ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN THỊ HỒNG SÂM
GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG Ở HUYỆN ỨNG
HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Hà Nội – 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN THỊ HỒNG SÂM
GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG Ở HUYỆN ỨNG HÒA,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Kinh tế chính trị
Mã số: 60 31 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN
TS. VŨ VĂN HÙNG
PGS.TS TRỊNH THỊ HOA MAI
Hà Nội – 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong
luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng ở bất kỳ
công trình khoa học nào.
Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện
luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn
trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 20 tháng 12 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Thị Hồng Sâm
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài, chúng tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ
rất nhiệt tình và có hiệu quả từ Phòng Đào tạo - Trường Đại học Kinh tế - Đại học
Quốc gia Hà Nội; Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Ứng Hòa; Đảng ủy, các ban
ngành liên quan trong huyện; Đảng ủy, Ủy ban nhân dân các xã trên địa bàn và nhân
dân huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội.
Chúng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể các thầy giáo, cô giáo
trong Khoa Kinh tế chính trị, Trường đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Đặc biệt bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Tiến sỹ Vũ Văn Hùng - Giảng viên Trường
Đại học Thương mại, người đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong việc hoàn
thành luận văn này.
Hà Nội, ngày 20 tháng12 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Thị Hồng Sâm
MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..............................................................................
PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................
1.
Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...............................................................
2.1.
Mục đích nghiên cứu ...........................................................
2.2.
Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................
3.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................
4.
Đóng góp mới của luận văn .....................................................................
5.
Kết cấu của luận
văn……............................................................................ . 4
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞLLLUÂṆ,
̃
̀
̀
THƢC̣ TIÊN VÊGIẢM NGHÈO BÊN VƢ̃NG..........................................................5
1.1. Tông quan tinh̀ hinh̀ nghiên cƣ́u...................................................................................................5
1.1.1. Các công trình nghiên cứu..................................................................................................5
1.1.2. Những khoảng trống cần tiếp tục nghiên cứu.........................................................8
1.2. Môtsốvân
đêlyluân ̣ vêngheo vàgiảm ngheo bên vƣ̃ng....................................9
̣
1.2.1. Những vấn đề chung vềngheo..........................................................................................9
1.2.2. Nguyên nhân đói ngheo......................................................................................................14
1.2.3. Những vấn đềchung vềgiảm ngheo bền vững.......................................................17
1.2.4. Nôịdung , tiêu chiv́ ànhững nhân
tốảnh hưởng đến giảm ngheo bền
vững..............................................................................................................................................................20
1.3. Kinh nghiêṃ giảm ngheo bên vƣ̃ng ơmôtsốđia
phƣơng vàbài hoc ̣
̣
rút ra cho huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội.............................................................36
1.3.1. Kinh nghiệm giảm ngheo bền vững ở một số địa phương............................36
1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội
trong công tác giảm ngheo bền vững.......................................................................................39
CHƢƠNG 2
PHƢƠNG PHAP NGHIÊN CƢ́U VẤN ĐỀ GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG
2.1. Phƣơng pháp luận của đê tài giảm ngheo bên vững ơ huyện Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội..................................................................................................................42
2.1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng........................................................................................42
2.1.2. Chủ nghĩa duy vật lịch sử..................................................................................................43
2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể của đê tài................................................44
2.2.1. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học.....................................................................44
