Tài liệu Đề xuất giải pháp phát triển du lịch tỉnh bà rịa – vũng tàu đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU ĐẾN NĂM 2025 VÀ TẦM NHÌN NĂM 2030 LUẬN VĂN THẠC SĨ Bà Rịa-Vũng Tàu, tháng 12 năm 2020 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU ĐẾN NĂM 2025 VÀ TẦM NHÌN NĂM 2030 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 8340101 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN ANH Bà Rịa-Vũng Tàu, tháng 12 năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên LỜI CÁM ƠN Để hoàn thành Luận văn thạc sĩ này, Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới TS. Nguyễn Văn Anh – Người thầy đã luôn tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. Tôi xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô đã giảng dạy trong quá trình học thạc sĩ, Quý thầy cô trong Hội đồng bảo vệ đề cương, Quý thầy, cô viện Đào tạo quốc tế và Sau đại học đã truyền đạt các kiến thức bổ ích, đồng thời có những góp ý quý báu về những thiếu sót, hạn chế của Luận văn, giúp tôi nhận ra những vấn đề cần khắc phục để Luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, cung cấp các thông tin giá trị, đóng góp một phần quan trọng để tác giả hoàn thành Luận văn. Học viên MỤC LỤC Chương 1. TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH..................................................................................... 1 1.1 Ý nghĩa đề tài nghiên cứu....................................................................... 1 1.2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................... 1 1.2.1 Mục tiêu chung..................................................................................... 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể..................................................................................... 1 1.2.3 Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................... 2 1.3 Câu hỏi nghiên cứu................................................................................. 2 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................... 3 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 3 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu............................................................................. 3 1.5 Phương pháp nghiên cứu........................................................................ 3 1.5.1 Phương pháp thu thập dữ liệu............................................................. 3 1.5.2 Phương pháp xử lý dữ liệu................................................................... 4 1.6 Những điểm mới của luận văn............................................................... 4 1.7 Kết cấu của luận văn............................................................................... 5 1.8 Một số lý luận cơ bản về chiến lược và chiến lược phát triển ngành. .5 1.8.1 Chiến lược............................................................................................ 5 1.8.2 Chiến lược phát triển ngành.............................................................. 10 1.9 Quy trình hoạch định chiến lược......................................................... 11 1.9.1 Xác định mục tiêu chiến lược............................................................ 11 1.9.2 Phân tích môi trường hoạt động........................................................ 11 1.9.3 Xây dựng và lựa chọn chiến lược...................................................... 12 1.10 Đặc điểm của ngành du lịch................................................................. 15 1.10.1 Khái niệm du lịch............................................................................... 15 1.10.2 Sản phẩm du lịch................................................................................ 16 1.10.3 Vai trò của du lịch trong nền kinh tế................................................. 18 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1........................................................................................ 20 Chương 2. THỰC TRẠNG NGÀNH DU LỊCH TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU .............................................................................................................................. 21 2.1 Vị trí của du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu.................................................. 21 2.1.1 Vị trí của du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu trong chiến lược phát triển du lịch quốc gia..................................................................................................... 21 2.1.2 Vị trí của du lịch trong quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh 21 2.2 Thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu............................22 2.2.1 Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch............................................................ 22 2.2.2 Nguồn nhân lực du lịch...................................................................... 24 2.2.3 Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch........................................ 