Tài liệu Giáo trình luật hình sự quốc tế

341 (075) CTQG - 2012 ĐẠI HỌC QUÓC GIA HA NỘI KHOA LUÀT TS. GVCC. NGUYÊN NGỌC CHÍ (Chủ biên) GIÁO TRÌNH LUẬT HÌNH Sự QUỐC TẺ NHÁ XUÃT BÂN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - sự THẬT Há Nội-2012 CÁC TÁC GIẢ GS. TSKH. Lê Văn Cảm Chương VII, Phần I, Phần III TS. GVCC. Nguyễn Ngọc Chí Chương I PGS. TS. Nguyễn Bá Diên Chương IV ThS. Trần Thu Hạnh Chương VII, Phần II ThS. Nguyễn Thị Xuân Sơn Chương VI GS.TSKH. Đào Trí ức Chương III TS. LS. Chu Thị Trang Vân Chương V, Phần II, các Mục 4, 5, 6 TS. Trịnh Tiến Việt Chương V, Phần I, Phần II, các Mục 1, 2, 3 ThS. Nguyễn Tiến Vinh Chương II, Chương V, Phần II, các Mục 7, 8 Giáo trình này được xuất bản theo Quyết định sô'6 4 0 ngày 21 tháng 11 năm 2 0 1 2 của Chủ nhiệm Khoa L uật trực thuộc Đại học Quốc gia H à Nội với tính chất là công trình khoa học của Khoa. LỜ I NHÀ XUẤT BẢN Trong xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, bên cạnh những mặt tích cực trong quan hệ kinh tế quốc tế, kèm theo đó là sự gia tăng nhanh chóng các loại tội phạm quốc tế. Điều này đòi hỏi các quốc gia phải cùng nhau nỗ lực trong việc hợp tác ngăn chặn tội phạm, thiết lập công lý, bảo đảm cho quyền con người được tôn trọng, chủ quyền quôc gia được toàn vẹn. Muốn vậy, các quôc gia phải thiết lập một công cụ để đấu tranh ngăn chặn tội ác qưốíc tế. Công cụ đó chính là luật hình sự quôc tế. Luật hình sự quổc tế có vai trò quan trọng trong việc đấu tranh phòng, chông tội phạm quốc tế, là công cụ pháp lý hữu hiệu để xử lý tội phạm và là cơ sở pháp lý cho sự hợp tác đấu tranh ngăn chặn tội phạm trên phạm vi toàn cầu. Do tính chất đa dạng và phức tạp cùng những nguyên tắc đặc trưng riêng biệt của nó, nhất là mối quan hệ giữa các quốc gia là vấn đề phức tạp, còn nhiều quan điểm chưa thông nhất nên đến nay, có một sô' quốic gia chưa gia nhập thiết chê pháp luật hình sự quốc tế trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam đã có rất nhiều những nỗ lực và trách nhiệm trong việc hợp tác nhằm đấu tranh, phòng ngừa loại tội phạm này. Đề giúp bạn đọc có thêm những thông tin cơ bản nhất về sự hình thành và phát triển của luật hình sự quốc tế; Các nguyên tắc của luật hình sự quốc tế; Tội ác quốc tế; Tội phạm xuyên quốc gia; Các thiết chế tư pháp quốc tế về luật hình sự Việt Nam và luật hình sự quốc tế..., Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách G iáo trìn h lu ậi h ìn h sự qu ốc tê" Cuốn sách do TS. GVCC. Nguyễn Ngọc Chi chủ biên. Xin giới thiệu cuốh sách với bạn đọc. T h á n g 11 n ă m 2 0 1 2 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ Quốc GIA - s ự THẬT 6 LỜI NÓI ĐẦU Luật hình sự quốc tê là công cụ quan trọng của cộng đồng quốc tê cũng như của mỗi quốic gia trong việc đấu tranh ngăn chặn tội ác quốc tê và tội phạm xuyên quốc gia góp phần bảo vệ hòa bình, an ninh quốc tê và trật tự pháp luật quốic tế. Thông qua việc trừng trị tội phạm, luật hình sự quốc tế có vai trò quan trọng trong việc thiết lập công lý, ngăn chặn tội phạm, bảo đảm cho quyền con người được tôn trọng, tránh mọi sự xâm hại. Hiệu quả của luật hình sự quốc tê chỉ phát huy khi có sự hợp tác của các quốc gia, của cộng đồng quốc tê mà trong đó vai trò của Liên hợp quốc mang tính chất quyết định. Luật hình sự quốc tế là một lĩnh vực thuộc hệ thống pháp luật quốc tế, bao gồm các nguyên tắc và các quy phạm xác định những hành vi nào đặc biệt nguy hiểm cho các lợi ích chung của cộng đồng quốc tế là những tội phạm (tội ác quốc tê), cũng như