2.2.2. Phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp.............................................45
2.2.3. Phương pháp logic – lịch sử............................................................................................47
2.2.4. Phương pháp thu thập và xử lý và phân tích dữ liệu thứ cấp.......................50
2.2.5. Phương pháp thống kê.........................................................................................................51
2.2.6. Phương pháp so sánh............................................................................................................51
CHƢƠNG 3
̀
THƢC̣ TRANG̣ GIẢM NGHÈO THEO HƢỚNG BÊN VƢ̃NG Ở
HUYÊṆ Ƣ́NG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI.............................................................53
3.1. Đă ̣c điểm tư nhiên, kinh tế, xã hội ảnh hƣơng đến hoat động giảm
ngheo bên vững ơ huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội ……………….......53
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ảnh hưởng đến đến hoạt động giảm ngheo bền vững
ở huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội.......................................................................................53
3.1.2. Đặc điểm kinh tế ảnh hưởng đến đến hoạt động giảm ngheo bền vững ở
huyên ̣ Ứng Hòa, thành phố Hà Nội...........................................................................................54
3.1.3. Đặc điểm xã hội ảnh hưởng đến đến hoạt động giảm ngheo bền vững ở
huyên ̣ Ứng Hòa, thành phố Hà Nội...........................................................................................55
3.2. Thưc trang giảm ngheo theo hƣơng bên vƣ̃ng ơ huyện Ứng Hòa
,
thành phố Hà Nội...............................................................................................................................58
3.2.1. Thưc ̣ trang ̣ hô ̣ngheo vàđăc ̣ điểm hô ̣ngheo ởhuyên ̣ Ứng Hòa
, thành
phốHàNôị..................................................................................................................................................58
3.2.2. Thưc ̣ trang ̣ triển khai các chinh́ sách vềgiảm ngheo bền vững ởhuyên ̣
Ứng Hòa, thành phố Hà Nội..........................................................................................................64
3.3. Đánh giá chung vê công tác giảm ngheo bên vững của huyện Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội..................................................................................................................71
3.3.1. Những thành tựu giảm ngheo bền vững đạt được và nguyên nhân..........69
3.3.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân....................................................................71
CHƢƠNG 4
́
̀
PHƢƠNG HƢỚNG VÀMÔṬ SÔGIẢI PHAP CƠ BẢN NHĂM GIẢM
NGHÈO BỀN VỮNG TẠI HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
4.1. Quan điểm, mục tiêu và phƣơng hƣơng nhăm giảm ngheo bên vƣ̃ng
ơ huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội..................................................................................75
4.1.1. Quan điểm vềvấn đềgiảm ngheo bền vững ởhuyên ̣ Ứng Hòa, thành
phốHàNôị..................................................................................................................................................75
4.1.2. Mục tiêu nhăm giảm ngheo bền vững ở huyện Ứng Hòa, thành phố Hà
Nôị.................................................................................................................................................................77
4.1.3. Phương hướng thực hiện nhăm giảm ngheo bền vững ở huyện Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội.....................................................................................................................78
4.2. Môtsốgiải
pháp chủyếu đểthƣc ̣ hiên ̣ muc ̣ tiêu giảm ngheo bên vƣ̃ng
̣
giai đoan ̣ 2014 – 2020......................................................................................................................79
4.2.1. Giải pháp tổng quan..............................................................................................................79
4.2.2. Giải pháp mang tính đặc thù của huyện....................................................................82
́
KÊT LUÂṆ............................................................................................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CAC TỪ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
i
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
1
2
3
4
ii
PHẦN MỞ ĐẦU
1.
Tính câp thiết của đê tài
Ngày nay, thếgiới tuy đa ̃đatnhiều
tiến bô ̣vươt bâc
̣
̣
̣ trên nhiều linh̃ vưc ̣
kinh tế, khoa hoc ̣, xã hội nhưng sự hiện diện của đói ngheo vẫn nổi lên như
môtvấn
̣ đềcấp bách toàn cầu. Cuôc ̣ đấu tranh chống đói ngheo đa ̃vàđang là
mục tiêu trọng tâm của phát triển bền vững của nhiều quốc gia trên thế giới
ngay trong thời đaịvăn minh hiên ̣ nay . Sư ̣phát triển đòi hỏi phải đảm bảo tính
cân đối, hiêụ quảvàphải kết hơp ̣ đươc ̣ tăng trưởng kinh tếvới giải quyết các
vấn đề xã hội và môi trường.