25 2.2.4 Hoạt động lưu trú............................................................................... 28 2.2.5 Các dịch vụ hỗ trợ............................................................................... 31 2.2.6 Khách du lịch và doanh thu du lịch................................................... 34 2.2.7 Đầu tư cho ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu........................... 35 2.3 Tài nguyên du lịch và các yếu tố có ảnh hưởng đến phát triển du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu................................................................................................. 36 2.3.1 Tài nguyên du lịch............................................................................. 36 2.3.2 Các yếu tố có ảnh hưởng đến phát triển du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu 47 2.4 Điểm mạnh, điểm yếu của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu....49 2.4.1 Những điểm mạnh.............................................................................. 49 2.4.2 Những điểm yếu.................................................................................. 50 2.4.3 Những nguyên nhân........................................................................... 52 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2........................................................................................ 54 Chương 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH TỈNH BÀ RỊA VŨNG TÀU ĐẾN NĂM 2025 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2030...................... 55 3.1 Mục tiêu, định hướng phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025 55 3.1.1 Mục tiêu.............................................................................................. 55 3.1.2 Định hướng phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025...56 3.1.3 Những cơ hội và thách thức về phát triển ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu....................................................................................................... 57 3.2 Xây dựng chiến lược phát triển ngành du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu. .60 3.2.1 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE).................................. 60 3.2.2 Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IFE).................................... 61 3.2.3 Ma trận SWOT................................................................................... 65 3.3 Lựa chọn chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.......66 3.3.1 Chiến lược phát triển thị trường........................................................ 68 3.3.2 Chiến lược đa dạng hóa sản phẩm du lịch Tỉnh...............................69 3.3.3 Chiến lược liên doanh, liên kết.......................................................... 70 3.3.4 Chiến lược phát triển nguồn nhân lực du lịch.................................. 70 3.4 Các giải pháp thực hiện chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu................................................................................................................ 71 3.4.1 Tiếp tục huy động vốn đầu tư phát triển du lịch................................ 71 3.4.2 Đẩy mạnh khai thác thị trường, xúc tiến phát triển du lịch..............73 3.4.3 Đa dạng hóa sản phẩm du lịch, nâng cao năng lực cạnh tranh.......74 3.4.4 Tiến hành liên kết để phát triển......................................................... 76 3.4.5 Phát triển nguồn nhân lực du lịch, nâng cao cả về số và chất lượng 77 3.4.6 Thực hiện phát triển du lịch theo hướng bền vững........................... 79 3.5 Khuyến nghị.......................................................................................... 80 3.5.1 Đối với Trung ương............................................................................ 80 3.5.2 Đối với tỉnh Bà Rịa – Vũng tàu.......................................................... 81 KẾT LUẬN............................................................................................................ 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................... 87 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT EFE : External Factor Evaluation Matrix - ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài IFE : Internal Factor Evaluation Matrix - ma trận đánh giá các yếu tố bên trong GDP : Tổng sản phẩm nội địa UNWTO : Tổ chức du lịch thế giới AIEST : hiệp hội các chuyên gia du lịch quốc tế SWOT : ma trận Swot WTTC : Hội đồng lữ hành du lịch thế giới DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1. 1. Mẫu ma trận EFE...................................................................................13 Bảng 1. 2. Mẫu ma trận SWOT...............................................................................14 Bảng 2. 1. Số cơ sở lưu trú và số phòng được xếp hạng năm 2017.........................28 Bảng 2. 2. Số cơ sở lưu trú và số phòng được xếp hạng năm 2018.........................29 Bảng 2. 3. Số cơ sở lưu trú và số phòng được xếp hạng năm 2019.........................29 Bảng 2. 