Tài liệu Giải pháp hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty tnhh thiên lộc thành

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH CƠ SỞ THANH HÓA – KHOA KINH TẾ ---------- CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN LỘC THÀNH GIÁO VIÊN HD: TH.S. VÕ THỊ MINH SINH VIÊN TH : BÙI THỊ HẢO MSSV : 11006463 LỚP : CDKT13CTH THANH HÓA, THÁNG 06 NĂM 2014. Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ………Ngày tháng năm 2014 GIẢNG VIÊN SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ………Ngày tháng năm 2014 GIẢNG VIÊN SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Hạch toán nghiệp vụ bán buôn qua kho.............................................14 Sơ đồ 1.2. : Hạch toán nghiệp vụ bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán......................................................................................................................15 Sơ đồ 1.3. Hạch toán nghiệp vụ bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán............................................................................................................16 Sơ đồ 1.4. Hạch toán nghiệp vụ bán lẻ hàng hoá................................................16 Sơ đồ 1.5. Hạch toán trường hợp doanh nghiệp có hàng giao đại lý..................17 Sơ đồ 1.6 : Hạch toán trường hợp doanh nghiệp nhận bán hàng đại lý..............18 Sơ đồ 1.7: Hạch toán bán hàng theo phương thức trả góp..................................18 Sơ đồ 1.8 : Hạch toán bán hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB)..................19 Sơ đồ 1.9: Hạch toán nghiệp vụ bán hàng hoá theo phương thức kiểm kê định kỳ .............................................................................................................................20 Sơ đồ 1.10. Sơ đồ hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu...............................22 Sơ đồ 1.11. Sơ đồ hạch toán giá vốn hàng bán...................................................23 Sơ đồ 1.12 : Hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp.........................................25 Sơ đồ 1.13: Hạch toán kế toán xác định kết quả kinh doanh..............................26 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty........................................31 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán............................................................33 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ trình tự ghi sổ...........................................................................35 SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh MỤC LỤC NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN DANH MỤC SƠ ĐỒ MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu..........................................................................................1 3. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................2 3.1 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp..............................................................2 3.2 Hệ thống phương pháp kế toán.......................................................................2 3.3 Phương pháp so sánh......................................................................................2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................2 5. Kết cấu của chuyên đề.......................................................................................3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP...............................................................................................................4 1.1. NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH......................................................................................................4 1.1.1. Đặc điểm, vai trò, nhiệm vụ của hoạt động bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp............................................................4 1.1.1.1. Khái quát đặc điểm và vai trò cơ bản của quá trình bán hàng..................4 1.1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh............6 1.1.2. Khái niệm doanh thu bán hàng....................................................................7 1.1.2.1. Điều kiện ghi nhận doanh thu...................................................................7 1.1.2.2. Nguyên tắc hoạch toán doanh thu bán hàng.............................................8 1.1.3. Cách xác định kết quả bán hàng..................................................................8 1.1.4. Các phương thức bán hàng hoá...................................................................8 SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh 1.1.4.1. Bán buôn qua kho.....................................................................................9 1.1.4.2. Bán buôn vận chuyển thẳng.....................................................................9 1.1.4.3. Phương thức bán lẻ:................................................................................10 1.1.4.4. Phương thức bán hàng qua đại lý...........................................................10 1.1.4.5. Phương thức hàng đổi hàng....................................................................11 1.1.4.6. Nguyên tắc xác định hàng được bán......................................................11 1.2. TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH..........................................................................................12 1.