Tài liệu Body shaming và vấn nạn body shaming trên mạng xã hội

lOMoARcPSD|15978022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG — —— BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KÌ TƯ DUY PHẢN BIỆN BODY SHAMING VÀ VẤN NẠN BODY SHAMING TRÊN MẠNG XÃ HỘI Họ và tên sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Diệu MSSV: 2173201081840. Lớp: K27PR38 Khoa Quan hệ Công chúng – Truyền Thông Mã học phần: 71THIN10082 Mã nhóm lớp HP: 212_71PHIL20012 Đề thi số: 01 Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 04 năm 2022 lOMoARcPSD|15978022 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................. 3 CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................... 4 1. Trình bày đề tài và lý do nghiên cứu đề tài: ..................................................... 4 2. Mục đích nghiên cứu đề tài:............................................................................... 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .................................................................... 4 4. Ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu: ........................................................................ 4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN ..................................................................................... 5 1. Cơ sở lý luận - khoa học: .................................................................................... 5 1.1. Sơ lược về Body Shaming - Miệt thị ngoại hình: .......................................... 5 1.2. Lý luận khoa học: ............................................................................................ 6 2. Trình bày quan điểm cá nhân về vấn đề nghiên cứu: ......................................... 7 4. Vấn đề Body Shaming trên mạng xã hội: ............................................................ 8 CHƯƠNG 3: NỘI DUNG ............................................................................................. 10 1. Thực trạng việc body shaming ........................................................................ 10 2. Vấn nạn body trên truyền thông và mạng xã hội .......................................... 12 2.1. Ai là nạn nhân? .......................................................................................... 12 2.2. Chỉ là đùa vui thôi? ................................................................................... 15 2.3. Tràn lan bài viết miệt thị ngoại hình trên mạng xã hội ......................... 16 3. Body shaming - cần dừng lại ............................................................................ 18 5. Phần phản biện ................................................................................................. 22 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN ............................................................................................. 25 Tài liệu tham khảo ........................................................................................................ 26 Bảng biểu ...................................................................................................................... 27 MẪU KHẢO SÁT: https://forms.gle/VGS2Enifb8XmZZba8 ..................................... 