4. Tình hình hoạt đông lưu trú và doanh thu lưu trú của Tỉnh giai đoạn 2017– 2019..............................................................................................................30 Bảng 2 5. Tình hình khách du lịch, và doanh thu của Tỉnh giai đoạn 2017– 2019 . 35 Bảng 2.6. Danh mục các bãi biển có khả năng khai thác du lịch.............................37 Bảng 2.7. Chỉ tiêu khí hậu sinh học đối với con người............................................39 Bảng 2.8. Các di tích được xếp hạng cấp quốc gia của Tỉnh...................................43 Bảng 2.9. Các lễ hội truyền thống ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu..................................46 Bảng 3.1. Tổng hợp các yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu...........................................................................................59 Bảng 3. 2. Ma trận các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng lớn đến ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (EFE).............................................................................................62 Bảng 3. 3. Ma trận các yếu tố bên trong ảnh hưởng lớn đến ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (IFE)..............................................................................................63 Bảng 3. 4. Ma trận SWOT của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu...................66 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1. Số cơ sở lưu trú và số phòng đạt chuẩn từ 1-5 sao...................................30 Hình 2.2. Tình hình hoạt đông lưu trú và doanh thu lưu trú của Tỉnh giai đoạn 2017– 2019..............................................................................................................31 Hình 2.3. Tình hình khách du lịch, và DT của Tỉnh giai đoạn 2017– 2019.............35 TÓM TẮT Tên đề tài: "Đề xuất giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025 và Tầm nhìn đến năm 2030" Với tiềm năng và tài nguyên du lịch sẵn có, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có lợi thế phát triển du lịch rất lớn. Tuy nhiên hiện nay ngành du lịch Tỉnh phát triển chưa tương xứng với tiềm năng của mình. Vì vậy, Tỉnh cần có chiến lược phát triển du lịch phù hợp nhằm phát huy những lợi thế, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Nhận thức được điều này, học viên đã chọn đề tài: "Đề xuất giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025 và Tầm nhìn đến năm 2030" để làm luận văn thạc sĩ của mình. Đây là đề tài nghiên cứu một cách chi tiết, cụ thể về ngành du lịch của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong giai đoạn 2017 – 2019. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nhằm xây dựng chiến lược phát triển và tìm ra cách thức thực thi chiến lược để nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025. Cụ thể: - Phân tích tiềm năng và thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; - Nhận định được những điểm mạnh, điểm yếu và những cơ hội cũng như những thách thức ngành du lịch Tỉnh có thể gặp phải; - Định hướng chiến lược phát triển cho ngành du lịch Tỉnh; - Đưa ra các giải pháp và kiến nghị để thực hiện chiến lược đã lựa chọn Phương pháp nghiên cứu: 1) Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp. Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thu thập từ các tài liệu, báo cáo và thông tin nội bộ của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2017 - 2019, nguồn dữ liệu thu thập từ bên ngoài như cơ quan Bộ ngành trung ương. 2) Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp. Học viên tiến hành xin ý kiến các chuyên gia trong ngành du lịch, các nhà hoạch định chiến lược của Tỉnh về các nội dung nghiên cứu như: môi trường bên ngoài; môi trường bên trong; lựa chọn chiến lược,... Những kết quả nổi bật của đề tài: Về mặt lý luận, luận văn góp phần khái quát và phát triển những nội dung lý thuyết về chiến lược phát triển ngành, đặc điểm của ngành du lịch và quy trình hoạch định chiến lược phát triển ngành du lịch. Về mặt thực tiễn, luận văn nghiên cứu, tìm hiểu và tổng hợp các kinh nghiệm thực tiễn quý báu về vấn đề phát triển ngành du lịch. Qua ý kiến của các chuyên gia, luận văn đã khái quát tình hình hoạt động của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu những năm qua, đi sâu vào xem xét những tiềm năng của ngành du lịch Tỉnh, phân tích và đánh giá thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Qua đó, học viên cũng đã đưa ra được nhận định, với việc đánh giá các điểm mạnh, điểm yếu của ngành du lịch Tỉnh, từ đó làm cơ sở cho việc định hướng chiến lược phát triển ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025. Với luận văn này, học viên hi vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ để ngành du lịch Tỉnh ngày càng phát triển về mọi mặt, giữ vai trò là ngành kinh tế quan trọng trong chiến lược phát triển của toàn Tỉnh nói riêng và góp phần tích cực vào quá trình đổi mới đất nước nói chung. 