ c . H ê CIIIIR c ấ p (ỉiổng till lliưc liiỏii ( B x c c i i t i v e Itiroitnnlioii S y s l e i n - R I S ) l ỉ ọ ll iỏ n g c u n g cA|) ỉlỉOng tin lliực hiỌn c ó lừ rrtì s ớ m . N ó là họ m;íy lính n h ằ m l ổ n g liợp và lì\inii c á c híM) c á o về (Ịiiíí tiìiili (hự c íiiỌn c ỏ t i g vịỌc ờ (.óc 1)0 pliộii iKHig n h ữ n g k h o n n lluVi g in n nliấl clịnh. Cíic l ổ n g liựp, b a o c;u) th íự c Ihực liiệii llìco lìiAii vứi Iiội d m i g (ổiig h ợ p lAt đ ơ n g i ả n vh r õ lồiig. l i c tỉiỏHR ( h ỏ n g tin q u ả n ỉv ( M a n ;i R e tn e n l Inronn.ntioiì vSyslcni-MIS) IIÇ lliOíng lliỏiig liii (Ịiiìin lý pliỊic vụ cíí c h o ạ t đ ộ n g q u n i i lý c ù a (ổ c h ứ c Iihir lộp k ế lio ạ c li, k i ể m lia I h ự c h i ệ n , í ổ n g h ự p v à l;>ni cỉlc b á o c á o , ITim c á c (|uyOÌ (lililí tịiinii lý Irôti c a SỞCÍÍC (|iiy liìiilì lliỉi fục c l ì o Irưức. Nliìn c l n m p im'» SŨ (lụnp (lí'r liỌii l ờ c ì l c liộ x ử lý g i a o ilịclỉ. MỌ I I , kliOiig m ổ m (k’t) vì\ íl c ó kh:’i nrniỊ: pliân lícli vò lh ií (t ng d ir ợ c (hiốl lộp liC.n c ơ s ở c ủ a nhr riig lliử ( ục h n y (Ịiiy Itìiil) d ơ n ginii. f. l i ẽ liỏ t i ơ q u y ế t d i n h ( D e c i s i o n Sii|)|K)i t Syslcni-DSvS) l l ệ h ỏ t r ự q i i y ế l ctịnli lîi h ộ ĩiiiíy l í n h clirực s ử d ụ n g ờ mi'rc «ỊiiAn lý CỎM c h ứ c . N ó c ó íiliiỌiii vụ (ổ iig liự|) c á c tlữ liÇii vh tiốii lihiih c á c pliAii íú li b ồ n g c á c m ô liìnli clc lìỏ l i ự c h o CÍÍC Iilià (Ịiiản lý In m nhrrng ( ịuyốl clịiili k l i ỏ n g c ó íỊtiy 11 Ir'mh r õ r h n g ( c ấ u I n k chcặí c l i c ) h n y lio h n t o h n k li A n g CÓ (Ịtiy l i i u h l)ici lriíớ c (k lìỏ n g c ó c íín trú c). I lô c h i i y ô n g i a Ih m ỏ l liệ h ỗ I r ợ (Ịiiyếl (lị nh ở nuVc c l i n y ô n sftii. N g ò a i Iihrrnịĩ k i ố n l liớc , k i n h Iig l ii ộ m , n ó c ò n c ó lliổ I r a n g l)ị ciíc lliiốl bị c ả m iihẠn d ư ự t ' c ;íc i h ỏ i i p li n k h á c . N l i ( / c í í c c á c lliftng lin l í c h liiỹ, c á c k i n h I ig l ii ộ m c ủ a chii yCi i g i a clươc li ọ c (Ạp, k ế t h ợ p với n l i ữ n g ( l i ô n g fin m ỏ i n ó c ó lliổ x ử lý Víi đ ư a ra I i h ữ n g (ỊII)^! d i n l i rấ t hữii í c h , 8- H ẽ liỏ t n u lié u lih iiỉi ( E x e c u lio n S iip p o il S y s le m -ỈỈS S ) H ộ h ỗ I r ự đ i ể n lihiìli d ự o c s ừ (Uiiip ờ m ứ c lý c lii ết i lirực c ù a l ổ cliiií . N ó ( lự o c llìiếl k ế h ư ớ n g s ự h ỗ t r ợ c l ì o CÍÍC {Ịiiyếl đ ị n h kliAiig CỐII IMÍC hÀiìg viỌc I hni ra c á c (lổ Ihị pliAii l í c h (rự c qiiíiii vh c n c g i a o (iịcli ríìì ihiiẠn t i ệ n v«Vi niAi írư ò n g . Hộ (lược Ihiếl k ế (lổ c u n g cấp hí>y cliắl lọc cắ c tlìỏng till da tl.