Ñaïi hoïc Quoác gia Tp. Hoà Chí Minh
Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch Khoa
KHOA COÂNG NGHEÄ HOÙA VAØ DAÀU KHÍ
·¶
BOÄ MOÂN COÂNG NGHEÄ HOÙA THÖÏC PHAÅM
Ñeà Taøi Nghieân Cöùu :
VI KHUAÅN SALMONELLA
Giaùo Vieân: LEÂ VAÊN VIEÄT MAÃN
Sinh Vieân : PHAÏM THÒ QUYÙ NHÖ -MSSV : 60001622
VOÕ ÑÖÙC QUOÁC
-MSSV : 60001881
LEÂ CHÍ QUOÁC
-MSSV : 60001874
Tp. Hoà Chí Minh, 06-11-2003.
MUÏC LUÏC
I. Giôùi thieäu ........................................................................................................1
II. Hình thaùi, tính chaát sinh lyù ...........................................................................2
1 Hình thaùi vaø phaân loaïi ............................................................................2
2 Tính chaát sinh lyù vaø khaû naêng gaây beänh.................................................4
III. Caùc phöông phaùp kieåm tra Salmonella .....................................................18
IV. Bieän phaùp phoøng ngöøa – tieâu dieät vaø ngaên chaën .....................................24
V. Taøi lieäu tham khaûo...................................................................................... 27
LÔØI NOÙI ÑAÀU
Xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån, nhu caàu vaät chaát vaø tinh thaàn ngaøy caøng cao vaø caøng
ña daïng. Trong ñoù caùc yeâu caàu veà giaù trò dinh döôõng vaø veä sinh thöïc phaåm ngaøy caøng ñöôïc
quan taâm ôû taát caû caùc nöôùc vaø moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi .
Nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc vuï ngoä ñoäc thöïc phaåm ngaøy caøng nhieàu vaø raát phoå bieán .
Moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra ngoä ñoäc laø do vi sinh vaät nhö coliform, E.coli,
salmonella …Ñi tìm hieåu veà nguoàn goác gaây beänh thöông haøn ôû ngöôøi vaø beänh dòch taû ôû
ñoäng vaät, gia suùc thì nguyeân chính laø do vi khuaån Salmonella gaây ra vaø coù khaû naêng lan
traøn raát nhanh. Chuùng coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi vaø caû coäng ñoàng
xaõ hoäi. Nhieàu tình traïng nghieâm troïng coù theå daãn ñeán töû vong.
Do ñoù tìm hieåu veà hình thaùi sinh lí vaø ñaëc tính gaây beänh cuûa vi sinh vaät laø ñieàu caàn
thieát vaø quan troïng ñeå phaùt hieän vaø tieâu dieät chuùng.
SALMONELLA
I. GIÔÙI THIEÄU:
Salmonella laø vi khuaån . Salmonella gaây ra nhieàu beänh truyeàn nhieãm cho
con ngöôøi vaø ñoäng vaät vaø phaùt trieån raát toát vaøo nhöõng thaùng aám aùp trong naêm.
Keå töø khi con ngöôøi phaùt hieän ra Salmonella khi nghieân cöùu nguyeân nhaân gaây
beänh thöông haøn ôû ngöøôi vaø beänh dòch taû ôû lôïn, söùc khoûe coäng ñoàng vaø kinh teá xaõ
hoäi ñeàu bò aûnh höôûng do nhöõng taùc haïi maø vi khuaån naøy gaây ra trong thöïc phaåm,
nhöõng aûnh höôûng cuûa vieäc laây nhieãm beänh dòch taû vaø ñeán söùc khoûe con ngöôøi.
Ngöôøi ta thaáy raèng , ngaønh noâng nghòeâp thöông maïi quoác teá vaø nhöõng saûn phaâûm
thöïc phaåm goùp phaàn ñeán söï xuaát hieän vaø lan traøn caùc gioáng Salmonella môùi .Ví duï söï
xuaát hieän cuûa Salmonella Azona ôû Myõ vaø vöông quoác Anh caùch ñaây gaàn ba thaäp kyû
coù nguoàn goác töø vieäc nhaäp nhöõng thòt caù hö töø Peru.
Vi sinh vaät laø nhöõng sinh vaät coù khaû naêng lan truyeàn nhanh trong ngaønh coâng
nghieäp thòt vaø trong daân cö. Vieäc nhaäp khaåu ñoäng vaät aên thòt bò cho laø nguoàn goác cuûa
Salmonella Hadar ôû Thoå Nhó Kyø vaø cuûa Salmonella Indiana vaø Salmonella Saint
Paul giöõa nhöõng naêm 1959-1961. Trong theá chieán thöù hai, vieäc nhaäp tröùng hoûng vaøo
vöông quoác Anh töø Baéc vaø Nam Myõ aûnh höôûng ñeán ngaønh chaên nuoâi lôïn , ñieàu naøy
ñaõ giaùn tieáp laøm xuaát hieän Salmonella Panama trong haøng loaït thöïc phaåm cuûa con
ngöôøi. Söï lan truyeàn roäng raõi cuûa Salmonella treân toaøn theá giôùi chaéc chaén vaãn coøn
tieáp tuïc, ñoøi hoûi chuùng ta phaûi phaùt hieän ra nguoàn Salmonella trong saûn phaåm thòt vaø
nhöõng loaïi thöïc phaåm coù nguoàn goác nhieãm beänh.
Trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây ñaõ chöùng kieán söï xuaát hieän cuûa nhieàu loaïi thöïc
phaåm môùi laø nguoàn cuûa söï laây nhieãm Salmonella cho con ngöôøi. Socola, thöïc phaåm
ñöôïc xem laø an toaøn nhaát, coù lieân quan trong vieäc buøng phaùt Salmonella Eastboume
vaøo naêm 1973 ôû Canada. Haït Coca ñöôïc nhaäp töø Phi Chaâu laø nguoàn cuûa söï nhieãm
beänh. Trong quaù khöù ñaõ coù nhöõng cuoäc nghieân cöùu veà söï phoå bieán ôû möùc thaáp cuûa
Salmonella trong rau quaû saïch vaø nhöõng loaøi ít nguy hieåm cho con ngöôøi ñöôïc cho laø
coù nhöõng saûn phaåm naøy.
Chim nuoâi, thòt lôïn, thòt boø tieáp tuïc laø nhöõng nguoàn chuû yeáu cuûa nhöõng loaïi
thöïc phaåm coù nguoàn goác nhieãm Salmonella. Noã löïc khoáng cheá söï lan truyeàn cuûa
Salmonella trong khu vöïc nuoâi vaø gieát moå gia suùc ñaõ ñaït nhöõng thaønh coâng nhaát ñònh.