31 2 lOMoARcPSD|15978022 LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn đến Trường Đại học Văn Lang đã đưa môn học Tư duy phản biện vào chương trình giảng dạy. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến giảng viên bộ môn - thầy Vũ Ngọc Bích đã dày công dạy dỗ, chỉ bảo và truyền đạt những kiến thức quý báu cho em suốt thời gian học tập vừa qua. Trong thời gian tham gia lớp học Tư duy phản biện của thầy, em được thu nhận them nhiều kiến thức bổ ích, tinh thần học tập hiệu quả, nghiêm túc. Đây chắc chắn sẽ là những kiến thức quý báu, là hành trang để em bước tiếp sau này. Bộ môn Tư duy phản biện là môn học thú vị, vô cùng bổ ích và có tính thực tế cao cũng như đảm bảo cung cấp đủ kiến thức, gắn liền với nhu cầu thực tiễn của sinh viên. Tuy nhiên, do vốn kiến thức còn nhiều hạn chế và khả năng tiếp thu kiến thức còn bỡ ngỡ. Em đã cố gắng hoàn thiện bài tiểu luận này hết mức có thể trong khả năng của mình nhưng nếu còn sai sót và chưa chính xác chỗ nào, kính mong quý thầy cô xem xét và góp ý cho bài tiểu luận của em được hoàn chỉnh hơn. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 04 năm 2022 Nguyễn Thị Mỹ Diệu 3 lOMoARcPSD|15978022 CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU 1. Trình bày đề tài và lý do nghiên cứu đề tài: Dựa trên yêu cầu bài thi tiểu luận: “Trên cơ sở những kiến thức đã được trang bị trong môn học "Tư duy phản biện", hãy phản biện (ủng hộ/phản đối) một vấn đề mà bạn tâm đắc nhất trong cuộc sống, em chọn đề tài Body shaming và vấn nạn body shaming trên mạng xã hội để làm đề tài nghiên cứu. Miệt thị ngoại hình của người khác được xem là một vấn đề liên quan đến đạo đức cũng như nhận thức của con người trong xã hội, Chính vì thế, em chọn đề tài nghiên cứu này nhằm phổ biến khái niệm “Body shaming” cũng như qua đó nâng cao nhận thức cộng đồng trong vấn đề này. 2. Mục đích nghiên cứu đề tài: Miệt thị ngoại hình của người khác là một vấn nạn, chắc hẳn ai có cũng một lần trong đời bị chê bai về ngoại hình bằng những lời lẽ không mấy dễ chịu. Việc miệt thị ngoại hình của người khác được diễn ra bất kể nơi đâu, nhất là trên mạng xã hội, nơi mà mọi người được kết nối với nhau một cách nhanh chóng và cập nhật thông tin mới liên tục. Mạng xã hội giờ đây đã trở thành một con dao hai lưỡi, họ sẵn sàng để lại những bình luận ác ý, chê bai ngoại hình người khác. Thậm chí còn hùa theo để chỉ trích một người chỉ vì người đó quá béo hoặc quá gầy,... ”Chỉ nói thật thôi mà, nghiêm trọng làm gì ?” chính những tư tưởng và lời nói như vậy trở thành lưỡi dao, một vũ khí giết người vô hình trên mạng xã hội. Thế nên, trong bài nghiên cứu này, em sẽ làm rõ khái niệm “miệt thị người khác”, cũng như hậu quả của tư tưởng độc hại trên đối với nạn nhân nói riêng và xã hội nói chung. (TPO, 2021) 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Mọi người trên toàn thế giới. 4. Ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu: Body shaming là những lời nói và tư tưởng độc hại, lệch lạc cần phải sửa đổi và loại trừ. Không ai đáng là nạn nhân của body shaming cả, mỗi người đều có một nét đẹp riêng và cá tính riêng, không một ai có quyền chê bai và miệt thị người khác chỉ để 4 lOMoARcPSD|15978022 thoả mãn bản thân. Với bài tiểu luận này, em muốn nói lên tiếng lòng của mình và lên án những con người có những hành vi tồi tệ về ngoại hình của người khác. Và cũng thông qua đây em mong rằng sẽ không còn ai là nạn nhân của body shaming nữa dù là chủ quan hay khách quan. