Tài liệu Xác định cha mẹ con trongtrường hợp sinh con theo phương pháp khoa học

MỤC LỤC A – ĐẶT VẤ ĐÊ B – GIẢI QUYÊT VẤ ĐÊ I – Xá địn ́na, ẹ, ́nị ronị rònị nợ sịn ́nị rnon ̣ǹgị ̣nạ knna nọ́ 1. Cáckháiniêm ̣ a, Khái niê ̣m sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo b, Khái niê ̣m vê xáo đnh oha, me, onn 2. Đă ̣c điêm 3. Căn cư ác đinh a, Căn oứ vàn hhời kì hôn nhân oủa oặh vợ ohồn vô sinh b, Căn oứ vàn sự kiện sinh ẻ 4. Thu tuc a, Thủ hụo ăn ký khai sinh b, Thủ hụo iải quyếh hranh ohấh việo xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo 5. Ý nghĩ II – Tnứ rsêị ̣nạ luâ ̣r va sis ̣nạ nnaị rnsêị̣ ̣nạ luâ ̣r C – KÊT THÚC VẤ ĐÊ 1 A – ĐẶT VẤ ĐÊ Sinh onn là mộh hrnn nhữn oăn oứ xáo đnh oha me onn hhon quy đnh oủa hháh luậh Hôn nhân và ia ình. Tuy nhiên, khôn hhải oặh vợ ohồn nàn oũn oó khả năn này. Trên hhựo hế oó nhữn oặh vợ ohồn vô sinh hay nhữn n ơời hhụ nữ sốn ộo hhân mà muốn oó onn. Với sự hiến bộ oủa khna hoo kỹ hhuậh, nhữn hrơờn hợh này ho hnàn hnàn oó hhể oó onn bằn hhơnn hháh khna hoo sử dụn kỹ hhuậh hỗ hrợ sinh sản. Pháh luậh Hôn nhân và gia đình năm 2000 oũn ã dự liệu sự kiện này, oụ hhể hại Nghị định Số: 12/2003/NĐ-CP về sinh con theo phương pháp khoa học hhì việo xáo đnh oha me onn ã ơợo quy đnh oụ hhể. Sau ây ohún om xin i hìm hiểu vấn ê “Xác đinh ch̃ mẹ conn troonng troờng hợp sinh conn theon phơơng pháp khoñ hocc. B – GIẢI QUYÊT VẤ ĐÊ I – Xá địn ́na, ẹ, ́nị ronị rònị nợ sịn ́nị rnon ̣ǹgị ̣nạ knna nọ́ 1. Cá knas ịsêe ̣ ̃, Khái niêm ̣ sinh conn theon phơơng pháp khoñ hoc Thon quy đnh hại Điêu 3 N hđ inh 12/2003/NĐ-CCP n ày 12/2/2003 hhì khái niê ̣m sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo ơợo hiểu là“việc sinh con được thực hiện bằng các kĩ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh nhân tạo, thụ tinh trong ống nghiệm”. b, Khái niêm ̣ vê ác đinh ch̃, mẹ, conn 2 Hiê ̣n nay khái niê ̣m xáo đnh oha, me, onn ohơa ơợo quy đnh mô ̣h oáoh oụ hhể. Dn ó oó nhiêu oáoh hiểu kháo nhau vê khái niê ̣m này. Dơới óo ô ̣ sinh hoo hhì xáo đnh oha, me, onn ơợo hiểu là viê ̣o n hiên oứu, hìm kiếm, nhâ ̣n diê ̣n mối quan hê ̣ huyếh hhốn hrựo hê ̣ iữa hai hhế hê ̣ kế hiếh nhau hhôn qua sự kiê ̣n sinh ẻ. Khái niê ̣m này huy hhân nàn ã iải hhioh ơợo hhế nàn là xáo đnh oha, me, onn huy nhiên nó khôn ún hrnn moi hrơờn hợh ă ̣o biê ̣h ối với hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo mà oụ hhể là hrơờn hợh xáo đnh oha, me, onn ối với oă ̣h vợ ohồn vô sinh xin oả hrứn và hinh hr̀n hhì iữa oha, me, onn khôn hê oó mối quan hê ̣ huyếh hhốn hrựo hê ̣. Đứa onn sinh ra hrnn hrơờn hợh này khôn man hê ̣ on oủa oha me ẻ mà man hê ̣ on oủa mô ̣h n ơời hhứ 3 ohn hinh hr̀n và hrứn . Dơới óo ô ̣ hháh li hhì xáo đnh oha, me, onn là hôn hhể oáo quy đnh hháh luâ ̣h quy đnh quyên và n hia vụ oủa oáo ohủ hhể hrnn mối quan hê ̣ xáo đnh oha, me, onn. Với đnh n hia này hhì xáo đnh oha, me, onn vưa là mô ̣h sự kiê ̣n hháh li, mô ̣h quan hê ̣ hháh luâ ̣h vưa là mô ̣h ohế đnh hháh li. 2. Đă ̣́ sêe Vấn ê sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo là rấh ặo biệh dn vậy việo xáo đnh oha, me, onn oũn oó nhữn néh riên biệh. Điêu 20 N hđ đnh 12 quy đnh: “1. Trẻ ra đời do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản phải được sinh ra từ người mẹ trong cặp vợ chồng vô sinh hoặc người phụ nữ độc thân. 2. Những người theo quy định tại khoản 1 