Caùc baùo caùo tröôùc ñaây veà söï gaây beänh cuûa Salmonella cho bieát raèng söï tieâu
thuï moät löôïng lôùn thöïc phaåm nhieãm Salmonella laø ñieàu kieän tieân quyeát trong vieäc
gaây beänh cho con ngöôøi. Tuy nhieân cacù nghieân cöùu gaàn ñaây cho raèng moät teá baøo
Salmonella cuõng coù theå taïo thaønh moät möùc ñoä laây nhieãm. Noã löïc chính hieän nay laø
giaùo duïc ngöôøi tieâu duøng vaø coâng nhaân trong caùc cô sôû thöïc phaåm, nhöng ñieàu naøy
ñaõ mang laïi keát quaû ñaùng thaát voïng do hoï khoâng bieát söû duïng vaø nung naáu thöïc
phaåm hôïp lyù. Ñoù laø nguyeân nhaân chính cho söï buøng phaùt dòch beänh do thöïc phaåm coù
mang nguoàn beänh.
Vaán ñeà naøy ñaùnh giaù taàm quan troïng cuûa Salmonella trong thöïc phaåm theá giôùi
döïa treân dòch teã hoïc, söï nhieãm beänh vaø söï nghieân cöùu sinh thaùi cuõng nhö vai troø cuûa
vieäc laøm chuû nhöõng phöông phaùp kieåm nghieäm saûn phaåm thöïc phaåm ,saûn xuaát, phaân
phoái saûn phaåm vaø caùc phöông phaùp phaân tích ñaùng tin caäy maø ñoøi hoûi tröôùc heát laø söï
an toaøn tuyeät ñoái cuûa thöïc phaåm.
II. HÌNH THAÙI, TÍNH CHAÁT SINH LYÙ
1. Hình Thaùi Vaø Phaân Loaïi
a) Hình Thaùi
Salmonella laø tröïc khuaån Gram (-), hình que maäp, ngaén. Hai ñaàu hôi troøn,
khoâng coù giaùp moâ, khoâng coù nha baøo, thuoäc loaïi kî khí tuøy tieän . Kích thöôùc vaøo
khoaûng 0.5-0.7*1.0-3.0 µm. Chuùng coù theå di chuyeån nhôø tieân mao tröø Salmonella
Pullorum vaø Salmonella Gallinarum do thieáu loâng roi. Caùc bieán theå khoâng di ñoäng
ñöôïc cuõng coù theå laø keát quaûcuûa söï sai soùt trong quaù trình sinh saûn hoaëc do thieáu caùc
boä phaän chöùc naêng cuûa nhöõng phaàn phuï. Salmonella sinh tröôûng toát nhaát trong moâi
tröôøng coù nhieät ñoä 35-37oC, phaân giaûi nhieàu loaïi hydratcacbon thaønh acid vaø khí, söû
duïng citrate nhö laø nguoàn cacbon duy nhaát saûn xuaát hydro sulfur vaø decacbonxylat
lizine vaø ornithine töø xaùc cheát thoái röõa töông öùng. Chuùng coù khaû naêng phaân giaûi
gluco vaø lysine nhöng khoâng coù khaû naêng leân men lactose, sucrose, ure, salicin.
Salmonella phaùt trieån maïnh trong moâi tröôøng Mac Conkey, EMB, Thaïch
Brilliant green vaø taïo ra 2 khuaån laïc :
-Khuaån laïc S. nhaün, troøn, hôi loài, boùng.
-Khuaån laïc R goà gheà, khoâng ñeàu, maët deïp , khoâ.
PH toái öu cho chuùng phaùt trieån naèm trong vuøng trung tính.Tuy nhieân
khoaûng pH phaùt trieån raát roäng (pH = 4 - 9). Neáu pH thaáp ,oxy coù taùc duïng raát toát ñeán
söï phaùt trieån cuûa chuùng.
Salmonella khoâng coù khaû naêng phaùt trieån ôû nôi coù noàng ñoä muoái cao.
Haàu heát Salmonella bò cheát ôû nhieät ñoä tieät truøng söõa.
b) Phaân loaïi
Nhieàu ngaønh döïa treân ñaëc tính hoùa sinh ,söï töông ñoàng ADN vaø hieän töôïng ñieän di
ôû Enzymñeå phaân loaïi Salmonella.
Naêm 1966 Kauffman döïa theo ñaëc ñieåm sinh hoùa ñeå chia Salmonella thaønh
boán loaïi vôùi nhöõng ñaëc ñieåm chính laø döïa treân khaû naêng söû duïng:
+>Nhoùm 1:ducitol
+>Nhoùm 2:dulvitol vaø malonate.
+>Nhoùm
3:malonate
vaø
o-nitrophenyl
B-D
–galacto
pyranoside(ONPG).
+>Nhoùm 4:phaùt trieån ñöôïc trong moâi tröôøng KCN.
+>Nhoùm 5:khoâng coù khaû naêng trao ñoåi dulcitol vaø malonate,coù khaû naêng phaân giaûi
ONPG vaø T trong KCN.
* Naêm 1972 Enig ñeà xuaát moät caùch phaân loaïi khaùc vaø chia Salmonella thaønh
3 loaïi, bao goàm: S-Tyai5; S Choleraescus vaø S Enteritidis. Nhoùm Arizona ñöôïc xem
laø moät loaøi rieâng bieät .
* Moät caùch phaân loaïi thöù 3 döïa treân kyõ thuaät AND cho raèng S.choleraescus
nhö laø moät loaøi duy nhaát ñöôïc chia ra laøm 7 loaøi nhoû goàm : choleraesuis , salamae ,
arizonae , diarizonae, houtenae, bongori, indica.
* Naêm 1987 , ngöôøi ta laïi cho raèng S.enterica nhö laø loaøi duy nhaát bao goàm
7 loaøi nhoû ôû treân vôùi moät thay ñoåi nhoû laø thay choleraesuits baèng enterica.
Maëc duø coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau, ngaøy nay ngöôøi ñaõ chính thöùc
thöøa nhaän Salmonella chia ra laøm hai loaøi lôùn : S.enterica ( goàm enterica , alamae,
arizona, diarizona, houtenae & indica ) vaø S.bongori. Coù khoaûng 2422 chuûng ñaõ ñöôïc
tìm thaáy laø nhöõng vi khuaån thuoäc loaøi Salmonella.
Baûng 1- Phaân Loaïi Salmonella
Loaøi
S.Enterica
S.bongori
Toång
Thöù
Enterica
Salamae
Arizonae
Diarizona
Houtenae
indica
Soá löôïng
1427
482
94
319
69
11
20
2422
Tuy nhieân caùc nhaø vi sinh vaät hoïc vaø y hoïc vaãn quen vôùi Salmonella gaây beänh
vaø döïa vaøo khaùng nguyeân O vaø H ñeå phaân loaïi vaø ñònh danh. Theo ñoù Salmonella
ñöôïc chia laøm 3 nhoùm lôùn :
+> Nhoùm chæ gaây beänh cho ngöôøi: nhoùm naøy goàm S.typhi,
S.paratyphi A, S.paratiphic . Nhoùm naøy gaây beänh typhoil vaø paratyphoil ñau ñaàu.