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Cơ sở lý luận - khoa học: 1.1. Sơ lược về Body Shaming - Miệt thị ngoại hình: - Miệt thị: theo từ điển tiếng Việt, “tỏ thái độ khinh rẻ, coi thường người khác vì cho là thấp hèn” (soha từ điển Tiếng Viêtj, p. từ điển Tiếng Việt). Còn theo từ điển Cambridge, “the feeling of not liking someone or something and thinking that they do not deserve your interest or respect” (tạm dịch: là thái độ không thích một người hoặc sự việc nào đó và nghĩ rằng họ không xứng đáng có được sự công nhận và tôn trọng). (Cambridge Dictionary, p. Cam) - Body shaming hay miệt thị ngoại hình là những lời nói hoặc những hành động mang tính chê bai, chế giễu, sử dụng những lời lẽ cay nghiệt, xúc phạm người khác về ngoại hình của họ. - Hiện trạng miệt thị ngoại hình diễn ra ở khắp mọi nơi, mọi quốc gia và mọi tầng lớp. Bất kể ai cũng có thể là nạn nhân của body shaming, dù dở hay giỏi, đẹp hay xấu, dù có ra sao thì vẫn có những lời chê bai thậm chí là chửi mắng không mục đích. - Body shaming tồn tại ở nhiều dạng khác nhau nhưng phổ biến nhất như là: miệt thị về vòng 1, miệt thị làn da, miệt thị khuôn mặt,... đặc biệt là “fat shaming”, miệt thị về cân nặng của người khác. - “ Sao mà đen như Châu Phi vậy?” , “Người gì mà béo ú, thấy gớm” , “Lùn quá em ơi” , “ Xấu như ma vậy mà cũng làm người mẫu được, chắc con người cũng chẳng tốt đẹp gì”... Những câu nói tương tự như trên bây giờ xuất hiện ở 5 lOMoARcPSD|15978022 khắp nơi và tràn lan trên mạng xã hội. Đôi khi chỉ là lời nhận xét thẳng thắng nhưng cũng có lúc là lời miệt thị gay gắt muốn hạ thấp người khác. Và điểm chung là những người đó đều lấy ngoại hình để đánh giá người khác, dùng cái nhìn của mình để áp đặt người khác “ không được mập” “không được gầy” “ không được đen” “ không được lùn”... - Body shaming có 2 dạng là: miệt thị ngoại hình người khác và miệt thị ngoại hình bản thân. + Miệt thị ngoại hình người khác: là việc dùng lời nói hoặc hành động giễu cợt, chê bai ngoại hình người khác để thoả mãn cái tôi ích kỉ của bản thân. Việc này có thể xảy ra bằng những câu nói đùa hàng ngày như “ mập như mày sao mà đi bộ được” hoặc là “ thôi đeo khẩu trang vô đi chứ thấy hôm nay xấu quá nha”,... cho đến việc dùng lời chê bai để chỉ trích hoặc hạ thấp danh dự của người khác. Đây cũng là một dạng giết người bằng lời nói. + Miệt thị bản thân: Việc này thường xảy ra với những người tự ti về bản thân. Tiêu chuẩn cái đẹp của xã hội làm họ nghĩ rằng bản thân xấu xí và tệ hại. Họ không hài lòng về ngoại hình của bản thân, luôn có những suy nghĩ hạ thấp bản thân, so sánh mình với người khác và thường sống khép kín không muốn ai chú ý đến mình bằng việc tìm cách che đi cơ thể. - Nhờ vậy ta thấy được rằng, việc body shaming diễn ra ở cả khía cạnh khách quan và chủ quan nhưng trong bài tiểu luận này em xin được phép tập trung vào vấn đề miệt thị ngoại hình người khác. 1.2. Lý luận khoa học: - Body shaming đến với chúng ta bất cứ lúc nào và dù bạn có đẹp hay xấu thì bạn vẫn sẽ bị miệt thị ngoại hình. - Trang Bullystatistics cho số liệu thống kê, hầu hết tất cả mọi người đều cũng bị ảnh hưởng bởi việc bị miệt thị ngoại hình, điều