hình phạt và các chế tài pháp lý khác nhằm trừng trị người phạm tội; trình tự, thủ tục giải quyết vụ án đối vối các tội phạm quốic tế, đồng thời điều chỉnh những vấn đề hợp 7 tác của các quốc gia trong việc đấu tranh, phòng ngừa những tội phạm này. Trong xu hưóng hội nhập quốíc tê và sự gia tăng ngày càng nhanh chóng của các tội phạm quốc tế, Việt Nam đã có những nỗ lực nhất định trong việc hợp tác nhằm đấu tranh, phòng ngừa các tội phạm quốc tế. Việt Nam là đất nước yêu chuộng hòa bình nên đã tích cực trong việc hợp tác đấu tranh ngăn chặn tội phạm quốc tế. Sự hợp tác này thể hiện trên các lĩnh vực sau: (1) Tham gia vào những điều ưóc quốc tê cơ bản, quan trọng về luật hình sự quốc tế; (2) Nội luật hóa tinh thần của các văn kiện quốc tế về luật hình sự trong quá trình xây dựng, ban hành pháp luật quốc gia; (3) Là thành viên của Liên hợp quốic và những tổ chức quôc tế, khu vực liên quan đến đấu tranh ngăn chặn tội phạm quổic tế; (4) Hoàn thiện tổ chức, bộ máy các cơ quan đấu tranh phòng ngừa tội phạm và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này; (5) Nghiên cứu, trao đổi học tập kinh nghiệm quốc tế và các quốc gia về đấu tranh, ngăn chặn tội phạm. Tiếp theo việc xây dựng và bổ sung môn học vào Chương trình đào tạo cử nhân luật học, Khoa Luật thuộc Đại học quốc gia Hà Nội tổ chức biên soạn Giáo trình Luật hình sự quốc tế làm tài liệu giảng dạy, học tập cho giảng viên và sinh viên. Giáo trình cung cấp những nội dung cơ bản của luật hình sự quốc tê, như: Khái niệm, đặc điểm, vai trò của luật hình sự quôc tê; 8 lịch sử hình thành luật hình sự quốc tế; các nguyên tắc cơ bản của luật hình sự quốc tế; cấu thành các tội ác quốc tê; cấu thành các tội phạm xuyên quốc gia; các thiết chê tư pháp quốc tê và vấn đề hợp tác trong luật hình sự quốc tế... Thông qua những nội dung này, giáo trình còn đề cập xu hướng và triển vọng phát triển của luật hình sự quốc tế, đến những vấn đề thòi sự vê thực tiễn áp dụng luật hình sự quốc tế trên thế giới và Việt Nam. Với những nội dung này, giáo trình có kết cấu 8 chương và được biên soạn bởi các Giáo sư, Tiến sĩ, giảng viên là những nhà luật học nổi tiếng của đất nước, những người có bề dày kinh nghiệm trong công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học của Khoa Luật - thuộc Đại học quốc gia Hà Nội. Là cuốn giáo trình đầu tiên về luật hình sự quốc tế tại Việt Nam nên trong quá trình biên soạn đã gặp một sô" khó khăn về nguồn tài liệu, đặc biệt là việc thu thập và xử lý các tài liệu nước ngoài. Bên cạnh đó, có rất ít các công trình nghiên cứu về luật hình sự quốc tế tại Việt Nam; do vậy, cuốn Giáo trình này khó tránh khỏi những thiếu sót. Tập thể tác giả rất mong nhận được sự quan tâm và phản hồi từ các nhà nghiên cứu, các nhà hoạt động thực tiễn và bạn đọc để chúng tôi có sự điều chỉnh phù hợp cho lần tái bản tiếp theo. Khoa Luật thuộc Đại học quốc gia Hà Nội xin cám ơn các nhà khoa học, Trung tâm Nghiên cứu và 9 Hỗ trợ pháp lý (LERES) đã biên soạn và tổ chức biên soạn Giáo trình này, cảm ơn sự hỗ trợ của Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam và trân trọng giới thiệu Giáo trình này. ị Khoa L u ật - Đại học Quốc gia Hà Nội 10 O PEN IN G WORDS International Criminal Law is an important tool of international community and of each country to prevent international crimes and trans-national crimes, contribute to protect international peace, security and legal order. Through treating crimes, International Criminal Law has a key role to establish