-ing lốy lừ niAi tnrírng liay lừ c ác liộ Ihông (in qiiản lý, h ệ hồ Irợqiiyếí (lỊiìh.. . I'- IIC i t ỏ lrc > v i6 c llic o Iiliổ in (C iK M ip w iirc S y s lc in - G S ) ' P i o n g (liổii k i ệ n lìliiển Iig ười c ù i i g I h n m g i a t li ực liiCn iiiẠl n h i ô i n VII, liỌ n.'iy c h o pl n r( n ig liôii liÀ t r ự s ự I r a o d ổ i ( lự c (Iiyốii CÍÍC lliAng g i ữ a c á c I h à n h vi('‘ii Iroiig n h ó m , l ai n ni l n g ắ n s ự I ig ă n c á c h g i ữ n liọ c ả vổ k h ồ i ì g g ia ii và lliừi gi;in. M ột cá ch p h flii lo ạ i y ế i i s a il itA y : A O S , I W o r k SysleinI’ - k h á c (Ira n g PS, M IS , 3 4 .|7 |) D S S , R S S vn g ổ in lo ạ i lliô iìì h ộ c iiiig K W S ), hổ cấ p Ih ố n g tlìA iig k iế ii ỉliứ c lin tliii (K n o w le d g e ' F liA ii lo a i U ie o c ĩă c l í n h k ỹ tlu ifll ( l l i e o t |n y IIIÔ ) ( t r .in g I IỘ I h ồ i i g tin C.Í 2. H ệ Ih ô n g (ill là m 3. lie Ih ỗ n g tin (lo n n li D g liiộ p ( n n t c r p r is c 1. sán Iilifln ( P e r s o n a l việc Iheo Sys tem) In fo iin n lio n n h ó in (W o rk g ro u p Kill di IỜ lit} lli ốii g loại n h y n h y s a n g 7 - 8 .1 1 2 |); In fo rm a l ion S y s le iii) I n f o r n ia lio ii v S y s ie in ) h ộ t h ố n g loíìi snii I h c o c d c h pliftii loiii n à y , c l u i n g In ilã tli (ỊIIÍI Iihrrng g i ớ i h ạ n (Ịiian Irọtìịỉ vổ n iặ l k ỹ lliiiột l(i liỌ l l i ố n g llìAiig liu: TÍI liô l l i ố n g loni I/. s a n g hô tlirtiig l o ại 2/. la v ư ợ t (| un giiVt li:in V(' SỐ n g ư ờ i s ử ( l ụ n g : l ừ I1)Ô( đ ế n n h i ề u Iigirtíi s ử (lụi ig v à phíìi g i ả i ( | u y ế l IIÌỘI h>:il Iiliữiig vAìi (lổ k ỹ llniẠl: lổ c l ì ớ c (íiih l o a n s o n g s o n g , |ìhAn b ổ viỌc siV ( l ụ n g h ọ nli(V vh n li ữ ii g Iigiiồii thi Iigiiôn s ừ í ỉ ụ i ì g c h i m g k h á c T ừ liệ íỉiố n g T ừ m ột hệ (h ố n g V ồ p h ả i g in i q iiy ế l c liif(/iig lo ạ i 2 /. s a n g íl c h ứ c hồng hộ Ih ố iig n ă iìg c h u y ể n lo ạ t n lir r n g lo ạ i 3. S íu ig lìộ v ấ ii đ ề k ỹ v ư í/l (|iia g iớ i ih A n g vớ i n h iổ ii th iiạ i k lìílc ; vấu hạn vổ ch ứ c ứ iig ( lụ n g (lé an lo rrn Iiĩin ” ; k li.ic (lữ lo ạ i. liệ u vh I r ì n h , g i ả i ( ị u y ố l ( ư ơ i i g I r