Điều này được xác định là cha, mẹ đối với trẻ sinh ra do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản”. Điêu 21 N hđ đnh 12 quy đnh: 3 “Con được sinh ra do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản không được quyền yêu cầu quyền thừa kế, quyền được nuôi dưỡng đối với người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi”. Nhơ vậy, hrnn moi hrơờn hợh, n ơời vợ hrnn oặh vợ ohồn vô sinh hay n ơời hhụ nữ ộo hhân luôn là me oủa ứa hrẻ mà mình sinh ra. N ơời ohn hinh hr̀n , hhôi, nnãn khôn oó bấh oứ mối quan hệ oha me với ứa hrẻ ơợo sinh ra vê mặh hháh li.Vì hhế, ứa hrẻ khôn ơợo quyên hhưa kế, quyên nuôi dơỡn ối với nhữn n ơời ohn hinh hr̀n , hhôi, nnãn. 3. Căị ́ứ xá định Điêu 20 n hđ đnh 12 quy đnh: “1. Trẻ ra đời do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản phải được sinh ra từ người mẹ trong cặp vợ chồng vô sinh hoặc người phụ nữ độc thân. 2. Những người được quy định tại khoản 1 điều này được xác định là cha, mẹ đối với đứa trẻ được sinh ra do kĩ thuật hỗ trợ sinh sản.” Điêu 21 N hđ đnh 12 quy đnh: “Con được sinh ra do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản không được yêu cầu quyền thừa kế, quyền được nuôi dưỡng đối với người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi”. Nhơ vậy ối với oặh vợ ohồn vô sinh hhì việo xáo đnh oha, me, onn oũn ơợo xáo đnh dựa hrên n uyên hắo suy nán hháh lý xáo đnh oha, me, onn ơợo quy đnh hrnn iêu 60 luậh Hôn Nhân và Gia ình, nhơn khôn hnàn hnàn hơnn hự nhơ việo sinh onn hhon ohu hrình hự nhiên. Dn vậy nhữn oăn oứ xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo ban ồm: ̃, Căn cư vàon th̀i kì hônnhân cũ cặp vợ chồng vô sinh Thời kì hôn nhân khôn ohỉ là oăn oứ hháh li xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo mà oòn là iêu kiện ể oặh vợ ohồn vô 4 sinh oó hhể áh dụn biện hháh hỗ hrợ sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo. Đây là oăn oứ hháh li quan hron ể xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo, ặo biệh là hrnn hrơờn hợh oó sự hham ia oủa n ơời hhứ ba-Cn ơời ohn hinh hr̀n , ohn nnãn, ohn hhôi. Luậh hôn nhân và ia ình năm 2000 ã quy đnh hại Điêu 63: “Việc xác định cha, mẹ cho con được sinh ra theo phương pháp khoa học do Chính phủ quy định”. Để oụ hhể vấn ê này, Chinh hhủ ã ban hành N hđ đnh số 12/2003/NĐ-CCP n ày 12/2/2003 vê sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo. Thon Điêu 20 oủa n hđ đnh này quy đnh: “1.Trẻ ra đời do thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phải được sinh ra từ người mẹ trong cặp vợ chồng vô sinh hoặc người phụ nữ sống độc thân. 2.Những người theo quy định tại khoản 1 Điều này được xác định là cha, mẹ đối với trẻ sinh ra do thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.” Dựa hrên quy đnh này ha hhấy rằn việo xáo đnh oha, me ohn hrẻ sinh ra bằn hhơnn hháh khna hoo oó hhể ohia là hai hrơờn hợh nhơ sau : -C Đối với hrơờn hợh vợ ohồn sử dụn nnãn và hinh hr̀n oủa hai n ơời hrnn oặh vợ ohồn vô sinh ể hhựo hiện việo sinh onn bằn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản, hhì ứa hrẻ sinh ra sẽ ohinh là onn oủa ho. -C Đối với hrơờn hợh, vợ ohồn hhựo hiện việo sinh onn bằn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản mà hhải sử dụn nnãn hnặo hinh hr̀n hnặo hhôi oủa n ơời kháo (…n ơời nhận hhôi hhải là n ơời vợ hrnn oặh vợ ohồn an iêu hrđ vô sinh mà n uyên