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng......................................................................12 1.2.1.1. Chứng từ kế toán....................................................................................12 1.2.1.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................12 1.2.1.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................13 1.2.1.4. Phương pháp kế toán bán hàng theo phương pháp kê khai thường xuyên (Tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ)...................................................13 1.2.1.4.1. Kế toán bán buôn qua kho...................................................................13 1.2.1.4.2. Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng...................................................15 1.2.1.4.3. Kế toán bán lẻ hàng hoá......................................................................16 1.2.1.4.4. Kế toán bán hàng qua đại lý ký...........................................................17 1.2.1.4.5. Kế toán bán hàng theo phương thức trả..............................................18 1.2.1.5. Phương pháp kế toán bán hàng theo phương pháp kê khai thường xuyên (Tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp)...................................................19 1.2.1.5. Phương pháp kế toán bán hàng theo phương thức kiểm kê định kỳ......19 1.2.2. Kế toán khoản giảm trừ doanh thu............................................................20 1.2.2.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................20 1.2.2.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................21 1.2.2.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................21 1.2.2.4. Phương pháp kế toán..............................................................................21 1.2.3. Kế toán giá vốn hàng bán..........................................................................22 1.2.3.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................22 SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh 1.2.3.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................22 1.2.3.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................22 1.2.3.4. Phương pháp kế toán..............................................................................22 1.2.4. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp.......................................................23 1.2.4.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................23 1.2.4.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................24 1.2.4.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................24 1.2.4.4. Phương pháp kế toán..............................................................................24 1.2.5. Kế toán xác định kết quả kinh doanh........................................................25 1.2.5.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................25 1.2.5.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................25 1.2.5.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................26 1.2.5.4. Trình tự hạch toán..................................................................................26 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN LỘC THÀNH..........................................................................27 2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÔNG TY TNHH THIÊN LỘC THÀNH.......27 2.1.1. Lịch sử hình thành.....................................................................................27 2.1.2. Vốn điều lệ................................................................................................28 2.1.3. Ngành nghề kinh doanh.............................................................................28 2.1.4. Đặc điểm về lĩnh vực kinh doanh..............................................................28 2.1.5. Chức năng và nhiệm vụ của công ty TNHH Thiên Lộc Thành................29 2.1.5.1. Chức năng...............................................................................................29 2.1.5.2. Phương thức tiêu thụ hàng hoá của công ty...........................................29 2.1.5.3. Bài toán quản lý bán hàng tại công ty....................................................30 2.1.5.4. Thị trường tiêu thụ hàng hoá của công ty...............................................30 2.1.5.5. Chiến lược kinh doanh của công ty........................................................30 2.1.6. Tình hình tổ chức......................................................................................31 2.1.6.1. Cơ cấu chung..........................................................................................31 SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh 2.1.6.1.