+> Nhoùm chæ gaây beänh cho ñoäng vaät: bao goàm :
-S.gallinarum – gaây beänh cho gaø.
-S.dublin – gaây beänh cho meøo.
-S.abortus – gaây beänh cho ngöïa.
-S.abortus ovis-gaây beänh cho cöøu.
-S.choleraesuis – gaây beänh cho lôïn.
+> Nhoùm gaây beänh cho caû ngöôøi vaø ñoäng vaät :bao goàm taát caû caùc
Salmonella coøn laïi.
Ñoäc toá:
Salmonella coù theå taïo ra hai loaïi ñoäc toá:
- Enterotoxin : ñöôïc tìm thaáy vaøo naêm 1975 bôûi Koupal.L. vaø Deibel R.H. Caùc
nghieân cöùu cuûa KooF.C vaø JW Peterson (1981) cho thaáy raèng glycerol, biotin, vaø
Mn2+ laøm taêng khaû naêng sinh ñoäc toá cuûa Salmonella. Enterotoxin ñöôïc taïo ra nhieàu
nhaát ôû pha caân baèng, pH = 7 hoaëc cao hôn, nhieät ñoä 37 ñoä vaø coù thoåi khí maïnh.
Enterotoxin bò phaù huûy ôû 100oC. Troïng löôïng phaân töû cuûa chuùng khoaûng 110.000
dalton vaø ñieåm ñaúng ñieän cuûa chuùng töø 4,3-4,8 . Chuùng taùc ñoäng leân enzym
aldemylate cylase.
- Cytotoxin : Gaây ra hieän töôïng phaù vôõ teá baøo vaø giuùp vi khuaån xaâm nhaäp vaøo
cô theå nhanh choùng hôn.
* Salmonella xaâm nhaäp vaøo cô theå thoâng qua hai con ñöôøng:
-Nguoàn töø phaân (töø phaân ñoäng vaät nhieàu hôn phaân ngöôøi).
-Nhieãm töø ngöôøi beänh.
Hình daïng:
Salmonella Enterica
Salmonella
2. Tính Chaát Sinh Lyù vaø Khaû Naêng Gaây Beänh
2.1. Ñoái Vôùi Con Ngöôøi
a>Trieäu chöùng vaø phöông phaùp trò lieäu
+>Beänh thöông haøn
Beänh do Salmonella gaây ra ôû ngöôøi bao goàm beänh soát thöông haøn vaø phoù
thöông haøn , beänh vieâm ruoät vaø daï daøy vaø caùc beänh laây nhieãm qua cô theå noùi chung
. Cô theå con ngöôøi coù nhöõng vuøng deã bò S.typhy, S.paratyphy A,B,C nhieãm ñoäc bôûi vì
caùc loaøi naøy coù khaû naêng xaâm chieám vaø sinh soâi naûy nôû beân trong moâ vaät chuû. Beänh
thöông haøn coù theå laø keát quaû cuûa söï tieáp xuùc vôùi caùc caù theå nhieåm beänh hoaëc do aên
caùc loaïi thöïc phaåm vaø nöôùc baån. Trieäu chöùng beänh xuùat hieän sau 7 ñeán 28 ngaøy caùc
loaïi vi khuaån treân nhieãm vaøo cô theå. Caùc trieäu chöùng thöôøng gaëp laø æa chaûy, taùo
boùn, ñau khoang buïng, nhöùc ñaàu, buoàn noân. Bieán chöùng cuûa soát thöông haøn laø loeùt
ruoät. Ñaëc tröng cuûa beänh ña soá döïa vaøo caùc trieäu chöùng beân ngoaøi vaø keát quaû phaân
tích caùc taùc nhaân gaây beänh töø caùc maãu maùu trong 2 tuaàn nhieãm beänh ñaàu tieân. Keát
quaû phaân tích maãu phaân vaø maãu nöôùc tieåu thì keùm tin caäy hôn. Coâ laäp töø tuûy xöông
coù theå coù giaù trò, ñaëc bieät vôùi caùc beänh nhaân ñaõ töøng ñieàu trò beänh baèng khaùng sinh.
Beänh soát thöông haøn coù theå ñöôïc nhaän ra qua kieåm tra mieãn dòch baèng phöông phaùp
Widal nhôø chaát khaùng theå trong huyeát thanh ngöôøi beänh keát hôïp vôùi teá baøo xoâma
S.typhy. Gaàn ñaây ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû ñaùng khích leä trong vieäc söû duïng
khaùng nguyeân Vi cho vieäc phaùt hieän S.typhy trong maùu nhieãm ñoäc .
Sau khi xaâm nhaäp vaøo cô theå vaø phaùt trieån thaønh moät soá löôïng lôùn, moät soá vi
khuaån seõ töï phaân giaûi , keát quaû laø caùc ñoäc toá ñöôïc giaûi phoùng & gaây ñoäc . Moät soá
khaùc seõ theo heä limpho vaøo maùu vaø gaây nhieãm khuaån maùu. Töø maùu Salmonella seõ
lan truyeàn khaép cô theå. Sau 10 ñeán 14 ngaøy uû beänh, nhieät ñoä taêng vaø ngöôøi beänh
caûm thaáy laïnh. Trong tuaàn hoaøn nhieät ñoä taêng daàn vaø giöõ khoaûng 39-40 ñoä. Cô theå
beänh nhaân suy nhöôïc nhanh choùng, aên khoâng ngon, meät moûi, gan laù laùch to daàn,
xuaát huyeát ngoaøi da, löôïng baïch caàu giaûm. Sau 3 tuaàn beänh giaûm daàn. Sau 2 tuaàn
giaûm beänh coù 5-10% coù theå taùi phaùt.