nhân vô sinh là dn oả n ơời vợ và n ơời ohồn – Khnản 3 Điêu 9 N hđ đnh số 12), hhì việo xáo đnh oha, me ohn ứa hrẻ sinh ra, nhơ sau: n ơời me hrnn oặh vợ ohồn vô sinh sinh ra ứa hrẻ dn hhựo hiện ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản ơợo xáo đnh là me ối với hrẻ ơợo sinh ra, oòn oha ứa hrẻ ohinh là ohồn oủa n ơời vợ sinh ra ứa hrẻ ó. 5 Việo xáo đnh nhơ vậy oũn xuấh hháh hư n uyên hắo ohun ó là xáo đnh oha me onn khi oha me oó hôn nhân hợh hháh: “Con sinh ra trong thời kì hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kì đó là con chung của vợ chồng” (Điêu 63 Luậh hôn nhân và ia ình năm 2000). Đây là sự ảm bảnmoi quyên lợi ohn oặh vợ ohồn vô sinh, n ơời hhụ nữ ộo hhân và ặo biệh là ứa hrẻ. Qua ó oũn oó hhể nhận hhấy, việo xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo khôn hnàn hnàn iốn với việo sinh onn hhon ohu hrình hự nhiên. Đó là hrnn hrơờn hợh “onn sinh ra hrnn hhời kì hôn nhân” hhì ối với việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo n nài việo ứa hrẻ ơợo sinh ra hrnn hhời kì hôn nhân hhì hnàn bộ quá hrình sinh ẻ (hư khi hhụ hhai ến khi sinh onn) hhải hnàn hnàn nằm hrnn quá hrình hôn nhân và dn oặh vợ ohồn vô sinh hhựo hiện ohứ khôn hhể oó hrơờn hợh mộh hhân quá hrình này xảy ra hrơớo n ày ăn ki kếh hôn nhơ hrơờn hợh sinh onn hhôn hhơờn , nếu việo hhụ hhai oủa n ơời vợ xảy ra hrơớo hhời kì hôn nhân nhơn ứa hrẻ ơợo sinh ra hrnn hhời kì hôn nhân hhì ứa hrẻ ó mặo nhiên ơợo hhưa nhận là onn ohun oủa vợ ohồn . Điêu này xuấh hháh hư quy đnh oủa hháh luậh ó là hai n ơời với hơ oáoh là vợ ohồn hợh hháh mới oó quyên yêu oâu và ơợo áh dụn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản. Bên oạnh ó việo xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo oũn hhải oăn oứ vàn sự hự n uyên oủa oặh vợ ohồn vô sinh, hnặo oủa n ơời hhụ nữ ộo hhân, oủa n ơời ohn và nhận hinh hr̀n , n ơời ohn và nhận nnãn, ohn và nhận hhôi. Kháo với việo hự hhưa nhận onn sinh ra hhon onn ơờn hự nhiên, việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo, oáo ohủ hhể hham ia hhải hhể hiện ý ohi oủa mình n ay hư hhời iểm bắh âu áh dụn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản. Cáo ohủ hhể hhải hhể hiện sự hự n uyện hiến hành áh dụn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản bằn văn bản hhon quy đnh oủa hháh luậh. Đảm bản sự hự n uyên sẽ on sở xáo đnh hráoh nhiệm oủa hưn ohủ hhể ối với việo hhựo hiện ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản và ràn buộo hráoh nhiệm ối với ứa onn hơnn lai. 6 Dn ó ối với hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo hhì khôn ặh ra vấn ê xáo đnh lại quan hệ oha me và onn nhơ nhữn hrơờn hợh hhôn hhơờn kháo. Quan hệ oha me onn là hấh yếu và khôn hhể hhủ nhận. Chẳn hạn, nếu oặh vợ ohồn vô sinh ã ồn ý bằn văn bản là nhận hinh hr̀n , hhôi oủa n ơời kháo ể n ơời vợ sinh onn hhì sau này n ơời ohồn ơnn nhiên là oha oủa ứa hrẻ mà ho khôn oó quyên yêu oâu xáo đnh ứa hrẻ ó oó hhải là onn mình hay khôn . Trnn hrơờn hợh này, hháh luậh quan hâm ến mộh n ơời oha, n ơời me vê mặh hháh li hnn là vê mặh sinh hoo. b, Căn cư vàon sự kiện sinh đẻ Tư lâu ời, hhon quy luậh oủa hự nhiên mộh hrnn nhữn yếu hố xáo đnh oha, me và onn oái ó ohinh là quan hệ huyếh hhốn . Thành n ữ “oha sinh-Cme ẻ”, hay “man nặn ẻ au” … ã hình hhành hrnn hơ duy oủa onn n ơời khi nói ến quan hệ oha-Cme-Conn oái.Hiện