9 6 -2 0 0 9 /C X B /6 3 -1 l/C A N D
T R I (ÍN(; Í)AI H ( ) ( L l Ậ I HÀ NÔI
Gỉáo trình
XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT
(■
m
(Tái bản lần thứ hai có sứa đổi, ho sung)
NH A X I Â I BAN ( Ô N ( ; AN N H Ả N DÂ N
HÀ NÔI - 20(Í9
C'hủ biẻn
TS. N G U Y Ễ N TH Ê Q U Y Ề N
T ậ p thê tác giả
1.
TS. N G U Y Ễ N THÊ Q U Y Ề N
ChiRTiig 1 (Mục 1),
ChiRtng II. III. IV
2.
ThS. H O À N G MINH HÀ
Chưcmg I (M ụ f 2.1.1,
2.1.2 va 2.2) '
3.
ThS. T R Ầ N THỊ v r O N G
CliLamg I (Mục 2.1.3)
4.
ThS. Đ O À N THỊ TỐ U Y Ê N
Chưcmg V
LÒI ( Ì I Ó l T H I K l
\ ' ủ n Ihiỉỉ p h á p li iậl l à pliỉ((fn^ ỉ i ệ n c h ù \ e t i . c ó ÍÍH' d ộ n ^ irựi
ĩ i e p vờ s á u s á c iỉcii l ỉ i ện l ự ( \ h i ệ ỉ i íiỉià íỊỉiaỉì li t ì h à n ư ớ c . D o d ó ,
ễĩáỉỉi^ c a o c liâí Ỉượỉiịị ciiíi vãn h a n p h á p liíậl íÌKỢi x á i dịtìh lả m ộ ỉ
Irotiịi nhữỉỉiỉ h i ẹ n p h á p quaỊì ỉroỉiíỉ (lẽ lãỉiii cỉùỳnỊỉ nũỊìỊỉ lự c lỉoạt
clộỉiiỊ c ủ a c ú c C(/ (/itaỉỉ NÌiủ /iư ílụtiỊị c a o tìètì m o n h ọ ( t ì ù \ clòi hoi
d ư ợ i ' ĩ ỉ ế p i Ợỉì ĩ ừ ỉỉlneit
i l ọ klì úí iỉlỉíiỉi, n h ư k h o a h ọ c p h á p lí,
p h á p ỉiiậí iliựí' d i n h , kiỉilỉ niỉlỉirnỉ ílỉực ỉiciì, ỈĨ^OỈÌ Niỉữ lìọc... 'I roniỊ
k h i d o , p l ỉ ú p ỉ i i ậ t Itiẹti l i ủnh h ắ ĩ i ỉiliií kliôỉĩí* c ó (ỊỈÌX cíịtìh vê
ván d c íhiKH k ĩ ĩ h u ạ ĩ p h á p li ỉroỊịìị viẹc \ ã \ (Jiúỉ^ vàỉt h â n p h á p
lỉiậí. \ ì vậy, việí \ ( i \ n ọ i clỉiiì\ị \ịỉâ() írinlì d c ỉliựi hiệỉĩ nliiựnỉ
vụ d ã d ậ t ra lủ Viín d e k h ó kliủỉì, p l u í c íợp.
I r ư ờ n ^ ỉ ) ụ i iìọi
moHi ỉ n í i ậ n dưỢi
ĩịiir ỉì Htiị d u n y
L a ụ l l l ủ N ọ i AÌn ĩ r ãt ì trọNi^ ^i ới í hi ệt i v à
\ kiei ì dóỉts* ^ ó p ( lia d ọ c ^ i á d ẽ Ịừ/ỉiỊ hướ( l i oàỉ i
CI Ỉ ÍỈ y j ( h > ĩ r ì t i i ỉ
\ í ) y ỉỉiiỉiiỉ v ă n
Ị' k Ì h p l t i i p
ỈKiíĩ
I RI Ò N G ĐAI HỌC' LUẬT HÀ NỘI
C H lO N C i 1
K H Á I Q l Á T VK V A N B Ả N P H Á P L l i Ậ T
VÀ X Â Y l ) Ị N ( ; V A N B Ả N P H Á P L U Ậ T
1.
V À N B Á N P H Á P LUẬT V À X Â Y D l - \ G V A N BAN
P H Á P LUẬT
l . l . V'ãn bún pháp luật
Trona lí luận \'à thực ticii hiện Iiay đang có nhicu quan d i a n
khiíc nhau vc \ a n ban pháp luát. như: coi đó là khái niệm đỏiii’
nghĩa với khái niệm \ ă n ban quy phạm pháp l u ậ t" ’ hoặc là khái
niệm had hàin các vãn bán quy phani pháp luật \'à \ ã n bàn áp
d ụ n g pháp luật:'”' hao hàm ciỉc vãn hản quy phạm pháp luật, vãn
bàn chu đạo \ à \ ã n ban cá biệl'*’ hoãc rạng hơn nữa. theo quan
d iê m được sử clụne trong giáo Iiình này. bao hàm ca ha nhỏm văn
bán, dó là: \ ã n bán quv phạm pháp luật, \ ã n bán áp dụns: pháp
luặl và vãii bán hành chíiiti. Q uan đicMii này cỏ C(í sứ pháp lí, li
luận \ à thực lien nhấi dinli.