+> Beänh phoù thöông haøn
Trieäu chöùng bao goàm : buoàn noân, ruùt ruoät buïng, æa chaûy coù laãn maùu, soát nheï
trong khoaûng thôøi gian < 48 h vaø söï noân möõa xuaát hieän sau 8 ñeán 72 h vi khuaån
nhieãm vaøo cô theå . Trong phaân ngöôøi beänh coù chöùa Salmonella.
b>Söï taùc ñoäng cuûa nhoùm Salmonella gaây beänh cho ngöôøi:
Nhöõng baùo caùo gaàn ñaây töø caùc nöôùc treân theá giôùi tieáp tuïc cho thaáy möùc ñoä gaây
haïi cuûa Salmonella trong vieäc gaây ra beänh æa chaûy ôû ngöôøi vaø caùc beänh laây nhieãm
qua cô theå noùi chung. Caùc nguyeân nhaân laøm lan truyeàn beänh bao goàm caùc caù theå
nhieãm beänh, soáng trong moâi tröôøng oâ nhieãm hoaëc do söï tieâu thuï caùc loaïi thöïc phaåm
chöùa caùc vi sinh vaät treân. Taùc ñoäng giaùn tieáp cuûa Salmonella gaây beänh cho ngöôøi
bieán ñoåi raát roäng giöõa caùc quoác gia vaø döôøng nhö phuï thuoäc tính ñaëc höõu cuûa beänh ôû
moãi quoác gia cuõng nhö heä thoáng chaêm soùc söùc khoûe vaø phoøng dòch ôû moãi nöôùc. Söï
taêng theâm moät caùch nhanh choùng tæ leä ngöôøi bò laây nhieãm nhöõng beänh do Salmonella
ôû Chaâu Aâu, ñaëc bieät laø ôû Ñan Maïch, YÙ, Lythuania…gaây ra nhieàu lo laéng.
Baûng 2 – Baùo Caùo Veà Taùc Ñoäng Cuûa Salmonella Ñoái Vôùi Ngöôøi
Quoác gia
Naêm Tæ leä
Aùo
Bungary
1989 62.0
1992 25.2
Soá
saùt
265
705
Canada
1993 29.7
308
Itali
CH seùc
1992 422.0
705
Lithuania
27.0
69.0
70.3
60.8
705
705
34
28
Balan
1993 56.0
705
Ñan maïch
1985
1989
1995
Anh &xöù 1994
Wales
Faàn Lan
Ñöùc
1989
1991
1992
1993
Hoàngkoâng 1993
Hungary
103.0
180.0
243.0
175.5
40.0
266
589
266
705
699
1992 122.3
705
khaûo Quoác gia
naêm
Tæ leä
1993
1983
1991
1992
1988
1992
31.9
63.0
85.0
100.9
19.5
41.3
Soá
lieäu
khaûo saùt
705
594
380
705
705
705
1988
1992
1989
1993
14.7
72.1
80.0
77.0
705
705
265
705
Scotland
1985
1993
32.0
69.0
601
601
CH
slovakia
Thuïy ñieån
1985
1992
1980
1991
118.0
187.0
32.2
69.0
266
705
692
118
Thuïy syõ
1989
1992
1993
1995
105.0
119.0
89.0
17.7
266
705
705
30
Iceland
Israel
Myõ
> Chuù yù : tæ leä treân 100.000 daân.
Y taù , ñieàu döôõng laø nhöõng caù nhaân deã nhieãm beänh do vi khuaån noùi chung vaø
do Salmonella noùi rieâng do phaûi chaêm soùc nhöõng ngöôøi nhieãm beänh. Söï laây nhieãm
phaùt trieån do söï tieáp xuùc thöôøng xuyeân giöõa boä phaän chaêm soùc vôùi beänh nhaân do hoï
laøm vieäc trong caùc beänh vieän thieáu heä thoáng thoâng gioù.
Vieäc laøm lan beänh Salmonella nhanh choùng gaây neân caùc bieán chöùng vaø gaây töû
vong ñoái vôùi nhöõng beänh nhaân lôùn tuoåi.
Treû em vaø ngöôøi lôùn tuoåi coù khaû naêng ñeà khaùng vôùi vi khuaån raát keùm, ñoäc toá
cuûa nhöõng loaøi treân, löôïng nhieãm truøng, nhöõng oám ñau thoâng thöôøng, thuoác phoøng
beänh vaø phöông phaùp trò beänh baèng thuoác tröôùc ñaây deã laøm lan traøn Salmonella,
acslorhydia phaùt sinh töø söï caét boû daï daøy vaø söï haáp thuï caùc loaïi thöïc phaåm hö hoûng
coù theå laøm cho caùc loaøi vi khuaån deã daøng xaâm nhaäp vaøo trong vuøng ruoät. Vieãn caûnh
taát caû caùc chuûng Salmonella ñeàu coù khaû naêng gaây beänh cho ngöôøi qua caùc baûn baùo
caùo veà caùc nhoùm gaây beänh khaùc ngoaøi phaân nhoùm Salmonella Enterica maø söï xuaát
hieän moät caùch phoå bieán trong moâi tröôøng thieân nhieân vaø söï hieän dieän cuûa caùc nhaân
toá ñoäc haïi trong nhöõng nguoàn beänh môùi. Gia suùc, vaät nuoâi trong nhaø cuõng bò cho laø
nguoàn coù Salmonella gaây beänh ôû treû em. Roõ raøng laø beänh coù theå deã daøng bieán
chöùng sang maõn tính .Yeâu caàu ñaët ra laø caàn phaûi duy trì vieäc veä sinh nhaø cöûa vaø heä
thoáng chaêm soùc söùc khoûe ôû möùc cao nhaát.
Maëc duø Salmonella Typhimurium ñaõ ñöôïc cheá ngöï hoaøn toaøn theo caùc baûn baùo
caùo cuûa caùc quoác gia veà Salmonella gaây beänh cho ngöôøi töø nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû
80, nhöng caùc traän dòch lôùn ñang xaûy ra do Salmonella Enteritidis ñöôïc cho laø coù
nguoàn goác töø ngaønh coâng nghieäp nuoâi gaø, ñaõ laøm thay ñoåi saâu saéc nhöõng thoáng keâ
veà söï laây nhieãm Salmonella ôû ngöôøi trong nhöõng naêm gaàn ñaây ôû ngöôøi ôû Chaâu AÂu,
ñaëc bieät laø caùc nöôùc Anh, YÙ, Phaùp Salmonella gaây ra bao goàm : buoàn noân, ruùt ruoät
buïng, æa chaûy keøm theo maùu. Nhaân toá gaây beänh do söï lan truyeàn caùc nguoàn beänh
môùi bao goàm söï nhaäp khaåu caùc loaïi thöïc phaåm hö hoûng töø caùc quoác gia thieáu söï
kieåm dòch toát
Vieäc xuaát hieän nhöõng chuûng Salmonella töø beân ngoaøi coù khaû naêng khaùng
thuoác do vieäc saûn xuaát böøa baõi vaø laïm duïng khaùng sinh trong ñieàu trò beänh cho con
ngöôøi, trong noâng nghieäp, trong baûo quaûn saûn phaåm thöïc phaåm, söï di truù cuûa chim
vaø caùc ñoäng vaät hoang daõ khaùc theo muøa vaø söï lan toûa caùc chaát oâ nhieãm treân beà
maët nöôùc
Phaàn tieáp theo sau ñaây minh hoïa cho taàm quan troïng cuûa ngaønh thöông maïi
thöïc phaåm quoác teá trong vieäc phoå bieán caùc loaøi Salmonella khoâng phoå bieán. Haït
Coca nhaäp töø Chaâu Phi bò cho laø nguyeân nhaân cho söï buøng phaùt Salmonella
Eastbourne ôû Canada vaø United States. Loaøi naøy hieám khi baét gaëp ôû caùc quoác gia
tröôùc ñaây, gaàn nhö khoâng xuaát hieän sau cuoäc buøng phaùt. Söï baát löïc cuûa nhöõng loaøi
khoâng phoå bieán, trong vieäc lan truyeàn vaøo daân cö vaø caùc chuoãi thöïc phaåm laø keát
quaû cuûa söï khoáng cheá vaø ñieàu trò laây nhieãm coù hieäu quaû.