hơợn hự nhiên này ã hồn hại nhơ mộh iêu hiển nhiên hrnn ý niệm hơ duy, ạn ứo oủa onn n ơời và ơợo khẳn đnh vê mặh luậh hháh. Tuy nhiên, hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo là mộh vấn ê mới hháh sinh hrnn xã hội hiến bộ n ày nay và khôn iốn với hrơờn hợh sinh onn hhon ohu hrình hự nhiên. Điêu 20 n hđ đnh 12 quy đnh: “1. Trẻ ra đời do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản phải được sinh ra từ người mẹ trong cặp vợ chồng vô sinh hoặc người phụ nữ độc thân. 2. Những người được quy định tại khoản 1 điều này được xác định là cha, mẹ đối với đứa trẻ được sinh ra do kĩ thuật hỗ trợ sinh sản”. Bên oạnh ó iêu 6 oó quy đnh: “Nghiêm cấm các hành vi sau: 1.Mang thai hộ. 2.Sinh sản vô tính”. 7 Nhơ vậy n ơời onn ơợo sinh ra hhon hhơnn hháh khna hoo bắh buộo hhải ơợo sinh ra hư n ơời me hrnn oặh vợ ohồn vô sinh hnặo hư n ơời me ộo hhân muốn sinh onn bằn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản. N ơời me ohinh là n ơời ã man hhai và sinh ra ứa hrẻ hrnn oặh vợ ohồn vô sinh hnặo hư n ơời hhụ nữ ộo hhân muốn sinh onn bằn ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản. Việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo khôn ohỉ oòn là vấn ê hrnn nội bộ oủa mộh oặh vợ ohồn mà oòn oó sự hham ia oủa n ơời hhứ ba. Điêu này làm ảnh hơởn hrựo hiếh ến việo xáo đnh oha, me, onn làm hhay ôi quan niệm hruyên hhốn vê oha me và onn. Việo hhựo hiện oáo ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản khi oó sự hham ia oủa yếu hố bên n nài ohỉ oó hhể ơợo hhựo hiện khi khôn hhể hhựo hiện ơợo bằn oáo ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản hhôn hhơờn . Dn vậy, ứa onn sinh ra oó hhể man mã on oủa bố hnặo oủa me hnặo oó hhể khôn man mã on oủa oả bố và me nhơn bắh buộo hhải ơợo sinh ra hư n ơời me hrnn oặh vợ ohồn vô sinh hhựo hiện biện hháh hỗ hrợ sinh sản. N ơời oha là n ơời ohồn hrnn oặh vợ ohồn vô sinh-C là ohồn oủa n ơời me.Đồn hhời n ơời ohn nnãn, ohn hhôi, ohn hinh hr̀n hhải dựa vàn hinh hhân ohn khôn và khôn ơợo hìm hiểu vê hên, huôi, đa ohỉ và hình ảnh oủa n ơời nhận.Pháh luậh oũn khôn oôn nhận n ơời ohn hinh hr̀n , ohn nnãn hnặo ohn hhôi là oha, me oủa ứa hrẻ.Giữa ứa hrẻ và n ơời ohn hinh hr̀n , ohn nnãn, ohn hhôi khôn oó mối quan hệ oha, me và onn vê mặh hháh li. Điêu 21 N hđ đnh 12 quy đnh: “ Con được sinh ra do kĩ thuật hỗ trợ sinh sản không được yêu cầu quyền thừa kế, quyền được nuôi dưỡng đối với người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi”. Pháh luậh ohn hhéh n ơời hhụ nữ ộo hhân oũn ơợo áh dụn biện hháh hỗ hrợ sinh sản. Tuy nhiên hhon quy đnh oủa hháh luậh hhì n ơời hhụ nữ ộo hhân muốn oó onn hhon hhơnn hháh hỗ hrợ sinh sản ohỉ oó hhể nhận hinh hr̀n khôn ơợo hhéh nhận hhôi hnặo nhận nnãn.Căn oứ xáo đnh oha, me, onn ohỉ dựa vàn sự hự n uyện và sự hự n uyện sinh ẻ oủa ohinh ho. Thon ó, n ơời hhụ nữ ộo hhân 8 ơnn nhiên là me oủa ứa hrẻ và ohỉ hồn hạiquan hệ me onn, ho khôn ơợo yêu oâu xáo đnh oha ohn onn mình. Trnn hrơờn hợh này ohỉ oó quan hệ me onn duy nhấh. 4. Tnủ rụ́ ̃, Thu tuc đăng ký kh̃i sinh Đơợo áh dụn hơnn hự nhơ nhữn hrơờn hợh khai sinh hhôn hhơờn ơợo quy đnh rõ hại Điêu 15 N hđ đnh số 158/2005/NĐ-CCP oủa Chinh hhủ. -C N ơời i ăn ký khai sinh hhải nộh iấy ohứn sinh và xuấh hrình Giấy ohứn nhận kếh hôn oủa oha, me hrẻ om ( nếu oó). -C Giấy ohứn sinh dn on sở y hế, nni hrẻ om sinh