Những năm gần đây, nhờ chính sách đổi mới, nền kinh tế nước ta đã phát
triển nhanh, đời sống của đại bộ phận nhân dân đã được nâng lên rõ rệt. Song,
một bộ phận không nhỏ dân cư đang còn chịu cảnh đói ngheo; không đảm bảo
được điều kiện tối thiểu của cuộc sống. Sự phân hoá giàu ngheo đã và đang là
mối lo của Đảng và Nhà nước, là vấn đề xã hội cần đặc biệt quan tâm.
Xoá đói giảm ngheo đã trở thành phong trào, thành chương trình hành
động ở tất cả các tỉnh, thành phố, từ Trung ương đến địa phương, các tổ chức
chính trị , xã hội . Tuy nhiên, công cuộc giảm ngheo ở Việt Nam vẫn đang
đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, trong đó đặc biệt kể đến tính không
bền vững của công tác giảm ngheo ở huyện Ứng Hòa , thành phố Hà Nội .
Nguy cơ tái ngheo rất cao, hơn nữa có nhiều hộ gia đình không thuộc nhóm
hộ ngheo nhưng thu nhập bình quân của họ năm sát ngay trên chuẩn ngheo,
khi găp ̣ rủi ro như ốm đau, dịch bệnh, thiên tai, lạm phát… Thì các hộ đólâp ̣
tức “rơi”ơ vào nhóm hộ ngheo. Điều này đặt ra vấn đề phải làm thế nào để tăng
tính bền vững trong công tác giảm ngheo và đảm bảo sự bền vững của kết quả
ngheo trong thời gian tới, tính theo giai đoạn 2014 – 2020, khi nước ta cơ bản
trở thành một nước công nghiệp.
1
Huyên ̣ Ứng Hòa, thành phốHàNôị là giao tuyến phân chia địa hình núi
đá vôi với đồng băng chiêm trũng, với đăc ̣ điểm là huyện thuần nông, điểm
xuất phát thấp, chính vì vậy số hộ ngheo vân còn chiếm tmlê ̣số cao do cuôc ̣
sống của người dân chỉtrông chờ
vào đồng ruộng là chính . Bên canh ̣ đó,
nguồn vố n đầu tư còn han ̣ ch ế, hiêụ quảđầu tư chưa cao
, một số các làng
nghề truyền thống vân chưa phát huy đươc ̣ lơị thếcủa môi vùng
mà chỉ hoạt
đông ̣ làng nghềcòn manh mún, nhỏ l̉..
Thực tế trên đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cần phải tiếp tục nghiên cứu
cả về lý luận và thực tiễn nhăm hoàn thiện và tăng cường tính bền vững trong
xây dựng, thực hiện các chương trình, dự án, chính sách giảm ngheo, cũng
như công tác triển khai, tổ chức thực hiện ởhuyên Ứng Hòa , thành phố Hà
Nôị. Cần có những phân tích, đánh giá để tìm nguyên nhân của những thành
công, thất bại trong quá trình thực hiện công tác giảm ngheo để từ đó nâng
cao tính bền vững của công cuộc xóa đói giảm ngheo ở huyện Ứng Hòa ,
thành phố Hà Nội.
Vì vậy, “Giảm nghèo bền vững ở huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội”
được Học viên lựa chọn làm đề tài luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Kinh tế
Chính trị, mã số 60310101.
*
Câu hỏi nghiên cứu
Thế nào là giảm ngheo bền vững? Huyên ̣ Ứng Hòa , thành phố Hà Nội
cần phải làm giđ̀ ểgiảm ngheo bền vững vàlàm như thếnào đểthưc ̣ hiên ̣ có
hiêụ quảcác chương trinh̀, dư ̣án, chính sách giảm ngheo bền vững Quốc gia?
2.
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
-
Đánh giátinh̀ hinh̀ ngheo và nguyên nhân dẫn đến ngheo ở huyện Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội . Tổng kết , đánh giá, phân tich́ tinh̀ hinh̀ thưc ̣ hiên ̣
2
công tac giam ngheo bền vưng ơ huyên ̣ Ứng Hoa , thành phố Hà Nội trong
́
̉
thời gian qua.