này thể hiện qua con số 94% phụ nữ và 84% đàn ông gặp trường hợp nêu trên. Ngoài ra, body saming 6 lOMoARcPSD|15978022 còn khiến con người tự ti về ngoại hình của bản thân mình. Có tới hơn 60% người trưởng thành bộc lộ rằng họ cảm thấy xấu hổ về ngoại hình của mình. Điều này thật đáng buồn, qua số liệu ta thấy được việc body shaming vẫn đang còn đang diễn ra phổ biến và ảnh hưởng rất lớn tới tinh thần của một người. - Viện Y tế Quốc gia Mĩ cho biết rằng, việc miệt thị ngoại hình người khác có thể để lại hậu quả nguy hiểm cho người bị hại. Các nguy cơ về bệnh trầm cảm, tăng cân, sút cân, rối loạn lo âu,... các bệnh về thể chất và tinh thần sẽ tăng cao. Thậm chí còn gây nguy hiểm bởi đã có rất nhiều người là nạn nhân của body shaming, tới nỗi phải tìm đến cái chết để giải thoát cho bản thân khỏi những lời cay nghiệt, tiêu cực của xã hội. 2. Trình bày quan điểm cá nhân về vấn đề nghiên cứu: Theo quan điểm của riêng mình, em hoàn toàn không đồng ý với hành động miệt thị ngoại hình người khác bằng bất kể hình thức nào. Trên lý lẽ của bản thân, em nhận định rằng hành động body shaming là hành động sai trái cần lên án. Hành động này có thể nói là một tệ nạn tiêu cực của xã hội, nó tượng trưng cho sự bất công và phân biệt đối xử đối với các cá nhân riêng lẻ. Tệ nạn này không kém gì tệ nạn ma tuý hay tệ nạn rượu bia, nó tiêm nhiễm tư tưởng độc hại vào suy nghĩ cộng đồng và mang đến hậu quả khôn lường cho người bị hại, là hành động giết người không dao. Cụ thể, vấn nạn này không chừa một ai từ trẻ nhỏ đến người lớn, không chỉ ngoài đời thực mà còn diễn ra mạnh mẽ hơn trên mạng xã hội hay thậm chí là truyền thông. Bị chê “quá béo” hoặc “quá gầy” là một điều xảy ra nhiều đến mức người bị miệt thị dần xem đó là điều hiển nhiên họ phải chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống tâm lý nặng nề. (Infonet, 2018) Những nạn nhân của body shaming bị chế nhạo về ngoại hình của họ chỉ bởi vì họ không vừa mắt người khác, sự khác biệt lệch chuẩn so với khuôn mẫu sắc đẹp hiện 7 lOMoARcPSD|15978022 tại, không quan trọng họ có bị bệnh hay dị tật. Chỉ cần bị coi là “không đẹp”, họ sẽ bị hàng tá lời tấn công vô cớ sẵn sàng đâm thẳng vào họ dù họ chẳng làm gì sai. Có nhiều trường hợp bị body shaming, kỳ thị bởi truyền thống văn hoá xưa cũ, mê tín bắt ngồn quốc gia họ đang sinh sống như định kiến tóc đỏ. Một số khác còn là do thời trang và cách ăn mặc, chẳng hạn như phụ nữ thì không được mặc đồ hở,... Hình thức và cách ăn mặc cũng là một chủ đề để người khác body shaming và hạ thâp nhân phẩm của bạn qua vẻ bề ngoài. (Digital, 2022) 4. Vấn đề Body Shaming trên mạng xã hội: Khác với đời sống thực tế, mạng xã hội là con dao hai lưỡi bởi tính năng kết nối nhanh chóng và phủ sóng toàn cầu của nó. Mạng xã hội là nơi người ta có thể vô tư để lại những comment đánh giá ác ý mà không sợ bị nhận hình phạt nào cả. Trong bài viết về body shaming online, tác giả Nicola Morgan cho rằng: “Khó tin rằng con người có thể hành xử thô lỗ với nhau về thứ có tính ngẫu nhiên như ngoại hình. Một cơ thể trông như thế nào có phải việc của ai?”