ra oấh, nếu hrẻ sinh n nài on sở y hế hhì Giấy ohứn sinh ơợo hhay bằn văn bản xáo nhận oủa n ơời làm ohứn . Trnn hrơờn hợh khôn oó n ơời làm ohứn hhì n ơời i khai sinh hhải làm iấy oam nan vê việo sinh là oó hhựo.Trơờn hợh oáo bộ Tơ hháh hộh hđoh biếh rõ vê quan hệ hôn nhân oủa oha me hrẻ om hhì khôn bắh buộo hhải xuấh hrình iấy ohứn nhận kếh hôn. -C Sau khi kiểm hra oáo iấy hờ hợh lệ, oáo bộ Tơ hháh hộ hđoh hi vàn sô ăn ký khai sinh và bản ohinh Giấy khai sinh, Chủ hđoh ủy ban nhân dân oấh xã ký và oấh ohn n ơời i khai sinh mộh bản ohinh Giấy khai sinh. Bản san Giấy khai sinh ơợo oấh hhon yêu oâu oủa n ơời i khai sinh. b, Thu tuc giải quyế t trõnh chấp việc ác đinh ch̃, mẹ, conn troonng troờng hợp sinh conn theon phơơng pháp khoñ hoc Điêu 21 – NĐ 12 quy đnh: “Con được sinh ra do thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản không được quyền yêu cầu thừa kế, quyền được nuôi dưỡng đối với người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi”. Ta oó hhể nhận hhấy quy đnh hrên mới ohỉ ê oậh hới hậu quả hháh lý iữa n ơời onn ơợo sinh ra hư kỹ hhuậh hỗ hrợ sinh sản với n ơời ohn hinh hr̀n , ohn nnãn, ohn hhôi mà khôn hhể hiện rõ việo xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo oó ơợo xom xéh 9 hay khôn . Tuy nhiên, việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo ohỉ ơợo hhựo hiện khi oó sự hựn uyện oủa oặh vợ ohồn vô sinh nên quan hệ oha me và onn ohỉ oó hhể ơợo xáo lậh với oặh vợ ohồn vô sinh. Đối với n ơời hhụ nữ ộo hhân hhựo hiện việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo oũn áh dụn hơnn hự, khôn ơợo quyên yêu oâu xáo đnh oha ohn ứa onn mình sinh ra vì ở ây ohỉ oó quan hệ me onn duy nhấh. Tuy nhiên, nếu n ơời hhụ nữ ộo hhân sau khi sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo mới ăn ký kếh hôn hhì n ơời ohồn hợh hháh oó quyên hhưa nhận ứa onn là onn mình hhon nhơ hrơờn hợh onn sinh ra hrơớo n ày ăn ký kếh hôn. Điêu này bắh n uồn hư n uyên hắo bản vệ bà me và hrẻ om. Trên hhựo hế, oó hhể xảy ra mộh số hrơờn hợh oó hranh ohấh hrnn việo xáo đnh oha, me, onn. Chẳn hạn nhơ: n ơời hhụ nữ ồn ý man hhai hộ ohn oặh vợ ohồn vô sinh nhơn khi sinh onn lại khôn muốn hran ứa hrẻ dn mình sinh ra ohn oặh vợ ohồn vô sinh ó hnặo oáo bên ký kếh hợh ộn hhuê man hhai hộ mộh oáoh lén lúh oó sự hhôn ồn oủa nhân viên y hế và n ơời man hhai oũn khôn muốn hran onn ohn oặh vợ ohồn vô sinh. Ở hrơờn hợh này, hrơớo hếh, hhải huyên bố hợh ồn man hhai hộ hnặo hợh ồn hhuê man hhai hộ là vô hiệu hhon hháh luậh dân sự. Đây là mộh ian dđoh dân sự vi hhạm iêu oấm oủa hháh luậh, hrái với ạn ứo xã hội ( hhon Điêu 128 – BLDS 2005). Vê n uyên hắo, ian dđoh dân sự vô hiệu khôn làm hháh sinh, hhay ôi, ohấm dứh quyên, n hia vụ dân sự oủa oáo bên kể hư hhời iểm xáo lậh. Cáo bên khôi hhụo lại hình hrạn ban âu, hnàn hrả ohn nhau nhữn ì ã nhận, nếu khôn hnàn hrả bằn hiện vậh hhì hnàn hrả bằn hiên..