Tài liệu Giải pháp tăng cường năng lực cạnh tranh của công ty bảo hiểm bưu điện sài gòn đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM ĐỖ THỊ CẨM THI GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN SÀI GÒN ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM ĐỖ THỊ CẨM THI GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN SÀI GÒN ĐẾN NĂM 2020 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh – Hướng nghề nghiệp Mã số LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS – TS. VÕ THANH THU TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015 LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế “Giải pháp tăng cường năng lực cạnh tranh của Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn đến năm 2020” là công trình nghiên cứu của bản thân tôi dưới sự hướng dẫn của Giáo sư – Tiến sĩ Võ Thanh Thu. Các số liệu sử dụng trong luận văn được thu thập và khảo sát từ thực tế có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy, được sử dụng trung thực và khách quan. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung và tính trung thực của đề tài nghiên cứu này. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 05 năm 2015 Tác giả Đỗ Thị Cẩm Thi MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT, KÝ HIỆU DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1. Ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài ........................................................................... 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 4. Tổng quan và điểm mới của luận văn ..................................................................... 5. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn ................................................................................ 6. Khung nghiên cứu ..................................................................................................... 7. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 8. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH ........................... 1.1 Khái niệm về cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, năng lực cạnh tranh ................. 1.2 1.3 1.1.1 Cạnh tranh .................. 1.1.2 Lợi thế cạnh tranh ...... Các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh......... 1.2.1 Môi trường tổng quát . 1.2.2 Môi trường ngành ...... Các yếu tố môi trường bên trong ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh ......... 1.3.1 Năng lực quản trị ....... 1.3.2 Nguồn nhân lực .......... 1.3.3 Năng lực marketing .... 1.3.4 Chất lượng dịch vụ ..... 1.3.5 Trình độ công nghệ .... 1.3.6 Năng lực tài chính ...... 1.3.7 Năng lực giá ............... 1.3.8 Văn hoá doanh nghiệp 1.3.9 Thương hiệu ............... 1.3.10 Nghiên cứu và phát tri 1.4 Các tiêu chí để đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp...................18 1.5 Các phương pháp nghiên cứu và đánh giá năng lực cạnh tranh.................... 19 1.5.1 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE - External Factor Evaluation Matrix) 19 1.5.2 Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IEF – Interal Factor Evaluation Matrix) 20 1.5.3 Ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM - Competitive Profile Matrix)...........22 1.6 Kinh nghiệm tăng cường năng lực cạnh tranh của một số công ty bảo hiểm .. 23 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN SÀI GÒN.......................................................... 25 2.1 Giới thiệu sơ lược về Công ty Bảo hiểm Bưu Điện Sài Gòn............................ 25 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển..................................................................25 2.1.2 Sản phẩm và dịch vụ của Công ty................................................................ 26 2.1.3 Cơ cấu tổ chức quản lý................................................................................. 26 2.1.4 Tình hình kinh doanh của công ty...............................................................27 2.2 Các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn.................................................................................................................... 29 2.2.1 Môi trường tổng quát....................................................................................29 2.2.2 Môi trường ngành.........................................................................................32 2.2.3 Ma trận các yếu tố bên ngoài:...................................................................... 