. (Minh Hồng, 2019) Không chỉ người bình thường, những người nổi tiếng là những người chịu áp lực miệt thị ngoại hình nhiều hơn cả. Họ hoạt động và sản xuất sản phẩm trên các nền tảng xã hội nên luôn bị cư dân mạng “rảnh rỗi” vào soi mói, thâm chí soi từng cọng tóc, từng chiếc móng tay để kiếm cớ chê bai, sỉ nhục bằng những lời thậm tệ. Rất dễ để kiếm những nhóm hoặc trang, trên mạng xã hội “anti” một người nổi tiếng nào đó. Hàng trăm, hàng nghìn bài đăng mỗi ngày trên những nhóm đó chỉ đăng tải những ảnh chế, ảnh ghép để miệt thi ngoại hình một người và chửi rủa họ. Đôi khi trong một số hoàn cảnh ta có thể chỉ trích lời nói hoặc quan điểm sai lầm của một người nào đó nếu đó là một tư tưởng lệch lạc, tệ hại. Nhưng ta không thể phán xét ngoại hình của người khác dù họ có như thế nào đi nữa, đây là một việc rất tồi tệ, không khôn ngoan và chắc chắn là không thể chấp nhận. 8 lOMoARcPSD|15978022 Anh chàng vô cớ trở thành chủ đề giễu cợt, bàn tán của cư dân mạng và bị chế ảnh khắp nơi chỉ vì cô gái khen anh trông giống một ca sĩ Kpop nổi tiếng ở Hàn Quốc trên chương trình “Bạn muốn hẹn hò” phát sóng vào năm 2015. 9 lOMoARcPSD|15978022 Hay một Tiktoker nổi tiếng tham gia game show cũng bị biến thành ảnh chế, và là chủ đề chửi rủa của cộng đồng mạng bởi việc mặc áo in hình pikachu và bị cho là “khoe ngực”. CHƯƠNG 3: NỘI DUNG 1. Thực trạng việc body shaming Công nghệ đang ngày một phát triển từng ngày, bây giờ là thời đại của nền công nghiệp 4.0, mọi thứ đều được kết nối qua mạng xã hội. không thể phủ nhận những mặt tích cực của mạng xã hội đem lại là vô cùng lớn. nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại 10 lOMoARcPSD|15978022 mặt tối bên trong mạng xã hội. Các từ ngữ miệt thị xuất hiện nhiều hơn trên các trang mạng xã hội.Mạng xã hội như một “mảnh đất màu mỡ” cho những kẻ thích dè bỉu người khác. Để phục vụ cho bài tiểu luận được sát với thực tế nhất có thể, em đã mở một cuộc khảo sát trong một nhóm nhỏ người dùng mạng xã hội (2000 - 2004) về vấn đề body shaming trên mạng xã hội. Trong số 23 người tham gia khảo sát có 17 người là nữ và 6 người là nam. Với câu hỏi “ Cậu đã từng nghe qua cụm từ Body shaming chưa?” câu trả lời nhận được 100% là rồi. Thực tế cụm từ Body shaming hiện tại luôn là vấn đề nóng và giới trẻ trên mạng xã hội chắc chắn ai cũng đã nghe cụm từ này nhiều lần. Cho thấy rằng body shaming không phải là một vấn đề mới, giới trẻ ai cũng nghe qua, ai cũng biết nhưng nó luôn tồn tại và chưa hề biến mất. Có tới 78,3% người khảo sát cho biết rằng họ biết đến cụm từ body shaming qua mạng xã hội, 8,7% biết qua đời sống thực tế và 13% biết qua những cuộc trò chuyện hàng ngày (bảng biểu 2). Và 100% mọi người đều 11 lOMoARcPSD|15978022 hiểu body shaming nghĩa là gì, trong đó có 4,3% chỉ hiểu sơ (bảng biểu 3). Khi được hỏi bạn đã bao giờ bị body shaming chưa thì câu trả lời chiếm tới 82,6% là đã từng bị, còn lại 13% không nhớ và 4,3% là chưa bao giờ (bảng biểu 4). Khi nói về cảm xúc của bản thân khi bị miệt thị ngoại hình, câu trả lời nhận được nhiều nhất là tự ti, buồn bã và xấu hổ, kế đến là tức giận, bức xúc cũng chiếm kha khá. Bên cạnh đó cũng có ít người cho rằng việc đó bình thường và tỏ ra không quan tâm. 2. Vấn nạn body trên truyền thông và mạng xã hội 2.1. Ai là nạn nhân? Cô gái đăng tải hình ảnh đi chơi cùng gia đình lên trang cá nhân bị cộng đồng mạng chê bai, soi mói vì thân hình “quá khổ” của mình cùng với phong cách ăn mặc lỗi thời. Hay một chàng trai chia sẻ về quá trình tập gym của mình thì tự dưng vô cớ bị cộng đồng mạng chê bai về chiều cao bằng những câu như “Lùn vậy mà đi tập gym chắc cũng không cao lên được đâu” “ Thôi tập bơi đi em” “Lùn mà còn tập gym, người đô mà lùn xấu lắm anh ơi”... 