-
Đềxuất các giải pháp chủyếu , phù hợp với điều kiện, đăc ̣ điểm kinh tế
xã hội của địa phương nhăm giảm ngheo bền vững trong thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-
Hệ thống hóa khung lý thuyết về giảm ngheo bền vững, những yếu tố
làm ảnh hưởng đến ngheo, tái ngheo; Phân tích một số kinh nghiệm thực tế từ
địa phương khác, huyện khác thuộc thành phố Hà Nội.
-
Phân tích thực trạng giảm ngheo ở huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội;
Những giải pháp mà thành phố và huyện đã triển khai nhăm giảm ngheo bền
vững; Từ đó, đánh giá những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những
hạn chế.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhăm tiếp tục đẩy mạnh công tác
giảm
ngheo của huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội một cách bền vững giai đoạn từ
nay đến năm 2020.
3.
Đối tƣợng và pham vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Tình trạng ngheo và hoạt động giảm ngheo bền vững ở huyện Ứng Hòa ,
thành phố Hà Nội . Chủ thể giảm ngheo bền vững là các hộ ngheo , các cấp
chính quyền huyện , xã và các tổ chức đoàn thể của huyện Ứng Hòa, thành
phố Hà Nội.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung
Đề tài tập trung đánh giá thực trạng giảm ngheo ởhuyên ̣ Ứng Hòa, thành
phốHàNôị. Đánh giá những kết quả đatđươc
̣
̣ trong viêc ̣ giảm ngheo , từ đó tìm
ra nh ững luận cứ khoa học, đề xuất giải pháp giảm ngheo bền vững ở huyên ̣
Ứng Hòa, thành phố Hà Nội.
3
- Phạm vi về không gian
Nghiên cứu đánh giá quá trình giảm ngheo ở huyện Ứng Hòa , thành phố
Hà Nội . Trong đó tâp ̣ chung vào viêc ̣ giảm ngheo hướng tới bền vững , phù
hơp ̣ với quátrinh̀ phát triển ởhuyên ̣.
- Phạm vi về thời gian
Đánh giá thực trạng giai đoạn 2009 - 2013; mục tiêu, phương hướng và
đề xuất giải pháp giai đoạn từ nay đến năm 2020.
4.
Đóng góp mơi của luận văn
- Khái quát kinh nghiệm giảm ngheo ở một số địa phương, trên cơ sở đó rút ra
bài học kinh nghiệm cho huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội.
- Phân tích thực trạng triển khai các chính sách, chương trình giảm ngheo bền
vững của huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội giai đoạn 2009 - 2013, chỉ ra
những thành tựu, những tồn tại, hạn chế cũng như nguyên nhân của những
hạn chế đó.
Đưa ra một số giải pháp để thực hiện giảm ngheo bền vững ở huyện
Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội từ nay đến năm 2020.
5. Kết câu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu thành 4 chương:
-
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận , thưc ̣ tiên vềgiảm
ngheo bền vững.
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu vấn đềgiảm ngheo bền vững.
-
Chương 3: Thưc ̣ trang ̣ giảm ngheo theo hướng bền vững ởhuyên ̣ Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội.
-
Chương 4: Phương hướng và một số giải pháp nhăm giảm ngheo bền
vững ởhuyên ̣ Ứng Hòa, thành phố Hà Nội trong thời gian tới.