37 2.3 Các yếu tố môi trường bên trong ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn.................................................................................................................... 38 2.3.1 Năng lực quản trị.......................................................................................... 38 2.3.2 Nguồn nhân lực.............................................................................................40 2.3.3 Năng lực marketing.......................................................................................41 2.3.4 Chất lượng dịch vụ........................................................................................42 2.3.5 Trình độ công nghệ.......................................................................................42 2.3.6 Năng lực tài chính.........................................................................................44 2.3.7 Năng lực giá.................................................................................................. 45 2.3.8 Văn hoá doanh nghiệp..................................................................................45 2.3.9 Thương hiệu..................................................................................................46 2.3.10 Nghiên cứu và phát triển.............................................................................. 47 2.3.11 Ma trận các yếu tố bên trong........................................................................48 2.4 Thực trạng năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn...........................................49 2.4.1 Năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn........................................................ 49 2.4.1.1 Năng lực quản trị....................................................................................51 2.4.1.2 2.4.1.3 2.4.1.4Chất lượng dịch vụ ................................................................................. 2.4.1.5Trình độ công nghệ ................................................................................. 2.4.1.6Năng lực tài chính .................................................................................. 2.4.1.7 2.4.1.8Văn hoá doanh nghiệp ............................................................................ 2.4.1.9 2.4.1.10 Nghiên cứu và phát triển ........................................................................ 2.4.2 Ma trận hình ảnh cạnh tran 2.5 Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh tại PTI Sài Gòn ............................. 2.5.1 Thành công .......................... 2.5.2 Hạn chế ................................ 2.5.3 Nguyên nhân ........................ CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN SÀI GÒN ................................................ 3.1 Định hướng và mục tiêu phát triển của công ty ................................................ 3.1.1 Định hướng phát triển đến n 3.1.2 Mục tiêu chiến lược ............. 3.2 Các giải pháp nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn ........................................................................................................... 3.2.1 Nâng cao năng lực quản trị 3.2.2 Xây dựng và phát triển nguồ 3.2.3 Tăng cường năng lực marke 3.2.4 Nâng cao chất lượng dịch vụ 3.2.5 Nâng cao trình độ công nghệ 3.2.6 Nghiên cứu và phát triển ..... 3.3 Kiến nghị với Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm Bưu Điện: ............................ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT, KÝ HIỆU --o0o-ACE Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm Nhân thọ ACE Bảo Minh Tổng Công ty Cổ phần Bảo Minh Bảo Việt Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt BIC Tổng Công ty bảo hiểm BIDV Cathay Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm nhân thọ Cathay – Việt Nam CPM Competitive Profile Matrix (Ma trận hình ảnh cạnh tranh) DV Dịch vụ EFE External Factor Evaluation Matrix (Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài) Fubon Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm Fubon (Việt Nam) GDP Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội) IFE Interal Factor Evaluation Matrix (Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong) Liberty Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm Liberty MIC Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm Quân Đội MTV Một thành viên PJICO Tổng Công ty Cổ phần bảo hiểm Petrolimex PTI Sài Gòn Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn PTI Tổng Công ty Cổ phần Bảo Hiểm Bưu điện PVI Tổng công ty Cổ phần Bảo hiểm Dầu khí Việt Nam TNHH Trách nhiệm hữu hạn DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU --o0o— Bảng 1.1: Các chiến lược cạnh tranh cơ bản...................................................................... 10 Bảng 1.2: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài...............................................................20 Bảng 1.3: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong...............................................................21 Bảng 1.4: Ma trận hình ảnh cạnh tranh.............................................................................. 22 Bảng 2.1: Tỷ lệ tăng trưởng của PTI Sài Gòn qua các năm................................................27 Bảng 2.2:Tỷ trọng doanh thu của PTI Sài Gòn so với PTI qua các năm............................28 Bảng 2.3:Cơ cấu doanh thu theo nghiệp vụ của PTI Sài Gòn.............................................28 Bảng 2.4: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài...............................................................38 Bảng 2.5: Thống kê lao động theo độ tuổi năm 2014..........................................................40 Bảng 2.6:Thống kê lao động theo trình độ đào tạo năm 2014............................................ 40 Bảng 2.7: Các chỉ tiêu tài chính chủ yếu của PTI trong năm 2013 và 2014.......................44 Bảng 2.8: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong...............................................................49 Bảng 2.9: Đánh giá yếu tố năng lực quản trị......................................................................52 Bảng 2.10: Đánh giá yếu tố nguồn nhân lực.......................................................................53 Bảng 2.11: Đánh giá yếu tố năng lực marketing.................................................................54 Bảng 2.12: Đánh giá yếu tố chất lượng dịch vụ..................................................................55 Bảng 2.13: Đánh giá yếu tố trình độ công nghệ..................................................................55 Bảng 2.14: Đánh giá yếu tố năng lực tài chính...................................................................56 Bảng 2.15: Đánh giá yếu tố năng lực giá............................................................................56 Bảng 2.16: Đánh giá yếu tố văn hóa doanh nghiệp............................................................ 57 Bảng 2.17: Đánh giá yếu tố thương hiệu.............................................................................57 Bảng 2.18: Đánh giá yếu tố nghiên cứu và phát triển.........................................................58 Bảng 2.19: Ma trận hình ảnh cạnh tranh............................................................................ 59 Bảng 3.1: Mẫu đánh giá năng lực của lãnh đạo trực tiếp...................................................66 Bảng 3.2: Hệ thống tiêu chí tuyển dụng nhân viên..............................................................68 Bảng 3.3: Xây dựng chương trình hành động thực hiện mục tiêu phát triển nghề nghiệp của nhân viên....................................................................................................................... 70 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ --o0o-Hình 1.1: Mô hình năm áp lực cạnh tranh của Micheal E. Porter......................................15 Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức của PTI Sài Gòn........................................................................... 26 Hình 2.2: Thị phần doanh thu bảo hiểm gốc thị trường phi nhân thọ 2014........................36 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài Trong điều kiện khủng hoảng kinh tế kéo dài trong giai đoạn hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp đều gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, thậm chí một số doanh nghiệp đã lâm vào tình trạng phá sản, … Không nằm ngoài tình hình chung đó, hoạt động kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ cũng gặp nhiều khó khăn do tăng trưởng kinh tế thấp, kinh tế vĩ mô chưa thật sự ổn định, doanh nghiệp kinh doanh khó khăn, thu nhập của người dân chưa được cải thiện, nợ phí bảo hiểm cao, tình hình trục lợi bảo hiểm gia tăng. TS. Bùi Việt Hà – Giám đốc hoạt động tập đoàn Bảo Việt nhận định rằng năm 2014, ước tính doanh thu trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ tăng 7 – 8%, doanh thu bảo hiểm nhân thọ tăng 14 – 15% so với năm 2013. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng để thực hiện được điều này là việc làm không dễ dàng. Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn (PTI Sài Gòn) là công ty con trực thuộc Công ty cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (PTI) – là một trong năm đơn vị kinh doanh bảo hiểm Việt Nam có thị phần lớn nhất thị trường bảo hiểm phi nhân thọ trong năm 2013. Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn là đơn vị có doanh thu chiếm tỷ trọng khá cao trong hệ thống PTI, là một trong những đơn vị mạnh của PTI. Trong xu thế cạnh tranh quyết liệt trong thị trường bảo hiểm, PTI Sài Gòn phải đối mặt với một số vấn đề về tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ tái tục, tỷ lệ bồi thường, và cả tình trạng cạnh tranh không lành mạnh từ các đối thủ cạnh tranh,… Năm 2012, PTI Sài Gòn có tỷ lệ tăng trưởng khá ấn tượng với con số 44,69% so với năm 2011, doanh thu đạt 127,54 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong các năm 2013, 2014, con số này đã giảm sút đáng kể. Năm 2013, PTI Sài Gòn đã có mức tăng trưởng âm với - 5,62%. Qua năm 2014 tỷ lệ tăng trưởng đã có bước tiến tuy nhiên vẫn chỉ đạt mức 10,04%. Đây là một dấu hiệu rất không tích cực trong tình hình thị trường có nhiều biến động như hiện nay. Bên cạnh đó, PTI Sài Gòn còn phải đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt từ các doanh nghiệp bảo hiểm trong nước và nước ngoài tại Việt Nam. Thị trường bảo 2 hiểm Việt Nam trong mắt các nhà bảo hiểm nước ngoài vẫn là thị trường đầy tiềm năng và chưa được khai thác hết. Điển hình là các vụ xâm nhập thị trường của các doanh nghiệp: Công ty Bảo hiểm Bảo lãnh Seoul, Tokio Marine, … Câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để vượt qua tình trạng kinh doanh khó khăn như hiện nay và tiến đến phát triển bền vững trong tương lai? Câu trả lời chính là phải tận dụng lợi thế và nâng cao năng lực cạnh tranh để khẳng định vị thế của PTI Sài Gòn trên thị trường. Thông qua đề tài: “Giải pháp tăng cường năng lực cạnh tranh của Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn đến năm 2020”, tôi hy vọng sẽ đóng góp cho Công ty trong vấn đề đánh giá lợi thế cạnh tranh của mình và có những giải pháp phù hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần khẳng định vị thế và thương hiệu PTI trên thị trường bảo hiểm trong nước và đưa PTI Sài Gòn phát triển một cách bền vững. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của Luận văn cụ thể như sau: - Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ; - Xác định những thành công và những hạn chế trong năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn; - Xác định các nguyên nhân dẫn đến sự hạn chế năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn; - Đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn đến năm 2020 trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ. 3.  Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn bao gồm: Các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài, các yếu tố thuộc môi trường bên trong, các nhân tố then chốt tạo nên năng lực cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn. 3  Phạm vi nghiên cứu: Không gian nghiên cứu: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn trong thị trường bảo hiểm tại Việt Nam . Thời gian: Thời gian nghiên cứu của luận văn từ năm 2010 đến năm 2014. Các giải pháp đưa ra để ứng dụng trong khoảng thời gian 5 năm từ năm 2015 – 2020. 