12 lOMoARcPSD|15978022 Thậm chí đến cả Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam - Nguyễn Trần Khánh Vân, cũng bị miệt thị về ngoại hình. Bởi vì dân mạng cho rằng cô sở hữu một đôi môi “bánh dày”, đôi mắt “sâu róm”, tổng thể thì quá bình thường và không xứng đáng làm Hoa hậu. Đối với người nổi tiếng thì những lời chỉ trích còn nhiều hơn gấp trăm lần người bình thường, mức độ còn nặng nề và tồi tệ hơn rất nhiều. Chủ yếu những lời đó mang tính hạ thấp và khinh bỉ. “Xấu như vậy mà cũng làm Hoa hậu được hả?” “ Môi gì dày nhìn thấy gớm, như môi bò vậy” “ Sao ban giám khảo cuộc thi lại chọn cô này được hay vậy?”... Những bình luận ác ý trên mạng xã hội về thân hình của một cô gái. (báo Eva) 13 lOMoARcPSD|15978022 Body shaming luôn diễn ra liên tục quanh chúng ta, nó dưới nhiều hình thức khác nhau. Siêu sao, siêu mẫu hay cả người bình thường, ai cũng từng là nạn nhân của body shaming. Cho dù bạn là ai hay trông như thế nào, thì cũng vô tình đã có những lúc người khác miệt thị ngoại hình của bạn để làm bạn cảm thấy cơ thể mình xấu xí và không bình thường. Đàn ông hay phụ nữ, dù bạn thuộc chủng tộc nào, văn hóa ở nơi đó như nào thì đều có những chuẩn mực cái đẹp riêng, và bạn bị kì vọng, áp đặt phải tuân theo cái chuẩn mực đấy. Một ví dụ đơn giản, nếu bạn là một người phụ nữ nặng 60 cân thì ở các nước như Hàn Quốc bạn sẽ bị coi là béo phì, thừa cân. Nhưng với các quốc gia phương tây như Mỹ, thì cân nặng của bạn là hoàn toàn bình thường. Thực tế mỗi người khi bước qua tuổi dậy thì đều có những bước thay đổi khác nhau. Truyền thông và mạng xã hội luôn tạo áp lực lo lắng khiến bạn phải suy nghĩ cơ thể của mình có phát triển bình thường không. 14 lOMoARcPSD|15978022 2.2. Chỉ là đùa vui thôi? Trong mẫu khảo sát em có đặt một câu hỏi “Cậu đã từng vô tình body shaming người khác chưa?” (Bảng biểu 10) có 69.6% câu trả lời là rồi và 30,4% là chưa, và đa phần những người trả lời rồi đều nói rằng họ chỉ đùa cho vui chứ không có ý chê bai hay chỉ trích. Ngay cả những bộ phim hài hước, cũng lấy hình mẫu những người thừa cân là tâm điểm của những trò đùa. Nguồn: https://itnavi.com.vn/blog/body-shaming-la-gi Những người body shaming người khác trên mạng xã hội đều cho rằng họ chỉ nói đùa, hài hước và chẳng ảnh hưởng gì tới người khác. Hơn thế nữa, họ còn nghĩ rằng những lời đó sẽ là động lực giúp đối phương thay đổi ngoại hình tốt hơn. Nhưng chắc có lẽ họ không biết rằng những câu nói đùa ấy đã khiến người bị body shaming phải suy nghĩ rất nhiều và tự trách móc, dằn vặt bản thân vì không đẹp như hình mẫu lý tưởng. Lời nói dừng ở mức nào thì được xem là nói đùa? Mức nào thì thành đâm chọt, chê bai, giễu cợt người khác? Khi buông ra những câu nói đùa như 15 lOMoARcPSD|15978022 vậy chỉ có họ là vui vì thấy mình hài hước nhưng những nạn nhân lại cảm thấy nó rất kinh khủng và tồi tệ, họ không đáng để bị đem ra làm trò đùa như vậy. Chẳng ai muốn nghe những câu đùa khiếm nhã và bất lịch sự về cơ thể của bản thân cả. Adan từng chia sẻ trên blog cá nhân của mình rằng vào khoảng thời gian trước, cân nặng của cô lên tới 230kg, cơ thể cô nặng trĩu và cô không thể di chuyển trong khu Disney Land. Mỗi lần tới nơi đông người, người ta đều chụp ảnh cô đưa lên mạng xã hội rồi cười đùa với nhau về thân hình của cô. Có người còn lại hỏi tại sao cô lại phát phì quá mức đến như vậy, rồi “khuyên” cô nên ở yên một chỗ hoặc đừng làm gì nữa cho đỡ phiền. 