n i i h , .. c . H ô ( h ố i m l l i ỏ n p t i n t í c h h ơ p ( I n l c g r a l e d l i ì r o n u . ì l i o n SyslciTi). T ro n g lliự c lế , n g ư ờ i ta p h ả i m ột tổ c h ứ c . M oạl như vAy vộ y IK ) in ứ i (liíịi ứ n g Ih irí/Iig t lộ n g g ổ n i (ro n g m ộ l (lirợ c vhi m ụ c x A y c iự n g n iô l lo ạ i lổ liộ c lìứ c Ih ố iig (iê ii c ủ a hê n h rrn g n h iổ ii lln ii'y iig llỉỏ n g lliố n g . rấl lin liệ ih ỏ iig (l;i ( l ạ n g . c iin g ỉ)iề ii đ irợ c n .^ y c h o lin k h á c M ộ í k lin i Ih ấ y , hô n lia n I lio tliổ M g lin Ih .íc . C ổ n ỉu r cÀ nphài lú h 12 liựị) Iiliiéii họ ( h ố n g kliỉíc loại (lổ tlảni b ào sự hoai tlộiig liiộii (Ịiiíí c ù a n ó (l o n g \ỏ cliức. V i ệ c líc li l i ự p CÍÍC h ộ llirtiig tin ỉ i o n g lìiỌl l ổ cluìrc c ó lliổ liổ n l l i r o Ịtni c ílc h: xAy d ự n g mỌl h ộ lliỏiig liii l íc h h ự | ) l ổ n g t h ổ h o n c l í c h h ự p c á c họ l ổ n g Ihd ihiMínj?, (íif.'i l(' chi'rc (lốn m ộ i h ọ lliổiig l ộ p Iriiiig, mỌI s ự pliỏi liựị) Ví\ k i d m s o á i c h ọ i I hr>. rih ir i ig c l u í n g cnii ịỉ l ạ o l a SIÍC ỳ vổ cinniì lý, và s ự cỊiiaii liCii l i o i i g ho:i( tlỌnp và (|i;iv (lỏi. vSiUi k h i s ự l ộ p I t i m g c ù n m ộ i hộ lliỏ iig I h ỏ i i g liii clà clíií (iCii ( lư ợ c H)ỌI 'liOiu liilo l i o ; \ Iihiéii l ổ c h ứ c b ắl ilÀu c h o CỈÍC b ộ p h ộ n liOp l ụ c p h á i triổM lliiuih Iilnii'1! I»ọ l OM V('íi c á c {lặc lliìi l iCng cỉin c ln iii g. f ' í c l i l i Ợ ị i , |> h íì n c h i;« li'i I i l i f í n g XII h ư ớ n g (. ù;» s ự p h í ì l l i i ổ n , IK ) IH(V lỌ iM ’ l i ; i y I h i i hẹp liiỳ llieo (liểii kiỌn kiiili (loímh vn khỏ năng cùíí lổ chức. 'I iiy vộy, t;í( liỌ lliAiip. i k l i l i Ợ | i l ổ n g l l ì ổ c ó I h ổ Ih l i ợ p ( l ố i v ớ i C ÍÍC l ổ c h ứ c p h i l ự i n l u i ổ i i . C ÀIÌ i n Ọ I s»r IẠ|> (nmg CÍK>, luộl sự pliối liự|) cliặl clic. ViỌc plinl Iriổn nliững họ con c ó líiilì d ổ c lộp lương clrti Iilur li\ inỌl sự IIIỜ lỌng, bổ simg lại Ih mội nhu còii cỏn (liực liỗM. 1.3. (.’{ícli ( l é p cậ ii tlốỉ vói hệ (liốiiR íh ô n g liii Viộc íigihiôii cứu hộ lliống IhOiig lin mon g lính (InIigniili. Klion;> niM npàiih khoa học l iôiig IC Iiào c ó (liổ giAi tịiiyôl (liíợc c ác vốn (lổ (UỊI i;i CÚM crk’ họ ihỏiig IlìOng liii. lỉíìn chAI cna vAn clồ chính 1.^ ở cliỏ, hệ lliỐMg lliôiìg lin l;'i Hi0>ỉ liỌ ihrtng kỹ ihiiộl - xã hội. Vì vộy cÀn c ó cíích liốỊ) cAii llìícli hợp (lói với DÓ. I ..V I . 