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty..........................................31 Nguồn Phòng kế toán Công Ty TNHH Thiên Lộc Thành..................................31 2.1.6.1.2. Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban.............................................31 2.1.6.2. Cơ cấu phòng kế toán.............................................................................32 2.1.6.2.1. Sơ đồ tổ chức bô máy kế toán.............................................................32 2.1.6.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của từng kế toán viên...................................33 2.1.7. Chính sách kế toán áp dụng tại công ty.....................................................34 2.1.7.1. Hình thức kế toán áp dụng tại Công ty...................................................34 2.1.7.2. Sơ đồ trình tự ghi sổ...............................................................................34 2.1.8. Các chính sách khác..................................................................................35 2.2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN LỘC THÀNH........................36 2.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng......................................................................36 2.2.1.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................36 2.2.1.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................36 2.2.1.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................36 2.2.1.4. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.............................................................36 2.2.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu......................................................46 2.2.3. Kế toán giá vốn hàng bán..........................................................................46 2.2.3.1. Chứng từ sử dụng:..................................................................................46 2.2.3.2. Tài khoản sử dụng:.................................................................................46 2.2.3.3. Phương pháp xác định giá vốn...............................................................46 2.2.3.4. Quy trình.................................................................................................46 2.2.3.5. Các nghiệp vụ phát sinh.........................................................................47 2.2.4. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp.......................................................54 2.2.4.1.Chứng từ sử dụng....................................................................................54 2.2.4.2.Tài khoản sử dụng...................................................................................54 2.2.4.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................54 2.2.4.4. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh............................................................54 SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh 2.2.5. Kế toán xác định kết quả kinh doanh.......................................................62 2.2.5.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................62 2.2.5.2. Tài khoản sử dụng..................................................................................62 2.2.5.3. Sổ sách sử dụng......................................................................................62 2.2.5.4. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.............................................................62 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN LỘC THÀNH..........................................................................71 3.1. ĐÁNH GIÁ VÀ NHẬN XÉT CHUNG.......................................................71 3.1.1. Những ưu điểm..........................................................................................71 3.1.2. Nhược điểm...............................................................................................71 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN.........................................................................72 3.2.1. Phân bổ chi phí quản lý kinh doanh cho từng mặt hàng tiêu thụ để tính chính xác kết quả tiêu thụ của từng mặt hàng.....................................................72 