2.3. Tràn lan bài viết miệt thị ngoại hình trên mạng xã hội Không khó để thấy một bài viết hoặc một bình luận miệt thị ngoại hình người khác trên mạng xã hội. Người ta còn thản nhiên coi việc chê bai và chỉ trích người khác là bình thường và thẳng thắn. Kì lạ là những bài viết như vậy thu hút lượt tương tác rất cao, người ta thường hùa nhau để nói về một đối tượng với tất cả những lời khó nghe, chả khác nào đánh hội đồng, tra tấn tâm lý người khác cả. Thậm chí người ta còn lấy hình ảnh người khác để đăng tải lên nhiều trang mạng xã hội khác để thu hút lượt like và bình luận miệt thị. Hết người này chê đến người kia chê, ai mà chịu cho nổi. Với sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội, sự tương tác trực tiếp hang ngày đã giảm thiểu đi rất nhiều, và nhiều nười đã quen việc chia sẻ quan điểm của mình trên mạng xã hội bằng những lời văn và hình ảnh được chọn lọc. Vì thế đã co sự thay đổi mạnh mẽ trong cách chúng ta nhìn nhận mọi thứ, người ta phải xem xét tác động của hình ảnh cơ thể trên truyền thông. Tại sao người ta lại thích miệt thị ngoại hình người khác trên mạng xã hội? Mạng xã hội dần trở thành cuộc sống thứ hai của con người, người ta có thể nhút nhát ở đời thực nhưng lại sôi nổi, năng nổ trên mạng xã hội. Vì đây là nơi mà người ta có thể thoải mái chia sẻ cảm xúc và nêu lên cái nhìn của bản thân, chia sẻ bất cứ hình ảnh nào mà mình thấy đẹp và kết nối với bất kì ai. Nhưng mạng xã hội cũng có mặt trái 16 lOMoARcPSD|15978022 ngoài ý muốn, đó là không thể kiểm soát tất cả nguồn thông tin dù tích cực hay tiêu cực, khích bác, những bài viết nói xấu, chà đạp nhau. Đa số những vụ body shaming thường xảy ra trên mạng xã hội, nơi mà mọi người chẳng biết ai là ai, nơi mà ta có thể giấu danh tính nhưng vẫn có thể nói tất cả những gì mình muốn. Body shaming trên mạng xã hội rất đơn giản vì họ chỉ cần đưa ra một cái bình luận, họ có thể dễ dàng tìm cho mình những “người bạn” để dễ dàng hùa theo cùng với nhau để soi mói, bàn tán về ngoại hình của một người mà họ thậm chí còn chẳng quen biết. Nguồn ảnh: (Báo Phụ Nữ Mới) Thông quan một chiếc màn hình, người ta có thể thoải mái phán xét mọi thứ mà không phải lo lắng. Điều này khiến cho mạng xã hội xã hội trở nên hỗn tạp và thành nơi dễ công kích nhất. Đáng buồn là vẫn còn có những suy nghĩ “Nếu đã dám đăng lên mạng thì phải dám nhận chỉ trích.” 17 lOMoARcPSD|15978022 3. Body shaming - cần dừng lại Nếu việc body shaming làm họ cảm thấy vui vẻ, thoải mái thì đó không phải vấn đề của bạn mà về sức khoẻ tâm lý của họ. Một số người chỉ trích cơ thể của người khác chỉ để nâng cao bản thân mình, tự hào vì mình đẹp. Chúng ta cần phân định rõ ràng động viên khích lệ với việc buông những lời độc ác, miệt thị người khác. Những lời nhận xét cay độc mà bạn đưa ra không mang tính chất đóng góp có thể sẽ đem lại những ảnh hưởng rất lớn cho đối phương. Những kẻ thích đi body shaming người khác không cần biết người đó là ai thì đều đáng bị lên án. Cho dù ngoại hình của bạn có