'i iOt) cAii k v lluiflt. I iế|i cộn kỹ lliiiộl c ó rííl sóím, c ó lliổ xc m lí^ cílch ỉiôp cẠn (lÀii liOii (l(VÌ với họ lliỏiig lliỏng (in. N ó gíin liềii V('ri những vrtn clổ ilự(rc (Iru ngny lừ lluiờ Ikiii (lílii khi máy líiili xnHl hiỌii vh dua v;u) ứng (lụng, c nclì liế|i cíìn kỹ lliiiộl lồ ;ìi dộn g lliAiig tin c ùa lổ chức bằng c ỏiig Iighộ liii học. 11 1. 3 . 2 . C i c h t i ế n cAii lihiili VỈ Nhiổii hoại (lộng trong lĩnh vực hệ llìốiig (ñng Irườiig nhanh liôn (Ịiian (lOn nliững vAn (tề vồ hhnli vị vh kêì qiiẴ của nó. Cliíìng liạii như: sử tlụng hộ thA'ng Iiliư lliế nho? Sử (lụng ờ (lAu? Thiêì k ế hộ tỉiống r:i sao?.I lộ (liỏiiga tác tlẠiig lôii con ngirc'yi Iilur Uiế nno?.. mà k h ổng Ihổ (liễn clạl liny áp clụng những ngnyôii lắc (:hăí c h ẽ , nliữiig lìiổ li'mh cliiiẩn lỉliir cách liếp cẠiì kỹ lluini. CYic Iigiiyổn lấc liì^nh vi liic này Irở lôii quan Irọng. Cđc Iihh xã hôi học đn liưóng sự lộp lning vào nliững l;u ilỏiig cùa hô thống lliông iin lôn các cá Iilíñii, cá c Iiliổiii và lổ chức. TAiii lý c ó liOn lỊuaii clếii sự plinii ứng của c á c Iihñii, lộp lliổ (lối vỏi hộ (lìỏng (lã đirợc Iighiôii CỨII. Iiliữii g i n ò h ì n h liíUìli vi (lã l ì ự o c g h i n h ệ n klii xeiìì xé”'! h ệ I h r t n g lír plìía c o n Iiịìưòi, lổ chức. M ặ c dìi c n c h liô'p c ộ n l ì h n h vi k h ỏ n g b ỏ q u n c ổ i i g n g h ệ , n h ư n g c ỏ n g n g l ì ệ l lì ỏ iìg liii c h ỉ clirợc x e m Ih c á c y ế u t ố k í c h lliích n ả y s i n h c á c h h n h vi c ủ a c o n n g ư ờ i . N ộ i (liing c á c h liếp CỘII hệ lliốiig Iihy k h ỏ i i g clựn vho giải Ịỉhííp k ỹ lliiiộl inì\ liòn íỊuan Iiliiềii đến Iiliững Ihay đổi về (liìíi (lộ , về cliíiìh sá ch (Ịiinn lý, Ciklì ihiVc lổ c h ứ c và hhnli vi Iroiig (liổu k iện cìin hệ l l ì ỏ n g l l i ỏ n g liii. 1 .3 .3 . Cách liCp cAiì t ổ n ti luir|ì: x ã liỏi vh k ỹ IhuAI. N g l i i ô n CÚII v ề liô (liốiig llj ôii g li n (lựa liôii c ơ s ở m á y l í n h h ắ l drill l ừ iihOnu n ă m 6 0 . I l ộ tliỏ iig ( h ỏ n g lin q u ả n lý đ ò i h ò i m ộ l s ự koì h ợ p c ủ a k h o a h ọ c m : í y líiili, lý Ih iiyổì k h o a h ọ c ci’ia (jnñfi lý vh v ộ n Irù h ọ c cí i iì g vỏ i v i ộ c ứ n g ( lụ iig Ihiếl k ô v;'i x ñ y ( lự n g h ộ l l i ố n g í l i ổ n g lin c h o l ổ c l ì ứ c . C ó c vAii (lề c ủ a hô Ihrtiig l l ỉ ỏ n g liu l i r n (|IIÍỈI1 k h ỏ i i g cliỉ (lốn kliín c ạ n h k ỹ lliiiẠỈ m h CÌỐII c ả li.