3.2.2. Lập dự phòng phải thu khó đòi.................................................................73 3.2.3. Lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho:.......................................................74 3.2.4. Tin học hoá trong công tác kê toán:..........................................................74 KẾT LUẬN........................................................................................................76 SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực tập vừa qua em đã tích luỹ được rất nhiều kinh nghiệm và các kỹ năng,tác phong làm việc .giúp em củng cố những kiến thức đã học ở trường, từ đó làm nển tảng, hành trang cho công việc nghề nghiệp sau này. Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Công Ty TNHH Thiên Lộc Thành đã tạo điều kiện cho chúng em được làm việc và học hỏi trong thời gian vừa qua. Đội ngũ nhân viên công ty đã giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình để chúng em có thể hoàn thành được công việc thực tập của mình một cách hoàn thiện. Chúng em xin cảm ơn sự cho phép từ phía nhà trường,sự quan tâm giúp đỡ từ khoa kinh tế đã giúp chúng em được thực tập, cọ xát thực tế, học hỏi thêm nhiều kiến thức và kinh nghiệm quý báu qua thời gian thực tập vừa qua, để hoàn thành tốt bài chuyên đề tốt nghiệp của mình. Và em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn của cô giáo Võ Thị Minh người trực tiếp hướng dẫn em trong suốt quá trình làm chuyên đề tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô khoa kinh tế cũng như quý thầy cô trường Đại học Công Nghiệp TP.HCM đã giảng dạy những kiến thức nền tảng cho em trong suốt thời gian vừa qua. Bài chuyên đề tốt nghiệp này là những kiến thức em học hỏi trong quá trình thưc tập tại công ty và trong quá trình học tập rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ phía thầy cô để bài chuyên đề tốt nghiệp này của em được hoàn thiện hơn. Em xin trân thành cảm ơn ! SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong điều kiện khi sản xuất gắn liền với thị trường thì chất lượng sản phẩm về cả mặt nội dung và hình thức càng trở nên cân thiết hơn bao giờ hết đối với doanh nghiệp.Thành phẩm hàng hóa đã trở thành yêu cầu quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Viêc duy trì sự ổn định và không ngừng phát triển sản xuất của doanh nghiệp chỉ có thể thưc hiện khi chất lượng sản phẩm ngày càng tốt hơn và được thị trường chấp nhận. Cùng cơ chế mới, với sự hoạt động của nhiều thành phần kinh tế tính độc lập, tự chủ trong các danh nghiệp ngày càng cao hơn mỗi doanh nghiệp phải năng động sáng tạo trong kinh doanh, phải chịu trách nhiệm trước kết quả kinh doanh của mình, bảo đảm được vốn kinh doanh và quan trọng hơn là kinh doanh có lãi. Muốn như vậy các doanh nghiệp phải nhận thức được vị trí khâu tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa vì nó quyết định đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp và là cơ sở để doanh nghiệp có thu nhập bù đắp chi phí bỏ ra, thực hiện nghĩ vụ với Ngân sách Nhà Nước. Doanh nghiệp kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế cao là cơ sở doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển ngày càng vững chắc trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh sôi động và quyết liệt. Xuất phát từ đòi hỏi của nền kinh tế tác động mạnh mẽ đến hệ thống quản lý nói chung và kế toán nói riêng cũng như vay trò và tính cấp thiết của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác kế toán bán hàng vận dụng lý luận đã được học tại trường kết hợp với thực tế thu nhận được từ công tác kế toán tại Công Ty TNHH Thiên Lộc Thành, em đã chọn đề tài: “ Giải pháp hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công Ty TNHH Thiên Lộc Thành ” để nghiên cứu và viết bài chuyên đề của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Hệ thống hóa các vấn đề lí luận có liên quan đến công tác kế toán bán hàng và SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 1 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty TNHH Thiên Lộc Thành Đánh giá thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty TNHH Thiên Lộc Thành Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty TNHH Thiên Lộc Thành 3. Phương pháp nghiên cứu 3.1 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp Điều tra, thống kê các nghiệp vụ tại phòng kế toán thông qua các bảng biểu, báo cáo được công bố về những kết quả đạt được. Thu thập số liệu từ kế toán viên đặc biệt là kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh Phương pháp trực quan là quan sát công việc của kế toán. 3.2 Hệ thống phương pháp kế toán - Phương pháp chứng từ - kiểm kê. - Phương pháp ghi sổ kép. - Phương pháp tính giá. - Phương pháp tổng hợp - cân đối 3.3 Phương pháp so sánh So sánh các chỉ tiêu kì gốc với kì báo cáo, kì kế hoạch với kì báo cáo như tổng bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh…. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng: Công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Phạm vi - Không gian: Nghiên cứu tại công ty TNHH Thiên Lộc Thành -Thời gian: Các số liệu được khảo sát, thu thập năm 2013, và đề xuất giải pháp cho các năm tiếp theo. SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 2 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh 5. Kết cấu của chuyên đề Kết cấu chuyên đề gồm 3 chương Chương 1: Cơ sở lí luận về kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty TNHH Thiên Lộc Thành Chương 3 : Giải pháp hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty TNHH Thiên Lộc Thành SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 3 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP 1.1. NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 1.1.1. Đặc điểm, vai trò, nhiệm vụ của hoạt động bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. 1.1.1.1. Khái quát đặc điểm và vai trò cơ bản của quá trình bán hàng Trong nền kinh tế thị trường, khi mà các doanh nghiệp phải tự hạch toán kinh doanh, tự chịu trách nhiệm về quyết định của mình thì bán hàng hoá có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự sống còn của các doanh nghiệp. Các Mác đã từng khẳng định: Lưu thông vừa là tiền đề, vừa là điều kiện, vừa là kết quả của sản xuất.Theo quan điểm này thì sản xuất và lưu thông gắn bó chặt chẽ với nhau tạo nên một chu trình tái sản xuất xã hội. Các doanh nghiệp thương mại thực hiện khâu trung gian nối liền giữa sản xuất và tiêu dùng. Quá trình này bao gồm hai khâu mua và bán hàng hoá, là một tất yếu của quá trình tái sản xuất. Quá trính bán hàng ở các doanh nghiệp thương mại là quá trình vận động của vốn kinh doanh từ vốn hàng hoá sang vốn bằng tiền và hình thành kết quả kinh doanh thương mại. Quá trình bán hàng hoàn tất khi hàng hoá đac giao cho người mua và đã thu đuợc tiền bán hàng. - Đó là sự mua bán có thoả thuận: doanh nghiệp đồng ý bán và khách hàng đồng ý mua, đã trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền. - Doanh nghiệp giao cho khách hàng một lượng hàng hoá và nhận được từ khách hàng một khoản tiền hoặc một khoản nợ. Khoản tiền này được gọi là doanh thu bán hàng, dùng để bù đắp các khoản chi phí đã bỏ ra trong quá trình kinh doanh. - Căn cứ vào số tiền hay khoản nợ mà khách hàng chấp nhận trả để hạch toán kết quả kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp. SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 4 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh - Xét về mặt kinh tế học, bán hàng là một trong bốn khâu của quá trình tái sản xuất xã hội. Đó là một quá trình lao động kĩ thuật nghiệp vụ phức tạp của doanh nghiệp thương mại nhằm thoả mãn nhu cầu tiêu dùng cho xã hội. Chỉ có thông qua bán hàng thì tính hữu ích của hàng hoá mới được thực hiện, tạo điều kiện để tiến hành tái sản xuất xã hội. Việc thúc đẩy bán hàng hoá ở doanh nghiệp thương mại là cơ sở để thúc đẩy công tác ở doanh nghiệp thương mại trong nền kinh tế quốc dân. - Xét về phương diện xã hội, bán hàng có vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Thông qua công tác bán hàng, các đơn vị kinh doanh có thể dự đoán nhu cầu tiêu dùng của xã hội nói chung và từng khu vực nói riêng với từng sản phẩm hàng hoá từ đó doanh nghiệp sẽ xây dựng được các kế hoạch kinh doanh phù hợp nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Chính qua đó, doanh nghiệp đã góp phần điều hoà giữa cung và cầu trong nền kinh tế. - Ngoài những chức năng trên, công tác bán hàng là cơ sở để có kết quả kinh doanh. Giữa bán hàng và xác định kết quả kinh doanh có mối liên hệ hết sức mật thiết và tác động qua lại lẫn nhau. Bán hàng là cơ sở để xác định kết quả kinh doanh, quyết định kết quả kinh doanh là cao hay thấp còn kết quả kinh doanh là căn cứ quan trọng để đưa ra các quyết địnhvà bán hàng hoá. Như vậy, có thể khẳng định rằng kết quả kinh doanh là mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp, còn bán hàng là phương tiện để thực hiện mục tiêu cuối cùng đó. - Việc xác định kết quả kinh doanh chính là xác định phần chênh lệch giữa một bên là doanh thu thuần với một bên là toàn bộ chi phí đã bỏ ra. Số chênh lệch đó biểu hiện “lãi” hoặc “lỗ”. Xác định đúng kết quả kinh doanh là cơ sở để đánh giá hiệu quả của các hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định của doanh nghiệp, các định nghĩa vụ mà doanh nghiệp phải thực hiện đối với Nhà nước, lập các quĩ tạo điều kiện mở rộng sản xuất. Ngoài ra việc xác định đúng kết quả kinh doanh còn là cơ sở để lập kế hoạch cho kỳ kinh doanh tiếp theo, đồng thời nó cũng là số liệu cung cấp thông tin cho các đối tượng quan tâm như các nhà đầu tư, các ngân hàng… Trong điều kiện hiện nay, khi mà các doanh nghiệp đang SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 5 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh phải tiến hành kinh doanh trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt của nền kinh tế thị trường, việc xác định kết quả kinh doanh có ý nghĩa rất quan trọng trong việc xử lý, cung cấp các thông tin không những cho các nhà quản lí của doanh nghiệp để lựa chọn phương án kinh doanh có hiệu qủa mà nó còn là căn cứ để các cơ quan quản lý tài chính, cơ quan thuế... thực hiện việc giám sát việc chấp hành các chính sách, chế độ tài chính... 