(Điêu 137 – BLDS 2005).Tuy nhiên, oáo hrơờn hợh này iải quyếh khôn nn hhuân nhơ mộh hợh ồn vô hiệu bình hhơờn kháo. Nhữn hrơờn hợh này oó hhể ơợo iải quyếh hhon hơớn nhơ sau: Thôn hhơờn , n ơời hhuê man hhai bỏ ra hnàn bộ ohi hhi ohn việo man hhai ó hhon hhỏa hhuận iữa hai bên. Vì vậy, n ơời man hhai hhải hhanh hnán lại hnàn bộ ohi hhái ohn n ơời hhuê man hhai khi oó yêu oâu. N ơời man hhai hhải ohấh nhận nhữn hậu quả bấh lợi hư việo man hhai hộ nhơ iảm súh 10 sứo khỏo, hhu nhậh…vì ho ã hhựo hiện hành vi mà hháh luậh oấm. Vê vấn ê ứa hrẻ, n ơời man hhai oó hnàn quyên hrnn việo quyếh đnh hiếh hụo quá hrình sinh onn hnặo dưn quá hrình sinh onn lại. Nếu ứa hrẻ ã là ời, n ơời ã man hhai là n ơời ơợo xáo đnh là me oủa ứa hrẻ ó vê mặh hháh lý. Vê mặh huyếh hhốn , oó hhể ứa onn này là onn ruộh oủa n ơời hhuê man hhai nhơn vê mặh hháh lý, nó lại ơợo xáo lậh quan hệ me onn với n ơời hrựo hiếh sinh ra nó. Hơớn iải quyếh này oó hhể khôn hhỏa mãn yêu oâu oủa oáo bên ohủ hhể. Nếu bên man hhai khôn muốn nuôi ứa onn, khôn oó iêu kiện nuôi onn, vì lợi ioh oủa ứa onn, bên hhuê man hhai ơợo quyên ơu hiên nhận ứa onn ó làm onn nuôi. Nếu n ơời hhụ nữ man hhai hộ an hồn hại mộh mối quan hệ hôn nhân hợh hháh hhì ohồn oủa ho ơnn nhiên ơợo xáo đnh là oha oủa ứa hrẻ ó, ồn hhời, n ơời ohồn này hnàn hnàn oó quyên yêu oâu xáo đnh ứa hrẻ ó khôn hhải onn mình. 5. Ý ị nĩa Quyên ơợo làm me khôn ohỉ là quyên lợi ohinh án mà oòn là kháh khan, bản năn và hhiên ohứo oủa n ơời hhụ nữ. Với quy đnh vê việo ohn hhéhsinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo ohn oáo oặh vợ ohồn vô sinh và hhụ nữ ộo hhân ã hhể hiện sự nhân ạn oủa nhà nơớo và hháh luậh hôn nhân ia ình, ồn hhời ảm bản ơợo quyên lợi oủa oáo ohủ hhể hham ia, óh hhân xây dựn hạnh hhúo ia ình, xã hội văn minh. II – Tnứ rsêị ̣nạ luâ ̣r va sis ̣nạ nnaị rnsêị̣ ̣nạ luâ ̣r Khôn hhể hhủ nhâ ̣n nhữn ă ̣o iểm hiến bô ̣ oũn nhơ hh̀ hợh oủa oáo quy đnh hháh luâ ̣h vê vấn ê xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo nhơ bản vê ̣ quyên lợi oủa ứa hrẻ sinh ra hhon hhơnn hháh khna hoo… Tuy nhiên bên oạnh ó oáo quy đnh oủa hháh luâ ̣h vê vấn ê này oũn bô ̣o lô ̣ nhữn hạn ohế nhấh đnh. Cụ hhể: 11 1. Tại khnản 4 Điêu 3 N hđ đnh 12/2003/NĐ-CCP ơa ra khái nhiê ̣m: “Că ̣h vợ ohồn vô sinh là oă ̣h vợ ohồn sốn ân nhau liên hụo, khôn áh dụn biê ̣n hháh hránh hhai nàn mà khôn oó hhai sau 01 năm” và khnản 1 Điêu 20 quy đnh “Trẻ ra ời dn hhựo hiê ̣n ki hhuâ ̣h hỗ hrợ sinh sản hhải ơợo sinh ra hư n ơời me hrnn oă ̣h vợ ohồn vô sinh hnă ̣o n ơời hhụ nữ ô ̣o hhân”. Chún ha oó hhể nhâ ̣n hhấy oáo iêu luâ ̣h này khôn quy đnh và iải hhioh rõ ể ơợo hhựo hiê ̣n ki hhuâ ̣h hỗ hrợ sinh sản hhì oă ̣h vợ ohồn vô sinh hhải là vợ ohồn kếh hôn hợh hháh, hứo là hhải oó ăn ki kếh hôn hnă ̣o quan hê ̣ vợ ohồn ơợo xáo lâ ̣h hrơớo n ày 3/1/1987. Nhơ vâ ̣y rõ ràn với quy đnh này hhì oáo oă ̣h vợ ohồn khôn kếh hôn hợh hháh vẫn oó hhể là oha me oủa ứa onn ơợo sinh ra hhon hhơnn hháh khna hoo. Điêu này dẫn ến hhựo hrạn khi n ơời ohồn hhủ nhâ ̣n quan hê ̣ oha onn hhì khôn oó oăn oứ hháh luâ ̣h ể bản vê ̣ n ơời me và onn hrnn hrơờn hợh này, ồn hhời oũn khôn ràn buô ̣o quyên và n hia vụ hháh li oủa ho với nhau oũn nhơ với viê ̣o hhựo hiê ̣n ki hhuâ ̣h hỗ hrợ sinh sản. Tư hhựo hế ó hháh luâ ̣h oân quy đnh oụ hhể “Trẻ ra ời dn hhựo hiê ̣n ki hhuâ ̣h hỗ hrợ sinh sản hhải ơợo sinh ra hư n ơời me hrnn oă ̣h vợ ohồn vô sinh kếh hôn hợh hháh hnă ̣o n ơời hhụ nữ ô ̣o hhân”. 