Tài liệu Các thuốc tác động trên hệ thần kinh thực vật

1 CÁC THUỐC TÁC ĐỘNG TRÊN HỆ THẦN KINH THỰC VẬT 2 MỤC TIÊU HỌC TẬP Hiểu được cấu tạo và chức năng sinh lý của hệ TKTV 2. Hiểu được cơ chế tác động của các thuốc trên hệ TKTV 1. 3 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV 4 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) 5 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) HỆ GIAO CẢM 6 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) HỆ PHÓ GIAO CẢM 7 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) CÁC CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH [2] 8 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) ACETYLCHOLINE RECEPTORS Đặc tính cảm thụ với 1 trong hai chất alkaloid có nguồn gốc từ thực vật – Receptor muscarinic  5 subtypes (M1M5)     Khớp nối giữa thần kinh phó giao cảm-cơ quan đích Hệ TKTW Hạch thần kinh thực vật Vị trí tiền synapse của sợi adrenergic và cholinergic – Receptor nicotinic (5 tiểu đơn vị polypeptide)  Hạch thần kinh thực vật  Khớp nối thần kinh-cơ của hệ thần kinh soma  Hệ thần kinh trung ương 9 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) ADRENOCEPTOR – -adrenoceptors • 1-adrenoceptors: chủ yếu ở cơ trơn (các tuyến ngoại tiết, TKTW) • 2-adrenoceptors: vị trí tiền synapse của các neuron, các mô, tiểu cầu – β-adrenoceptors • β1-adrenoceptors: mô cơ tim (epi = norepi) • β2-adrenoceptors: nhiều nơi trong cơ thể (epi>norepi) • β3-adrenoceptors: mô mỡ, cơ vân, tử cung… – Dopamine receptors • D1 receptors: cơ trơn mạch máu • D2 receptors: hệ TKTW, vị trí tiền synapse của các neuron – Imidazoline receptors 10 1/ TỔNG QUAN VỀ HỆ TKTV (tt) 11 2/ CÁC THUỐC TÁC ĐỘNG TRÊN HỆ TKTV [2] 12 2/ CÁC THUỐC TÁC ĐỘNG TRÊN HỆ TKTV [2] 13 2/ CÁC THUỐC TÁC ĐỘNG TRÊN HỆ TKTV (tt) PHÂN LOẠI – Thuốc tác động trên hệ giao cảm • Kích thích  Trực tiếp  Gián tiếp • Ức chế – Thuốc tác động trên hệ phó giao cảm • Kích thích hệ M, hệ N  Trực tiếp  Gián tiếp • Ức chế hệ M, hệ N 14 2/ CÁC THUỐC TÁC ĐỘNG TRÊN HỆ TKTV (tt) 15 TÓM TẮT NHỮNG ĐIỂM CHÍNH  Hệ thần kinh thực vật: hệ giao cảm và hệ phó giao cảm.  Hai hệ này cho những tác động đối lập trên cùng một hệ cơ quan.  Các thuốc kích hoạt một hệ này sẽ cho các hiệu ứng tương tự như thuốc ức chế hệ còn lại. 16 TÓM TẮT NHỮNG ĐIỂM CHÍNH (tt)  Acetylcholine: hệ phó giao cảm và hệ thần kinh soma.  NE: khớp nối của hệ giao cảm với cơ quan đích.  Các chất dẫn truyền thần kinh không adrenergickhông cholinergic như peptide, serotonin, nitric oxide. 17 TÓM TẮT NHỮNG ĐIỂM CHÍNH (tt)  Hầu hết các thuốc ảnh hưởng lên hệ TKTVđều tác động lên thụ thể của acetylcholine hay norepinephrin (hoạt hóa hay ức chế) tại các tuyến, cơ trơn và cơ tim.  Hoạt hóa muscarinic receptor và -adrenoceptor gây co cơ trơn.  Hoạt hóa β-adrenoceptor: dãn cơ trơn và kích thích cơ tim. 18 TÓM TẮT NHỮNG ĐIỂM CHÍNH(tt)  Tác động lên sự tổng hợp, dự trữ, phóng thích, hay chuyển hóa của các chất dẫn truyền thần kinh thuốc tác động gián tiếp  Chất chủ vận tác động gián tiếp  Ức chế các enzyme gây bất hoạt các chất dẫn truyền thần kinh (ức chế cholinesterase)  Tăng giải phóng (amphetamine)  Ức chế tái hấp thu (cocain) 19 CÂU HỎI ÔN TẬP 1. A woman with facial muscle spasms is treated with an agent that inhibits the release of acetylcholine. Which side effect is most likely to occur in this patient? A. B. C. D. E. Bradycardia urinary incontinence dry mouth Diarrhea constriction of the pupils 2. A man receives an injection of epinephrine to treat an allergic reaction to a bee sting. Which effect would result from this treatment? A. B. C. D. E. 20 increased glucose absorption from the gut increased hepatic output of glucose increased uptake of glucose by skeletal muscle increased formation of glycogen increased conversion of glucose to fat