c>Söï ñeà khaùng khaùng sinh
Söï gia taêng caùc söï coá veà khaû naêng ñeà khaùng khaùng sinh cuûa Salmonella ñaõ laøm
giaûm tính hieäu quaû veà khaû naêng chöõa beänh cuûa nhöõng loaïi thuoác khaùng khuaån ñaàu
tieân nhö Compiciline Chloramphenicol, vaø Trimethoprim Sulfamethoxazola trong
vieäc ñieàu trò beänh soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn.
Khaû naêng khaùng thuoác cuûa S.typhimurium ñoái vôùi ampicilline(A), SXT,
chloramphenicol(C) thì cao hôn so vôùi caùc loaøi khaùc ôû caùc nöôùc,(baûng 3). Ngaøy nay
ngöôøi ta daàn thay A,C,SXT baèng caùc loaïi thuoác môùi nhö cephalosprin vaø
fluoroquinolones .
BAÛNG 3 – khaû naêng khaùng thuoác cuûa caùc loaøi Salmonella thoâng duïng
Thôøi
kì
G
Clp
Mutiple
Soá
lieäu
khaûo saùt
66
79
72.9 NL
0
0
NL
574
73
87
63
87
50.0 NL
3.1 87
64.5 NL
NL 6.2
73.3 45
87.2 648
100
23
78
1.2
18.5 8.6
95
NL
0
0.2
NL
NL
95.8 115
NL 98
36
1.8
NL
1.1
NL
NL
393
5.3
Su
Pb/SXT
% khaùng thuoác
C
Soá
Chuûng
löôïn
g
kieå
m
tra
Baêngla 90-92 236 S.typhi
des
Brazil 87-92 116 Multiple
Anh& 1995 383 S.typhimarium
Wale
7
S.typhimurium
Phaùp
1994 82
1994 255 Multiple
8
Hi laïp 91-93 377 Multiple
A
Quoác
gia
Hoàng
Koâng
83-93 68
517
S.enteritidis
S.typhimurium
4.4
61
0
1.5 NL
62.6 38.5 NL
0
NL
34.2 NL
NL
NL
375
Aán ñoä
88-89
89-90
1991
88-90
29
190
65
47
Multiple
S.typhimurium
s.typhimurium
S.Hadar
93
83
93
65
100
80.0
94.0
0
10.3
0
NL
NL
NL
0
NL
NL
NL
87.9
NL
85.1
664
466
682
465
78-89 ≤49
5
90-92 100
S.typhimurium
90
84.0 79.0 90.0 8.0
NL
NL
604
S.typhimurium
45
16.0 39.0 NL
5
0
NL
378
89-91
89-91
1996
1991
54
46
153
274
Multiple
S.enteritidis
Multiple
Multiple
31
14
16
30
32.0
16.7
11.0
15.7
0
0
0.7
NL
NL
NL
0
NL
NL 438
NL
16.0 376
15.0 471
Ñaøi
1987
loan
Tuynid 80-91
i
MYÕ
89-90
90-92
Vieät
92-93
Nam
121
S.typhimurium
95
92.0 51.0 NL
39.0 NL
NL
504
177
S.wlen
100
94.0 27.0 NL
60.0 NL
NL
69
758
127
39
Multiple
S.enteritidis
S.typhi
13
37
69
4.0 1.0 15.0 5.0
1.0 NL 0
1.0
76.3 71.8 76.9 NL
Nhaät
Jordan
Kenya
Aûraäp
saudi
Spain
+> Ghi chuù :
NL
75.3
96.0
NL
37.5
NL
11.0
2.6
NL
86.8
NL
NL
NL
NL
NL
NL
0
2.0
NL
25.0 410
35.0 475
NL 12
475
Ampiciline (A) , Chloramphenicol
gentamicin(G) , Ciprofloxacin(Cpl).
NL: Chöa thoáng keâ .
(C)
,
Sulfnamides(Su),
BAÛNG 4 – Thôøi gian thay ñoåi khaû naêng khaùng thuoác cuûa Salmonella
Quoác gia
HUMAN
Bæ
Thôøi
kyø
1991
1994
Anh vaø xöù 1981
Wales
1990
Hoàngkoâng
1985
1988
Taây ban nha
80-82
92-94
Taây Ban Nha 1986
1991
Thoå Nhó Kì
82-87
88-92
Vöông quoác 78-85
Anh
86-89
1990
1993
Myõ
79-80
84-85
89-90
NONHUMAN
Anh vaø xöù 1981
Wales
1990
1981
1990
1981
1990
chuûng
Soá
löôïng
kieåm A
tra
S.Hadar
% khaùng thuoác
C
Tp/SXT Multiple reference
67
464
S.typhimurium 3932
4541
Mutiple
89
229
S.typhimurium 66
30
Multiple
322
300
S.typhi
16
11
S.typhi
2345
790
248
194
Multiple
378
341
484
16.4
79.7
5.0
17.0
6.7
27.1
15.2
73.3
12.1
34.0
0
23.5
0.1
1.0
21.0
25.0
9.5
10.3
14.5
NL
NL
5.0
6.0
13.5
34.4
7.2
46.7
2.8
15.3
0
17.6
0.3
1.5
20.0
25.0
1.1
2.6
2.9
NL
NL
8.0
21.0
1.1
8.4
<1.0
6.0
1.2
0.6
0
17.1
0
0
22
25
0
0.6
0.4
NL
NL
5.0
19.0
NL
NL
10.6
60.0
0.6
18.6
NL
NL
NL
518
17.0
26.0
31.0
410
S.typhimurium 1157
1178
S.typhimurium 49
144
S.typhimurium 117
1187
13.0
66.0
22.0
19.0
<1.0
6.0
15.0
45.0
22.0
3.0
<1.0
2.0
8.0
53.0
35.0
35.0
0
7.0
15.0
66.0
22.0
35.0
1.0
8.0
647
647
424
544
552
596
651
2.2.Trong noâng nghieäp, hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp vaø sinh hoaït
a) Taùc ñoäng
Trong nuoâi troàng töï nhieân, haàu nhö ôû ñaâu cuõng coù Salmonella spp ñieàu ñoù
goùp phaàn taêng theâm söï hieän dieän cuûa chuùng trong thòt ñoäng vaät vaø caùc saûn phaåm coù
nguoàn goác töø ñoäng vaät.