Vẽ c ơ sớ pháp lí, Cii ha loại \ãii bán nói trẽn dcu được pháp
luậl quy dịnh vò Irưòìig hơp sư dụng, hình thức vãn bán, thấm
( I ).X cnì: V’icn nghỉCĩi cini nlui íiiíơ i \ J phap ỉuat. .\hữn,Ị> v ã ỉi lií' li ln a ti i ( ĩ ỉh in
iníơi Vci phiỉỊ) lnai. Nxh. ( híiìh in t|U(H ịiiiì. [|.í Noỉ.
u.
vé nha
IXV.
(2 ).Xem : N ịiuyõn lÌK ' Ọ uvcn. ỉ/ ic n ỈIÙ vũn hdn Ịĩh d Ịì iu ạ i. tih ữ ii^ Víiii <íc lỉ h iậ ỉi va ihựi
ỉic n . Nxh. (^híiih in (ịuòc ịĩỉii. H.I N ói. 2<)()'S. l í , I ,v 21.
(3 ).X c n i: 1rirờng (!.n lioL tiHìị! h íl.ỉ N õi. KỈÌO.I hiậi. ( ỉi ií o ỉ r i ỉi l i li h u in ( lu tn ịĩ \( ’ tih ii
m on I'í/ Ị)hã Ị) Ịitiỉi. Hà N õi.
n, 32 ì .
7
quyểii. tliú lục ban hành và một sỏ ván đề liên quan kliác, nliư.
thời hạn. trách nhiệm thi hành.
Vé cơ sớ lí luận, cá ba loại vãn bàn nói Ircn dcii là phưcTiití tiọii
quãn lí dược cư quan nhà nước sứ clụne dế lác dộiiiỉ. đièii chinl)
các quan hệ xã hội phát sinh trong quán lí nhà nước; clểii có giá In
bál buộc llii hành ớ nhữiig mức độ khác nhau dói \ớ i các đỏi
tượng có liên quan; đều dưực háo đàm thực liiệii băng sức inaiili
của Nhà nước.
Vc cơ sỏ ihực tiẻn, trong quán lí hành chính nhà nước, dê điéu
hành hoặc h ư ứ i g dản vé chuyên mòn, nghiệp vụ đổi với cáp dưcii,
c ơ quan cấp trẽn có thê sử dụiis một sỏ văn hán hành chính inà
không sử dụng vãn bàn áp d ụ n g pháp luật hay văn bán q u y phạm
pháp luật. \ 'i ílii: Dùng “cô n g điện ” m à không d ù n g “chi thị" đó
chi đạo thực hiện nhiệm vụ; sử dụng “c ông vãn” inà khỏiiíi ra
“ thõng tư” để hướng dần cấp dưới vể những việc cụ thế.
Trong nhữiig irườiig hợp nói irèn, văn bán hành chính lhư('mg
được sử dụng \ à hiệu quá tác động của c h ú n g t ũ n g rât cao nen sẽ
rất khó lí giải khi cho rằng chúng không phái là \'ãn bàn pháp luậl.
V('íi cách hiếu này. \’ãn bán pháp luật có Iiliửng đậc đicm sau dâv:
/ . / . / . Văn hãn p h á p ỉuật tỈKỢc \ á c lập ỉnhni Hiịón n ^ ữ vteí
Ngôn ngữ viết (d ư ợ t thế hiện trên nhiểu chất liệu khác nhau,
hiện nay chủ yếu là giây vieì), trước hết giúp chú thế han liàiih
văn bán pháp luật trình bày đầy dủ. m ạch lạc loàn hộ ý chí của
m ình \'é các ván đé phát sinh trong quán lí nhà nước, giúp dòi
tưttiig thi hành hiél được đế thực' hiện.
Đỏng thơi, cách thức thè hiện nav tiẹii lợi cho \ i ẹ c cliuycn lai.
tiếp cận. kliai thác, luxi trữ thòng tin đế phục \ ụ chd hoại dóiig quán lí.
Tuy trong một số hoại d ộ n g quàn lí. ngưừi có thám qiiycii có
8
thế sứ dụng những hiiih thức quán lí khác, như: ngón ngữ nói,
hànli dộng nhưng dõi \c'íi những \'ãn dc quan trọne mà pháp luãl
q uy dịnh thì chú thẽ qiiáii lí hiiộc phai ban hành \'ãii bán pháp
luật, tức là sứ dụng ngõn imữ \ iêt.
1.1.2.