4. Tổng quan và điểm mới của luận văn Để thực hiện luận văn học viên đã tiếp cận với nhiều sách, luận văn, công trình nghiên cứu, bài báo. Sau đây là những nghiên cứu gần nhất với luận văn : Trần Thế Hoàng, Nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam, Luận án Tiến sĩ. 2011 Tác giả đã hệ thống hóa được các lý thuyết về năng lực cạnh tranh như Các lý thuyết của Adam Smith và David Ricardo, Lý thuyết năng lực cạnh tranh của Michael Porter, Lý thuyết Chiến lược “đại dương xanh” của Chan Kim và Renée Mauborgne. Tác giả cũng tập hợp được 4 mô hình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh là: Phương pháp Ma trận SWOT Mô hình kim cương của Michael Porter, Phương pháp ma trận hình ảnh cạnh tranh và Phương pháp của Thompson – Strickland. Cũng trong Luận án này, tác giả lựa chọn 10 yếu tố năng lực cạnh tranh quan trọng của doanh nghiệp thủy sản gồm: Năng lực quản trị, Năng lực nghiên cứu, Năng lực công nghệ, Năng lực phát triển quan hệ, Nguồn nhân lực, Năng lực tài chính, Năng lực marketing, năng lực cạnh tranh về giá, thương hiệu, Năng lực xử lý tranh chấp. Cách lựa chọn này có thể là tài liệu tham khảo tốt cho các nghiên cứu cùng loại. ty Cao Anh Tuấn, Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh tại công Cổ phần dây cáp điện lực Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ, 2013 Tác giả trình bày cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, nêu được các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh và các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh. Trên cơ sở phân tích đánh giá năng lực cạnh 4 tranh tại Cadivi thông qua phương pháp ma trận hình ảnh cạnh tranh để xác định điểm mạnh và điểm hạn chế về năng lực cạnh tranh của Cadavi. Tác giả sử dụng ma trận các yếu tố bên ngoài để đánh giá tác động của các yếu tố bên ngoài đến năng lực cạnh tranh của công ty. Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh cho Cadivi như nâng cao năng lực quản trị, trình độ công nghệ, khả năng nghiên cứu, … - Dương Quang Hiếu, Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh Công ty Gas Petrolimex Sài Gòn đến năm 2013, Luận văn Thạc sĩ, 2013 Tác giả trình bày cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, nêu được các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh và các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh. Tác giả sử dụng ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài, ma trận hình ảnh cạnh tranh để đánh giá tác động của các yếu tố bên ngoài đến năng lực cạnh tranh của công ty; Thêm vào đó, tác giả sử dụng mô hình phân tích chuỗi giá trị và ma trận đánh giá các yếu tố bên trong để xác định năng lực lõi và xác định điểm mạnh, điểm yếu của công ty. Từ đó, tác giả đánh giá về thực trạng năng lực cạnh tranh của Gas Petrolimex SG. Trên cơ sở thực trạng, tác giả đề xuất các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh như nâng cao năng lực quản trị kinh doanh và tài chính, phát triển nguồn nhân lực, … Bên cạnh đó, tác phẩm “Ba tiếp cận giải thích lợi thế cạnh tranh của công ty” đăng trên tạp chí Phát triển Khoa học & Công nghệ, tập 15 – năm 2012, của tác giả Nguyễn Thành Long, tác giả đã chỉ ra tập hợp các lý thuyết nhằm làm rõ định nghĩa lợi thế cạnh tranh và nguồn lực tạo ra các lợi thế cạnh tranh đó. Trong đó, tác giả chỉ ra ba tiếp cận giải thích lợi thế cạnh tranh công ty gồm: Lý thuyết chiến lược cạnh tranh 5 áp lực của Porter; Lý thuyết quan điểm cơ sở nguồn lực; Lý thuyết entrepreneurchip. 5 Điểm mới của luận văn: Luận văn đã cụ thể hóa khung lý thuyết nghiên cứu năng lực cạnh tranh cho trường hợp một công ty điển hình là PTI Sài Gòn. Luận văn đã khái quát một số bài học kinh nghiệm về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành bảo hiểm. Luận văn đã lần đầu tiên công bố những đánh giá cụ thể về năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn theo các tiêu chí khoa học. Từ đó đề xuất hệ thống giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực năng cạnh tranh cho PTI Sài Gòn trong giai đoạn 2015 – 2020. 5. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn Từ kết quả nghiên cứu, tác giả muốn thông tin đến ban lãnh đạo Công ty thực trạng năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả để năng cao năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn trong giai đoạn 2015 - 2020, nhằm cải thiện vị thế và thương hiệu PTI trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ. 