Söï gaây nhieãm beänh cuûa ñoäng vaät beân trong noâng traïi baèng nhieàu con ñöôøng:
9 Töø nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm hoaëc töø moâi tröôøng oâ nhieãm. Toång haøm löôïng
chaát höõu cô treân beà maët nöôùc cao cuøng vôùi nhöõng ñieàu kieän khí haäu thích hôïp cho
söï phaùt trieån cuûa vi khuaån vaø gaây ra dòch beänh lôùn veà Salmonella ôû vaät nuoâi.
9 Töø hoaït ñoäng noâng traïi vaø coâng nghieäp:
Söï truyeàn nhieãm Salmonella coù theå xuaát phaùt töø söï tieáp xuùc giöõa caùc vaät nuoâi
trong ñaøn vôùi vaät mang beänh hoaëc töø thöùc aên ñaõ nhieãm Salmonella tröôùc. Thöùc aên
cuûa ñoäng vaät nuoâi chöa ñöôïc xöû lyù cuõng laøm taêng söï truyeàn nhieãm beänh trong ñaøn.
Vieäc cung caáp thöùc aên nhieãm khuaån Salmonella cho gia caàm vaø söï ñoäng ñuùc cuûa
nhöõng loaøi chim trong chuoàng nuoâi goùp phaàn taêng söï hieän dieän cuûa Salmonella
trong caùc baày gia caàm. Döôøng nhö thöùc aên ñoäng vaät laø moät nguoàn chöùa Salmonella
ssp. Maëc duø quaù trình xöû vôùi nhòeât ñoä cao nhaèm muïc ñích tieâu dieät vi khuaån gaây
beänh. Vieäc toå chöùc naáu aên ôû nhöõng ñieàu kieän keùm an toaøn, söï gaây nhieãm giöõa thöùc
aên thoái röûa vôùi ñoà soáng vaø söï tích luyõ soá löôïng lôùn nhöõng protein ñoäng vaät cheát coù
theå hao moøn chaát löôïng vaø an toaøn caùc saûn phaåm . Caùc vaät chaát soáng coù nguoàn goác
töø thöïc vaät cuõng coù theå bò nhieãm Salmonella trong thöïc phaåm ñaõ ñöôïc cheá bieán.
Neàn noâng nghieäp cao vaø coâng nghieäp nuoâi gia caàm taïo ra nhöõng khoù khaên
trong vieäc duy trì ñieàu kieän veä sinh chuoàng traïi vaø trong vieäc haïn cheá khaû naêng
truyeàn nhieãm giöõa caùc ñoäng vaät. Maàm moùng cuûa truyeàn nhieãm toàn taïi ôû caùc nôi laøm
veä sinh, söï theâm vaøo khoâng haïn cheá nhöõng loaøi chim vôùi nhöõng traïm uoáng chung
nhieãm khuaån.
Nhìn chung, caùc loø moå gia suùc, gia caàm cuõng laøm taêng möùc ñoä nhieãm khuaån
cuøng vôùi ñoäng vaät soáng. Bieåu hieän gaây haïi maïnh cuûa Salmonella trong suoát quaù
trình vaän chuyeån töø noâng traïi ñeán loø moå vaø giöõ ñoäng vaät nuoâi tröôùc khi söï gieát moå
ñaõ laøm taêng söï truyeàn nhieãm. Vieäc veä sinh trong quaù trình moå vaø sau khi moå ñöôïc
thöïc hieän qua loa cuõng nhö quaù trình phaân phoái vaø baøy baùn taïi caùc cöûa haøng khoâng
veä sinh cuõng laøm taêng möùc ñoä nhieãm.
Trong caùc loø moå gia caàm thì vieäc ñun noùng , xeùn loâng vaø laøm ruoät laø nhöõng
quaù trình gaây nhieãm vi khuaån laø nhieàu nhaát chuû yeáu laø do phaân bò dính treân beà maët
cô theå chuùng. Söï ña daïng cuûa Salmonella trong nhöõng loø moå cuõng nhö trong nhöõng
ñoäng vaät gieát moå phaûn aùnh söï khaùc nhau trong tính ñaëc hieäu cuûa vi sinh vaät trong
moãi vuøng rieâng leû..
Söï lan truyeàn cuûa Salmonella taêng söï truyeàn nhieãm cuûa vi khuaån treân beà maët
tröùng vaø trong loøng tröùng laø nhöõng vaán ñeà nan giaûi ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp
tröùng. Maëc duø coù söï khöû truøng chaát nhaày beân ngoaøi tröùng ôû 41 oC vaø pH =10 ñeå
giaûm söï gaây nhieãm beà maët ngoaøi. Vieäc phaù vôõ toaøn boä caáu truùc lôùp baûo veä bieåu bì
beân ngoaøi vaø deå daøng cho Salmonella thaâm nhaäp qua nhöõng loã hôû treân voû tröùng.
Vieäc quan taâm ñeán söï an toaøn cuûa tröùng coøn nguyeân ñaõ gia taêng trong nhöõng naêm
gaàn ñaây, bôûi vì coù theå truyeàn Salmonella Enteritidis vaøo trong chaát nhaày cuûa tröùng
tröôùc khi bieåu hieän treân voû tröùng. Söï nhieãm Salmonella Enteritidis cuûa tröùng ngoaøi
ra coù theå keát hôïp vôùi nhöõng vi khuaån khaùc nhö Salmonella typhimurium, Salmonella
pullorum vaø Salmonella callinarum. Nhöõng tröùng bò gaây nhieãm beân trong daãn ñeán
moät haäu quaû nghieâm troïng cho söùc khoeû coäng ñoàng tröø khi tröùng ñöôïc ñun soâi trong
8 phuùt hay naáu cho tôùi khi loøng tröùng ñoâng laïi.
-Nhöõng soá lieäu veà gaây nhieãm ñöôïc bieát ñeán thì coøn raát ít .
-Salmonella thöôøng toàn taïi trong thòt soáng trong caù vaø trong haûi saûn , maëc
duø nöôùc bieån ñöôïc xem laø khoâng coù Salmonella spp. Nöôùc lôï vaø nöôùc ven bieån gaây
nhieãm vôùi con ngöôøi vaø nöôùc noâng nghieäp bieåu hieän moái nguy haïi ñoái vôùi söùc khoeû
con ngöôøi. Vieäc söû duïng nöôùc röûa vaø ( kem hoäp) töø nhöõng nguoàn nhieãm khuaån veä
sinh keùm , vieäc caàm naém nhieàu laàn saûn phaåm soáng trong quaù trình cheá bieán vaø ñoùng
goùi coù theå taêng tyû leä gaây nhieãm khuaån trong haûi saûn.