\ ủn hán p h á p lnụi ilưỢí han liàiili h(H ( liit llìể có iliáni
quxẽii clo p h á p luật cịiiy iUnh
Hiện nay. pháp luặl quy đ ịnh rât nhiou chú ihe có quy c n han
hành vãn bán pháp luật, như các cơ quaii quN*?!! lưc. hành chính,
kiẽm sál. xél xử; người đứiig dáu \ à niíil sỏ cỏiig chức khác cùa
các cơ quan n hà nước; lổ chức xã hỏi hoặc cá nhãn được ủy quN cn
q uản lí nhà nước đôi \ Ớ 1 một sò việc cụ tlic (cỏnti doàn hoặc
người chí huy tàu bay. tàu b i ê n . ..).
Chi nhữiig chú thế do pháp luậl quy định mới có quy c n ban
hành \ ă n báii pháp luật, Nõu vãn ban dược ban hành bới một cá
nhân hay tổ chức inà pháp lưạt khỏng quy định \'ề tham qiiVLMi
ban hành ihì \'ãn bàn đó khỏniĩ có hiệu lực pháp luật.
Ị .1.3. Vãn hán plìáp liiại có nội (liiHiỊ là ỷ ( hi rúti ( lui thè hatí
h à n h Iilnhìi d ạ í í í ư ợ c m ụ i liiui (/Ihiii lì
Nội dung \àii ban pháp luậl là ý chí cùa chú llie ban hành.
chí đó được xác lập trõĩi c ơ siV pháp kiậi hiệii liành \ à nhàn thức chú
tịuan cua cán bộ. cõng chức nhà Iiước \'é Iihĩmg vèu tõ khách quan
của dời sốnu xã hội, phù h(TỊ-) \ ớ i nuic liêu cụ ihế c ủa tiriiu \ ăn ban.
'ĨIIV Iihicn, cỉc báu dãni nâng cao chai lưttiig. liiộu lưc quán lí.
trong quá Irìiili xác lập \ãii bán phap luật, chú thc có tluini quvèn
t ó thc tham k h a o láin tư. nguycn \'ọng cùa nhửiig dời tượng licn
q u a n trực tiép tới IIỘI tiuiig \ ã n bán. dặc biệt là ciia nhàn dãn lao
đ ộ n a de \ ừa dạt dược mục tiẽii quán lí. \'ừa biK) đáni được các
q u y c n và lơi ích hơp pháp cua nliâii dân.
9
I .! .4 \ á n Ihin p l u í p Ikíìi í í> lỉiỉili ĩlìưi i l o phí}/) ItKỉi (ỊÌỈX iỈỊỉih
Hình lliức \ í \ n ban p h ú p lual bao gõin ỉiai yêu lo cau ihànli là
len iỉoi \ à llie llìức cua \ a n Ixìiì.
Pháp lưáỉ hiõn hành q u \ dịiìh ral Iiliicii loai \aii bán pliáp luàt
co u*n ÌZỌ1 khác Iihau. như: hión phap. luậ!. ptnip Icnh. Icnh* iiuỉiỊ
quycl, Iiiihỉ dinh. i)UNCt dịnli. chi lỉiị. thong tư. baiì án. ycu câu.
kháiig nL'lìị. kicii nizhị. cõni! diện, công \ a n . ihôiig b á o ... Nhứni!
e]uy dinh đó có ý nghĩa rái quan Irọng trong việc plìân bicl các van
ban pháp luật khác nhau iKMig c une liọ thỏii^: phán bicl \ ã n ban
pluíp luật \ớ i ĩihừne \'ãn ban khác cua Nhà nước: xác định tl)ứ bac
Inệu lực cua lừnu \ ã n bán. lạo điêu kiện cán ihiẽt c ho \'iệc ban
hành, llìực hiện hoậc \ ử lí \ a n bán khiẽnì klìuycl; xác dinh vai Irò
của niổi loại \ ã n ban đoi \ ới lừng loai c óng \ iệc cụ ihe phát sinh
Irong quan lí Iihà nước.
lỉẽĩi canh dỏ. pháp luậl còn quy dịnh \'é thc llìức \ ãn han phap
liiãl. lức là quy dịnh cácli ihức in n h bày vãn ban thct) Iiìõl kcl câu.
khuôn inau Iihal clịiìh. có lác dụng lạo sư liéi) kẽl chậl ciiẽ giữa
hìnli ihức \ ới nội duiig \ã n ban; bao dám sự ihong nliãl tronii hoat
độim của lìệ ĩỉiõiiii cơ quan nhà lìLíík'.
/ . / . 5 , \ ủti Ihỉỉi p h á p h i ạ ỉ íliíỢí hai t h à n h ỉliưi) ỊÍiii íii( (Ỉ(ỉ p l i á p
liíọỊ ( / uy d ị n í ỉ
I^háp lưặt quv định vó !hủ tục baii hành đỏi \'íú mỏi Unii \ a n
bán pliáp luộl cụ ihc. Iroiig mỏi lliủ lục dó, có ihe có nliững nét
r i ê n g h i ọ i n h ư n g Iilíỉĩi c l i u i i g d e u b a o u ổ n i n h ữ i i " h o ạ ĩ d ọ n e I i i ai i g
tínli elìuyen món. nghicp \ ự có vai irò irợ giúp c h o lìmrời soạn
ihão (lổng thời tao cơ chê Irong viẽc phòi hơp. k i a n Ira. I»iáĩìi sái
cua lìhửiie c ơ quan có ihấm quycii dòi \ Ớ1 hoat động ban lìành vãn
hán pháp luật lìhảin han ciió nhừne kliiôm kluiyct trong lioal tlộne
cúa Nhà nước.