1.1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh Một là ghi chép phản ánh đầy đủ kịp thời khối lượng hàng hoá bán ta, tính toán đúng đắn trị giá vốn của hàng bán ra và các chi phí nhằm xác định chính xác kết quả kinh doanh của doanh nghiệp Hai là cung cấp thông tin kịp thời về tình hình bán hàng phục vụ cho lãnh đạo, điều hành hoạt động kinh doanh thương mại. Ba là kiểm tra tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng, kế hoạch lợi nhuận, kỉ luật thanh toán và quản lí chặt chẽ tiền bán hàng, kỉ luật thu nộp ngân sách. Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trên kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh phải chú ý những nội dung sau: Thứ nhất, xác định đúng thời điểm hàng hoá được coi là được bán để kịp thời lập báo cáo bán hàng và phản ánh doanh thu. Báo cáo thường xuyên, kịp thời tình hình bán hàng và thanh toán với khách hàng, đảm bảo giám sát chặt chẽ hàng bán về số lượng, chất lượng, chủng loại, thời gian...Đôn đốc việc thu tiền bán hàng về quĩ kịp thời, tránh hiện tượng tiêu cực sử dụng tiền hạng cho mục đích cá nhân. Thứ hai, tổ chức hệ thống chứng từ ban đầu và trình tự luân chuyển hợp lí. Các chứng từ ban đầu phải đầyđủ hợp pháp, luân chuyển khoa học, hợp lí tránh trùng lặp, bỏ sót và không quả phức tạp nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu hợp lý, nâng cao hiệu quả công tác kế toán. Tổ chức vận dụng tốt hệ thống tài khoản, hệ thống sổ sách kế toán phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của đơn vị. Thứ ba, xác định đúng và tập hợp đúng và tập hợp đầy đủ chi phí bán hàng phát sinh trong quá trình bán hàng cũng như chi phí quản lý doanh nghiệp, phân bổ chi phí hợp lí cho hàng còn lại cuối kỳ và kết chuyển chi phí hợp lí cho hàng trong SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 6 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh kỳ để xác định kết quả kinh doanh chính xác. Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh thực hiện tốt các nhiệm vụ của mình sẽ đem lại hiệu quả thiết thực cho công tác bán hàng nói riêng và cho hoạt động kinh doanh nói chung của doanh nghiệp. Nó giúp cho người sử dụng những thông tin của kế toán nắm được toàn diện hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, giúp cho người quản lý trong việc ra quyết định kịp thời cũng như trong việc lập kế hoạch kinh doanh trong tương lai. 1.1.2. Khái niệm doanh thu bán hàng Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần vốn chủ sở hữu. Doanh thu trong doanh nghiệp bao gồm: Tổng giá trị cao có lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được như: Doanh thu bán hàng, doanh thu cung cấp dịch vụ, doanh thu về hoạt động tài chính, tiền lãi,bản quyền, tổ chức và lợi nhuận được chia. Doanh thu bán hàng là toàn bộ số tiền thu được từ các hoạt động giao dịch từ các hoạt động giao dịch như bán sản phẩm hàng hóa cho khách hàng bao gồm cả các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có). 1.1.2.1. Điều kiện ghi nhận doanh thu Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thõa mãn tất cả 5 điều kiện sau: Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua. Doanh nghiệp không nắm giữa quyền quản lý hàng hóa như nghười sở hưu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa. Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 7 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh Doanh thu bán hàng bao gồm: Doanh thu bán hàng ra ngoài và doanh thu bán hàng nội bộ. 1.1.2.2. Nguyên tắc hoạch toán doanh thu bán hàng Đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, khi viết hóa đơn bán hàng phải ghi rõ giá bán chua có thuế GTGT, các khoản phụ thu, thuế GTGT phải nộp và tổng giá thanh toán. Doanh thu bán hàng được phản ánh theo số tiền bán hàng chưa có thuế GTGT. Đối với hàng hóa chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu được phản ánh trên tổng giá thanh toán. Đối với hàng hóa thuộc diện chịu thuế TTĐB, thuế xuất nhập khẩu thì doanh thu tính trên tổng giá mua bán. Doanh thu bán hàng(kể cả doanh thu nội bộ) phải được theo dõi chi tiết theo tứng sản phẩm nhằm xác định chính xác, đầy đủ kết quả kinh doanh của từng mặt hàng khác nhau. Trong đó doanh thu nội bộ là doanh thu của những sản phẩm hàng hóa cung cấp lẫn nhau giữa các đơn vị trưc thuộc trong cùng một hệ thống tổ chức như: Gía trị các loại sản phẩm, hàng hóa được dùng để trả lương cho cán bộ công nhân viên, giá trị các sản phẩm đem biếu tặng hoặc tiêu dùng trong nội bộ doanh nghiệp. 