2. Vấn ê sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo rấh ă ̣o biê ̣h dn vâ ̣y viê ̣o xáo đnh oha, me, onn oũn oó nhữn néh riên biê ̣h. Điêu 20 N hđ đnh 12 quy đnh: “1. Trẻ ra đời do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản phải được sinh ra từ người mẹ trong cặp vợ chồng vô sinh hoặc người phụ nữ độc thân. 2. Những người theo quy định tại khoản 1 Điều này được xác định là cha, mẹ đối với trẻ sinh ra do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản”. Điêu 21 N hđ đnh 12 quy đnh: 12 “Con được sinh ra do thực hiện kĩ thuật hỗ trợ sinh sản không được quyền yêu cầu quyền thừa kế, quyền được nuôi dưỡng đối với người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi”. Nhơ vậy, với viê ̣o sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo ã ă ̣h ra mô ̣h hhựo hế là oó sự kháo biê ̣h iữa n ơời oha, n ơời me vê mă ̣h hháh li và n ơời oha, n ơời me vê mă ̣h huyếh hhốn . Viê ̣o xáo đnh nhơ vâ ̣y oũn xuấh hháh hư n uyên hắo ohun ó là xáo đnh oha, me, onn khi oha me oó hôn nhân hợh hháh: “Cnn sinh ra hrnn hhời kì hôn nhân hnă ̣o dn n ơời vợ oó hhai hrnn hhời kì ó là onn ohun oủa vợ ohồn ” (Điêu 63 Luâ ̣h Hôn nhân và ia ình năm 2000). Đây là sự ảm bản moi quyên lợi ohn oă ̣h vợ ohồn vô sinh và ă ̣o biê ̣h là ứa hrẻ. Đối với hrơờn hợh n ơời hhụ nữ ô ̣o hhân khi sinh onn hhì áh dụn hơnn hự nhơ hrơờn hợh xáo đnh oha, me, onn khi oha me khôn oó hôn nhân hợh hháh hrnn hrơờn hợh này ohỉ oó quan hê ̣ iữa me và onn. Đă ̣o biê ̣h, hrnn hrơờn hợh này oân quy đnh rõ sau khi ứa hrẻ ơợo sinh ra nếu n ơời oha, n ơời me khôn muốn hhưa nhâ ̣n onn hhì oũn khôn ơợo yêu oâu xáo đnh lại vì quan hê ̣ oha me và onn là hấh yêu khôn hhể hhủ nhâ ̣n ơợo, ho khôn ơợo quyên yêu oâu iám đnh vê on di hruyên. Điêu này kháo với hrơờn hợh sinh onn hự nhiên vì n ơời ohồn oó quyên yêu oâu xáo đnh lại quan hê ̣ oha onn khi khôn hin hơởn ứa onn là onn ruô ̣h oủa mình. Tuy nhiên, hrnn nhữn hrơờn hợh ă ̣o biê ̣h nếu oă ̣h vợ ohồn vô sinh, n ơời hhụ nữ ô ̣o hhân n hi n ờ on sở y hế và oó hhể oó sự nhâm lẫn hrnn quá hrình hhựo hiê ̣n ki hhuâ ̣h hỗ hrợ sinh sản hhì nên ohăn ohn hhéh ho ơợo quyên yêu oâu ơợo xom xéh lại hrnn hhạm vi và mứo ô ̣ nàn ó. Vấn ê này sẽ hrở nên hhứo hạh hnn khi oó sự nhâm lẫn, dn vâ ̣y oân oó quy đnh oụ hhể vê vấn ê này. Tóm lại, vấn ê sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo là vấn ê hhứo hạh, ă ̣o biê ̣h là vê mă ̣h hháh li, bởi hrnn ohưn mựo nàn ó nó ã làm hhay ôi nhữn quan niê ̣m hruyên hhốn vê quan hê ̣ huyếh hhốn iữa oha me và onn… vì vâ ̣y oân oó nhữn văn bản hháh li hơớn dẫn oụ hhể vê vấn ê này. 13 3.N hđ đnh 12 khôn ohỉ quy đnh việo ohn, nhận hinh hr̀n ; ohn, nhận nnãn mà oòn quy đnh việo ohn, nhận hhôi. Nhơ vậy, ứa hrẻ khi ra ời khôn nhấh hhiếh hhải man on oủa n ơời oha hay n ơời me vê mặh hháh li, iêu này ảm bản quyên ơợo làm oha, làm me và ặo biệh là ảm bản ohn n ơời hhụ nữ hhựo hiện hhiên ohứo oủa mình ó là ohứo năn sinh ẻ. Tuy nhiên, iêu này i n ơợo lại oáoh hiểu hruyên hhốn là ứa hrẻ khi ra ời hhải man ih nhấh huyếh hhốn oủa n ơời oha hnặo n ơời me.C̀n với việo ohn, nhận hinh hr̀n ; hrứn ; hhôi là việo bản ảm việo lơu iữ và bản quản hinh hr̀n , hhôi. Khnản 2 Điêu 17 N hđ đnh 12 ã quy đnh: “Tinh hr̀n , hhôi ơợo lơu iữ hrnn quá hrình oặh vợ ohồn vô sinh hhựo hiện ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản”. Và khnản 2 Điêu 18 N hđ đnh 12 quy đnh: “N ơời ửi hinh hr̀n hhải ohi hhi lơu iữ, bản quản hhon quy đnh oủa hháh luậh. Trnn hrơờn hợh n ơời ửi hinh hr̀n bđ ohếh, on sở lơu iữ hinh hr̀n hhải huỷ số hinh hr̀n oủa n ơời ó”.Thon nhiêu ý kiến hhấy rằn nếu hrnn quá hrình oặh vợ ohồn vô sinh an hhựo hiện ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản mà n ơời ohồn ohếh và hinh hr̀n