10
riiu lục han liàiili c;íc vaii ban pháp luãt dươc quy dinh Inmiỉ
nhicii \ ã n ban quy phani
Ị)hap
luặt khác Iiliau. như: Luạt ban liành
vãn hán quy phaiii phap liiat. l.ual khicu nại. tõ cáo. Pháp lọnti xử
lí vi pliạni hànli cliính...
/ . / / > . \ (/// hdi i p l u i p liiiil íUùH N h ủ n K ơ c h i i o ( h i m l/tự( liicii
Đ c háo dám thực hiẹn các \ãii baii pliáp luật ticii thực tố. Nhà
nước sử dụng nhicu biộii pháp khác nhau như: liiyén truvéii. 2Ì;U)
dục và dạc biệt là biện pháp cưỡng chõ. Nêu các cá Iiháii. tổ chức
có lièn quan khỏng thực hiẹn hoặc lliực hiện kliõiig dúi>g các Iiội
d u n g cùa \'ãii bàn pháp luật th'i phái cliịii trách nliiẽm pliáp lí trước
Nhà nước. Ngược lại. nèu Iihữiiiỉ đỏi tượng liên quan ihực hiện lót
thì c ó thế dươc Nhà nước khích lệ \ è linh lliãn hoặc \ ậ t chát, như:
lặng huân, huy ciiưcriig, bang khen, thướniỉ licii. ..
T ừ những phân t k h trẽn. (.'() thó xác dịiili \'ăn bán pluíp luậl là
hình ihức ihẽ hiện V chí của chù thế có thám quyén. dưới dạiis:
ngón ngữ \iẽl. thrợc ban hànli Ihco hìiih thức. Ihii tục do pliáp luật
quv dịiih. nliãm dạl dược những inục tiẽu quán lí clã đặt ra.
V ã n ban pliáp luát bai) ỉioni ba Iihóni. đó là; váii ban qiiv
phạm pháp liiậl, van báii áp dung pháp luật \'à \ ã n biiii liành
chíiih. N íidùì Iihữni! dậc dicni clniniì nói tivii. mõi nhóin trong hó
ih ỏ n g Nảii bán pháp luậl còn có mót sõ Iiét đậc ihìi vê Iiỏi dune,
lính c h át và \'ai Irò troĩiiĩ quan lí nhà nước.
V ã i i báii q u y pliam p h á p luật c ó e liứ a đỊnig c á c q u y pliạin
p h á p luật d ư ợ c á p d ụ n e Iihiéu láii tr o n g thực tiẻ n . là c ơ s ớ đ é haii
liàiih ra các vãn bán áp duiisí phap luât và \ ãii ỉxin hành chíiih.
V ã n háii áp dụng phap liial có chứa đựng Iihữiii’ mệnli lệnh cá
biệt, áp dụiig mot lán tniiig lừng Irường hợp cu tlic.
V ã n bán hàiih chínli có ctiứa dựng các quy lâc c h u n g Iiiaim
11
lính pháp lí hoặc Iiliữní! núMili lọiili cá biệt, đượt ban hành de lo
chức thực hiệ-n các \ ã n han quy pliạni pháp liiậl \ à \aii han á p
dụ n g pháp luậl.
1.2. Xâ y d ự n g Viìn bán p h á p luật
1 . 2. 1. Xí i y ;//;,s,' v à n h á n p h á p liiụl l ủ tìioii lio( íniỊỉ
lliiiọc
k h o a học p h á p li
1.2.1.1. Đỏi tưcĩng nghiõn cứii của môn họcM ôn học x ây dựng vãn bán pháp luật có dòi urcíiie ngliicii cứu
là nhữiig \ á n dé c h u y cn inóii, nghiệp vụ trong quá tiìiih hình
thành các \'ãn hán pháp luãt, gồni:
- T h ấ m q u v c n soạn tháo, lliám dịnh. thám tra. trình, kí. baii
hàiih các' vãn bàn pháp luật;
- Các hình thức \ à vai trò của mỏi hình ihức \'ãn ban phap luật;
- Các yẽu cau đòi với \ ã n bàn pháp luậl \ à đối \ỚI hoai động
xãy dựng vãn bản pháp luật;
- N gôn ngữ dưcK: sử dụng trong văn bàn pháp ỉuậl;
- Nhữiig nội tluiig c ơ hán và ccí cấu nội dune cùa \'ản han phap luai;
- Kiéni (ra và xử lí \ ’ăn bàn pháp luật khiêm khuyếl:
- Q u y trình x á v dựng các' văn hán pháp luật;
- N hữ ng hoạt d )iig chu y ên môn. ngỉiiệp \'ự trong qua trình
xâv dựng vãn bán pháp luât.