6 6. Khung nghiên cứu CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN Khái niệm về NLCT Các yếu tố - Năng lực q - Nguồn nhâ - Năng lực m - Chất lượng - Năng lực t - Năng lực g - Văn hoá d - Thương hi - Nghiên cứ - Trình độ c CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG Giới thiệu về PTISG Các yếu tố môi trường bên ngoài - Môi trường tổng quát - Môi trường ngành CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP Quan điểm và cơ sở đề xuất giải pháp Định hướng phát triển của Tổng công ty. Các giải pháp Dựa vào thực trạng đã phân tích trong chương 2 để phát triển giải pháp phù hợp. Các kiến nghị Kiến nghị với Tổng Công ty PTI 7 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nguồn dữ liệu: Nguồn dữ liệu được sử dụng trong luận văn là nguồn đa dữ liệu  Dữ liệu thứ cấp: Tác giả thu thập dữ liệu thứ cấp từ hai nguồn: - Nguồn dữ liệu nội bộ trong Công ty bao gồm: các Báo cáo tài chính của Tổng công ty, các Báo cáo nội bộ của PTI Sài Gòn; - Nguồn dữ liệu bên ngoài được thu thập từ số liệu của Tổng cục thống kê, Tạp chí bảo hiểm, …  Dữ liệu sơ cấp: Tác giả lấy ý kiến chuyên gia bằng cách phỏng vấn trực tiếp và email thông qua bảng câu hỏi khảo sát. 7.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn chủ yếu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính để phục vụ cho quá trình nghiên cứu. Cụ thể là phương pháp chuyên gia, phân tích thống kê để đánh giá mức độ phản ứng của PTI Sài Gòn với các yếu tố môi trường bên trong, các yếu tố môi trường bên ngoài, đánh giá năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn so với các đối thủ cạnh tranh. - Sử dụng ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài và ma trận đánh giá các yếu tố bên trong để phân tích tác động và mức độ phản ứng của công ty với các yếu tố môi trường bên ngoài và môi trường bên trong. - Sử dụng phương pháp ma trận hình ảnh cạnh tranh để phân tích và đánh giá năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn so với các đối thủ cạnh tranh trong ngành. 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, kết cấu của luận văn gồm ba chương như sau:  Chương 1: Cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh Chương này nêu các khái niệm về cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, năng lực cạnh tranh; Các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh; 8 Các yếu tố môi trường bên trong ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh; Các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp; Lý thuyết về các phương pháp, mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh làm nền tảng cho việc phân tích thực trạng tại doanh nghiệp ở Chương 2.  Chương 2: Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh tại Công ty Bảo hiểm Bưu điện Sài Gòn Dựa vào cơ sở lý luận đã trình bày ở chương 1 để phân tích tình hình thực tế tại PTI Sài Gòn. - Giới thiệu về PTI Sài Gòn. - Các yếu tố môi trường bên ngoài và bên trong có ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn. - Sử dụng mô hình hình ảnh cạnh tranh để phân tích đánh giá năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn. - Năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn.  Chương 3: Một số giải pháp tăng cường năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn. - Trình bày định hướng và mục tiêu phát triển của PTI Sài Gòn. - Từ các điểm hạn chế tại PTI Sài Gòn đã phân tích ở chương 2 làm cơ sở để đưa ra các giải pháp tăng cường năng lực cạnh tranh của PTI Sài Gòn. - Trình bày thêm một số kiến nghị dành cho Tổng Công ty. 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH 1.1 Khái niệm về cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, năng lực cạnh tranh 1.1.1 Cạnh tranh Khái niệm về cạnh tranh hiện đang có nhiều cách hiểu khác nhau. Khái niệm này được sử dụng rộng rãi cho phạm vi doanh nghiệp, phạm vi ngành và phạm vi quốc gia… Theo Karl Marx: “Cạnh tranh là sự ganh đua, đấu tranh gay gắt giữa các nhà tư bản nhằm dành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và tiêu dùng hàng hóa để thu được lợi nhuận siêu ngạch”. Hai nhà kinh tế học Mỹ P.A Samuelson và W.D.Nordhaus trong cuốn Kinh tế học (xuất bản lần thứ 12) cho rằng: “Cạnh tranh là sự kình địch giữa các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau để dành khách hàng hoặc thị trường”. Quan điểm của Micheal E. Porter cho rằng cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi và doanh nghiệp cần phải xác định lợi thế cạnh tranh và lựa chọn chiến lược cạnh tranh phù hợp. Quan điểm của Chan Kim và Mauborgne lại cho rằng cạnh tranh là không cần thiết, cạnh tranh là lãng phí nguồn lực, chiến lược đại dương xanh sẽ giúp mọi doanh nghiệp vô hiệu hóa cạnh tranh, “bằng