như thế nào, họ vẫn sẽ bới móc, tìm kiếm điểm khác thường của bạn hay thậm chí biến những điều bình thường thành khác thường. Họ có những lời lẽ khiếm nhã dành cho bạn vì chẳng mục đích gì ngoài thỏa mãn lòng đố kị của bản thân và gieo trong bạn mặc cảm về chính ngoại hình của mình. Những kẻ phạm tội đều phải trả giá, sỉ nhục người khác cũng là tội cần phải có điều luật xử phạt thích đáng. Pháp luật Việt Nam hiện không có điều luật cụ thể nào hóa về body shaming. Tuy nhiên, hậu quả của body shaming ảnh hưởng sâu sắc tới tâm lý nạn nhân, đồng thời, hành vi này cũng có dấu hiệu của việc xúc phạm danh dự, thậm chí làm nhục người khác. Vì vậy, body shaming vẫn là hành vi vi phạm pháp luật, và có thể bị xử lý theo các chế tài quy phạm tùy mức độ hành vi: - Xử lý hành chính Căn cứ điểm a khoản 1 điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP có quy định như sau: Điều 5. Vi phạm quy định về trật tự công cộng 1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: a) Có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác. Như vậy, mức phạt hành chính cao nhất đối với hành vi bodyshaming người khác là 300.000 đồng. 18 lOMoARcPSD|15978022 - Xử lý hình sự Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 cũng có quy định về hành vi làm nhục người khác như sau: Điều 155. Tội làm nhục người khác 1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm: a) Phạm tội 02 lần trở lên. b) Đối với 02 người trở lên. c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn. d) Đối với người đang thi hành công vụ. đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình. e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội. g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 30% đến 61%. 3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm: a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 61% trở lên. b) Làm nạn nhân tự sát. 4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Có thể thấy, mức phạt hình sự cao hơn nhiều so với mức phạt hành chính. Người nào có hành vi làm nhục người khác bằng lời nói có thể bị phạt tiền lên tới 30.000.000 đồng (gấp 100 lần mức phạt hành chính), thậm chí là bị phạt tù tới 05 năm. 19 lOMoARcPSD|15978022 Nguồn ảnh: (Báo Luật sư 247) Một bạn sinh viên đã có những chia sẻ chân thực về cảm xúc của bản thân khi bắt gặp một ai đó body shaming người khác “Việc kỳ thị và có những lời không hay về ngoại hình của một ai đó thật sự không đáng có, xuất hiện giữa con người ta với nhau, trong xã hội. Mình đã từng bắt gặp nhiều trường hợp body shaming, và mình cảm thấy một chút giận, thất vọng với những người có ác ý về ngoại hình người khác vì họ chưa hiểu: không có thước đo nào về chuẩn mực sắc đẹp. Họ vô trách nhiệm với những việc làm, lời nói của mình khi mà những thứ đó có thể ảnh hưởng đến một cá nhân nào đó hoặc một tập thể. Bên cạnh đó, mình cũng cảm thấy buồn và rất cảm thông với những bạn phải chịu những việc như vậy. Bởi con người ta gắn kết với nhau qua 'cái' bên trong chứ không qua vỏ bọc bên ngoài.” 4. Ảnh hưởng tiêu cực của body shaming “ Dạo này trông cậu có vẻ đầy đặn hơn nhỉ?, để ý chế độ ăn uống hơn nhé không khéo quá mất đó nha”, dù là một câu nói để nói về ngoại hình người khác, nhưng câu nói này không hề có ý nghĩ miệt thị, mà ngược lại còn tạo nguồn động lực cho đối 20