1.2.1 .2. PhưcTiig pháp nghiên cứu của m ón học
Với tư cách là inột khoa học ứng dụng, inỏi) học C(í MÓI cluiig
d ư ợ c h ì i i l i t h à n h I r o n g m ô i l i ê n l i ệ m ậ l t h i ế t g i ữ a lí l u â n VỚI p h á p
luậl thực dịnh \'à hi)at dộriiỉ thực ticn; sự phỏi hợp chạt chò giữa
những q u a n điciii m ang líiih n g u y c n tãc vứi những Nấn dó imhiOp
12
vụ cụ ihế. Tuv nhicMi. clé lạo ra sự thích ứiig với tính chãi cúa mội
khoa học có tính únig dụng, m ò n học không giái quvết tiHững \ á n
đề m ang lính học thuật m à vận dụn g hệ Ihỏng lí luận c ó troiig các
ngành khoa học pháp lí. đãc biệt là lí luận nhà nước pháp luật \ à
luật hành chính đê ứiig d ụ n g \'ào \'iệc xây dựng các vãn bản pháp
luật. Đ ổ n g thời, trên cơ sớ ứng dụ n g các kinh n g h iệ m ihựt liền \ e
xây dựiig và áp dụ n g pháp luật, m ô n học cũ n g xác định các quỵ
tắc vể kĩ thuật xây dựng vãn bán pháp luật nhàm trang bị cho
người học. thõng q ua việc thực hành đế hình thành và phát triến kĩ
n ãng của người học trong việc xây dựng vãn bán pháp luật.
Các phưiTng pháp nghiên cứu diRK' sứ d ụ n g là phân tích, lống
hợp, so sánh, hệ thống, thông kê. lổiig kết thực tiền, đỏi chiếu ihực
tiẻn. N h ờ đó, những vân đé c h u y é n món. nEhiệp vụ c ó liên quan
tới hoạt động xâv dựng vãn bàn pháp luật dược xe m xét, đánh giá
từ nhiéu g t k độ khác nhau, báo đ ả m lính đầy đủ, toàn diện, tính
hệ thòng và xác thực cúa nhữiig nội dung được nghicn cứu.
1.2.2. X i ĩ\ d ư n g vủii b ùn p h á p liiậl lủ hoại ííộniĩ ( lia N h à lìiùrc
iroiig q u á trinh llìực lìiẹn í hức nùng, nhiệm VII CUII N h à Iiưới
Với tính chát là hoại đ ộ n g cúa Nhà nước trong q u á trình thực
hiện chức năng, nhiệm vụ. xây dựng vãn bán pháp luát là quá
trinh g ổ m các h(iạt động dưọc liên hành iheo những q u y irìnli nhát
định. Hoạt dộng xây dựiig \ ã n bán pháp luật c ó \ a i trò quaii trọnti
trong quán lí nhà nước, đặc biệt là đỏi \ ớ i N hà nước phap quyên,
g iú p c h o Nhà nước c ó thế hoàn thiện, tổ chức itiực hiện và thực
hiện p h á p luật, đẽ đicu chính các quan hệ xã hội phát sinh irong
q u á n lí Iihà nưíitc n h ằ m đal dirơc các miR- IICII đã dề ra.
Nhữiig lioạt dộng chuyC‘ 11 m ón. nuliicp \ u trong việc xây dimg
\ ã i i bán pháp liuU khá plioiiu phú \ ó nọi dung \ à hình ihức. dưov
13
lựa choii Ircii t'()f sờ các quy định cua pliáp liial \ò thu un. xãv
dựng ciói \(Vi tìrnỉi Iihỏm \aii han nhái clỊiili. \ ; (lii
riiii tục xáy
dựng \ãii ban quy pliạni pháp luál ciia Ụuoc lioi \ii lỉy ban llurờiig
\ỊI Qiióc' họi dươc quy dinh tKiiie Luật han hanh \aii ban I.ịuy
phạni pháp liiạl (lừ Điẽu 22 dcn Đicu 57); thu tiK xãy clựim qiivrt
định xứ phạt \ i phạm liàiih chinh dược quy dịnh lai l’liáp lọnli xử
lí \ i phạm hành chính (từ Đ iéu 5 3 dén Đicu .S6).
T u v nhÌLMi. d o các \ ãn bán pháp luật c ó thê khác Iihaii vẽ líiili
chất \'à nội dung nén \ iệc xáv clựne từiig \ ă n ban có thè dược ticn
hành theo quv Irìiih riêng, trong dó chi bao gôm nhữiie hoạt dộne
c huyên inỏn thật cán thiól báo d á m cho sự hoàn ihiọii ciia \ ãn baii
dó. V'/ íJụ: Vãn bán quy pliạni pháp luật có ihc dược x â \ dựrií’
iheo ihủ tục đầv đú hoặc Ihú tục rút g ọ n : " ’ trưức khi ra quyet dịiih
xử phạt vi phạm hành chính có ihẽ khống lập bicn b a n ' ' ' hoậc láp
biên b á n '’' vé vi phạm hành chính.