Söõa töôi laø nguoàn döï tröõ cô baûn Salmonella spp trong coâng nghieäp saûn xuaát
söõa. Söï gaây nhieãm Salmonella gia taêng chuû yeáu töø nhöõng thieát bò vaét söõa, laøm veä
sinh khoâng toát vaø khöû nhieãm ñaàu vuù keùm tröôùc khi vaét söõa. Söï truyeàn nhieãm
Salmonella keát hôïp vôùi vieâm vuù ôû ñoäng vaät cho söõa coù theå ñöa ñeán nhieãm
Salmonella vaøo söõa töôi. Nhieät ñoä thay ñoåi trong giai ñoaïn boå sung söõa noùng vaøo
boàn chöùa laøm laïnh treân vuoâng bang khuyeán khích söï phaùt trieån cuûa Salmonella vaø
giaûm söï an toaøn cuûa pho maùt ñöôïc saûn xuaát töø söõa töôi. Keùo daøi thôøi gian laøm laïnh
söõa töôi treân caùc traïi saûn xuaát, söõa hay caùc xiloâ coâng nghieäp seõ thuaän lôïi cho söï phaùt
trieån cuûa Salmonella. Tieâm nhieãm vaøo trong söõa töôi ñöôïc haáp ôû 100 oC trong
khoaûng 17-20 phuùt. Söï sinh tröôûng cuûa Salmonella typhinuriem vaø Salmonella publin
khoâng phaùt hieän ñöôïc trong quaù trình baûo quaûn ôû 6 oC trong 6 thaùng. Tuy nhieân,
Salmonella typhinurium phaùt trieån chaäm ôû nhieät ñoä 8-12 o C vôùi thôøi gian 600 ngaøy
8.8 giôø vaø thôøi gian theá heä laø 83,5 ngaøy 8,45 giôø rieâng töøng con. Khaû naêng chòu
ñöïng vaø sinh tröôûng cuûa Salmonella trong söõa töôi vaø trong nhöõng saûn phaåm cheá
bieán khoâng theo phöông phaùp Pasteur ñöa ñeán moät vaøi caên beänh traàm troïng ôû
ngöôøi.
Vaøi nhaân toá coù theå taêng söï gaây nhieãm Salmonella vaøo rau quaû. Caùc nhaân toá naøy
bao goàm keânh daãn nöôùc bò nhieãm khuaån vaøo vöôøn troàng troït. Söï maøu môõ cuûa ñaát
troàng troït vôùi nhöõng thöùc aên thöøa cuûa ñoäng vaät khoâng xöû lyù, söï gaây nhieãm trong
muøa maøng do ñoäng vaät hoang daõ truyeàn nhieãm, quaù trình röûa caùc saûn phaåm thu
hoaïch vôùi nöôùc bò nhieãm khuaån, vieäc caàm naém nhieàu laàn rau quaû trong suoát quaù
trình thu hoaïch, cheá bieán vaø ñoùng goùi. Salmonella coù theå coù nhieàu treân beà maët cuûa
traùi caây nhö caø chua vaø döa taây, treân rau töôi hay töôùi nöôùc leân rau trong khi baùn ôû
nhieät ñoä khí quyeån. Vieäc laøm saïch töôi ñeå tieâu thuï saûn phaåm töôi luoân ñöôïc röûa
baèng nöôùc uoáng. Nhöõng baùo caùo gaàn ñaây veà söï hieän dieän cuûa Salmonella trong caùc
löông thöïc chuû yeáu nhö : luùa, meø, … laøm taêng theâm moái quan taâm môùi veà söï an toaøn
cuûa nhöõng löông thöïc tieâu thuï chuû yeáu. Caùc saûn phaåm nhaän ñöôïc töø haït xong roài
xay nghieàn thaønh boät nhaõo.
b) Khaû naêng choáng khaùng sinh:
• Tình traïng toài teä phaùt sinh töø vieäc thieáu thuoác khaùng khuaån trong chöõa trò
beänh ôû ñoäng vaät vaø quan troïng hôn vieäc aùp duïng roäng raõi thuoác trò lieäu vi khuaån
keùm hieäu quaû trong thöùc aên ñeå ñoäng vaät mau phaùt trieån vaø trong baûo quaûn thòt.
¾ Vieäc khaùng khuaån raát ñöôïc quan taâm ñeå giaûm löôïng vi khuaån trong thöïc
phaåm. Nhöng vieäc söû duïng vaø laïm duïng söï khaùng sinh ñaõ gia taêng söùc ñeà khaùng cuûa
Salmonella trong chuoåi thöùc aên toaøn caàu.
¾ Vieäc thònh haønh khaép theá giôùi thuoác khaùng sinh Salmonella trong coâng
nghieäp thòt heo, thòt boø, gia caàm thì raát ñaùng lo ngaïi. Noùi chung, ngöôøi ta nhaän thaáy
raèng söï hieän dieän phoå bieán cuûa nhöõng loaïi thuoác ñaõ khaùng khuaån steptonyeih,
tetracycline vaø sulfa trong thòt coâ laäp do vieäc söû duïng caùc taùc nhaân dieät khuaån ôû
möùc ñoä ñieàu trò keùm. Söùc ñeà khaùng Salmonella cao ( > 80 %) cuûa ampicillin trong
thòt coâ laäp töø Brazil, France vaø thuoác ñeà khaùng Salmonella chloram phenicol, trime
tho prin, sulfamethoxazole trong thòt soáng ñöôïc chuù yù ñeán ôû nhieàu nöôùc. Ngöôøi ta
baùo caùo raèng 20 trong soá 44 trieäu baûng Anh ( 45%) thuoác khaùng sinh saûn xuaát ôû Myõ
vaøo naêm 1986 söû duïng trong coâng nghieäp cheá bieán thòt vaø öôùc tính 90% thuoác naøy
ñöôïc duøng ôû möùc ñieàu trò keùm.
¾ Vieäc söû duïng thuoác ngöøa vaø thuoác taêng tröôûng vaø vai troø cuûa chuùng trong
saûn phaåm thòt ñöôïc xeùt duyeät bôûi toå chöùc y teá theá giôùi vaø caùc toå chöùc quoác teá khaùc.