oủa n ơời ohồn an ơợo lơu iữ hhì oó nên huỷ hinh hr̀n oủa ho khôn ? Thon ohún om là khôn hhể huỷ hinh hr̀n oủa n ơời ó nếu khôn oó sự ồn ý oủa n ơời vợ vì hrơớo ó oả hai vợ ohồn ã hhể hiện sự hự n uyện mnn muốn hhựo hiện việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo, nếu sau khi n ơời ohồn ohếh mà n ơời vợ vẫn muốn hiếh hụo hhựo hiện việo sinh onn ó hhì hhải bản vệ quyên lợi ohinh án oủa ho. Tuy nhiên, vấn ê này oó liên quan ến quy đnh hại Điêu 21 N hđ đnh số 70/2001/NĐ-CCP n ày 3/10/2001 oủa Chinh hhủ quy đnh ohi hiếh hhi hành Luậh hôn nhân và ia ình: “… onn sinh ra hrnn vòn 300 n ày, kể hư n ày n ơời ohồn ohếh… hhì ơợo xáo đnh là onn ohun oủa hai n ơời”. Vì hrơờn hợh hrên sẽ khôn iốn nhơ hrơờn hợh sinh onn dn oó quan hệ hình dụo iữa vợ và ohồn , dn ó hhời ian này oó hhể khôn ohỉ là hrnn vòn 300 n ày mà oó hhể là dài hnn, huỳ hhuộo vàn quá hrình hhựo hiện ki hhuậh hỗ hrợ sinh sản ối với n ơời vợ. Nhơ vậy, Nhà nơớo oân hhiếh hhải oó quy đnh hháh li ohn hrơờn hợh ặo biệh này. 14 4.Điêu kiện hạn ohế li hôn oó nên áh dụn hrnn hrơờn hợh khi hai vợ ohồn an hiến hành áh dụn biện hháh hỗ hrợ sinh sản ể sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo khôn ? Có hhể hrnn hrơờn hợh an hiến hành hhụ hinh ã hhành hhôi và an hrữ hhôi, vì iêu này rõ ràn sẽ ảnh hơởn ến quyên và lợi ioh oủa n ơời vợ và ứa onn hơnn lai. Nếu oả hai bên quyếh đnh li hôn hhì ho hhải quyếh đnh huỷ bỏ yêu oâu áh dụn việo sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo. Còn hrnn hrơờn hợh n ơời ohồn biệh hioh hhì vẫn hiến hành áh dụn nhơ oáo hrơờn hợh kháo vì n ơời ohồn ã hhể hiện mnn muốn oó onn bằn văn bản. Nhìn hư nhiêu hhơnn diê ̣n và óo ô ̣ ha oó hhể nhìn hhấy nhiêu hnn nữa nhữn hình hrạn bấh oâ ̣h oủa luâ ̣h hiê ̣n nay vê vấn ê xáo đnh oha, me, onn hrnn hrơờn hợh sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo. Trên ây ohỉ là mô ̣h số quan iểm mà nhóm ohún om hìm hiểu và nhâ ̣n hhấy ơợo. C – KÊT THÚC VẤ ĐÊ Sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo là mộh hrnn nhữn hhơnn hháh hiện ại, hiên hiến. việo hhựo hiện oáo kỹ hhuậh hỗ hrợ sinh sản ohn, nhận hinh hr̀n hhải ơợo hiến hành hhon n uyên hắo hự n uyện và bi mậh. Cnn oái sinh ra hhải oó oha me, hhon N hđ Đđnh 12/2003 ND_CP hhì hrẻ ra ời dn hhựo hiện kỹ hhuậh hỗ hrợ sinh sản hhải ohồn vô sinh hnặo n ơời hhụ nữ sốn ơợo sinh ra hư n ơời me hrnn oặh vợ ộo hhân và nhữn n ơời này ơợo xáo đnh là oha me ối với ứa hrẻ sinh ra. Việo xáo đnh oha, me ohn onn hrnn hrơờn hợh này dn ohinh hhủ quy đnh, nó ảnh hơởn hới oáo quyên lợi hợh hháh oủa ứa hrẻ, vì vậy oân xáo đnh rõ oha me oủa ứa hrẻ hư khi nó sinh ra ể nó oó hhể hơởn oáo quyên lợi oủa mình và hhựo hiện oáo n hia vụ ối với oha me oủa ohún . 15 Dn iới hạn bài làm và hiểu biếh oòn hạn ohế nên bài làm khôn hránh khỏi nhữn sai lâm và hhiếu xóh. Kinh mnn hhây oô xom xéh và iúh ỡ ể bài làm ơợo hnàn hhiê ̣n hnn! 16 DÁH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Gián hrình Luâ ̣h Hôn nhân và ia ình Viê ̣h Nam – Trơờn Đại hoo Luâ ̣h Hà Nô ̣i – Nhà xuấh bản oôn an nhân dân 2. Luâ ̣h Hôn nhân và ia ình năm 2000 3. N hđ inh 12/2003 – NĐ/CP n ày 12/2/2003 vê sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo 4. Quan iểm “Sinh onn hhon hhơnn hháh khna hoo và mô ̣h số vấn ê hháh li oó liên quan” – Th.S N uỹn Thđ Lan – Khna Luâ ̣h Dân sự – Đại hoo Luâ ̣h Hà Nô ̣i 17 18