Mặc dù vậy. trong quá trình xây dựng các vãn bán p há p luái
c ũng có mộl sò hoạt dộng c h u v ẽn mòn, nghiệp vụ giữ vai trò đac
hiệt quan trọng, có ánh hưtVng rãi sáu sãc lới chát lượng \ à liicii
lực cúa vãn bán pháp luật d o dó cán dược nghiên cứu và thưc liicn
đáy dù trong quá trình xâv dựng văn bán pháp luậi.
2.
C Á C Y Ê U C Ầ U ĐỐI VỚI V A N B Ả N PH Á P Ll  i VÀ
H O A T Đ Ô N G X Â Y DỊỉN’G V A N B Ả N PH Á P LUẬT
Vãn bán pháp luật là phư(rng tiện quaii trọng \'à chu ycu trong
hoat dộng quán lí cúa Nhà Iiirớc. Trẽn thực té. \ ã n bán pliáp luật
thư(’tng có Iiiối quaii hẽ Iiliãl clịnh \'(ti các quan hô xã hỏi \’à tác lìộp.ịỉ
(1 ) - X c ĩ n ; ('.»c ( ! i õu ú r 7 5
(2). (3).X(.'ni: ( ’iK' (licii 54.
14
7 7 l ,i i ãỉ b a n h . i n h \ ã n h a n q i i s ị>hani [ih. i p l u á ỉ n j n i 2 () 0S.
!’hap Icnh \tr )t \I phatii hanh chinh.
v à o d ờ i soi i ị Ị x ã h ộ i ơ I i hữni ; p h a n i \1 v à gi('n h a n Iihat d ị i i h . Mi ci i
quá cua sự tác dọiii: này dươc xcni \ct lừ nhicu ycii lõ như: 'lliáii)
quvéii ban hành \aii han. lùiili tliức \aii ban. phain \i cliõu chiiili \ à
chát lưcĩiig cua \aii han pháp liiat. 'Iroim cló, chat lư(Tiii> \ a n b;iii
pháp luật được dáiih giá là nọi cliing quan trọiie. mang línli qiiyél
ílịnh dời với hiẹu lực và hiẹu qua tác dong cua VÌÌM han pháp luật.
Nhìn chung, cliál lưimg \ ã n ban pháp liiậl thưciìi” thé liiộn ứ sự phù
liííp dỏi \ới nhu cẩu \'à riiục dích cua xã họi, ơ mức độ \'à hióLi qiui
lác dộn g tới các quan hệ xã hõi. ờ tính kha ihi trong cuộc sõng.
Mặt khác, với tư cách là san phani củ;i hoại dộ n g quan lí nhà
nước, vãn bán pháp luật Ihườiiỉ’ có chai lưííiig lẹ tliiiộc' \ à o hiộu
quá của hoạt d ộ n g xáv dựntỉ \ ã n ban pháp luãt cua các c ơ quaii có
thám quyén.
T u y nhiên, đế có ihe đánh HÌá đúne diui \ é chát lưttiií xây dựns pháp liiạt cua Nhà nước. Nòi du n g này xuát
phát từ quan đicni cho raiitỉ cãn thiét phái tạo ra sự du n g hoà \'C
lợi íc[i <ỉiữa các Iihoni đoi tượng trong xã hội inà trướt hól là sự
d u n g lioà \'ẽ lợi ích iỉiữa chu Ihc quáíi lí và đổi iưciìig quan lí khi
chu llic C|iiáii lí dưa ra các qiiyẽt định quán lí. Đây là nội dung vỏ
cù n g q uan trọiig v'i irong nhicu trường hựp, hiệu quá lác động của
\ ã n hán pháp luật ilmờiiiỉ phụ thuộc rát lớn \'ào nhận thức của các
bẽn licn quan. \à(i viẹc Nhà nước có thế hiện và đáp ứng dược
những lợi ích cua các giai táns trong xã !'.ội hay không. Vi vậy,
khi xáv dựng \ãii hán pháp luật, người có thám quvển cán thận
trọiig cán nhác, lựa chọn cách thức dicu chinh dê báo đ à m sự hài
hoà giữa lợi ích cua các nhóni tlối iưtnig có liên quan, c ao hííii nữa
là báo dàin sụ hài hoà siữa lợi ích của toàn xã hội, cùa Nhà nước,
c ủ a các nhóm xã hội khac nhau, của mỏi cá nhán hay tố chức.