4
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LL LUÂṆ,
̃
̀
THƢC̣ TIÊN VÊGIẢM NGHÈO BỀN VỮNG
1.1. Tông quan tinh̀ hinh̀ nghiên cƣ́u
1.1.1. Các công trình nghiên cứu
Cùng với quá trình phát triển kinh tế xã hội và chủ trương tái cơ cấu nền
kinh tế, các tổ chức cũng như các nhà khoa học đã tiến hành các hội thảo,
nghiên cứu về vấn đề giảm ngheo và quá trình giảm ngheo theo hướng bền
vững đã và đang là chủ đề được đề cập thường xuyên hiện nay. Rất nhiều các
công trình khoa học từ cấp bộ, các sách chuyên khảo, sách tham khảo, bài báo
khoa học các cấp, bài hội thảo các cấp đã đề cập trực tiếp, gián tiếp đến vấn
đề này. Một số công trình nổi bật sau:
- Tăng trưởng kinh tếvới giảm nghèo ởViêtNam
hiên ̣ nay
̣
, TS. Vũ Thị
Vinh, Nxb Chinh́ Tri Quốc ̣ Gia, 2014
Tác giả đã đưa ra quan điểm về tăng trưởng kinh tế và giảm ngheo trong
nền kinh tế thị trường là những vấn đề cơ bản của mọi quốc gia trong tiến
trình phát triển. Tăng trưởng kinh tế cao là yếu tố cơ bản để giảm ngheo và
phát triển. Giảm ngheo là nhân tố bảo đảm cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
Tác giả nhấn mạnh trong nền kinh tế thị trường nếu chỉ quan tâm tăng trưởng
kinh tế nhanh, mạnh sẽ tạo ra sự chênh lệch về trình độ phát triển và thu nhập
giữa các vùng, các nhóm dân cư, từ đó dẫn đến tình trạng bất bình đẳng,
khoảng cách giàu ngheo tăng lên và khi đến giới hạn nào đó thì đây sẽ là một
trong những nguyên nhân dẫn đến sự mất ổn định xã hội. Tuy nhiên, công
trình nghiên cứu trong phạm vi quốc gia và trong khuôn k hổcủa đánh giá
viêc ̣ gắn muc ̣ tiêu tăng trương kinh tếvơi giam ngheo ơ ViêtNam
, chưa đưa
̣
ra đươc ̣ giai phap giam ngheo bền vưng gắn vơi muc ̣ tiêu khac.
̉
5
- Vai tròcủa xóa đói giảm nghèo đôi với phát trỉn kinh tế - xa hội ởcác
tỉnh Tây B ắc Viê ̣t Nam , luân ̣ án tiến sỹkinh tế, Nguyên Thi Nhung ̣ , Đaịhoc ̣
kinh tếquốc dân, 2011.
Từ lý luận xóa đói giảm ngheo và phát triển kinh tế xã hội, luận án đã tập
trung làm rõ mối quan hệ giữa xóa đói giảm ngheo và phát triển kinh tế - xã
hội, vai trò của xóa đói giảm ngheo đối với phát triển kinh tế - xã hội nói
chung và đối với các tỉnh Tây Bắc Việt Nam nói riêng. Cụ thể:
+ Chỉ ra những tác động của xóa đói giảm ngheo đến phát triển kinh tế xã hội, xác định vai trò của xóa đói giảm ngheo đối với việc phát triển kinh tế
- xã hội: xóa đói giảm ngheo là một trong những bộ phận cấu thành quan
trọng của phát triển kinh tế - xã hội nhăm khắc phục những tác động tiêu cực,
trái ngược của đói ngheo đến phát triển kinh tế - xã hội. Đối với Tây Bắc, xóa
đói giảm ngheo có tác động và vai trò thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế xã hội. Hiệu quả của xóa đói giảm ngheo càng cao thì vai trò của nó đối với
phát triển kinh tế - xã hội càng lớn.
+
Ngheo đói cản trở quá trình phát triển kinh tế - xã hội: Tây Bắc ngheo
đói nổi bật lên là đặc điểm ngheo đói của đồng bào dân tộc thiểu số với những
tập tục thói quen sản xuất nhỏ lạc hậu. Sự tụt hậu vì ngheo đói của Tây Bắc
với phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số do khả năng tiếp cận với các điều
kiện của phát triển hạn chế… nên đã cản trở quá trình phát triển. Do đó xóa
đói giảm ngheo là tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh
xóa đói giảm ngheo và thực hiện giảm ngheo bền vững là góp phần thúc đẩy
phát triển nhanh và bền vững ở các tỉnh Tây Bắc Việt Nam.