1 Chương 1. TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH 1.1 Ý nghĩa đề tài nghiên cứu Ngày nay, tại nhiều nước trên thế giới, du lịch đang được xem là một trong những ngành kinh tế hàng đầu, phát triển với tộc độ cao bởi những lợi ích to lớn về kinh tế - xã hội mà nó đem lại. Điều này càng thể hiện rõ hơn trước xu thế toàn cầu hóa và hội nhập nền kinh tế quốc tế. Hiện nay, du lịch đang đứng trước những cơ hội nhưng cũng gặp nhiều thách thức. Do vậy, việc nghiên cứu thực trạng ngành du lịch để làm cơ sở xây dựng chiến lược phát triển, đưa ngành du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội là một yêu cầu thực tế. Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả chọn đề tài: "Đề xuất giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025 và Tầm nhìn đến năm 2030" để nghiên cứu là cần thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. 1.2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đề tài nghiên cứu nhằm xây dựng chiến lược phát triển và tìm ra cách thức thực thi chiến lược để nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Phát triển du lịch chất lượng cao góp phần thực hiện sự chuyển dịch cơ bản cơ cấu kinh tế của tỉnh; đóng góp quan trọng vào phát triển du lịch vùng Đông Nam Bộ và nâng cao vị thế du lịch Việt Nam. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Để đạt được mục tiêu chung như trên đã đề ra, đề tài nghiên cứu cần đạt được các mục tiêu cụ thể sau: - Phân tích tiềm năng và thực trạng ngành du lịch của tỉnh Bà Rịa - Vũng - Tàu; - Nhận định được những điểm mạnh, điểm yếu và những cơ hội cũng như - những thách thức ngành du lịch Tỉnh có thể gặp phải; - Định hướng chiến lược phát triển cho ngành du lịch Tỉnh; - Đưa ra các giải pháp và kiến nghị để thực hiện chiến lược đã lựa chọn. 1.2.3 Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về chiến lược phát triển du lịch; - Đánh giá thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 2017 - 2019; - Xây dựng chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 và đề ra các giải pháp để thực hiện chiến lược. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu một số vấn đề lý luận và thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Qua đó, thấy được điểm mạnh, điểm yếu và những cơ hội cũng như những thách thức ngành du lịch Tỉnh có thể gặp phải để xây dựng chiến lược phát triển ngành này của Tỉnh đến năm 2025 và đề ra các giải pháp thực hiện chiến lược với hi vọng trả lời được một số câu hỏi sau: - Tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu có những điểm mạnh và điểm yếu gì về sự phát triển du lịch, khai thác những điểm đó để tìm phương án phát triển toàn diện. - Ngành du lịch Tỉnh có thể gặp phải những cơ hội, thách thức gì? - Chiến lược phát triển cho ngành du lịch Tỉnh có thể đi theo hướng nào? - Có những giải pháp nào để thực hiện chiến lược phát triển ngành này của Tỉnh đến năm 2025? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích môi trường hoạt động của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, từ đó định hướng chiến lược phát triển du lịch của Tỉnh đến năm 2025. 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Nghiên cứu hoạt động du lịch trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2017 - 2019. Định hướng chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu đến năm 2025. 1.5 Phương pháp nghiên cứu 1.5.1 Phương pháp thu thập dữ liệu - Dữ liệu thứ cấp: Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thu thập từ các tài liệu, báo cáo và thông tin nội bộ của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong thời gian từ năm 2017 - 2019, nguồn dữ liệu thu thập từ bên ngoài như cơ quan Bộ ngành trung ương, các ấn phẩm đã được xuất bản (giáo trình, báo chí, bài báo, tạp chí, internet, luận văn,…). - Dữ liệu sơ cấp: Tham khảo ý kiến các chuyên gia trong ngành du lịch, các nhà hoạch định chiến lược của Tỉnh về các nội dung nghiên cứu như: môi trường bên ngoài; môi trường bên trong; lựa chọn chiến lược,... để có được kết quả phân tích các ma trận IFE, EFE và SWOT. 1.5.2 Phương pháp xử lý dữ liệu Phương pháp thống kê là phương pháp dùng để mô tả những đặc tính cơ bản của tài liệu, dữ liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu để phân tích môi trường hoạt động của ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Phương pháp phân tích tổng hợp là phương pháp được áp dụng xuyên suốt trong từng chương của luận văn. Hiểu một cách đơn giản phân tích là chia vấn đề cần nghiên cứu thành các vấn đề nhỏ, số liệu cần thu thập cũng được chia nhỏ theo đó. Và vấn đề chính sẽ được nghiên cứu thông qua các vấn đề nhỏ này, sau khi kết thúc từng vấn đề có thể rút ra được những thông tin, dữ liệu nhỏ cần được tổng hợp lại để đánh giá vấn đề cần nghiên cứu ban đầu. Đồng thời, việc chia nhỏ vấn đề nghiên cứu cũng giúp cho người đọc dễ hình dung bản chất, nguồn gốc cội rễ của vấn đề vĩ mô ban đầu. Giúp thấy được góc nhìn nhiều mặt, nhiều khía cạnh của vấn đề và cũng để có phương pháp giải quyết các vấn đề còn bất cập, hạn chế một cách triệt để và hiệu quả. 1.6 Những điểm mới của luận văn Luận văn chỉ ra tiềm năng và thực trạng ngành du lịch của tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, nhận định được những điểm mạnh, điểm yếu và những cơ hội cũng như những thách thức có thể gặp phải. Đồng thời, luận văn cũng chỉ ra những nguyên nhân then chốt trong hoạt động phát triển ngành này của Tỉnh trong giai đoạn 2017 – 2019. Từ đó, đề tài định hướng chiến lược phát triển cho ngành này tại Tỉnh đến năm 2025, cũng như đưa ra các giải pháp, kiến nghị có tính khoa học và khả thi để thực hiện chiến lược đã lựa chọn, góp phần vào xây dựng và phát triển ngành du lịch của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong tương lai. Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo có giá trị đối với ngành du lịch của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nói riêng và ngành du lịch các tỉnh thành khác nói chung. 1.7 Kết cấu của luận văn Nội dung của luận văn được kết cấu gồm 03 chương: Chương 1. Tổng quan và Cơ sở chiến lược về Du lịch tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu Chương 2. Thực trạng ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Chương 3. Đề xuất Giải pháp phát triển ngành du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. 1.8 Một số lý luận cơ bản về chiến lược và chiến lược phát triển ngành 1.8.1 Chiến lược 1.8.1.1 Khái niệm Thuật ngữ chiến lược xuất hiện cách đây khá lâu, bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “Strategos” dùng trong lĩnh vực quân sự. Theo từ điển di sản văn hoá Mỹ, chiến lược được định nghĩa như là một “Khoa học và nghệ thuật chỉ huy quân sự, được ứng dụng để lập tổng thể và tiến hành những chiến dịch quy mô lớn”. Ngày nay, thuật ngữ chiến lược đã được sử dụng khá phổ biến trong nhiều lĩnh vực ở cả phạm vi vĩ mô cũng như vi mô. Qua phân tích các khái niệm trên, ta có thể thấy chiến lược bao gồm các nội dung sau: - Xác định các mục tiêu dài hạn của tổ chức (3 đến 5 năm) - Đưa ra và chọn lựa các phương án thực hiện - Triển khai và phân bổ các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu đó. Các khái niệm chiến lược đều bắt nguồn từ sự cần thiết khách quan trong thực tiễn. Quan điểm phổ biến hiện nay cho rằng: Chiến lược là nghệ thuật phối hợp các hành động tổng quát, các quyết định (xác định mục tiêu, lựa chọn đường lối, chính sách, phương thức, phân bổ nguồn lực,…) và phương châm hành động để đạt được mục tiêu dài hạn, phát huy được những điểm mạnh, khắc phục được những điểm yếu của tổ chức, giúp tổ chức đón nhận những cơ hội và vượt qua thách thức từ bên ngoài một cách tốt nhất, giành lợi thế so với đối thủ cạnh tranh. Vì thế, chiến lược là phương tiện để đạt mục tiêu dài hạn. 1.8.1.2 Phân loại Phân loại chiến lược là một công việc quan trọng. Xét theo quy mô và chức năng lao động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà quản trị cần lựa chọn những chiến lược phù hợp với mục tiêu đề ra cũng như phù hợp với nhiệm vụ, chức năng của từng bộ phận và toàn doanh nghiệp.  Theo cấp độ quản lý Dựa theo cấp độ quản lý mà chiến lược được chia thành 3 nhóm sau: - Chiến lược cấp công ty: Chiến lược cấp công ty xác định và vạch rõ mục đích, các mục tiêu của công ty, xác định các hoạt động kinh doanh mà công ty theo đuổi, tạo ra các chính sách và các kế hoạch cơ bản để đạt được mục tiêu của công ty, phân phối nguồn lực giữa các hoạt động kinh doanh. Chiến lược công ty được áp dụng cho toàn bộ doanh nghiệp. - Chiến lược cấp chức năng: Trong chiến lược cấp chức năng người ta tập trung vào việc hỗ trợ chiến lược công ty và tập trung vào những lĩnh vực tác nghiệp, những lĩnh vực kinh doanh. - Chiến lược cấp kinh doanh: Chiến lược cấp kinh doanh được hoạch định nhằm xác định việc lựa chọn sản phẩm hoặc dạng cụ thể thị trường cho hoạt động kinh doanh riêng trong nội bộ công ty. Trong chiến lược cấp kinh doanh, người ta phải xác định cách thức mỗi đơn vị kinh doanh phải hoàn thành để đóng góp vào hoàn thành mục tiêu cấp công ty.  Theo chức năng Căn cứ vào chức năng mà chiến lược thể được chia thành các nhóm sau: - Nhóm chiến lược kết hợp: Trong nhóm chiến lược này có chiến lược kết hợp về phía trước, kết hợp về phía sau và kết hợp theo chiều ngang. + Kết hợp về phía trước: Doanh nghiệp thực hiện để tăng quyền kiểm soát hoặc quyền sở hữu đối với các nhà phân phối hoặc bán lẻ. + Kết hợp về phía sau: Doanh nghiệp thực hiện tăng quyền sở hữu hoặc kiểm soát đối với các nhà cung cấp. Điều này sẽ cho phép doanh nghiệp ổn định trong việc cung cấp, kiểm soát được chi phí đầu vào. + Kết hợp theo chiều ngang: Doanh nghiệp muốn kiểm soát các đối thủ cạnh tranh. Chiến lược này cho phép tập trung tài nguyên, mở rộng phạm vi hoạt động và làm tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. - Nhóm chiến lược chuyên sâu: Có các chiến lược như chiến lược thâm nhập thị trường, chiến lược phát triển thị trường và chiến lược phát triển sản phẩm. + Chiến lược thâm nhập thị trường: Làm tăng thị phần cho các sản phẩm hoặc dịch vụ hiện có trong thị trường hiện tại của doanh nghiệp. + Chiến lược phát triển thị trường: Đưa vào những khu vực địa lý mới các sản phẩm hoặc dịch vụ hiện có của doanh nghiệp.