2.1.1.3. Vân bán pháp luật phái có nội dung hợp pháp
Khi xcm xét IIÔI dung h(yp pháp cúa vãn bàn pháp luật cán xét
lới mỏi quan hệ ỉíiữa các \'ãn bán trong hệ thõng văn bán pháp
íiiạt. I roiiịí nhữiig phạm \ i diếu chính Iihãi dịnh, \'ãii ban pliáp
luặl thưirng khóiig tổn lại biẹt lập inà luôn có mòi quan hệ \ớ i
íihaii. Vi vậy. khi soạn ihiic) vãn ban pháp luật, cần đối chiêu các
nọi ciung cua \'ãn ban đang soạn thik) với nội dung cứa những vãn
hán c ỏ lion quan, de dánh giá vé sự phù hẹiíp và thòng nhât giữa
c.ác \ aii biin Iiày.
t^ỏi \ới \ ã n ban qii\ pliam pháp luật, nội dun g hợp pháp thế
hicii u s ICC \aii han chưa dưng quy phạm phap luạt phai phu lic;fp
v à thônt! Iiliat \ ớ í nói tÌLiiig c á c \ a n búii d o cá p tâMi ban hành. Hay
noi c ach khác, noi ilungTửn bán c ó htéụ lựe^>háp^ịí4bảfi|phái phù
17
hợp với nội tlung của vãii ban có liicu lirc phap li CcUi liíín. \ ; (hi.
clc đ á n h g i á Iiội d i i n t i h ợ p p h á p c ú a \ ã i i b a n cỊiiy p h a i n p l n i p l u ã l
do uy ban nhàn tlán cap linh han liàĩih can đoi chieu \ à (li)l \;ui
bàn dỏ trong mói quan hộ với những \ ă n ban t|u\ pliam pháp lual
cúa các cơ quan trung ư(nii> \ à \ ã n ban t|iiy pliaiii phap luật cua
hội đổniz nhán clán cùng cáp dã ban hànli trước d(').
Đòi với văn bàn úp dụn g pháp luật, su hop pluip \ó noi dimg
thé hiẹn ớ \’iệc các m ện h lệnh dưa ra pliài phù hơp \ớ i các C|U\
p h ạ m p h á p luật h i ệ n h à n h v é Iiội d u n g \ à m u c ílíc h dicLi c h m h .
Trên ihực (C. văn bán áp dụng pháp liiál là sư cu thè hoá các quy
phạm pháp luật \ à o những tình huỏntỉ xác dịiih đó giai t|iiyẽì
nhữiií’ ván đề cụ thổ. Bời \'ậy, de dánh giá nói ciunt! hơp pháp của
văn bán áp dụng pháp luậl cần phái căn cứ \à(i tnol sõ \ ã n han
quy phạm pháp luật có liên quan trực tiêp dẽn IIỎI ciune được ciò
cập trong văn bán áp dụn g pháp luật dó. V/ (lii: Baii áii hình sư cua
toà án có nội d u n e hợp pháp khi các nióiih lệnh cá biêi iroiiịỉ đó
phù hợp với nhữne quy phạm pháp luật của lỉo luãt hình sư. IVi
luật dân sự và những vãn bán quv pham pháp lual khác có licii
quan tợi vụ án dược dưa ra xéi xư.
Đ ố i với vãn bán hành chính, d o nội d iin s C(í ihc là c á c CỊUV
định mang tính quv phạm , CŨI1Í> có thế là những mcnli Icnh cá hiet
nén sự hợp pháp của c h ú ng được xcni xét iưcừig lự như dõi với \ an
bản quy pliạin pháp luật hoặc vãn bán áp dụng pháp luật. ĐÒI \ (Vi
vãn bán hành c h ín h c ỏ nội d u n g là n h ữ n g C|uy dinh m a n g tíiili t|iiy
phạm thì Iihững nội dung dó phái phù hựp Nxíi các quy tlỊiili cua
\ a i i baii quy pliạni pháp luại h iẹ ii haiih có lic n t.|iian. \ 'i (lu. C o i m
\ a n có nội dung hướiii’ dần ciõi với cap ciư(Vi \L’ ciiiiycn mon.
nghiệp vụ trong lĩiih vực tliuẽ dược Cdi là hơp pliáp khi IIOI ílung
18
phìi liơp với quy dinh cua cáe \aii baii quy pliani pháp luỊl liiệMi
liành vẽ tliuc. Đỏi \ó'i vãn hiiii hành chíiih có nội dung là những
m ệnh lệnh cá biet thi (.ác IIOI cliina đó. hcii c;mh việc phù hợp với
các q u y dịiih cua \;in han quy pliani pliáp luát liiẹn hành còn phai
phìi hctỊ") \'ới nói dun g cua các \'ãn biiii áp diiiis pháp luàl có licii
quan Irực tiêp tới \ ảii han hanh chính (!(). \
cliô thi liành quyẽt (iụih xứ phai
\1
I
clii: niỏníi báo cưững
phani hàiili chính có nội dung
cá biẹt dược coi là hợp pháp khi phù liơp \ới các quy pham pháp
luật trong [’háp lỌiili xử lí
\1
phạm hàiiti chính và các m ệnh lệnh
trong quyét định xứ phat vi phain hành chính.