Tuy có nhiều đóng góp nhưng luân ̣ án nghiên cứu taịđiạ bàn tỉnh Tây
Bắc, không đề cập đến lý luận cũng như giải pháp giảm ngheo theo hướng
bền vững theo điạ bàn huyên ̣.
6
-
Chính sách xóa đó i giảm nghèo , thưc ̣ trang ̣ và giải pháp , PGS.TS Lê
Quốc Lý, NXB Chinh́ tri – ̣ Quốc gia, Hà Nội, 2012.
Tác giả đã đánh giá m ột cách tổng quan về thực trạng đói ngheo ở Việt
Nam; chủ trương, đường lối của Đảng và các chính sách của Nhà nước ta về
xóa đói, giảm ngheo; các chương trình xóa đói, giảm ngheo điển hình; đánh
giá tổng quát việc thực hiện chính sách xóa đói, giảm ngheo của Việt Nam
giai đoạn 2001-2010; nêu ra những định hướng, mục tiêu xóa đói, giảm ngheo
cùng những cơ chế, giải pháp nhăm thực hiện có hiệu quả chính sách xóa đói,
giảm ngheo ở Việt Nam thời gian tới. Tuy nhiên , tác giả đưa ra giải pháp
mang tầm vi mô cua quốc gia
̃
hương bền vưng trên điạ ban huyên ̣.
́
- Giải pháp giam ngheo trên điạ an quân ̣ Thanh hhê
Luân ̣ văn Thac ̣ sỹKinh tế , Nguyên Thi Minh ̣ Nguyêt,̣ Học viện Chính trị –
Hành Chính Quốc gia Hồ Chí Minh, 2012
Tác giả làm rõ lý luận về giảm ngheo và công tác giảm ngheo ở quận
Thanh Khê. Rút ra những mặt được và hạn chế. Phân tích thực trạng ngheo ở
quận Thanh Khê trong thời gian qua. Trên cơ đề tài sẽ đề xuất những kiến
nghị và giải pháp nhăm giảm ngheo hiệu quả. Tìm ra nguyên nhân và hạn chế.
Đưa ra đươc ̣ phương hư ớng và những giải pháp cơ bản để nâng cao hiệu quả
công tác giảm ngheo ở quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, luân ̣
văn nghiên cứu vàđưa ra giải pháp dưạ trên đăc ̣ thùvùng miền , đinh ̣ hướng
giảm ngheo bền vững chưa sâu.
- “Giảm nghèo ền vững H tr t chính sách giáo dcc - đào tạo và y
tế”, Hoàng Triều Hoa, Tr.3 Tạp chí kinh tế và dự báo số 12/2014
Bài viết nhấn mạnh vấn đề giảm ngheo không chỉ đơn thuần là tăng thu
nhập, muốn giảm ngheo bền vững phải tập trung xử lý tận gốc những nguyên
nhân gây tái ngheo, đó chính là cải thiện các nguồn lực đầu vào cho người
7
ngheo, như: trình độ giáo dục, điều kiện y tế, chăm sóc sức khỏe. Qua đó, tác
giả s ẽ phân tích những bất cập cần phải khắc phục trong chính sách hô trợ
người ngheo và đưa ra một số giải pháp.
Ngoài ra, các nghị quyết các văn kiện đại hội Đảng, các bài báo của các
học giả về quan điểm, chủ trương, kinh nghiệm giảm ngheo theo hướng bền
vững trên các báo, các tạp chí trong và ngoài nước cũng là nguồn tư liệu giúp
học viên tìm hiểu và rút ra bài học kinh nghiệm cho công tác nghiên cứu về
công tác giảm ngheo bền vững ở huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội.