1.1.3. Cách xác định kết quả bán hàng. Kết quả kinh doanh từ hoạt động bán hàng = Doanh thu bán hàng - Giá vốn bán hàng - CPBH, CPQLDN phân bổ cho số hàng bán Trong đó: Doanh thu Tổng doanh bán hàng = thu bán hàng thuần - Các khoản giảm trừ doanh thu theo quy định - Thuế xuất khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT phải nộp 1.1.4. Các phương thức bán hàng hoá. Trong nền kinh tế thị trường, việc bán sản phẩm, hàng hoá của các doanh nghiệp được thực hiện bằng nhiều phương thức khác nhau, theo đó các sản phẩm hàng hoá vận động từ doanh nghiệp đến tay các hộ tiêu dùng cuối cùng. Tuỳ thuộc SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 8 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh vào đặc điểm sản phẩm hàng hoá tiêu thụ mà doanh nghiệp có thể sử dụng một trong các phương thức sau: 1.1.4.1. Bán buôn qua kho. Đây là hình thức bán buôn mà hàng hoá bán được xuất ra từ kho của doanh nghiệp. Theo phương thức này có 2 hình thức bán buôn: * Bán buôn qua kho bằng cách giao hàng trực tiếp: theo hình thức này, bên mua cử đại diện đến kho doanh nghiệp thương mại để nhận hàng. Doanh nghiệp xuất kho hàng hoá giao trực tiếp cho đại diện bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua đã thanh toán hoặc chập nhận thanh toán, hàng hoá được xác nhận là tiêu thụ. * Bán buôn qua kho bằng cách chuyển thẳng hàng: Theo hình thức này, căn cứ vào hợp đồng đã ký kết, doanh nghiệp thương mại xuất kho hàng hoá bằng phương tiện vận tải của mình hay thuê ngoài chuyển đến giao cho bên mua tại một địa điểm đã được thoả thuận giữa hai bên. Hàng hoá chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thương mại, số hàng này được xác nhận là tiêu thụ khi nhận được tiền của bên mua thanh toán hay chấp nhận thanh toán 1.1.4.2. Bán buôn vận chuyển thẳng. Đây là hình thức bán buôn mà các doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua về không nhập kho mà chuyển thẳng cho bên mua. Phương thức này được thực hiện theo các hình thức: * Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán. Theo hình thức này, doanh nghiệp không tham gia vào việc thanh toán tiền mua hàng bán hàng với người mua, người bán. Doanh nghiệp chỉ thực hiện việc môi giới: sau khi tìm được nguồn hàng, thoả thuận giá cả số lượng (dựa trên cơ sở giá cả số lượng trong đơn đặt hàng của người mua) doanh nghiệp tiến hành bàn giao hàng ngày tại kho hay địa điểm giao hàng của người bán và người mua có trách nhiệm thanh toán với người bán chứ không phải với doanh nghiệp. Như vậy, hàng hoá trong trường hợp này không thuộc sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp được hưởng hoa hồng môi giới. *Bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán. SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 9 Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: Th.S. Võ Thị Minh Theo hình thức này, doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng chuyển hàng đi bán thẳng cho bên mua tại một địa diểm đã thoả thuận. Hàng hoá lúc này vẫn thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Chỉ khi bên mua thanh toán hoặc khi doanh nghiệp nhận được giấy biên nhận hàng và bên mua chấpnhận thanh toán thì hàng hoá được xác nhận là tiêu thụ. Trong trương hợp này, doanh nghiệp tham gia thanh toán với cả hai bên: Thu tiền bán hàng của người mua và trả tiền mua hàng cho người bán. 1.1.4.3. Phương thức bán lẻ: Đây là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng. *Hình thức bán hàng thu tiền tập trung: Theo hình thức này nhiệm vụ thu tiền của người mua và giao hàng cho người mua tách rời nhau. Mỗi quầy hàng có một nhân viên thu tiền mua hàng của khách hàng, viết hoá đơn hoặc tích kê giao hàng cho khách để khách hàng đến nhận ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hoá đơn hoặc kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng hoá bán trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền và nộp tiền cho thủ quỹ và làm giấy nộp tiền. *Hình thức bán hàng thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán hàng thu tiền trực tiếp của khác và giao hàng cho khách. Hết ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng nộp tiền cho thủ quỹ và lấy giấy nộp tiền bán hàng. Sau đó nhân viên bán hàng kiểm kê hàng tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng. *Hình thức bán hàng trả góp: Theo hình thức này, người mua được trả tiền mua hàng thành nhiều lần. Doanh nghiệp thương mại ngoài số tiền thu theo giá bán hàng còn thu thêm ở người mua một khoản tiền lãi vì trả chậm. 1.1.4.4. Phương thức bán hàng qua đại lý. - Đối với bên giao đại lý: Hàng giao cho đơn vị đại lý vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp và SVTH: Bùi Thị Hảo - MSSV: 11006463 – Lớp: CDKT13CTH Trang: 10