2.1. ] .4. Vãn bán pháp luật phai có tính khá thi
Trontỉ \ãii bán pháp luật, túili klia llii thường dược đánh giá ớ
sự phù hợp oiữa nội dung vãii háii \ới các dicu kiện kinh tê - xã
hội hiện tại. Sụ phù họp này phan ánh rát rõ mỏi tưcmtĩ quan giữa
trình d ộ pháp luạt với trình độ phát trÌLMi kinh té - xã hội. Nếu văn
bàn phán ánh chính xác. kịp ihời nhữne \á n đé đật ra từ thực liền,
chứa đựiig iihửnH IIỘI duníi pliù hcTp với các điéii kiện phát iricMi
kinh tc-xã hỏi \ à yêu cáu cúa quan lí Iihà mrớc sẽ tạo ra những
“dòn báy" lãiiH Irương kinh lẽ - xã hoi tíóp phãn thúc dáy. lạo
diều kiện c ho kinh lẽ phát tricn. Trirờne lnrp \ ã n hán không phù
hợp, k h õ iig pháii ánh day du các hướng \ áĩi d ọng ciia dời s ò n e xã
hội. vói Iiliữiig qiiv diiih qua cao hoãc lỏi ihời, sẽ kìm hãm sự phát
trit'11 L'ua kinh lê - xã hội. là Iimiyẽn nliaii làm giám sút hiệu quá
của q u a n lí nhà nước. Do \ áy. yêu Citu đal ra là Viìii bán pháp luật
phái \'ừa phan ánh dược Iihữn” quy luál chung vé sự phái trien cúa
xã liọi, vừa Ị)li.iii ánh đưuc Iiliừim Cịiiy luậl Iiiaiiy liiili (.lạc tliu
trong từng giai cloạn. tirng lĩiili vưc.
Ngoài ra. yêu cau \ ê Iiiili klia thi COII doi hỏi \ ã n bán pháp
19
luật pluii có các quy dịiih. các niẹiili Iciili clii licl, cu tlié đc dó
dàng tricn khai thực hiọn tront! thực licn. phù ỉiơp \Ớ 1 kha Iiiini!
ciia các C(í quan có trách nliiệm tu)nị! \ ICC U) cliik thực hiên \;m
bàii và phù hợp \'ới nhận thức pháp liiạl cua clõi tươiii! có licn tỊiiaii
(lổng thời cũng cáii lạo ra sự kịp thời, đung bó iziữa các cơ C|uan
nhà nước có liẽn quan troiig hoạt dộng han lùiiili \ á n ban \ii lo
chức thực hiẹn vãn bán.
Bên cạnh đó. tính khá thi cùa vãn báii pháp luậl
CÒĨI
được xcni
x é t d ư ớ i gcíc d ộ k h o a h ọ c p h á p lí t h õ n g q u a \' iệ c s ừ d ụ n g Iieỏ ii
ngữ. xãy dimg kết cáu vãn bán. bô cục logic. chai chõ. Các tliLiat
ngữ pháp lí dược sử dụiis chính xác. một nehĩa; cach dic‘ 11 dạt,
trình bày nội dung vãn bán phải cỏ dọng, khoa hoe. dè hióii, phù
ÍKTp vói nhận thức cúa đ ò n g đ á o nhân tlán de tạo ra sư thuận lợi
trong \ iệc thực hiện vãn bán pháp luật irẽn thực tc.
2.1.1.5. Văn bán pháp luật phải có nội d u n g lưííiig ihích VỚI
địéu ước quốc tê mà Việt N a m đã tham gia hoặc kí kưt
Sự tưmig thích \ é nội d u n g văn bản giữu hé tliờng phap kiậi
tro n s nước với các diéu ước quôc lé m à Việt N ani dã lliam gia
hoặc kí kèl phán ánh n hãn quan chính trị của giai c ã p lãnh tlao \'à
xu thế phát tricn tãt vêu cúa xã hội. Yêu cáu \ é sự tưí^ig iliicli chú
vêu được đạl ra đối với các vãn bán q uy phạm p h áp luụi. Đicii này
thế hiện trong \'iệc đòi hỏi \'é sự phù h(rp, tưctng ứng \D 1 c.íc
ch u án mực và thõng lệ q uóc tô của các vãn hán q u v phạm pliáp
luật. Trong xu hưcíiig hội nhập và phát tricn, tính tưimg Ihich
liong vãn bán pháp luật dược đánh giá là ván đé qiiaii irọn^ klii
Vicl Nam là lliàiih viéii của mộl số ũ> tliức lứn Ircn ihé ịỉuti Na
khu vực. Vì vậv. ngoài yéii cầu phù liỊtp với cỊuy dịiih cùa hicii
pluíp, các \ ã n bản pháp luật c ò n phái báo dàni yéii to hìiih đảntỉ.
20
- Xem thêm -