^nlì vi n l iữ ii g (lỏi lirợij/> c ó liôii (Ịiian. N h ữ n g lliiích I h ứ c Ví\ s ự s ỏ i đ ô n g l ừ h ộ l l i ố n g l l i ố n g l l i ỏ n g lin (lòi m ộ i s ư ( h í c h ứ n g và climg h o h n l i i ề n c á c l i liế|) CỘII k h á c Iilinii. C á c h l i ế p cỌn t ổ n g h ợ p c o i I r ọ i ig c ả h a i in ặl k ỹ lliiiộl vồ lià n ỉi vi: C A n g n ị’liệ c . l n ( lư ực (liay đ ổ i I r o n g tl i ề n k i ệ n c ó lliể, c ò n Hlißt k ế liệ (liỏiig p h á i pliìi h ợ p với Iihu c.lii cìiii c á nliAn vñ l ổ c l i ứ c ; K h i (ló, c ỏ n g n g h ệ c ó t h ổ kh ỏ M g iiliAI lliiôỉ |íl»i’ìi (lổi h ò i f ối ưu ilổ lliực h i ô n ( lư ợ c s ự pliíi h ợ p l i ô n . M ặ l k h á c , (liíực đ.^o lọo , n ñ n g c ấ p vi\ l ộ p k ế h o ạ c h lli ay d ổ i COII Iigirííi Ví> l ổ c h ứ c c ổ n đ ể c l i o p h é p c ổ i i g I ig h ộ h o ạ i ( l ộ n ^ i l ư ợ c vh Ịihííl Iri ển . C í l c liôii c h í xeiĩi xé l m ộ i h ệ l l i ố n g gi('y(tñv k h ỏ n g plini Ih MuNi g i n n líiili lia y s ứ t i l i n g b ộ nhcí, i n à Ih n h r r n g y ê n cđii c ủ a l ổ c h ứ c vn c o n Iigiríĩi: (ló Ih s ự clnin nliỌn (1ư(jic c á c c h ứ c n ă n g I i g h i ổ p v ụ , h'nli fliñii I h iô n vó i iigir(Yi (líiiig, Vi'» liiộii (Ịiin kÌDỈi lố nih nó ma ng lại,.. 1. 2 . 4 . M ố i liổii liỏ RÌỮa c á c lìỏ I h ố i m llìỏiìR (ill Sơ đổ hình 1.4. c h o (a một m ô tả mối qiian liệ giữa các loọi hệ íhốiig lliông liii tioiig inôl lổ chức. C á c loại hệ Ihổĩig lliỏiig liii Iroiig IT1Ộ1 tổ cliức k h ông lì\in viỌc (lẠc lẠp mh c ó mỏt sự pliụ (hiiộc Iñn Iiliaii: C á c h ệ M ílÝ g itio (lị< h (hưí/ng lí» IKĨÌ s;ĩn sinh ra các !li 6 iig lin lìià c á c hộ Ihống khác cắn. Đốn lượl míiih, mỗi liộ Iiày ịại l;io ra cđc Ihỏng lin c h o cđc hộ khdc. Nhrrng mối quan liệ hình Ihồiilì giữa cá c loại hộ Ihỏng lliổĩig lin ílược quy địnli bởi cliức năng vh liọat đ ô n g của niồi lổ chức. Tny nhiôn, c ó Iiliững inối quan liộ giữa cá c loại liệ Ihốiìg Ihỏng tin lại là g iô n g Iihnn II Uung Iilìiổii tổ chức, ch ẳng luin mồi qiinii liệ giírn cá c liỌ xử lý giíio (lỊcli rííc hộ khác, giữa họ Ihỏiig liii íỊiiàn lý \ì\ hẹ (lự giúp cliéii liồiìh. Các l o ạ i liC l l i ỏ n g liii kliík' I i l i n i i phục vụ các chức Iiăiig k h í k ' I i l i a n 'V I i o i i p (.Iii'r-. C ó lli^ iiCii tn nhrnig cHii liòi s:m (lAy: 'I n c ó Ihổ \ì\ cíin lícli hựp (.'lniiij» như ihí' Iiào? 1’liAi chnng sự lícli hợp lAl cả cílc hệ cU) (lirực (ổ clnrc llico niỌl ríìti - Xem thêm -