Coâng nghieäp nuoâi troàng thuyû haûi saûn coù theå toån haïi ñeán nhöõng chuûng vi khuaån ñeà
khaùng bôûi vì ngöôøi ta thöôøng duøng phöông phaùp khaùng sinh ñeå baûo veä an toaøn söùc
soáng cuûa cuûa thuyû haûi saûn. Noùi chung moâi tröôøng nöôùc vaø khoâng khí aåm coäng vôùi
traïi nuoâi, thöùc aên thöøa ñoùng caën vaø thöùc aên coù taåm thuoác cho pheùp vi khuaån sinh saûn
vaø phaùt trieån trong hoà nuoâi vaø chaäu ñöïng thöùc aên vaø gaây nhieãm sang caùc loaïi vaät
nuoâi vôùi nhöõng chuûng vi khuaån coù söùc ñeà khaùng…
c) Choáng Khaùng Sinh Cuûa Salmonella:
¾ Vaán ñeà choáng khaùng sinh ñöôïc keát hôïp baèng chieàu höôùng töï nhieân laø ñöa
chaát ñeà khaùng coù nguoàn goác xaùc ñònh qua R-plasmids. Vieäc chuyeàn vaøo R-plasmids
nhöõng Gen keát hôïp coù ñaëc ñieåm gioáng nhau giöõa nhöõng teá baøo töông ñoàng döôøng
nhö goùp phaàn taêng söï taùc ñoäng lôùn vaøo nhieàu chuûng Salmonella choáng khaùng sinh ôû
nhöõng khu vöïc nuoâi troàng. Vieäc choáng khaùng sinh vaø nhöõng yeáu toá quyeát ñònh coù
tính ñoäc haïi coù theå dieãn ra treân moät Plasmids phoå bieán vaø do ñoù, laøm taêng theâm
moái quan taâm ñeán söùc khoeû coäng ñoàng.
¾ Vaøi thuoác kích thích hay thuoác khaùng sinh phoøng beänh nhö : apramylin,
viginiamylin, tylosin vaø alloparcin ñöôïc söû duïng roäng raõi trong chaên nuoâi vaø ñöôïc
xem nhö nhöõng lieàu thuoác thuù y bôûi vì taùc duïng trò beänh coù haïn cheá cuûa chuùng trong
y khoa. Tuy nhieân trong noâng traïi, apramylin vaø avoparcin ñöôïc duøng ñeå ñeà khaùng
vi khuaån. Söùc ñeà khaùng cuûa Salmonella typhinurium vôùi apramylin vaø gentamilin
ñöôïc maõ hoaù treân nhöõng Plasmids rieâng bieät vaø phaùt sinh töø moät avotyltransferase
loai IV- phuï thuoäc vaøo caùch khöû hoaït tính cuûa hai amin-glycosiles.
¾ Floroquinolones toång hôïp ñaõ ñöôïc söû duïng ngaøy caøng nhieàu trong nhöõng
naêm gaàn ñaây, ñeå chöõa beänh do vi khuaån gaây ra. Chaát naøy ñöôïc tìm thaáy trong enzim
gyrose khöû hoaït tính vi khuaån ñeå oån ñònh vaø (supercoiling) cuûa DNA
(choromosomal). Khaû naêng ñeà khaùng cuûa vi khuaån vôùi Floroquinilone coù theå phaùt
sinh töø söï bieán ñoåi trong teá baøo thaàm thuoác hay söï bieán ñoåi trong caáu truùc Gen
gyrose A maõ hoaù Protein A hoaëc nhö moät keát quaû cuûa vieäc thay theá gen maõ hoaù
trong Protein B. Hieäu quaû cuûa phöông phaùp chöõa trò baèng flouroquinelone trong y
khoa ñang ñöôïc boû daàn do phöông phaùp phoøng ngöøa ngaøy caøng nhieàu vaø söû duïng
nhöõng phöông phaùp trong troàng troït vaø chaên nuoâi. Flouroquinelone daàn daàn ñöôïc
ñöa vaøo do thieáu phöông phaùp ñieàu trò bôûi khaû naêng ñeà khaùng cuûa vi khuaån choáng
laïi thuoác khaùng sinh . Töø naêm 1987, ñaõ coù moái lo ngaïi cuûa chính phuû trong vieäc
chaáp thuaän vieäc duøng Flourquinelone enrofloxacin ôû chaâu Aâu vaø Flourquinelone
sarafloxacin ôû Myõ ñeå chöõa beänh cho gia caàm vaø lôïn. Bôûi vì vieäc naøy coù theå xuaát
hieän haäu quaû xaáu trong an toaøn cuûa vieäc cung caáp thöùc aên toaøn caàu vaø treân söùc khoeû
cuûa ngöôøi tieâu duøng. Aûnh höôûng cuûa söùc ñeà khaùng cuûa vi khuaån vôùi
Flouroquinelone trong thuù y taêng theâm moái quan taâm söùc khoeû coäng ñoàng. Nhöõng
baùo caùo cho thaáy coù 8,5 % - 18,8 % acid nalidixic ñeà khaùng trong Salmonella taùch ra
töø thöùc aên gia caàm vaø thòt heo töø Brazil, Phaùp vaøHaøLan ; 3,2 –12,9% enrofloxacin
ñeà khaùng trong thòt boø vaø thòt gaø coâ laäp Salmonella typhimurium vaø Salmonella enter
ritidis ôû Ñöùc vaø 1,89-15,9 % entryloxacin trong gioáng boø ôû ñöùc töø 1988-1990
Baûng 5: Nghieân cöùu veà Salmonella trong ñoäng vaät laáy thòt
Saûn phaåm
Soá maãu kieåm tra
Treân caùc trang traïi
Thòt boø/gia suùc
Indonesia(1986)
Malta (1993)
Thòt heo
Ñan maïch (1995)
Indonesia (1989)
Myõ (1995)
Thòt gaø
Ñan maïch (1995)
Nhaät (1990)
Thuïy (1991)
Haø lan (1992-1993)
Gaø taây
Ñan maïch (1995)
Boø röøng
Indonesia (1986)
Trong caùc loø moå
Thòt boø
Ñan maïch (1995)
Ñöùc (1991)
Nigeria (1989)
Boà ñaøo nha (1987-1988)
Myõ(1993)
Thòt heo
Australia (1995)
Canada (1985-1986)
Ñan maïch (1995)
Ñöùc(1991)
Aán ñoä (1988)
Nhaät (1992)
Boà ñaøo nha (1987-1988)
Myõ(1995)
Thòt gaø
Cuba (1990)
% Nhieãm
Tham khaûo
77
300
3.9
41.3
476
672
15797
236
140
5.5
11
35.7
34
476
32
4168
286
92
181
24
24.1
16.6
27
34
655
62
355
173
18.5
34
14
35.7
476
2165
18242
118
408
2112
0.6
5.1
4.2
20.3
2.7
34
304
3
79
33
1428
448
18032
34137
13.1
10
0.81
1.7
32
434
34
304
480
3.5
69
405
450
5.8
5.4
1.7
352
79
575
200
62.5
208
609
- Xem thêm -