cách tạo ra những khoảng trống thị trường không có cạnh tranh, những khoảng trống mà cạnh tranh trở nên không còn quan trọng nữa”. Thay vì tranh giành và chia nhỏ thị trường, các doanh nghiệp có thể nuôi dưỡng, phát triển nhu cầu của khách hàng, tạo nên những thị trường mới. 1.1.2 Lợi thế cạnh tranh “Một công ty được xem là có lợi thế cạnh tranh khi tỷ lệ lợi nhuận của nó cao hơn tỷ lệ bình quân trong ngành. Và công ty có lợi thế cạnh tranh bền vững khi nó có thể duy trì tỷ lệ lợi nhuận cao trong một thời gian dài.” – Giáo trình quản trị chiến lược – PGS – TS Lê Thế Giới Theo Micheal E. Porter: “Lợi thế cạnh tranh phát sinh từ các giá trị mà doanh nghiệp có thể tạo ra cho người mua, giá trị này phải lớn hơn các chi phí của doanh nghiệp đã bỏ ra”. Giá trị ở đây có thể hiểu là mức mà người mua sẵn lòng thanh 10 toán cho sản phẩm, dịch vụ. Giá trị cao hơn sẽ xuất hiện khi doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ tương đương nhưng giá thấp hơn đối thủ cạnh tranh; hoặc khi doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ độc đáo, khác biệt với các đối thủ cạnh tranh và người mua sẵn lòng chi trả với mức giá cao hơn bình thường. Một quan điểm về cạnh tranh được nhiều người đồng ý: “Lợi thế cạnh tranh là năng lực phân biệt của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh mà năng lực này được khách hàng đánh giá cao và tạo ra nhiều giá trị hơn cho khách hàng”. Theo Micheal E. Porter có hai dạng lợi thế cạnh tranh mà doanh nghiệp có thể sở hữu, đó là chi phí thấp hoặc khác biệt hóa. Hai dạng lợi thế cạnh tranh cơ bản này kết hợp với phạm vi hoạt động của doanh nghiệp đang theo đuổi sẽ tạo ra ba chiến lược cạnh tranh tổng quát: chiến lược chi phí thấp, chiến lược khác biệt hóa và chiến lược tập trung. Chiến lược tập trung có hai hình thức là tập trung vào chi phí thấp hoặc tập trung vào khác biệt hóa. Bảng 1.1: Các chiến lược cạnh tranh cơ bản PHẠM VI CẠNH TRANH 1.1.3 Năng lực cạnh tranh Diễn đàn cao cấp về cạnh tranh công nghiệp của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã định nghĩa về năng lực cạnh tranh cho cả doanh nghiệp, ngành và quốc gia như sau: “Năng lực cạnh tranh là khả năng của các doanh nghiệp, ngành, quốc gia, khu vực trong việc tạo ra việc làm và thu nhập cao hơn trong điều kiện cạnh tranh quốc tế”. 11 Theo M. Porter thì “Năng suất lao động là thước đo duy nhất về năng lực cạnh tranh. Năng lực cạnh tranh là khả năng tạo dựng, duy trì và sử dụng và sáng tạo mới các lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp, để tạo ra năng suất và chất lượng cao hơn đối thủ, chiếm lĩnh thị phần lớn, tạo ra thu nhập cao và phát triển bền vững”. Năng lực cạnh tranh có thể được phân biệt thành ba cấp độ: (1) Năng lực cạnh tranh cấp độ quốc gia, (2) Năng lực cạnh tranh cấp độ ngành/sản phẩm, (3) Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Ba cấp độ này có mối liên quan mật thiết với nhau, phụ thuộc lẫn nhau. Năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp trước hết chính là các yếu tố bên trong doanh nghiệp như: Các nguồn lực về tài chính, con người, công nghệ; Các kênh phân phối; Khả năng chiếm lĩnh thị trường, … Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp gắn liền với ưu thế của sản phẩm và thị phần mà doanh nghiệp đang nắm giữ và hiệu quả sản xuất kinh doanh. 1.2 Các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh Theo TS. Nguyễn Hữu Lam và cộng sự (2011), các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh có thể phân loại thành môi trường tổng quát và môi trường ngành. 1.2.1 Môi trường tổng quát Môi trường tổng quát là môi trường bao trùm lên hoạt động của tất cả các tổ chức và có ảnh hưởng một cách trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt động của tổ chức đó. Môi trường tổng quát có ảnh hưởng lâu dài đến các doanh nghiệp và khó bị tác động hay bị kiểm soát mà các doanh nghiệp còn phải phụ thuộc vào nó. Khi môi trường tổng quát thay đổi sẽ có những tác động nhất định đến các đối tượng có liên quan. Sự phản ứng của các đối tượng này sẽ làm xuất hiện cả cơ hội và đe dọa đối với hoạt động của doanh nghiệp. Môi trường tổng quát gồm các thành phần chủ yếu:  Môi trường kinh tế vĩ mô Đây là một yếu tố rất quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp và năng đông hơn so với một số yếu tố khác của môi trường tổng quát. Những diễn biến của môi trường