1.1.2. Những khoảng trống cần tiếp tục nghiên cứu
Cho đến nay, đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề xóa
đói, giảm ngheo như các công trình nghiên cứu khoa học các cấp, bài tạp chí,
sách chuyên khảo, tham khảo,… Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu trong
điều kiện thời gian mới, không gian mới với nhiều yếu tố tác động đan xen
nhiều chiều cạnh. Đặc biệt đề tài lựa chọn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội
làm địa điểm nghiên cứu với những đặc thù và điều kiện riêng thì chưa có
công trình nào đề cập tới với những lý do sau:
- Một là, làm rõ đặc trưng bối cảnh mới của hộ ngheo giai đoạn 2011 2020, đặc biệt là giai đoạn 2011 - 2015. Công tác giảm ngheo bền vững cần
đạt được các mục tiêu:
+
Bảo đảm giảm ngheo nhanh và bền vững, bảo vệ thành quả giảm
ngheo,
hạn chế tái ngheo nhăm bảo đảm ngày càng tốt hơn những nhu cầu cơ bản, thiết
yếu của người ngheo, nhất là về ăn, mặc, ở, chữa bệnh và học hành. Tạo lập cơ
hội phát triển để người ngheo, hộ ngheo, cộng đồng ngheo ổn định về sinh kế, đa
dạng hóa thu nhập, vượt qua đói ngheo, vươn lên khá giả giàu có. Thực hiện tốt
tiến bộ, công băng xã hội phù hợp với trình độ và điều kiện cụ thể. Nâng cao thu
nhập và chất lượng cuộc sống của dân. Tập trung phát triển cộng động và xây
dựng nông thôn mới gắn với giảm ngheo. Đến năm 2015, tỉ lệ hộ ngheo theo
8
chuẩn mới (áp dụng cho giai đoạn 2011-2015) bình quân giảm khoảng 2%/năm
(trong 5 năm giảm 1/3 số hộ ngheo), trong đó các thôn, bản xã đặc biệt khó khăn
ngheo giảm ít nhất ½ số hộ ngheo và có ít nhất 50% thôn bản, xã đặc biệt khó
khăn vượt qua tình trạng khó khăn hiện hành (theo chuẩn ngheo mới 2011-2015
là thành thị 500.000 đ/người/tháng và nông thôn 400.000 đồng/người/tháng.
- Hai là, làm rõ thực trạng công tác giảm ngheo ở huyện Ứng Hòa,
thành
phố Hà Nội với những thành tựu đạt được, tồn tại cần khắc phục và nguyên
nhân của nó. Việc phân tích này được bám sát theo tiêu chí giảm ngheo bền
vững.
- Ba là, phương hướng cơ bản nhăm giảm ngheo bền vững mang tính
đặc
thù vùng kinh tế của huyện. Đề xuất những giải pháp mang tính bền vững cao
và định hướng phục vụ những định hướng xuyên suốt, lâu dài phù hợp với
điều kiện phát triển kinh tế - xã hội đất nước nói chung, đặc biệt cần có giải
pháp căn cơ nhăm giảm thiểu các hộ tái ngheo ở huyện Ứng Hòa, thành phố
Hà Nội.
1.2. Môtsốvân
đêlyluân ̣ vêngheo và giảm ngheo bên vững
̣
1.2.1. Những vấn đề chung vềnghèo
1.2.1.1. Quan niê ̣m của một sô tổ chức quôc tế và Viêṭ Nam về vấn đề
nghèo đói
Có rất nhiều quan niệm về ngheo đói được các thiết chế kinh tế quốc tế,
tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ đưa ra. Môi một quan niệm đưa ra đều
dựa trên những nguyên tắc và cách tiếp cận riêng về ngheo đói, song nhìn
chung có thể chú ý vào một số quan niệm chủ yếu sau: Hội nghị Thượng đỉnh
Thế giới về phát triển xã hội tổ chức tại Copenhagen (Đan Mạch) năm 1995
đã đưa ra một định nghĩa về ngheo đói như sau: "Người nghèo là tất cả những
ai mà thu nhập thấp hơn dưới 1 đô la (USD) m i ngày cho m i người, sô tiền
đư c coi như đủ mua những sản phẩm thiết yếu đ̉ tồn tại" - đây được coi là
9
- Xem thêm -