justice, prevent crimes, guarantee human rights to be respected and kept from violations. International Criminal Law’s effects are promoted only when international community, countries cooperate with each other, with the decisive role of United Nations. International Criminal Law is a field belonging to international legal system. It includes principles and regulations indicating that behaviours specially dangerous to general benefits of international community are crimes (international crimes), punishments and other legal penalties to treat criminals; procedures to solve international criminal cases and to regulate eountries’ cooperation to prevent these crimes. On the background of international intergration and increasing international crimes, Vietnam has certain efforts in cooperating to fight and prevent international crimes. Vietnam is a country loving peace, so it positively 11 cooperate to ílght and prevent international crimes. This cooperation is indicated in those íìelds bellow: (1) Participate in basic and important Conventions about International Criminal Law; (2) Internalize the spirits of international crime documents in the progress of building, enacting national laws; (3) Be a member of United Nations and international organizations, areas related to íìght and prevent international crimes; (4) Complete the structure of agencies responsible for preventing crimes and cooperating with other countries in the world in this field; (5) Research, exchange intemational and íoreign experiences in fighting and preventing crimes. As for building and putting the subject International Criminal Law into the Law Graduate training program, Vietnam National University, School of Law has compiled the textbook International Criminal Law to be a teaching document for lecturers and a studying document for students. The textbook provides basic contents of International Criminal Law, for example: Concepts, traits, roles of International Criminal Law; the history of International Criminal Law; Basic principles of International Criminal Law; Components of International crimes; Components of trans-national crimes; International Criminal justice institutions and cooperation in International Criminal Law... Through these contents, the textbook also mentions the trends and development prospects of International Criminal Law, lastest problems about applying International Criminal Law in the world and in Vietnam. With these 12 contents, the textbook has 8 chapters and been written by Professors, Doetors, Lecturers of School of Law - Vietnam National University who are leading scientists with vast experiences in teaching and doing scientific researches. This is the íirst textbook about International Criminal Law in Vietnam, so when it was compiled, there are some difficulties in íìnding document sources, especially collecting and dealing with foreign documents. Besides, there is very few researches about International Criminal Law in Vietnam, so that this textbook may not be kept from mistakes. We hope to receive feedbacks from researchers, practical experts and readers so that we can have suitable changes for the next editions. School of Law - Vietnam National ưniversity would like to thank researchers, Centres for Legal Reserch and Services (LERES) for compiling the textbook, the supports from Embassy of Switzerland in Vietnam, and sincerely introduce this textbook. School of Law Vietnam National University, Hanoi 13 :